T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)
MUHASEBE FİNANSMAN
ÖN MUHASEBE (ETAWIN)
ANKARA 2008
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.
Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ..................................................................................................... 3 1. İŞLETME VE ÖN MUHASEBE ......................................................................................... 3 1.1. Alışlar............................................................................................................................ 3 1.1.1. Emtia (Mal) Alışları............................................................................................... 4 1.1.2. Duran Varlık Alışları ............................................................................................. 5 1.1.3. Gider (Masraf) Niteliğindeki Alışlar ..................................................................... 6 1.2. Satışlar........................................................................................................................... 7 1.3. Tahsilatlar ..................................................................................................................... 8 1.4 Ödemeler........................................................................................................................ 9 1.5. Raporlar......................................................................................................................... 9 1.6. Kontrol ........................................................................................................................ 10 1.7. Belge ve program........................................................................................................ 10 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 12 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 13 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ................................................................................................... 19 2. ÖN MUHASEBE PROGRAMLARI ................................................................................. 19 2.1. Ön Muhasebe Programlarının Ortak Özellikleri ......................................................... 19 2.2. Ön Muhasebe Program Modülleri............................................................................... 20 2.2.1. Stok Programı ...................................................................................................... 20 2.2.2.Fatura / İrsaliye Programı ..................................................................................... 27 2.2.3. Fatura programı ................................................................................................... 31 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 35 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 36 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 43 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 47 ÖNERİLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 49 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 50
i
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD
344MV0031
ALAN
Muhasebe Finansman Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı
DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI
SÜRE
Ön Muhasebe Ön muhasebe belgelerini bilgisayar paket programı kullanarak kaydedebileceği bir öğrenme materyalidir. 40/24
ÖN KOŞUL
Bilgisayar Kullanımı Program Yüklemek Modülü Cari Hesap Modülü Çek Senet Modülü
YETERLİK
Ön Muhasebe İşlemleri Yapmak Genel Amaç: Paket program ön muhasebe işlemlerini ile yapabileceksiniz.
MODÜLÜN AMACI
EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Amaçlar: 1- Ön muhasebe belgelerine uygun program modülünü seçebileceksiniz. 2- Ön muhasebe belgelerini paket program modüllerine girip, raporlar üretebileceksiniz.
Bilgisayar laboratuarı, Muhasebe paket programları, İnternet. Projeksiyon, Tepegöz
Her öğrenme faaliyeti sonunda modülde verilen ölçme araçları ile ulaştığınız bilgi düzeyinizi kendi kendinize değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda ise, kazandığınız bilgi ve becerileri belirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacak bir ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz.
ii
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci Ön muhasebe işlemleri bütün işletmelerde her gün yapılan işlemlerdir. İşletmenin mali işlemleri dolayısıyla ilişkilendirilen kişi ve kuruluşların takibinin yapıldığı bölüm cari olarak adlandırılır. Bunlar genellikle alıcılar(müşteriler) ve satıcılar olarak tanımlanır. Alış ve satış kayıtları için yapılan işlemlerinin hepsine birden kısaca ön muhasebe işlemleri denir. Bu modül, önceden gördüğünüz stok, cari, çek senet modüllerinde kazandığınız bilgi ve becerilerin pekişmesini, yerleşmesini sağlayacaktır. Günümüzde alış ve satış işlemleri firmalarda ön muhasebe bölümünde takip edildiğinden ticaret lisesi mezunları bu alanda istihdam edilmektedir.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile, ön muhasebe belgelerine uygun program modülünü seçebileceksiniz.
ARAŞTIRMA Sevgili öğrenciler, bu öğrenme faaliyeti öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: Ön muhasebe işlemleri nelerdir, araştırınız. Ön muhasebe işlemlerinde kullanılan belgeler nelerdir, araştırınız. Ön muhasebe işlemleri için hangi programlar kullanılmaktadır. Araştırınız.
1. İŞLETME VE ÖN MUHASEBE Muhasebe kayıtları belgelere göre yapılır. Belgesiz kayıt yapılamaz. İşletme faaliyetlerinin belgelendirilmesi çalışmaları ön muhasebe işlemlerini meydana getirir. İşletme faaliyetleri; mal ve hizmet alışı, mal ve hizmet satışı, imalat olabilir. İşletmeden işletmeye küçük farklılıklar gösterse de, ön muhasebe işlemlerini genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz.
Alışlar Satışlar Tahsilatlar Ödemeler Raporlar Kontrol
Faaliyetler hangi belgelerle, nasıl belgelendirilecektir. Belgelerin düzenlenmesinde, takibinde, kontrolünde, raporlanmasında bilgisayardan nasıl faydalanılacaktır.
1.1. Alışlar Ticari bir işletmenin alışları üç grupta incelenebilir. Emtia (mal) alışları Duran varlık alışları Gider (masraf) niteliğindeki alışlar
3
1.1.1. Emtia (Mal) Alışları Ticari işletmenin satmak amacıyla aldığı her şey emtia (mal) olarak nitelenir. Beyaz eşya ticareti yapan bir işletmede televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi, gıda ticareti yapan bir işletmede ise un, pirinç, şeker vb ürünler, emtiadır. Alım satım yapan işletmelerde sürekli olarak mal giriş, çıkışı olduğundan, çokça düzenlenen belgelerden biri de irsaliyedir. Malın satıcı firmadan, alıcı firmaya getirilmesi için irsaliye düzenlenir. İrsaliye, mal taşıma, gönderme belgesidir. İrsaliyeyi el ile yazarak veya bilgisayar kullanarak düzenleyebiliriz.
Sevk İrsaliyesi
Saray Pirinç Fabrikası Ahmet Çanakçılı ve Ortakları Kemer mevkii İpsala Edirne İpsala Vd/444 33 00 00
Seri: A Sıra No: 890 TanzimTarihi : 02/01/200_ Fiili Sevk Tarihi: 03/01/200_ Fatura No : ……………
Sayın, Gül Gıda Rami Gıda Sitesi YZ Blok no: 4 Eyüp İstanbul Eyüp VD/ 222 333 00 11
Kod BAP OSP
Malın Cinsi Baldo Pirinç Osmancık Pirinç
Kilo 2 000 1 600
Muhteviyatı teslim alınmıştır.
Nakliye Vesaiti No : Kamyon : Şoförün İsmi : GERÇEK MATBAACILIK HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. Matbaacılar sitesi A Blok No: 22/A İstanbul
Şekil 1.1: Sevk İrsaliyesi mal gönderme belgesidir.
Sevk irsaliyesinde işlemin tarihi, müşteri bilgileri, mal bilgileri bulunur. Sevk irsaliyesi düzenlenirken; müşteri bilgileri CARİ programı kayıtlarından, mal bilgileri STOK programı kayıtlarından alınabilir. Sevk irsaliyesi ile işletmeye gelen malın, satış belgesi faturadır. Aldığımız mallar için satıcıların düzenleyip bize gönderdiği fatura alış faturasıdır.
4
Fatura
Saray Pirinç Fabrikası Ahmet Çanakçılı ve Ortakları Kemer mevkii İpsala Edirne İpsala Vd/444 33 00 00
Seri: AJ Sıra No: 543 Fatura Tarihi: 07/01/200_ İrsaliye no: 890 İrsaliye Tarihi: 02/01/200_
Sayın, Gül Gıda Rami Gıda Sitesi YZ Blok no: 4 Eyüp İstanbul Eyüp VD/ 222 333 00 11
Kod BAP OSP
Cinsi Baldo Pirinç Osmancık Pirinç
Miktarı 2 000 1 600
Fiyatı 1.20 0.98
Tutarı 2 400,00_ 1 568,00_
Toplam
3 968,00_
% 8 KDV
317,44
Genel Toplam 4 285.44 Yalnız, Dört bin iki yüz seksen beş YTL, kırk dört YKr dir. Cari Hesabınıza işlenmiştir. (Bu fatura dahil toplam borcunuz 14 161.44 ) Şekil 1.2: Fatura satış belgesidir. Cari hesap ve stok kayıtlarını etkiler.
Emtia alış faturası ile alınan mallar, stoklara giriş olarak kayıt edilmelidir. Emtia alışında, fatura bedeli daha sonra ödenecek ise, fatura açık olarak düzenlenir. Açık faturada satıcının imza ve kaşesi faturanın üst kısmındadır. Açık fatura ile alıştan dolayı satıcı işletmemizden alacaklıdır. Satıcıya olan borcun, CARİ hesaba işlenmesi gerekir. Emtia alışında fatura bedeli ödenmiş ise, fatura kapalı olarak düzenlenir. Kapalı faturada satıcının imza ve kaşesi faturanın alt kısmındadır. Bu işlemden dolayı satıcının işletmemizden alacağı yoktur. Kapalı alış faturası CARİ hesapları ilgilendirmez, stokları ilgilendirir.
1.1.2. Duran Varlık Alışları İşletmede uzun yıllar kullanmak amacıyla alınan eşyalara demirbaş eşya, duran varlık denir. Duran varlık alışları, mal alışları gibi sık sık yapılan alışlardan değildir. Duran varlıklar için stok modülünde duran varlık kaydı tutulabilir. Açık fatura ile alınan duran varlık faturaları cari hesaplara işlenir. Kapalı fatura ile yapılan alışlar cari hesapları ilgilendirmez.
5
büro aletleri-möble bilgisayar merkezi
ANT TİCARET
FATURA
İmç Çarşısı no 309 Unkapanı İstanbul Tel: XXX XXX XX - Fax: XXX XXX XXX Sirkeci Vd. 311 041 02 21
tarih: 07/12/200_ no : 119
Sayın, Gül Gıda Rami Gıda Sitesi Z Blok no: 4 Eyüp İstanbul Eyüp VD/ 222 333 00 11
CİNSİ Yazıcı ve faks
Miktar
Fiyat 1 adet
Tutar 700.00
%18 KDV TOPLAM YALNIZ: SEKİZ YÜZ YİRMİ ALTI YTL.
700.00 126.00 826.00
Şekil 1.3: Uzun yıllar kullanmak amacıyla alınan bir yazıcı demirbaş eşya sayılır.
1.1.3. Gider (Masraf) Niteliğindeki Alışlar İşletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için yapılması gereken çeşitli harcamalar vardır. Kira, elektrik, su, ısıtma giderleri, kırtasiye masrafları, bakım onarım giderleri gibi. Tüketildikçe bedeli ödenen, elektrik, su, gibi giderler stokları ilgilendirmez. Büyük miktarlarda alınıp, kullanılan temizlik malzemesi, gıda maddesi, kırtasiye malzemesi gibi gider harcamaları stoklara işlenebilir.
6
KIRTASİYE-KİTAP-BÜRO
TAÇ KIRTASİYE
fatura
Hacı Taç İstanbul Cad. no: 7 Bakırköy BAKIRKÖY VD. 011 374 00 19
tarih: 08/12/200_ No: 95
Sayın, Gül Gıda Rami Gıda Sitesi Z Blok no: 4 Eyüp İstanbul Eyüp VD/ 222 333 00 11 KIRTASİYE-FOTOKOPİ-FAKS-BİLGİSAYAR
MALZEMELERİ-TİCARİ
DEFTER-KİTAP-DEFTER-BÜRO
MALZEMESİ
Kodu
Malın Cinsi
Miktarı
Fiyatı
muhtelif kırtasiye malzemesi toplam % 18 kdv tutar
Tutarı 50.00 50.00 9.00 59 ,00
Yalnız, Elli dokuz YTL . Bedeli alınmıştır. Şekil 1.4: Kapalı gider faturaları cari hesapları ilgilendirmez.
1.2. Satışlar Bir ticari işletmede faaliyetlerin büyük bölümünü satışlar meydana getirir. Satışlar perakende veya toptan olabilir. Perakende satışlar yazar kasadan alınan yazar kasa fişi ile belgelenir. Fiş düzenleme sınırını geçen miktardaki satışlar ile toptan satışlar için fatura düzenlenir. Satılan malların müşterilere gönderilmesi için İrsaliye düzenlenir. Satılan malları belgelendirmek için fatura düzenlenir. Düzenlenen fatura, düzenleyen firma için satış faturası, müşteri için alış faturasıdır. Satış yapıldığı anda bedeli müşteriden alınmış ise, fatura kapalı olarak düzenlenir. Kapalı satış faturasında satıcının imza ve kaşesi faturanın alt kısmındadır. Kapalı satış faturası STOK kayıtlarını ilgilendirir. Müşteri aldığı malın bedelini ödediği için borcu yoktur. İşlem CARİ hesap kayıtlarını ilgilendirmez.
7
Yapılan satışın bedeli daha sonra tahsil edilecek ise, fatura açık olarak düzenlenir. Açık satış faturasında satıcının imza ve kaşesi faturanın üst kısmındadır. Açık satış faturası hem STOK kayıtlarını hem de CARİ hesap kayıtlarını ilgilendirir. Piyasadaki uygulamalarda bazı firmalar önce İrsaliye düzenleyip malları müşterilere göndermekte, daha sonra bu irsaliyelerin faturasını düzenlemektedir. Bazı işletmeler ise irsaliye ve faturayı aynı anda düzenlemekte veya irsaliyeli fatura kullanmaktadır. ***Aynı ay içinde olmak şartıyla bir irsaliyenin 7 gün içinde faturası düzenlenmelidir.
1.3. Tahsilatlar
Resim1.1: Nakit tahsilat; müşterilerden para almak demektir.
Müşterilerden alacağımızı alma işlemine tahsilat denir. Veresiye, kredili, vadeli, açık hesap gibi değişik isimlerle yapılan satışlarda, müşteri aldığı mal veya hizmetin bedeli için işletmemize borçlanmaktadır. Müşterilerden borçlarına karşılık para, çek, senet alınabilir. Müşteri bankadaki hesabımıza para yatırabilir. Hesabımıza havale yapabilir. Müşteriden yapılan tahsilatların düzenli olarak hesaplarına işlenmesi gerekir. Alacakların düzenli takip edilmesi için bu gereklidir.
Resim 1.2: Çek günümüzde yaygın olarak kullanılan bir tahsilat aracıdır.
Müşteriden çek, senet gibi kıymetli evrak alınmış ise, bunların ayrıca tahsil edilmesi gerekir. Alınan çek ve senetler borcumuza karşılık satıcı firmalara ciro edilebilir.
8
Vade
Vade Tarihi
_Türk Lirası _Kuruş
No.
............................................................................................................................................... İşbu emre muharrer senedimiz mukabilinde _ _ __ _ _ ___ tarihinde Bay, _ _ _ _ __ _ _ __ _ _ veyahut emruhavalesine yukarıda yazılı yalnız ===== _____ Kr======== ödeyeceği.... Bedeli ahzolunmuştur. İşbu bono vadesinde ödenmediği takdirde müteakip bonoların da muacceliyet kesbedeceğinden, ihtilaf vukuunda İstanbul mahkemelerinin selahiyetini şimdiden kabul eyleri... ÖDEYECEK: ....................................................... ........................................................
Şekil 1.5: Senet ödeyecek işletme için borç senedi sayılır.
1.4 Ödemeler Açık hesap (veresiye, kredili) çalıştığımız satıcılardan mal veya hizmet aldığımızda, satıcılara borçlanırız. Satıcı firmalar ile ilişkilerimizi devam ettirebilmek için borçlarımızı düzenli olarak ödemeliyiz. Ödemeler, işletmenin ekonomik durumu ile orantılı olmalı, işletmeyi sıkıntıya sokmamalıdır. Ödemelerin düzenli olması, tahsilatların düzenli olmasına bağlıdır. Yapılan tahsilatlara göre bir ödeme planı dahilinde satıcılara para, çek, senet verilebilir ve satıcının hesabına para yatırılabilir. Satıcılara yapılan nakit ödemelere karşılık makbuz alınır. Bu makbuz işletmemiz için tediye makbuzudur. Satıcılara verilen çek ve senetlere karşılık, çek-senet bordrosu, çek-senet makbuzu alınabilir. Satıcının hesabına para yatırılınca banka dekont veya makbuz verir.
1.5. Raporlar Ön muhasebe işlemleri ile ilgili olarak işletmenin ihtiyaç duyduğu çeşitli belgeler üretilir, raporlar, tablolar düzenlenir. Yapılan işlemler şunlardır: Satış işlemlerinde İrsaliye, Fatura, İrsaliyeli Fatura düzenlenir. Satış faturalarının listesi alınabilir. Alış fatura bilgileri listelenebilir. Tahsilat işlemlerinde tahsilat makbuzu düzenlenir. Alınan çek veya senetler için çek-senet giriş bordroları düzenlenir. Verilen firma çekleri, senetleri ile ciro edilen müşteri çekleri senetleri için çıkış bordrosu düzenlenir. Stok kayıtlarından faydalanarak, mal listeleri, fiyat listeleri, stok hareket listeleri gibi raporlar üretilebilir.
9
Cari kayıtlarından faydalanarak borç, alacak bakiye listeleri, cari hesap ekstreleri, adres listeleri, müşteri listeleri düzenlenebilir. Çek-senet kayıtlarından faydalanarak, müşteri çekleri listesi, firma çekleri listesi, müşteri senetleri listesi, firma senetleri listesi, tahsil edilecek çek-senet listesi gibi listeler düzenlenebilir.
1.6. Kontrol Ön muhasebe işlemlerinde yapılabilecek hataları, yanlışları mümkün olduğunca azaltmak için, üretilen rapor ve belgeler kontrol edilmelidir. Stok kayıtları, raporları ve faturalar ile, depo veya ambar bilgileri ile karşılaştırılarak kontrol edilir. Cari hesap kayıtları, raporları, karşı firmalar ile karşılaştırılır. Bu işleme mutabakat denir. Diğer firmalardan ekstre yani cari hesap hareketleri özeti istenir. Biz de cari hesap sonuçlarını diğer firmalara bildiririz. Karşılaştırma sonucu, yanlış kaydedilen belgeler varsa düzeltilir.
1.7. Belge ve program Ön muhasebe işlemlerinde kullanılan programlar STOK, CARİ, ÇEK-SENET, İRSALİYE, FATURA programlarıdır.
Resim 1.3: Hangi belgenin hangi programı ilgilendirdiğini bilmeliyiz.
Ticari programlarda kullanıcıya kolaylık olması açısından her belge birinci dereceden ait olduğu programa işlenir. Program bu belgedeki bilgileri ilgili diğer programlara kendisi işler. Örneğin, satış irsaliyesi, kullanıcı tarafından irsaliye programına gerekli bilgilerin girilmesiyle düzenlenir. İrsaliyenin faturası otomatik olarak bilgisayar tarafından düzenlenir. Fatura bilgilerini STOK ve CARİ hesap kayıtlarına, bağlantılar sayesinde bilgisayar otomatik olarak işler. Hangi belgelerin hangi programa işleneceği aşağıda gösterilmiştir. Alışlara ait olan STOK ve/veya CARİ hesap kayıtlarını ilgilendiren faturalar FATURA programına işlenir. Satışlara ait olan STOK ve/veya CARİ hesap kayıtlarını ilgilendiren faturalar FATURA programına işlenir.
10
Tahsilat ve tediyelere ait makbuzlar, CARİ programına veya KASA programına işlenir. Hesaplar arası virman, takas işlemlerine ait dekontlar CARİ programına işlenir. Tahsilat ve tediyelere ait çekler-senetler ÇEK-SENET programına işlenir.
11
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları
Öneriler
Alış ve satış fatura türlerini gözden geçirebilirsiniz. Alış ve satış faturası türlerini Faturanın açık ve kapalı ayrımının ne olduğunu ve kaydedileceği program tekrar edebilirsiniz. modülünü belirleyiniz. Alış ve satış faturalarının Fatura modülünde işlenildiğini unutmayınız.
Alış ve satış irsaliyesini paket program yardımı ile düzenleyiniz.
İrsaliye kullanım amacını tekrar edebilirsiniz. Alış ve satış irsaliyesinin farklılıklarını gözden geçirebilirsiniz. İrsaliye kaydı için paket program modülünün seçimini yapabilirsiniz. İrsaliye örneğini İRSALİYE modülünde kaydedebilirsiniz. Kayıt esnasında cari kod seçimini unutmamalısınız.
İşletmemizin para, çek, senet aldığında düzenlediği makbuz, bordro gibi belgeler tahsilat belgeleridir. Karşımıza gelen başka firmalara ait tahsilat Tahsilat ve tediye belgelerini makbuzları, işletmemiz için ödeme (tediye) sınıflandırarak paket makbuzudur. Satıcılara ciro ettiğimiz çek ve programda ilgili modüllere senetlere ait makbuz ve bordrolar da birer ödeme kaydını yapınız. belgesidir. Tahsilat makbuzu ile para alınmış veya Nakit ödeme yapılmış ise CARİ programı veya KASA programı seçilir. Tahsilat belgesi çek-senet girişine aitse veya satıcılara verilen çek ve senetlere ait bordro ve makbuzlar var ise ÇEK-SENET programı seçilir. Tahsilat ve ödeme havale, eft, vb. ise belgesi takas veya virman işlemine ait bir dekont ise CARİ veya BANKA programı seçilir.
12
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TEST Bu faaliyet sonucunda hangi bilgileri kazandığınızı değerlendirmek için, aşağıdaki soruları cevaplayınız. Soruların sadece bir doğru cevabı vardır. 1.
Hangi işlem ön muhasebe çalışmaları arasında yer almaz? A) B) C) D)
2.
Gıda maddesi pazarlayan işletmenin aldığı bir adet buzdolabını tanımlamak için hangi ifade kullanılır? A) B) C) D)
3.
Stoklarımızı takip etmek Cari hesapları takip etmek Giderlerimizi takip etmek Gelirleri takip etmek
Hangisi işletme için satış faturasıdır? A) B) C) D)
6.
Emtia Demirbaş Eşya Masraf Hiçbiri
Aşağıdakilerden hangisi alış faturasını kaydetme sebebi olamaz? A) B) C) D)
5.
Emtia Demirbaş Eşya Mal Masraf
Beyaz eşya satan işletmenin aldığı buzdolapları nedir? A) B) C) D)
4.
Faturaların yevmiye defterine işlenmesi Faturaların fatura programına işlenmesi İrsaliye ve faturaların düzenlenmesi Hiçbiri
Satıcılardan gelen faturalar Aldığımız malların faturaları Yaptığımız giderlerin faturaları Müşteriye verilen faturalar
Hangisi satış faturamızı kaydetme sebebi değildir? A) B) C) D)
Stoklarımızı takip etmek Cari hesapları takip etmek Giderlerimizi takip etmek Gelirleri takip etmek
13
7.
Hangi fatura CARİ hesapları ilgilendirmez? A) B) C) D)
8.
Hangi fatura STOK programını ilgilendirmez? A) B) C) D)
9.
Bedeli ödenmiş fatura. Bedeli daha sonra ödenecek olan fatura İmza ve kaşesi altta olan fatura Müşterilere düzenlediğimiz peşin satış faturaları
Hangisi kapalı faturadır? A) B) C) D)
13.
Alıcılardan olan alacağımızı artırır. Stoklarımızı azaltır. Alıcıların bize olan borcunu artırır. Hepsi de doğrudur.
Hangisi açık faturadır? A) B) C) D)
12.
Satıcılara borcumuzu azaltır. Stoklarımızı azaltır. Satıcıların bizden alacağını azaltır. Hepsi de yanlış
Satış faturası ile ilgili olarak hangi cümle doğrudur? A) B) C) D)
11.
Buğday alış faturası Buğday satış faturası Elektrik faturası Buğday iade faturası
Alış faturası ile ilgili olarak hangi cümle yanlıştır? A) B) C) D)
10.
Açık mal alış faturaları Açık mal satış faturaları Açık demirbaş eşya alış faturaları Hiçbiri
Bedeli ödenmiş fatura. Bedeli daha sonra ödenecek olan fatura İmza ve kaşesi üstte olan fatura Müşterilere düzenlediğimiz kredili satış faturaları
Hangisi tahsilat işlemi değildir? A) B) C) D)
Alıcılardan para almak Alıcının hesabına para yatırmak Alıcılardan senet almak Alıcıdan çek almak
14
14.
Hangisi tediye işlemi değildir? A) B) C) D)
15.
Hangisi tahsilat belgemiz değildir? A) B) C) D)
16.
İşletmemize ait tahsilat makbuzu Müşterimize ait tediye makbuzu Müşterimizden gelen havalenin dekontu Yaptığımız havalenin dekontu
Müşterimiz ile firmamızın aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D)
17.
Satıcılara para vermek Satıcılara çek vermek Satıcının hesabımıza para yatırması Satıcıya bankadan havale yapmak
birbirini
tutmuyor.
Yapılacak
işlem
Alış faturalarının kontrolü Satış faturalarının kontrolü Tediye makbuzlarının kontrolü Gider faturalarının kontrolü
Alış faturası öncelikle hangi programa işlenir? A) STOK C) FATURA
18.
kayıtları
B) CARİ D) ÇEK-SENET
Çek karşılığı satış faturası düzenlendiğinde hangi programa kayıt yapılmaz? A) ÇEK-SENET C) FATURA
B) CARİ D) KASA
DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.
15
PERFORMANS TESTİ
Gül Gıda işletmesi, 22.01.2008 tarihinde, 00756 nolu fatura ile İLKSER Day. Tük Mal. Ltd Şti’ye, 750 YTL + %08 KDV ile kredili olarak mal satmıştır. Satış faturasını düzenleyiniz.
FATURA
GÜL GIDA Alp Gül Rami Gıda Sitesi YZ Blok no: 4 Eyüp İstanbul Eyüp VD/222 333 00 11
Seri: A Sıra No: 976 Fatura Tarihi: İrsaliye Tarihi: İrsaliye No: 976
Sayın; CARİ HESAP MAL KODU
CİNSİ
MİKTAR
FİYAT
TUTAR
toplam % 8 kdv Genel Toplam Yalnız
Gül Gıda işletmesi, 25.01.2008 tarihinde, 00768 nolu fatura ile IRMAK Bil.Tic. San Ltd Şti’ne, 500 YTL + %08 KDV ile peşin olarak mal satmıştır. Satış faturasını düzenleyiniz.
16
FATURA
GÜL GIDA Alp Gül Rami Gıda Sitesi YZ Blok no: 4 Eyüp İstanbul Eyüp VD/222 333 00 11
Seri: A Sıra No: 977 Fatura Tarihi: İrsaliye Tarihi: İrsaliye No: 977
Sayın;
MAL KODU
CİNSİ
MİKTAR
toplam % 8 kdv Genel Toplam Yalnız
17
FİYAT
TUTAR
UYGULAMALI TEST Aşağıda belirtilen ölçütlere göre kendinizi değerlendiriniz.. Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1. Faturaları alış faturası, satış faturası olarak sınıflandırabilir misiniz? 2. Faturanın açık mı kapalı mı olduğunu belirleyebilir misiniz? 3. Alış faturalarını emtia faturası, demirbaş eşya faturası, gider faturası olarak sınıflandırabilir misiniz? 4. Bilgisayara kaydedilecek para makbuzlarını tahsilat makbuzu, tediye makbuzu olarak belirleyebilir misiniz? 5. Alış faturasını stoklar ve cari hesaba işlemek için gereken programı seçebilir misiniz? 6. Satış faturasını stoklara ve cari hesaplara işlemek için gereken programı seçebilir misiniz? 7. Makbuzları cari hesaplara işlemek için gereken programı seçebilir misiniz? 8. Çek ve senetleri cari hesaplara işlemek için gereken programı seçebilir misiniz?
DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.
18
ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile Ön muhasebe belgelerini paket programa girip, raporlar üretebileceksiniz.
ARAŞTIRMA Defterleri muhasebe bürosu tarafından tutulan bir işletmede yapılan muhasebe faaliyetleri nelerdir araştırınız. Açık fatura, kapalı fatura, alış faturası, satış faturası, demirbaş eşya faturası, gider faturası örnekleri bulup fotokopilerini arkadaşlarınızla inceleyiniz.
2. ÖN MUHASEBE PROGRAMLARI Ön muhasebe işlemleri günümüzde bilgisayar yardımı ile yapılmaktadır. Yazılım firmaları tarafından çok sayıda irsaliye, fatura, stok, cari, çek senet programı geliştirilmiştir. Ortak özellikler taşıyan irsaliye, fatura stok, cari çek-senet programları muhasebe elemanlarının işlemlerini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Kullanıcı belge ayırımını iyi yapabilmelidir. Alış faturası, satış faturası, açık fatura, kapalı faturanın nasıl olduğunu bilemezse programları kullanması zorlaşacaktır. İrsaliye ve faturaya yazılması gerekli bilgiler, düzenleme kuralları da bilinmelidir. Öğrenme faaliyeti 1 deki bilgiler, bu bölümde açıklanacak programları kullanmanızı kolaylaştıracaktır.
2.1. Ön Muhasebe Programlarının Ortak Özellikleri Ön muhasebe işlemlerinde STOK, CARİ, ÇEK-SENET, İRSALİYE, FATURA programları ayrı ayrı veya birlikte bağlantılı olarak kullanılabilir. Bazı firmalarda bu programlardan bir kısmına ihtiyaç olmayabilir. Örneğin bir hizmet işletmesi STOK programını kullanmayabilir. Satışlarının tamamı peşin olan bir işletmede CARİ ve ÇEKSENET programına ihtiyaç olmaz. Ön muhasebe işlemleri için kullanılan programlarda genel olarak yapılan işlemler şunlardır. Hesap dönemi için, bilgilerin kaydedileceği bir bölüm hazırlamak. Programlara göre şirket açma, firma tanımlama, firma ekleme gibi isimler altında yapılır.
19
Ön muhasebe işlemleri için kullanılacak işletmeye uygun program modülleri seçilir. Örneğin, peşin çalışan stok kontrolü yapan bir işletme için İRSALİYE, FATURA, STOK programları yeterli olacaktır. Aynı işi yapan fakat veresiye çalışan bir işletme bu programlara bir de CARİ programı eklenecektir. Programlar işletmeye ve günün mevzuatına göre güncelleştirilir. Örneğin; satışlarında %8 KDV uygulayan işletme için İRSALİYE ve FATURA programlarındaki KDV oranları % 8 e ayarlanır. Stok kodları belirlenir. Geçen yıldan devreden stoklar için kartlar açılır. Cari hesap kodları belirlenir. Geçen yıldan devreden cari hesaplar için kartlar açılır. Alıcılar, Satıcılar vb. ayrımı için özel kodlamalar yapılır. Alış faturaları düzenli olarak işlenir. Satış irsaliyeleri ve faturaları bilgisayar ile düzenlenir. Tahsilat ve tediye belgeleri işlenir. Raporlar alınır, kontrol edilir.
2.2. Ön Muhasebe Program Modülleri Ön muhasebede kullanılan program modülleri, stok, cari, irsaliye, fatura, çek-senettir. Bu modülde sadece stok, irsaliye ve fatura işlenecektir.
2.2.1. Stok Programı Ambar veya stok takip işlemlerinizi bilgisayarda takip etmenize imkan tanıyacak bir program modülüdür. Söz konusu programda stoktaki mallarınızı tanımlayacak, bu malların giriş çıkışlarını işleyecek, bu hareketlerden doğan bakiye durumu, hareketlilik analizleri, karzarar analizi gibi sonuç raporlarını üretebileceksiniz. 2.2.1.1. Stok Kartı Oluşturma
Yeni stok kartı oluşturmak için Stok Kartı menüsünden Yeni Kart komutu ile her stok kalemi için yeni bir kart oluşturulur. Aşağıdaki stok kartlarını aşağıdaki bilgiler doğrultusunda sizde kendi programınızda yeni kartlar oluşturunuz. Pey01 AY01 Zey01 Şeh01
Beyaz Peynir Ayçiçek Yağı Siyah Zeytin Şehriye
3 YTL 8 YTL 6 YTL 1 YTL
600Kg 180 Kg 400Kg 480Paket
20
Ürünle ilgili bilgiler girildikten sonra komutu ile yada F2 veya seri kayıt yapılacaksa SHİFT+F2 komutu ile kayıt yapılır. Ekrandaki “bilgiyi kaydediyorum” uyarısına evet denildiğinde yandaki ekran karşımıza gelecektir. Bu bölümde açılış miktarı, açılış tutarı, ve ikinci birim girildikten sonra komutuna tıklanarak kart işlemi tamamlanır.
21
oluşturma
2.2.1.2. Stok Hareket İşlemleri
Stok giriş ve çıkışları hareket giriş ekranından yapılır. 13/01/2008 tarihinde 30 Kg Beyaz Peynir SB001 kodlu müşterimize 4 YTL den satılmıştır.
22
Stok hareketi ile ilgili olarak bilgiler girildikten sonra tamamlanmış olur.
komutu ile Stok Hareketi
18/01/2008 tarihinde Kg fiyatı 4 YTL den 500 Kg Siyah Zeytin MB035 kodlu satıcıdan 654123 nolu fatura ile satın alınmıştır. Satın alma işleminde “Giren Miktar” bölümüne yazılması gerekmektedir.
23
2.2.1.3. Stok Hareket Listesi Stok hareketlerinin listesini alarak ay içindeki hareketleri belirlenen kriterlere göre listelemek için kullanılır. İki tarih arasındaki , tek bir ürün gibi kriterleri belirleyerek liste alınabilir. Kriterler girildikten sonra listeleme gerçekleştirilir.
24
butonuna tıklanarak
2.2.1.4. Mal Listesi Alma İşletmenin alım ve satımın yaptığı ürünlerin listesini almak için Raporlar bölümünden Stok listeleri—Mal listesi komutu ile rapor alınır. Listeleme aralıkları girildikten tıklanır.
25
sonra
butonuna
Alınan raporda işletmenin belirlenen kriterlere göre 4 çeşit üründe işlem yapmaktadır. İşletmenin ürünlerinin fiyat listesini almak istediğimizde aşağıdaki rapora ulaşırız.
Etiket Basımı Satılan ürünlerin fiyatlarını, adını ve istenilen diğer özelliklerini etikete yazdırıp ürünlerin üzerine yapıştırmak için kullanılan pratik bir özelliktir. Etiket satırları bölümüne etiketde yer almasını istediğimiz bilgiler seçilerek
26
butonuna tıklanır.
2.2.2.Fatura / İrsaliye Programı 2.2.2.1. İrsaliye Giriş İşlemi EK001 kodlu müşterimiz Kocakaya Market’e KDV hariç birim fiyatı 5,20 YTL den 20 kg peynir satılmıştır. Bu işlemin irsaliyesini düzenlemek için İrsaliye—Yeni İrsaliye komutu ile açılan aşağıdaki pencereye bilgiler girildikten sonra kaydedilir. Bu bölümde dikkat edilmesi gereken işlemler; KDV Dahil? Sorusuna onay verilirse kdv toplam tutar içinden hesaplanacak ve yazılacaktır, stok kodu F6 komutu ile seçildikten sonra miktar için ENTER tuşuna bastıkça miktar artacaktır.
14/01/2008 tarihinde EK001 kodlu müşterimiz Kocakaya Market’e KDV hariç birim fiyatı 5,50 YTL den 22kg peynir satılmıştır.
27
Satılan malların sevk irsaliyesini düzenledikten sonra yazıcıdan çıktıları komutlarından bir yada F4 komutu ile aktif irsaliye belirlenen yazıcıdan çıkartılır.
İrsaliye Listesi Düzenleme Raporlar bölümünden İrsaliye Listesi komutu ile belirlenen kriterler dahilindeki düzenlenen irsaliyelerin listesi görüntülenir. Ekran agelen penceredeki değerle girildikten sonra butonuna tıklanarak rapor alınır.
2.2.2.3. KDV Durum Raporu Alma Ay işçindeki satışlara ait düzenlenen irsaliyelerin KDV durumları raporları alınır. Raporlar bölümünden KDV İcmali komutu ile kriterler belirlenip butonuna tıklanarak aşağıdaki görüntülenir.
28
rapor
2.2.2.4. Faturalaştırma İşlemi Düzenlenen sevk irsaliyeleri İrsaliye menüsünden Toplu İşlemler Toplu Faturalama komutu ile faturalaştırılıp yazıcıdan çıktısı alınır. Kriterler girildikten sonra butonuna tıklanarak faturalama yapılacak irsaliye türleri seçilir.
29
Yurtiçi satış irsaliyesi seçildikten sonra başlatılmış olur.
butonuna tıklanarak faturlama
İrsaliyelerin faturalam işleminde hangi tarihin kullanılacağı diğer bir ifadeyle fatura tarihini girdikten sonra tıklanır.
butonuna
İrsaliyeleri Onaylamak İstiyor musunuz? Sorusuna butonuna tıklanır. Daha sonra ekrana gelecek olan aşağıdaki pencerelere; Faturaları Tadil Etmek İstiyor musunuz? Aşağıda belirlenen İrsaliye Faturalanacak mı? Faturalaştırma İşlemine Başlamak İstediğinize Emin misiniz? butonuna tıklanarak işlem tamamlanır. Belirlenen yazıcıdan fatura dökümü alınır.
30
2.2.3. Fatura programı İşletmenin satış ve alışlarına ait faturaların giriş ve çıkışlarının yapıldığı dökümlerinin ve raporların alındığı programdır. 2.2.3.1. Yeni Alış Faturası İşleme
Fatura menüsünden Yeni Fatura seçilir. Ekrana yapılan işleme ait seçeneklerin olduğu ekrandan Alım faturası seçilir. Alım faturası sadece Fatura programına kaydedilir. Tamam butonuna tıklanarak işlemin kayıt edileceği ekrana geçilir.
31
Bu bölümde daha önce mal alım ve satım yaptığımız müşterilerin listesine F6 komutu ile ulaşabiliriz. Eğer ilk defa alım yapılacaksa bilgiler tek tek girilmelidir. 14/01/2008 tarihinde GB001 kodlu müşterimizden Kdv hariç paketi 1,20 YTL den 500 paket şehriye satın alınmıştır. İşlemin yapılması aşağıdaki gibi olacaktır.
2.2.3.2. Yeni Satış Faturası İşleme Satış faturasına alış faturası gibi aynı menüden YURTİÇİ SATIŞ FATURASI seçilerek kaydedilir.
32
2.2.3.3. Satış Faturası Listesi Alma Yapılan satışlardan dolayı düzenlenen faturaların listesi Raporlar—Fatura Raporları— Fatura Listesi komutu ile yapılır. Listeleme aralıkları girildikten sonra görüntüle komutu ile rapor alınır.
33
2.2.3.5.Kârlılık Raporu Alma İşletmenin düzenlemiş olduğu faturalardan yola çıkarak vergilendirme öncesi yaklaşık kar/zarar tutarları raporlanabilir. Yukarıda yapılan işlemlere ait rapor aşağıdaki gibi oluşacaktır.
34
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Ön muhasebe işlemlerini sıralayınız.
Öneriler Ön muhasebede yapılan işlemleri gözden geçirebilirsiniz.
Stok kartı oluşturma işlemlerini tekrar ediniz. Programda stok kartı ve stok İstediğiniz bir stoka ait kart oluşturabilirsiniz. hareket fişi oluşturunuz. Oluşturduğunuz stok kartına ait hareket fişi oluşturabilirsiniz.
Stoklarla ilgili rapor dökümlerini alınız.
İrsaliye modülüne ait işlemleri gerçekleştiriniz.
Stok modülünün raporlar kısmını tekrar gözden geçiriniz. Stok kartı ile ilgili liste ve raporları ekranda görüntüleyiniz. Stok hareketleri ile ilgili liste ve raporları ekranda görüntüleyiniz. Yeni irsaliye oluşturabilirsiniz. İrsaliye listesi alabilirsiniz. İrsaliyelerinizi faturalaştırabilirsiniz.
Yeni alış ve satış faturası oluşturabilirsiniz. Alış ve satış faturasının listesini alabilirsiniz. Fatura modülüne ait işlemleri Faturalarınızla ilgili raporları ekrana gerçekleştiriniz. görüntüleyebilir veya yazıcıdan çıktısını alabilirsiniz.
35
ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME OBJEKTİF TESTLER Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. 1.
Aşağıdakilerden hangisi ön muhasebe programı değildir? A) STOK VE CARİ B) ÇEK VE SENET
2.
Ön muhasebe işlemlerinde alış faturasını niçin sadece FATURA programına işliyoruz? A) B) C) D)
3.
Entegrasyon yaptığımız için Stokları ilgilendirmediğinden Cari hesapları ilgilendirmediği için Hiçbiri
Alış faturasının FATURA programında kaydedilmesinde, STOKLAR programının değişiklik göstermeme sebebi nedir? A) B) C) D)
4.
Alım faturası stokları etkilemez Entegrasyon yapılmamıştır. Alım faturası işlenmez Hiçbiri
KDV oran değişikliği hangi programları ilgilendirir? A) CARİ B) FATURA
5.
C) ÇEK VE SENET D) BORDRO
Alış faturası ekranında stok miktarını nasıl görebilirsiniz? A) B) C) D)
6.
C) İRSALİYE VE FATURA D) MUHASEBE VE MALİ TABLOLAR
Faturanın stok satırında iken F8 tuşuna basarak SHIFT-F8 den, STOK KARTI’na bakarak Ekranın alt köşesine bakarak Hepsi de doğru
Hangi işlemde satış faturası alıcının hesabına borç-alacak yazılır? A) B) C) D)
KAP. FAT satırında Enter’a basılmış ise KAP.FAT satırında H yazılmışsa KAP.FAT satırında E yazılmışsa Hiçbiri
36
7.
Satış faturasının vadesi 45 gündür. Bunu bilgisayara hesaplatmak için ne yaparsınız? A) B) C) D)
8.
Açık satış irsaliyesinin düzenlenip, kaydedilmesinde alıcının cari hesabının değişmemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D)
9.
KAP. İRS: H yazılmıştır. İrsaliye faturalaştırılmamıştır. İrsaliyenin vadesi yazılmamıştır. Hiçbiri
Satış faturasına stok kodunu yanlış yazdığınızda, aşağıdakilerden hangisi olmaz? A) B) C) D)
10.
VADE satırında * 45 yazarız. KAP.FAT satırında E yazarız. Cari hesap kodunu boş bırakırız. Hiçbiri
Yanlışlık yüzünden stoklardan biri az gözükür. Yanlışlık yüzünden stoklardan biri fazla gözükür. Satıcının cari hesabı fazla borçlanır. Alıcının cari hesabı gereğinden fazla veya az borçlanır.
Yanlış olan cümleyi bulunuz? A) B) C) D)
Alış faturaları STOK ve CARİ hesapları ilgilendirdiği için kaydedilir. Satış faturaları STOK ve CARİ hesapları ilgilendirdiği için kaydedilir. Çek ve senetlerin cari hesaplara işlenmesini program yapar. Açık fatura kesildiğinde CARİ hesaplar devreye girmez.
DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız, cevaplarınız doğru değilse faaliyeti tekrar gözden geçiriniz
37
PERFORMANS TESTİ Aşağıdaki işlemleri bir paket program kullanarak bilgisayarda yapınız. Sonuçlarınızı raporlar karşılaştırınız. Yapamadığınız işlemler varsa veya sonuçlarınız yanlış ise “Öğrenme Faaliyeti 2” yi tekrarlayınız. SALKIM MEYVE SUYU DAĞITIM TİCARET A.Ş muhasebe işlemleri. 1) 2) 3) 4)
Masa üstünde kendi adınızla bir klasör açınız. Klasör içinde çalışacağınız programlara kısa yol yapınız. Salkım Meyve Suyu Dağıtım Ticaret A.Ş için bir şirket açınız /firma tanımlayınız. Meyve suyu satışları kasa ile yapılmaktadır. Birim olarak KASA’yı kullanınız. (Kilo, Adet, Metre gibi) 5) Aşağıdaki stok kartlarını açınız. KOD Açıklama US Üzüm Suyu ES Elma Suyu NS Nar Suyu
Raf Ömrü 45 Gün 55 90
6) Cari hesap kartlarını açınız. (AL= Alıcı, SA= Satıcı) A/S (SA) (AL) (AL)
KOD CMS TMP DMD
Unvan Cihan Meşrubat Sanayi Trakya Meşrubat Pazarlama Derik Meşrubat Dağıtım
7) Stok devir değerlerini işleyiniz. US Üzüm Suyu 15 000 Kasa ES Elma Suyu 6 000 Kasa NS Nar Suyu 3 250 Kasa
Adres Dereçine köyü Akşehir KONYA Pınarhisar Edirne Deyrüzeferan yolu 5.km Derik
Birim fiyatı: 4.00 TL Birim fiyatı: 3.85 Birim fiyatı: 18.00
8) Cari devir değerlerini işleyiniz. CMS Cihan Meşrubat devir alacağı : TMP Trakya Meşrubat devir alacağı.: DMD Derik Meşrubat devir borcu….: 9) Kasa tanımlayınız. Kodu: MER
5 000._ 18 450._ 67 890._
MERKEZ KASA
38
ön
10) Banka ve hesap kartlarını açınız. Banka Kodu: ANB Adı.: Anadolu Bankası / Gebze Şubesi Dil iskelesi no: 7 Gebze İzmit Hesap Kodu ANB: VM Hesap Adı……....: Vadesiz Mevduat Hesap No……….: 1291 11) Satış irsaliyesi ve fatura düzenleyiniz. 2 Ocak 200_ İrsaliye no: 309 – Fatura tarihi 6 Ocak, numarası 559 Cari Hesap: TMP Trakya Meşrubat Üzüm Suyu 3 000 Kasa B. Fiyatı: 9.00 TL Elma Suyu 1 000 Kasa, B. Fiyatı: 5.75 TL Nar Suyu 350 Kasa, B. Fiyatı: 37.00 TL 12) Alış faturası düzenleyiniz. Fatura tarihi 11 Ocak, numarası: 19 Cari Hesap: CMP Cihan Meşrubat Sanayi Üzüm Suyu 5 000 Kasa B. Fiyatı: 4.00 TL Elma Suyu 3 000 Kasa, B. Fiyatı: 3.95 Nar Suyu 1 750 Kasa, B. Fiyatı: 22.00 13) Tahsilatları işleyiniz. Tarih: 12 Ocak DMD Derik Meşrubat Dağıtım, 750. makbuz ile 7 890 TMP Trakya Meşrubat, 751. makbuz ile 5 476 14) Tediye işleyiniz. Tarih: 17 Ocak, CMS Cihan Meşrubat’a ödeme 7 513, makbuz no: 62 15) Senet girişi: 21 Ocak, DMD Derik Meşrubat’tan 3 adet senet alındı. Vade Ödeme Yeri Borçlu Tutar 21/02/200_ MARDİN DERİK MEŞRUBAT 7 500 15/03/200_ İSTANBUL CEMAL CESUR 10 000 27/04/200_ İSTANBUL NEZİH MARKET 15 000 16) 21 Ocak, Senet cirosu: CİHAN MEŞRUBAT’A 25 000 liralık 2 adet müşteri senedi ciro edildi. 17) 23 Ocak, TMP Trakya meşrubat’tan 2 adet çek alındı. Vade Seri No Borçlu Tutar 31/03/200_ YK945 Trakya Meşrubat 2 500 11/05/200_ EA800 Hazır Yemek San. 8 500
39
Banka ve Hesap Yapı Kredi 301 İşbankası 7550-11
18) 25 Ocak, CMS Cihan meşrubat’a 8 500 liralık bir çek ciro edildi. 19) 30 Ocak, CMS Cihan meşrubat’a olan borcumuzu kapatmak için 30/06/200_ vadeli bir firma çeki düzenleyip verdik. 20) 31 Ocak, Cari hesaplar borç/alacak listesini düzenleyiniz. (Aşağıdaki liste ile karşılaştırınız) BORÇ/ALACAK DURUM RAPORU KOD UNVAN BORÇ ALACAK CMS CİHAN MEŞRUBAT SAN 88 513._ 88 513._ DMD DERİK MEŞRUBAT 67 890._ 4 390._ TMP TRAKYA MEŞRUBAT PAZ. 53 926._ 34 926._ TOPLAMLAR 210 329._ 163 829._
BAKİYE 27 500._ 19 000._ 46 500._
21) 31 Ocak, Cari hesap ekstralarını düzenleyiniz. (Aşağıdaki ekstralar ile karşılaştırınız) AMS TARİH 01/01/200_ 11/01 17/01 21/01 25/01 30/01
CİHAN MEŞRUBAT SANAYİ AÇIKLAMA BORÇ AÇILIŞ MAL ALIMI NAKİT ÖDEME 7 513 SENET ÇIKIŞ 25 000 ÇEK ÇIKIŞ 8 500 ÇEK ÇIKIŞ 47 500
DMD 01/01/200_ 12/01 21/01
DERİK MEŞRUBAT DAĞITIM AÇILIŞ 67 890 NAKİT TAHSİL SENET GİRİŞ
TMP 01/01/200_ 06/01 12/01 23/01
TRAKYA MEŞRUBAT PAZARLAMA AÇILIŞ TOPTAN SATIŞ 53 926 NAKİT ÇEK GİRİŞ
ALACAK 5 500 83 013
7 890 32 500
18 450 5 476 11 000
BAKİYE 5 500 (A) 88 513 (A) 81 000 (A) 56 000 (A) 47 500 (A) 0
67 890 (B) 60 000 (B) 27 500 (B)
18 450 (B) 35 476 (B) 30 000 (B) 19 000 (B)
22) 31 Ocak, Malzeme Ambar Durum Raporu’nu, Stok bakiye listesini düzenleyiniz ve aşağıdaki liste ile karşılaştırınız.
40
41
UYGULAMALI TEST Aşağıda belirtilen ölçütlere göre kendinizi değerlendiriniz.. .
Yapılan değerlendirme sonucunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.
Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1. Alış faturası kayıt edebilir misiniz. 2. Satış irsaliyesi düzenleyebilir misiniz. 3. Satış irsaliyesini faturalaştırabilir misiniz. 4, KDV oran değişikliği yapabilir misiniz. 5. Kapalı satış faturası düzenleyebilir misiniz. 6. Stok, Cari, İrsaliye, Fatura, Çek-Senet programlarını birlikte kullanabilir misiniz. 7. Alış faturaları dökümü alabilir misiniz. 8. Satış faturaları dökümü alabilir misiniz. 9. Stok bakiye listesi alabilir misiniz. 10. Cari bakiye listesi alabilir misiniz. 11. Alış faturası yanlışlarını düzeltebilir misiniz. 12. Satış faturası yanlışlarını düzeltebilir misiniz.
DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.
42
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME OBJEKTİF TEST Aşağıdaki soruları cevaplayınız. Soruların sadece bir doğru cevabı vardır. 1.
Hangi işlem ön muhasebe çalışmaları arasında yer almaz? A) B) C) D)
2.
Gıda maddesi pazarlayan işletmenin aldığı bir gıda maddesi nasıl tanımlanır? A) B) C) D)
3.
Emtia Demirbaş Eşya Masraf Hiçbiri
Aşağıdakilerden hangisi alış faturasını kaydetme sebebi olamaz? A) B) C) D)
5.
Emtia Demirbaş Eşya Mal Masraf
Giyim mağazasında kullanılmak için alınan buzdolabı nasıl tanımlanır? A) B) C) D)
4.
Satış irsaliye ve faturalarının düzenlenmesi Faturaların muhasebe programına işlenmesi Tahsilat makbuzlarının cari programına işlenmesi Çek ve senetlerin işlenmesi
Stoklarımızı takip etmek Cari hesapları takip etmek Giderlerimizi takip etmek Alıcının hesabını görmek için
Hangisi işletmemiz için satış faturasıdır? A) B) C) D)
6.
Satıcılardan gelen faturalar Aldığımız malların faturaları Yaptığımız giderlerin faturaları Müşterilere kestiğimiz faturalar Hangisi satış faturamızı kaydetme sebebi değildir? A) B) C) D)
Stoklarımızı takip etmek Cari hesapları takip etmek Satıcıların hesabını takip etmek için Gelirleri takip etmek
43
7.
Hangi fatura CARİ hesapları ilgilendirmez? A) B) C) D)
8.
Hangisi açık faturadır? A) B) C) D)
9.
Bedeli ödenmemiş fatura. Bedeli satış anında ödenen fatura İmza ve kaşesi üstte olan fatura Müşterilere düzenlediğimiz faturalar
Satıcı firma ile kayıtlarımız tutmuyor. Ne yaparsınız? A) B) C) D)
11.
Bedeli ödenmemiş fatura. Bedeli satış anında ödenen fatura İmza ve kaşesi üstte olan fatura Müşterilere düzenlediğimiz faturalar
Hangisi kapalı faturadır? A) B) C) D)
10.
Kapalı satış faturaları Açık mal satış faturaları Açık demirbaş eşya alış faturaları Açık satış faturaları
Alış faturalarını kontrol ederim Satış faturalarını kontrol ederim Tahsilat makbuzlarını kontrol ederim Masraf faturalarını kontrol ederim
Aşağıdakilerden hangisi ön muhasebe programı değildir? A) FATURA B) CARİ
12.
Ön muhasebe işlemlerinde fatura bilgileri stok ve cari hesaplara nasıl işlenir? A) B) C) D)
13.
C) İRSALİYE D) Hiçbiri
Fatura önce stoklara, sonra cari hesaplara işlenir. Fatura işlenir, stoklara ve cari hesaplara program işler İrsaliyenin işlenmesi yeterlidir. Hiçbiri
Satış irsaliyesi düzenlenirken yapılan yanlışlardan en zararsızı hangisidir? A) B) C) D)
Cari hesap kodunun yanlış yazılması Stok miktarının eksik yazılması İrsaliye saatinin yanlış yazılması Malın fiyatının yanlış yazılması
44
14.
KDV oranındaki değişiklik hangi programı etkilemez? A) B) C) D)
15.
Açık satış irsaliyesini kaydettik. Sonra hangi işlemi yapmalıyız? A) B) C) D)
16.
İrsaliye faturalaştırılmalıdır. İrsaliye stoklara işlenmelidir. İrsaliye cari hesaplara işlenmelidir. İrsaliye çek senet programına işlenmelidir.
Satış faturası ile ilgili olarak hangi cümle yanlıştır? A) B) C) D)
17.
STOK CARİ İRSALİYE FATURA
Faturadaki alıcı bilgisi cari programından getirilir. Stok veya malzeme bilgisi stok programından alınır. Miktar ve fiyat bilgileri kullanıcı tarafından yazılır. Hiçbiri
Satış faturasına cari kodunu yanlış yazdığınızda, aşağıdakilerden hangisi olmaz? A) B) C) D)
Yanlışlık yüzünden satıcının cari hesabı fazla alacaklı olur. Yanlışlık yüzünden bir alıcının cari hesabı daha az borçlu olur. Yanlışlık yüzünden bir alıcının cari hesabı daha fazla borçlu olur. Hiçbiri
DEĞERLENDİRME Sorulara verdiğiniz yanıtları modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı belirleyiniz. Yanlış cevaplandırdığınız sorularla ilgili konuları tekrar inceleyip öğrenmeye çalışınız.
45
UYGULAMALI TEST Aşağıda belirtilen ölçütlere göre kendinizi değerlendiriniz..
Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1. Ön muhasebe belgelerini sınıflandırabildiniz mi? 2. Açık, kapalı fatura ayrımı yapabildiniz mi? 3. Alış, satış faturası ayrımı yapabiliyor musunuz? 4. Tahsilat, tediye makbuzları ayrımı yapabiliyor musunuz? 5. Müşteri çeki, borç çeki ayrımı yapabiliyor musunuz? 6. Müşteri senedi, borç senedimiz ayrımını yapabiliyor musunuz? 7. Alış faturaları bilgisayara kayıt edebiliyor musunuz? 8. Satış irsaliyelerini kayıt edip, faturalaştırabiliyor musunuz? 9. Açık, kapalı satış faturasını düzenleyebiliyor musunuz? 10. Tahsilat ve tediye makbuzlarını kayıt edebiliyor musunuz? 11. Çek-senet giriş çıkış işlemlerini yapabiliyor musunuz? 12. Ön muhasebe raporlarını düzenleyebiliyor musunuz?
DEĞERLENDİRME Modül için istenen faaliyetleri kazandığınız davranışları işaretleyiniz.“Evet” ler kazandığınız becerileri gösterecektir. ”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.
46
CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI Soru 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Cevap A B A D D C D C D D B A B C D B C A
ÖĞRENME FAALİYETİ 2 CEVAP ANAHTARI Soru 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Cevap D A B B D C A B C D
47
MODÜL DEĞERLENDİRME TESTİ CEVAP ANAHTARI Soru 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Cevaplar B A B D D C A A B A D B C B A D A
48
ÖNERİLEN KAYNAKLAR ÖNERİLEN KAYNAKLAR LAZOL İbrahim Prof. Dr., Gürsoy Yaser Öğr. Gör., Bilgisayarlı Muhasebe I-II GENÇ Hakkı, Muhasebe Programları, Gözen Yayınevi, İstanbul,2007. ETA program Kılavuzları www.eta.com.tr www.eta.hizmetleri.com
49
KAYNAKÇA KAYNAKÇA Genç Hakkı, Bilgisayarlı Muhasebe, Gözen Yayınları, İstanbul 2007 Özler,Fatih, Yayımlanmamış Bilgisayar ders notları. www.eta.com.tr www.eta.hizmetleri.com
50