T.C DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ SİMAV TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ
BÖLÜM:MAKİNE ANA BİLİM DALI:TALAŞLI ÜRETİM ÖĞRETMENLİĞİ DERS ADI:HİDROLİK-PNÖMATİK ÖDEV KONUSU:HİDROLİK AKIŞKANLAR HAZIRLAYANLAR: 1-ADI SOYADI:SALİH MERİÇ NUMARA:200214112026 2-ADI SOYADI:HAMDİ TARKAN NUMARA:200214112032 SINIF/ÖĞRETİM:4.SINIF/2.ÖĞRETİM
HİDROLİK AKIŞKANLAR
Hidrolik sistemin istenilen verimde çalışabilmesi ve ekonomik ürünün uzun olabilmesi için devrede uygun yağın kullanılması gerekir. Hidrolik akışkanın seçimi ve bakımı hidrolik sistemin ve hidrolik elemanların verimine ve kullanım sürecine etki eder.
Akışkanlar sıvı ve gaz olarak iki önemli gruba ayrılırlar. Gazlara sıkıştırılabilen akışkan, sıvılara da sıkıştırılamaz akışkan adı verilir. Akışkan deyimi hidrolikte genellikle bir güç iletim ortamı olarak ifade edilir. Endüstride güç ileten akışkanlar su (Türbinlerde, hidroelektrik santrallerinde), gaz olarak hava (Pnömatik sistemle çalışan makine ve aparatlarda) ve hidrolik yağlardır (çeşitli takım tezgahları ve
aparatlarda).
HİDROLİK GÜÇ ÜNÜTESİ
Yağı kirleten ve bozan en önemli kirletici ortamlardan biri sudur. Hemen hemen her hidrolik sistemde su vardır. Bu su genelde havanın neminden, temizleme sistemlerinden, soğutma sistemlerinden ve yeni yağdan sisteme karışır. Mineral yağlar su ile karıştığında çok hızlı bir şekilde yaşlanırlar, aşınma ile kopan metal esaslı parçalar ve yağın içindeki katıklar su ile reaksiyona girerler ve yağın servis ömrü hızla düşer.
Ancak hidroliğin ilk geliştiği zamanlarda bazı hidrolik sistemlerde su kullanılmıştı. suyun metal yüzeylerde pas yapma özelliğinin oluşu, korozyona sebep olması çok ucuz bir kaynak olmasına rağmen günümüzde tercih edilmemektedir. Buna rağmen çok büyük akışkanın gerektiği hallerde büyük preslerde bazı tedbirler alınarak su akışkan olarak hidrolik sistemlerde kullanılmaktadır. Bunun için suya gliserin ve korozyonu önleyici maddeler ilave edilmekte ve metal yüzeyler korunmaya çalışılmaktadır.
Ayrıca bazı parçalar bronzdan veya paslanmaz çelikten yapılarak suyun etkisi azaltılmaktadır. Hidrolik sistemde akışkan olarak yağın kullanılmış olmasının bir faydası da hareket eden parçaların yağlanmasını sağlamak, böylece meydana gelecek aşınma ve ısınmaları önlemektir
HİDROLİK YAĞLARIN KULLANIM ÖZELLİKLERİ VE FAYDALARI
Viskozite indeksi yüksektir Mükemmel aşınma önleme performansı gösterir Kusursuz oksidasyon kararlılığına sahiptir Üstün hidrolitik kararlılık sağlar Kusursuz korozyon koruması sağlar Mükemmel sudan ayrılabilme yeteneği vardır Sıcaklık değişimlerinde, viskozitesinin daha az değişmesi sayesinde geniş bir çalışma aralığında yüksek performans sağlar Daha iyi pompalama özellikleri sunar, sistemin optimumda çalışmasını sağlayarak verimliliği artırır
HİDROLİK YAĞ SOĞUTUCUSU
Program dışı bakım çalışmalarından kaynaklanan üretim kayıplarını azaltır. Yedek parça maliyetlerini düşürür Yağ hizmet süresinin uzamasını sağlar. Bu sayede yağlama ve atık yağ bertaraf maliyetlerinde genel bir azalma sağlar Kirletici su varlığında bile yağlama performansının korunmasını sağlar En zorlu koşullarda bile tam çalışma güvenilirliği sağlar Sistemin daha temiz kalmasını sağlayarak filtre değişim maliyetlerini düşürür Madeni yağ ömrünün uzaması sayesinde, atıl sürelerin kısalmasını sağlar
HİDROLİK YAĞ SOĞUTUCUSU
Yüksek basınç ve hızın meydana geldiği sistemlerde hareketli parçalar arasındaki boşluk azalır ve yağ filmi de çok incelir. Bu gibi yerlerde yağlanmayı sağlayabilecek özel kimyasal maddelerden yapılmış yağlayıcılara ihtiyaç vardır. “MOLKKOT” gibi geliştirilmiş özel yağlayıcılarla çok yüksek basınç altında bile yağ filminin korunması sağlanabilmektedir.HİDROLİK YAĞLARIN ÖZELLİKLERİ Hidrolik sistemde kullanılacak olan akışkanın güç iletebilmesi için uygun viskozitede seçilmesi ve sistemin özeliğine uygun olması gerekir.
Akıcılığı olmayan, katılaşmış yağlarla güç iletilmez. Böyle viskozitesi yüksek yağların kullanılması büyük sürtünmelere ve önemli güç kayıplarına yol açar. Akışkanın güç iletebilmesi için sıkıştırılamaz olması gerekir. Gazlara nazaran sıvılar nispeten sıkıştırılamaz sayılırlar. Büyük basınç altında küçük de olsa sıkışma gösteren yağlar genellikle sıkıştırılamaz sayılırlar. Hidrolik elemanların büyük bir kısmı içlerinden geçen akışkanla temas halinde iken yağlanmış olurlar.
Pompa elemanlarının ve çeşitli valf elemanlarının da çalışmaları sırasında mutlaka yağlanmaları gerekir. Aksi halde hareketleri güçleşir ve kısa zamanda devre dışı kalırlar. Hidrolik elemanların çalışma sürelerini uzatmak için yağların içine aşınmayı önleyici özelliği olan “Antiwear” maddeler katılır, paslanmayı da önler
DIŞTAN DİŞLİ POMPA
ÇEK TİPİ AKIŞ BÖLÜCÜ VALF
Hidrolik komponentlerde ve dişli kutularında meydana gelen arızaların büyük çoğunluğunun sebebi hidrolik akışkan ve yağlama yağı içindeki kirletici partiküllerin yol açtığı aşınma ve hasarlardır.
Hidrolik valflerde çalışan yüzeyler arasında 0.5 mikrona kadar inebilen boşluklar mevcuttur. Bu boşluklara giren kirletici partiküller valflerin arızalanmasına ve fonksiyonlarını yerine getirememesine ve komponentlerde aşınmalara neden olurlar.
Hidrolik yağı katı partiküller, sıvı ve gazlar kirletir. Hidrolik sisteme hemen hemen her yerden pislik girmektedir ve bu pisliğin derecesini azaltabilmek, hidrolik komponentlerin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için sistemde çeşitli noktalarda filtreler kullanılır.
FİLTRELER
Filtreler hidrolik sistemde başlıca beş noktada kullanılırlar: emiş hattı, basınç hattı, dönüş hattı, soğutma ve filtrasyon devresi ve havalandırma kapakları. Bu değişik kullanımlar için değişik tip ve özelliklerde filtreler dizayn edilmiştir.
Mineral yağa az miktarda karışan emülsiyon veya serbest haldeki su tutucu filtre elemanları ile tutulur. Fakat bu elemanlar temizlenemez ve tank hacimlerinin büyük olduğu, suyun yağ içinde çözünmesi halinde yağdan su ayırma cihazları tercih edilir.
Sistemde yer alan vakum pompası ile akışkan depodan emilir. Reaktörde oluşturulan vakum ile suyun buharlaşma sıcaklığı düşürülür ve su buharı vakum pompası ile atmosfere atılırken, reaktörün tabanındaki sudan arıtılmış yağ bir dişli pompa ile emilir ve hassas filtre üzerinden geçirilerek tekrar sisteme basılır
Yağdan su ayırma sistemleri özellikle demir ve çelik endüstrisinde, dökümhanelerde, kağıt endüstrisinde, türbinlerde, ağır seri kompresörlerde ve güç santrallerinde kullanılmaktadır
GÜÇ SANTRALİ
KOMPRASÖR
Yağdan Su Ayırma Sistemi hidrolik yağınızı sudan ayrıştırır ve ömrünü artırırken hem tasarruf sağlamış hem de doğayı gereksiz yere kirletmemiş olursunuz.
TEŞEKKÜRLER