HİDROLİK MOTORLAR

DPÜ SİMAV TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ MAKİNE EĞİTİMİ HİDROLİK MOTORLAR

KONTROL EDEN: Öğr. Gör. İsmail KÖKTÜRK HAZIRLAYANLAR: Yunus Emre DÖNER 200214111013 Zeynel AYTAÇ 200214111006 SİMAV 2005

HİDROLİK MOTORLAR



Hidrolik motor hidrolik enerji ile dairesel hareket üreten devre elemanıdır. Hidrolik pompanın ürettiği hidrolik enerjiden yararlanır. Çalışma prensipleri pompalara göre terstir. Pompalar mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye, motorlar ise hidrolik enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürür. Endüstriyel sistemlerde kullanılan motorları kanatlı, dişli ve pistonlu olmak üzere üç gruba ayırabiliriz.

HİDROLİK MOTORLARIN ÜSTÜNLÜKLERİ       

HİDROLİK MOTORLARIN ÜSTÜNLÜKLERİ Başta iş makinaları olmak üzere her yerde kullanılabilir.

Motoru durdurmadan hız ayarı yapılabilir.

Hız ayarı belirli değerler arasında sınırsızdır.

Büyük kuvvetler iletilir.

Hidrolik akışkanlar sıkıştırılamadıkları için düzgün hızlar elde edilebilir.

Hareket devam ederken dönüş yönü değiştirilebilir.

Emniyet valfi kullanılarak aşırı yüklenmelerde durdurulabilir.

HİDROLİK MOTORLARIN DEZAVANTAJLARI 

   

Hidrolik akışkanların sürtünme dirençleri yüksek olduğu için dönüş hızları düşüktür.

Fiyatları çok pahalıdır.

Ebatları büyüktür.

Yüksek sıcaklıklarda kullanılamaz.

Kirliliğe karşı çok hassastır.

KANATLI MOTORLAR 



Kanatlı motor esas olarak kanatlar, halka, rotor, mil ve üzerinde giriş çıkış delikleri bulunan bir dağıtım plakasından oluşur.

Bir kanatlı motor, dışarı çıkmış kanatlarına hidrolik basıncın etkiyerek milinde çıkış momenti oluşturduğu pozitif iletimli elemanlardır.

KANATLI MOTOR NASIL ÇALIŞIR? 



Rotor halkaya göre merkezi kaçık olarak yerleştirilmiştir.

Kanatların basınca karşılık gelen yüzeyleri halkanın üst kısmına doğru artar alt kısmına doğru azalır. Basınçlı yağ, giriş deliğinden girdiğinde kasnakların eşit olmayan yüzeyleri motor milinde moment oluştururlar. Kanatların basınca maruz yüzeyleri arttıkça veya basınç yükseldikçe milden daha fazla moment alınacaktır.

Oluşan moment yeterli olduğunda rotor mili dönecektir.

Tüm hidrolik motorlar sonuçta milin dönmesini sağlayan bir dengesizliğe neden olarak çalışırlar. Kanatlı motorda bu dengesizliğe hidrolik basınca maruz kalan kanat alanlarının farklılığı neden olur.

DİŞLİ MOTOR 



Bir dişli motor esas olarak, üzerinde giriş ve çıkış delikleri bulunan bir gövde, iki dişliden ibaret bir, dönen gruptan oluşur. Dişlilerden biri yüke bağlı çeviren dişli diğeri çevrilen dişlidir.

Dişli tip bir hidrolik motor hidrolik basıncın dişli dişlerine etkiyip milinde moment oluşan pozitif iletimli bir elemandır.

DİŞLİ MOTOR NASIL ÇALIŞIR? 



Motorun girişi sistem basıncına maruzdur. Çıkış ise depo basıncındadır. Dişler birbirinden ayrıldığında bir dişin yanında dışında tüm dişler hidrolik olarak dengelenmiştir. Momenti oluşturan bu dengesizliktir. Dişin daha geniş olması veya basıncın yüksek olması momentin daha fazla olmasını sağlayacaktır.

Dişlilerin niye zıt yönde dönmedikleri düşünülebilir. Zıt yönde dönmek için dişlilerin birbirinden ayrılması yerine birleşmeleri gerekir. Birleşen dişliler azalan hacim yaratırlar ki bu da akışkanı gövdenin dışına iter. Sonuçta dişlilerin birbilerinden ayrılmaktan başka seçenekleri yoktur.

Hidrolik motor milin dönmesini sağlayan bir dengesizliğe neden olarak çalışır. Dişli motorda bu dengesizlik dişli dişlerin birbirinden ayrılması ile sağlanır.

PİSTONLU MOTOR 



Pistonlar silindir blokunun içinde hareket ederler. Eğim plakası belli bir açı ile yerlestirilmiştir ve yüzeyinde, pistonlar, pabuçları aracılığıyla hareket ederler. Piston pabuçları, pabuç plakası ve baskı yayı yardımıyla eğim plakası ile temas halindedir. Dağıtım plakası motora giren akışkanı çıkan akışkandan ayırır.

Bir pistonlu motor, pistonlarına etkiyen basıncın milinde moment oluşturduğu pozitif iletimli bir elemandır. Pistonlu motor esas olarak eğim plakası, silindir bloku, pistonlar, pabuç plakası, pabuç plakası baskı yayı, dağıtım plakası ve milden oluşur.

PİSTONLU MOTOR NASIL ÇALIŞIR? 

Eğim plakası düşeyde bir açı yapacak şekilde yerleştirilmiştir, piston pabucu konumunu bulması için pek kararlı bir yüzeye sahip değildir. Akışkan basıncı pistona etkidiğinde oluşan kuvvet pistonu silindir blokundan dışarı doğru iter ve piston pabucun, eğim plakası yüzeyi boyunca kaymasına neden olur. Piston pabucu kaydığında silindir blokuna bağlı milde bir moment meydana getirir. Momentin miktarı kaymaya sebep olan eğim plakasının açısına ve sistemdeki basıncına bağlıdır. Moment yeterli olduğunda mil dönecektir.