Microsoft Word - ÇEK SENET _ETAWIN_+++.doc

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MUHASEBE FİNANSMAN

ÇEK-SENET (ETAWIN)

ANKARA 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; 

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).



Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.



Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.



Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.



Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.



Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR ...............................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3 1. ÇEK VE SENETLER........................................................................................................... 3 1.1. Çek ................................................................................................................................ 3 1.1.1. Ticari Hayatta Çek Kullanımı................................................................................ 4 1.1.2. Muhasebe Açısından Çekler .................................................................................. 6 1.1.3. Çek İşlemlerine Ait Belgeler ................................................................................. 7 1.2. Bono (Senet) ................................................................................................................. 7 1.2.1 Senedin Şekil Şartları ............................................................................................. 7 1.2.2. Senet İşlemleri ....................................................................................................... 8 1.2.3. Senet İşlemlerine Ait Belgeler............................................................................... 9 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 10 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 11 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 14 2. ÇEK SENET PROGRAMI ................................................................................................ 14 2.1 Çek senet programlarının ortak özellikleri................................................................... 14 2.2. Çek Senet Paket Programı........................................................................................... 14 2.2.1. Çek-Senet Modülünde Muhasebe Kaydı ............................................................. 17 2.2.2.Müşteri Senedi Kaydı ........................................................................................... 22 2.2.3.Müşteri Çeki Giriş Kaydı...................................................................................... 24 2.2.4. Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu ...................................................................... 25 2.2.5. Müşteri Senedinin Tahsili.................................................................................... 26 2.2.6. Müşteri Çek Cirosu.............................................................................................. 27 2.2.7. Firma Çek Çıkışı.................................................................................................. 28 2.2.8. Firma Senet Çıkışı ............................................................................................... 28 2.2.9. Verilen Çeklerin Bankadan Tahsili...................................................................... 29 2.2.10. Firma Senedi Tahsili.......................................................................................... 30 2.2.11. Çek Senet Raporları........................................................................................... 30 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 35 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 37 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 40 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 43 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 44

i

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD

344MV0030

ALAN

Muhasebe Finansman Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı

DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI

SÜRE ÖN KOŞUL YETERLİK

Çek-Senet (Etawin) Çek ve senet kayıtlarının, giriş çıkışlarının, ilgili raporların paket program kullanarak alınabildiği öğrenme materyalidir.

40/24 Program Yükleme Modülü Cari Hesap Modülü Çek Senet Takibi Yapmak Genel Amaç: Çek-senet paket programını çalıştırıp kullanabileceksiniz.

MODÜLÜN AMACI

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Amaçlar: 1) Çek ve senetlere ilişkin belgeleri tanıyabileceksiniz.

2) Çek ve senetlerin giriş ve çıkışlarını yaparak ilgili raporları düzenleyebileceksiniz.

Bilgisayar laboratuarı, Muhasebe paket programları, İnternet. Projeksiyon, Tepegöz, Paket program demo cd,

Her öğrenme faaliyeti sonunda modülde verilen ölçme araçları ile ulaştığınız bilgi düzeyinizi kendi kendinize değerlendirebileceksiniz.

Modül sonunda ise, kazandığınız bilgi ve becerileri belirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacak bir ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz.

İRİŞ

ii

GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenciler Ticari hayatta kullanılan ödeme şekilleri arasında çek veya senet önemli bir yer tutar.

Kıymetli evrak sayılan çek, senet mevzuata göre düzenlenir, kullanılır.

Firmalarda çek ve senet servisleri ayrı bir birim olarak görülmektedir. Sadece bu bölümde çalışan elemanlara ihtiyaç duyulmaktadır.

Verilen yeterlikleri kazandığınızda, muhasebe paket programları ile stok takibi, cari hesap takibi, çek senet takibini bilgisayarla yapabilirsiniz. Uygulama çalışmalarını bilgisayar başında ne kadar çok tekrarlarsanız, program kullanma beceriniz o ölçüde artacaktır.

1

2

ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile; çek ve senetlere ilişkin belgeleri tanıyabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Sevgili öğrenciler, bu öğrenme faaliyeti öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: 1- Çek nedir, nasıl düzenlenir, kimler çek kullanır, araştırınız.

2- Senet nedir, nasıl düzenlenir, kimler senet kullanır, araştırınız.

1. ÇEK VE SENETLER Ticari hayatta çeşitli ödeme araçları kullanılır. Alıcıların her zaman aldıkları mal veya hizmetlerin bedelini nakit olarak ödeme güçleri yoktur. Ticari faaliyetin devam etmesi için, alıcı ve satıcıya uygun ödeme araçları geliştirilmiştir.

1.1. Çek Çek, hukuki mahiyeti itibariyle bir ödeme aracıdır. Türk Ticaret Kanunu’nun 692. maddesinde çekin şekle ait yasal unsurları aşağıdaki gibi belirtilmiştir.  “Çek” kelimesini ve eğer senet Türkçeden başka bir dille yazılmış ise o dilde “Çek” karşılığı olarak kullanılan kelime,  kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedelin ödenmesi için havale,  ödeyecek kimsenin “muhatabın” ad ve soyadı,  ödeme yeri,  keşide gününü ve yeri,  çeki veren kimsenin (keşidecinin) imzası ihtiva eder.

Keşide yeri gösterilmemiş olan çek, keşidecinin ad ve soyadı yanında yazılı olan yerde çekilmiş sayılır.

3

Çekte saydığımız şekil şartları aşağıda gösterilmiştir.

İŞBANKASI

Keşide yeri, tarihi: Ist, 20 Şubat 200_

TÜRK ANONİM ŞİRKETİ 5411 –BAKIRKÖY /İSTANBUL 168-573343 62575 Bu çek karşılığında

= = 500 == TL

KELAYNAK GIDA emrine yalnız _ beş

yüz YTL ödeyiniz.

Hesap No: 62356 Çek No: 022232 TAT GIDA DAĞITIM A.Ş

“62356” 023”0714: 02232.778”

Vade

Alacaklı Borçlu

Tutar

Çeklerin kullanım amacına göre çeşitleri değişiklik göstermektedir. Ticari hayatta bunlar zaman zaman değişik şekilde isimlendirilmektedir. Çekler taşıyan açısından iki şekilde gruplandırılır. Çekte alacaklının ismi yazıyorsa “nama yazılı çek”, yazmıyorsa “hamiline yazılı çek” olarak ifade edilir.

1.1.1. Ticari Hayatta Çek Kullanımı Çeklerde özellik gösteren bazı kavramlar ve işlemler vardır. Bunlar;  Nama yazılı çek Çek yasa gereği emre yazılı senetlerden sayıldığından bir çekin nama düzenlenmesi için sadece lehdarın belirtilmesi (adı, soyadı, tüzel kişi ise ticaret unvanı) yeterli değildir.

Belirli bir kimse lehine olan çekin “emre” olmadığının da ayrıca belirtilmesi gerekir.  Bloke çekler Lehdarlar arasında çeklerin güvenle tedavülünün (dolaşım) sağlanması için çeki alacak kişi ya da kuruluş, çekin üzerinde yazan banka şubesinden bu çek karşılığının ilgili hesapta hazır bulunup, bulunmadığı öğrenir. Yani teyit eder.  Teyit, “teyit edilmiştir”, “görülmüştür”, “karşılığı mevcuttur”. “işbu çek muhteviyatı olan yalnız …….TL. bloke edilmiştir” gibi muhatap banka tarafından çekin ön yüzüne veya arkasına bir meşruhat yazılmak suretiyle yapılmaktadır.  Bankanın teyidi zorunlu unsurları kapsayan çekin ibraz süresinde geçerlidir.  İbraz süresi geçtikten sonra bloke edilen para üzerinde rehin, haciz veya tedbir gibi herhangi bir kısıtlama yoksa para hesaba veya keşideciye iade edilir.

4

 Ciro Ciro, çeki elinde bulunduran tarafından bir başkasına teslim edilmesi anlamına gelir. Ciro, emre yazılı senetlerde devir kolaylığı sağlar, çekin ön veya arka yüzüne yapılabilir. Çekin arkasında yer kalmaması halinde ciro alonj (çekin arkasında ciro edilecek yer kalmaması durumunda çekin ciro edilmesi için eklenen kağıt) üzerine de yapılabilir.  Vade Çek görüldüğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıt (vade) yazılmamış hükmündedir, dolayısıyla geçersizdir. Keşide günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan bir çek ibraz günü ödenir. Karşılığı yok ise arkası yazılır.  Ödeme için ibraz süreleri Çek, keşide edildiği yerde ödenecekse (çekin üzerinde yazılı muhatap banka şubesi ile keşide yeri aynı ise) on gün, keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse (çek üzerindeki muhatap banka şubesi ile keşide yeri farklı ise) bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Ödeneceği memleketten başka bir memlekette keşide edilen çek, keşide yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay, keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.

Keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda bulunsa dahi her iki yer ülkesinin Akdeniz'de kıyılarının olması halinde ibraz süresi üç ay değil, bir ay olarak kabul edilir.

Yukarıda yazılı süreler, çekte keşide günü olarak gösterilen tarihten (keşide günü hariç) itibaren başlar.

Sürenin son günü tatile rastladığı takdirde, süre takip eden ilk işgününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri süre hesabına dahildir.  Çekte Zaman Aşımı Hamilin, cirantalara, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı haiz olduğu müracaat hakkı ibraz müddetinin bitiminden itibaren altı ay geçince zamanaşımına uğrar. Çek borçlularından birinin diğerine karşı haiz olduğu müracaat hakları bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı dermeyan (ortaya konulduğu) edildiği tarihten itibaren altı ay geçmekle zamanaşımına uğrar.  Çek Karnesinin Bankalardan Alınması Çek karnesi bankada hesabı bulunan firmalar tarafından istenir. Bankaların kendilerine her başvuran kişiye çek karnesi vermeyebilir. Çek karneleri, bankalar tarafından basılır.

Bankalar, çek karnesi verdikleri müşterilerinin açık kimlik ve adresleri ile vergi kimlik numaralarını isterler.

5

 Çekte ibraz ve ödeme Çekin tahsil edilebilmesi için muhatap bankanın ilgili şubesine ibraz (sunmak) edilebilir. İbrazın gerçekleşmesi için, çekin fiilen muhatap bankaya verilmesi gerekir.

Muhatap banka ibraz edilen çekin karşılığı olduğu sürece çek bedelini ödemek zorundadır.

Türk Lirası hesabına bağlı olarak alınmış olan çek karnelerine yabancı para yazılarak çek keşide edilmesi halinde, çekin karşılığının olması halinde ödenmesi gerekir, karşılığının hesapta bulunmaması halinde ise arkasına karşılığı olmadığı yazılır.

1.1.2. Muhasebe Açısından Çekler Muhasebe açısından çekler ikiye ayrılır.  Müşteri Çekleri Müşteri çekleri, alıcılardan olan alacağımıza karşılık aldığımız çeklerdir. Bu çeklere “Alınan Çekler”, “Alacak Çekleri”, “Müşteri Çekleri” gibi isimler verilir.

Karşılaştığımız bir çekin müşteri çeki olduğunu anlamak için, borçlusuna bakarız, borçlusu bizim firmamız değilse müşteri çekidir.

Alıcılardan alacağımıza karşılık çeşitli miktarlarda çek alabiliriz. Yasal olarak çekte vade olmadığı halde, piyasada taraflar karşılıklı olarak anlaşıp, çeke vade yazmakta ve bu vadeye uymaktadır. Alınan çekler, kimlerden hangi tarihte alındığı, hangi bankalara ait olduğu, vadeleri, değerleri ile kayıt edilmelidir.

Alınan çeklerin işlemi çeklerin işletmemize girişi ile başlar. Müşteri çekleri vadelerine kadar işletmede bekletilebilir. İşletmede bekleyen çekler çek cüzdanımızı yani portföyümüzü meydana getirir.

Vadesi gelen çek tahsil edilir. İşletmeden çıkar. bankaya tahsile verilmesi gerekebilir.

Vadesi yaklaşan çeklerin ayrılması,

Müşteri çekleri vadesinin gelmesini beklemeden, borçlu olduğumuz kişi veya kuruluşlara ciro edilebilir. Ciro edilen çek de işletmeden çıkar. Çek portföyünde alacaklının isteğine uygun çek aranması gerekebilir.

Ciro ettiğimiz çek, çeki verdiğimiz kişi tarafından tahsil edilemezse, bize geri verilir.

Biz de bu çeki aldığımız kişiye geri veririz. Bütün bu giriş, çıkış hareketleri müşteri çeklerine ait işlemlerdir.

 Firma çekleri Çalıştığımız firmanın hangi bankalarda hesabı varsa, bu hesaplar üzerine düzenlenmiş (keşide) çekler firma çekidir. Çekin borçlusuna bakarız, bizim firmamız ise bu tür çekler firma çekidir. Çek işlemleri çeklerin giriş ve çıkış hareketlerinden meydana gelir. Çeklerin durumuna göre iki bölümde incelenebilir. Firma çeki bizim ödeyeceğimiz çeklerdir.

6

Firma çeki işlemi bizim çeki yazmamız ile başlar. Firma çekinin ilk işlemi çekin düzenlenip, alacaklıya verilmesidir. Bu bir çek çıkış işlemidir. Müşteri çeklerinden farklı olarak firma çeklerinde giriş işlemi yoktur. Firma çeklerinde ikinci işlem, çekin bankadaki hesabımızdan çekilmesidir.

1.1.3. Çek İşlemlerine Ait Belgeler Küçük işletmelerde müşteri çekleri muhasebe elemanı tarafından paket programa girilir. Her çeke bir numara verilir. Numara çekin arkasına yazılır. Giriş işlemi tamamlanan çekler işletme sahibine teslim edilir. İşletmeden çıkan, ciro edilen, tahsil edilen çekleri de işletme sahibi muhasebe elemanına bildirir, bilgisayardan çıkışı yapılır.

Büyük işletmelerde çek hareketleri özel olarak düzenlenmiş belgelerle izlenir. Şekle tabi olmayan bu belgeler değişiklik gösterebilir. Bunun için paket programda çek giriş veya çıkışına ait bordro düzenlenebilir.

1.2. Bono (Senet) Vade

Vade Tarihi

_Türk Lirası _Kuruş

No.

............................................................................................................................................... İşbu emre muharrer senedimiz mukabilinde _ _ __ _ _ ___ tarihinde Bay, _ _ _ _ __ _ _ __ _ _ veyahut emruhavalesine yukarıda yazılı yalnız ===== _____ Kr======== ödeyeceği.... Bedeli ahzolunmuştur. İşbu bono vadesinde ödenmediği takdirde müteakip bonoların da muacceliyet kesbedeceğinden, ihtilaf vukuunda İstanbul mahkemelerinin selahiyetini şimdiden kabul eyleri... ÖDEYECEK: ....................................................... ........................................................ .......................................................

KEFİL : ----

Bono; borçlunun alacaklısına hitaben düzenlediği borç ödeme vaadini belgeleyen kambiyo senetlerindendir.

1.2.1 Senedin Şekil Şartları TTK'nın 688'inci maddesine göre bono veya emre yazılı senedin üzerinde aşağıdaki unsurların bulunması gerekir:  Senet metninde ''bono'' veya ''emre yazılı senet'' kelimesini veya senedin yazıldığı dilde “bono”nun karşılığı olarak kullanılan kelime,  Kayıtsız ve şartsız belirli meblağı ödemek vaadi,  Vade

7

 Ödeme yeri  Kime ve kimin emrine ödenecek ise onun adı ve soyadı  Senedin düzenlendiği gün ve yer  Senedi düzenleyenin imzası Bulunmalıdır.

1.2.2. Senet İşlemleri Senet işlemleri senetlerin giriş ve çıkış hareketlerinden meydana gelir. Senetlerin durumuna göre iki bölümde incelenebilir.  Müşteri Senetleri Müşteri senetleri, alıcılardan olan alacağımıza karşılık aldığımız senetlerdir. Bu senetlere “Alınan Senetler”, “Alacak Senetleri”, “Müşteri Senetleri” gibi isimler verilir.

Senedin borçlusu bizim firmamız değilse müşteri senedi sayılır.

Alıcılardan alacağımıza karşılık çeşitli miktarlarda senet alabiliriz. Alınan senetler, kimlerden hangi tarihte alındığı, vadeleri, değerleri ile kayıt edilmelidir. Alınan senetlerin işlemi senetlerin işletmemize girişi ile başlar.

Müşteri senetleri vadelerine kadar işletmede bekletilebilir. İşletmede bekleyen senetler de senet cüzdanımızı yani portföyümüzü meydana getirir. Vadesi gelen senetlerin ayrılması, bankaya tahsile verilmesi gerekebilir.

Müşteri senetleri vadesinin gelmesini beklemeden, borçlu olduğumuz kişi veya kuruluşlara ciro edilebilir. Ciro edilen senet de işletmeden çıkar. Senet portföyünde alacaklının isteğine uygun senet aranması gerekebilir.

Ciro ettiğimiz senet, senedi verdiğimiz kişi tarafından tahsil edilemezse, bize geri verilir. Biz de bu senedi aldığımız kişiye geri veririz. Bütün bu giriş, çıkış hareketleri müşteri senetlerine ait işlemlerdir.

 Firma Senetleri Senedin borçlusu, bizim firmamız ise bu tür senetler firma senedidir. Firma senedi bizim ödeyeceğimiz senetlerdir.

Firma senedi işlemi bizim senedi yazmamız ile başlar. Firma senedinin ilk işlemi düzenlenip, alacaklıya verilmesidir. Bu bir senet çıkış işlemidir. Müşteri senetlerinden farklı olarak firma senetlerinde giriş işlemi yoktur.

Firma senetlerinde ikinci işlem, senedin bankadaki hesabımızdan çekilmesidir.

8

Millet Caddesi no: 125 Aksaray İstanbul Aksaray Vd. 015 001 00 22 Tlf: 554 222 17 (5 hat) Fax: 666 665 66 Otomoto.com.tr/Otom@hotmail.com

23 Aralık 200_

333

SENET GİRİŞ BORDROSU

Sayın: KELAYNAK GIDA TİCARET LTD. ŞTİ. İstanbul Caddesi No: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL B.KÖY VD/666 000 66 00 Senet No BORÇLU ŞEHİR VADE 1 Taşkın Turşucu İstanbul 31/12/2007

TUTAR 900..

Cari hesabına mahsuben KELAYNAK LTD. den Dokuz yüz _TL lik 1 senet alınmıştır.

1.2.3. Senet İşlemlerine Ait Belgeler Küçük işletmelerde müşteri senetleri muhasebe elemanı tarafından paket programa girilir. Her senede ayrı bir numara verilir. Numara çekin arkasına yazılır. Giriş işlemi tamamlanan senetler işletme sahibine teslim edilir. İşletmeden çıkan, ciro edilen, tahsil edilen senetleri de işletme sahibi muhasebe elemanına bildirir, bilgisayardan çıkışı yapılır.

Büyük işletmelerde senet hareketleri bu iş için özel olarak düzenlenmiş belgelerle yapılır. Şekle tabi olmayan bu belgeler değişik isimlerle, değişik biçimlerde olabilir.

Kullanılan bilgisayar programı da senet giriş veya çıkışına ait belge düzenleyebilir.

Tarih 08/08/ 2008

Senet Giriş Bordosu

SENET

İstanbul Caddesi no: 99 Bakırköy İstanbul Bakırköy Vd. 666 000 66 00

No: 88

= 888 = Sayın, Ova Gıda işletmesinden cari hesabına mahsuben Yalnız Sekiz yüz seksen sekiz _TL lik 2 adet senet alınmıştır..

Banka Yapı Kredi-B.Köy Yapı Kredi-B.Köy

Hesap No 412-4 412-4

Senet No 301450 301451

9

Vade 15/11/2008 15/12/2008

Tutar 500 388

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları  Çekleri sınıflandırınız.

 Senetleri sınıflandırınız

 Çek belgelerini kaydediniz



Senet belgelerini kaydediniz.

Öneriler  Çeki ödeyecek olanın kim olduğuna bakınız.  Çek bizim firmamızın hesabından ödenecek ise firma çeki, verilen çek, borç çekidir.  Çekin borçlusu firmamız değilse müşteri çekidir.  Senedin borçlusuna bakınız.  Senedin borçlusu bizim firmamız değilse müşteri senedidir.  Senedin borçlusu bizim firmamız ise senet firmamızın senedi, borç senedi, verilen senettir.  Müşteri çek giriş belgelerini müşterini hesabına alacak kaydediniz.  Müşteri çek çıkış belgelerini, çekleri verdiğimiz firmanın hesabına borç kaydediniz.  Müşteri senet giriş belgelerini müşteri hesabına alacak kaydediniz.  Müşteri senet çıkış belgelerini karşı firmanın hesabına borç yazınız.

10

ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. Soruların sadece bir doğru cevabı vardır?

1.

Hangi çekin borçlusu bizim firmamız değildir?

A) B) C) D)

2.

Hangi çekin borçlusu bizim firmamızdır?

A) B) C) D)

3.

Verilen Çekler Firma Çekleri Borç Çeklerimiz Hepsi

Hangisi ticari belge ödendikten sonra bizim elimize geçer?

A) B) C) D)

6.

Müşteri Çekleri Firma Çekleri Alınan Çekler Alacak Çekleri

Hangisi firmamızın çekidir?

A) B) C) D)

5.

Müşteri Çekleri Firma Çekleri Alınan Çekler Alacak Çekleri

Hangisi alıcılardan aldığımız çek değildir?

A) B) C) D)

4.

Müşteri Çekleri Firma Çekleri Verilen Çekler Borç Çekleri

Müşteri Çekleri Müşteri Senetleri Firma Senetleri Hiçbiri

Ön muhasebe işlemleri için kullanılan program modülleri hangileridir?

A) SİPARİŞ ve STOK B) ÇEK SENET ve CARİ

C)İRSALİYE ve FATURA D)HEPSİ

11

7.

Alonj nedir?

A) B) C) D)

8.

İbraz nedir?

A) B) C) D)

9.

Çek veya senede eklenen kağıt parçası Belirli bir kimse adına yazılmış, emre olmayan çek Çek veya senedin bir başkasına devredilmesi Çekin ibraz süresinden itibaren altı ay geçmesi

Çek bedelinin banka hesabında bulunmaması Çekin tahsil edilmek üzere bankaya sunulması Çek veya senedin bir başkasına devredilmesi Çek veya senede eklenen kağıt parçası

İşletmenin banka hesabına yatırdığı paranın sebebi, aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) B) C) D)

Bugün hesaptan çekilecek bir çek var, bankada yeterli para yok Satıcının hesabına bankadan havale yapılacak Müşteri çeki tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecek Bu ayın SSK primleri bloke çek ile ödenecek

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

12

UYGULAMALI TEST Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

Gözlenecek Davranışlar 1. Çekleri sınıflandırabilir misiniz?

Evet

Hayır

2. Senetleri sınıflandırabilir misiniz?

3. Çek işlem belgelerindeki çekleri müşteri çeki, firma çeki olarak ayırabilir misiniz?

4. Senet işlem belgelerindeki senetleri müşteri senedi, firma senedi olarak ayırabilir misiniz?

5. Çek ve senet işlemlerini açıklayabilir misiniz?

DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Hepsi “Evet” ise bir sonraki öğrenim faaliyetine geçiniz.

13

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile çek ve senetlerin giriş ve çıkışlarını bir paket program kullanarak yapmayı, cari hesaplara işlemeyi, çek senet raporları düzenlemeyi öğreneceksiniz.

ARAŞTIRMA  Çevrenizde kullanılan çek ve senet programlarının özelliklerini öğreniniz.  Hangi paket programlar niçin daha çok tercih edilmektedir, araştırınız.

2. ÇEK SENET PROGRAMI Çek ve senet işlemleri günümüzde bilgisayar yardımı ile yapılmaktadır. Yazılım firmaları tarafından çok sayıda çek senet programı geliştirilmiştir. Ortak özellikler taşıyan çek senet programları muhasebe elemanlarının işlemlerini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır.

Kullanıcı çek ve senet ayırımını iyi yapabilmelidir.

Eline aldığı bir çekin, müşteri çeki mi, firma çeki mi olduğunu bilemezse programa kayıt etmesi güçleşecektir.

2.1 Çek senet programlarının ortak özellikleri Müşteri çek ve senetleri için iki türlü işlem söz konusudur. Müşteri çek ve senetleri alındığında giriş kaydı yapılır. Giriş kaydında her çek veya senet için bir kart program tarafından düzenlenir. Çek senet programı cari programı ile birlikte kullanılır. Alınan çek veya senetler verenin cari hesabına program tarafından işlenir.

Bilgisayarda kayıtlı olan müşteri çek veya senetleri tahsil edildiğinde, ciro edildiğinde, listelerden seçilir, çıkış kaydı yapılır. Girişte yazılan bilgiler tekrar yazılmaz.

Firma çek ve senetleri firma tarafından düzenlendiği için, giriş kaydı söz konusu değildir. Çıkış kaydı yapılır. Çıkış kaydı yapılan çek veya senet ödendiğinde, listelerden seçilerek ödeme kaydı yapılır.

2.2. Çek Senet Paket Programı Çek- Senet işlemleri paket program ile kolayca yapılabilir. Çek-Senet modülünün yapısı, çalışması daha önce gördüğümüz, STOK ve CARİ modüllerine benzer.

14

Fonksiyon tuşları aynıdır. İşletmenin çek ve senetleri paket programın Çek/Senet modülünden yapılır.

Program çalıştırıldığında aşağıdaki menülerden oluşan pencere karşımıza gelecektir.

Çek/senet programının ana bölümleri şunlardır;  Kart, çek/senet kayıtlarının tanımlanması ve bu kayıtlar üzerindeki işlemler,  Hareket, çek/senetlerle ilgili giriş/çıkış işlemlerinin işlenmesi, hareket listelerinin alınması,  Raporlar, çek/senet takip sisteminizle ilgili rapor ve analizler,  Servis, çek/senet takip sisteminizle ilgili bakım işlemleri.

15

Bunların dışında menüde yer alan BİLGİ GİRİŞ İŞLEMLERİ, PENCERELER ve YARDIMCI İŞLEMLER bölümleri programın çalışması sırasında kolaylık sağlayan bir takım yardımcı fonksiyonlar ihtiva ederler.

Programın çalışmaya başlamadan önce SERVİS bölümünden temel parametreler girilerek çalışmaya başlanmalıdır.

Servis bölümünde yer alan Müşteri Çek/Senet Parametreleri aşağıdaki şekilde doldurularak bilgiler aşağıdaki gibidir.

butonuna basılarak kaydedilir. Bu bölümdeki alanlarla ilgili

 Vade Farkı Oranı Bu haneye yazılan orana göre çek ve senet kayıtlarında aşağıdaki parametrelere bağlı olarak program içinde aylık veya yıllık vade değerlendirmeleri tanımlanır.  Vade Farkı Süresi Çek ve senet işlemlerinde vade farkı oranının aylık veya yıllık çalışmasını sağlamak amacıyla bu parametre kullanılır. Bu parametreye “ay” verilirse program vade değerlendirmesini aylık, “yıl” seçilirse yıllık işleme alır.

16

 Vade Farkı Tipi Bu parametrede verilen vade farkı tipine göre faiz tutarı hesaplanır. Vade tipleri aşağıda olduğu gibi hesaplanır.

B - Basit Faiz : y=x*c*n L - Bileşik Faiz : y=x*(1+c)**n-x O - Karma Faiz : y=x/(1-n*c)-x G - Geri Faiz : y=x-x/(1+n*c) x:anapara, c:aylık faiz oranı, n:ay sayısı, y:faiz tutarı, x:çarpma /:bölme, +:toplama, :çıkarma, **:üst alma Öncelik: 1:üst alma, 2:çarpma-bölme, 3:toplama-çıkarma  Vade Farkı Tarzı Bu parametreye 1 verilirse çek/senet giriş bordrolarında bulunan evrakların her birisi için ayrı ayrı vade farkı hesaplanıp toplanarak toplam vade farkı bulunur, 2 verilirse bütün çeklerin ağırlıklı ortalama vadesi kullanılarak vade farkı hesaplanır.  Yıllık Gün Sayısı Vade farkı hesaplarında dikkate alınacak yıllık gün sayısı bu haneye yazılır. Bu haneye 360 ve 365 arasında gün bazında rakam girilir, boş bırakılırsa 360 kabul edilir.

2.2.1. Çek-Senet Modülünde Muhasebe Kaydı Bu parametreye ÇEK/SENET programından Muhasebe entegrasyonu sağlanırken "MUHASEBE BAĞLANTISI YAPMAK İSTİYOR MUSUNUZ?" sorusunun çıkması için "sor", sormadan muhasebe entegrasyonu yapması için "evet", entegrasyonu yapmaması için "hayır" verilir.  Portföy No Kontrol: Bu haneye “evet” denirse çek/senet hareketlerinde herhangi bir portföy numarasının tekrar kullanılması önlenir.  Fatura Kapama: Çek/senet hareketlerinde istenilen faturayı kapatmak için bu haneye “evet” verilir.  Entegre Dosya Seçimi: MENÜ programında tanımlanan birden fazla entegre dosyasının Muhasebeye kayıt sırasında seçilmesini sağlar. Bu parametreye “evet” verilirse kayıt öncesinde bir çerçeve içinden kullanılacak entegrasyon dosyası seçilebilir, “hayır” verilirse daha önceden olduğu gibi "entegre.dat" dosyası kullanılır.  Dizayn Seçimi: Bu parametreye “evet” verilirse hareket girişi sırasında bordro basımı yapılırken ilgili dizayn dosyaları arasından seçim yapılabilir, “hayır” verilirse program tarafından belirlenmiş olan dosyalar kullanılır.  Portföy No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç portföy no girilir.  Giriş Bordro No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç giriş bordro no girilir.  Çıkış Bordro No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç çıkış bordro no girilir.

17

 Diğer Bordro No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç diğer bordro no girilir.  Eksik Pul: Sadece senet fişlerinde gerekli olan eksik pul oranı bu haneye girilir.  Onay Tarihi: Bu sahaya kambiyo defterinden onaylı defterin alındığı tarih program tarafından otomatik olarak yazılır, istenirse kullanıcı tarafından değiştirilebilir.  Döviz Sahası: Bu sahaya “evet” verilirse müşteri senet bordrolarında bulunan ŞEHİR sahasının tipi DÖVİZ olarak değiştirilir. Böylelikle senetlerin tutarı YTL yanında döviz olarak ta girilebilir. Bordro yazıcıdan alınırken istenirse en alta döviz toplamı bastırılabilir.

Banka transfer bağlantıları tanımı yapmak için servis bölümünden Banka Transfer Tanımları ayarları yapılır. Bu bölümde yapılacak işlem genellikle çalışılan bankaların ve alınan/verilen çeklerle ilgili bankaların bilgilerini kaydedeceğimiz bölümdür.  Banka No/Banka Adı: Bu sahalara banka no ve adı yazılır. Her iki banka için toplam 10 şube kaydı yapılabilir.  Banka Kodu: Çekte kodlanmış olan bankaya ait kod bu sahaya yazılır.  Şube Kodu: Çekte kodlanmış olan banka şubesine ait kod bu sahaya yazılır.  Hesap No: Çek sahibine ait banka şubesince verilen hesap no bu sahaya yazılır.  Çek No: Çekin üzerindeki hesap no bu sahaya yazılır.  Sorumlu: Firmada çeklerin transferinden sorumlu olan kişi bu sahada belirtilir.  Açıklamalar: Bu sahalara muhtelif açıklamalar girilir.  Transfer İşleminde Kullanılacak Giden/Gelen Dosya Adları ve Liste Kıstasları: Bu sahalara bankaya dosya yollama(giden) veya bankadan gelen dosyayı okuma(gelen) işlemleri sırasında kullanılacak dosya adları ve DOSYA LİSTESİ tuşuna basıldığında ekrana gelen listeye esas teşkil edecek olan liste kıstasları yazılır. Kullanıcı isterse bu sahalarda $Y, $y, $M ve $D ibarelerini kullanabilir. İşlem sırasında bu ibareler aşağıdaki şekilde değiştirilerek dosya adı/liste kıstası belirlenir. $Y: 4 haneli yıl YYYY Örnek:1999 $y: 2 haneli yıl YY Örnek:99 $M: 2 haneli ay AA Örnek:08 $D: 2 haneli gün GG Örnek:26 Örnek: Dosya Adı olarak “MN$y$M$D.txt” verilirse program bunu “MN990826.txt” olarak alır. Program bu çevrimi yaparken sistem tarihini kullanır.  En Son Transfer İşleminin Yapıldığı Tarih/No: Bu sahalara en son transfer işleminin yapıldığı tarih ve no program tarafından otomatik olarak gelir. Gün içinde en fazla 9 kez transfer yapılabilir.

KAYDET tuşu ile ekranda belirtilen bilgiler kaydedilir. BANKA LİSTESİ tuşu ile bilgileri tanımlanacak banka listesi ekrana gelir. ÖNCEKİ/SONRAKİ tuşlarıyla diğer sayfalara geçilir.

18

19

Bu menüye girildiğinde, MÜŞTERİ ÇEK KARTI, FİRMA ÇEK KARTI, MÜŞTERİ SENET KARTI, FİRMA SENET KARTI seçenekleri gelir. En altta bulunan programdan çıkış seçeneği çek/senet programını kapatmaya yarar.

Müşterilerimizin çek hareketlerini izlemek için her müşteri için bir kart oluşturularak bilgilerin girilmesi sağlanmalıdır. Bu bölümde aşağıdaki ekrandaki bilgiler bulunur.

Müşteri Çek Kartı Sisteme her çek, bir kart şeklinde kaydedilmektedir. Sistemde müşteri çek giriş veya çıkış işlemleri normal şartlar altında Çek/Senet Hareketi/Müşteri Çek Hareketi bölümünden topluca yapılmaktadır. İstenirse sisteme daha önce girişi yapılmış olan çeklere Müşteri Çek Kartı/Eski Kart bölümünden ulaşılabilmektedir.

Yeni Kart Bu bölüme girildiğinde karşınıza gelen ekranda ilgili haneler uygun tarzda doldurularak çekin sisteme detaylı kaydı sağlanır. Tekrar edilmesi gereken husus sistemde çek kayıtlarının ÇEK/SENET HAREKETİ bölümünden yapılacağı, ancak düzeltme ve benzeri işlemler için ÇEK KARTI bölümünden işlem yapılacağıdır.

20

 Çek Portföy No: Sisteme her yeni kart tanıtımında otomatik olarak bir PORTFÖY NO'su elde edilir. Bu değer arzu edilirse değiştirilebilmekte ancak bu tavsiye edilmemektedir. istenirse PORTFÖY NO'su 1'den değil de başka bir numaradan başlatılabilir(SERVİS bölümüne bakınız).  Verenin Kodu, Ünvanı: Bu sahalara çekin hangi müşteriden alındığı yazılır.

Müşterinin kaydına ilgili CARİ HESAP KODU veya ÜNVANI verilerek ulaşılabilmekte veya KART LİSTESİ penceresinden cari hesap seçimi yapılabilmektedir.  Kendi/Ciro: Bu sahada çekin kendi çekiniz mi yoksa cirolu mu olduğu belirtilir.  Borçlusu: Bu sahaya çekin borçlusu yazılır.  Vergi Dairesi-No: Bu sahalara çekin borçlusuna ait vergi dairesi ve vergi numarası yazılır.  Tanzim Tarihi: Çekin tanzim edildiği tarih yazılır.  Banka, Şube: Çekin ait olduğu banka adı ve şubesi yazılır.  Hesap No, Çek No: Çekin üzerinde bulunan çek no ve hesap no yazılır.  Giriş Tarihi: Bu haneye çekin giriş tarihi yazılır. Buraya sistem tarihi otomatik olarak gelir. İstenirse değiştirilebilir.  Giriş Bordro No: Bu sahaya çekin ait olduğu bordro nosu yazılır.  Aylık Faiz Oranı: Programın Servis/Sabit tanımlar/Parametreler bölümünde tanımlanan vade farkı oranı bu sahaya otomatik olarak gelir. Bu orana göre çek tutarına faiz oranı uygulanır.  Vadesi: Çekin üzerinde bulunan vade tarihi yazılır.  Valör: Çekin vadesinden sonra ödenmesi gereken en yakın tarih bu sahada belirtilir.  Tutar: Bu haneye çek tutarı yazılır.  İtibari Değer: Hesaplanan vade farkı alındıktan sonraki kalan değerdir.  Vade Farkı: Programın Servis/Sabit tanımlar/Parametreler bölümünde belirtilen aylık veya yıllık faiz oranı üzerinden tutarın vade farkı hesaplanır.  Verilen Satıcı Kodu, Ünvanı, Banka: Bu hanelere, verilen satıcı kod ve ünvanı, bankaya veriliyorsa banka kodu yazılır. Yine bu bölümler çek/senet hareketlerinden giriş veya çıkış yapıldığında program tarafından kendiliğinden doldurulur.  Çıkış Tarihi, Çıkış Bordro No: Bu sahalara çekin bankaya veya satıcıya çıkış tarihi ve çıkış bordro no’su yazılır.

Müşteri Senet Kartı Sistemde senet kayıtları ÇEK/SENET HAREKETİ bölümünden yapılır, ancak düzeltme ve benzeri işlemler için SENET KARTI bölümünden işlem yapılır.  Senet Portföy No: Sisteme her yeni kart tanımında otomatik olarak bir PORTFÖY NO'su elde edilir. Bu değer arzu edilirse değiştirilebilmekte ancak bu tavsiye edilmemektedir.  Verenin Kodu, Ünvanı: Bu sahalara senedin hangi müşteriden alındığı belirtilir.

Müşterinin kaydına ilgili CARİ HESAP KODU veya ÜNVANI verilerek ulaşılabilmekte veya CARİ KART LİSTESİ penceresinden cari hesap seçimi yapılabilmektedir.

21

 Borçlusu:Bu sahaya senedin borçlusu yazılır.  Vergi Dairesi-No: Bu sahalara senedin borçlusuna ait vergi dairesi ve vergi numarası yazılır.  Tanzim Tarihi: Senedin tanzim edildiği tarih yazılır.  Adres1-2, Şehir: Senedin, borçlusuna ait adres ve şehir bu sahalarda belirtilir.  Banka Senet No: Senedin üzerindeki numara yazılır.  Giriş Tarihi: Bu haneye senedin giriş tarihi yazılır. Buraya sistem tarihi otomatik olarak gelir. İstenirse değiştirilebilir.  Giriş Bordro No: Bu sahaya senedin ait olduğu bordro nosu yazılır.  Aylık Faiz Oranı: Bu sahaya senet tutarına uygulanacak aylık faiz oranı yazılır.

Eğer oran SERVİS bölümünde tanımlanmışsa kendiliğinden ekrana gelir.  Vadesi: Senedin üzerinde bulunan vade tarihi bu sahaya yazılır.  Valör: Senedin vadesinden sonra ödenmesi gereken en yakın tarih bu sahada belirtilir.  Tutar:Bu haneye senet tutarı yazılır.  İtibari Değer: Hesaplanan vade farkı alındıktan sonraki kalan değeri hesaplar.  Vade Farkı: Faiz oranında belirtilen oran üzerinden tutarın vade farkını hesaplar.  Pul: Senet üzerine yapıştırılan pul tutarı bu haneye yazılır.  Eksik Pul: Senedin üzerine yapıştırılan pul, olması gereken tutardan az ise aradaki fark bu haneye program tarafından otomatik olarak yazılır.  Verilen Satıcı Kodu, Ünvanı, Banka: Bu hanelere, verilen satıcı kod ve ünvanı, bankaya veriliyorsa banka kodu yazılır. Yine bu bölümler çek/senet hareketlerinden giriş veya çıkış yapıldığında program tarafından kendiliğinden doldurulur.  Çıkış Tarihi, Çıkış Bordro No: Bu sahalara senedin çıkış tarihi ve çıkış bordro nosu yazılır.  Açıklama, Özel Kod: Bu haneler isteğe bağlı olarak doldurulur.  Pozisyon: Bu sahalara çeşitli pozisyon kodları işlenerek senedin gördüğü işlemler takip edilmektedir. Söz konusu pozisyonlar çek/senet hareketi yapıldığında kendiliğinden işlenmekte veya kullanıcı arzu ederse senet kartı üzerinden istediği pozisyon kodunu karta ilave edebilmektedir.

2.2.2.Müşteri Senedi Kaydı Müşterilerin Senet takibini yapmak için, her müşteri adına bir kart açılmalı ve işlemler buradan takip edilmelidir. Yeni Kart açmak için Kart— Müşteri Senet Kartı—Yeni Kart komutu ile bilgilerin girileceği ekrandaki bilgiler doldurulup ile kaydedilir.

22

komutu

Uygulama 1. 11/01/2008 tarihinde müşterimiz Gönül Kahveci ye senet karşılığında 25/01/2008 vadeli 3000 YTL’lik mal satılmıştır. Söz konusu işlemin kayıtlara işlenmesi aşağıdaki gibi olacaktır. Önemli not çek veya senet giriş ekranında Portföy No kesinlikle yazılmayacaktır.

23

Ekrandaki bilgi oluşacaktır.

komutu ile kaydedildikten sonra Portföy No otomatik olarak

2.2.3.Müşteri Çeki Giriş Kaydı Müşterilerin çek hareketlerinin takip edilmesi için her müşteri için bir kart açılmalıdır.

Müşteri Berkcan Dağdelen’in sahibi olduğu Ilgın Market adına aşağıdaki işlem için bir kart açılır.

11/01/2008 tarihinde İş Bankası (şube:6601, hesap no:4560328, çek no: 021, vade:25/01/2008) çeki ile 2000 YTL’lik mal çek karşılığı satılmıştır. Çek işletme portföyüne girmiştir.

24

Bilgiler girildikten sonra kaydet komutu ile veriler kaydedilir.

2.2.4. Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu Daha önce müşterimizden almış olduğumuz Portföy no 1 olan 25/01/2008 vadeli senedimizi satın almış olduğumuz 3000 YTL’lik mal karşılığında satıcı Nermin Yıldız’a ciro ettik.İşlemi hareketler menüsünden müşteri senet hareketi, müşteri senet çıkışı olarak yeni bir bordroya kaydederiz.

25

Satıcı için daha önce kart açılmış ise satıcı kodunu girdiğimizde ona ait bilgiler ekranda görüntülenir. Cari karı yoksa uyarı mesajından sonra devam ederiz bu bölümde dikkat edeceğimiz daha doğrusu işimizi kolaylaştıracak olan bilgi ciro edilen senedin portföy numarasıdır. Portföy numarasını girip enter tuşuna bastığımızda senet bilgileri ekrana gelecektir.

2.2.5. Müşteri Senedinin Tahsili Müşterinin vermiş olduğu senedin vadesinin gelmesi veya erken ödeme nedeniyle yatılan tahsil işlemleri müşteri senet hareketi—diğer işlemler bölümünden yapılır.

Yeni bordro açıldığında aşağıdaki ekranda işlem kodu bölümünde F6 tuşuna bastığımızda yapılacak işlemin türünü gösteren ekran gelecektir buradan Elden tahsil seçeneği işaretlendikten sonra komutuna tıklanır.

Uygulama 1: Kocakaya Market sahibine yapmış olduğumuz senetli satıştan aldığımız ve 3 nolu portföyde tutulan senet tahsil edilmiştir.

26

Müşteri Senet Diğer İşlemler ekranında işlem kodu satırında F6 komutu ile İşlem Listesi görüntülenir buradan elden tahsil seçilir. İşlem tarihi girildikten sonra Portföt no kısmına senedin portföy deki no girilir eğer hatırlanmıyorsa F6 komutu ile portföydeki senetleri görüntüleyip seçebiliriz. İşlemleri bitirdikten sonra kaydederiz.

2.2.6. Müşteri Çek Cirosu Müşterilerimizden almış olduğumuz çekler satıcılara olan borcumuza karşılık olarak veya satıcılardan aldığımız mal ve hizmetler karşılığında ciro edilebilir. Bu durumda portföyümüzdeki çekin çıkışı aşağıdaki şekilde olacaktır.

Uygulama 1: 18/01/2005 tarihinde portföyümüze giren Gaye Bulut tarafından verilen 1500 YTL’lik Akbank Mersin Merkez şubesi çeki 20/01/2008 tarihinde satıcı Serpil Çetin e ciro edilmiştir.

27

2.2.7. Firma Çek Çıkışı

Firmamızın satıcılardan almış olduğu mal ve hizmetler karşısında verdiği çeklerin takip edildiği bölümdür.

Uygulamamıza başlamadan önce 3 adet satıcı cari kartını işletmenin cari modülünden oluşturunuz.

Uygulama 2 için 3 adet cari kart açınız.

1. SAT01 Hasan Gündoğdu Belemedik Toptan Perakende 2. SAT02 Ulaş Konyalı Şekerpınarı Toptan Perakende 3. SAT03 Musa Tekşan Gözne Toptan Perakende Diğer müşteri bilgilerini kendiniz doldurunuz. Cari kartları Hesap bakiyeleri Sıfır (0) olarak açınız.

Uygulama 2: Satıcı Hasan Gündoğdu dan satın alınan 2300 YTL lim mal için işletmemiz çek düzenlemiştir. (İş Bankası , Uray Şubesi, 456789, çek no 1 vadesi 27/01/2008 düzenleme tarihi 18/01/2008)

2.2.8. Firma Senet Çıkışı Firmamızın satıcılardan almış olduğu mal ve hizmetler karşısında verdiği senetlerin takip edildiği bölümdür. Uygulamamıza daha önce oluşturulmuş üç adet cari kartı ile devam edeceğiz. Firma Senet Hareketi Firma Senet çıkışı bölümünden yeni bordro seçeneği ile yapılacaktır.

28

Uygulama 2: Satıcı Musa Tekşan dan satın alınan 1300 YTL lim mal için işletmemiz senet düzenlemiştir. (02/02/2008 vadeli)

2.2.9. Verilen Çeklerin Bankadan Tahsili Firmamızın mal ve hizmet alımlarından dolay satıcılara düzenleyip verdiği çeklerin muhatapları tarafından ilgili bankadan tahsil edilmesi durumunda, Frima Çek Hareketi—Diğer işlemler—Yeni Bordro seçeneği ile işleme başlanır, işlem kodu F6 komutu ile seçilip tamam komutu ile yapılacak işlem olan Çek Tahsil seçilir.

Uygulama 2: Satıcı Hasan Gündoğdu ya verdiğimiz 2300 YTL lim çek bankadan muhatabı tarafından tahsil edilmiştir. (İş Bankası , Uray Şubesi, 456789, çek no 1 vadesi 27/01/2008 düzenleme tarihi 18/01/2008)

29

Portföy numarası direk girilirse bilgiler otomatik olarak gelecektir. Bilgileri kontrol edip gerekli bölümler doldurulduktan sonra kaydedilir.

2.2.10. Firma Senedi Tahsili Firmamızın satıcılardan almış olduğu mal ve hizmetler içn düzenleyip verdiği senetlerin satıcıya ödenmesi durumunda, Firma Senet Hareketi komutu ile yeni bordro ya aşağıdaki işlemi kaydedelim.

Uygulama 2: Satıcı Musa Tekşan a verilen 1300 YTL lik senet muhatabı tarafından işletmemizden tahsil edilmiştir.

Bilgiler girildikten sonra kaydedilir.

2.2.11. Çek Senet Raporları Firmamızın almış ve vermiş olduğu çekler ile almış ve vermiş olduğu senetlerin dökümlerini alarak çek ve sent bilgilerimizi, tahsil edilme ve ödeme vadelerini görebilir.

Alacakların borçları karşılama durumlarını rapor şeklinde alabiliriz.

Raporlar menüsünden Bordro Listelerine tıklanarak alt bölümleri seçip aşağıdaki raporlara ulaşırız.

30

31

32

33

34

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları  Çek senet programını çalıştırınız

Öneriler  Kısa yol oluşturunuz.  Çek senet programına giriniz.

 Entegrasyon bağlantı ayarlarını dikkatlice yapınız.  Çek senet programında yapılan işlemlerin cari programına program tarafından işlenip işlenmediğini kontrol ediniz.  Senedi verenin kodunu yazarak cari hesap kartını Müşteri senet girişleri ekrana getiriniz. kaydediniz.  Senet bilgilerini doğru olarak yazıp kaydediniz.  Kullanılan programın girdiğiniz senet için verdiği giriş numarasını senet üzerine yazınız.  Çeki verenin kodunu yazarak, cari kartını ekrana getiriniz.

Müşteri çek girişlerini  Çek bilgilerini doğru olarak yazıp kaydediniz. kaydediniz.  Kullanılan programın girdiğiniz çek için verdiği portföy numarasını çek üzerine not ediniz.  Senedi ciro ettiğiniz karşı firmanın cari hesap kartını ekrana getiriniz.

Müşteri senet cirolarını  Önceden kaydettiğiniz senet bilgisini ekrana kaydediniz. getiriniz.  Senedi seçip kaydediniz.

Müşteri senedi elden tahsil  Müşteri senedine ait kayıtlı bilgiyi ekrana getiriniz. işlemini yapınız.  Tahsilat bilgilerini girip kaydediniz.  Çekin verileceği karşı firma hesap kartını ekrana Müşteri çekleri ciro işlemini getiriniz. yapınız.  Müşteri çekine ait kayıtlı bilgiyi ekrana getiriniz.  Çek ciro işlemini kaydediniz.  Firma çeklerine ait banka tanımlarını yapınız.

Firma çek çıkış işlemini  Firma çekinin çıkılacağı cari hesap bilgisini ekrana yapınız. getiriniz.  Firma çek bilgilerini yazıp çeki kaydediniz.  Banka hesabına bakınız. Çek bedeli için bankaya para  Çek tutarı ile banka hesabını karşılaştırınız. yatırma işlemini yapınız.  Yatırılan parayı kaydediniz.

Verdiğimiz çekin banka  Firma çeki bilgisini ekrana getiriniz. hesabından çekilmesi  Çıkış kaydını yapınız. işlemini yapınız.

 Çek senet programı ile cari programı bağlantı ve ayarlarını yapınız 





 



 

35

 Firma senedi tahsil işlemini yapınız.  Cari hesap bakiye listesini düzenleyiniz.

 Cari hesap ekstresi düzenleyiniz.

    

Firma senedi bilgisini ekrana getiriniz.

Tahsil kaydını yapınız.

Cari hesap programına giriniz.

Bakiye listesini ekrana çıkartınız.

Borç bakiyesi, alacak bakiyesi, bakiye vermeyen hesapları ayrı ayrı listeleyiniz.  Cari hesap programına giriniz.  Alıcı firmaların cari hesap ekstrelerini ekrana çıkartınız.  Satıcı firmaların cari hesap ekstrelerini ekrana çıkartınız.

36

ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME Aşağıdaki çoktan seçmeli sorular ile kendinizi değerlendiriniz.

1.

Çek verenlerin hesap durumunu görmek için hangi program kullanılır?

A) B) C) D)

2.

Çek-Senet programında bankalar neden tanımlanır?

A) B) C) D)

3.

Müşteri çeklerini kaydetmek için Müşteri senetlerini kaydetmek için Firma çeklerini kaydetmek için Firma senetlerini kaydetmek için

Müşteri çeki hangi yoldan işlenir?

A) B) C) D)

4.

Stok Programı Cari Programı Fatura Programı Çek-Senet Programı

Çek Senet Hareketi /Müşteri Senet Hareketi / Yeni Bordro Çek Senet Hareketi / Müşteri Çek Hareketi / Yeni Bordro Çek Senet Hareketi / Firma Senet Hareketi / Yeni Bordro Çek Senet Hareketi / Firma Çek Hareketi / Eski Bordro

Firma çeki satıcıya veriliyor.

1. Yeni Bordro 2. Firma Çek Hareketi 3. Firma Çek Çıkışı 4. Çek-Senet Hareketi 5. Çek Senet Programına girilir. İşlemlerin doğru sıralanışı hangisidir?

A) B) C) D)

5.

5,4,1,3,2 5,3,4,2,1 5,2,3,4,1 5,4,2,3,1

Çek-Senet Programında firma çekleri ile firma senetleri bölümlerinde ortak olan hangisidir?

A) B) C) D)

Girişleri aynıdır.

Kayıtları aynıdır.

Sadece çıkış bölümleri vardır.

Sadece giriş bölümleri vardır.

37

6.

Yanlış cümleyi bulunuz?

A) Çek-senet programındaki banka kodu, cari programındaki banka kodu ile aynı olmalıdır.

B) Çek-senet programındaki banka kodu ile cari programındaki banka kodu farklı olabilir.

C) Portföyümüzdeki çekleri ciro ederken çek seç bölümünü değişik kriterlere göre kullanabiliriz.

D) Aldığımız senetlerin ortalama vadesini görmek için Shift F8 tuşlarına basarız.

7.

Verdiğimiz çek bankadan çekildiğinde eta çek senet programında hangi yol izlenir?

A) B) C) D)

8.

Müşteri çekini Çek-Senet Programına girdikten sonra, cari hesaba niçin işlemiyoruz?

A) B) C) D)

9.

Çek senet programı ile cari programı entegre olduğu için Cari hesaba daha önceden işlediğimiz için Müşteri çeki cari hesaplara işlenmediğinden Müşteri çekini cari hesaba işlediğimizde sonuç değişmediği için.

Müşteri çeklerini işlerken yazdığımız K harfinin anlamı ne olabilir?

A) B) C) D)

10.

Çek Senet Hareketi / Müşteri Çek Hareketi / Yeni Bordro Firma Çek Hareketi / Firma Çek Çıkışı / Yeni Bordro Müşteri Çek Hareketi / Müşteri Çek Girişi / Yeni Bordro Firma Çek Hareketi / Diğer İşlemleri / Yeni Bordro

Bu müşteri Kara listeye aldığımız bir müşteridir.

Müşteri Kendi çekini bize vermiştir.

Müşteri borcuna sadık, Kaya gibi müşteridir.

Müşteri başkasından aldığı çeki ciro etmiştir.

Listeden seçtiğimiz çekler, çıkış bordosunda neden görünmez?

A) B) C) D)

Seçilen çekler daha önce ciro edilmişlerdir.

Seçilen çekler üzerinde entere basılmamıştır.

Vadesi gelmeyen çekler seçilmiştir.

Vadesi geçmiş çekler seçilmiştir.

DEĞERLENDİRME Sorulara verdiğiniz yanıtları modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız.

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı belirleyiniz.

Yanlış cevaplandırdığınız sorularla ilgili konuları tekrar inceleyip öğrenmeye çalışınız.

38

UYGULAMALI TEST Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz

Değerlendirme ölçütleri

Evet

.

Hayır

1. Şirket – firma açabiliyor musunuz?

2. Şirket – firma seçmesini biliyor musunuz?

3. Cari hesap kartı açabiliyor musunuz?

4. Müşteri çeklerini kayıt edebiliyor musunuz?

5. Müşteri senetlerini kayıt edebiliyor musunuz?

6. Firma çeklerini kayıt edebilir misiniz?

7. Firma senetlerini kayıt edebilir misiniz?

8. Müşteri çekleri ciro işlemlerini yapabilir misiniz?

9. Müşteri senetleri ciro işlemlerini yapabilir misiniz?

10. Müşteri çekleri tahsil işlemlerini yapabilir misiniz?

11. Müşteri senetleri tahsil işlemlerini yapabilir misiniz?

12. Firma çeki tahsil işlemi yapabilir misiniz?

13. Firma senedi tahsil işlemi yapabilir misiniz?

14. Cari hesap bakiye listesi alabilir misiniz?

15. Çek senet listesi alabilir misiniz?

DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Hepsi “Evet” ise bir sonraki modüle geçiniz.

39

MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1.

Çek senet hareketlerini takip etmek için hangi programlar kullanılır?

A) B) C) D)

2.

Hangisi alıcılardan aldığımız çek değildir?

A) B) C) D)

3.

Verilen Çekler Alınan Çekler Firma Çekleri Borç Çekleri

İşletmemiz banka hesabına para yatırdı, hangisi bu işlemin sebebi olabilir?

A) B) C) D)

6.

Verilen Çekler Firma Çekleri Borç Çeklerimiz Hepsi

Hangi çekin borçlusu bizim firmamız değildir?

A) B) C) D)

5.

Firma Çekleri Müşteri Çekleri Alınan Çekler Alacak Çekleri

Hangisi firmamızın düzenlediği bir çektir?

A) B) C) D)

4.

Sipariş ve stok programı İrsaliye ve fatura programı Çek senet ve cari programı Personel bordro programı

Müşterimiz hesabımıza para yatıracak.

Müşteri senedi tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecek Müşteri çek tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecek.

Bugün hesaptan çekilecek bir çek var, bankada yeterli para yok.

Müşteri senedini Çek ve Senet programına işledikten sonra, cari hesap programına niçin işlemiyoruz?

A) B) C) D)

Cari hesap programına daha önceden işlediğimiz için Müşteri çekinin, müşterinin cari hesabıyla ilgisi yoktur. Çek bedelini cari hesaba program işlediği için Müşteri çekinin vadesi gelmediği için

40

7.

Senet girişleri ile ilgili olarak hangi cümle yanlıştır?

A) B) C) D)

8.

Hangisi müşteri çeklerinin çıkışına ait bir işlem değildir?

A) B) C) D)

9.

Müşteri çeklerinin satıcılara cirosu Çek bedelinin bankadaki hesabımızdan ödenmesi Müşteri çeklerinin bankaya tahsile verilmesi Müşteri çeklerinin elden tahsili

Müşteri çeklerinin listesini almak için X programının hangi menüsüne gidersiniz?

A) B) C) D)

10.

Banka ve hesap bilgileri yazılmalıdır.

Senet tutarı yazılmalıdır.

Senedin vadesi yazılmalıdır.

Senedi verenin kodu yazılmalıdır.

Müşteri çekleri girişi Müşteri çekleri çıkışı Müşteri çek raporları Müşteri hesap ekstresi

Müşteri senedini kaydetmek için X programının hangi menüsünü seçersiniz?

A) B) C) D)

Çek Senet / Çek Senet Girişi / Müşteri Senedi Çek Senet / Çek Senet Çıkışı / Müşteri Senedi Çek Senet / Dökümler / Müşteri Senetleri Çek Senet / Raporlar / Müşteri Senet Giriş Raporları

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere hangi kelimeler gelmelidir.

11.

Portföyümüzdeki …………. ciro ederken, daha önce yaptığımız ……. kayıtlarını ekrana getiririz. ………… edeceğimiz çekleri ………, programın yapısına göre işaretler, kaydederiz.

A) B) C) D)

12.

Senetleri, senet, tahsil, kullanılan Çekleri, giriş, ciro, kullanılan Senetleri, giriş, ciro, kullanılan Çekleri, çıkış, ciro, kullanılan

Müşteri ………. giriş kaydı yaparken, müşterinin cari hesap ………., senedin ……………, tutarı mutlaka ……………… gereken bilgilerdendir.

A) B) C) D)

Çeki, kodu, çeşidi, yazılması Senedi, adı, vadesi, yazılmaması Senedi, kodu, pulu, yazılması Senedi, kodu, vadesi, yazılması

DEĞERLENDİRME Sorulara verdiğiniz yanıtları modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız.

Yanlış cevaplandırdığınız sorularla ilgili konuları tekrar inceleyiniz.

41

UYGULAMALI TEST Aşağıda belirtilen ölçütlere göre kendinizi değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri 1. Çek senet ve cari programlarını birlikte kullanabiliyor musunuz?

2. Paket programda çek senet ve cari programları bulunan bir şirket (firma) tanımlayabilir misiniz?

3. Çek senet ve cari hesaplarla ilgili ayarlamaları yapabiliyor musunuz?

4. Müşteri çeklerinin giriş kaydını yapabiliyor musunuz?

5. Müşteri senetlerinin giriş kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

6. Firma çeklerinin çıkış kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

7. Müşteri çeklerinin çıkış kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

8. Firma senetlerinin çıkış kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

9. Firma çeklerinin ödenmesi işlemlerini yapabilir misiniz?

10. Firma senetlerinin ödenmesi işlemlerini yapabilir misiniz?

11. Elimizdeki çeklerin listesini düzenleyebiliyor musunuz?

12. Müşteri çeklerinin durumunu listeleyebilirim.

13. Müşteri senetlerinin listesini düzenleyebilir misiniz?

14. Müşteri senetlerinin durumunu gösterebilir misiniz?

15. Çek senet portföyünden satıcıya ciro edilecek en uygun çek veya senedi bulabiliyor musunuz?

42

Evet

Hayır

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI Soru 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Cevap A B B D C D A B C

ÖĞRENME FAALİYETİ 2 CEVAP ANAHTARI Soru 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Cevap D C B D C B D A B B

MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI Soru 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Cevap C A D B D C A B C A B D

43

KAYNAKÇA KAYNAKÇA  LAZOL İbrahim Prof. Dr., Gürsoy Yaser Öğr. Gör., Bilgisayarlı Muhasebe I-II  GENÇ Hakkı, Muhasebe Programları, Gözen Yayınevi, İstanbul,2006  ETA 7.7 program Kılavuzları  www.eta.com.tr  www.eta.hizmetleri.com/

44