EFI DİZEL NEDİR? Sensorler
Kumandalar
Motor devir sensörü
Enjeksiyon hacim kontrolü
Gaz pedalı konum sensörü
ECU
Enjeksiyon zamanlama kontrolü
Krank mili konum sensorü
Diğer sensörler ve anahtarlar
Diğer kontroller
Arızacılık
EFI DİZEL NEDİR? EFI dizel sistem, yakıt enjeksiyon hacmini ve enjeksiyon zamanını en uygun şekilde elektronik olarak kontrol eder.
EFI DİZELİN AVANTAJLARI
Dizel ( Mekanik tip )
1. Yüksek motor çıkış gücü
2. Düşük yakıt tüketimi 3. Düşük egzoz emisyonu 4. Düşük ses 5. Beyaz ve siyah dumanda azalma 6. Kolay marş alabilme
EFI-dizel
EFI DİZEL NEDİR? •Dizel (Mekanik tip) Enjeksiyon hacmi: Governor (Mekanik) Enjeksiyon zamanlaması: Mekanik
Pompa Yakıt flitresi Governor
Zamanlayıcı
Yakıt tankı
Enjektör
EFI DİZEL NEDİR?
EFI-dizel tipleri 1. Klasik EFI-dizel
2. Common-rail dizel
KLASİK EFI DİZEL •Klasik Tip EFI-dizel Enjeksiyon hacmi: SPV (Basinç kontrol valfi), ECU kontrolünde. Enjeksiyon zamanlaması: TCV (Zamanlama kontro valfi), ECU kontrolünde. Pompalama, dağıtım ve enjeksiyon sistemi mekanik tip pompanın benzeridir.
Pompa Yakıt flitresi
SPV
Zamanlayıcı TCV
Axial ve Plancer Plancer Tip Pompa olmak üzere iki farklı mekanik pompa basma sistemi kullanılmaktadır. Yakıt tankı
ECU
Enjektör
KLASİK EFI DİZEL
KLASİK EFI DİZEL 1.Kumandalar (1) Gaz pedalı konum sensörü Gaz pedalının basılma miktarını ve rölanti konumunu algılar. (2) Emme havası sıcaklık sensörü Emme havası sıcaklığını kontrol eder. (3) Turbo basınç sensorü Emme manifold basıncını algılar. (4) Su sıcaklık sensörü Soğutma suyu sıcaklığını algılar. (5) Krank mili konum sensörü Krank mili konumunu algılar. (6) Hız sensörü Pompanın rotor kamına yerleştirilmiş olup , pompa kam açısı ve motor devrini algılar. (7) Yakıt sıcaklık sensörü Yakit sıcaklığını algılar.
KLASİK EFI DİZEL
2. Kumandalar (1) EGR Valf (Egzoz Gazı Çevrimi) EGR gaz hacmini kontrol eder. (2) SPV (Basınç kontrol valfi) Yakıt püskürtme miktarını kontrol eder. (3) TCV (Zamanlama kontrol valfi) Yakıt enjeksiyon zamanlamasını kontrol eder.
KLASİK EFI DİZEL
3. ECU ve diğer parçalar (1) ECU (Elektronik Kontrol Unitesi) Çeşitli sensörlerden gelen sinyallere bağlı olarak çalışma şartlarına karar vererek en uygun motor kontrol sinyalini gönderir. (2) EDU (sadece radyal plancer tipli pompada) ECU sinyalini yükselterek SPV kumandasını kontrol eder. (3) Pompa Pompalama ve yakıtın dağıtımını sağlar. (4) Yakıt flitresi ve Su ayırıcısı Yakıttaki yabancı parçaları ve suyu ayırır. (5) Enjektör Pompa tarafından basılan yakıtın püskürtülmesini sağlar.
KLASİK EFI DİZEL 4. Klasik EFI-dizel sisteminde yakıt akışı ve sinyaller (1) Yakıt akışı Yakit, yakıt pompasının içindeki besleme pompası tarafından yakıt tankından pompanın içine çekilir. Pompa tarafından basınçlandırılan yakıt her silindir enjektörüne dağıtılır. Yakıt basıncı enjektörün açılarak yakıtın silindir içerisine püskürtülmesini sağlar. (2) Sinyaller ECU çeşitli sensörlerden aldığı sinyallere göre motor çalışma şartlarını algılar ve daha sonra pompa üzerindeki SPV ve TCV’yi kontrol ederek en uygun yakıt enjeksiyonununu ve zamanlamasını sağlar. UYARI Enjektöreden geri dönüş hattı şekilde gösterilmemesine karşın gerçek yakıt sisteminde geri dönüş hattı kullanılmıştır.
KLASİK EFI DİZEL Kompanentlerin yerleşimi (1HD-FTE E/G) Motor ECU’su Emme havası sıcaklık sensörü
Turbo basınç sensörü
EGR valfi VSV (Turbo basınç sensörü için)
Isıtıcı
VSV (Emiş daraltma için)
Gaz pedalı konum sensörü
EDU
VSV ( EGR için)
DLC3
Vakum ayar valfi Yakıt Pompası
EDU Krank mili konum sensörü Su sıcaklık sensörü
Gaz pedal anahtarı
COMMON-RAIL EFI DİZEL
Basınç sensorü Common-rail
Yakıt flitresi
Pumpa SCV
ECU
Enjektör Yakıt tankı
Yakıt, yakıt pompası tarafından silindirlere ayrı ayrı pompalanmaz. Püskürtmek için gerekli olan yakıt, yakıt galerisinde basınç altında tutulur. Benzinli motor EFI sisteminde olduğu gibi, motor ECU’sunun gönderdiği sinyale göre enjektörler açılıp kapatılarak en uygun yakıt enjeksiyonunu sağlanır. Enjeksiyon hacmi: Enjektör açık kalma süresi Enjeksiyon zamanlama kontrolü: Enjektör devreye girme zamanı
COMMON-RAIL EFI DİZEL 1. Sensoler (1) Hava akış ölçer Giriş hava hacmin ölçer (2) Gaz pedalı konum sensörü Gaz pedalının basılma miktarını ve rölanti konumunu algılar. (3) Eksantrik mili konum sensörü Eksantrik milinin konumunu algılar. (4) Emme havası sıcaklık sensörü Emme havası sıcaklığını kontrol eder. (5) Turbo basınç sensorü Emme manifold basıncını algılar. (6) Su sıcaklık sensörü Soğutma suyu sıcaklığını algılar. (7) Krank mili konum sensörü Krank mili açısını algılar. (8) Yakıt basınç sensörü Yakit galerisindeki basıncı algılar. (9) Yakıt sıcaklık sensörü Yakit sıcaklığını algılar
COMMON-RAIL EFI DİZEL 2. Kumandalar (1) Enjektör Sinyallere göre yakıt püskürtüller. (2) EGR valfi (Egzoz Gazı Çevrimi) ECU’dan gelen sinyallere göre açılıp kapanarak egzoz emisyonunu azaltır. (3) SCV (Emiş Kontrol Valfi) Yakıt pompasına yerleştirilmiş olup, yakıt pompasına emilen yakıt hacmi kontrol eder.
COMMON-RAIL EFI DİZEL
3. ECU ve diğert parçalar (1) ECU (Elektronik Kontrol Unitesi) Çeşitli sensörlerden gelen sinyallere bağlı olarak çalışma şartlarına karar vererek en uygun motor kontrol sinyalini gönderir. (2) EDU ECU sinyalini yükselterek enjektörleri kumanda eder. (3) Common-rail Yakıt pompası tarafından basınçlandırılan ve enjektörler için gerekli olan yakıttın tutulduğu yerdir. (4) Yakıt Pompası Yakıt basıncını artırarak enjeksiyon için gerekli olan basınçlı yakıtı common-rail’a gönderir. (5) Yakıt flitresi ve Su ayırıcısı Yakıttaki yabancı parçaları ve suyu ayırır. .
COMMON-RAIL EFI DİZEL 4. Common-rail EFI-dizelde yakıt akışı ve sinyaller (1) Yakıt akışı Yakıt pompasının içindeki besleme pompası yakıt tankından, yakıtı pompanın içine çeker. Daha sonra yakıt pompası tarafından uygun basınca çıkartılan yakıt, common-raile gönderilir. Yakıt enjektörlere, enjektör boruları tarafından dağıtılır ve enjektörler EDU’dan gelen sinyale göre açılarak yakıtın silindir içerisine püskürtülmesi sağlanır.
(2) Sinyaller ECU çeşitli sensörlerden aldığı sinyalleri dikkate alarak hedef basıncını yakalamak için SCV valfini kumanda eder. İlave olarak common-rail deki basınç sensöründen ECU’ya geri besleme yapılır. ECU, EDU’ya enjektörlerin çalışmasını sağlamak için sinyal yollar, EDU voltajı yükselterek sinyali enjektöre gönderir ve enjektör yakıtı püskürtür. UYARI Enjektöreden geri dönüş hattı şekilde gösterilmemesine karşın gerçek yakıt sisteminde geri dönüş hattı kullanılmıştır.
COMMON-RAIL EFI DİZEL Kompanentlerin yerleşimi (1CD-FTV E/G) Enjektörler Eksantrik mili konum sensörü EDU Kızdırma bujileri Motor ECU’su
DLC3
Yakıt basınç sensörü
Hava akış ölçer
Kızdırma bujisi
Common-rail
EGR valve Elektronik vakum ayar valfi ((EGR valf kontrolü için) Yakıt pompası
Dizel gaz kelebeği Su sıcaklık sensörü
Krank mili konum sensörü
VSV ( EGR vafi için)
TEMEL KONTROLLER
Yakıt sistemi
Diğer Enjeksiyon hacim kontrolü Enjeksiyon zaman kontrolü Enjeksiyon oran kontrolü
Engine control •lSC kontrol •EGR kontrol •Rölanti vibrasyon azaltma kontrolü •Ana röle kontrolü
Emiş sistemi ECU communication control Emiş daraltma kontrolü
•ETC kontrol
Ön ısıtma Diyagnostik Kızdırma buji kontrolü
Arıza saklama fonksiyonu
(1/1)
YAKIT POMPASI
Pompa Parçaları
Ayar valfi
Yakıt geri dönüş Yakıt sıcaklık sensörü
Giriş Çıkış çek valfi
İç cam
ÇEK VALF
SCV (Emiş kontrol valfi)
YAKIT POMPASI
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI Common-rail Yüksek basınçtaki yakıtın depolandığı yerdir
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI Yakıt basınç sensörü Yakıt basınç sensörü Common-rail basıncını hissederek ECU’ya geri besleme yapar.
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI Basıç limitörü Common-rail sistem arızasında yakıt basıncı anormal seviyede artarsa, bu limitör açılarak yakıtın depoya giderek basıncın düşmesini sağlar.
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI 2KD-FTV Motor
Yakıt basınç sensörü Basınç başaltma valfi Basınç limitörü
: Enjektöre : Yakıt pompasından : Yakıt tankına
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI Basınç boşaltma valfi Common-rail yakıt basıncı hedef değerinden daha fazla ise ECU basınç boşaltma valfine sinyal göndererek valfin açar. Böylelikle bir miktar yakıtın, yakıt tankına geri dönmesini sağlayarak hedeflenen basınç değerine ulaşılması sağlanır.
OFF
Basınç boşaltma valfi
Common-rail
ECU
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI 1ND-TV Motor Yakıt basınç regülatörü, ECU’dan gelen sinyallere göre common-rail basıncını ayarlar. Yakıt basınç sensörü
: Enjektöre : Yakıt pompasından (yüksek basınç) : Yakıt tankına : Yakıt pompasından (yakıt dönüşhattı)
Yakıt basınç regülatörü
ENJEKTÖR
Düzeltme direnci Solenoid valf Geri dönüş kanalı
Orifis Kontrol odası
İğne valf
ECU
ECU
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI
ENJEKTÖRLERİN ÇALIŞMASI
Enjeksiyon Zamanlaması
Açık Enjektör
Kapalı Zaman
Rötar
Avans
COMMON-RAIL EFI DİZELİN PARÇALARI
Enjektörler
Enjektör borusu
Yakıt giriş borusu
Yakıt pompası
Common-rail