YAKITLAR VE YANMA YANMA Bir yakıtın oksijenle birleşerek ısı ve ışık meydana getirmesine yanma denir. Yanma olabilmesi için yakıt ve oksijenle birlikte ısı da gerekir. Oksijen havadan alınır. Isı ise dizel motorlarında sıkıştırma zamanında hava sıkıştırılarak elde edilir. Yanma Çeşitleri 1- Yavaş yanma 2- Hızlı yanma a- Tam yanma b- Eksik yanma 1-Yavaş yanma: Bir maddenin uzun zaman içinde yavaş, yavaş oksitlenmesidir. 2-Hızlı Yanma: Hızlı yanmada yakıt, yüksek sıcaklık ve basınç etkisiyle esas elemanları olan hidrojen ve karbona ayrışır, her ikisi de ayrı ayrı oksitlenerek su buharı (H2O) ve karbondioksit (CO2) meydana getirir. Yakıtların yanması oksijenle birleşme durumuna göre tam yanma ve eksik yanma olarak iki şekilde ifade edilir. a-Tam yanma: Yakıtın tamamının oksijen bulup yanabilmesi durumudur. Yanma sonucunda karbondioksit (CO2) gazı çıkar. Bu gaz renksiz, kokusuz ve zehirleyici değildir. Yakıt + Oksijen + Isı = Karbondioksit + Su + oksijen + Isı + Işık C16 H 34 + 25 1/2 O2 + Isı = 16 CO2 + 17 H2 O + O2 + Isı + Işık b- Eksik yanma: Yakıtın, yeteri kadar oksijen bulamadan yanmasıdır. Yanma sonucunda hidrojen, karbon ve zehirli, siyah renkte bir gaz olan karbon monoksit (CO) meydana gelir. C16 H 34 + 19 1/2 O2 + Isı = 13 CO2 + 12 H2 O + CO + 2C + 10 H + Isı + Işık Hava Fazlalık Katsayısı Yakıttan tam enerji alabilmek için, yakıtın tamamının yanması şarttır. Bunun için yeteri kadar oksijene, yani havaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle dizel motorlarında yakıtın tamamen yanabilmesi için silindire, teorik olarak girecek havadan daha fazla hava gönderilir. Silindire gönderilen hava ile teorik hava miktarı arasındaki orana hava fazlalık katsayısı denir. Bu değer dizel motorlarında 1,2 civarındadır.
Dizel Motorlarında Yanma 11