Microsoft Word -

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MUASEBE VE FİNANSMAN

İŞ-KUR, ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞLEMLERİ

ANKARA 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; 

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).



Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.



Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.



Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.



Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.



Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ– 1 ................................................................................................... 3 1. BÖLGE ÇALIŞMA MÜDÜRLÜĞÜNE KARŞI SORUMLULUKLAR............................ 3 1.1. İş Yeri Bildirgesi........................................................................................................... 3 1.2. İşçi Bildirim Listesi - EK:1........................................................................................... 6 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 11 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 12 ÖĞRENME FAALİYETİ– 2 ................................................................................................. 15 2. İŞ-KUR............................................................................................................................... 15 2.1. İş-Kur’un Tarihçesi ..................................................................................................... 15 2.2. İş-Kur’un Görevleri..................................................................................................... 16 2.3. İş-Kur Bildirge ve Belgeleri........................................................................................ 17 2.3.1. İşsizlik Sigortası .................................................................................................. 17 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 33 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 34 ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 42 3. KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI.................................................................................... 42 3.1. Kıdem Tazminatı......................................................................................................... 42 3.1.1. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları...................................................... 42 3.1.2. Kıdem Tazminatının Hesaplanması..................................................................... 45 3.1.3. Kıdem Tazminatı Bordrosu ................................................................................. 46 3.2. İhbar Tazminatı ........................................................................................................... 47 3.2.1. İhbar Tazminatına Hak Kazanma Koşulları ........................................................ 47 3.2.2. İhbar Tazminatı Hesaplaması .............................................................................. 48 3.2.3. İhbar Tazminatı Bordrosu.................................................................................... 50 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 51 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 52 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 58 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 62 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 66

i

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD

344MV0006

ALAN

Muhasebe ve Finansman

DAL/MESLEK

Bilgisayarlı Muhasebe

MODÜLÜN ADI

İş-Kur, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İşlemleri Tacirin İş-Kur ve Çalışma Bakanlığına karşı sorumluluklarının anlatıldığı öğrenme materyalidir.

MODÜLÜN TANIMI SÜRE

40/16

ÖN KOŞUL YETERLİK

İş-Kur ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığı işlemlerini yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç Bu modül ile iş kanunlarına ve bölge çalışma müdürlüğü mevzuatına göre işletmede çalışan personelin İş-Kur ve Çalışma Bakanlığı işlemlerini zamanında yapabileceksiniz.

Amaçlar 1. Öğrenci işe giriş ve çıkış bildirgelerini düzenleyebileceksiniz.

2. Öğrenci İş-Kur bildirge ve belgelerini düzenleyebileceksiniz.

3. Öğrenci kıdem ve ihbar tazminatını hesaplayabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Bilgisayar, internet bağlantısı, yazıcı, kâğıt, dosya, form belgeler.

Her faaliyet sonrasında ve faaliyetle ilgili değerlendirme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Öğretmen modül sonunda size ölçme aracı (uygulama, sorucevap) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.

ii

GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenciler, Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve beceriler ile işveren ve işçi olarak İş-Kur ve Bölge Çalışma Müdürlüğü işlemlerini yapabileceksiniz.

Genç Cumhuriyetimizin vazgeçilmez hukuk kurallarına uyulmasına maalesef yeterince dikkat edilmemektedir. Sizler daha eğitimli ve bilen kişiler olarak haklarınızı aramada, daha bilinçli olarak hareket etme imkânı bulacaksınız.

Günümüz Türkiyesinde Sosyal Devlet anlayışında maalesef istenilen seviyede değiliz.

Bu seviyeyi yakalamak, ancak, sizlerin daha iyi yetişmesi ile mümkündür.

1

2

ÖĞRENME FAALİYETİ– 1

AMAÇ

ÖĞRENME FAALİYETİ– 1

Bu öğrenme faaliyeti ile işe giriş ve çıkış bildirgelerini düzenleyebileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:  

Bölge çalışma müdürlüğü ve görevleri hakkında internetten bilgi toplayınız.

Bölge çalışma müdürlüğü ile ilişkisi bulunan bir işletmenin düzenlemek zorunda oldukları belgeleri araştırınız.

1. BÖLGE ÇALIŞMA MÜDÜRLÜĞÜNE KARŞI SORUMLULUKLAR İş yerinde işçi çalıştıran işverenlerin; işe başlatılan işçiler ile işten ayrılan işçileri, Çalışma Bakanlığına bağlı Bölge Çalışma Müdürlüklerine bildirmeleri gerekir.

Bölge Çalışma Müdürlüğü'ne iş yeri bildirgesini bir ay içerisinde veren işverenler, işçi giriş ve çıkışlarını, işe giriş ve çıkışın olduğu ayı izleyen ayın 15'inci gününe kadar EK/1 işçi giriş bildirimi ve EK/2 işçi çıkış bildirimi ile bildirmek zorundadırlar. Bölge çalışma müdürlüğüne mutlaka iş yerinizi tescil ettiriniz. Aksi takdirde, “bölge müdürlüğüne iş yeri bildirme yükümlülüğüne aykırı davranan işveren veya işveren vekiline çalıştırılan her işçi için elli milyon lira para cezası verilmektedir.

1.1. İş Yeri Bildirgesi İş yeri bildirgesinde SSK Sigorta Müdürlüğü tarafından verilen iş yeri sicil numarası yer alır. İşletme, iş yerinde ilk defa işçi çalıştırmaya başlayan işverenler, üç nüsha olarak dolduracağı İş Yeri Bildirgesi (Şekil 1,1) düzenleyerek “Bölge Çalışma Müdürlüğü”nden bir iş yeri sicil numarası alırlar. Alınan bu sicil numarası işletmenin artık bundan sonra kurum ile ilgi yapacağı bütün yazışmalarda kullanılacaktır. Verilen iş yeri bildirgesinde SSK Sigorta Müdürlüğü tarafından verilen iş yeri sicil numarası da yer alır.

Bölge Çalışma müdürlüğünden iş yeri sicil numarası almak için istenen belgeler:   

İş yeri bildirgesi 3 suret Nüfus cüzdanı sureti (şirketlerde müdürün) İkametgâh ilmühaberi (şirketlerde müdürün)

3

 

İmza sirküleri (şirket yetkilisinin) Ticaret sicili gazetesi (şirket)

İş yeri bildirgesinde bulunması gereken bilgiler şunlardır:        

İşyerinin unvan ve adresi Çalıştırılan işçi sayısı Çalışma konusu İşin başlama tarihi İşin bitiş tarihi Şahıslarda adı, soyadı, unvanı ve şahsın ikametgâh adresi Firmalarda unvanı Varsa eğer işveren vekili veya vekillerinin adı, soyadı ve ikametgâh adresi

4857 Sayılı İş Kanunun 3. maddesine göre Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirilecek unsurları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:    

Yeni bir iş yeri kuran, Her ne suretle olursa olsun iş yerini devralan, Çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren, Herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve iş yerini kapatan işveren, bir ay içerisinde bulundukları ilin bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne durumu bildirmek zorundadır.

İşverene bağlı çalışan firmalarda asıl işveren gibi bu kanun maddesinin gereklerini yerine getirmekle yükümlüdürler Uygulamada işe başlama ve bitimlerinde gerekli bildirimler yapılırken, iş yerinin çalışma konusunun kısmen veya tamamen değiştiği durumlarda herhangi bir bildirim yapılmamaktadır. Buna dikkat edilmesi gerekmektedir.

4

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İŞYERİ BİLDİRGESİ M

İŞYERİ SİCİL NUMARASI (Kurumca Doldurulacaktır ) DOSYA NO

MESLEK KODU

İL KODU

İşverenin Adı-Soyadı /Ünvanı

İşyerinin Adresi

Semt…………….. İlçe……………. İl………….... P. K....…

Faks Numaraları e -posta adresleri

İşyeri Telefonları Telefon - faks - e-posta

İŞVEREN

DOLDURULACAK BİLGİLER T.C. Kimlik No Adı ve Soyadı Uyruğu (Yabancı Ülke Adı )

T.C :

İŞVEREN VEKİLİ

Ülke Adı :……………

T.C :

Ülke Adı :……………

Vergi Kimlik No /Kurumlar Vergisi No Vergi Dairesi Adı Ticaret Odası / Sanayi Odası Esnaf Derneği /Vakıf/ Dernek No Kanuni İkametgah Adresi Çalışma Konusu (Etraflıca Açıklayınız) Erkek

Kadın

Çocuk *

Genç ** Çırak

Stajyer

Çalıştırılan İşçi Sayısı

Yabancı Uyruklu

E:

K:

İlk Kuruluş

Devir

Unvan Değişikliği

Adres Değişikliği

İntikal

Ortaklık

Aynı İhale İşinin Tekrar Alınması

İş Değişikliği

Bildirgenin Verilme Sebebi

Faaliyetin Niteliği

Devamlı

Mevsimlik

İşe Başlama Tarihi

……/…../………..

İşçi Çalıştırmaya Başlandığı Tarih

……/…../………..

Geçici

Diğer :……………….

İşin Bitiş Tarihi (Biliniyorsa )

……/…../………..

İhale Konusu İşlerde İhale Makamının Unvan ve Adresi SSK İŞYERİ SİCİL NUMARASI SEKTÖR

MESLEK KODU

ŞUBE

İL

SIRA NO

İLÇE

Yukarıdaki sorulara verdiğim cevaplar doğrudur. Bu cevaplardan dolayı her türlü sorumluluğu kabul ederim .

…../…../………. İŞVEREN (İmza ve Kaşe)

…../…./……. İŞVEREN VEKİLİ ( İmza ve Kaşe)

Bildirgeye eklenecek belgeler 1- Şirketler için Ticaret Sicil Gazetesi ve İmza Sirküleri / Devir halinde devrin yap ıldığına ilişkin Ticaret Sicil Gazetesi, 2- Şahıslar İçin İşveren veya İşverenlerin Nüfus Hüviyet Cüzdanı ile İkametgah İlmuhaberi, 3- İnşaat işyerleri için yapı ruhsatı sureti, 4- Alt İşverenlerin bildiriminde, asıl işverenle aralarında yapılan sözleşme, * Çocuk:14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilkögretimi tamamlamış kişiyi ifade eder. ** Genç:15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi ifade eder.

Şekil 1.1: İşyeri bildirgesi

5

ARACI KODU

1.2. İşçi Bildirim Listesi - EK:1

Resim 1.1: İşveren aylık bildirimleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na gönderir.

İşveren tarafından işe alınan sigortalılar için, nüfus cüzdanlarına göre üç nüsha olarak düzenlenen İşçi Bildirim Listesi, 5401 sayılı Kanun 19.07.2005 tarihli ve 25880 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Bu kanuna göre; İşverenler, işe aldıkları veya herhangi bir nedenle iş sözleşmesini sona erdirdikleri işçilerini, izleyen ayın 15’ine kadar aylık bildirimlerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirecekler. (Resim 1,1,2) İşveren işe alınan işçileri (şekil 1,2) ki örnekte görüldüğü gibi EK–1 işçi bildirim listesi ile bölge çalışma müdürlüklerine bildirmek zorundadırlar.

Resim 1.2: İşçi

6

EK-1 İŞÇİ BİLDİRİM LİSTESİ (Yeni işe alınan işçilerin bildirimi için)

İŞYERİNİN: İŞKOLU(1) BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ DOSYA NUMARASI(2)

İŞYERİNİN UNVANI :…………………………

ADRESİ :………………………… …………………………………… …………………………………… SSK İşyerinde Yapılan Asıl İş : ………İŞYERİ SİCİL NO( 3)

ADI SOYADI (4)

BABA ADI (5)

DOĞUM TARİHİ (6)

(8) GÖREV KODU İŞVEREN VEKİLİ DİĞER İDARİ GÖREVLİLER GÜVENLİK GÖREVLİLERİ DİĞERLERİ

CİNSİYETİ E/K (7)

S

S

MESLEK

ŞB

MESLEK

DOSYA NO

DOSYA NO

İ Ş Ç İ N İ N GÖREV İŞE SOS.GÜV. KODU GİRİŞ KODU (8) TARİHİ (10) (9)

SİCİL NO

İL

İL

İLÇE

(11)

İŞVEREN VEYA VEKİLİNİN 1 2 3 4

ADI VE SOYADI……….

TARİH………………….. İMZA……………………

DİKKAT : FORMUN TAMAMEN DOLDURULMASI, ÖZELLİKLE 2,4,5,6,7,9,10,11 ALANLARIN DOLDURULMASI GEREKMEKTEDİR.

Şekil 1.2: İşçi bildirim listesi

7

Arka Yüz EK-1 AÇIKLAMALAR 1.

2.

3.

İşkolu bölümü: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca doldurulacağından boş bırakılacaktır.

Bu bölüme, bölge müdürlüğünce iş yerine verilen dosya numarasının tamamı hanelere bire bir karşılık gelecek şekilde yazılır. S MESLEK DOSYA NU İL Örnek: 2 4 0 0 3 0 0 7 8 0 7 0 4 S: Sektör Bu bölüme, Sosyal Sigortalar Kurumunca iş yerine verilen sigorta sicil numarasının tamamı hanelere bire bir karşılık gelecek şekilde yazılır. Örnek: S

MESLEK

ŞB

DOSYA NU

İL

S: Sektör ŞB: Şube İLÇE: İlçe 4.

5.

6.

7.

8.

2 4 0 0 3 0 1 0 0 0 5 6 4 2 0 4 0 1 Bu bölüme, işçinin adı ve soyadı yazılır.

Bu bölüme, işçinin baba adı yazılır.

Bu bölüme, işçinin doğum tarihi, gün, ay ve yıl belirtilerek yazılır.

Bu bölüme, işçinin cinsiyeti yazılır (Kadın: K Erkek: E).

Bu bölüme, işçinin görevi ile ilgili kod yazılır.

Görev kodu:

9.

10.

İşveren vekili ......................1 Diğer idari görevli...............2 Güvenlik görevlisi...............3 Diğerleri ..............................4

Bu bölüme, işçinin işe girdiği tarih, gün, ay ve yıl belirtilerek yazılır.

Bu bölüme, işçinin bağlı olduğu sosyal güvenlik kuruluşunun kodu yazılır.

Sosyal güvenlik kuruluşun kodu:

11.

İLÇE

Sosyal Sigortalar Kurumu Emekli Sandığı Bankalar ve diğerleri BAĞ-KUR

1 2 3 4

Bu bölüme, işçinin sosyal güvenlik kuruluşu sicil numarası sağa yanaşık olarak yazılır. Örnek: 0

6 0

1 1

9 9

2 0

0 0 1

(9 haneli sicillerde, ilk dört hane 0 (sıfır) ile doldurulur.)

Ek-1 İşçi bildim listesi arka sayfa örneği

8

2

1.3. İşçi Çıkış Bildirimi - EK:2 İşveren tarafından, işten ayrılan sigortalılar için üç nüsha olarak düzenlenen İşçi Çıkış Bildirimi, işçinin işe giriş işlemlerinde olduğu gibi, çıkış işlemlerinde de çıkış tarihini izleyen ayın 15’ine kadar EK:2 İşçi Çıkış Bildirgesini Bölge Çalışma Müdürlüğü'ne ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na gönderilir. Şekil (1.3)’te örnek gösterilmiştir.

Resim 1.3: İşçi Çıkış Bildirgesi, Bölge Çalışma Müdürlüğüne veÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.

EK-2 İŞÇİ ÇIKIŞ BİLDİRİM LİSTESİ (Yeni işe alınan işçilerin bildirimi için)

İŞYERİNİN: İŞKOLU(1) BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ DOSYA

S

MESLEK

İL

DOSYA NO

NUMARASI(2) İŞYERİNİN UNVANI :…………………………

ADRESİ :………………………… …………………………………… ……………………………… SSK İşyerinde Yapılan Asıl İş : … İŞYERİ SİCİL NO( 3)

ADI SOYADI (4)

BABA ADI (5)

MESLEK

İŞTEN ÇIKIŞ

DOĞUM TARİHİ (6)

(8) GÖREV KODU İŞVEREN VEKİLİ DİĞER İDARİ GÖREVLİLER GÜVENLİK GÖREVLİLERİ DİĞERLERİ

S

TARİHİ(7)

ŞB

SOS.GÜV. KODU (10)

DOSYA NO

SİCİL NO

NEDENİ(8)

İŞVEREN VEYA VEKİLİNİN 1 2 3 4

ADI VE SOYADI……….

TARİH………………….. İMZA……………………

DİKKAT : FORMUN TAMAMEN DOLDURULMASI, ÖZELLİKLE 2,4,5,6,7,9,10,11 ALANLARIN DOLDURULMASI GEREKMEKTEDİR.

Şekil 1.3: İşçi çıkış bildirim listesi

9

İL

(11)

İLÇE

ARKA YÜZ

1.

2.

EK-2 AÇIKLAMALAR

İşkolu bölümü: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca doldurulacağından boş bırakılacaktır.

Bu bölüme, bölge müdürlüğünce iş yerine verilen dosya numarasının tamamı hanelere bire bir karşılık gelecek şekilde yazılır.

S

Örnek: S: Sektör

3.

2

Bu bölüme, Sosyal Sigortalar Kurumunca iş yerine

MESLEK 4

0

0

İL

DOSYA NU 3

0

0

7

8

0

7

0

4

verilen sigorta sicil numarasının tamamı hanelere bire bir karşılık gelecek şekilde yazılır. Örnek: S: Sektör ŞB: Şube İLÇE: İlçe

4.

5.

6.

7.

Bu bölüme, işçinin adı ve soyadı

S 2

ŞB

MESLEK 4

0

0

3

0

1

İL

DOSYA NU 0

0

0

5

6

4

2

0

İLÇE 4

0

1

Bu bölüme, işçinin baba adı yazılır.

Bu bölüme, işçinin doğum tarihi gün, ay ve yıl belirtilerek yazılır.

Hizmet akdi herhangi bir nedenle sona eren işçinin hizmet akdinin sona eriş tarihi gün, ay ve yıl belirtilerek yazılır.

8.

Ayrılan işçinin hizmet akdinin sona eriş nedeni aşağıdaki kodlara göre yazılır. İŞTEN ÇIKIŞ NEDENLERİ KODLARI

NEDENLER

KD

NEDENLER

KD

Toplu çıkarma

(1475/13)

01

İşe ara verme (zorunlu nedenler)

(1475/17)

13

Bildirimli fesih

(1475/13)

02

Sağlık nedenleri ile

(1475/15)

14

Malulen emeklilik

(1475/14)

03

15

Normal emeklilik Ölüm

(1475/14) (1475/14)

04 05

İşçinin ahlâk ve iyi niyet kurallarına (1475/17) aykırı hareketi İstifa

16

Askerlik

(1475/14)

06

İşin sona ermesi

17

Evlenme (z

(1475/6)

07

Nakil

18

İşe ara verme (zorunlu nedenler)

1475/16)

08

İş yerinin kapanması

19

Sağlık nedenleri ile

(1475/16)

09

Vize süresinin bitimi

20

niyet (1475/16)

10

Deneme süresi içinde

İşverenin ahlâk ve iyi kurallarına aykırı hareketi

(1475/13)

(1475/13)

21

Mevsim bitimi

22

Disiplin kurulu kararı ile fesih

(1475/17)

11

Kampanya bitimi

23

Devamsızlık

(1475/17)

12

Statü değişikliği (memur, sözleşmeli)

24

Diğer nedenler

25

9.

10.

Bu bölüme, işçinin bağlı olduğu sosyal güvenlik kuruluşunun kodu yazılır.

Sosyal güvenlik kuruluşun kodu: Sosyal Sigortalar Kurumu Emekli Sandığı Bankalar ve diğerleri BAĞ-KUR Bu bölüme, işçinin sosyal güvenlik kuruluşu sicil numarası sağa yanaşık olarak yazılır. Örnek: (9 haneli sicillerde, ilk dört hane 0 (sıfır) ile doldurulur.)

0 6 0 1 1 9 9

Ek-2 İşçi çıkış bildirim listesi arka sayfa örneği

10

1 2 3 4

2

0

0

0

1

2

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları

Öneriler

 Bağlı bulunduğunuz Bölge Çalışma Müdürlüğüne gidiniz.

 Bölge Çalışma Müdürlüğünden matbuu İş Yeri Bildirgesi isteyiniz.  Çalışma Bakanlığı İnternet Sitesinden indirerek matbuu dilekçe tedarik ediniz.

 İş Yeri Bildirgesi düzenleyiniz.

 Yukarıdaki şekilde gösterilen iş yeri bildirgesini doldurunuz.  Örnekleri çoğaltarak pratiğinizi geliştiniz.

 Ek Belgelerini temininde ilgili makamlardan yardım alınız.

Nüfus Cüzdanı Sureti (şirketlerde müdürün)  İş Yeri Bildirgesine ek olarak ilave İkametgâh ilmühaberi (şirketlere müdürün) edilecek belgeleri temin ediniz. İmza sirküleri (şirket) Ticaret sicili gazetesi (şirket)

 İşe Yeri Sicil Numarası alınız.

 Aldığınız bu numarayı Bölge Çalışma Müdürlüğü ile bütün işlemlerinizde kullanacağınızı hatırlatarak saklayınız.

 Ek–1 Beyannamesi doldurarak işçi girişlerinizi bildiriniz.  İş Yeni Başlayan işçilerinizi Ek–1 Beyannamesi ile bildiriniz.  Ek–1 Beyannamesi doldurulması ile ilgili örnek doldurunuz.  İşten ayrılan işçileri Ek-2  Ek–2 Beyannamesi ile işten ayrılan işçileri Beyannamesi ile ilgili birimlere beyanname doldurarak bildiriniz. bildiriniz.  Ek–2 Beyannamesi doldurarak pratiğinizi geliştiriniz.

11

ÖLÇME ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME A.- OBJEKTİF TESTLER Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru ve yanlış olarak değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri

Doğru

1. İş yerinde işçi çalıştıran işverenler, bunu Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar.

2. İş yerinde işçi çalıştıran işverenler, Bölge Çalışma Müdürlüğüne işçi çalıştırdıkları tarihi izleyen ayın 15’ine kadar bildirmek zorundadırlar.

3. Bir iş yerini kuran her ne suretle olursa olsun devralan işveren, Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmek zorunda değildir.

4. İşveren, işyerinin unvan ve adres değişikliğini Bölge Çalışma Müdürlüğüne bir ay içerisinde bildirmek zorundadır.

5. İş yerinin çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştirirse Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmek zorunluluğu yoktur.

6. Bölge Çalışma Müdürlüğüne, İş Yeri başvurularak İş Yeri Sicil numarası alınır.

Bildirgesi

ile

7. İşçi giriş ve çıkışlarında iş yeri bildirgesi ile yeniden iş yeri sicil numarası alınır.

8. İşçi giriş ve ayrılışlarında Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirme zorunluluğu yoktur.

9. Bölge Çalışma Müdürlüğünden İş Yeri sicil numarası almak için Ticaret Sicil Gazetesi Ek olarak konulacak belgelerdendir.

12

Yanlış

Aşağıdaki soruların doğru cevabını noktalı yerlere yazınız.

10.

İşveren, işçi çalıştırdıkları takdirde ……………………………… bildirmek zorundadırlar.

11.

İşveren, işe başlayan işçiyi………………………beyannamesi ile bildirmek zorundadır.

12.

İşveren, işten ayrılan işçiyi………………………….beyannamesi ile bildirmek zorundadır.

Aşağıdaki soruların doğru cevabını yuvarlak içine alarak gösteriniz.

13.

İşveren, iş yeri sicil numarasını almak için hangi belgeyle başvurmalıdır.

A) İşçi bildirim listesiyle B) İş yeri bildirgesiyle C) İşçi çıkış bildirgesiyle D) Dilekçe ile

14.

İşveren, işçileri işe başlama ve işten ayrılma tarihlerinden itibaren tekamül eden ayın kaçına kadar bildirmek zorundadır.

A) B) C) D)

30’una 25’ine 15’ine 20’sine

DEĞERLENDİRME Objektif testlere ilişkin cevap anahtarları, modülün sonunda yer almaktadır.

Cevaplarınızı kontrol etmek için cevap anahtarının yer aldığı kısmı açınız.

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

13

B. UYGULAMALI TEST

Değerlendirme Ölçütleri İş Yerinin Bölge Çalışma Müdürlüğüne Bildirilmesi A) İşverenin, işçi çalıştığı takdirde Bölge Çalışma Müdürlüğünden iş yeri bildirgesi ile iş yeri sicil numarası alınacağını öğrendiniz mi?

B) İş yeri sicil numarası almak için iş yeri bildirgesi doldurulmasını öğrendiniz mi?

C) İş yeri bildirgesini yukarıda ki örneklerden yararlanarak düzenlenmesinde bilginizi pekiştirdiniz mi?

D) İşyeri bildirgesini doldurdunuz mu? İşçilerin İşe Girişlerinin Bildirilmesi A) Bölge Çalışma Müdürlüğüne verilecek Ek–1 evraklarını temin ettiniz mi?

B) Ek–1 belgelerine ilave edilecek belgeleri biliyor musunuz?

C) Ek–1 belgelerinin verilme süreleri öğrendiniz mi?

D) Ek–1 belgesini zamanında vermediğiniz takdirde cezayla karşılaşacağınızı biliyor musunuz?

E) EK–1 işçi bildirim listesini doldurdunuz mu? İşçi İşten Ayrıldığında Bildirilmesi A) İşçinin işten ayrıldığında doldurulacak Ek-2 beyannamesini tedarik ettiniz mi?

B) Ek-2 beyannamesinin doldurulmasında anlamadınız yer var mı?

C) Ek-2 beyannamesinin ne zaman verileceğini kavradınız mı?

D) EK-2 işçi çıkış bildirim listesini doldurdunuz mu?

Evet

Hayır

DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

14

ÖĞRENME FAALİYETİ– 2 ÖĞRENME FAALİYETİ– 2 AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile İş-Kur bildirge ve belgelerini düzenleyebileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:  

Çevrenizde bulunan bir muhasebeciye giderek İş-Kur bildirgesi ve belgeleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz. Çevrenizde işten ayrılan ancak işsizlik ödeneği alan kişiler ile görüşerek işsizlik ödeneğinden nasıl yararlandıkları hakkında bilgi araştırarak sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız.

2. İŞ-KUR 2.1. İş-Kur’un Tarihçesi 25.06.2003 tarih ve 25159 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu ile istihdamın korunması, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılarak işsizliğin önlenmesi amaçlanmıştır.

Bu hizmetleri yürütmek üzere kurulan Türkiye İş Kurumu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bağlı kuruluşu olan Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ilgili kuruluşudur. Kurumun kısa adı İş-Kur’dur. (Resim 2.1). Yaşanan bu gelişimleri izleyebilmek ve işsizlik sigortasını etkin bir şekilde yürütebilmek için güçlü bir iş kurumunun varlığına ihtiyaç duyulmuş ve 4 Ekim 2000 tarihinde yayınlanan 617 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile iş ve İşçi Bulma Kurumu kapatılarak, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) kurulmuştur. (Resim 2.2) Söz konusu Kararname ile, kurumun görev alanı genişletilerek, klasik iş ve işçi bulma hizmetlerinin yanı sıra istihdamı korumak, geliştirmek ve işsizliği azaltmak için aktif iş gücü politikalarını uygulayabilecek bir yapı oluşmuştur.

Resim 2.1: İş-Kur logosu

15

Resim 2.2: Sosyal güvenlik sistemi

2.2. İş-Kur’un Görevleri Türkiye İş Kurumunun görevlerini (Resim 2.3) aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:   



  



Ulusal istihdam politikasının oluşturulmasına ve istihdamın korunmasına, geliştirilmesine ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak. İşsizlik sigortası hizmetlerini yürütmek. İş gücü piyasası verilerini, yerel ve ulusal bazda derlemek, analiz etmek, yorumlamak ve yayınlamak, İşgücü Piyasası Bilgi Danışma Kurulunu oluşturmak ve Kurul çalışmalarını koordine etmek, iş gücü arz ve talebinin belirlenmesine yönelik iş gücü ihtiyaç analizlerini yapmak, yaptırmak. İş ve meslek analizleri yapmak, yaptırmak, iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri vermek, verdirmek, iş gücünün istihdam edilebilirliğini artırmaya yönelik iş gücü yetiştirme, mesleki eğitim ve iş gücü uyum programları geliştirmek ve uygulamak, istihdamdaki iş gücüne eğitim seminerleri düzenlemek. İşçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak.

Gerektiğinde Kurum faaliyet alanı ile ilgili ihalelere katılmak suretiyle, yurt içinde veya uluslararası düzeyde kurum ve kuruluşlara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek.

Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşların iş gücü, istihdam ve çalışma hayatına ilişkin olarak aldıkları kararları izlemek, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin taraf olduğu Kurumun görev alanına giren ikili ve çok taraflı anlaşma, sözleşme ve tavsiye kararlarını uygulamak.

Diğer kanun, tüzük ve yönetmeliklerle Kuruma verilen görevleri yerine getirmek.

Resim.2.3: İş-Kurun görevleri

16

2.3. İş-Kur Bildirge ve Belgeleri 2.3.1. İşsizlik Sigortası İşsizlik sigortası; bir iş yerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur. İşsizlik Sigortası Kanununun uygulaması ile ilgili her türlü (primlerin toplanması hariç) hizmet ve işlemlerin yapılmasından Türkiye İş Kurumu görevli, yetkili ve sorumlu kılınmıştır. İşsizlik sigortası hizmetleri Kurumun temel görevleri arasında yer almaktadır.

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 3 yıl içinde; son 120 günü sürekli çalışmış, kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olanlardan; 600 gün çalışmış sigortalılar 180 gün, 900 gün çalışmış sigortalılar 240 gün, 1080 gün çalışmış sigortalılar 300 gün süre ile    

İşsizlik ödeneğinden, Sağlık sigortası hizmetlerinden, Danışmanlık ve işe yerleştirme hizmetlerinden, Mesleki eğitim hizmetlerinden yararlanabileceklerdir.

Bunun için, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte İŞKUR’a başvurmaları gerekmektedir. İlk işsizlik ödeneği başvuruyu izleyen ayın sonunda ödenmektedir.

2.3.1.1.Sigortalı İşsizlere Verilecek Hizmetler Hizmet akitleri işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde sona eren sigortalı işsizlere; a) b) c) d)

İşsizlik ödeneği, İşe yerleştirme, Meslek geliştirme, değiştirme ve edindirme eğitimi, Hastalık ve analık sigortası primlerinin ödenmesi,

Hizmetleri kurum tarafından verilir.

17

2.3.1.2. Başvuruların Kabulü İşsizlik sigortasından yararlanmak amacıyla sigortalı işsizin, resmi kimlik belgesi (nüfus cüzdanı) ve işveren tarafından düzenlenen İşten Ayrılma Bildirimi (İAB) (Şekil 2.1) ile hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde iş yerinin bulunduğu yerdeki Kurum birimine şahsen başvurması gerekmektedir.

Görevli personelce, İAB’ deki tüm bölümlerin doldurulup doldurulmadığı kontrol edilir ve ilgilinin talep dilekçesini (Şekil 2.2) doldurması sağlanır.

2.3.1.3. İşten Ayrılma Bildirimi Hizmet akdi İşsizlik Sigortası Kanununun 51. maddesinde belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olan sigortalılar hakkında (Şekil 2.1) kurumca hazırlanacak üç nüsha işten ayrılma (İAB) bildirgesi düzenlenir.

Hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 15 gün içinde bir nüshası işyerinde saklanırken ikinci nüshası kuruma , üçüncü nüshası sigortalı işsize, verilir..

Hizmet akdi İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 51. maddesinde belirtilen durumlar dışında sona ererse (Örneğin; emeklilik, evlilik, işçinin hatası ve kusuru nedeniyle hizmet akdinin sona ermesi durumları) sigortalı işsizler için (İşten Ayrılma Bildirimi) düzenlemek zorunda değildir.

Sigortalı işsizin, bu maddelerde belirtilen ödeme ve hizmetlerden yararlanabilmesi için işten ayrılma bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde kuruma doğrudan başvurması gerekir. İşten ayrılan işçiye, işveren tarafından işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren (İş Kanunu 28) bir çalışma belgesi verilir.

18

TÜRKİYE İŞ KURUMU

İŞTEN AYRILMA BİLDİRGESİ

Ek:1-A

(İAB) 1 - İŞVEREN BİLGİLERİ SSK işyeri sicil no:

Adı soyadı/Unvanı: İşyeri adresi:

Ticaret sicil no: Kuruluş tarihi (gün/ay/yıl):

İl:

İlçe:

Tel:

Faks:

/

/

Ana çalışma alanı: Kapsamı: Özel

Kamu

2 - SİGORTALI BİLGİLERİ Adı soyadı:

SSK sicil no:

İkamet adresi:

Doğum tarihi (gün/ay/yıl):

İl:

İlçe:

Tel:

/

Doğum yeri:

Faks:

Cinsiyeti:

/

Ana adı:

Kadın

Erkek

Baba adı:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 31 inci maddesi kapsamında olanlar için doldurulacaktır.

Sakatlık vergi dilimi

Sakatlık derecesi %

1

2

3

3- SANDIK BİLGİLERİ (Sigortalı, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında ise doldurulur.)

Sandık adı:

Sigortalı sandık sicil no:

4- SİGORTALININ İŞYERİNDEKİ ÇALIŞMA BİLGİLERİ İşe giriş tarihi (gün/ay/yıl):

/

İşten çıkış tarihi (gün/ay/yıl):

/

İşten çıkış nedeni: Son aldığı aylık net ücret:

/

/

İşyerindeki görevi:

Son 120 gün içinde işyerindeki prime ilişkin kayıtlar (En son aydan başlayarak geriye doğru doldurulacaktır.)

Ay içinde eksik prim gün sayısı var ise Aylık prime esas brüt Aylık prim Yıl Ay nedeni (Bu bölüme arka sayfada listelenen kazanç gün sayısı nedenlerden bir veya birkaçı yazılacaktır.)

Son üç yıl içinde bu işyerindeki işsizlik sigortası prim ödeme gün sayısı: 5-BİLDİRGE İŞLEMLERİ Bildirgenin verileceği İŞKUR birimi: Düzenleme tarihi (gün/ay/yıl): / / Bu bildirgede yer alan tüm bilgilerin tam ve doğru olduğunu, yanlış veya eksik bilgiler bulunması halinde, Kurumca yapılacak haksız ve fazla ödemelerden doğabilecek her türlü sorumluluğun tarafıma ait olacağını kabul ederim. İŞVEREN/ YETKİLİ Adı Soyadı, Unvanı, İmza, Kaşe

Sigortalıya tebliğ tarihi (gün/ay/yıl): / / İşyerinden onaylı bu bildirge ve resmi kimlik belgesi ile birlikte işte çıkış tarihinden sonraki 30 gün içinde 5 inci bölümde yazılı İŞKUR birimine başvurmam gerektiğini biliyorum.

SİGORTALI Adı Soyadı, İmza

Şekil 2.1: İşten ayrılma bildirgesi

19

Arka Yüz İşten Ayrılma Bildirgesinin Doldurulmasına İlişkin Açıklamalar 4. Bölüme İlişkin Açıklamalar — Hizmet akdinin sona erme nedeni belirtilecektir. (Örnek: 1475 sayılı İş Kanununun 16 ncı maddesi, Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesi (II) numaralı bendi) —Sigortalı işsizin işyerinde en son yaptığı görev açıkça belirtilecektir (Örnek: gece bekçisi, sekreter, oto boyacısı, bahçıvan, muhasebeci vb.). İşten Çıkış Tarihini de Kapsayan Son 120 Gün İçindeki İşyeri Kayıtları —Ay içinde eksik prim gün sayısı var ise nedeni 1.Hastalık, 2.Ücretsiz izin, 3.Disiplin cezası, 4.Gözaltına alınma, 5.Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, 6.Kısmi istihdam, 7.Grev, 8.Lokavt, 9.Genel hayatı etkileyen olaylar, 10.Ekonomik kriz, 11.Doğal afetler, 12.İşe giriş, 13.İşten çıkış nedenlerinden birisi olarak doldurulacaktır.

—En son çalışılan ay birinci ay olarak kabul edilecek ve daha önce çalışılan aylar geriye doğru sıra takip edecektir. Çalışılan aylarda prim yatırılan gün sayısı ve prime esas kazançlar toplamı ilgili boşluklara yazılacaktır.

Aylık prime esas brüt kazanç 2002Şubat 200.000.000 TL 2002Ocak 250.000.000 TL 2001Aralık 250.000.000 TL 2001Kasım 125.000.000 TL 2001Ekim 250.000.000 TL Yıl Ay

Aylık prim gün sayısı 25 30 30 12 30

Eksik prim gün sayısı var ise nedeni 13.İşten çıkış

1.Hastalık

2.3.1.4. İşsizlik Sigortası Ödeneği İşsizlik sigortası; bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur. Aşağıdaki durumlarda işsizlik ödeneğinden yararlanılır: Hizmet akdinin feshinden önceki 120 günü sürekli olmak üzere, son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile prim ödemiş olup da kendi istek ve kusurları dışında işsiz kalanlardan;  

Hizmet akitleri, ihbar önellerine uygun olarak işveren tarafından feshedilenler, Hizmet akitleri, sağlık sebepleri, işverenin kanunda belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları ve işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler nedeniyle bizzat kendileri tarafından feshedilen sigortalı işçiler,

20

   

Sağlık sebepleri veya işyerinde işçiyi bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde işveren tarafından hizmet akdi feshedilenler, Belirli süreli hizmet akdi ile çalışmakta olup da sürenin bitiminde işsiz kalanlar, İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar, Özelleştirme nedeniyle hizmet akdi sona erenler,

şsizlik ödeneğine hak kazanırlar.

Aşağıda belirtilen koşullarda, işsizlik ödeneğine hak kazanılamaz;    

Son 120 günü sürekli olmak üzere, işsiz kalmadan önceki son üç yıl içinde 600 gün süre ile prim ödememiş olanlar, Hizmet akitlerini kendi istek ve iradeleri ile feshedenler, Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alanlar, Hizmet akitleri grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmış olanlar, Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri nedeniyle hizmet akitleri işverenler tarafından feshedilmiş bulunanlar.

İşsizlik ödeneğine hak kazananların, bu ödenekten faydalanmak üzere İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde, İŞKUR’un en yakın ünitesine (Şekil 2.2)’ deki dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Resim 2.4: İşsizlik ödemesinin kabulü

Resim 2.5: Dilekçe yasal süre içerisinde verilmelidir

21

TÜRKİYE İŞ KURUMU...................... MÜDÜRLÜĞÜNE ADI VE SOYADI DOĞUM TARİHİ TELEFON NO

KİŞİSEL BİLGİLER BABA ADI ... /.... / 19...

SİGORTA SİCİL NO HİZMET AKDİ SONA ERME TARİHİ

T.C. KİMLİK NO ADRES HİZMET AKDİ SONA ERDİĞİ TARİHTEN ÖNCEKİ SON 3 YIL İÇİNDE ÇALIŞILAN İŞYERLERİ ÇALIŞMANIN ÇALIŞMANIN BAŞLADIĞI SONA ERDİĞİ İŞYERİ ADI VE ADRESİ TARİH TARİH

TALEP EDİLEN ÖDENEK TÜRÜ İÖ( ) İKT ( )

DAHA ÖNCE ÖDENEK ALINDI İSE TARİHİ (YIL) ÖDENEĞİNİN ALINDIĞI İL/ŞUBE

TALEP VE BEYAN Hizmet akdinin sona erdiği tarihten Kuruma başvurduğum Çalıştım Çalışmadım tarihe kadar, 1. Hizmet akdimin feshedildiği tarihten itibaren işsizlik ödeneği aldığım süre içinde, ikamet adresimin değişmesi, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almam, yetkili sağlık kuruluşunca istirahatlı kılınmam, silah altına alınmam, bir işte çalışmaya başlamam ve mahkeme kararıyla işe iade edilmem halinde, durumu Kuruma 15 gün içinde bildireceğimi, kendi kusurum ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödeyeceğimi, ayrıca bankada adıma açtırılacak hesap üzerinde Kurumun her türlü tasarruf yetkisi olduğunu ve meslek geliştirme edindirme eğitimi ve iş almaya hazır olduğumu kabul ve taahhüt ederim.

2. Kurumca yapılan çağrılara ve İşsizlik ödeneği Kimlik ve Sağlık Belgesini almaya çağrılarda belirtilen süre içinde gelmediğim takdirde ödeneğin kesileceğini biliyorum.

Dilekçemde vermiş olduğum bilgilerin tam ve doğru olduğunu beyan ederim.

3. Tarafıma işsizlik ödeneği ödenmesini talep ederim.

ADI SOYADI DİLEKÇE EKLERİ İMZA İşten Ayrılma Bildirgesi TARİH Kimlik Belgesi Fotokopisi Şekil 2.2: İş Kurumu müdürlüğüne dilekçe

22



Başvuru Süresinin Kontrolü

Sigortalı işsizin, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde Kurum birimine şahsen başvurması gerekmektedir. Sigortalı işsiz, mücbir sebepleri belgelendirmek zorundadır. Kuruma mücbir sebepler olmaksızın herhangi bir nedenle geç başvurmuş ise başvuruda gecikilen süre toplam ödenek süresinden düşülerek kalan süre kadar işsizlik ödeneği hesaplanır.

Sigortalı işsizin, işsizlik ödeneği için Kuruma müracaat etmesini engelleyen mücbir sebepler; önceden tahmin edilemeyen ve herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkân bulunmayan, beklenmedik, harici ve kendisinin iradesi dışında meydana gelen olaylardır.

Sigortalı işsiz; a- Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı (olayın olduğu tarihten itibaren 5 iş günü geçmemek kaydıyla) ya da resmi kurum veya kuruluşlardan alınacak doktor raporu ile kanıtlanmak kaydıyla kendisinin veya bu maddede sayılanlardan birinin hastalık hali, b- Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler c- Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi d- Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi e- Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi f- Gözaltına alınma hali g- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali h- Savaş, sıkıyönetim, olağanüstü hal gibi durumlar ı- Salgın hastalık nedeniyle karantina gibi mücbir sebeplerle Kuruma geç başvurabilir.

Mücbir nedenin başladığı tarih (belgelendirilmek kaydıyla) başvuru süresini durduran bir durum olarak kabul edilmeli ve mücbir nedenin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar geçen süre sigortalı işsizin toplam hak sahipliği süresinden düşülmemelidir. Örnek: 01.03.2006 tarihinde hizmet akdi sona eren işsizin, 25.03.2006 – 20.04.2006 tarihleri arasında mücbir nedenle Kuruma başvuramaması halinde, başvuru süresinden, mücbir nedenin başlangıç tarihine kadar geçen 23 günlük bölümü kullanılmış olacaktır.

Mücbir nedenin bittiği tarihten sonra 7 günlük başvuru süresi bulunacaktır. İşsiz, kalan 7 günlük süre içinde başvurur ise, bildirge sisteme mücbir bildirge olarak girilecek ve söz konusu süre kesme durdurma ve yeniden başlatma yapılarak güncellenecektir. Ancak aynı sigortalı işsiz, kalan 7 günlük süreyi geçirerek 8. günde başvuruda bulunursa 1 gün, 9. günde başvuruda bulunursa 2 gün hak kaybına uğratılacaktır.

23

Bunun için hizmet akdinin sonlanma tarihi olarak, geç başvurulan süre kadar hak kaybına uğrayacak ve mücbir nedenin olduğu dönemde ödeme yapılmayacak şekilde bir tarih belirlenerek normal bildirge girişi yapılmalıdır. 

Prim Ödeme Sürelerinin Kontrolü

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme koşulunun yerine getirilmesi şarttır. İlk işsizlik sigortası primi 01.06.2000 tarihinde kesilmeye başlandığından, Mayıs 2003 sonu itibarıyla üç yıllık süre dolmuştur. 01.06.2003 tarihinden sonra hizmet akdi sona eren sigortalı işsizlerin toplam işsizlik sigortası prim miktarı tespit edilirken hizmet akdinin feshedildiği tarih baz alınarak üç yılın başlangıç tarihi belirlenmeli ve sadece bu tarih aralığındaki primler dikkate alınmalıdır. Örnek: Hizmet akdi 20.11.2006 tarihinde feshedilen sigortalı işsiz için fesih tarihinde prim yatırılmış ise 21.11.2003 tarihi baz alınarak SSK hattından kontrol yapılmalı ve toplam hak sahipliği süresi belirlenmelidir. Örnekte yer alan tarih aralığında;  

İş yeri değişikliği nedeniyle ay içinde 30 günden az prim yatırılan (örneğin şubat ayında 28 gün) sigortalı işsiz adına, ara verilmeden çalışılsa da ilgili ay için 28 gün, son üç yıl içinde 1078 gün prim yatırıldığı, İş yeri değişikliği nedeniyle ay içinde 30 günden fazla prim yatırılan (örneğin ocak ayında 31 gün) sigortalı işsiz adına, ara verilmeden çalışılsa da ilgili ay için 30 gün, son üç yıl içinde 1080 gün prim yatırıldığı, kabul edilerek işlem yapılmalıdır.

Prim ödeme sürelerinin SSK hattından kontrol edilmesi sırasında alınan hizmet dökümleri sigortalı işsiz dosyasında saklanır. İşten ayrılma bildirgesinde sigortalı işsizin prim ödeme sürelerini gösteren son 4 aya ilişkin bilgilerde sigortalı işsizin hizmet akdinin sona erdiği tarihte adına sigorta primi yatmış ise bildirge sistem bir gün sonrası tarihi ile girilir.

Sigortalı işsizin işten ayrıldığı tarihten sonraki gelen gün işten ayrılma tarihi olarak girilir. 8 Nisan tarihinde işten ayrılan sigortalı işsiz adına işveren Nisan ayına ait 8 gün prim ödemiş ise hizmet akdinin sona erme tarihi sisteme 9 Nisan olarak girilecektir. Bu durum bildirgenin sisteme girişi ile ilgili olup, idari para cezası ile ilgili süre işveren tarafından bildirilen hizmet akdinin fesih tarihini takip eden günden başlatılmalıdır.

Söz konusu bildirgelerde, otuz günlük başvuru süresini geçirenler ile kesme durdurma işlemi yapılanlara fazla ödeme yapılmamalıdır. Başvuru süresini geçirenler için başvuruda geç kalınan süre fiilen hesaplanır, bildirge sisteme girilirken geç kalınan süre kadar hak düşürücü süreye tabi tutulacak şekilde başvuru tarihi belirlenir ve bu tarih sisteme başvuru tarihi olarak girilir.

24

Ayrıca, ilgili dönem için işveren tarafından bildirilen aylık kazanç miktarı (günlük kazanç miktarı x prim ödenen gün sayısı) SSK alt kazanç miktarının altında ise sigortalı işsizin kazanç miktarı ilgili dönem için geçerli olan alt kazanç miktarı doğrultusunda güncellenerek sisteme girilmelidir. İşsizlik Ödeneğinin Hesaplanması    

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak bulunacak günlük ortalama net kazancının %50’si olarak hesaplanmaktadır.

Bu şekilde günlük olarak hesaplanan işsizlik ödeneği aylık olarak, her ayın sonunda ödenmektedir.

Kanun gereğince, işsizlik ödeneği miktarının asgari ücretin netini geçmesi mümkün değildir. İşsizlik ödeneği, aylık olarak işsiz adına açılacak banka hesabına havale edilmektedir.

Örnek: Son dört aylık prime esas kazancın aylık ortalaması 600.000.000.- TL olan sigortalı işsizin, bu kazanç dikkate alındığında günlük ortalama net kazancı 14.480.000.- TL, günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın %50’si olan 7.240.000.- TL’dir.

Bu nedenle sigortalı işsizin aşağıda belirtildiği üzere son dört aya ilişkin prime esas kazançlarının sisteme girilmesi yeterli olacaktır. Örnek Uygulama Yıl

Ay

2005 2004 2004 2004 2004 2004

Ocak Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos

Ay içinde eksik prim gün sayısı var ise Aylık prime esas Aylık prim nedeni (Bu bölüme arka sayfada listelenen brüt kazanç gün sayısı nedenlerden bir veya birkaçı yazılacaktır.)

162,90.-YTL 10 İşten çıkış 444,15.-YTL 30 148,05.-YTL 10 Raporlu 444,15.-YTL 30 444,15.-YTL 30 444,15.-YTL 30

Diğer koşulların sağlanması kaydıyla, yukarıdaki verileri içerecek şekilde hizmet akdi 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 51. maddesinde belirtilen nedenlerden birine dayanarak 10 Ocak 2005 tarihinde feshedilen sigortalı işsiz süresi içinde Kuruma başvurması halinde; işsizlik ödeneği ödemelerinin başlatılabilmesi için, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak aylarına ilişkin verilerin girilmesi yeterli olacaktır.

Eylül 2004 ayına ait verinin girilmesine ihtiyaç bulunmamaktadır. Ayrıca son 4 aya (Tabloda Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak ayları) ilişkin son 120 günün hesabında kesinti sayılmayan hallerden birine dayanarak hiç prim yatırılmamış ise bu defa Eylül 2004 ayına ait verinin sisteme girilmesi yeterli olacaktır.

25

İlk işsizlik ödeneği ödemesi, başvuruyu izleyen ayın sonunda yapılır. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez. Nafaka borçları İcra Müdürlüklerinin Kurumumuza göndermiş oldukları yazı doğrultusunda, ilgilinin o aya ait ödeneğinin ¼ ini geçmemek üzere ödenir. Bu durumda olanların işsizlik ödeneklerinin başka bir birime nakledilmesine ilişkin talepleri yerine getirilmez.

Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra İşsizlik ödeneği kararı çıktıktan sonra ( Şekil 2.3) Türkiye İş Kurumu tarafından resmi yazı ile bildirilerek, yine kendisine (Şekil 2.4) İŞSİZLİK ÖDENEĞİ KİMLİK VE SAĞLIK BELGESİ düzenlenerek verilir.

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI TÜRKİYE İŞ KURUMU......................... Müdürlüğü SAYI: ..../..../.......

KONU: İşsizlik Ödeneği Ödeme Kararı Sayın:........................................... ..................................................... ..................................................... İŞKUR Numarası :.....................................................

Sigorta Numarası :...................................................... ...../...../......... tarihli işsizlik ödeneği talebinizin değerlendirilmesi sonucunda ...../...../............. tarihinden ...../...../......... tarihine kadar ............ gün işsizlik ödeneğine hak kazanmış bulunmaktasınız. İşe girmeniz, yaşlılık aylığı almaya başlamanız, Kurum tarafından teklif edilen meslek geliştirme, değiştirme ve edindirme eğitimine katılmamanız, yapılan çağrılara zamanında cevap vermemeniz, durumunuza uygun olarak teklif edilen işi reddetmeniz halinde işsizlik ödeneğiniz kesilir/durdurulur.

Günlük işsizlik ödeneği miktarı ...................................................... TL’dir.

Aylık işsizlik ödeneği miktarı ...................................................... TL’dir. İşsizlik ödeneği, aylık olarak her ayın sonunda .............................. Şubesindeki .......................... no’lu hesabınıza aktarılacaktır.

Bankası ...........................

İşsizlik ödeneği ödendiği sürece; sizin ve bakmakla yükümlü olduğunuz aile fertlerinizin sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkınız mevcuttur.

Bilgilerinizi rica ederim.

............... Müdürü

26

Not: Kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde Müdürlüğümüze yazılı olarak itirazda bulunabilirsiniz.

İşsizlik ödeneği Kimlik ve Sağlık Belgesinde kullanılmak üzere 1 adet vesikalık fotoğraf ile birlikte Kuruma başvurunuz. Şekil 2.3: İş Kurumu işsizlik ödeneği ödeme kararı

İşsizlik Ödeneği Kimlik ve Sağlık Belgesi

Şekil 2. 4: İşsizlik ödeneği kimlik ve sağlık belgesi

Gerekli inceleme sonucunda İşsizlik ödeneği almaya hak kazanamayan da yine Türkiye İş Kurumu tarafından (Şekil 2,5) İşsizlik Ödeneği Ret Kararı tebliği edilir.

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI TÜRKİYE İŞ KURUMU ......................... Müdürlüğü SAYI : ..../..../.......

KONU: İşsizlik Ödeneği Ret Kararı Sayın : ........................................ ..................................................... ..................................................... İŞKUR Numarası :.....................................................

Sigorta Sicil Numarası :...................................................... ...../...../......... tarihinde vermiş olduğunuz işsizlik ödeneği talebiniz değerlendirilmiş olup, ...../...../......... tarihinde aşağıda belirtilen gerekçe ile reddedilmiştir.

Gerekçe : Bilgilerinizi rica ederim.

…………….. Müdürü

27

Not: Kararın size tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde Müdürlüğümüze yazılı olarak itirazda bulunabilirsiniz. Şekil 2.5: İşsizlik ödeneği ret kararı



İşsizlik Ödeneğinin Kesilme /Durdurulma Halleri

İşsizlik ödeneği alırken gelir getirici bir işte çalışmaya başlayanların (bir gün dahi olsa) işe girdiği tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde Kuruma bilgi vermeleri gerekmektedir. a.

İşsizlik ödeneği ödendiği dönemde işe girdiği tespit edilenlerin ödenekleri, tespit işlemi işe giriş tarihini izleyen günden başlayarak 15 gün içinde yapılmış ise “Yeni İşe Girme”, 15 günden sonra yapılmış ise “Gelir Getirici İşte Çalışıyor Olma” hanesinden kesilir.

b.

Kurumumuzca tespit işlemi yapılmadan sigortalı işsizler tarafından yapılan bildirimlerde “Yeni İşe Girme” hanesi kullanılarak kesme işlemi yapılır.

c.

SSK hattından yapılan kontrollerde Kuruma bildirdiği işe giriş tarihinden daha önce işe girdiği tespit edilenlerin ödenekleri SSK hattında tespit edilen işe giriş tarihi itibarıyla güncellenir.

d.

SSK hattından yapılan kontrollerde ödeme kararının tebliğ tarihinden önce işe girip çıktığı tespit edilenlerin ödenekleri işe giriş tarihi itibarıyla “Yeni İşe Girme” hanesinden kesilir ve işten çıktığı tarih itibarıyla tekrar başlatılır.

e.

Ödeme kararının tebliğ tarihinden önce işe giren ve hala aynı işyerinde çalışmaya devam edenler için ödeme kararının tebliğ tarihini izleyen günden başlayarak 15 gün içinde tespit işlemi yapılmış ise “Yeni İşe Girme”, 15 günden sonra tespit işlemi yapılmış ise “Gelir Getirici İşte Çalışıyor Olma” hanesinden kesilir.

f.

İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir. Herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumundan yaşlılık aylığı dışında gelir alanların ödenekleri kesilmez.

g.

Kesme işleminden sonra oluşan fazla ödemeler sistemde gerçekleştirilerek tahsil işlemleri başlatılır.

h.

İşsizlik ödeneği alanların işe girişleri veya yaşlılık aylığı almaları SSK hattından en az iki defa kontrol edilir. Bu kontrollerin ilkinin ödemelerin yapıldığı herhangi bir dönemde, diğerinin de son ödeme gerçekleştirilmeden önce yapılması ve SSK dökümü alınmadan, dosya üzerine kontrollerin yapıldığına dair şerh düşülerek tarih yazılıp paraflanması gerekmektedir.

28

i.

Önceki revizyonlar gereği yukarıdaki hükümlere aykırı yapılmış bulunan kesme işlemlerinde, sigortalı işsizler tarafından talep edilmesi kaydıyla veya Kurumumuzca tespit edilmesi halinde yukarıdaki hükümlere uygun olarak geriye dönük güncelleme işlemi yapılmalıdır.

j.

Muvazzaf askerlik görevine başlayanların ödenekleri “Askerlik” gerekçesiyle kesilir, askerlik görevi sonunda Kuruma başvurdukları tarih itibarıyla başlatılır.

k. Ayın otuz birinde kesme işlemi yapılmasını gerektiren durumlarda kesme işlemi izleyen ayın birinde yapılmalıdır. ( Türkiye İş Kurumu İşsizlik Ödeneği Kesme /Durdurma Kararı aldığı taktirde (Şekil 2.5)’te görüldüğü gibi alınan karar kendisine resmi yazı ile tebliği edilir.

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI TÜRKİYE İŞ KURUMU ......................... Müdürlüğü SAYI: ..../..../.........

KONU: İşsizlik Ödeneği Kesme /Durdurma Kararı Sayın : .................................................... .................................................................. ................................................................... İŞKUR Numarası :.....................................................

Sigorta Sicil Numarası :...................................................... ...../...../......... tarihinde ödenmeye başlanmış bulunan işsizlik ödeneğiniz, ...../...../......... tarihinde aşağıda belirtilen gerekçe ile kesilmiştir/durdurulmuştur.

Gerekçe : Bilgilerinizi rica ederim. ............... Müdürü Not: Kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde Müdürlüğümüze yazılı olarak itirazda bulunabilirsiniz. Şekil 2.6: İşsizlik ödeneği kesme /durdurma kararı

29

2.3.1.5. Geçici İş Göremezlik Ödeneği  





İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalıların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için, Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için, Sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

Geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalının hastalığının öğrenildiği tarihi takip eden 3.

Günden itibaren, tedavisi süresince ancak 18 ayı geçmemek üzere verilir. Sağlık yardımları konusunda ise bir sınırlama yoktur. Hastaya iyileşene kadar bu yardımlar yapılır.

Hastalık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneğinin alınabilmesi için geçici iş göremezliğin 2 günden fazla sürmesi gerekir. Bu nedenle bu iki iş gününün çalışılmış gibi kabul edilmesi 3.günden itibaren de sosyal yardım aldığının belirtilmesi gerekir. Bu ikinci raporda geçici iş göremezlik halinin devamı nedeniyle verilmişse işçi 10 günlük süre boyunca da geçici iş göremezlik ödeneği almaya davam eder.

2.3.1.6. Geçici İş Göremezlik Ödeneği Hesabı İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, 17 nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının 2/3’dir. Ancak geçici iş göremezlik ödeneğinin güncellenmemiş tutarı, sigortalının ödenek hesabına esas alınan döneme ilişkin kazanç üzerinden vergi, sosyal sigorta, genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası primleri kesintileri sonrası hesaplanan günlük net kazancını geçemez.

Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödeyen sigortalı kadın doğumdan önce ve sonra sekiz haftalık iş göremezlik ödeneği alır. Çoğul gebelik halinde ise, doğumdan önceki sekiz haftaya iki haftalık süre ilave edilir. Ödeneğin alınabilmesi için iş göremezlik belgesinin hastaneden alınarak işverene ve sosyal güvenlik kuruluşuna verilmesi gerekir.

30

İş Göremezlik Belgesi (1) SAĞLIK TESİSİ:

(2)DÜZENLEYEN POLİKLİNİK

(3)POLİKLİNİK TARİHİ: …/…./……

(11) HASTALIK

(4)POLİKLİN İK DEFTER SIRA NO: (12) ANALIK

(9) İŞ KAZASI

(10) MESLEK HASTALIĞI

( II )

BİRİNCİ ON GÜNE KADAR AYAKTAN İSTİRAHATLER İÇİN DOLDURULAÇAK

BÖLÜM

(13) TEŞHİS: (14) (15) …..../….../….. den …..../….../….. tarihine kadar Hastaneye Yatış Tarihi : .….../…./…… istirahatlıdır …..../…..../..… tarihinde çalışır kontrol Hastaneden Çıkış Tarihi : ….../…./…….

(16) DÜZENLEYEN HEKİMİN (17) ONAY ADI SOYADI : İSİM KAŞESİ: İMZASI MÜHÜR : SİCİL NO : İMZA : DİPLOMA TESCİL NO : (18) TEŞHİS: (19) (20) ……/…..../..…. tarihinden…../…../…….. tarihine kadar Hastaneye Yatış Tarihi : .….../…./…… istirahatın devamına Hastaneden çıkış Tarihi : ….../…./……. …..../…..../..… tarihinde çalışır kontrol (21) ADI SOYADI : İMZASI SİCİL NO : DİPLOMA TESCİL NO : (5)ADI : SOYADI : (8)EV ADRESİ: TEL : (III) BÖLÜM

DÜZENLEYEN

HEKİMİN

(22)

ONAY

İSİM KAŞESİ: MÜHÜR : İMZA : (6)SİGORTA SİCİL NO :

(7)TC. KİMLİK NO :

İKİNCİ ON GÜNE KADAR AYAKTAN İSTİRAHATLER İÇİN DOLDURULAÇAK

(IV) Sigortalı …../…../…….- …./…./….tarihleri arasında iş yerinde çalışmamıştır . İşveren İmza ve kaşe

2.3.1.7. Sürekli iş Göremezlik Geliri İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle mesleki kazanma gücünün en az % 10 oranında azaldığı rapor ile tespit edilen sigortalılar sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

31

Sürekli iş göremezlik gelirinin sigortalıya ömrü boyunca verilmesi esastır. Ancak, iş kazası neticesinde tespit edilen sürekli iş göremezlik derecesinin yüzde 25’ten az olması ve bunun üç yıl içinde değişmesinin Kurumca mümkün görülmemesi hallerinde sigortalının isteği üzerine bu gelirler sermayeye çevrilerek ödenir.

Sürekli iş göremezlik geliri, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır. Sürekli tam iş göremezlikte sigortalıya, 17 nci maddeye göre hesaplanan aylık kazancının % 70'i oranında gelir bağlanır. Sürekli kısmî iş göremezlikte sigortalıya bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun iş göremezlik derecesi oranındaki tutarı kendisine ödenir. Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise gelir bağlama oranı % 100 olarak uygulanır.

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri;  

Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihi, Geçici iş göremezlik tespit edilemeden sürekli iş göremezlik durumuna girilmişse, buna ait sağlık kurulu raporu tarihini, takip eden ay başından başlar.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılardan, aynı özürlülük veya meslek hastalığı nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazılı istek tarihinden itibaren 18 inci maddeye göre hesaplanacak bir günlük geçici iş göremezlik ödeneği ile aylık sürekli iş göremezlik gelirinin otuzda biri arasındaki fark, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir.

Sigortalının yeniden bir iş kazasına uğraması veya yeni bir meslek hastalığına tutulması halinde, meydana gelen özürlerin bütünü göz önüne alınarak kendisine, sürekli iş göremezliğini doğuran son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki kazancı üzerinden gelir hesaplanır.

Ancak, sigortalının son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki günlük kazancına göre bulunacak geliri, hesaplanan ilk gelirinden az ise sigortalının sürekli iş göremezlik geliri ilk kazanç üzerinden ödenir.

32

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları  İşsizlik Sigortası Bildirgesini temin ediniz.  İşsizlik Sigortası Bildirgesinin şeklini görünüz.  İşsizlik Sigortası Bildirgesinin İşveren bilgilerini yazınız.  Sigortalı bilgilerini yazınız.  Sigortalının iş yerindeki çalışma bilgilerini yazınız.  Bildirge işlemlerini yazınız.

 Bildirgede bulunması zorunlu olan imzaları atınız ve ilgililere imzalatınız.

 Bildirgenin doldurulmasında gerekli açıklamalar bildirgenin arka yüzünü iyi tetkik ediniz.  İşten ayrılma bildirgesine ait bilgileri bilgisayara giriniz. İşlem aşamalarını takip ederek işlemi onaylatınız.

Öneriler  İşsizlik Sigortası Bildirgesini kimlerin düzenleyeceğini sorunuz.  Temin ettiğiniz İşsizlik Sigortası Bildirgesinin ön ve arka yüzünü iyice tetkik ederek inceleyiniz.  İşveren bilgilerini çevrenizde bulunan İş yerlerinden yararlanarak örneği doldurunuz.  İşten çıkartılan işçi ile ilgili bilgileri tetkik ederek doğru olarak doldurunuz.  Sigortalının iş yerindeki çalışma bilgilerini ve sürelerini dikkatli hesaplayınız.  Bildirgenin verileceği İş-Kur birimi ve düzenlenme tarihini (gün/ay/yıl) olarak doğru ve zamanında verilip verilmediğini kontrol ediniz.  Gerek işverenin, gerekse sigortalının bildirgeyi imzalamalarını dikkat ederek imzalanmasını sağlayınız.  Düzenlen bildirgenin üç nüsha olmasına dikkat ediniz.  Bildirgeyi doldurmadan önce bildirgenin arka yüzünü iyice okuyunuz.  Bilgisayarınızda kullandığınız programın özelliğine göre yukarıda elde yazdığınız verileri bilgisayara giriniz. Bilgilerinizin doğru olduğundan eminseniz onaylatınız.

Belgenin aslını satıcıya veriniz.

33

ÖLÇME ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TESTLER (Ölçme Soruları) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

1.

İşsizlik sigortasına ilişkin kuralları ve uygulama hizmetlerinin yerine getirilmesini sağlayan kanun hangisidir?

A) Türk Ticaret Kanunu B) Vergi Usul Kanunu C) Türkiye İş Kurumu Kanunu D) Kurumlar Vergisi Kanunu

2.

İşveren, Hizmet akdini İşsizlik Sigortası Kanunu’nun hangi maddesine dayanarak sona erdirir.

A) 45.

B) 65.

C) 55.

D) 51.

3.

İş-Kur hangi Bakanlığına bağlıdır?

A) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına B) Milli Eğitim Bakanlığına C) Savunma Bakanlığına D) Sağlık Bakanlığına

4.

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama net kazancının yüzde kaçıdır?

A) 60’ı B) 50’si C) 25’i D) 45’i

5.

İşsizlik ödeneği ne zaman ödenir?

A) Her ayın başında B) Her ayın sonunda C) Her ayın 15’inde D) Üç ayda bir

6.

İşten Ayrılma Bildirgesi kaç nüsha olarak düzenlenir?

A) İki B) Üç C) Dört D) Beş

34

7.

İşten Ayrılma Bildirgesi kimler tarafından düzenlenir?

A) İşveren tarafından B) İşten ayrılan işçi tarafından C) İş-Kur tarafından D) Çalışma Bakanlığı müfettişleri tarafından

8.

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün, prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde; A) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün B) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 260 gün C) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 380 gün D) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 290 gün Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız.

35

Doğru Yanlış Aşağıda verilen ifadeler hangi cevaba uygun ise karşısını işaretleyiniz.

Doğru

Yanlış

1. İşveren, hizmet akdi İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 51. maddesinde belirtilen durumlar dışında (örneğin; istifa, emeklilik, evlilik, işçinin hatası ve kusuru nedeniyle hizmet akdinin sona ermesi durumlar) sona eren sigortalı işsizler için İAB düzenlemek zorundadır.

2. İşten Ayrılma Bildirgesi işine son verilin işçi tarafından düzenlenir.

3. İşveren işsizlik sigortasından yararlanamaz 4. İşsizlik sigortasının amacı; işsizlik sigortasına ilişkin kuralları ve uygulama hizmetlerinin yerine getirilmesini sağlamaktır.

5. İşçi istifa ederek işten ayrılmasında da işsizlik ödeneğine hak kazanır.

6. İş-Kur tarafından işsizlere yeni bir iş bulma hizmeti sağlanır.

7. Türkiye İş Kurumu çalışmayan bütün işsizlere işsizlik ödeneği ödemek zorundadır.

8. İşsizlik ödeneği kesme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde yazılı olarak itirazda bulunulabilir.

9. İşsizlik ödeneğinin ret kararına itiraz etme hakkı yoktur.

10. Sigortalı işsizin, işçilik ödeneği için kuruma müracaat etmesini engelleyen göz altına alınma hali, mücbir sebeplerden sayılmaz.

DEĞERLENDİRME Belgenizdeki uygulamaları cevap anahtarı ile karşılaştırınız. İşten Ayrılma Bildirgesi tamamlanmamış ise daha önceki örnekleri inceleyerek deneyiniz. Bildirge tamamladıktan sonra bir sonraki öğrenme faaliyetine devam edebilirsiniz.

36

B- UYGULAMALI TEST Araştırma konumuz ile ilgili vereceğimiz örneğe ilişkin bilgilerden yola çıkarak belgelerin ilgili yerlerini doldurunuz Örnek: İş yeri sahibinin adı :Ersagun Durmuş İş yerinin Unvanı :Durmuş Ticaret İkametgah adresi :Tomurcuk sok. No: 12/8 Y.Ayrancı/Ankara İş yerinin adresi : Hoşdere cad. 126/ A Y.ayrancı/Ankara Tel: 0312 467 97 13 Faks: 0312 467 97 15 Kuruluş Tarihi : 01–01–2006 Çalışma Konusu : Perakende Kırtasiye malzemeleri Ticareti İşçi çalıştırma Başlama tarihi : 01.03.2006 Ticaret ve Sanayi Odası Kayıt No : 234126 Bağlı Bulunduğu Esnaf ve Derneği İsmi, kayıt no. Kitapçılar ve Kırtasiyeciler Derneği sicil No: 4126 İşyerinin Bağlı Bulunduğu Vergi Dairesi ve Hesap No: HİTİT V.D. 1.234.567.890 SSK İş Yeri Sicil No: 23456 123456789 06 01 Çalışma Bakanlığı Bölge Müdürlüğü Dosya Numarası: 23456 456789 06 Çalışan İşçinin Adı ve Soyadı: Kutluhan Durmuş T.C. KİMLİK NO : 36.725.029.880 Baba adı : Hilmi Anne Adı : Nalân İkamet Adresi : Mesnevi sok. No: 43/6 A.ayrancı Ankara Tel : 467 85 25 Doğum Tarihi : 28.10.1985 Doğum Yeri : Ankara İşe Giriş Tarihi : 01.03. 2006 Cinsiyeti : Erkek Görev Kodu :4 Sosyal Güvenlik Kodu :1 SSK Sicil no : 0.603.199.854.567 İşçinin İşten Çıkış Tarihi : 01.06.2007 İşten çıkma nedeni : 4857 Sayılı iş kanunun 17. mad. (1) bendi Son aldığı aylık net ücreti : 465 YTL Son üç yıl içinde işsizlik sigortası prim ödeme gün sayısı : 165 Örnekte verilen bilgileri kullanarak ilgili İşten Ayrılma Bildirgesini ve İş Kurumu Müdürlüğüne Dilekçe düzenleyiniz.

37

TÜRKİYE İŞ KURUMU İŞTEN AYRILMA BİLDİRGESİ Ek:1-A (İAB) 1 - İŞVEREN BİLGİLERİ Adı soyadı/Unvanı: ERSAGUN DURMUŞ SSK işyeri sicil no: DURMUŞ TİCARET İşyeri adresi: HOŞDERE CAD. 126/4 Y.AYRANCI 234.561.234.567.890.601 İl: İlçe: ÇANKAYA/ANKARA Ticaret sicil no: 234126 Kuruluş tarihi (gün/ay/yıl): 01 / 01 /2006 Ana çalışma alanı: KIRTASİYE Tel: Tel. 0312 467 97 13 Faks: 0312 Kapsamı: Kamu 467 97 15 Özel X 2 - SİGORTALI BİLGİLERİ Adı soyadı: KUTLUHAN DURMUŞ SSK sicil no: 060.319.885.467 İkamet adresi: Mesnevi Sok. N0: 43/6 A.ayrancı Doğum tarihi (gün/ay/yıl): 28 / 10 /1985 İl: İlçe: ÇANKAYA/ANKARA Doğum yeri: ANKARA Tel: Tel: 0312 467 85 25 Faks: Ana adı NALÂN: Cinsiyeti: Kadın Erkek X Baba adı: HİLMİ 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 31 inci maddesi kapsamında olanlar için doldurulacaktır.

Sakatlık vergi dilimi 1 Sakatlık derecesi % 2 3 3- SANDIK BİLGİLERİ (Sigortalı, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında ise doldurulur.)

Sandık adı: Sigortalı sandık sicil no: 4- SİGORTALININ İŞYERİNDEKİ ÇALIŞMA BİLGİLERİ İşten çıkış tarihi (gün/ay/yıl): 01 / İşe giriş tarihi (gün/ay/yıl): 01 / 03 /2006 06 /2007 İşten çıkış nedeni: 4857/1 İşyerindeki görevi: TEZGAHTAR Son aldığı aylık net ücret: 465 YTL. Son 120 gün içinde işyerindeki prime ilişkin kayıtlar (En son aydan başlayarak geriye doğru doldurulacaktır.)

Aylık Ay içinde eksik prim gün sayısı var Aylık prime prim ise nedeni (Bu bölüme arka sayfada Yıl Ay esas brüt gün listelenen nedenlerden bir veya kazanç sayısı birkaçı yazılacaktır.)

2007 MART 465 30 2007 NİSAN 465 30 2007 MAYIS 465 30 2007 HAZİRAN 465 30 Son üç yıl içinde bu işyerindeki işsizlik sigortası prim ödeme gün sayısı: 165 5-BİLDİRGE İŞLEMLERİ Bildirgenin verileceği İŞKUR birimi:

38

Düzenleme tarihi (gün/ay/yıl): 10 / 06 /2007 Bu bildirgede yer alan tüm bilgilerin tam ve doğru olduğunu, yanlış veya eksik bilgiler bulunması halinde, Kurumca yapılacak haksız ve fazla ödemelerden doğabilecek her türlü sorumluluğun tarafıma ait olacağını kabul ederim. İŞVEREN/ YETKİLİ Adı Soyadı, Unvanı, İmza, Kaşe ERSAGUN DURMUŞ

39

Sigortalıya tebliğ tarihi (gün/ay/yıl): 05 / 06 /2007 İşyerinden onaylı bu bildirge ve resmi kimlik belgesi ile birlikte işte çıkış tarihinden sonraki 30 gün içinde 5 inci bölümde yazılı İŞKUR birimine başvurmam gerektiğini biliyorum.

SİGORTALI Adı Soyadı, İmza KUTLUHAN DURMUŞ

TÜRKİYE İŞ KURUMU ANKARA. MÜDÜRLÜĞÜNE ADI VE SOYADI DOĞUM TARİHİ TELEFON NO

KİŞİSEL BİLGİLER KUTLUHAN BABA ADI HİLMİ DURMUŞ 28. /.10. / 19.85 SİGORTA SİCİL NO 060.319.985.467 0312 467 85 25 HİZMET AKDİ 01–06-2007 SONA ERME TARİHİ 36.725.029.880

T.C. KİMLİK NO ADRES HİZMET AKDİ SONA ERDİĞİ TARİHTEN ÖNCEKİ SON 3 YIL İÇİNDE ÇALIŞILAN İŞYERLERİ ÇALIŞMANIN ÇALIŞMANIN BAŞLADIĞI SONA ERDİĞİ İŞYERİ ADI VE ADRESİ TARİH TARİH 01-03-2006 01–06–2007 Hoşdere cad. 126/A Y.AYRANCI/ANKARA TALEP EDİLEN ÖDENEK TÜRÜ İÖ( X) İKT ( )

DAHA ÖNCE ÖDENEK ALINDI İSE TARİHİ (YIL) ÖDENEĞİNİN ALINDIĞI İL/ŞUBE

TALEP VE BEYAN Hizmet akdinin sona erdiği tarihten Kuruma Çalıştım Çalışmadım başvurduğum tarihe kadar, X 4. Hizmet akdimin feshedildiği tarihten itibaren işsizlik ödeneği aldığım süre içinde, ikamet adresimin değişmesi, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almam, yetkili sağlık kuruluşunca istirahatlı kılınmam, silah altına alınmam, bir işte çalışmaya başlamam ve mahkeme kararıyla işe iade edilmem halinde, durumu Kuruma 15 gün içinde bildireceğimi, kendi kusurum ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödeyeceğimi, ayrıca bankada adıma açtırılacak hesap üzerinde Kurumun her türlü tasarruf yetkisi olduğunu ve meslek geliştirme edindirme eğitimi ve iş almaya hazır olduğumu kabul ve taahhüt ederim.

5. Kurumca yapılan çağrılara ve İşsizlik ödeneği Kimlik ve Sağlık Belgesini almaya çağrılarda belirtilen süre içinde gelmediğim taktirde ödeneğin kesileceğini biliyorum. Dilekçemde vermiş olduğum bilgilerin tam ve doğru olduğunu beyan ederim.

6. Tarafıma işsizlik ödeneği ödenmesini talep ederim.

DİLEKÇE EKLERİ İşten Ayrılma Bildirgesi X

ADI SOYADI KUTLUHAN DURMUŞ İMZA

Kimlik Belgesi Fotokopisi X

TARİH

05–06–2007

Şekil 2.2: İş Kurumu Müdürlüğüne Dilekçe

40

Kontrol Listesi Aşağıdaki tabloda verilen işlemleri uygulama sorunuzu çözerken işaretleyiniz.

Değerlendirme Ölçütleri

Evet

Hayır

 Düzenleyeceğiniz belgenin İşten Ayrılma Bildirgesi ve İşKura bildirim dilekçesi olduğuna emin misiniz? Olayı gözden geçiriniz.  Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon kağıdını yerleştirdiniz mi?  İşten Ayrılma Bildirgesini üç nüsha doldurduğunuzda emin misiniz?  İşten Ayrılma Bildirgesinin üst bölümüne işverenin adı soyadı ve unvanı ile adresini yazdınız mı?  İş Kurumu Müdürlüğüne verilecek dilekçeyi,  sigortalının bilgilerini doğru yazdınız mı?  Her iki belgede sigortalı ile ilgili imzaları kontrol ettiniz mi?  İşlemin tarihini, belgenin sıra ve seri numaralarını yazdınız mı?  İşten Ayrılma Bildirgesi ve İş-Kura Bildirim dilekçe örneğinden birer nüsha kendinize aldınız mı?  İşten Ayrılma Bildirgesi ve İş- Kura Bildirim Dilekçesini bilgisayarda düzenlemeniz gerekiyor ise ilgili programa göre yukarıdaki bilgileri bilgisayara yazdınız mı?  Bilgisayara yazdığınız bilgileri kayıt ettiniz mi?  Bilgisayarda yazdırdığınız belgenin bir nüshasını işverene vererek kopyasını dosyaya kaldırdınız mı?

DEĞERLENDİRME Yukarıdaki adımlara göre belgenizi kontrol ediniz. Verdiğiniz cevapların tamamı evet ise bir sonraki test sorularına devam ediniz.

41

ÖĞRENME FAALİYETİ– 3 AMAÇ

ÖĞRENME FAALİYETİ–3

Bu öğrenme faaliyeti ile kıdem ve ihbar tazminatını hesaplayabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:  

Çevrenizde bulunan bir muhasebeciye giderek İş-Kur Bildirgesi ve belgeleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz. Çevrenizde işten ayrılanların işverenlerden hangi ödemeleri talep ettiklerini inceleyiniz.

3. KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI 3.1. Kıdem Tazminatı Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından iş kanunu gereğince işçiye vermiş olduğu bir tazminat şeklidir.

3.1.1. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için tam bir yılın dolması gereklidir.

Kıdem yılı 365 gün kabul edilir. Kıdem tazminatının hesabında bir güne isabet eden miktar bulunurken bu süre dikkate alınır.

Kıdem tazminatında en önemli konu çalışma süreleridir. Çalışma sürelerinin yanında işçiye sağlanan sosyal haklar da kıdem tazminatı hesabında önemli rol oynar. Ancak sosyal hakların süreklilik arz etmesi gerekmektedir.

Aynı işverene bağlı olarak birden fazla işyerinde çalışan işçinin hizmetleri birleştirilir.

Kıdem tazminatı karşısında, iş yerinin devri yapılsa bile eski işveren ve yeni işveren birlikte sorumludurlar. İş Kanunu’nun aşağıda belirtilen 14. maddesindeki nedenlerden dolayı işçiye kıdem tazminatı ödenir.

Madde 14 - (Değişik birinci fıkra: 29.7.1983–2869/3 md.) Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:

42

1. (Değişik: 22.05.2003–4857/Geçici md.1) İşveren tarafından bu Kanunun 24 üncü maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında, 2. (Değişik: 22.05.2003–4857/Geçici md.1) İşçi tarafından bu Kanunun 25 inci maddesi uyarınca, 3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla, 4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla; 5. (Değişik: 25.8.1999- 4447/45 md.) 506 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleriyle işten ayrılmaları nedeniyle, Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.

(Değişik fıkralar: 17/10/1980-2320/1 md.): İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.

12/7/1975 tarihinden itibaren işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır. Bu tarihten önce işyeri devir olmuş veya el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işçinin işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur. İşçinin birinci bendin 4 üncü fıkrası hükmünden faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.

T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir.

43

Yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarında işçinin hizmet akdinin evvelce bu maddeye göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz. Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığına tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanununun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla olamaz.

Bu maddede geçen kamu kuruluşları deyimi, genel, katma ve özel bütçeli idareler ile 468 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kurumları kapsar. Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.

Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.

(Değişik: 9/8/2002–4773/3. md. 22/05/2003–4857/Geçici md.1) 13 üncü maddesinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdî ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. İşçinin mevzuattan doğan diğer hakları saklıdır.

(Değişik: 17.10.1980–2320/1 md.) Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.

(Değişik: 10.12.1982–2762/1 md.) Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azamî emeklilik ikramiyesini geçemez.

(Değişik fıkralar: 17.10.1980–2320/1 md.): İşçinin ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir. Kıdem tazminatından doğan sorumluluğu işveren şahıslara veya sigorta şirketlerine sigorta ettiremez. İşveren sorumluluğu altında ve sadece yaşlılık, emeklilik, malullük, ölüm veya toptan ödeme hallerine mahsus olmak kaydıyla Devlet veya kanunla kurulu kurumlarda veya % 50 hisseden fazlası Devlete ait bir bankada veya bir kurumda işveren tarafından kıdem tazminatı ile ilgili bir fon tesis edilir.

44

3.1.2. Kıdem Tazminatının Hesaplanması Kıdem tazminatının hesabında, işçinin iş yerinde son aldığı giydirilmiş brüt ücret dikkate alınır. Giydirilmiş brüt ücret, çıplak ücret, ücret benzeri sürekli yapılan ödemeler, toplu iş sözleşmesi zam farkları ve sosyal yardımlardan (yemek, yolluk vs.) den oluşur. Tam yıldan arta kalan, yıl küsurları (ay ve günler) için günlük ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır. Kıdem tazminatından %06 damga vergisinin dışında herhangi bir yasal kesinti yapılmaz. İşçiye iş yerinde verilen yemek, giyecek ve yakacak yardımları, aydınlatma ve ısıtma gibi ayni yardımların parayla ölçülmesi halinde bu ödemeler, kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmayacaktır. Kıdem tazminatının hesaplanması son ücret üzerinden hesaplanır.

Belirlenen kıdem tazminatlarının bir yıllık tutarı, 657 sayılı Kanun’a tabi devlet memuruna, T.C. emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir yıl hizmet için ödenecek emeklilik ikramiyesini geçemez. Örnek: İşletmede çalışan Bay Mustafa DURMUŞ 5 Ay çalışarak 01.02.2006 tarihinde emekliye ayrılan bir işçinin, en son aylık brüt ücreti 630 YTL. Olup işçiye yıl içinde başka bir ödeme yapılmamıştır.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Hesaplaması İşe Giriş Tarihiniz

: 01 09 1985

İşten Ayrılış Tarihiniz

: 01 02 2006

Aylık Brüt Maaşınız

: 630 YTL

Senelik İkramiyenizin Adedi

:

İkramiye Tutarı

:

0

Aylık Brüt Yol Ücretiniz

:

0

Aylık Brüt Yemek Ücretiniz

:

0

Diğer Yıllık Brüt Ödentilerinizin Toplamı

:

0

Kümüle Gelir Vergisi Matrahınız

:

0

Hesaplamak İstediğiniz Tazminatlar

:

45

YTL YTL YTL YTL YTL İhbar

Kıdem

HESAP SONUÇ EKRANI KIDEM TAZMİNATI DETAYLARI Kıdem Süreniz Brüt Kıdem Tazminatı Tutarınız Damga Vergisi Tutarı Net Kıdem Tazminatı Tutarınız Toplam Net Tazminat Tutarınız

20 Yıl 5 Ay 1 Gün 12,684.46YTL 76.11YTL 12,608.35YTL 12,608.35YT

3.1.3. Kıdem Tazminatı Bordrosu Bordro kıdem tazminatının nasıl hesaplandığını, tarafların kimler olduğunu gösteren, alacaklı tarafından imzalanan, muhasebe kayıtlarında kullanılan bir belgedir.

KIDEM TAZMİNATI BORDROSU DURMUŞ TİCARET Personel Kayıt Nu. Adı ve Soyadı Sigorta Sicil Nu.: İşe İlk Giriş Tarihi İşten Çıkış Tarihi Toplam Çalışma Günü Son Aylık Ücreti Kıdem Tazminatı Tavanı Kıdem Tazminatına Esas Gün Kıdem Tazminatına Esas Aylık Ücret Kıdem Tazminatına Esas Günlük Ücret Hesaplanan Kıdem Tazminatı Kesilen Damga Vergisi Ödenecek Kıdem Tazminatı

: 0003 : MUSTAFA DURMUŞ :103700000 : 01–09–1985 : 01–12–2006 : 20 YIL 5 AY 1 GÜN : 630 YTL. :: : 630 : : 12.684,6 :76,11 : 12.608,35

Yalnız ONİKİBİNALTIYÜZSEKİZ YTL OTUZBEŞ YENİ KURUŞ TAŞKIN Ticaret işletmesinde çalıştığım süreler içinde tahakkuk eden aylık ücretimi, izin ücretimi, fazla mesai ücretimi ve diğer ücretlerimi ayrıca yukarıda hesaplanan kıdem tazminatımı nakden ve tamamen aldım.

Başka hiçbir alacağım kalmamıştır.

Hilmi Durmuş İmza

Şekil 4.7: Kıdem tazminatı bordrosu örneği

46

3.2. İhbar Tazminatı İhbar tazminatı, işçinin iş kanunundan doğan hakkıdır. Çeşitli sebeplerle işten çıkartılan işçiye çalışma süreleri göz önünde bulundurularak verilen tazminattır. İşveren ve işçi, akdin feshinde bildirim sürelerine uymak zorundadır.

3.2.1. İhbar Tazminatına Hak Kazanma Koşulları Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi ihbar tazminatına hak kazanamaz. İhbar tazminatı üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır.

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesine göre işçi veya işveren, iş sözleşmesini aşağıda belirten bildirim sürelerine uymadan sona erdirirse bildirim süresine ait ücret tutarını ihbar tazminatı olarak öderler.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri; a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra Feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi bu Kanunun 18 19 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18 19 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.

47

Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. İş Kanunumuzda ihbar süreleri haftalıktır. (İhbar tazminatı hesabında haftalar toplanıp ay hesabı yapılmaz. Bir hafta 7 gün olarak kabul edilir.

3.2.2. İhbar Tazminatı Hesaplaması İş Kanunu’nun 13. maddesine göre işçi veya işveren, hizmet sözleşmesini aşağıda belirtilen bildirim sürelerine uymadan sona erdirirse, bildirim sürelerine ait ücret tutarını ihbar tazminatı olarak öderler. İhbar tazminatı, işçinin hizmet süresine bakılarak hesaplanır. İş Kanunu’na göre ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler şu şekildedir.

1.

6 aydan az çalışanlar için 2 hafta 2.

6 ay ile 1,5 yıl arası çalışanlar için 4 hafta 3.

1,5 ile 3 yıl arası çalışanlar için 6 hafta 4.

3 yıldan fazla çalışanlar için 8 hafta Bu süreler asgari olup sözleşme ile artırılabilir. İş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdiren taraf, ihbar tazminatı isteyemez, Fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti ve hafta tatili ücreti gibi ücretler, ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınmaz. İhbar tazminatından sadece gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Bunun dışında her hangi bir yasal kesinti yapılmaz. Örnek: İş yerinde 4 yıl 4 ay çalışmış olan KADİRHAN DURMUŞ’UN aylık brüt ücreti 700 ytl.’dir.

Bu işçinin 01.07.2006 Tarihinde işten çıkarılması halinde ihbar tazminatının hesaplanması şu şekilde yapılacaktır:

48

KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMASI İşe Giriş Tarihiniz

: 01.03.2002

İşten Ayrılış Tarihiniz

: 01.07.2006

Aylık Brüt Maaşınız

: 700 YTL

Senelik İkramiyenizin Adedi

:

İkramiye Tutarı

:

Aylık Brüt Yol Ücretiniz

:

Aylık Brüt Yemek Ücretiniz

:

Diğer Yıllık Brüt Ödentilerinizin Toplamı

:

Toplam Gelir Vergisi Matrahınız

: 700 YTL.

Hesaplamak İstediğiniz Tazminatlar

:

İhbar

Kıdem

HESAP SONUÇ EKRANI İHBAR TAZMİNATI DETAYLARI İhbar Süreniz Brüt İhbar Tazminatı Tutarınız Gelir Vergisi Tutarı Damga Vergisi Tutarı Net İhbar Tazminatı Tutarınız

8Hafta 1,306.67YTL 196.00YTL 7.84YTL 1,102.83YTL

Toplam Net Tazminat Tutarınız

1,102.83YTL

49

3.2.3. İhbar Tazminatı Bordrosu İşveren ihbar tazminatı bordrosunu VUK’ ta belirtilen esaslara uygun olmak koşuluyla dilediği şekilde düzenleyebilir. İHBAR TAZMİNATI BORDROSU DURMUŞ TİCARET Personel Kayıt Nu.

0003

Adı ve Soyadı

: KADİRHAN DURMUŞ

Sigorta Sicil Nu.:

103700000

İşe İlk Giriş Tarihi

: 01–03–2002

İşten Çıkış Tarihi:

01–07–2006

Toplam Çalışma Süresi (Gün)

: 3 YIL 3 AY

Toplam Çalışma Süresi (Ay)

:

Son Aylık Ücreti

: 700 YTL

İhbar Tazminatına Esas Süre (Hafta)

:8

İhbar Tazminatına Esas Aylık Ücret

: 700

Hesaplanan ihbar tazminatı

: 1.306,67

Kesilen Gelir vergisi

: 196,00

Kesilen Damga Vergisi

: 7.84

Ödenecek İhbar Tazminatı

: 1.102,83

Yalnız: Binyüzikiyeniseksenüçkuruş …………………İşletmesinde çalıştığım süreler içinde tahakkuk eden aylık ücretimi, izin ücretimi, fazla mesai ücretimi ve diğer ücretlerimi ayrıca yukarıda hesaplanan ihbar tazminatımı nakden ve tamamen aldım.

Başka hiçbir alacağım kalmamıştır.

KADİRHAN DURMUŞ İmza

Şekil: Kıdem Tazminatı bordrosu örneği

50

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları

Öneriler

 İş Kanuna göre kıdem tazminatına hak  4857 nu’lu İş Kanunu’nun 14 maddesini kazananları belirleyiniz. tetkik ediniz. Kıdem tazminatının kimlerin almayı hak edeceğini sorunuz.  Çalışma süresini dikkate alarak kıdem  İş Kanunun 17 ve 16. maddelerini gözden tazminatını almaya hak kazananları geçiriniz. bulunuz.  Çalışma süresi ve son ay brüt ücreti  İnternet ortamında kıdem tazminatı dikkate alarak kıdem tazminatını hesaplama programlarından örnek hesaplayınız. çözümü yapınız.  Değişik zaman ve brüt ücret örneklerine dayan kıdem tazminatı hesaplamaları yapınız.  İş kanuna göre ihbar tazminatına hak  4857 nu’lu İş Kanunu’nun 14. Maddesine kazananları belirleyiniz. göre ihbar tazminatı ile ilgili bilgileri tetkik ederek doğru olarak yorumlayınız.  Çalışma süresini dikkate alarak ihbar  İş Kanunu’ nun 17. Maddesine göre işçi tazminatını almaya hak kazananları ve işveren iş sözleşmesinde belirtilen bulunuz. sürelere uyup uymadığını tetkik edeniz.  Çalışma süresini ve son ay brüt ücreti  İnternet veya bordro üzerinde ihbar dikkate alarak ihbar tazminatını tazminatı ile ilgili örnek özümlerine hesaplayınız. bakınız.  Kıdem ve ihbar tazminatına hak  Kıdem ve ihbar tazminatında gün kazananların hesaplanmasında gün hesaplamalarının önemini kavradınız mı? hesaplamalarına dikkat ediniz.  Kıdem ve İhbar tazminatlarının  Bilgisayarınızda kullandığınız programa hesaplanması ve ödemesi ile ilgili örnek göre kıdem ve İhbar tazminatı çözümü yapınız. çözümlerini inceleyiniz.

51

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A. Objektif Testler (Ölçme Soruları) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

1.

İşçiye kıdem tazminatı İş Kanunu’nun kaçıncı maddesine göre ödenir?

A) 15.

B) 25.

C) 1.

D) 24.

2.

İşveren, işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işçiye ücreti kaç gün olarak öder.

A) 45 B) 30 C) 55 D) 51

3.

Kıdem Tazminatı ödemesinde işçiden hangi vergiler kesilir?

A) Damga vergisi B) Gelir vergisi C) Çöp vergisi D) Emlak vergisi

4.

İş Kanunu’na göre ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler 6 aydan az çalışanlar için kaç hafta olarak alınacaktır.

A) 5 B) 3 C) 2 D) 4

5.

İş Kanunu’nu gereğince işveren iş sözleşmesini belirtilen süre dolmadan sona erdirirse ihbar ve kıdem tazminatının ödenmesi ilgili seçenek aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ödemezler B) Öderler C) Anlaşmaya bağlı D) İsteğe bağlı

6.

İhbar tazminatından yapılan kesintiler hangisidir?

A) Damga vergisi B) Gelir Vergisi C) Damga vergisi + Gelir vergisi D) Hiçbiri

52

7.

Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi ihbar tazminatına ……………………….

A) Hak kazanır.

B) İsterse alır.

C) Hak kazanamaz.

D) Tarafların anlaşmasına bağlıdır.

8.

Belirlenen kıdem tazminatlarının bir yıllık tutarı, 657 sayılı Kanun’a tabi devlet memuruna, T.C. emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir yıl hizmet için ödenecek emeklilik ikramiyesini …………

A) Geçebilir B) Geçemez C) İşverenin isteğine bağlıdır D) Hiçbiri

53

Doğru Yanlış Testi Aşağıda verilen ifadeler hangi cevaba uygun ise karşısını işaretleyiniz.

Doğru 1. Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından iş kanunu gereğince işçiye vermiş olduğu bir tazminat şeklidir.

2. Kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için tam bir yılın dolması gereklidir.

3. Kıdem tazminatının hesaplanmasında yıl 360 gün kabul edilir.

4. Aynı işverene bağlı olarak birden fazla işyerinde çalışan işçinin hizmetleri birleştirilir.

5. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla kıdem tazminatı ödenir.

6. İşe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.

7.Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılamaz.

8. Kıdem tazminatı hesaplamasında yılın 365 gün olarak dikkate alınması gerekmektedir.

9.Aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır.

10. Aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için işçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.

11. Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenir.

12. Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılamaz.

13. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.

14. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hâkim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.

15. Kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilemez.

16. İşçinin ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan

54

Yanlış

tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir.

17. Kıdem tazminatından doğan sorumluluğu işveren şahıslara veya sigorta şirketlerine sigorta ettiremez.

18. Kıdem tazminatından %06 damga vergisinin dışında herhangi bir yasal kesinti yapılmaz.

19. İhbar tazminatı, işçinin iş kanunundan doğan haklarından değildir.

20. İhbar tazminatı çeşitli sebeplerle işten çıkartılan işçiye çalışma süreleri göz önünde bulundurularak verilen tazminattır.

21.Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi ihbar tazminatına hak kazanamaz.

22. İşveren ve işçi akdin feshinde bildirim sürelerine uymak zorunda değildir.

23. İhbar tazminatı üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır.

24. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekmez.

25.İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

26. işçilerin iş sözleşmesinin fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir 27. İş Kanunumuzda ihbar süreleri haftalıktır. (İhbar tazminatı hesabında haftalar toplanıp ay hesabı yapılmaz. Bir hafta 7 gün olarak kabul edilir.

28. Fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti ve hafta tatili ücreti gibi ücretler, ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınır.

29. İşveren ihbar tazminatı bordrosunu VUK’ ta belirtilen esaslara uygun olmak koşuluyla dilediği şekilde düzenleyebilir.

DEĞERLENDİRME Belgenizdeki uygulamaları cevap anahtarı ile karşılaştırınız. İşten Ayrılma Bildirgesi tamamlanmamış ise daha önceki örnekleri inceleyerek deneyiniz. Bildirge tamamladıktan sonra bir sonraki öğrenme faaliyetine devam edebilirsiniz.

55

B. UYGULAMALI TEST Test–1 İşletmemizde çalışan Bay Ahmet Çağırmaz 20 yıl 6 ay çalışarak 01.07.2006 Tarihinde emekliye ayrılmıştır. En son aylık brüt ücreti ise 700 YTL olup işçiye yıl içinde başka bir ödeme yapılmamıştır.

Buna göre kıdem tazminatına esas alınacak yıllık ücretti hesaplayınız?

Test–2 İşletmemizde çalışan Bayan Neslihan Çalışkan 5 yıl 2 ay çalışmıştır. Aylık brüt ücreti 600 YTL’dir.

Bu işçinin 01.07.2006 tarihinde işten çıkarılması halinde ihbar tazminatını hesaplayınız?

Kontrol Listesi Aşağıdaki tabloda verilen işlemleri uygulama sorunuzu çözerken işaretleyiniz.

Değerlendirme Ölçütleri  Düzenleyeceğiniz belgenin İşten Ayrılma Bildirgesi ve İş-Kura bildirim dilekçesi olduğuna emin misiniz? Olayı gözden geçiriniz.  Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon kâğıdını yerleştirdiniz mi?  İşten Ayrılma Bildirgesini üç nüsha doldurduğunuza emin misiniz?  İşten Ayrılma Bildirgesinin üst bölümüne işverenin adı soyadı ve unvanı ile adresini yazdınız mı?  İş Kurumu Müdürlüğüne verilecek dilekçeyi sigortalının bilgilerini doğru yazdınız mı?  Her iki belgede sigortalı ile ilgili imzaları kontrol ettiniz mi?  İşlemin tarihini, belgenin sıra ve seri numaralarını yazdınız mı?  İşten Ayrılma Bildirgesi ve İş-Kura bildirim dilekçe örneğinden birer nüsha kendinize aldınız mı?  İşten Ayrılma Bildirgesi ve İş- Kura bildirim dilekçesini bilgisayarda düzenlemeniz gerekiyor ise ilgili programa göre yukarıdaki bilgileri bilgisayara yazdınız mı?  Bilgisayara yazdığınız bilgileri kayıt ettiniz mi?  Bilgisayarda yazdırdığınız belgenin bir nüshasını işverene vererek kopyasını dosyaya kaldırdınız mı?

56

Evet

Hayır

DEĞERLENDİRME Yukarıdaki adımlara göre belgenizi kontrol ediniz. Verdiğiniz cevapların tamamı evet ise bir sonraki test sorularına devam ediniz.

57

MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TESTLER (Ölçme Soruları) 1.

İş yerinde ilk defa işçi çalıştırmaya başlayan işverenler, üç nüsha olarak dolduracağı ……………………………………………………….. düzenleyerek Bölge Çalışma Müdürlüğünden bir iş yeri sicil numarası alırlar.

2.

İş yerinin çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren işveren, yapılan değişikliği… ………………………………………. zorundadır.

3.

İşverenler, işçi giriş ve çıkışlarını, işe giriş ve çıkışın olduğu ayı izleyen ayın ……………………’ine kadar İşçi giriş bildirimi ve İşçi çıkış bildirimi ile bildirmek zorundadırlar.

4.

İşveren işe alınan işçileri …………………... işçi bildirim listesi ile bölge çalışma müdürlüklerine bildirmek zorundadırlar.

5.

İşveren işten çıkan işçileri …………………... işçi bildirim listesi ile bölge çalışma müdürlüklerine bildirmek zorundadır.

6.

Türkiye İş Kurumu, ………………………………………………………………. bağlı kuruluşu olan Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ilgili kuruluşudur.

7.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bağlı kuruluşu olan Sosyal Güvenlik Kurumu’un Başkanlığının ilgili Kurumun kısa adı ………………………………………..’dur.

8.

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son ……………. yıl içinde; son 120 günü sürekli çalışmış, kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olanlar, yararlanabileceklerdir.

58

Doğru – Yanlış Soruları 9. İş-Kur’un görevlerinden biride işsizlik sigortası hizmetlerini yürütmektir.

10. İşsizlik sigortasından yararlanmak amacıyla sigortalı işsizin, resmi kimlik belgesi (nüfus cüzdanı) ile başvurması ile yeterlidir.

11. İşsizlik sigortasından yararlanmak amacıyla sigortalı işsizin, (İAB) bildirgesi işçi tarafından düzenlenir.

12. İşsizlik sigortasından yararlanmak amacıyla sigortalı işsizin, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde işyerinin bulunduğu yerdeki Kurum birimine şahsen başvurması gerekmektedir.

13. İşsizlik sigortasından yararlanmak amacıyla sigortalı işsizin, kuruma mücbir sebepler olmaksızın herhangi bir nedenle geç başvurmuş ise başvuruda gecikilen süre toplam ödenek süresinden düşülerek kalan süre kadar işsizlik ödeneği hesaplanır.

14. Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama net kazancının %100’dür.

Doğru

Yanlış

15. Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.

16. Kıdem tazminatı karşısında, iş yerinin devri yapılsa bile eski işveren ve yeni işveren birlikte sorumludurlar.

17. İşyeri devir olmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.

18. İş Kanunu’na göre ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler şu şekildedir 3 yıldan fazla çalışanlar için 12 hafta 19. İş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdiren taraf, ihbar tazminatı isteyemez, 20. İhbar tazminatından sadece gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır.

21. Bildirim şartına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

22. İhbar tazminatı, işçinin hizmet süresine bakılarak hesaplanır.

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili faaliyetlere geri dönerek bu faaliyetleri tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz performans testine geçebilirsiniz.

59

B. UYGULAMALI TEST Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri 1. İşverenin, işçi çalıştırmaya başladığı tarihten itibaren iş yerine Bölge Çalışma Müdürlüğünden iş yeri sicil numarası alması gerektiğini öğrendiniz mi?

2. İşçi çalışmaya başladığı tarihten itibaren EK–1 bildirgesi ile Bölge Çalışma Müdürlüğüne işveren tarafından bildirilmesi gerektiğini öğrendiniz mi?

3. İşçinin İşten ayrıldığı tarihten itibaren Ek–2 bildirgesiyle çıkışını Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmesi gerektiğini öğrendiniz mi?

4. İşveren, işçi çalıştırdığı tarihten itibaren Çalışma Bakanlığına bağlı Bölge Çalışma Müdürlüğüne karşı hiçbir sorumluluğunun olmadığını öğrendiniz mi?

5. İşveren, çalıştırdığı işçiyi Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmediği takdirde para cezasına çaptırılacağını biliyor musunuz?

6. İşveren, çalıştırdığı işçiyi Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirimde bir süreye uyma mecburiyeti olduğunu öğrendiniz mi?

7. İş yeri bildirgesi, EK–1 ve EK–2 işçi giriş-çıkış bildirim listesinin doldurulmasını öğrendiniz mi?

8. Sosyal Sigortalar Kanunu’nu ve Türkiye İş Kurumu Kanunu alınarak işsizlik sigortasına hak kazananları öğrendiniz mi?

9. İşveren tarafından İşten Ayrılma Bildirgesi’nin doldurulma mecburiyetini öğrendiniz mi?

10.İşverenin İşten Ayrılma Bildirgesi doldurmasının işsizlik ödeneğinin yapılmasına yeterli olduğunu öğrendiniz mi?

11.İşverenin İşten Ayrılma Bildirgesi doldurulması yanında işçinin de bir dilekçe ile İş-Kur’a başvurması gerekir mi?

12.İşten ayrılan her işçinin İş-Kur’a başvurarak işsizlik ödeneğinden yararlanabileceğini düşünüyor musunuz?

13.İşveren tarafından İşten ayrılan işçilerin işsizlik ödeneğinden çalışma süresine bakılmaksızın eşit olarak işsizlik ödeneğinden faydalanacaklarını mı düşünüyor musunuz?

14.İş Kanununa göre kıdem tazminatına hak kazananları öğrendiniz mi?

15.Çalışma süresi ve son ay brüt ücret dikkate alınarak kıdem tazminatının hesaplanacağını biliyor musunuz?

16.İşçinin hizmet süresi ve son brüt ücretinin dikkate aldığınızda kıdem tazminatını hesaplamasını öğrendiniz mi?

17.Kıdem tazminatı hesaplamasında kesinti olarak sadece damga vergisi kesileceğini öğrendiniz mi?

18.İş Kanununa göre kimlerin İhbar tazminatına hak kazanacağını öğrendiniz mi?

60

Evet

Hayır

19.İhbar Tazminatının hesaplanmasında çalışma süresi ve en son brüt ücretine göre hesaplanacağını öğrendiniz mi?

20.Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi ihbar tazminatını almaya hak kazanamadığını öğrendiniz mi?

21.İhbar tazminatından yapılan kesintilerden, damga vergisine ek olarak gelir vergisinin de kesileceğini öğrendiniz mi?

DEĞERLENDİRME Modülü tamamladınız. Şimdi sorulara vermiş olduğunuz cevapları cevap anahtarını göz önüne alarak kendinizi değerlendiriniz.

Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa eksiklerinizi gidermek için ilgili öğrenme faaliyetini, gerekirse modülü tekrar ediniz.

61

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ -1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

D D Y D Y D Y Y D Bölge Çalışma Müdürlüğüne EK-1 EK-2 B 15

ÖĞRENME FAALİYETİ - 2 CEVAP ANAHTARI C D A B B B A A

1 2 3 4 5 6 7 8

62

ÖĞRENME FAALİYETİ. 2: CEVAP ANAHTARI Doğru Yanlış Soruları 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Y Y D D Y D Y D Y Y

ÖĞRENME FAALİYETİ 3 CEVAP ANAHTARI Doğru Yanlış Soruları 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

D D Y D D D Y D D D

Y Y D D Y D D D Y D

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

63

21 22 23 24 25 26 27 28 29

D Y D Y D D D Y D

MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

İŞ YERİ BİLDİRGESİ BİLDİRMEK 15’NCİ EK-1 EK-2 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞININ İŞ-KUR 3 D Y Y D D Y D D D Y D D D D

64

UYGULAMALI TEST CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6

EVET EVET EVET HAYIR EVET EVET

7 8 9 10

EVET EVET EVET HAYIR

11 12 13 14 15 16

EVET HAYIR HAYIR EVET EVET EVET

17

EVET

18 19 20 21

EVET EVET EVET EVET

65

KAYNAKÇA KAYNAKÇA 

İŞKUR http://www.iskur.gov.tr/



1475 sayılı İş Kanununun



4857 Yeni İş Kanunu



www.calisma.gov.tr/ -



www.ssk.gov.tr/wps/portal/!ut/p/_



www.iskur.gov.tr/



www.devletim.com/git. Türkiye İş Kurumu (İş-Kur)



Bozan Osman. Muhasebe Teknikleri, Tutibay Yayınları, 2005.



Kesim Mustafa. Muhasebe Teknikleri, Sistem Ofset Yayıncılık, 2001.



Durmuş Hilmi. Muhasebe Teknikleri, Ders Notları.

66

e-Bildirge Nedir ? e-Bildirge Hedefleri Nelerdir ? o

o

o

o o o

o o o o o o o o o o

Bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanarak vatandaşlarımıza daha iyi kamu hizmeti sunulması, Kamu yönetiminin iyileştirilmesi, ekonomik ve sosyal yaşamın çağın gereklerine uygun hale getirilmesi, Kamu kurum ve kuruluşlarının iş yüklerinin azaltılması, daha etkin çalışmalar ve denetimler yapılması, e-Devlete Uluslararası boyutta, uygulanabilirlik kazandırılması, Sosyal Güvenlik Kuruluşlarının aktüeryal dengelerinin sağlanması, İşverenlerin diğer kurumlara vermeleri gereken birçok bildirge ve belgeyi, ikinci bir işleme gerek kalmadan verebilmelerinin sağlanması, İşe giriş ve ayrılışlarda, işveren ve işçilerin diğer kurumlara yapmaları gereken zorunlu müracaatların otomatik olarak yapılmasının sağlanması, İşyerleri ve İşçilerle ilgili istatistiki bilgilerin daha sağlıklı olarak toplanması, Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık hizmetlerinin daha kaliteli ve standart maliyetlerle yapılmasının sağlanması, Gelecek yıllara ait sağlık hizmetlerinin ülke genelinde daha kolay planlanması, Ülke genelinde, bölgelere göre hastalık demografisinin çıkartılması, Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan sağlık hizmeti alımı esnasındaki prosedürlerin azaltılması, SSK Hastanelerinin sağlık hizmetleri sunumunda özel kuruluşlarla rekabet edebilir kaliteye ulaştırılması, Emeklilik işlemlerinin hızlandırılarak, asgari süreye indirilmesi, Sosyal Sigortalar Kurumu’ndaki arşiv ve arşivleme maliyetlerinin asgariye indirilmesi, Sosyal Güvenlik Kuruluşlarının norm ve standart birliğine kavuşturulması,.

67