T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)
METAL TEKNOLOJİSİ
KİRİŞLER
ANKARA,2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; •
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
•
Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
•
Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
•
Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.
•
Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
•
Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3 1. BASİT KİRİŞ YAPMA........................................................................................................ 3 1.1. Kuvvet Hesaplamaları................................................................................................... 3 1.1.1.Kuvvetin Tanımı..................................................................................................... 3 1.1.2.Kuvvetin Sınıflandırılması...................................................................................... 4 1.1.3. Bileşkenin Tanımı.................................................................................................. 4 1.1.4.Kuvvetlerin Ayrıştırılması ...................................................................................... 8 1.1.5. Moment ve Mesnet Tepkileri................................................................................. 9 1.1.6. Ağırlık Merkezi ................................................................................................... 10 1.1.7. Gerilim................................................................................................................. 11 1.2. Çelik Yapı Elemanları................................................................................................. 13 1.2.1. Kolonlar ............................................................................................................... 13 1.2.2. Kirişler ................................................................................................................. 13 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 16 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 17 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 20 2. ÇELİK KAFES KİRİŞLER................................................................................................ 20 2.1. Kafes Kiriş Elemanları................................................................................................ 20 2.2. Kiriş Sisteminde Düğüm Noktaları............................................................................. 20 2.3.Çelik Yapılarda Kullanılan Kafes Kiriş Tipleri ........................................................... 23 2.4.Kafes Kiriş Yapım Resimleri....................................................................................... 23 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 26 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 28 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 30 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 31 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 32
i
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE ÖN KOŞUL YETERLİK
MODÜLÜN AMACI
521MMI249 Metal Teknolojisi Çelik Yapılandırmacılığı Kirişler Çelik yapılandırmacılığında tekniğine uygun kirişler yapabilme bilgi ve becerisinin kazandırıldığı öğrenme materyalidir. 40/32 Kolonlar modülünü almış olmak. Çelik yapılarda kirişler yapmak. Genel Amaç Gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğine uygun olarak kirişler yapabileceksiniz. Amaçlar ¾ Tekniğine uygun olarak basit kiriş yapabileceksiniz. ¾ Tekniğine uygun olarak kafes kiriş yapabileceksiniz.
EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Soğuk şekillendirme takım ve makineleri, kaynak makinesi, çelik malzemeler ve birleştirme elemanları. Her faaliyet sonrasında o faliyetle ilgili değerlendirme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda size ölçme aracı (uygulama, soru-cevap)uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.
ii
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili öğrenci, Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve beceriler ile çelik yapıların endüstrideki yeri ve önemini öğreneceksiniz. Çelik, ahşap ve beton ile karşılaştırıldığında mukavemeti yüksek bir malzemedir. Yapı elemanlarının çoğunda momente bağlı çekme ve basınç yükleri çelik malzemelerle karşılanır. Çelik karkas yapılarda döşemeler, değişik şekillerde yapılabilir. Ana taşıyıcı kat kirişlerine oturan ilave kirişlerle ince betonarme döşeme oluşturulur. Ses ve ısıya karşı iyi yalıtım olması yönünden zayıf cüruf betonundan yapılan briketlerle yapılan nervürlü döşemeler daha çok kullanılır. Bu tip döşemelerde kısa aralıklarla (30-50 cm..) konulan küçük kirişler (betonarme veya çelik), her iki ucundan çelik karkas kirişlerine oturtulur. Böylelikle döşemelerdeki sabit ve hareketli yükler kirişlere, oradan da kolonlara iletilir. Çelik Yapılandırmacılığı Kirişler modülü ile bu işi kendisine meslek olarak seçecek gençlere; teknik şartname ve standartları yerine getirdiği sorumluluklar üzerinde durularak kirişlerin tanımı, özellikleri ve kullanım alanları incelenmiş, değerlendirilmiş ve sunulmuştur.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğine uygun olarak basit kiriş yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA ¾
Bu faaliyet öncesinde çelik yapıları, kullanım alanlarını, özelliklerini ve çeşitlerini araştırıp rapor hazırlayınız. Hazırladığınız bu raporu sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.
1. BASİT KİRİŞ YAPMA 1.1. Kuvvet Hesaplamaları 1.1.1.Kuvvetin Tanımı Bir cismin hareket durumunu veya şeklini değiştiren nedene kuvvet denir. Kuvvet birimi ton, kg, g vs. dir.
1.1.1.1.Kuvvetin Elemanları Kuvvet vektörel bir değer olduğundan, dört elemanı ile tanımlanır. ¾
Şiddeti
Kuvvetin büyüklük derecesini gösterir. ¾
Doğrultusu
Kuvvetin, cismi hareket ettirdiği yoldur. ¾
Yönü
Kuvvetin, cisme verebileceği hareketin doğrultusudur. Bu vektörün ucundaki ok ile belirtilir. ¾ Tatbik (etki) noktası Kuvvetin cisme etki ettiği yani uygulama noktasıdır.
3
1.1.2.Kuvvetin Sınıflandırılması 1.1.2.1.Kesişen Kuvvetler Bir sistemde bulunan kuvvetlerin doğrultuları bir noktada kesişirler. Kesişen kuvvetler; dar açılı, dik açılı ve geniş açılı olmak üzere üç şekilde incelenirler. Bileşkeleri sadece geometrik toplam ile bulunur.
Şekil 1.1:Dar açılı
Şekil 1.2:Dik açılı
Şekil 1.3:Geniş açılı
1.1.2.2.Paralel Kuvvetler Doğrultuları paralel olan yani sonsuzda kesişen kuvvetlere, paralel kuvvetler denir. Bir cisim iki ya da daha fazla kuvvetin etkisi altında denge durumuna gelebilir.Doğrultuları paralel olan kuvvetlerin yönleri, aynı veya ters olabilir. Bileşkelerinin bulunmasındaki mantık da aynıdır.
Şekil 1.4
Şekil 1.5
1.1.3. Bileşkenin Tanımı Bir cisme, birden fazla kuvvetin etkisini tek başına ve aynen yapan kuvvete bileşke kuvveti denir.
1.1.3.1.Grafik Çözüm Kuvvetler ölçekli çizim yapılarak vektörel toplanırlar. Burada, vektörel toplamanın geometrik anlamda yapıldığı unutulmamalıdır.
4
Şekil 1.6
R 2 = F 12 + F 22 olur. R = F1 + F2 olmaz.
Bileşke ;
1.1.3.2.Analitik Çözüm Bileşkenin analitik hesaplanmasında kosinüs formülü kolaylık sağlar. R 2 = F 12 + F 22 + 2 . F 1 . F 2 . cos α Bu formül, doğrultuları kesişen iki kuvvet olduğunda kullanılır. Ayrıca kuvvetler arasındaki açıya göre bileşke büyüklüğü değişir. ¾
Dar açıda kesişen kuvvetlerin bileşkesi
Şekil 1.7 2
2
2
R = F 1 + F 2 + 2 . F 1 . F 2 . cos α Örnek : F1 = 50 kg F2 = 60 kg α = 60 °
5
R = ? R 2 = F 12 + F 22 + 2 . F 1 . F 2 . cos α R 2 = 50 2 + 60 2 + 2 . 50 . 60 cos 60 R 2 = 2500 + 3600 + 6000 . 0,5 R 2 = 6100 + 3000 R 2 = 9100 R = 95,4 kg ¾
Dik açıda kesişen kuvvetlerin bileşkesi
Şekil 1.8
R 2 = F 12 + F 22 Örnek : F1 F2 α R
= 30 kg. = 40 kg. = 90 ° = ?
R 2 = F 12 + F 22 R 2 = 30 2 + 40 2 R 2 = 900 + 1600 R 2 = 2500 R = 50 kg
6
¾
Geniş açıda kesişen kuvvetlerin bileşkesi R F1
Şekil 1.9
α
= 120 °
R 2 = F 12 + F 22 - 2 . F 1 . F 2 . cos (180 ° - α) Örnek : F1 F2 α R
= 60 kg = 60 kg = 120 ° = ?
R 2 = F 12 + F 22 - 2 . F 1 . F 2 . cos (180 - α) R 2 = 60 2 + 60 2 - 2 . 60 . 60 . cos (180° – 120° ) R 2 = 3600 + 3600 – 7200 . cos. 60° R 2 = 7200 – 7200 . 0,5 R 2 = 7200 – 3600 R 2 = 3600 R = 60 kg
7
F2
1.1.4.Kuvvetlerin Ayrıştırılması 1.1.4.1. İz düşüm yöntemi
Şekil 1.10
∑ Fy
∑ Fx
= 0
F 2. y F2
= 0
Sin 45°
=
F2y
=
F2x
F2y – G
=0
F2 . Cos 45 = F1
F2x – F1 = 0 =
F1
F2 . Sin 45°= G
4285,7 . Cos. 45 = F1
F2 . Sin 45°= 3000
4285,7 . 0,7
F2
3000 = Sin 45
F2
3000 = 0,7
F2
= 4285,7 kg
F1
= F1
= 3000 kg
8
1.1.5. Moment ve Mesnet Tepkileri 1.1.5.1.Momentin Tanımı Bir kuvvetin herhangi bir cismi bir noktası veya bir ekseni etrafında döndürme çabasına moment denir.
1.1.5.2.Noktaya Göre Moment Alma
Şekil 1.11
MA =F.L Örnek : F1 = 60 kg L = 30 cm. MA = ? MA =F.L MA = 60 . 30 MA = 1800 kg.cm
9
1.1.6. Ağırlık Merkezi 1.1.6.1.Tanımı Herhangi bir cismin yer çekim kuvvetlerinin bileşkesinin tatbik noktasına o cismin ağırlık merkezi denir.
1.1.6.2.Farklı Yüzeylerin Ağırlık Merkezleri Ağırlık merkezi bulunacak şekli önce bilinen geometrik şekle (kare, dikdörtgen, eşkenar dörtgen vs.) dönüştürülür. Daha sonra oluşturulan şeklin köşegenleri birleştirilir. Köşegenlerin kesim noktası o şeklin ağırlık merkezini verir.
G Şekil 1.12
G Şekil 1.13
10
1.1.7. Gerilim 1.1.7.1. Tanımı Cisimlerin üzerine etki eden kuvvetin birim alana düşen değeridir.
1.1.7.2. Gerilim Çeşitleri ¾
Çekme
Şekildeki çubuk, ekseni boyunca etkiyen iki kuvvetle çekilmektedir. Bu çubuk için çekmeye zorlanıyor denir. Kuvvetlerin etkisi ile çubuğun boyu uzar.
Şekil 1.14
¾
Basma (Basınç)
Şekildeki çubuk, ekseni boyunca etkiyen iki kuvvet altında basılma etkisindedir. Bu çubuk için basınca zorlanıyor denir. Kuvvetlerin etkisi ile çubuğun boyu kısalır.
Şekil 1.15
11
¾
Kesme
Şekildeki çubuğa etkiyen eşit büyüklükte ve birbirine zıt yöndeki kuvvetler, çubuğun parçalarını bu kesitte birbirinden kaydırmaya, kesmeye çalışmaktadır. Bu çubuk için kesmeye çalışıyor denir.
Şekil 1.16
¾
Eğilme
Eğilmeye zorlanan bir çubukta, kuvvet çubuk eksenine dik olarak etkir ve bu ekseni eğri bir hale getirir.
Şekil 1.17
¾
Burulma
Şekildeki ankastre çubuk ters yönlü iki kuvvetin etkisindedir. Bu ters yönlü iki kuvvet çubuk kesitini burmaya çalışır.
12
Şekil 1.18
1.2. Çelik Yapı Elemanları 1.2.1. Kolonlar Çelik yapılarda kolonlar, yapının en önemli taşıyıcı elemanlarını oluştururlar. Her kolon üzerinde bulunan katlardan gelen yükleri taşır. Bu yükler, bina döşemelerine etki eden hareketli yükler, üst katlardaki döşeme, esas ve tali kirişlerle kolonların kendi ağırlıkları, duvar veya sıva ağırlıkları ile rüzgar, deprem ve kar yükü etkilerinden meydana gelir. Kolonlar bu yükleri bir alt kattaki kolonlara ve oradan da temellere ulaştırırlar.
1.2.2. Kirişler 1.2.2.1. Çelik Yapılarda Kirişlerin Tanımı Başlıca eğilmeye çalışan yapı elemanlarına kiriş adı verilir. Diğer bir ifadeyle kirişler; eksenlerine dik doğrultudaki yüklerin etkisi altında eğilmeye çalışırlar. 1.2.2.2. Kiriş Çeşitleri ¾
Çelik dolu gövdeli kirişler •
Basit kirişler ( I, U, H, kare, dikdörtgen, yuvarlak)
13
Şekil 1.19
•
Bileşik kirişler
Şekil 1.20
Şekil 1.21
•
Çelik dolu gövdeli kirişlerin yapım resmi
Şekil 1.22
14
Resim 1.1
15
UYGULAMAFAALİYETİ FAALİYETİ UYGULAMA Basit kiriş yapmak. İşlem Basamakları
Öneriler
¾ Basit kiriş yapımında kullanılacak malzemenizi ¾ Kiriş yapılacak yerin ölçülerini tespit ediniz.(Bk. şekil 1.22) öğreniniz. ¾ Kiriş yapım resmini inceleyiniz.
¾ Seçilen malzemeleri ölçülerinde hazırlayınız.
resim
¾ Gerekli birleştirme yöntemlerini resme uygun olarak tespit ediniz. ¾ Projeden yapılacak olan basit kiriş resmini inceleyerek resimdeki ¾ Resme göre ölçüleri, parça sayısını tespit ölçülere göre, parça sayısını ve ediniz. malzemesini tespit edip ¾ Kirişe temel teşkili yapmak için malzeme hazırlayınız. hazırlığını yapınız. (kesmek, yarmak, delmek ¾ Kaynak öncesi gerekli araç gereçler vb. işler) hazırlayınız. ¾ Kiriş temel teşkili yapmak için hazırlanan ¾ Kaynak, perçin, cıvata ve somunlu parçaları resimdeki ölçü ve şekile göre kaynak birleştirme yöntemlerini kullanınız. puntası ile birleştiriniz. .(Bk. şekil 1.22) ¾ Ölçüleri kontrol edilen işin kaynak ¾ Ölçüleri kontrol ediniz. dikişlerini çekiniz. ¾ Kaynak puntası ile birleştirilen iş parçasının kaynak dikişlerini tespit ediniz. ¾ Dikiş temizliğini yaparak kontrol ediniz.
16
ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak belirleyiniz.
A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Çoktan Seçmeli Sorular (.....)1. Şekilde verilenlere göre R bileşke kuvvet aşağıdakilerden hangisidir? F1
A)100 kg
= 60 kg
F2
B)120 kg
= 80 kg
R=?
C)140 kg
D)160 kg
(.....)2. Şekilde verilenlere göre R bileşke kuvvet aşağıdakilerden hangisidir? F1
A)100 kg
= 100 kg F2
B)80 kg
= 20 kg
R=?
C)60 kg
D)120 kg
(.....)3. Şekilde verilenlere göre R bileşke kuvvet aşağıdakilerden hangisidir? F1
= 50 kg
A)-30 kg
F2
= 20 kg
F3
= 30 kg
B)110 kg
F4
= 10 kg
C)110 kg
17
R=?
D)30 kg.
(.....)4. Şekildeki ok yönlerinde uygulanan gerilme aşağıdakilerden hangisidir?
A)Basma
B)Eğilme
C)Burulma
D)me
(.....)5. Şekilde verilenlere göre R bileşke kuvvet aşağıdakilerden hangisidir? F1
A)100 kg.
= 60 kg
F2
B)80 kg
= 80 kg
R=?
B)60 kg
C)40 kg
DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz
18
B. UYGULAMALI TEST Yaptığınız uygulamayı kontrol listesine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlayınız
KONTROL LİSTESİ
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Basit kiriş yapımında kullanılacak malzemenizi tespit ettiniz mi? Kiriş yapım resmini incelediniz mı? Gerekli birleştirme yöntemlerini resme uygun olarak tespit ettiniz mi? Resme göre ölçüleri, parça sayısını ve malzemesini tespit ettiniz mi? Kirişe temel teşkili yapmak için malzeme hazırlığını yaptınız mı? Kiriş temel teşkili yapmak için hazırlanan parçaları resimdeki ölçü ve şekile göre kaynak puntası ile birleştirdiniz mi? Ölçüleri kontrol ettiniz mi? Kaynak puntası ile birleştirilen iş parçasının kaynak dikişlerini tespit ettiniz mi? Dikiş temizliğini yaparak kontrol ettiniz mi?
Evet
Hayir
DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.
19
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 AMAÇ
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğine uygun olarak düğüm noktaları ile birlikte kafes kiriş yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA ¾
Bu faaliyet öncesinde çelik yapılarda kafes kirişlerin kullanıldığı ortamları düğüm noktalarını araştırarak oluşturacağınız raporu sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.
2. ÇELİK KAFES KİRİŞLER 2.1. Kafes Kiriş Elemanları En kesitleri dikdörtgen, üçgen, I ve T boy kesitleri dikdörtgen ve yamuk şeklinde yapılır. Kiriş içine konulan esas donatılar pilye gibi çalıştırılır. Kirişler üzerine oturtulacak döşeme veya plakaların bağlantı sağlayabilmesi için kiriş üzerinde ankraj çubukları veya kaynak levhaları kullanılabilir. Genellikle kirişlerin üstlerinde filizler bırakılarak, yerinde dökme veya prefabrike döşeme donatısı ile birleştirilir ve beton dökülür.
2.2. Kiriş Sisteminde Düğüm Noktaları
20
AŞIK
ÜST BAŞLIK
C DİKME
DİYAGONAL
ALT BAŞLIK
B
A
Şekil 2.1: Kafes kiriş resmi
A DETAYI Şekil 2.2: A bölgesi düğüm noktası
21
B DETAYI Şekil 2.3: B bölgesi düğüm noktası
C DETAYI Şekil 2.4: C bölgesi düğüm noktası
22
2.3.Çelik Yapılarda Kullanılan Kafes Kiriş Tipleri Hafiflikleri ve havalandırma vb. tesisat için uygun boşlukları nedeniyle tercih edilen kafes kirişlerin basit mesnetli olarak yaygın kullanım alanı; rijid diyafram oluşturulması ve yanal burkulmanın önlenmesinde aşıklar ve rüzgar bağlantılarından yararlanılan çatılar olmuştur. Ayrıca, rüzgar ve deprem kuvvetlerinin taşınması ve yanal burkulmanın önlenebilmesi gibi durumlarda kirişlerin alt ve üst başlıkları, ek malzeme, işçilik ve zaman gerektiren yatay çaprazlar ile bağlanması gerekebilir.
2.4.Kafes Kiriş Yapım Resimleri
Resim 2.1: Başlıkları yapma profilden çerçeve kiriş resmi
Resim 2.2: Çelik platform ve çelik merdiven resmi
23
¾
Uzay çatı kafes kirişleri
Resim 2.3 : Uzay kafes kiriş resmi
Resim 2.4 : Uzay kafes kiriş resmi
24
Resim 2.5 : Uzay kafes 癟at覺 resmi
25
UYGULAMAFAALİYETİ FAALİYETİ UYGULAMA Aşağıdaki kafes kirişi ölçülendirerek yapabilmek için işlem basamaklarını takip ediniz.
AŞIK
ÜST BAŞLIK
C DİKME
DİYAGONAL
ALT BAŞLIK
B
A
26
İşlem Basamakları
Öneriler
¾
Projeden yapılacak olan kafes kiriş resmini inceleyiniz.
¾
Kirişe temel teşkili yapmak için malzeme hazırlığını yapınız. (kesmek, yarmak, delmek ¾ vb. işler)
¾ ¾
Çelik çatı yapımındaki düğüm noktalarını tespit ederek uygun malzeme seçimi yapınız. ¾ Düğüm noktaları bağlantıları için kaynak bölgelerini inceleyiniz.
¾
Gerekli birleştirme yöntemlerini resme uygun olarak tespit ediniz.
¾
Resme göre ölçüleri, parça sayısını ve malzemesini tespit ediniz.
¾
¾
Kirişe temel teşkili yapmak için hazırlanan parçaları resimdeki ölçü ve şekile göre kaynak puntası ile birleştiriniz. Kaynak puntası ile birleştirilen iş parçasının kaynak dikişlerini tespit ediniz.
¾
Dikiş temizliğini yaparak kontrol ediniz.
¾
Yapılacak kiriş resmini inceleyiniz.
¾
Ölçüleri kontrol ediniz.
27
Çelik çatı yapılacak yerin ölçülerini öğreniniz. Seçilen malzemeleri resim ölçülerinde hazırlayınız.
¾
Projeden yapılacak olan kiriş resmini inceleyerek resimdeki ölçülere göre, parça sayısını ve malzemesini tespit edip hazırlayınız.
¾
Kaynak öncesi gerekli araç gereçler hazırlayınız.
¾
Kaynak, perçin, cıvata ve somunlu birleştirme yöntemlerini kullanınız.
¾
Ölçüleri kontrol edilen işin kaynak dikişlerini çekiniz.
ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak belirleyiniz.
A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Doğru Yanlış Sorular (.....)1. Kirişlerin en kesitleri yuvarlak kesitli yapılır. (.....)2. Kirişlerin üzerinde genellikle filizler bırakılır. (.....)3. Düğüm noktalarının bağlantısında özel çelik cıvata ve somun kullanılır. (.....)4. Kirişlerin üzerinde kaynak levhaları kullanılır. (.....)5. Kirişlerin düğüm noktası en fazla iki adet olmalıdır. (.....)6. Kafes kirişler hafiftir. (.....)7. Kafes kirişlerde havalandırma için uygun boşluklar bırakılamamaktadır. (.....)8. Kafes kirişler iki veya üç boyutlu olabilir. (.....)9. Kirişlerin üzerinde kaynak levhaları kullanılır. (.....)10. Uzay kafes sistemleri üç boyutlu kafes kiriş sistemlerine en iyi örnektir.
DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz
28
B. UYGULAMALI TEST Yaptığınız uygulamayı kontrol listesine göre değerlendirerek eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlayınız.
KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
Evet
Hayir
1) Projeden yapılacak olan kafes kiriş resmini incelediniz mi? 2) Kirişe temel teşkili yapmak için malzeme hazırlığını yaptınız mı? 3) Çelik çatı yapımındaki düğüm noktalarını tespit ederek uygun malzeme seçimi yaptınız mı? 4) Düğüm noktaları bağlantıları için kaynak bölgelerini incelediniz mi? 5) Gerekli birleştirme yöntemlerini resme uygun olarak tespit ettiniz mi? 6) Resme göre ölçüleri, parça sayısını ve malzemesini tespit ettiniz mi? 7) Kirişe temel teşkili yapmak için hazırlanan parçaları resimdeki ölçü ve şekile göre kaynak puntası ile birleştirdiniz mi? 8) Kaynak puntası ile birleştirilen iş parçasının kaynak dikişlerini tespit ettiniz mi? 9) Dikiş temizliğini yaparak kontrol ettiniz mi? 10) Yapılacak kiriş resmini incelediniz mi? 11) Ölçüleri kontrol ettiniz mi?
DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise modül değerlendirmeye geçebilirsiniz.
29
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
Evet
Hayır
1) Kuvvetin tanımını yaparak sınıflandırabildiniz mi? 2) Farklı açılarda kesişen kuvvetlerin bileşkesini bulabildiniz mi? 3) Kuvvetlerin ayrıştırılmasını kavrayabildiniz mi? 4) Moment ve mesnet hesaplamalarını yapabildiniz mi? 5) Gerilimin tanımını yaparak çeşitlerini sıralayabildiniz mi? 6) Projeden yapılacak olan sandık kiriş resmini inceleyerek yapabildiniz mi? 7) Çelik çatıdaki düğüm noktalarını tespit ettiniz mi? 8) Düğüm noktalarının bağlantı şeklini tespit ettiniz mi? 9) Gerekli birleştirme yöntemlerini resme uygun olarak seçtiniz mi? 10) Kirişe temel teşkili yapmak için malzeme hazırlığını yaptınız mı? 11) Kaynak puntası ile birleştirilecek iş parçasının kaynak dikişlerini tespit ettiniz mi? 12) Kirişe temel teşkili yapmak için hazırlanan parçaları resimdeki ölçü ve şekile göre kaynak puntası ile birleştirdiniz mi? 13) Resme göre ölçüleri, parça sayısını ve malzemesini tespit ettiniz mi?. 14) Ölçüleri kontrol ettiniz mi? 15) Kirişlerin bağlantılarında kullanılacak bağlantı seçimini yaptınız mı? 16) Dikiş temizliğini yaparak kontrol ettiniz mi?
elemanları
DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız modülü tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız evet ise modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz.
30
CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ -1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5
C B A D A
ÖĞRENME FAALİYETİ -2’ CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Y D D D Y D Y D D D
Cevaplarınızı cevap anahtarları ile karşılaştırarak kendinizi değerlendiriniz.
31
KAYNAKÇA KAYNAKLAR ¾
AKÇAKALE Nurettin, Eren Şimşek, Metal İşleri Meslek Resmi, MEB Yayınları, Ankara, 2001.
¾
Akdemir Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kataloğu, Bursa.
¾
CURUN Nurettin, Cisimlerin Dayanımı, MEB Yayınları, Ankara, 1981.
¾
Doç. Dr. Engin KEYDER, Dolu Gövdeli Çelik Kirişler, Çelik Bağlan Yayınları, Ankara.
¾
KUTLU Şahin, Çelik Yapılar, MEB Yayınları, Ankara, 2001.
32