Microsoft Word - Merdivenler++

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

METAL TEKNOLOJİSİ

MERDİVENLER

ANKARA,2006

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; •

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

•

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

•

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

•

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.

•

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

•

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3 1. MERDİVENLER ................................................................................................................. 3 1.1. Merdivenin Tanımı ....................................................................................................... 3 1.2. Merdivenlerde Hesaplamalar ........................................................................................ 4 1.2.1.Basamak Boyutları ................................................................................................. 4 1.2.2.Eğim Açısı .............................................................................................................. 5 1.2.3.Basamak Sayısı....................................................................................................... 7 1.3. Merdiven Çeşitleri ........................................................................................................ 8 1.3.1. Düz Merdivenler.................................................................................................. 12 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 19 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 21 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 24 2. DÖNER MERDİVEN ........................................................................................................ 24 2.1. Döner Merdivenlerde Basamaklar .............................................................................. 25 2.2. Döner Merdivenlerde Kirişler ..................................................................................... 25 2.3. Döner Merdivenlerde Yapım Resimleri...................................................................... 29 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 30 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 32 ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 35 3. KATLANIR MERDİVEN YAPIMI .................................................................................. 35 3.1. Katlanır Merdiven ....................................................................................................... 35 3.1.1.Katlanır Merdivenlerde Yapım Resimleri ............................................................ 37 3.2. Sahanlıklı Merdiven.................................................................................................... 44 3.3. Asma Merdivenler....................................................................................................... 45 3.4. Dayama Merdivenler................................................................................................... 46 3.5. Hareketli Merdivenler (Yürüyen Merdiven)............................................................... 47 3.6. Düz Merdiven Yapımında ve Montajında Dikkat Edilecek Hususlar......................... 47 3.7. Metal Merdivenlerin Avantajları ................................................................................ 48 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 49 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 50 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 52 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 53 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 54

i

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI

521MMI246 Metal Teknolojisi Çelik Yapılandırmacılığı Merdivenler

MODÜLÜN TANIMI

Merdivenlerle ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir.

SÜRE

40/24

ÖN KOŞUL

Su Depoları ve modülünü almış olmak

YETERLİK

Güneş

Enerjili

Kollektörler

Farklı özellikte çeşitli merdivenler yapmak Genel Amaç Gerekli ortamı ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak düz, katlanır ve döner merdiven yapabileceksiniz.

MODÜLÜN AMACI

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Amaçlar ¾ Tekniğe uygun olarak düz merdiven yapabileceksiniz. ¾ Tekniğe uygun olarak döner merdiven yapabileceksiniz. ¾ Tekniğe uygun olarak katlanır merdiven yapabileceksiniz.

Ortam Atölye ortamı, gerçek çalışma ortamı Donanım Merdiven yapımında kullanılan alet, malzeme ve makineler, iş güvenliği ile ilgili ekipmanlar ve donanımlar Her faaliyet sonrasında o faaliyetle ilgili değerlendirme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda size ölçme aracı (uygulama, soru-cevap)uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.

ii

GİRİŞ GİRİŞ Sevgili öğrenci, Günlük yaşantımızda pek çok sebeple gittiğimiz iş yerlerinde, konutlarda, sokaklarda ve pek çok binada merdivenleri kullanırız. Bu modülle merdivenlerin metal teknolojisi mesleğindeki yerini öğrenerek modülü başarı ile tamamlamanız durumunda merdivenler konusunda ölçü almayı, merdiven basamak hesabı yapmayı, standart merdiven yüksekliklerini, merdiven çeşitlerini ve merdiven montajını uygulayarak kavramış olacaksınız.

Geniş uygulama alanı olan bu modüle gereken önemi veriniz. Onu en iyi şekilde kavrayınız.

Bu modülü tam anladığınızda ve bu modülün gerektirdiği işlemleri tam uyguladığınızda, aranan bir eleman olacaksınız. Ülkemizin ve sanayimizin nitelikli insan gücü ihtiyacını bir birey olarak karşılamanız yanında ülkenize, çevrenize, ailenize ve kendinize faydalı olma mutluluğunu ve sevincini yaşayacaksınız.

1

2

ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 AMAÇ Bu faaliyet sonucunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak düz merdiven imalatı yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: Çevrenizdeki merdiven çeşitlerini ve merdivenlerin kullanıldıkları yere göre eğimleri nasıl olmalıdır, sonucu arkadaşlarınızla tartıştıktan sonra öğretmenine rapor halinde teslim ediniz.

1. MERDİVENLER 1.1. Merdivenin Tanımı İnsanların yükseklik farkı olan iki nokta arasında inip çıkmasını sağlayan düzenli aralıklarla basamakları bulunan eğik düzlemlere merdiven denir.

Günlük yaşantımızda sürekli olarak kullandığımız merdivenler şu elemanlardan oluşur.

Bakınız Resim1.1 ¾ Kiriş: Farklı biçim ve ölçülerde de olsa bütün merdivenlerde bulunur, basamaklar kirişlere bağlanır. ¾

Basamak: Farklı biçim ve ölçülerde de olsa bütün merdivenlerde bulunur. Ayak basma yerleridir.

¾

Parmaklıklar: Merdiven yanlarında düşmeyi engelleyen, iniş çıkışın güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayan, sabit merdivenlerdeki korumalıklardır.

¾

Sahanlık: Kullanım amacı ve yerine göre merdivenlerin vazgeçilmez elemanlarındandır. Çok katlı binalarda merdiven tırmanış ve inişlerinde insanların soluklanması amacıyla yapılan basamaksız bölgelerdir.

Bu modülümüzde özellikle çelik gereçlerden yapılmış olan merdiven ve elemanlarını inceleyeceğiz. Merdivenlerin önemli elemanlarından parmaklıklar başka bir modülde anlatılacaktır.

3

Resim1.1: Merdiven elemanları

1.2. Merdivenlerde Hesaplamalar Merdivenlerde rahat bir şekilde çıkılıp inilmesi için merdivenin basmak ölçüleri ve eğim açısı önemlidir. Metal Teknolojisi alanı içerisinde merdivenler konusu denildiğinde çelik ve alaşımlarından yapılan merdivenler ve karma merdivenler ön plana çıkmaktadır. Her türlü merdivene yapılabilecek merdiven parmaklıların yapılmasında da merdivenlerle ilgili hesaplamaların önemi büyüktür. Merdivenlerin yapımında bu ölçülere uyulması gerekir.

1.2.1. Basamak Boyutları Basamak boyutları normal bir insanın ayağını bastığında topuğu dışarı taşmayacak genişlikte (b) ayarlanmalıdır. Dik merdivenlerde bu mümkün olmadığından çelik yapılarda önleri açık olarak (rıhtsız) yapılır. Normal eğimli merdivenlerde bu rahatlığı sağlayacak ölçüler bir kuralla saptanmıştır. Bu kurala göre;

4

Basamak derinliği :b Basamak yüksekliği:h

KURAL: b+2.h=630 mm Buradan b=630-2.h formülünden h=170 mm, b=630-2.170=290 mm Merdivenlerde en çok kullanılan merdiven yüksekliği ölçüleri 170-180-190 mm ölçüleridir.

Formülümüzden yararlanarak basamak genişliklerinin hesaplarız.

Bu kural normal eğimli merdivenler içindir.

Şekil 1.1: Merdiven basamakları

1.2.2.Eğim Açısı Eğim açısını hesaplayabilmek için tgα formülünü kullanırız.

/

tgα=Karşı dikkenar Komşu dikkenar

demektir. Buna göre: h 170 tgα = = = 0,58 b 290 Tg 0,58 karşılığına açıların trigonometri cetvelinden bakılır. Bu değerin karşılığı 30º dir.

5

Eğim açısı hesaplama yöntemi ile bulunabildiği gibi ölçülerek de bulunabilir. Şekil 1.2’de bu işlem için sadece bir açı ölçere ihtiyaç vardır. Bu yöntem daha çok parmaklık yapımı için kullanılan bir yöntemdir.

Şekil 1.2: Merdiven açısının ölçülmesi

6

¾

Eğimlerine göre merdivenler

d iv er M

Merdivenler açı olarak 20º-60º arasındaki dilimde yapılırlar. Bu dilim içerisinde yapılan merdivenler eğimlerine göre aşağıda verilen şekilde isimlendirilir:

le r

Çok dik merdivenler 45º-60º Dik merdivenler 36º-45º Normal merdivenler 25º-36º Yatık merdivenler 20º-25º

B

C

D

• • • •

en

A

60°

45°

25°

36°

20°

20º dereceye kadar rampalar 20º-60º merdivenler 60º eğimde sabit ve hareketli merdivenler 90º eğimde asansör, asma, döner merdivenler kullanılır.

Şekil 1.3: Eğimlerine göre merdivenler

Merdiven eğiminin belirlenmesinde en önemli faktör kot farkı olmakla birlikte toplumun sıklıkla kullandığı binalarda merdivenler çok dik olarak yapılamazlar.

Yukarıda yaptığımız ilk hesaplamada çıkan sonucu merdiven eğimine göre çeşidini yorumlayacak olursak normal eğimli merdivenler sınıfına girdiğini söyleyebiliriz.

1.2.3.Basamak Sayısı

Merdivenlerde basamak sayısı kot (H) farkının basamak yüksekliğine (h) bölünmesi ile bulunur.

Şekil 1.4: Basamak sayısı

7

Basamak Sayısı=

H h

Şu ana kadar öğrendiğimiz bilgilerle merdivenlerle ilgili hesaplamalarda neleri bilmemiz gerekiyor öğrendik. Bunları kısaca tekrar edecek olursak bunlar şunlardır; ¾ Kot farkı ¾ Merdiven eğimi (Basamak yüksekliği ve genişliği merdiven eğimi ile orantılıdır.) ¾ Basamak sayısı

Bu durumu bir problemle örnekleyelim. Kot farkı (H) 1,7 metre olan bir yüksekliğe 30º’ lik eğimi olan bir merdivenle çıkmak istersek basamak ölçülerimiz ve sayımız ne olmalıdır sorusuna cevap arayalım.

Verilenler Kot Farkı(H)=1,7m Tg 30= 0,58 İstenenler h=? b=?

Basamak sayısı=?

Merdiven eğimine baktığımızda bu merdiven normal eğimli merdivenler sınıfına girdiğinden kural olarak daha önceden verdiğimiz formülü burada kullanabiliriz.

H b+2.h=630 mm Basamak Sayısı= h 1700 h=170 mm kabul edersek Basamak Sayısı= = 10 adet 170 b=630-2.170 b=630-340=290 mm

1.3. Merdiven Çeşitleri Yapıldıkları gereçlere göre merdivenler ¾ Çelik merdivenler ¾ Ahşap merdivenler ¾ Betonarme merdivenler ¾ Taş merdivenler ¾ Karma merdivenler Yukarıda yapılan sınıflandırmayı daha da çoğaltmak mümkündür. Merdivenler hangi gereçten yapılırsa yapılsın yüksek çekme dayanımına sahip olmalıdır.

8

Resim 1.2: Çelik merdivenler

Resim1.3: Betonarme merdivenler

Resim1.4:TaĹ&#x; merdivenler

9

Resim1.5: Karma merdivenler

Meslekî açıdan bizi ilgilendiren merdiven çeşitleri çelik ve karma merdivenlerdir.

Karma merdivenler günümüzde çelik yapı üzerine ahşap, mermer vb. malzemeler kullanılarak yapıldığı gibi, betonarme merdivenlerin üzerinin biraz önce belirttiğimiz malzemelerle kaplanması ile yapılmaktadırlar. Ancak başka bir modülde inceleyeceğimizi belirttiğimiz parmaklıklar sebebi ile diğer merdiven çeşitleri yapıldıkları gereçler hakkında bilgi sahibi olmamızda fayda vardır. ¾

Kullanım amacına göre merdivenler • Servis merdivenleri (Bir binanın içerisinde çeşitli hizmetlerin gerçekleştirilmesini sağlamak amacı ile yapılmış olan merdivenlerdir. Her binada bulunmazlar, daha çok oteller, iş ve alışveriş merkezleri gibi binalarda bulunurlar.)

• Yangın merdivenleri (Günümüzde modern binaların hepsinde yasa gereği de bulunması zorunlu merdivenlerdir. Yangın anında tahliye amacı ile yapılmışlardır. Genellikle çelik yapı olarak binanın dış kısmına yapılırlar).

• Ana merdivenler (Genel kullanım amacıyla yapılmış merdivenlerdir.)

10

¾

Genişliklerine göre merdiven çeşitleri • En dar merdiven 35-40 cm • Dar merdiven 55 cm • Normal merdiven 110-125 cm • Geniş merdiven 187,5 cm

Şekil 1.5: Merdiven genişlikleri

Normal tek kişilik merdiven 55 cm genişliğindedir. Zorunlu olmadıkça 35-40 cm’den daha dar merdivenler yapılmamalıdır. Konutlarda kullanılan merdiven basamak genişliği 125 cm’dir. Çok katlı olmayan konutlarda bu genişlik 110 cm olarak yapılabilir. Okul lokanta sinema gibi yerlerde merdiven basamak genişliği 187,5 cm ve üstünde yapılmalıdır. ¾

İmal şekline göre merdivenler • Düz merdivenler • Sahanlıklı merdivenler • Döner merdivenler • Dayama merdivenler • Asma merdivenler • Hareketli (katlanır) merdivenler • Yürüyen merdivenler

11

1.3.1. Düz Merdivenler Bu merdivenler merdiven şekillerinin en basit olanıdır. Bu merdivenlerde bir dönemeç ve dinlenme yeri yoktur. Kat yüksekliğinin fazla olmadığı yerlere yapılırlar.

Resim 1.6; Düz merdivenin yandan ve önden görünüşü

Çelik yapı olarak imal edilen düz merdivenlerde kullanılan kiriş çeşitleri ve yapıldıkları gereçler aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Bu gereçler hadde yapığı lama profil boru bükme kutu profillerdir.

Şekil 1.6: Düz merdiven kirişleri ve yapıldıkları gereçler

12

Şekil 1.7: Düz merdivenlerde basamaklar ve yapıldıkları gereçler

Düz merdiven basamakları dişli ve baklava dilimli saçlardan, saçların bükülmesi, hadde yapıklarından çeşitli profil ve bunların üzerlerinin sac ile kaplanması yolu ile yapılırlar. Basamaklar merdiven eğim ölçülerine uygun olarak ayak basma mesafesine uygun biçimde eğim arttıkça rıhtsız olarak yapılır. Eğer gürültü istenmiyorsa gürültü emici ve kaygan olmayan malzemelerle kaplanırlar karma merdiven olarak yapılmalıdırlar.

13

Şekil 1.8: Metal basamakların yüzeylerini kaplama

Değişik biçim ve malzemelerden yapılan basamaklar, merdiven kirişlerine kaynaklı, perçinli, cıvatalı birleştirme yöntemleri kullanılarak birleştirilirler.

14

¾

Düz merdivenlerde yapım resimleri

Düz Merdiven Yapım Resmi

15

D羹z Merdiven Yap覺m Resmi

16

D羹z Merdiven Yap覺m Resmi

17

D羹z Merdiven Yap覺m Resmi

18

UYGULAMA FAALİYETİ

UYGULAMA FAALİYETİ Düz merdiven yapma işlemini aşağıdaki işlem basamaklarına göre yapınız.

İşlem Basamakları

Öneriler

¾ Yapılmak istenilen düz merdiven ölçüsünü (Kot farkını=H, merdiven genişliğini) alınız. ¾ Ölçülere göre basamak yüksekliklerini (rıht yüksekliği) hesaplayınız. ¾ Ölçülere göre merdivenin eğim açısını hesaplayınız. ¾ Mesafeye göre gövde (kiriş) için kullanılacak profilleri ve basamaklar ¾ Ölçü alma işlemini en az iki kez yapınız. için kullanılacak malzemeleri tespit ¾ Ölçü alırken kroki resim çiziniz. ¾ Malzeme seçimini yaparken cetvelden ediniz. malzeme dayanım hesabına bakınız ve iş ¾ Alınan kaba ölçüler ve tespit edilen için kullanılacak malzemeyi öyle malzemeye göre düz merdivenin yapım seçiniz. resmini çiziniz.

Sevgili öğrenci buraya kadar olan işlem basamakları sizin için başka kişiler/görevliler tarafından yapılmış olabilir.

Bundan sonraki işlem basamakları bu mesleği yapacak sizler tarafından kesinlikle yapılması ön görülen işlem basamaklarıdır. ¾ Düz merdivenin kirişi (gövdesi) ve ¾ Kesme işlemini yaparken ölçülerinizin doğru olduğundan emin olunuz. basamakları için tespit edilen makinelerdeki çalışma malzemelerden resimdeki ölçülere göre ¾ Çalıştığınız kurallarına uyunuz. kesme işlemlerini yapınız.

19

¾ Kiriş (gövde) için kesilen malzemeleri ¾ Oluşturulan kirişin (gövdenin) ölçülerini ve düzgünlüğünü kontrol ediniz. resimdeki ölçü ve şekle uygun biçimde ¾ Sağlamlama işlemine puntalanan puntalayınız. yüzeylerin karşısından başlayınız ve ¾ İstenilen ölçü ve düzgünlük sağlandıysa karşılıklı kaynakları sağlamlayınız. sağlamlama kuralını ¾ Basamaklar için kesilen malzemeleri uygulayınız. resimdeki ölçü ve şekle uygun biçimde ¾ Ölçü ve düzgünlüğün doğru olduğuna puntalayıp basamak çerçevelerini emin olmadan sağlamlama yapmayınız.

Bozuk işi düzeltmek yenisini yapmaktan oluşturunuz. ¾ Oluşturulan basamak ölçülerini ve zordur. düzgünlüğünü kontrol ediniz. İstenilen ölçü ve düzgünlük sağlandıysa kaynakları sağlamlayınız. ¾ Kiriş ve basamak çerçeveleri üzerindeki gerekli kaynak temizleme (taşlama) işlerini yapınız. ¾ Basamak için kesilmiş saç parçalarını basamak çerçeveleri üzerine puntalayınız. ¾ Ölçü ve düzgünlük kontrolünü yapınız. ¾ Basamak saclarının kaynak sağlamlama işlemini yapınız. ¾ Yapılan kiriş ve basamakları resimdeki ölçülere göre kaynak ile puntalayınız. ¾ Kiriş (gövde) ve basamakların ölçüsünü ve gönyesini kontrol ediniz. ¾ Kaynakları sağlamlayınız. ¾ Temizlenmesi gereken kaynakları temizleyiniz. ¾ Merdiveni yerine hesaplanan eğim açısında monte edip kontrol ediniz. ¾ Astar boya ve son kat boya işlemlerini yapınız.

¾ Spiral taş ile taşlama kurallarına uyunuz.

¾ Saç ölçülerini ve çerçeve ölçülerinin bir birine uygunluğunu titizlikle kontrol ediniz.

Mevcut ölçü hatalarını gideremeden puntalama işlemini gerçekleştirmeyiniz. ¾ İnsan haklarına, demokrasinin ilkelerine ve mesleğinizle ilgili etik kurallara uygun davranınız. ¾ Disiplinli olunuz, iş ve işlem sırasına her zaman uyunuz. ¾ Yapılan puntaları kaynaklı birleştirme ile çarpılmalara karşı önlemini alarak sağlamlaştırınız. ¾ Çizilen yapım resmi ile imalat sırasındaki farklılıkları resim üzerinde düzeltiniz/düzelttiriniz. ¾ Montaj sırasında gerekli tedbirleri alınız.

20

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıda verilen cümleleri “doğru” veya “yanlış” olarak değerlendiriniz ve ilgili kutucuğa cevabınızı işaretleyiniz.

SORULAR

Doğru

1

İnsanların yükseklik farkı olan iki nokta arasında inip çıkmasını sağlayan düzenli aralıklarla basamakları bulunan eğik düzlemlere merdiven denir.

2

Bütün merdiven çeşitlerinde sahanlık bulunur.

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Yanlış

Çelik yapı olarak yapılan dik merdivenlerin rıhtsız yapılış sebebi ayak basma mesafesinin rahatlaması içindir.

Merdiven basamakları için belirlenen matematiksel kural sadece normal eğimli merdivenler için geçerlidir.

Binalarda eğimine göre en çok kullanılan merdiven türü dik merdivenlerdir.

Basamak sayısının tespitinde basamak genişliğinin bir önemi yoktur.

Yangın merdivenleri daha çok döner merdiven olarak binanın dışına yapılan merdivenlerdir Merdiven genişliklerinin belirlenmesinde en önemli husus kullanan kişilerin statüsüdür.

Düz merdivenler kat yüksekliğinin fazla olmadığı ve hatta sahanlıksız olarak yapılan/kullanılan merdivenlerdir.

Kirişler kesinlikle hadde yapığı (dolu kesitli) malzemelerden yapılmalıdır.

Basamaklar merdiven eğim ölçülerine uygun olarak ayak basma mesafesine uygun biçimde eğim arttıkça rıhtsız olarak yapılırlar.

Merdiven basamaklarından gürültü istenmiyorsa gürültü emici ve kaygan olmayan malzemelerle kaplanırlar veya karma merdiven olarak yapılmalıdırlar Değişik biçim ve malzemelerden yapılan basamaklar, merdiven kirişlerine sadece kaynaklı birleştirme yöntemleri ile birleştirirler.

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

21

B. UYGULAMALI TEST Yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlayınız.

KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 1. İş önlüğünüzü giydiniz mi?

2.Yapılmak istenilen düz merdiven ölçüsünü (Kot farkını=H, merdiven genişliğini) aldınız mı?

3. Ölçü alırken kroki resim çizip ölçüleri bir kez daha kontrol ettiniz mi?

4. Gerekli hesaplamaları ve malzeme seçimini yaparak merdiven yapım resmini çizdiniz mi?

5. Çizilen/okunan resimdeki ölçülere göre merdiven kiriş ve basamakları için tespit edilen malzemeleri kestiniz mi?

6. Kiriş için kesilen parçaları resimdeki ölçü ve biçimde puntaladınız mı?

7. Kiriş ölçü ve düzgünlüğün doğruluğunu kontrol ettiniz mi?

8. Oluşturulan kirişin kaynaklarını çarpılmalara karşı önlem alarak sağlamlaştırdınız mı?

9. Temizlenmesi gereken kaynakları temizlediniz mi?

10. Kulaklık, gözlük ve eldivenlerinizi kullandınız mı?

11. Basamak çerçevesi için kesilen parçaları resimdeki ölçü ve biçimde puntaladınız mı?

12. Basamak çerçevesinin ölçü ve düzgünlüğün doğruluğunu kontrol ettiniz mi?

13. Oluşturulan basamağın kaynaklarını çarpılmalara karşı önlem alarak sağlamlaştırdınız mı?

14. Temizlenmesi gereken kaynakları temizlediniz mi?

15 Basamak çerçevesinin sacını çerçeve punta ile birleştirdiniz mi?

16. Basamak sacının sağlamlama kaynaklarını yaptınız mı?

17. Yapılan kiriş ve basamakları resimdeki ölçülere göre kaynak ile puntaladınız mı?

18. Kiriş (gövde) ve basamakların ölçüsünü ve gönyesini kontrol ettiniz mi?

19. Oluşturulan düz merdivenin kaynaklarını çarpılmalara karşı önlem alarak sağlamlaştırdınız mı?

20. Temizlenmesi gereken kaynakları temizlediniz mi?

21. Çizilen yapım resmi ile imalat sırasındaki farklılıkları resim üzerinde düzeltiniz mi?

22

Evet

Hayır

22. Montaj için gerekli tedbirleri aldınız mı?

23. Merdiveni yerine hesaplanan eğim açısında monte edip kontrol ettiniz mi?

24. Ölçü ve açı kontrolünü yaptınız mı?

25. Astar boya ve son kat boya işlemlerini yaptınız mı?

DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

23

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 AMAÇ Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak döner merdiven yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: Döner merdivenlerin kullanıldığı alanları araştırıp rapor haline getiriniz ve sonucu sınıfta tartışınız.

Bu araştırmalarınızı bu alanla uğraşan işletmelerden, internet ortamından, mesleki eğitim veren kurumlardan yapabilirsiniz.

2. DÖNER MERDİVEN Bir boru ayak (seren direği) üzerine sarılmış dik üçgenin hipotenüsünün meydana getirdiği helis üzerine sıralanmış basamakların meydana getirdiği merdivenlerdir.

Resim 2.1: Döner merdivenler

24

Bu merdivenlere üstten bakıldığında bir daire şeklinde görülürler. Çok az yer kapladıklarından küçük dükkân ve yeri az olan mağazalarda üst kata veya bodruma inip çıkmada kullanılırlar. 90º’lik açıda yapılırlar. Çevremizde bina dış cephelerinde yangın merdiveni olarak sıkça karşımıza çıkarlar.

2.1. Döner Merdivenlerde Basamaklar Döner merdivenlerde merdiven basamaklarının kiriş (seren direği) etrafında bir dolanımda kat ettiği serbest yüksekliğe adım denilir. Bu mesafe 2 metreden az olamaz.

Basamaklar üçgen (genellikle eşit kenar üçgen) biçiminde yapılırlar ve genelde alınları (rıhtları) kapatılmaz.

Basamakların yapımı sırasında düz merdiven basamakların yapımında kullanılan gereçlerin aynısını kullanabiliriz. Ancak basamakların kiriş üzerine tutturulması döner merdivenlerde genellikle kaynaklı birleştirme olarak yapılır.

2.2. Döner Merdivenlerde Kirişler Döner merdivenlerde kirişler yuvarlak boru malzemeden yapılırlar. Seren direği olarak da adlandırılan kirişler çok ince tutulmazlar. Normal olarak her basamak için 40-60 mm’lik bir *sarma yeri olmalıdır.

*Sarma yeri: Basamakların kiriş üzerindeki kaynatma (tutturulma) mesafesidir.

25

Şekil 2.1: Döner merdiven elemanları

Kiriş (seren direği) çapını hesaplamada kullanılan basit bir formülümüz vardır.

26

N=Bir dolamadaki basamak sayısı e=Her basamağın sarma çevresi D=Kiriş (Seren ) çapı

N .e D = Pi

Bu formülümüze göre bir dolanımda 12 basamağı bulanan, sarma çevresi 40 mm olan döner merdiven kirişin (serenin direğinin) çapını hep beraber hesaplayalım.

Verilenler N=10 e=40 İstenen D=?

D=

N .e 3,14

40 D = 103,.14 =

400 3,14

= 127 mm

Şekil 2.2: 10 Basamaklı bir döner merdivenin ön, üst, yan görünüşü ve adımı (Merdivenlerde adım= kiriş etrafına basamakların bir dolanımıyla çıkılan yükseklik)

27

Basamağın kiriş (seren) üzerinde kavradığı miktar belirlenen değerin altına düşerse ki, bu mevcut seren çapının küçüklüğünden kaynaklanır. O zaman kirişten basamağın altına doğru destek atılmalıdır.

Döner merdivenlerde kullanılan kiriş olarak kullanılan borular et kalınlığı fazla olan borulardan seçilmelidir.

Günümüzde üstten bakıldığında tam daire görüntüsü vermeyen döner merdiven imalatları da yapılmaktadır. Bu tip merdivenlerin yapımında kiriş tek bir borudan oluşmaz.

Parçalı olarak imal edilen ve adına omurga denilen sistemler kullanılır.

Resim 2.2: Omurga ve omurgalı sistemden yapılmış karma merdivenler

28

2.3. D繹ner Merdivenlerde Yap覺m Resimleri

D繹ner Merdiven Yap覺m Resmi

29

UYGULAMA FAALİYETİ

UYGULAMA FAALİYETİ Döner merdiven yapma işlemini aşağıdaki işlem basamaklarına göre yapınız.

İşlem Basamakları

Öneriler

¾ Yapılmak istenilen döner merdiven ölçüsünü (Kot farkını=H, merdiven genişliğini=döner merdivenlerde çap) alınız. ¾ Ölçülere göre kiriş (seren direğinin) boyunu belirleyiniz. ¾ Çıkılmak istenen kot yüksekliğine göre merdiven adımını, rıht yüksekliğini ve basamak sayısını tespit ediniz. ¾ Ölçü alma işlemini en az iki kez yapınız. ¾ Mesafeye göre kiriş (seren direği) için ¾ Ölçü alırken kroki resim çiziniz. kullanılacak borunun çapını hesap/tespit ¾ Malzeme seçimini yaparken cetvelden ediniz. malzeme dayanım hesabına bakınız ve iş ¾ Alınan kaba ölçüler ve tespit edilen için kullanılacak malzemeyi öyle malzemeye göre döner merdivenin seçiniz. yapım resmini çiziniz. ***Sevgili öğrenci, buraya kadar olan işlem basamakları sizin için başka kişiler/görevliler tarafından yapılmış olabilir.

Bundan sonraki işlem basamakları bu mesleği yapacak sizler tarafından kesinlikle yapılması ön görülen işlem basamaklarıdır. ¾ Döner merdiven için belirlenen kiriş ¾ Kesme işlemini yaparken ölçülerinizin doğru olduğundan emin olunuz. (seren direği) ve basamakları için tespit makinelerdeki çalışma edilen malzemelerden resimdeki ¾ Çalıştığınız kurallarına uyunuz. ölçülere göre kesme işlemlerini yapınız. işlemine puntalanan ¾ Basamaklar için kesilen malzemeleri ¾ Sağlamlama yüzeylerin karşısından başlayınız ve resimdeki ölçü ve şekle (üçgen biçimde) karşılıklı sağlamlama kuralını uygun biçimde puntalayıp basamak uygulayınız. çerçevelerini oluşturunuz. ¾ Oluşturulan basamak ölçülerini ve ¾ Ölçü ve düzgünlüğün doğru olduğuna emin olmadan sağlamlama yapmayınız. düzgünlüğünü kontrol ediniz. İstenilen Bozuk işi düzeltmek yenisini yapmaktan ölçü ve düzgünlük sağlandıysa zordur. kaynakları sağlamlayınız.

30

¾ Basamak çerçeveleri üzerindeki gerekli kaynak temizleme (taşlama) işlerini yapınız. ¾ Basamak için kesilmiş sac parçalarını basamak çerçeveleri üzerine puntalayınız. ¾ Ölçü ve düzgünlük kontrolünü yapınız. ¾ Basamak saclarının kaynak sağlamlama işlemini yapınız. ¾ Kiriş (seren direği) üzerine basamakların kaynatılacağı yerleri markalayınız. ¾ Basamakları resimdeki ölçülere göre kiriş (seren direği) üzerine kaynak ile puntalayınız. ¾ Kiriş (Seren direği) ve basamakların ölçüsünü ve gönyesini kontrol ediniz ¾ Kaynakları sağlamlayınız. ¾ Temizlenmesi gereken kaynakları temizleyiniz. ¾ Döner merdiveni yerine montaj ederek kontrol ediniz. ¾ Astar boya ve son kat boya işlemlerini yapınız.

¾ Spiral taş ile taşlama kurallarına uyunuz

Saç ölçülerini ve çerçeve ölçülerinin birbirine uygunluğunu titizlikle kontrol ediniz.

Mevcut ölçü hatalarını gideremeden puntalama işlemini gerçekleştirmeyiniz. ¾ İnsan haklarına, demokrasinin ilkelerine ve mesleğinizle ilgili etik kurallara uygun davranınız. ¾ Disiplinli olunuz, iş ve işlem sırasına her zaman uyunuz. ¾ Yapılan puntaları kaynaklı birleştirme ile çarpılmalara karşı önlemini alarak sağlamlaştırınız. ¾ Çizilen yapım resmi ile imalat sırasındaki farklılıkları resim üzerinde düzeltiniz/düzelttiriniz. ¾ Montaj sırasında gerekli tedbirleri alınız.

31

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıda verilen cümleleri “doğru” veya “yanlış” olarak değerlendiriniz ve ilgili kutucuğa cevabınızı işaretleyiniz.

SORULAR

Doğru

1

Döner merdivenlerde basamaklar bir borunun etrafına helisel sarılmış bir biçimdedir.

2

90º eğimdeki kot farklılıklarına sadece asansörlerle çıkılabilir.

3 4 5 6 7 8 9 10

Yanlış

Çok az yer kapladıklarından dar mekânlarda ve bina dış cephelerinde yangın merdiveni olarak yapılırlar.

Döner merdivenler kiriş (seren direği), Basamak ve parmaklıklardan oluşur.

Döner merdivenlerde merdiven basamaklarının kiriş (seren direği) etrafında bir dolanımda kat ettiği serbest yüksekliğe adım denilir.

Basamakların kiriş üzerindeki kaynatma (tutturulma) mesafesi dayanım açısından çok önemli değildir. Dayanım açısından kirişin et kalınlığı önemlidir.

Mevcut kiriş (seren direği) çapı küçük tutulmak zorunda ise o zaman kirişten basamağın altına doğru destek atılmalıdır.

Döner merdivenlerde basamaklar üçgen biçiminde yapılırlar ve genelde alınları (rıhtları) kapatılmaz.

Döner merdiven imalatında omurgalı sistemler sadece daha estetik görünümlü merdiven yapımı için geliştirilmiş bir sistemdir. Güvenilir değildir.

Omurgalı sistemde merdiven basamakları bir kiriş etrafına helisel biçimde dizilmezler. Ancak bazı durumlarda taşıyıcı ayak (destek) olarak kullanılırlar.

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

32

B. UYGULAMALI TEST Yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre değerlendirerek eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlayınız.

KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 1. İş önlüğünüzü giydiniz mi?

2.Yapılmak istenilen döner merdiven ölçüsünü (Kot farkını=H, merdiven genişliğini=çapını) aldınız mı?

3. Ölçü alırken kroki resim çizip ölçüleri bir kez daha kontrol ettiniz mi?

4. Gerekli hesaplamaları ve malzeme seçimini yaparak merdiven yapım resmini çizdiniz mi?

5. Çizilen/okunan resimdeki ölçülere göre merdiven kirişi (seren direği) ve basamakları için tespit edilen malzemeleri kestiniz mi?

6. Kulaklık, gözlük ve eldivenlerinizi kullandınız mı?

7. Basamak çerçevesi için kesilen parçaları resimdeki ölçü ve biçimde puntaladınız mı?

8.Basamak çerçevesinin ölçü ve düzgünlüğün doğruluğunu kontrol ettiniz mi?

9. Oluşturulan basamağın kaynaklarını çarpılmalara karşı önlem alarak sağlamlaştırdınız mı?

10. Temizlenmesi gereken kaynakları temizlediniz mi?

11. Basamak çerçevesinin sacını çerçeve ile punta birleştirdiniz mi?

12. Basamak sacının sağlamlama kaynaklarını yaptınız mı?

13. Kiriş (seren direği) üzerine basamakların kaynatılacağı yerleri markaladınız mı?

14.Yapılan basamakları resimdeki kiriş (seren direği) üzerinde markalanan yerlere kaynak ile puntaladınız mı?

15. Kiriş (seren direği) ve basamakların ölçüsünü ve gönyesini kontrol ettiniz mi?

16. Oluşturulan döner merdivenin kaynaklarını çarpılmalara karşı önlem alarak sağlamlaştırdınız mı?

17. Temizlenmesi gereken kaynakları temizlediniz mi?

18. Çizilen yapım resmi ile imalat sırasındaki farklılıkları resim üzerinde düzeltiniz mi?

19. Montaj için gerekli tedbirleri aldınız mı?

20. Merdiveni yerine hesaplanan eğim açısında monte edip kontrol ettiniz mi?

21. Ölçü ve açı kontrolünü yaptınız mı?

22. Astar boya ve son kat boya işlemlerini yaptınız mı?

33

Evet

Hayır

DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

34

ÖĞRENME FAALİYETİ–3 ÖĞRENME FAALİYETİ–3 AMAÇ Bu faaliyet sonucunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak katlanır merdiven yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: Katlanır merdivenlerin kullanım alanlarını öğrenip bu konuda rapor hazırlayınız ve öğretmeniniz ile öğrendiklerinizi paylaşınız.

Bu araştırmalarınızı bu alanla uğraşan işletmelerden, internet ortamından, mesleki eğitim veren kurumlardan yapabilirsiniz.

3. KATLANIR MERDİVEN YAPIMI 3.1. Katlanır Merdiven Değişik kullanım alanlarında kullanılan merdiven türüdür. Geçici olarak belirli yüksekliklere ulaşılmada kullanılan ve dik eğimleri nedeniyle tutunup inilip çıkılan merdivenlerdir. Eğim açıları 600 ile 900 arasında olur (Resim 3.1).

Bu tür merdivenlerde dayanıklılık ve taşıma kolaylığı aranır, bu bakımından hafif metallerden yapılmasında yarar vardır.

35

Resim 3.1:Katlanır merdivenler

Katlanır merdivenlerde basamaklar, uzunlukları doğrultusunda sıralanın metal kirişler arasına (iki direk arası) metal basamaklar oturtulur ve kaynak veya cıvata ile sabitlenir. Katlanır merdivenleri oluşturan ana elemanlar, uzunluğu oluşturan kirişler ve basamaklardır (Resim 3.2).

Kiriş

İki kiriş arasına monte edilmiş basamak

Resim 3.2: Katlanır merdivende kiriş ve basamak

36

3.1.1. Katlanır Merdivenlerde Yapım Resimleri

Resim3.3; Katlanır merdiven çeşitleri

37

1 5

2

7

3

8

6

10 4 9 11

4 1 1 1 2 1 2 2 1 2 1

Papuç Basamak Ayak ara bağlantısı (kiriş) Üst basamak iticisi Üst basamak başlığı Üst basamak düzeneği Perçin Ayak Üst basamak Ayak düzeneği Gövde

Sayı

Parça Adı

11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

05-11 05-10 05-09 05-08 05-07 05-06 05-05 05-04 05-03 05-02 05-01 Resim Montaj Nu Nu

Çizen Kontrol Ölçek 1:1

PVC Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037 Ç 1037

Hazır

(10 Hazır (25 DKP 2 DKP 2 (25

Malzeme

Açıklama

Resim nu.

KATLANIR MERDİVEN 2005-00

38

MALZEME

ÖLÇEK

SAYI

ÇİZEN

39

GÖVDE

2005-01

PARÇA ADI

RESİM NU

MALZEME

ÖLÇEK

SAYI

ÇİZEN

40

AYAK DÜZENEĞİ

2005-02

PARÇA ADI

RESİM NU

MALZEME

MALZEME

ÖLÇEK

ÖLÇEK

SAYI

SAYI

ÇİZEN

ÇİZEN

AYAK

2005-04

PARÇA ADI

RESİM NO

ÜST BASAMAK

2005-03

PARÇA ADI

RESİM NU

Katlanır Merdiven Yapım Resmi

41

42

Katlanır Merdiven Yapım Resmi

ÜST BASAMAK MİLİ MALZEME

ÖLÇEK

SAYI

ÇİZEN

MALZEME

ÖLÇEK

SAYI

ÇİZEN

PARÇA ADI

RESİM NU

ÜST BASAMAK İTİCİSİ

2005-08

PARÇA ADI

RESİM NU

Katlanır Merdiven Yapım Resmi

43

2005-07.1

3.2. Sahanlıklı Merdiven Merdivenlerin orta kısımlarında dinlenmek amacıyla bırakılan geniş düzlüklere sahanlık adı verilir. Katlar arasındaki mesafe 3 m olan dairelerin arasına bir sahanlık, daha fazla olan mesafelerde ise iki ya da üç sahanlık yapılır( Resim 3.4 ). Özellikle çok katlı yapılarda, hastanelerde, okullarda, resmi dairelerde ve kalabalık insan grubunun bulunduğu ortamlarda yaygın olarak sahanlıklı merdivenler kullanılır (Resim 3.5).

Sahanlık Sahanlık

Merdivenin yerden yüksekliği

Şekil 3.1: İki kat arasındaki sahanlığın gösterilmesi

Resim 3.4: Sahanlıklı merdivenler

44

Şekil 3.2: Merdiven yapım çeşitleri

3.3. Asma Merdivenler Eğim açısı dik olan merdivenlerdendir. Kullanım alanları daha sınırlı olan yerlerde özellikle çatı katlarına veya yüksekte olan depolara inip çıkmalarda kullanılır. Bulunduğu yerde katlanarak sabit kalabilen, gerektiğinde açılabilen merdivenlerdir.

Asma merdivenler genellikle körük sistemi çalışır( Resim 3.7)

45

Resim 3.5: Asma merdivenler

3.4. Dayama Merdivenler Çok amaçlı kullanılabilen, az yer kaplayan ve tüm iç mekanlarda rahatlıkla kullanılabilen dik eğimli merdivenlerdir. İki kiriş ve dar basamaklardan oluşur. Çok kullanışlı ve ekonomiktir ( Resim 3.8).

Genellikle profil ve boru malzemelerden imal edilirler. Ağır olmamaları için et kalınlığı az olan malzemelerden yapılırlar. Daha çok çelik gereçlerden yapılmakla birlikte alüminyum alaşımlarından da yapılabilirler.

46

Basamakları yapılırken basma yerine malzemenin geniş kısmı kullanılmalıdır.

Basamaklar arası mesafe 45-60 cm arasında olmalıdır. Yere basan ayaklara kaymayı engelleyecek malzemeden pabuçlar takılmalıdır.

Şekil 3.3: Dayama merdiven

3.5. Hareketli Merdivenler (Yürüyen Merdiven) Çok amaçlı hizmet veren büyük iş yerlerinde, metro ve benzeri yerlerde insanların özellikle yaşlıların rahat bir şekilde inip çıkmalarını kolaylaştırmak için dişli raylar üzerinde motor gücü ile hareket edebilen merdivenlerdir( Resim 3.9).

Resim 3.6: Otomatik yürüyen merdiven

3.6. Düz Merdiven Yapımında ve Montajında Dikkat Edilecek Hususlar Merdiven yapımında ve montajında aşağıdaki hususlar dikkate alınırdır: ¾ ¾ ¾

Kullanılacak malzeme çelik ve alaşımlarından olmalıdır.

Merdiven basamaklarında kullanılan saclar yeteri kalınlıkta olmalıdır.

Dayama kirişlerin (direkler) dayanımı, yükü taşıyabilmelidir.

47

¾ ¾ ¾ ¾

Kullanılacak malzemeler ölçüsünde kesilmeli ve çapaksız olmalıdır.

Montaj sırasında iyi derecede kaynak yapılabilmelidir.

Gerektiğinde cıvata da kullanılmalıdır.

Uzun ömürlü olması için malzeme koruyucu boya ile boyanmalıdır.

3.7. Metal Merdivenlerin Avantajları Metal merdivenler genellikle çelik ve alaşımlarından yapılır. Bunun nedeni ise çelik ve alaşımları yüksek basınca ve çekme dayanımına sahip olmalarıdır. Az yer kaplarlar ve istenildiğinde taşınabilirler. ¾

Avantajları: • Estetiktirler.

• Az yer kaplarlar.

• Dayanıklıdırlar.

• Montaj ve işçiliği kolaydır.

• Kolay taşınabilirler.

• Ekonomiktirler.

• Gerektiğinde sabit olan merdivenlerde bir başka yere taşınabilirler.

48

UYGULAMA FAALİYETİ

UYGULAMA FAALİYETİ Katlanır merdiven yapımı işlemini aşağıdaki işlem basamaklarına göre yapınız.

İşlem Basamakları

Öneriler

¾ İstenilen özellikteki katlanır merdivenin resmini ¾ İstenilen

katlanır

önce

kroki

merdivenin

çiziniz. ¾ Resimdeki ölçülere göre belirlenen profillerden merdiven

özellikteki

gövdesini

ve

dayama

çalışmasını yapınız.

ayaklarını ¾ Malzeme

seçimini

taşınabilirliğini kolaylaştıracak ve

kesiniz. ¾ Açılma ve katlanmayı sağlayacak mafsalları öl-

yeterli

dayanımı

¾ Merdivenin fazla açılmamasını sağlayacak hare- ¾ Merdiven ¾ Kesilen profillerin resimde belirlenen yerlerine ¾ Basamaklar için kullanılacak sac malzemeleri

dikkat

ediniz.. yapınız

ve

gönyesinden

yapılan açınım hesaplarına göre kesiniz. ¾ Kesilen sac malzemelere uygun bükme işlemleri oluşturunuz

ölçülerinden emin

olunca

sağlamlayınız.

ve ¾ Unutmayınız

ki,

bozulan

işi

düzeltmek yenisini yapmaktan

deliklerini deliniz. elemanların

ölçülere

¾ Hazırlanan elemanların montajını

uygun delikleri deliniz.

basamakları

elemanlarını

hazırlarken

ketli bağlantı elemanlarını kesiniz.

uygulayarak

sağlayacak

malzemelerden yapınız.

çüsünde kesiniz.

¾ Hazırlanan

merdivenin

montajını

resimde

zordur.

verilen ölçülere göre vidalı veya kaynaklı ¾ Boya işlemini yapınca boya için kullandığınız

birleştiriniz. ¾ Gövde ve basamakların ölçüsü ile gönyesini kontrol ediniz. ¾ Merdivenin açılıp kapanmasını kontrol ediniz. ¾ Astar ve son kat boya ile boyayınız.

49

temizliğini yapınız.

takımların

ÖLÇME DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE VE DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıda verilen cümleleri “doğru” veya “yanlış” olarak değerlendiriniz ve ilgili kutucuğa cevabınızı işaretleyiniz SORULAR

Doğru

1

Katlanır merdivenlerin eğim açıları 400 ile 900 arasında olur.

2

Katlanır merdivenlerde sadece taşıma kolaylığı aranır.

3 4

Yanlış

Katlanır merdivenlerin ana elemanlarından bir tanesi de parmaklıklardır.

Merdivenlerin orta kısımlarında dinlenmek amacıyla bırakılan geniş düzlüklere sahanlık adı verilir.

Asma merdivenler döner merdivenlere göre kullanım alanları

5

daha da sınırlı olan yerlerde özellikle çatı katlarına veya yüksekte olan depolara inip çıkmalarda kullanılır.

6

Dayama merdivenler iki kiriş ve dar basamaklardan oluşur.

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

50

B. UYGULAMALI TEST Yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre değerlendirerek eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlayınız.

KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Evet

Hayır

1. İş önlüğünüzü giydiniz mi?

2. İstenilen özellikteki katlanır merdivenin resmini çizdiniz mi?

3. Resimdeki ölçülere göre belirlenen merdiven elemanlarını ölçüsünde kestiniz mi?

4.Kesilen merdiven elemanlarını verilen ölçülere göre markalayıp montajı yapılacak hale getirdiniz mi?

5. Hazırlanan elemanların montajını resimde verilen ölçülere göre ve birleştirme yöntemlerine gerçekleştirdiniz mi?

6. Kulaklık, gözlük ve eldivenlerinizi kullandınız mı?

7. Gövde ve basamakların ölçüsü ile gönyesini kontrol ettiniz mi?

8. Merdivenin açılıp kapanmasını kontrol ettiniz mi?

9. Temizlenmesi gereken kaynakları temizlediniz mi?

10. Astar ve son kat boya ile boyadınız mı?

DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarınızın tamamı evet ise modül değerlendirmeye geçiniz.

51

MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki kriterlere göre ölçünüz.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Evet

Hayır

1. Yapılacak merdivenin ölçüsünü aldınız mı?

2. Aldığınız ölçülere göre kroki resmini çizdiniz mi?

3. Merdiven için gerekli hesaplamaları yaptınız mı?

4. Merdiven için malzeme seçimini yaptınız mı?

5. Merdiven yapım resmi çizdiniz mi?/incelediniz mi?

6. Resimdeki ölçüler göre merdiven için gerekli elemanların malzemelerini kestiniz mi?

7. Hazırladığınız merdiven parçaları uygun yöntemlerle birleştirdiniz mi?

8. Yaptığınız merdivenin ölçü ve gönye kontrolünü yaptınız mı?

9. Merdivenin sağlamlama kaynaklarını yaparken çarpılmalara karşı gerekli önlemleri aldınız mı?

10. Merdivenin boyanması için gerekli temizlik işlerini yaptınız mı?

11. Merdiveni boyadınız mı?

12. Merdiveni yerine monte ettiniz mi?

13. Merdivenin montajını yaparken güvenlik önlemlerini aldınız mı?

14. Bütün bu işleri yaparken belli bir düzen ve disiplin içinde çalıştınız mı?

15. Merdivenin imalatını tamamen resme göre yaptınız mı?

16. Varsa yapılan değişikliklere göre çizilen resminizi güncellediniz mi?

DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız modülü tekrar ediniz.

Bütün cevaplarınız evet ise modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz.

52

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI Cevaplarınızı cevap anahtarları ile karşılaştırarak kendinizi değerlendiriniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ–1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

D Y D D Y Y D Y D Y D D Y

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

D Y D D D Y D D Y D

ÖĞRENME FAALİYETİ–3 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6

Y Y Y D D D

53

KAYNAKÇA KAYNAKÇA ¾

ÇALIŞKAN Hikmet, Metal İşleri Teknolojisi, THK Basımevi, Ankara 1990.

¾

ÖZKARA Hamdi, Metal İşleri Meslek Teknolojisi II, İlksan Matbaacılık, Ankara 1996.

¾

ÖZKARA Hamdi, Metal İşleri Meslek Teknolojisi III, İlksan Matbaacılık, Ankara 1997.

¾

SERFİÇELİ Y. SAİP, Metal İşleri Meslek Teknolojisi II, Form Ofset, Ankara 2001.

¾

AKÇAKALE Nurettin, Eren ŞİMŞEK, Metal İşleri Meslek Resmi, M.E.B.

¾

ÖZGE Lütfi, Demircilik Meslek Teknolojisi.

¾

KESKİN Yılmaz, Yayımlanmamış Ders Notları, (Sincan Fatih End. Mes. Lis. Metal İşleri Bölüm Öğretmeni).

¾

GÜVEN Sadık, Yayımlanmamış Ders Notları, (Eskişehir, Atatürk Anadolu Mes. Tek. ve End. Mes. Lis. Metal İşleri Bölüm Öğretmeni).

54