Microsoft Word - MUHASEBE _ETAWIN_+++.doc by motorsitem motorsitem

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MUHASEBE VE FİNANSMAN

MUHASEBE (ETAWIN)

Ankara 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; 

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğrenme materyalleridir (Ders Notlarıdır).



Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.



Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlık’ta ilgili birime bildirilir.



Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.



Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.



Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR ...................................................................................................................iii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ..................................................................................................... 3 1. İŞLETME PROGRAMI ....................................................................................................... 3 1.1. İşletme Defteri.............................................................................................................. 3 1.2. İşletme Defteri Düzenlemek......................................................................................... 6 1.2.1. Uygulama 1 .......................................................................................................... 6 1.2.2. Uygulama 2 ........................................................................................................ 10 1.3. İşletme Defteri Programı ............................................................................................ 14 1.3.1. Kayıt bölümü hazırlama ..................................................................................... 14 1.3.2. Kodlama ............................................................................................................. 14 1.3.3. İşletme Tanımları Ve Diğer İşlemler ................................................................. 15 1.4. Paket Program İşletme Defteri Kayıtları .................................................................... 15 1.4.1. İşletme Programı Yapısı..................................................................................... 15 1.4.2. Genel Tanımlar ve İşlem Kodları..................................................................... 15 1.4.3. İşletme Programlı Bir Şirket Açma.................................................................... 24 UYGULAMA FAALİYETİ.............................................................................................. 41 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.................................................................................... 42 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ................................................................................................... 46 2. BİRİNCİ SINIF DEFTER TUTMA................................................................................... 46 2.1. Muhasebe Süreci ........................................................................................................ 46 2.1.1. Açılış Kayıtları................................................................................................... 47 2.1.2. Muhasebe Fişleri ................................................................................................ 48 2.1.3. Yevmiye Defteri................................................................................................. 50 2.1.4. Defter-i Kebir..................................................................................................... 51 2.1.5. Mizanlar- Sağlama Tabloları.............................................................................. 51 2.1.6. Yardımcı Defter Kayıtları .................................................................................. 52 2.1.7. Gelir Tablosu...................................................................................................... 52 2.1.8. Bilanço ............................................................................................................... 52 2.1.9. Envanter Bilanço Defteri.................................................................................... 52 2.1.10. Sene Sonu İşlemleri.......................................................................................... 52 2.2. Muhasebe Paket Programı.......................................................................................... 53 2.2.1. Program Yapısı ve Firma Tanımlaması ............................................................. 53 2.2.2. Hesap Planı ........................................................................................................ 55 2.2.3. Açılış Kaydı Yapmak......................................................................................... 56 UYGULAMA FAALİYETLERİ ...................................................................................... 57 2.2.4. Tediye Fişi Kaydı Yapmak ................................................................................ 57 2.2.5. Mahsup Fişi Kaydı Yapmak............................................................................... 58 2.2.6. Tahsil Fişi Kaydı................................................................................................ 59 2.2.7. Yevmiye Defteri Dökümü.................................................................................. 60 2.2.8. Defteri Kebir Dökümleri Alınması .................................................................... 62 2.2.9. Mizan ................................................................................................................. 63 2.2.10. Yardımcı Defter Kayıtları ................................................................................ 65 2.2.11. Gelir Tablosu.................................................................................................... 66 2.2.12. Bilanço ............................................................................................................. 66 2.2.13. Yıl Sonu İşlemleri ............................................................................................ 68

2.2.13. KDV Tahakkuku .............................................................................................. 71 2.2.14. Kapanış Fişi Oluşturma.................................................................................... 71 UYGULAMA FAALİYETİ.............................................................................................. 77 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.................................................................................... 78 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 85 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 90 ÖNERİLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 92 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 93

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD

344MV0032

ALAN

Muhasebe Finansman

DAL/MESLEK

Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı

MODÜLÜN ADI

Muhasebe ETAWIN

MODÜLÜN TANIMI

Paket programlar ile bilgisayarda tutulabildiği öğrenme materyalidir.

SÜRE

ÖN KOŞUL

YETERLİK

defter

kayıtlarının

40/24 Bilgisayar kullanımı 2. Sınıf defter tutma işlemleri 1. Sınıf defter tutma işlemleri CARİ HESAPLAR MODÜLÜ ÖN MUHASEBE MUHASEBE İŞLEMLERİ YAPMAK Genel Amaç: Defter tutma işlemlerini paket program ile yapabileceksiniz.

MODÜLÜN AMACI

Amaçlar: Öğrenci standartlara uyarak; 1. İşletme defteri kayıtlarını bilgisayarda tutabileceksiniz. 2. Bilanço esasına göre yapılacak kayıtları bilgisayarda tutabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM Bilgisayar laboratuarı, Muhasebe paket programları, İnternet. ORTAMLARI VE Projeksiyon, Tepegöz, demo cd, DONANIMLARI

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Her öğrenme faaliyeti sonunda modülde verilen ölçme araçları ile ulaştığınız bilgi düzeyinizi kendi kendinize değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda ise, kazandığınız bilgi ve becerileri belirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacak bir ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz.

iii

GİRİŞ GİRİŞ Değerli Öğrenci, Bilgisayarların yoğun olarak hayatımıza girmediği yıllarda muhasebecilik, zor, sıkıcı, saç baş yolduran bir meslekti. Çok sayıda defter elle yazılmak zorundaydı. Sayfalar dolusu sayıların toplamlarını almak, kontrol etmek, aynı işlemleri defalarca tekrarlamak gerekiyordu. Bir defterde yapılan yanlış, diğer defterlere de aktarılıyor, bulunması düzeltilmesi uzun çalışmalar istiyordu. Bilgisayar ve muhasebe programları, muhasebenin sıkıcı ve zor olan işlerini üstlendi. Muhasebecilere işlemleri planlamak, bilgisayara girmek, sonuçları kontrol etmek kaldı. Bugün bilgisayar kullanan muhasebeciler, bir futbol takımı yöneticisi gibi. Bilgilerin girilmesi çok kolay. Yanlışların büyük bir kısmını programlar önlüyor. Defterlerin, mali tabloların düzenlenmesini programlar yapıyor. Muhasebeci kontrol için daha fazla zamana sahip olabiliyor. Muhasebe modülü sizlere defter tutma işlemlerinin bilgisayar kullanarak nasıl yapılacağını öğretecektir. Defter tutma işlemlerini 2. sınıf tacirler ve 1. sınıf tacirlere göre iki bölümde inceleyeceğiz. İşletme hesabı defteri özellikle muhasebe bürolarında İşletme hesabı defteri işlemlerini bilgisayarla yapmak için kullanılmaktadır. Yevmiye Defteri, Defter-i Kebir, Envanter Bilanço defterlerinin, sağlama tablolarının (mizan), gelir tablosu ve bilançoların düzenlenmesi birinci sınıf defter tutan tacirler için yapılacak işlemlerdir. Bu işlemler de muhasebe büroları veya işletmeler bünyesinde yapılabilir. Uygulama örneklerini bilgisayar başında önce açıklamalarına bakarak tekrar tekrar yapınız. Açıklamalarına bakmadan yapabilir hale geldiğinizde öğrenmişsiniz demektir. Bilgisayarlı muhasebe derslerinin en zevkli, en kolay modülünü öğrenmeye başlayalım artık …

ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 AMAÇ Sevgili öğrenci bu öğrenme faaliyeti ile işletme defteri kayıtlarını bilgisayarda tutabileceksiniz.

ARAŞTIRMA  

Çevrenizdeki muhasebe bürolarında işletme defteri için kullanılan programları araştırınız.. Çevrenizdeki muhasebe bürolarından veya esnaftan zaman aşımına girmiş bir işletme defteri bularak inceleyiniz.

1. İŞLETME PROGRAMI Defter tutmalarına göre ticaretle uğraşan kişileri 2 sınıfa ayrılır.  İkinci sınıf tacirler  Birinci sınıf tacirler  İkinci sınıf tacirler İşletme Hesabı Defteri tutarlar. Defter elle yazılarak veya bilgisayar kullanılarak düzenlenebilir. Bugün ülkemizde işletme defterleri muhasebe büroları tarafından ve bilgisayar programları kullanılarak tutulmaktadır.

1.1. İşletme Defteri Çift sayfalıdır. Her sayfa gider ve gelir olarak iki tablodan meydana gelir. Tablolara sıra no, tarih, belge no ve türü, açıklama, tutar belirtilerek ticari belgeler işlenir.  Gider Sayfası (Sol sayfa);  Fatura, müstahsil makbuzu, gider pusulası ile alınan mallar, satın alınan malların nakliyesi için ödenen bedeller,  Fatura, serbest meslek makbuzu, gider pusulası, perakende satış vesikaları ile yapılan giderler,  Alış ve masraflar için ödenen katma değer vergileri,  Ücret bordrolarındaki brüt ücretler toplamı, SSK işveren payları, İşsizlik sigortası ve işveren payları  Duran varlık amortisman giderleri,

yazılır.

 Gelir Sayfası (Sağ sayfa); Fatura, perakende satış vesikaları ile yapılan satışlar.  Alınan ücret ve diğer gelirler  Satış ve gelirler için alınan katma değer vergileri Yazılır.  İşletme defterine işlenmeyen belgeler nelerdir?  Duran varlık alış faturaları gidere veya gelire yazılmaz.  Tahsilat ve tediye makbuzları, çek ve senet bordroları, irsaliyeler işlenmez.    

Sene sonu işlemleri nelerdir? Sene sonunda envanter (sayım) yapılır. Duran varlıklara normal amortisman hesaplanır. İşletme hesabı özeti düzenlenerek kar veya zarar bulunur.

Giderler

İşletme Hesabı Özeti

Dönem Başı Emtia Mevcudu Dönem İçi Emtia Alışları Giderler (Masraflar) Gider Toplamı FARK (NET KÂR) GENEL TOPLAM

Gelirler

Satışlar Alınan Ücret ve Diğer Gelirler Dönem Sonu Emtia Mevcudu Gelir Toplamı FARK (NET ZARAR) GENEL TOPLAM

 Yeniden açılış işlemleri nelerdir? İşletme defterinin gider tablosuna geçen yıldan kalan stok emtia, dönem başı emtia mevcudu olarak işlenir. Geçen yıldan devreden giderler varsa yine gider tablosuna yazılır.

1.2. İşletme Defteri Düzenlemek 1.2.1. Uygulama 1 Tacir Müge Dağdelen; Cumhuriyet mahallesi no:48 Mersin adresinde faaliyetini sürdürmektedir.. Uray vergi dairesi kaydı yapılan işletmenin vergi numarası 2060111744 dir. İşletmemiz perakende olarak gıda ürünleri ve temizlik malzemesi satmaktadır. İşletmenin Mart ayı faaliyetleri aşağıdaki gibidir. İşletme defteri kayıtlarını yapınız. Gider işlemleri: 1) 01/03/2008’de kuruluş sırasında defterlerin noter tasdiki için %18 KDV dahil 29.50 YTL ödemiştir. 2) 02.03.2008’de %18 KDV dahil 11.800 ytl’lik gıda 7262 no’lu Peybak faturayla alınmıştır. 3) 02.03.2008’de %8 KDV dahil 5.400 ytl’lik gıda 13678 nolu yörsan faturasıyla alınmıştır. 4) 03.03.2008 de %8 KDV dahil 3.240 ytl’lik mal 6273 no'lu bal küpü faturası ile satın alınmıştır. 5) 04.03.2008 de %18 KDV hariç 2.500 YTL’lik mal 46378 no'lu lever faturası ile satın alınmıştır. 6) 05.03.2008 malların nakliyesi için %18 KDV hariç 30 ytl367837 no'lu Aras kargo faturası ile ödenmiştir. 7) 06.03.2008 de 13875432 no'lu elektrik faturası ile %18 KDV dahil 14.16ytl ödenmiştir. 8) 08.03.2008 de 67839 no'lu komili faturası ile %18 KDV hariç 820 ytl’lik mal satın alınmıştır. 9) 09.03.2008 de 320043 no'lu pınar faturası ile %18 KDV hariç 725 ytl’lik mal satın alınmıştır. 10) 10.03.2008 de 01623467 no'lu belediye su makbuzu ile %18 KDV dahil 10.62 ytl ödenmiştir. 11) 12.03.2008 de işletme bünyesinde kullanılmak üzere %18 KDV dahil 29.50 ytl’lik kırtasiye malzemesi alınmıştır. 12) 13.03.2008 de 2567302 notlu Ülker faturası ile %18 KDV dahil 590 ytl'lik mal satın alınmıştır. 13) 16.03.2008 de 13336 no'lu Telekom faturası ile %18 KDV dahil 23.60 ytl ödenmiştir. Gelir işlemleri: 1) 03.03.2008 de 1 nolu fatura ile %18 KDV dahil 708 ytl’lik mal peşin satılmıştır. 2) 04.03.2008 de yazarkasa fişine göre %8 KDV hariç 1400 ve %18 KDV hariç 600 ytl’lik mal satılmıştır. 3) 05.03.2008 de 2 no'lu fatura ile %18 KDV hariç 400 ve %8 KDV dahil 324 ytl’lik mal satılmıştır. 4) 07.03.2008 de 3 no'lu fatura ile % 8 KDV dahil 432 ytl’lik mal satılmıştır. 5) 11.03.2008 yazar kasa fişiyle günlük %18 KDV dahil 472 ytl’lik mal satılmıştır. 6) 14.03.2008 de 4 no'lu fatura ile %8 KDV hariç 800 ytl ve % 18 KDV dahil 864 ytl'lik mal satılmıştır.

7) 15.03.2008 de yazarkasa raporuna göre günlük %8 KDV dahil 648 ytl’lik mal satılmıştır. İşlemler geçmeden önce Kdv hesaplamayla ilgili aşağıdaki bilgileri tekrar hatırlayalım. Örnek olarak Kdv dahil 29,50 Ytl Lik bir harcamanın hesaplanması aşağıdaki şekilde olmalıdır. KDV MATRAHI: KDV DAHİL TUTAR 1+ KDV ORANI (1+0,18) veya (1+0,08) veya (1+0,01) formülü ile kdv siz tutar önce bulunduktan sonra kdv hesaplanır.

KdvsizTutar 

29,50 29,50   25,00YTL 1  0,18 1,18

Kdv = 25,00 X 0,18 = 4,50 YTL

İŞLETME HESABI Sahife No: 1 S I R A N O

ALINAN FATURA VEYA BELGENİN Tari hi

AÇIKLAMA

MASRAFL AR

NO.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TOPLAMLAR

İ D E R

SATIN ALINAN EMTİA

İNDİRİLECE K KDV

YEKÜN

DEFTERİ G

Sahife No: 1 S I R A N O

VERİLEN FATURA VEYA BELGENİN Tari hi

AÇIKLAMA

ALINAN ÜCRET VE DİĞER GELİRLER

NO.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TOPLAMLAR

SATILAN EMTİA

HESAPLANAN KDV

YEKÜN

 Defter toplamları ile aşağıdaki tabloyu düzenleyiniz. Dönem Başı Emtia Mevcudu yoktur. Satın alınan emtia sütunun toplamını, Dönem İçi Emtia Alışlarına yazınız. Giderler sütununun toplamını giderlere yazınız. Örneğimizde Satılan emtia bedeli sütunun toplamını, Satışlara, Sene sonu stok değerini Dönem Sonu emtia mevcuduna yazınız. Giderler ve gelirleri toplayınız. Gelirlerin giderlerden fazla olan miktarını FARK (NET KÂR) olarak yazınız. Giderler gelirlerden fazla ise, fazla miktarını FARK (NET ZARAR) olarak yazınız.

Giderler

Müge Dağdelen…………… Tarihli İşletme Hesabı Özeti

Dönem Başı Emtia Mevcudu Dönem İçi Emtia Alışları Giderler (Masraflar)

Satışlar Alınan Ücret ve Diğer Gelirler Dönem Sonu Emtia Mevcudu

Gider Toplamı FARK (NET KÂR) GENEL TOPLAM

Gelir Toplamı FARK (NET ZARAR) GENEL TOPLAM

Gelirler

1.2.2. Uygulama 2 01.04.2008 tarihinde faaliyetlerine başlayan Akdeniz Ayakkabı işletmesi ile ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir. İşletme sahibinin adı Salih Üzüm, Adres istiklal caddesi no:46 Mersin İstiklal vergi dairesine kaydı yapılan işletmenin vergi numarası 266 016 64 52 dir. İşyeri telefonu 341 52 65 dir. İşletmemiz perakende olarak ayakkabı, terlik, kemer, çanta ürünleri satmaktadır. İşletme Nisan ayı içinde aşağıdaki işlemleri yapmış bulunmaktadır. Söz konusu işlemleri işletmenin defterine kaydediniz. 01.04.2008 Kuruluş sırasında işletme defteri için noter masrafı olarak %8 kdv dahil 23.60 ytl ödenmiştir. 02.04.2008 %8 KDV dahil 25000 ytl ‘lik mal 6578 nolu Gezer ayakkabıcılık faturası ile satın alınmıştır. 03.04.2008 malların işletmenin deposuna taşınması için %18 kdv dahil 472 ytl ödenmiştir. 04.04.2008 işletmenin faaliyetlerinde kullanılmak üzere 29.50 ytl’lik kırtasiye malzemesi %8 kdv dahil olarak satın alınmıştır. 05.04.2008 1 no’lu fatura ile %8 kdv hariç 600 ytl’lik mal satılmıştır. Aynı gün işletme telefon tahsisi için başvuru ücreti olarak 20 ytl ödemiştir. Aynı gün yazarkasa raporuna göre %8 KDV dahil 648 ytl’lik mal satılmıştır.

06.04.2008 4256 nolu Epaş Ayakkabıcılık faturası ile %8 kdv hariç tanesi 20 ytl’den 125 ayakkabı satın alınmıştır. Ayrıca aynı gün 6532 nolu Yeşil Kundura faturası ile %8 kdv hariç tanesi 3.5 ytl den 200 adet terlik satın alınmıştır. 07.04.2008 2 nolu fatura ile %8 kdv hariç 120 ytl’lik mal satılmıştır. Aynı gün yazarkasa raporuna göre %8 KDV dahil 180 ytl lik mal satılmıştır. 08.04.2008 işletmenin elektrik faturası olarak %18 kdv dahil 59 ytl ödenmiştir. 09.04.2008 653286 no’lu Polaris faturası ile kdv hariç tanesi 12 ytl’den 250 adet ayakkabı satın alınmıştır. 10.04.2008 3 nolu fatura ile %8 kdv hariç tanesi 8 ytl’den 25 adet ayakkabı satılmıştır. 11.04.2008 3256 nolu onur çanta faturası ile %8 kdv hariç tanesi 25 ytl’den 30 adet çanta satın alınmıştır. 12.04.2008 satın alınan ayakkabıların nakliyesi için yurtiçi kargo firmasının 68589 no’lu faturası ile %8 kdv dahil 11.80 ytl ödenmiştir. 13.04.2008 3652 no’lu tergan deri faturası ile %8 kdv hariç tanesi 11 ytl’den 55 adet satın alınmıştır. 14.04.2008 4 no’lu fatura ile %8 kdv dahil 330.40 ytl’lik çanta satılmıştır. 15.04.2008 de 1 no’lu yazarkasa fişi (z raporu) ile %8 kdv hariç 86 ytl’lik satış yapılmıştır. 16.04.2008 de 6537852 no’lu Eser plastik faturası ile %8 kdv hariç 172,80 ytl karşılığında terlik satın alınmıştır. 17.04.2008 de 2 no’lu yazarkasa (z raporu) ile kdv dahil 540 ytl’lik mal satılmıştır. 18.04.2008 de 326548 no’lu telefon faturası ile %18 kdv dahil 35.40 ytl ödenmiştir. Yukarıda verilen bilgilere göre işletme defterini işleyerek, işletme hesabı özetini düzenleyelim.

İŞLETME HESABI Sayfa No: 1 S I R A N O

ALINAN FATURA VEYA AÇIKLAMA BELGENİN

MASRAFLA R

Tar NO. ihi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TOPLAMLAR

İ D E R

SATIN ALINAN EMTİA

İNDİRİLECEK KDV

YEKÜN

DEFTERİ G

Sayfa No: 1 S I R A N O

VERİLEN FATURA VEYA BELGENİN Tari hi

AÇIKLAMA

ALINAN ÜCRET VE DİĞER GELİRLER

NO.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TOPLAMLAR

SATILAN EMTİA

HESAPLANAN KDV

YEKÜN

Giderler

…………….. ……….._ Tarihli İşletme Hesabı Özeti

Dönem Başı Emtia Mevcudu Dönem İçi Emtia Alışları Giderler (Masraflar)

Satışlar Alınan Ücret ve Diğer Gelirler Dönem Sonu Emtia Mevcudu

Gider Toplamı FARK (NET KÂR) GENEL TOPLAM

Gelir Toplamı FARK (NET ZARAR) GENEL TOPLAM

Gelirler

1.3. İşletme Defteri Programı İşletme defteri işlemleri bugün artık genellikle bilgisayar kullanılarak yapılmaktadır. Genel olarak işlem sırası şöyledir.  Bilgilerin kaydedileceği hesap dönemi ve işletme için bölüm, dizin açılması  İşlem kodlarının belirlenmesi  İşletme tanımları ve ayarlamaların yapılması  Gelir ve giderlerin girilmesi  Raporların düzenlenmesi  Raporların yazdırılması

1.3.1. Kayıt bölümü hazırlama Muhasebede hesap dönemi bir yıldır. İkinci sınıf bir tacirin bir yıllık muhasebe işlemlerini bilgisayara kaydetmek için, bilgisayar kayıt ünitesinde (hard disk) bir yer açmak gerekir. Kullanılan programa göre bu işleme ŞİRKET AÇMA, FİRMA EKLEME, İŞLETME TANIMLAMA gibi isimler verilir.

1.3.2. Kodlama İşletme defteri programında giderler ve gelirlere ait işlem kodları belirlenir. Kodlar bu işlemin gider tarafına mı, gelir tarafına mı yazılacağını, KDV sinin nasıl hesaplanacağını belirtir. İşletme defteri kodlarını serbestçe belirleyebiliriz. Kodlar rakam ile veya harfle düzenlenebilir. İşlem kodları basit veya ayrıntılı olabilir. Ayrıntılı kodlamada her gider çeşidi için bir kod belirlenir.

1.3.3. İşletme Tanımları Ve Diğer İşlemler İşletme tanımlarını aşağıdaki gibi belirleyebiliriz:  İşletmenin ad, unvan, adres bilgileri, ortak sayısı kaydedilir.  Hesap dönemi başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilir.  Kodlamalara göre giderler ve gelirler kayıt edilir.  İşletme defteri, İşletme hesabı özeti ve isteğe bağlı diğer raporlar düzenlenir  Raporlar yazdırılır. Sonraki yıla devir işlemi yapılarak işlemler tamamlanır.  Şimdi buraya kadar anlatılanları bilgisayar başında uygulayalım.

1.4. Paket Program İşletme Defteri Kayıtları İŞLETME programı ikinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda olduğu İŞLETME HESABI DEFTERİ işlemlerini bilgisayar ortamında yapmak amacıyla hazırlanmıştır. Kullanımı kolay ve basittir.

1.4.1. İşletme Programı Yapısı Şirket seçimi yaptıktan sonra

butonu tıklanır

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 1

1.4.2. Genel Tanımlar ve İşlem Kodları Bu menüde genel tanımlamalar ve yeni işlem kodlarının tanımlaması yapılır.

1.4.2.1. Gider ve Gelir Hesap Kodlarının Tanımlanması  Genel tanımlar menüsünden işlem kodları buradan da yeni işlem kodu tıklanır.

 Karşımıza işlem kod giriş sayfası açılır. Kendi oluşturduğumuz gider ve gelir hesaplarının kaydını yaparız. İşlem kodları tanımlanırken dikkat edilmesi gereken en önemli yer gelir ve gider sütunlarının seçilmesidir. Gider Tarafı Sütun Başlıkları T A SIRA R İ NO H

EVRA K

İŞLEM

AÇIK LAMA

SATIN ALINAN EMTİA

İNDİRİLECEK KDV

TOPLAM

MASRAFLAR

Gider Tarafı Sütun Başlıkları T A SIRA R NO İ H

EVRAK NO

İŞLEM

AÇIK LAMA

ALINAN ÜCRET VE GELİRLER

SATILAN EMTİA BEDELİ

HESAPLANAN KDV

TOPLAM

İşlem kod ekranı aşağıdaki gibi verileri üzerinde bulundurur.

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 2

2 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

Yeni İşlem Kodu. Yeni ve boş bir işlem kod girişi ekranına girer. Eski İşlem Kodu. Daha önceden kaydedilmiş bir işlem kodu üzerinde işlem. Kayıt. Ekranda görünen bilgi dosyaya kaydedilir. İptal. Ekranda görünen bilgi dosyadan silinir. İşlem Kod/Hesap Listesi. İşlem kodları/hesap listesini ekrana getirir. Fiş Listesi. Fiş listesini ekrana getirir. Önceki Kayıt. Bir önceki işlem koduna geçilir. Sonraki Kayıt. Bir sonraki işlem koduna geçilir. Yazdırma. Ekranda görünen bilgi/rapor geçerli yazıcıya gönderilir. Seçilecek Yazıcıya Yazdırma. Ekranda görünen bilgi/rapor seçilecek yazıcıya gönderilir. Ekranda Görüntüleme. Ekranda görünen bilgi/rapor ekranda görüntülenir. Yardım. Ekranda bulunan konu hakkında kısa yardım alınır. Not Sayfası. Boş bir not sayfasını ekrana getirir. Detay Bilgi. Giriş/çıkış hareketleri yapılan kayıtların, ilgili kartlarını detay bilgi olarak görüntüler. Genel Detay Bilgi. Tüm program modüllerinde kayıtlı olan bilgiler hakkında detay bilgi alınır. Ekranı Kapat. Çalışılan ekranı kapatır. Programdan Çık. İşletme programından çıkılır.

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 3

 Her kayıttan sonra karşımıza gelen pencerede evet butonu tıklanarak kayıt yapılır. Şimdi Müge Dağdelen işletmesine hesap planını için kullanılacak Hesap Kartlarını oluşturmaya başlayalım. Aşağıda oluşturduğumuz işlem kodlarını tek tek gireriz. 108 %8 KDV DAHİL MAL ALIŞI 109 %8 KDV HARİÇ MAL ALIŞI

118 119 300 208 209 218 219

%18 KDV DAHİL MAL ALIŞI %18 KDV HARİÇ MAL ALIŞI %18 KDV DAHİL GENEL GİDERLER % 8 KDV DAHİL MAL SATIŞI % 8 KDV HARİÇ MAL SATIŞI %18 KDV DAHİL MAL SATIŞI %18 KDV HARİÇ MAL SATIŞI

Her hesabı yazdıktan sonra kayıt simgesi daha sonra yeni simgesi tıklanır(F2=KAYIT). Yada seri kayıt yapılacaksa shift+F2 tuş kombinasyonu kullanılır. Bu bölümde her bir işlem için ayrı bir KDV oranı tanımlayabilir, KDV tutarının hariç mi yoksa dahil olarak mı hesaplanacağını belirtebiliriz. Ayrıca hareket fişi ekranında işlem kodunu yazdıktan sonra işlemle ilgili açıklamaların yapılmasını ve gelir/gider sayfalarında hesapların ilgili sütunlara işlenmesi sağlanır. En fazla 200 değişik işlem kodu tanımlanabilir.

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 4

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 5

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 6

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 7

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 8

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 9

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 10

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 11

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 12

1.4.2.2. İşlem Kod Listesi Daha önce açılmış işlem kodlarına ait bilgileri görmek, yazıcıdan bastırmak, herhangi bir düzeltme yapmak veya iptal etmek için bu bölüm kullanılır.

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 13

İşletme Defteri Modülü Ekran Görüntüsü 14

1.4.2.3. Paket Programda Tarih Değişimi Paket program ana penceresindeki ilk mönü olan Seçimler mönüsünden Ay/Yıl Girişi komutu ile işletmenin kayıtlarının yapılacağı ay ve yıl seçilerek işlemler yapılırken kolaylık sağlayacak olan tarih girilmelidir.

Örneğimizdeki işletmenin kayıtları Mart 2008 dönemine ait olduğu için bu alana 03/2008 girilerek kayıt edilmiştir. Bu şekilde paket programda bütün işletmelerin ve/veya bütün modüllerin çalışma tarihi 03/2008 olarak belirlenmişir.

1.4.3. İşletme Programlı Bir Şirket Açma Yeni bir şirket açmak istediğimizde Şirket /Devir İşlemleri menüsünden Şirket İşlemleri buradan da şirket açma seçilerek şirket bilgileri girilerek kullanılacak modüller seçilip onaylanılır.

seçeneği onaylanır.

Yapılan seçim işleminden sonra aşağıdaki pencere ekrana gelir.

Örneğimizde işletmenin sadece İŞLTEME DEFTERİ modülünü kullanacağı varsayılarak kullanılacak programlardan seçilmiş olan diğer modüller iptal edilmiş sadece işletme defteri yüklenmiştir. komutuna tıklandığında işletmenin programı hangi yıl kullanacağının sorulduğu pencere gelecektir 2008 yılında çalışılacağı varsayılmıştır. komutuna tıklanarak işlem tamamlanır.

EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT EDİYORUM, EMİNMİSİNİZ?

komutuna tıklanarak sonraki aşamaya geçilir.

mesajına

Daha sonra Şirketle ilgili parametrelerin girileceği ekran gelir. Eğer işletmenin stokları farklı ölçü birimleri ile tutulacaksa(koli-adet) stokta 2. birim onaylanır, cari hesaplar döviz cinsinden tutulacaksa caride döviz onaylanır, borkod kullanılacaksa onay verilir. butonu tıklanır.

YTL

seçeneğine

onay

verilerek

butonu tıklanır.

Aşağıdaki ekranda

butonu tıklanarak şirket kayıt işlemleri tamamlanır..

1.4.3.1. İşyeri Bilgilerinin Girişi

İşyeri bilgileri şirket açma anında girilerek kaydedilir. Eğer bilgiler değiştirilecekse, Şirket /Devir İşlemleri mönüsünden Şirket İşlemleri—Şirket Bilgileri mönüsünden yapılabilir.

1.4.3.2. Giderlerin Kaydı Uygulama 1 örneğinde verilen soruların çözümü aşağıdaki gibidir: 01/03/2008’de kuruluş sırasında defterlerin noter tasdiki için %18 KDV dahil 29.50 YTL ödemiştir.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 1

02.03.2008’de %18 KDV dahil 11.800 ytl’lik gıda 7262 no’lu Peybak faturayla alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 2

02.03.2008’de %8 KDV dahil 5.400 ytl’lik gıda 13678 nolu yörsan faturasıyla alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 3

03.03.2008 de %8 KDV dahil 3.240 ytl’lik mal 6273 no'lu bal küpü faturası ile satın alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 4

04.03.2008 de %18 KDV hariç 2.500 YTL’lik mal 46378 no'lu lever faturası ile satın alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 5

05.03.2008 malların nakliyesi için %18 KDV hariç 30 ytl367837 no'lu Aras kargo faturası ile ödenmiştir.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 6

06.03.2008 de 13875432 no'lu elektrik faturası ile %18 KDV dahil 14.16ytl ödenmiştir.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 7

08.03.2008 de 67839 no'lu komili faturası ile %18 KDV hariç 820 ytl’lik mal satın alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 8

09.03.2008 de 320043 no'lu pınar faturası ile %18 KDV hariç 725 ytl’lik mal satın alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 9

10.03.2008 de 01623467 no'lu belediye su makbuzu ile %18 KDV dahil 10.62 ytl ödenmiştir.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 10

12.03.2008 de işletme bünyesinde kullanılmak üzere %18 KDV dahil 29.50 ytl’lik kırtasiye malzemesi alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 11

13.03.2008 de 2567302 notlu Ülker faturası ile %18 KDV dahil 590 ytl'lik mal satın alınmıştır.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 12

16.03.2008 de 13336 no'lu Telekom faturası ile %18 KDV dahil 23.60 ytl ödenmiştir.

İşletme Defteri Gider Tarafı Kayıtları 13

1.4.3.3. Gelirlerin Kaydı Uygulama 1 örneğinin gelir kısmında yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibidir: 03.03.2008 de 1 nolu fatura ile %18 KDV dahil 708 ytl’lik mal peşin satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 1

04.03.2008 de yazarkasa fişine göre %8 KDV hariç 1400 ve %18 KDV hariç 600 ytl’lik mal satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 2

05.03.2008 de 2 no'lu fatura ile %18 KDV hariç 400 ve %8 KDV dahil 324 ytl’lik mal satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 3

07.03.2008 de 3 no'lu fatura ile % 8 KDV dahil 432 ytl’lik mal satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 4

11.03.2008 yazar kasa fişiyle günlük %18 KDV dahil 472 ytl’lik mal satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 5

14.03.2008 de 4 no'lu fatura ile %8 KDV hariç 800 ytl ve % 18 KDV dahil 864 ytl'lik mal satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 6

15.03.2008 de yazarkasa raporuna göre günlük %8 KDV dahil 648 ytl’lik mal satılmıştır.

İşletme Defteri Gelir Tarafı Kayıtları 7

1.4.3.4. İşletme Defteri Raporlarının İzlenmesi İşletmenin gelir ve gider kayıtlarını yaptıktan sonra defter dökümlerini alabiliriz. Bu işlemi yapabilmek için İşletme Defteri Modülünde Raporlar – İşletme Defteri— Defter Dökümü komutu ile gerçekleştiririz.

Bu işlemi yaptığımızda hangi tarihler arasındaki defter dökümünü alacağımız gösteren bir pencerede ekrana gelir buradan, 1. Değer bölümüne 01/03/2008, 2. Değer Bölümüne 31/03/2008 yazarak gelecektir.

komutuna tıklandığında İşletme defteri dökümü ekrana

İşletmenin defter özetini görmek içinse Raporlar---İşletme Defteri—Defter özeti komutu kullanılarak raporlama yapılır.

1.4.3.5. Yanlışların Düzeltilmesi Hataların düzeltilmesi aşağıdaki pencerede görüldüğü gibi servis işlemlerinden izlenir.

İşletme Defterine yapılan kayıtlar da düzeltme yapmamız gerektiğinde Servis— Dosya Bakımı—Kayıt Düzeltme—Gelir Giderleri Toplamı komutunu kullanarak işletme defterindeki toplam gelir ve gider rakamlarında değişiklik yapılabilir.

Gider veya gelir bölümleri ayrı pencerelerde görüntülenir ve ilgili ay toplam değerleri üzerinde değişiklik yapıldıktan sonra “Kaydet” komutu ile değişiklik kaydedilir.

İşlem kodları ile yapılan işlemlerin toplam değerlerinde her bir hesap kodu için ayrı ayrı değişiklik yapılıp kaydedilir.

UYGULAMAFAALİYETİ FAALİYETİ UYGULAMA İşlem Basamakları

Öneriler

 İşletmenin gelir sayılan tahsilatlarını belirleyiniz.

 Gelir olabilecek inceleyiniz. Bazı olmayabilir.

 İşletmenin gider sayılan ödemelerini belirleyiniz.

 Gider olabilecek işlemleri dikkatli inceleyiniz. Bazı ödemeler gider olmayabilir.  İşletme defterini bilgisayar ortamında yapacağınız işletme için bir şirket açınız.  Şirkete kod verirken işletme ismi ve çalışılacak yılı birleştirerek bir kod belirleyiniz. Örnek olarak AKASYA KUMAŞ işletmesi 2007 yılı işlemleri için kodu AKAS2007 olan bir şirket açabilirsiniz.  İşletme unvan ve adres bilgilerini kaydediniz.  Vergi tarifesini kaydediniz.

 İşletme defterini bilgisayar ortamında düzenleyiniz.

işlemleri dikkatli tahsilatlar gelir

 İşlem kodlarını tanımlayınız.

 Basit kodlama mı yapacaksınız, ayrıntılı kodlama mı yapacaksınız kararlaştırınız.  Gider ve gelirlerin işletme defterinde yazılacakları sütunları, KDV dahil, hariç, KDV siz olup olmadıklarını belirleyiniz.  İşlemin yazılacağı sütunları E harfi ile, yazılmayacağı sütunları H harfi ile işaretleyiniz.  KDV oranını veya yoksa sıfır yazınız.  KDV DAHİL mi sorusuna dahil ise E değilse H yazınız.  İşlem kodlarının GİDER mi GELİR mi olduklarına dikkat ediniz.

 Rapor düzenleyiniz.

 İşletme defteri gider sayfasını ekrana ve kağıda yazdırınız.  Gelir sayfasının yazdırınız.  İşletme hesabı özetini ekrana çıkartınız.  Diğer raporları inceleyiniz.  Yeni bir şirket açınız  Eski şirket servis bölümünden yeni yıl açılış işlemi yapınız.

 Yeni yıl açılışı yapınız.

ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) 1. Hangisi işletme defteri gider sayfasına işlenmez? A) İşyeri kira gideri B) Satın alınan mal C) İndirilecek KDV D) Hiçbiri 2. Hangisi işletme defteri gelir sayfasına yazılmaz? A) Satılan emtia bedeli B) Satın alınan emtia C) Hesaplanan KDV D) Alınan ücret ve diğer gelirler 3. İşletme defterine hangi belge işlenmez? A) Emtia alış, satış faturaları B) Demirbaş Eşya faturaları C) Masraf faturaları D) Hiçbiri 4. Hangi cümle yanlıştır? A) Demirbaş alışları gider yazılmaz. B) Demirbaş alışları gelire yazılmaz. C) Demirbaş amortismanı gidere yazılır. D) Demirbaş satışları gider yazılamaz. 5. İşletme hesabı özeti niçin düzenlenir? A) Kar veya zararı hesaplamak için B) Tacirin borçlarını göstermek için C) Demirbaşları göstermek için D) Hiçbiri 6. Hangisi işletme defterine işlenen belgedir? A) B) C) D)

Tahsilat makbuzları Tediye makbuzları Kira gideri makbuzu Çek ve senet bordroları

7. Hangisi ayrıntılı işlem kodu olabilir? A) B) C) D)

HKG Hariç Kdv li giderler FAS Faturalı satışlar DKG Dahil KDV li giderler EG Elektrik giderleri

8. Gider sayfasında 2, 3, 4. sütünlara yazılacak giderin işlem kodu hangisidir? A) H-E-E-E B) E-H-H-E C) H-E-H-E D) H-H-E-E 9. Açık satış faturası işletme defterine nasıl işlenir? A) İşlenmez B) Gider sayfasına işlenir C) Gelir sayfasına işlenir D) Hepsi de yanlış 10. İşletme defteri gider sayfasını ekrana listelettik, Amortisman gideri çıkmıyor, neden? A) Amortisman gideri gider sayfasına yazılmaz B) Amortisman satırına E yazılmamıştır. C) Gelir sayfasında gözükür. D) Hiçbiri 11. İşlem kodu yanlış, düzeltmek için ne yapmalıyım? A) İşlem kodunu iptal ederiz. B) Raporlar bölümüne gideriz. C) Yeni işlem kodundan düzeltiriz. D) Eski işlem kodundan düzeltiriz. 12. Gider yanlış kaydedilmiştir, düzeltmek için ne yapmalıyız? A) Eski kayıttan ekrana getir, düzelt, kaydet. B) Eski işlem kodundan düzelt C) Yeni bir kayıt daha gir. D) Yeni kayıttan ekrana getir, düzelt, kaydet.

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

B. UYGULAMALI TEST Bilgisayarda işletme defteri kaydetmeden önce aşağıdaki kurulum ayarlarını yapınız. İçinde İŞLETME programı bulunan bir şirket açınız. Şirketi default yapınız. Tarihi 1 Aralık 2008 olarak değiştiriniz. İşyeri bilgilerini tanımlayınız. Meryem Doğan, Züccaciye, Bakırköy Vd-322 000 21 00 5- Gelir Vergisi Dilimlerini tanımlayınız. 6- İşlem kodlarını tanımlayınız. 7- İşletme Defteri özeti ve diğer raporları düzenleyiniz. 1234-

Kurulum ayarlarından sonra aşağıdaki işlemleri sırasıyla bilgisayarda işleyiniz.

İşlemler:1 Aralık, Kaş Kırtasiyeden ticari defter vb. malzeme aldı. 9. nolu kapalı fatura ile 40,00 + kdv 1-

Bakırköy 1. noterine 3744. makbuz ile tasdik ücreti ödendi. 55,00+kdv

3 Aralık, Özel Ticaret’ten 105.fatura ile 1 adet yazar kasa aldı. 600,00+%8 kdv

5 Aralık, Vatan Gıda’dan 8l4. fatura ile 700,00+% 18 kdv ile Tabak alındı.

6 Aralık, Özel Ticaret’ten 250 adet bardak satın alındı. 100,00 + %18 kdv

10 Aralık, 10 günlük perakende satışlar, 001-009. Z raporları ile kdv dahil 295, 00 YTL

6- 13 Aralık, 0001. peşin fatura ile satış; 200,00+ kdv 7-

14 Aralık, elektrik ft ödendi 47. nolu fatura ile 20,00 + kdv ödendi.

20 Aralık, 011-020. Z Raporları ile satış, 236,00 YTL kdv dahil

22 Aralık, işyeri sahibine 150 ,00YTL kira ödendi. 1. Kira Makbuzu ile

10- 27 Aralık, 383. fatura ile Naz porselenden’dan 900,00+ kdv fincan alındı. 11- 30 Aralık, 021-030. Z Raporları ile satış; 708,00 kdv dahil.

DEĞERLENDİRME İşlemleri sınıf içinde arkadaşlarınızdan gerçekleştirebilirsiniz.

öğretmeninizden

yardım alarak

KONTROL LİSTESİ

Değerlendirme Ölçütleri Evet 1. Mal alış faturalarını işletme defterine yazabilir misiniz? 2. Gider faturalarını işletme defterine yazabilir misiniz? 3. Satış faturalarını işletme defterine yazabilir misiniz? 4. İşletme defteri işlemlerini bilgisayarla yapmak için şirket açabilir misiniz? 5. İşlem kodları tanımlayabilir misiniz? 6. Gider fişi düzenleyebilir misiniz? 7. Gelir fişi düzenleyebilir misiniz? 8. Demirbaş tablosu düzenleyebilir misiniz? 9. Envanter listesi düzenleyebilir misiniz? 10. İşletme defteri dökümü alabilir misiniz? 11. İşletme hesabı özeti dökümü alabilir misiniz? 12. İşlem kodlarını değiştirebilir misiniz? 13. Yanlış hareket kayıtlarını düzeltebilir misiniz? 14. Yeni yıl açılışı yapabilir misiniz?

Hayır

DEĞERLENDİRME Modül için istenen faaliyetleri kazandığınız davranışları işaretleyiniz.“Evet” ler kazandığınız becerileri gösterecektir. ”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ Bu öğrenme faaliyeti ile bilanço esasına göre yapılacak kayıtları tutabileceksiniz.

bilgisayarda

ARAŞTIRMA  

Birinci sınıf defter tutma işlemleri nelerdir, araştırınız. Çevrenizdeki şirketlerin hangi muhasebe paket programını kullandığını araştırınız.

2. BİRİNCİ SINIF DEFTER TUTMA Şirketler, kurumlar vergisi mükellefleri, 1. sınıf tacirler bilanço usulü defter tutar. Bilanço usulü defter sistemine çift kayıt usulü de denir. Envanter bilanço defteri, Yevmiye Defteri, Defter-i Kebir 1. sınıf tacirlerin tutmak zorunda olduğu defterlerdir. Bilanço usulü muhasebe işlemlerinin yapılmasında bilgisayarlar büyük oranda kullanılmaktadır. Bilgisayar öncesinde yoğun insan emeği ve göz nuru ile yapılan işlemler muhasebe programları ile daha az emek harcayarak yapılmaktadır.

2.1. Muhasebe Süreci Sene başı açılış kayıtlarından ertesi yıl açılış kayıtlarına kadar yapılan işlemler muhasebe sürecini meydana getirir. Normal hesap dönemi bir yıldır. 1 Ocak tarihinde açılış işlemleri ile başlar. 31 Aralık tarihli kapanış işlemleri ile biter. Muhasebe süreci aşamaları aşağıdaki gibidir.  Açılış bilançosunun düzenlenmesi  Açılış bilançosunun ve her mali nitelikli işlemin, yevmiye defterine, defter-i kebire, yardımcı defterlere kayıt edilmesi  Aylık mizanların düzenlenmesi  Dönem sonu envanter işlemlerinin yapılması  Dönem gelir tablosunun düzenlenmesi  Sonuç (gelir-gider) hesaplarının kapatılması  Kesin mizanın düzenlenmesi  Dönem sonu bilançosunun düzenlenmesi  Bilanço hesaplarının kapatılması

2.1.1. Açılış Kayıtları Muhasebe işlemlerini bilanço usulü ile yapacak olan ve yeni kurulan bir işletmede önce sahip olunan varlıklar ve kaynakları belirlenir. Varlıklar işletmenin elinde bulunan para, mal, demirbaş eşya, çek, senet gibi değerlerdir. İşletmeye ait olan varlıklar öz kaynakları, işletme dışından borçlanarak alınan varlıkların bedelleri yabancı kaynakları meydana getirir. İşletme varlık ve kaynaklarını gösteren mali tabloya bilanço denir.

BİLANÇO AKTİF (VARLIKLAR) IDönen Varlıklar 100 KASA HESABI IIDuran Varlıklar 255 DEMİRBAŞLAR

AKTİF TOPLAMI

PASİF (KAYNAKLAR) 1 000,00 IIIKısa Vadeli Kaynaklar IVUzun Vadeli 4 000,00 Kaynaklar VÖz Kaynaklar 500 SERMAYE 5 000,00 PASİF TOPLAMI

Yabancı Yabancı 5 000,00 5 000,00

Bilanço eşitlikleri: AKTIF = PASIF Öz kaynaklar = Aktif - Yabancı Kaynaklar Varlıklar, kaynaklar, giderler, gelirler hesap denilen tablolarda takip edilir. Bilanço yevmiye defterine 1. madde olarak, açılış maddesi olarak yazılır. _______________01.01.2008 _________________ 100 KASA HESABI 01 Merkez 255 DEMİRBAŞLAR 01 Büro Demirbaşları 500 SERMAYE HESABI 01 Ali Mert Açılış Bilançosundan .

1 000,00 4 000,00

5 000,00

Yıllardan beri faaliyette olan işletmelerde açılış kaydı, geçen seneye ait sene sonu bilançosunun bu yılın defterlerine yazılması ile yapılır.

2.1.2. Muhasebe Fişleri Açılış kayıtlarından sonra yapılan ticari faaliyetler, belgeleri ile birlikte YEVMİYE DEFTER’İNE işlenir. İşlemler yevmiye defterine madde numarası, tarih, borçlu ve alacaklı hesaplar, hesap tutarları, açıklama belirtilerek yazılır. Ticari belgeler 10 gün içinde yevmiye defterine yazılmalıdır. İşlemleri yevmiye defterine yazmadan önce muhasebe fişlerine yazabiliriz. Muhasebe fişleri kullanımı isteğe bağlı belgelerdir. Genel olarak üçe ayrılırlar.  Kasa Tahsil Fişi: Kasaya para getiren işlemleri için kullanılır. Bu fişe yazılan işlemlerde sadece kasa hesabı borçludur. Fiş üzerinde 100 KASA hesabı yazılı olduğundan, alacaklı hesapların yazılması yeterlidir.

KASA TAHSIL FISI BORÇLU HESAP 100 KASA HESABI

YEVMIYE NO:

01 Merkez

ALACAKLI HESAPLAR ANA HESAPLAR

Tarih: / Fiş Nu:

/2008

TUTA RI

DÖKÜMLER

ACIKLAMA: Şekil 2. 1: Kasa tahsil fişi örneği. Peşin satışlar için kasa tahsil fişi düzenlenir.



Kasa Tediye Fişi: Kasadan para çıkartan işlemler bu fişe yazılır. Bu fişe yazılan

işlemlerde 100 KASA HESABI alacaklıdır. Bu hesap fiş üzerinde yazılı olduğundan borçlu hesaplar yazılır.

KASA TEDIYE FISI Yevmiye No:

Tarih: / Fiş Nu:

TUTARI

BORCLU HESAPLAR ANA HESAPLAR

/2008

DÖKÜMLER

ALACAKLI HESAP 100 KASA HESABI 01 Merkez ACIKLAMA: Şekil 2.2: Kasa tediye fişi: Peşin alışlar kasa tediye fişine yazılır.

 Mahsup Fişi: Kasa tahsil ve Kasa Tediye fişlerine yazılamayan işlemler bu fişe yazılır. Kasa fişlerinde olduğu gibi önceden belirli bir hesap yoktur. Borçlu ve alacaklı hesaplar muhasebeci tarafından belirlenir. Bazı muhasebeciler bu üç ayrı fişi kullanmak yerine bütün işlemlerini MAHSUP FİŞİ veya MUHASEBE FİŞİ’NE yazmaktadır. Kasa ile ilgili olduğu halde mahsup fişine yazılan işlemler de vardır. Herhangi bir işlemde kasadan başka hesaplar da borçlanıyorsa, o işlem mahsup fişine yazılır. Aynı şekilde bir tediye işleminde kasadan başka hesaplar da alacaklı oluyorsa işlem mahsup fişine yazılır.

Mahsup fişi HESAPLAR

İstanbul, ..../...../2008 Nu.........: Dökümler

BOR Ç

ALACAK

TOPLAMLAR AÇIKLAMA .............................................................................................................................

Yevmiy e

Düz.

Kont.

Şekil 2.3: Mahsup fişi örneği. Kasa fişlerine yazılamayan işlemler bu fişe yazılır.

2.1.3. Yevmiye Defteri Açılış kaydından sonra, günlük ticari işlemler tarih sırasıyla maddeler halinde bu deftere yazılır. Bir yevmiye maddesi, bir muhasebe fişindeki bilgileri taşır. Yevmiye maddesinin özel bir yazım şekli vardır. Ticari faaliyetleri yevmiye maddesi haline yazabilmek için bilanço usulü muhasebe eğitimi alınmalıdır. 

Yevmiye maddesi özellikleri     

Her yevmiye maddesinin bir numarası vardır. Her yevmiye maddesinin bir tarihi vardır. Her yevmiye maddesinde borçlu hesaplar ve alacaklı hesaplar vardır. Her yevmiye maddesinin borç toplamı ile alacak toplamı birbirine eşittir. Her yevmiye maddesinin bir açıklaması vardır.

Madde no

Madde tarihi

75______________ 10.Ocak 200 _______________ 100 KASA HESABI 01 Merkez 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 01 Perakende

590,00 500,00 90,00

391 HESAPLANAN KDV 10/33. fatura ile Can Gıda’ya satış

ALACAKLI HESAP

BORÇ

ALACAK

BORÇLU HESAP AÇIKLAMA

DETAY

Şekil 2.4: Yevmiye Maddesi

2.1.4. Defter-i Kebir Muhasebe hesaplarının ayrı ayrı gösterildiği defterdir. Her muhasebe hesabının bir tarafı borç, diğer tarafı alacaktır. Hesabın borç ve alacak toplamları arasındaki farka bakiye (kalan) denir.

2.1.5. Mizanlar- Sağlama Tabloları Kebir hesapları listesidir. Hesapların, dolayısıyla işletmenin muhasebe açısından durumunu görmek için düzenlenir. Mizana hesaplar borç, alacak tutarları ve bakiyeleri ile yazılır. Mizan haftalık, aylık, yıllık olarak düzenlenebilir. Hesapların her ayki değerleri alınarak aylık mizan düzenlenebilir. Hesapların yılbaşından bugüne kadar gelen değerleri ile kümülatif mizan düzenlenir. .......İŞLETMESİ ...../..../200... TARİHLİ Sır HESAP HESAPLAR a KODU No

.......MİZANI TUTAR BORÇ ALACAK

KALAN BORÇ ALACAK

TOPLAMLAR Şekil 2.5: Mizan hesapların durumunu gösteren bir sağlama tablosudur.

2.1.6. Yardımcı Defter Kayıtları Kebir hesapları, hesapla ilgili ayrıntıları göstermez. Detay ve ayrıntıları görmek için yardımcı defterler kullanılır. Örneğin, Defter-i Kebirdeki 102 BANKALAR HESABI işletmenin bütün bankalardaki parasını gösterir. Hangi bankada ne kadar paramız olduğunu yardımcı defter kayıtlarından görebiliriz.

2.1.7. Gelir Tablosu İşletme gelir ve giderlerini gösteren temel mali tablodur. Gelir tablosunda işletmenin belli bir dönemde elde ettiği kâr veya zarar da gösterilir.

2.1.8. Bilanço İşletmenin varlıkları ve kaynaklarını gösteren temel mali tablodur. Aktif ve pasif olarak ikiye ayrılır. Aktifte işletme varlıkları gösterilir. Pasifte işletme kaynakları gösterilir. Varlıklar DÖNEN VARLIKLAR ve DURAN VARLIKLAR olarak ikiye ayrılır. İşletmede bir yıla kadar kalacak olan varlıklar dönen varlıktır. Para, çek, senet, mal gibi. İşletmede bir yıldan uzun süre kalacak olan varlıklar duran varlıktır. Demirbaş eşyalar, taşıtlar gibi. Kaynaklar da üç grupta yer alır.  KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR  UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR  ÖZ KAYNAKLAR Yabancı kaynak borç demektir. Borcumuzun vadesi 1 yıla kadarsa kısa, bir yılı geçerse uzun vadeli yabancı kaynaktır. Öz kaynaklar varlıkların bize ait olan kısmıdır. Varlıklardan yabancı kaynakları çıkartırsak öz kaynakları buluruz.

2.1.9. Envanter Bilanço Defteri Varlıklara ait sayım listeleri, sene sonu bilançosu, sene sonu gelir tablosu bu deftere yazılır.

2.1.10. Sene Sonu İşlemleri Açılış kayıtlarından sonra, ticari faaliyetler hep aynı şekilde fişlere işlenir. Fişler yevmiye defterine yazılır. Yevmiye defteri kayıtları kebir defteri ve yardımcı defterlere yazılır. İşlemleri kontrol etmek için mizanlar düzenlenir. Sene sonuna kadar bu böyle sürer gider.

Sene sonunda işlemleri sonuçlandırmak, kar zararı belirlemek, hesapları kapatmak, gelir tablosu ve bilanço düzenlemek için sene sonu işlemleri yapılır. Kısaca hatırlattığımız bu işlemler muhasebe sürecini oluşturur. Muhasebe süreci artık bir çok işletmede bilgisayar ortamında yürütülmektedir.

2.2. Muhasebe Paket Programı Bilanço usulü muhasebe işlemleri muhasebe paket programlarıyla yapılabilir. Sırasıyla yapılacak işlemler şunlardır.     

Hesap dönemine ait bilgilerin kayıt edileceği bir şirket açmak Tanımlama ve servis işlemlerini yapmak Hesap planı hazırlamak Fişleri kaydetmek Raporlar alıp, kontrol etmek

Fiş girişlerinden sonra diğer işlemleri program otomatik olarak yapmaktadır.

2.2.1. Program Yapısı ve Firma Tanımlaması Firma tanımlamalarında şirket açma işlemlerinden firma ile ilgili tanımlar girilir.

Genel Muhasebe İşlemleri 1

Yukarıda firma tanımları verilen işletmenin sadece MUHASEBE modülünü kullanacağı varsayılmıştır. Paket programın diğer modülleri iptal edilmiş sadece Muhasebe yüklenmiştir. komutuna tıklandığında işletmenin programı hangi yıl kullanacağının sorulduğu bölümde ise 2008 yılında çalışılacağı varsayılmıştır. seçilir..

komutu

Uyarı mesajına komutuna tıklanarak sonraki aşamaya geçilir. Daha sonra Şirketle ilgili Parametrelerin girileceği ekran gelir. Eğer işletmenin stokları farklı ölçü birimleri ile tutulacaksa(koli-adet) stokta 2. birim onaylanır, cari hesaplar döviz cinsinden tutulacaksa caride döviz onaylanır, bor kod kullanılacaksa onay verilir. butonu tıklanır.

Ytl

seçeneğine

onay

verilerek

butonu tıklanır. Tekdüzen hesap planının açılmasının seçildiği aşağıdaki ekranda butonu tıklanır.

Maliyet hesaplarında kullanılacak olan hesapların seçimi yapıldıktan sonra şirket kayıt işlemleri tamamlanmış olur.

2.2.2. Hesap Planı Bu bölümde kullandığınız hesap kod ve isimlerini sisteme kaydedecek gerekli değişiklikleri yapacak, hesap planınızın dökümünü alabileceksiniz. Firmanın sistemde kurulu bir hesap planı vardır. İstenildiği takdirde HESAP PLANI/YENİ HESAP bölümünden kullanıcılar yeni hesaplar açabilirler. Paket programın MUHASEBE modülü, muhasebe hesaplarını bir HESAP KODU ve HESAP İSMİ üzerinden takip etmektedir. HESAP KODU'nun toplam uzunluğu 20 hane olabilmekte, istenilen seviyede hesap açılabilmektedir. Hesap kodlarını tanımlarken harf veya rakam kullanma imkanı vardır. Hesap kodları seviyelerine aşağıda bazı örnekler verilebilir; Hesap planımızı istediğimiz seviyede derinleştirebilir, istediğimiz hesapları ise ana hesap seviyesinde bırakabiliriz. Aşağıdaki örnekte bir ana hesabının altında açabileceğimiz hesaplar verilmiştir. 102 102 10

BANKALAR HESABI (ana hesap) İŞ BANKASI (birinci grup alt hesap)

102 10 01 102 10 02

İŞ B. POZCU İŞ B. URAY

(ikinci grup alt hesap) (üçüncü grup alt hesap)

Yukarıdaki hesap kodlarını grup seviyesinde yeni hesap kartlarına tanımlayalım. Yeni açılmakta olan hesapla ilgili bilgiler ekrana girildikten sonra KAYIT tuşuna basılarak hesap planına dahil edilmiş olur. F2 tuşu kayıt tuşu olarak kullanılmaktadır. SHİFT+F2 tuşuna basılırsa ekran kaydı yapılacak ve yeni bir kayda seri olarak geçme imkanı elde edilecektir.

Genel Muhasebe İşlemleri 2

Bu arada unutulmaması gereken bir husus; iki veya daha alt seviyedeki hesapları açarken bir üst seviye hesabının önceden açılmış olması gerektiğidir. Örneğin 102 20 hesabını açmadan 102 20 002 hesabını açamayız. Ana hesap altında alt hesap grup tanımlamaları yapılmışsa kayıt yapılırken, en alt gruptaki hesap kodu ile giriş yapılır.

2.2.3. Açılış Kaydı Yapmak Birinci sınıf tacirler firmalarının ilk kurulumunda sermaye olarak işletme aktifine kaydettireceklere kalemleri Açılış Fişlerine işleyerek muhasebeleştirirler. Bu işlem Muhasebe Fişleri menüsünden Açılış/Kapanış fişleri ekranından yapılır.

UYGULAMAFAALİYETLERİ FAALİYETİ-1 UYGULAMA Firmamız aşağıdaki değerlerle faaliyetine başlamıştır. İşletmenin açılış fişini düzenleyiniz. Nakit: 80.000,00 YTL Banka Hesabı: 65.000,00 YTL İş bankası Uray Şubesi, Taşıt: 50.000,00 YTL, Demirbaş: 20.000,00 YTL, Sermaye=?

Genel Muhasebe İşlemleri 3

Açılış fişinde sermaye hesabının borç tarafına eşitlemek için otomatik toplam alacak kısa yol tuşu “ *K ” dır. Hesap kodu yazılıp alacak bölümüne gelindiğinde “*K” yazıldığında borç tarafın toplamını alacak tarafa eşitler.

2.2.4. Tediye Fişi Kaydı Yapmak İşletmenin nakit çıkışlarının kaydedildiği fişin tediye fişi olduğunu hatırlatarak başlamak doğru olacaktır. İşletmeden nakit çıkışı olduğunda Tediye fişinin sadece borçlu hesaplar fişe işlenir, alacaklı hesap otomatik olarak kasa hesabına yazılır.

UYGULAMA FAALİYETİ-2 01/01/2008 tarihinde %8 KDV hariç 15.000,00 YTL lik mal 8521 nolu Komil (Zeytinyağı firması) faturası ile peşin satın alınmıştır. İşlemin muhasebe fişine işlenmesi aşağıdaki şekilde olacaktır.

Genel Muhasebe İşlemleri 4

KDV hesaplanması için matrah kısmında CTRL+K Daha Sonrada KDV nin yazılacağı Satırda CTRL+L komutları ile otomatik olarak KDV hesaplanabilir. Bu işlemi Bilgi Giriş İşlemleri menüsünden de yapabiliriz.

2.2.5. Mahsup Fişi Kaydı Yapmak Yapılan muhasebe işleminde nakit girişi ve nakit çıkışı yoksa kayıt yapacağımız fiş türü Mahsup Fişidir. Uygulam1: 03/01/2008 tarihinde İşletme 6234789 no’lu Filiz Gıda faturası ile %8 KDV hariç 20.000,00 YTL’lik malı çek karşılığı satın

almıştır. Mahsup fişinde hem borçlu hem de alacaklı hesaplar yazılmak zorundadır.

Genel Muhasebe İşlemleri 5

2.2.6. Tahsil Fişi Kaydı İşletmenin nakit girişi olan işlemlerinde kullanılacak fiş Tahsil fişidir. Sadece alacaklı hesaplar yazılır borçlu hesap otomatik olarak kasa hesabın borç kaydedilir. Uygulama 1. 04/01/2008 tarihinde %8 kdv dahil 12.960,00 YTL’lik mal 1 numaralı faturayla Ilgın markete satılmıştır.

Genel Muhasebe İşlemleri 6

2.2.7. Yevmiye Defteri Dökümü İşletmenin ay içindeki muhasebe kayıtlarını ilgili muhasebe fişlerine işledikten sonra yevmiye defteri dökümünü çok kolay bir şekilde alırız. Dikkat edilmesi gereken en önemli olay işlemlerin Muhasebe Fişlerine doğru kaydedilmesidir. Yevmiye Defteri Dökümü almak için, Raporlar menüsünden Defterler—Yevmiye- Yevmiye seçeneği ile işlem yapılır. Bu bölümde yıl sonunda onaylı defter kaydı alınmak istendiğinde Onaylı Yevmiye seçeneği kullanılır. Yevmiye defterinin dökümünün alınacağı 2 tarih aralığı girilerek belli bir dönemin yada boş bırakılarak bütün işlemlerin dökümü alınabilir.

Genel Muhasebe İşlemleri 7

01/01/2008 ile 31/01/2008 tarihleri arasındaki işlemlerin yevmiye defteri kayıtlarını görüntülemek için tarihler yazıldıktan sonra

butonuna tıklanarak döküm alınır.

2.2.8. Defteri Kebir Dökümleri Alınması İşletmenin hesaplarının durumunu görüntülemek için Raporlar menüsünden Defterler—Defteri-Kebir seçilerek rapor alınır. Tarih ve hesap kodu girilerek tek bir hesabın dökümü alınabileceği gibi birden fazla hesabın dökümü de alınabilir.

Genel Muhasebe İşlemleri 8

Tarihler girildikten sonra hesap kodu yazılıp örneğimizde 100 Kasa Hesabının büyük defter raporunu almak için

butonuna tıklarız.

Genel Muhasebe İşlemleri 9

Kasa hesabının ocak ayı içindeki hareketlerini Borç/Alacak olarak listelemiş oluruz.

2.2.9. Mizan Mizan çekebilmek için mizan ekranında istenen tarih belirtilmelidir. Tarih olarak sadece ay ve yıl belirtilirse söz konusu ayın sonu itibarı ile mizan değerleri elde edilir. Bu değerler doğrudan ana dosyadan okunur ve süratle mizan elde edilir. AKTARMALI MİZAN modunda çalışılıyor ise mizanı istenilen ayın ve önceki ayların mizan nakillerinin yapılmış olması gerekmektedir. ANLIK MİZAN modunda çalışılıyorsa herhangi bir ayın mizan nakli işlemine gerek kalmamakta zira sistem anlık mizan modunda, fişlerin kaydı aşamasında mizanı yaratmaktadır.  Aylık Mizan Aylık mizan alırken SERVİS bölümünde tanımlanan HESAP DÖNEMİ BAŞLANGICI sistem tarafından dikkate alınmaz. Yani aylık mizan için listeleme aralıkları girilirken verilen tarihe göre mizan çıkarılır.  İki Tarih Arası Mizan Bu bölümde listeleme aralıklarında belirtilen iki tarih arası mizan görüntülenir. SERVİS bölümünde belirlenen HESAP DÖNEMİ BAŞLANGIÇ TARİHİ sistem tarafından dikkate alınmaz. AÇILIŞ FİŞİ parametresi işaretlenirse açılış fişinde kullanılan hesaplar göz önüne alınarak mizan raporunda yer alır, boş bırakılırsa açılış fişinde kullanılan hesaplar

mizan dökümünde işleme alınmaz. KAPANIŞ FİŞİ parametresi işaretlenirse kapanış fişinde kullanılan hesaplar göz önüne alınarak mizan raporunda yer alır, boş bırakılırsa kapanış fişinde kullanılan hesaplar mizan dökümünde işleme alınmaz.  Açılış Mizanı Bu bölümde sadece açılış fişinde kullanılan hesaplar ve tutarları göz önüne alınarak açılış mizanı ekrana veya yazıcıya dökülür. Ekranda bulunan parametrelere uygun cevaplar verilerek döküm alınır. AÇILIŞ TARİHİ hanesine açılış fişinin kesilmiş olduğu ay ve yıl yazılır.  Kapanış Mizanı Bu bölümde sadece kapanış fişinde kullanılan hesaplar ve tutarları göz önüne alınarak kapanış mizanı ekrana veya yazıcıya dökülür. Ekranda bulunan parametrelere uygun cevaplar verilerek döküm alınır. KAPANIŞ TARİHİ hanesine kapanış fişinin kesilmiş olduğu ay ve yıl yazılır. Mizan almak için Raporlar menüsünden mizan seçeneği ile istenilen türdeki mizan seçilerek görüntülenir. Uygulamada en çok iki tarih arası mizan kullanılmaktadır.

Genel Muhasebe İşlemleri 10

Genel Muhasebe İşlemleri 11

2.2.10. Yardımcı Defter Kayıtları Açılış fişinde yer alan bankalar hesabının muavin defter kaydı olan İş bankası uray şubesi için defter dökümü alalım.

Genel Muhasebe İşlemleri 12

Yukarıdaki işlemde Ocak 2008 dönemine ait 102 10 no’lu muavin hesabın dökümünü almış oluruz.

Genel Muhasebe İşlemleri 13

2.2.11. Gelir Tablosu Gelir tablosu işletmenin gelir ve giderlerinin özetlendiği tablo olup raporlar menüsünden çıkartılır.

2.2.12. Bilanço İşletmenin bilançosunu raporlar bölümünden bilanço ile ilgili tanımları girdikten sonra alabiliriz. Bilanço bilgisayardan alındığında aşağıdaki gibi görünecektir.

Genel Muhasebe İşlemleri 14

Genel Muhasebe İşlemleri 15

2.2.13. Yıl Sonu İşlemleri Yıl sonu işlemlerinde aşağıdaki kayıtları yapınız. Satılan malın maliyetinin 9.000 YTL olduğu varsayılarak yevmiye defterine işleyelim. Yurtiçi Satışlar hesabının alacak kalanını borçlandırıp 690 Dönem Kar Zarar hesabına kaydedelim. İşletmenin dönem net kar veya zararını 590 dönem net kar veya zararı hesabına kaydedelim. Satılan malın maliyet hesabına devri;

Genel Muhasebe İşlemleri 16

Satışların dönem dönem kâr zararına devri;

Genel Muhasebe İşlemleri 17

Satılan mal maliyetlerinin dönem kâr zararına devri;

Genel Muhasebe İşlemleri 18

Dönem kâr zararının, net dönem kârı hesabına devri;

Genel Muhasebe İşlemleri 19

2.2.13. KDV Tahakkuku KDV ile ilgili hesaplar aşağıdaki gibi birbirinden düşülür.

Genel Muhasebe İşlemleri 20

İşletmenin Defteri kebir hesap kalanlarını incelediğimizde 191 İndirilecek KDV tutarının 2800 YTL, 391 Hesaplanan KDV tutarının 960 olduğu görülecektir. Hesaplar arasında aşağıdaki ilişkiye göre; Hesaplanan KDV > İndirilecek KDV ise aradaki fark Ödenecek KDV Hesaplanan KDV < İndirilecek KDV ise aradaki fark Devreden KDV Olacaktır. KDV mahsupları ve gelir tablosu hesaplarının kapanış işlemleri yapıldıktan sonra işletmenin Mizan aşağıdaki şekilde olacaktır.

2.2.14. Kapanış Fişi Oluşturma İşletmenin önem sonu yevmiye,mizan, gelir tablosu ve bilanço oluşturmadan önce kapanış muhasebe kaydını otomatik olarak yaptırmak için Açılış kapanış Fişleri—Kapanış Fişi Yaratma seçeneği ile yapılmaktadır. Kapanış Fişi oluşturulduktan sonra Kapanış Fişi komutu ile oluşturulan kapanış fişi aşağıdaki gibi olacaktır.

Genel Muhasebe İşlemleri 21

Dönem sonunda bilgisayardan aldığımız mizan ve bilanço aşağıdaki gibidir.

Genel Muhasebe İşlemleri 22

Ayrıntılı bilanço aktif tarafı;

Genel Muhasebe İşlemleri 23

Ayrıntılı bilânço pasif tarafı;

Genel Muhasebe İşlemleri 24

Kapanış fişleri yarattıktan sonra yevmiye defteri ne aşağıdaki kayıt eklenmiş olacaktır.

Genel Muhasebe İşlemleri 25

UYGULAMAFAALİYETİ FAALİYETİ UYGULAMA İşlem Basamakları

Öneriler

 Muhasebe işlemleri için bilgisayarda şirket açınız.

 Paket programda şirket işlemleri, şirket açma bölümüne gidiniz.

 Hesap planı hazırlayınız.

 Şirket açma işlemlerini sırasıyla yapınız.  Kasa hesabına yardımcı hesap açınız.

 Muhasebe fiş çeşidini belirleyiniz.

 Kasa hesabını tanıtınız.  Fişi inceleyiniz, sadece kasa hesabı borçlu ise tahsil fişidir.  Sadece kasa hesabı alacaklı ise tediye fişidir

 Bilanço usulüne göre muhasebe işlemlerini kaydediniz.

 Diğer fişler mahsup fişidir  Fişleri kaydediniz  Mizan çıkartıp, inceleyiniz.  Raporları inceleyiniz

 Gelir tablosu ve bilanço düzenleyiniz.

    

Sene sonu kayıtlarını yapınız. Giderleri yansıtınız. Gelir tablosu düzenleyiniz Gelir gider hesaplarını kapatınız. Bilanço düzenleyiniz.

ÖLÇME DEĞERLENDİRME ÖLÇME VEVE DEĞERLENDİRME OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız. 1. Hangi programdan yevmiye defteri dökümü alabiliriz. A) İŞLETME B) CARİ HESAP C) MUHASEBE D) ÇEK-SENET 2. Kullanıcının yapması gereken işlem hangisidir. A) Yevmiye defteri B) Defter-i Kebir C) Mizan D) Muhasebe fişi 3. Yıllardan beri faaliyette olan işletmede açılış kaydı nasıl yapılır? A) Geçen yılın sene sonu bilançosuna göre B) Bu yıla ait sene sonu bilançosuna göre C) Geçen yılın sene sonu gelir tablosundan D) Hiçbiri 4. Aşağıdaki yevmiye maddesi hangi fişe yazılır? ____________ / _______________ 100 KASA HESABI 101 ALINAN ÇEKLER 120 ALICILAR HESABI para ve çek alındı

A) Kasa tahsil fişi B) Mahsup fişi C) Kasa tediye fişi D) Hiçbiri

5. Aşağıdaki yevmiye maddesi hangi fiş ile kaydedilmektedir? ___________ / ___________ 770 GENEL YÖNETİM GİD A) Kasa tahsil fişi 100 KASA HESABI B) Mahsup fişi 360 ÖD. VERGİLER C) Kasa tediye fişi Kira ödemesi D) Hiçbiri 6. Aşağıdaki maddenin muhasebe fişini belirleyiniz? ________ / __________ 153 TİCARİ MAL A) Kasa tahsil fişi 191 İND. KDV B) Mahsup fişi 100 KASA C) Kasa tediye fişi Peşin mal alımı D) Hiçbiri

7. Muhasebe programı kullanıcının hangi yanlışını yakalayamaz. A) Başka hesaba ait bir kodun yazılması B) Fiş tutarlarının eşit olmaması C) Hesap tutarının yazılmaması D) Ana hesabın yardımcı hesap belirtilmeden yazılması 8. Hangi rapor hesapların durumunu liste halinde gösterir. A) Muhasebe fişi dökümleri B) Kebir dökümleri C) Yevmiye dökümleri D) Mizan 9. Hangisi işletme kâr’ının nasıl elde edildiğini gösterir. A) Gelir tablosu B) Bilanço C) Mizan D) Hiçbiri 10. Muhasebe programı işlemlerini sıraya koyunuz. 1 – Gelir tablosu 2 – Muhasebe fişleri girişi 3 – Bilanço 4- Hesap planı hazırlama A) 1, 2, 3, 4 B) 4, 2, 1, 3 C) 4, 3, 1, 2 D) 2, 1, 3, 4 11. Ana hesap ile yardımcı hesapları birbirinden ayıran karakter nedir. A) Yıldız B) Nokta C) Boşluk D) Hiçbiri 12. Mahsup fişi son satır tutarını programın yazması için hangisi yapılır? A) F2 KAYIT B) * B C) * ENTER D) * K, ENTER 13. Hangi cümle yanlıştır? A) Kasa tahsil fişine KASA HESABI yazılmaz. B) Kasa tediye fişine KASA HESABI yazılmaz. C) Mahsup fişine KASA HESABI yazılmaz D) Mahsup fişine bütün hesaplar yazılır

14. Mizanda sadece ana hesapları ve bakiyelerini görmek için ne yaparsınız? A) Hesap seviyelerini 1, LİSTE: B B) Özel kodlara 1, LİSTE: T C) Hesap kodlarına 1, LİSTE: T D) 1. Hesap seviyesine S, İkinciye G 15. Satıcıya yapılan ödeme alıcıya kaydedilmiş, nasıl düzeltirsiniz? A) Fişi iptal ederim B) Fişi düzeltirim C) Yeni bir fiş düzenlerim D) Hiçbiri 16. 320 SATICILAR 01 Yurtiçi Satıcılar A08 Aydın Pazarlama A) B) C) D)

Yandaki hesabı nasıl kaydedersiniz?

320 SATICILAR hesabını kaydederim. Önce 320 01 hesabı sonra 320 01 A08 hesabı kaydederim. Hesap koduna 01 A08 yazar kaydederim. Hesap koduna A08 yazar kaydederim

17. Hangisi yapılmaz ise gelir tablosu yanlış olur? A) Tahsilatlar kaydedilmemiş ise B) Tediyeler kayıt edilmemiş ise C) Giderler yansıtılmamış ise D) Hiçbiri 18. Yevmiye defterine yazdırılmış bir muhasebe fişini nasıl düzeltirsiniz. A) Düzeltme fişi kaydederim B) Eski fişten düzeltirim C) Fişi iptal ederim D) Yeni fişten düzeltirim.

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız, cevaplarınız doğru değilse faaliyeti tekrar gözden geçiriniz

B. UYGULAMALI TEST Aşağıdaki işlemleri bir paket program kullanarak bilgisayarda yapınız. Sonuçlarınızı raporlar ile karşılaştırınız. Yapamadığınız işlemler varsa veya sonuçlarınız yanlış ise öğrenme faaliyeti 2 yi tekrarlayınız. Kar Rulman Şirketinin Muhasebe İşlemleri 1) Masa üstüne adınızı taşıyan bir klasör oluşturunuz. 2) Klasör içinde muhasebe programına bir kısa yol yapınız. 3) KAR RULMAN için bir şirket açınız /firma tanımlayınız 4) Aşağıdaki hesapları açınız. 100 01 Merkez / 153 01 Rulman / 191 33 Alış Kdvsi / 391 01 Satış Kdvsi / 770 01 Çeşitli Giderler 5) Kasa hesabını tanıtınız. Aşağıdaki işlemlerin fişlerini muhasebe programına giriniz. 6) Kar Rulman, Servet Zengin’in bilançosuna bakarak açılış fişini düzenleyiniz. KIRIMLI RULMAN 5/12/200_ İŞE BAŞLAMA BİLANÇOSU 1- DÖNEN V. 100 KASA 153 TİC. MAL

8 000,00 750,00 7 250,00

3- KISA V.YK 4- UZUN VYK 5- ÖZ KAYNAK 500 SERMAYE

8 000,00

7) 11Aralık, 55 no’lu kapalı fatura ile %18 kdv hariç 7 000 ,00YTLlık rulman satıldı. __________ 11/12/ 200_ _____________ 100 KASA HESABI 8 260,00 600 Y.İ. SATIŞLAR 7 000,00 01 Rulman 391 HESAPLANAN KDV 1 260,00 11/55. ft. İle satış ____________ _____________

8) 20 Aralık, 9 no’lu kapalı fatura ile 800 YTLlık çeşitli gider ödendi. + % 18 kdv ___________ 20/12/ 200_ _______________ 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 800,00 01 Çeşitli Giderleri 191 İND. KDV 144,00 33 Alış Kdvsi 100 KASA HESABI 944,00

01 Merkez 20/9.ft ile gider yapıldı. ___________ ________________ 9) 27 Aralık, Garanti bankasında açtırılan hesaba 6 500,00 YTL yatırıldı. __________ 27 /12/200_ _____________ 102 BANKALAR 6 500,00 01 Garanti 100 KASA HESABI 6 500,00 01 Merkez Yatırılan __________ _______________ 10) 30 Aralık, Kdv tahakkuku yapıldı. 11) Geçici mizan düzenlendi. Kırımlı Rulman 30/12/200_ tarihli geçici mizanı no

hesaplar

100 102 153 191 360

KASA BANKALAR TİCARİ MAL İNDİRİLECEK KDV ÖDENECEK VERGİLER HESAPLANAN KDV SERMAYE Y.İ.SATIŞLAR GENEL YÖNETİM GİD. toplamlar

391 500 600 770

Borç tutarı

Alacak tutarı

9 010,00 6 500,00 7 250,00 144,00

1 260,00

7 444,00

Borç bakiyesi

Alacak bakiyesi

1 566,00 6 500,00 7 250,00

144,00 1 116,00

1 116,00

1 260,00 8 000,00 7 000,00

8 000,00 7 000,00

800,00

800,00 24 964,00

16 116,00

12) 31 Aralık, Sene sonunda elimizde kalan stok malın değeri: 4 250 YTL. Satışların maliyeti hesaplanıp, kaydedildi. (Satış maliyeti: Alış – stok işlemi ile bulunan değeri 621 SATILAN TİCARİ MAL MALİYETİ 01 Rulman hesabına borç, 153 01 hesabına alacak yazarak) 13) Giderler yansıtıldı. (Mahsup fişinde 770 in değeri 632 in borcuna 771 in alacağına yazılarak)

14) Gelir tablosu düzenlendi.(Kar Zarar tablosu) Ayrıntılı Gelir Tablosu

A- BRÜT SATIŞLAR B- SATIŞ İNDİRİMLERİ C- NET SATIŞLAR D- SATIŞLARIN MALİYETİ BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI E- FAALİYET GİDERLERİ (-) FAALİYET KAR VEYA ZARARI ………. DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI

7 000,00 7 000,00 3 000,00 4 000,00 800,00 3 200,00 3 200,00

15) 7’li hesaplar kapatıldı. (Mahsup fişinde 771 borç 770 alacak) 16) 6’lı gelir hesapları K/Z hesabına devredildi. (600 borçlu, 690 alacaklı) 17) 6’lı gider hesapları K/Z hesabına devredildi. (690 borçlu, 621, 632 alacaklı) 18) Dönem Kâr Zararı, dönem net kar zarar hesabına devredildi. (690 bakiyesi 692 ye devredilerek) 19) Dönem net kar zararı bilanço hesabına devredildi. (692 bakiyesi 590 a devredilerek) 20) Sene sonu bilançosu düzenlendi. (Rapor seviyesi 3, hareket görenler listelensin, dipnot basılmasın) BİLANÇO DÖNEN VARLIKLAR 12 316,00 A- HAZIR DEĞERLER 8066,00 01. Kasa 1566,00 03. Banka 6500 ,00 E- STOKLAR 4250,00 04. Ticari Mal 4250,00 DURAN VARLIKLAR

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 1116,00 F. ÖDENECEK VERGİ 1116,00 01. Ödenecek Vergi 1116,00 ÖZ KAYNAKLAR A. ÖDENMİŞ SERMAYE 1. Sermaye F. DÖNEM NET KARI

12 316,00

11200,00 8000 ,00 8000,00 3200,00

12 316,00

KONTROL LİSTESİ Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Değerlendirme Ölçütleri 1. Birinci sınıf muhasebe süreci işlemlerini sıralayabilir misiniz? 2. Ticari işlem veya belgenin muhasebe fişini seçebilir misiniz? 3. Muhasebe programlı bir şirket açabilir veya firma tanımlayabilir misiniz? 4. Tekdüzen hesap planı tanımlayabilir misiniz? 5. Yardımcı hesapları tanımlayabilir misiniz? 6. Kasa Tahsil Fişi kayıt edebilir misiniz? 7. Kasa Tediye Fişi kayıt edebilir misiniz? 8. Mahsup Fişi Kayıt edebilir misiniz? 9. Fiş yanlışlarını düzeltebilir misiniz? 10. Hesap yanlışlarını düzeltebilir misiniz? 11. Mizan düzenleye bilir misiniz? 12. Gelir tablosu düzenleyebilir misiniz? 13. Bilanço düzenleyebilir misiniz? 14. Yevmiye maddeleri numaralandırabilir misiniz? 15. Yevmiye defteri dökümü alabilir misiniz? 16. Defter- Kebir dökümü alabilir misiniz? 17. Yardımcı defter dökümleri alabilir misiniz? 18. Hesap grafikleri düzenleyebilir misiniz?

Evet

Hayır

DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

MODÜL DEĞERLENDİRME

MODÜL DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

Ticari defterlerin bilgisayar ile tutulmasında hangi program kullanılmaz? A) B) C) D)

İŞLETME MUHASEBE CARİ HESAP HİÇBİRİ

2. Hangi programda alıcıların bize olan borcunu göremeyiz? A) İŞLETME B) MUHASEBE C) CARİ HESAP D) HİÇBİRİ 3. İşletme programındaki işlem kodlarına karşılık muhasebe programında hangisi var? A) Muhasebe Fişleri var B) Gider ve gelir hesapları var C) Gelir Tablosu var D) Hiçbiri 4. Hangisi işletme defteri gelir sayfasına yazılmaz? A) Satılan emtia bedeli B) Alınan Ücretler C) Hesaplanan KDV D) İndirilecek KDV 5. İşletme defterine hangi belge işlenir? A) Emtia alış, satış faturaları B) Demirbaş Eşya faturaları C) Çek ve Senetler D) Tahsilat Makbuzları 6. Hangi cümle yanlıştır? A) Demirbaş amortismanı gidere yazılır. B) Satılan emtia gelire yazılır. C) Demirbaş amortismanı gidere yazılamaz. D) Demirbaş satışları gelir yazılır.

7. İşletme hesabı özetine karşılık bilanço usulü muhasebede hangisi düzenlenir? A) Mizanlar B) Gelir Tablosu C) Bilanço D) İşletme Hesabı Özeti 8. Hangisi yevmiye defterine yazılmaz? A) B) C) D)

Alış, satış faturaları Tahsil, tediye makbuzları Çek, senet bordroları Hiçbiri

9. Hangisi basit işlem kodu olabilir? A) B) C) D)

SG Su Giderleri TS Triko satışları EG Elektrik Giderleri DKG Dahil KDV’li giderler

10. Kapalı satış faturası işletme defterine nasıl işlenir? A) İşlenmez B) Gider sayfasına işlenir C) Gelir sayfasına işlenir D) Hepsi de yanlış 11. Hangi programdan defter-i kebir dökümü alabiliriz? A) MUHASEBE B) İŞLETME C) CARİ HESAP D) ÇEK-SENET 12. Muhasebe programları ile ilgili yanlış cümleyi belirleyiniz? A) Muhasebe programları ana hesapları kendileri açar B) Muhasebe fişleri yevmiye defterine ve kebire kullanıcı tarafından işlenir. C) Muhasebe fişlerini yevmiye defteri ve kebire program kayıt eder. D) Muhasebe fişinde yapılan yanlış yevmiye defterini etkiler. 13. Aşağıdaki madde hangi fişe yazılır? ____________ / _______________ 100 KASA HESABI 120 ALICILAR HESABI 101 ALINAN ÇEKLER tahsilatlar

A) Kasa tahsil fişi B) Mahsup fişi C) Tediye fişi D) Hiçbiri

14. Aşağıdaki maddenin fişi hangisidir? ___________ / ___________ 770 GENEL YÖNETİM GİD 360 ÖD. VERGİLER 100 KASA HESABI Kira ve vergi ödemesi

A) Kasa tahsil fişi B) Mahsup fişi C) Kasa tediye fişi D) Hiçbiri

15. Aşağıdaki maddenin muhasebe fişini belirleyiniz? ________ / __________ 153 TİCARİ MAL 191 İND. KDV 320 SATICILAR Mal alımı

A) Kasa tahsil fişi B) Mahsup fişi C) Kasa tediye fişi D) Hiçbiri

16. Muhasebe programı kullanıcının hangi yanlışı yapmasını önler? A) Başka hesaba ait bir kodun yazılması B) Fiş açıklamasının yanlış yazılması C) Hesap tutarının yanlış yazılması D) Ana hesabın yardımcı hesap belirtilmeden yazılması 17. Aşağıdakilerden hangisinde yapılan yanlış diğerlerini etkiler? A) Yevmiye B) Defteri- Kebir C) Muhasebe Fişi D) Mizan 18. İşletmenin varlıkları ve kaynaklarını gösteren tablo hangisidir? A) Gelir tablosu B) Bilanço C) Mizan D) İşletme Hesabı Özeti 19. Bilgisayarlı muhasebe paket programı için aşağıda verilen işlemleri sıralayınız? 1. Mizan düzenlemek 2. Muhasebe fişleri girişi 3. Kasa hesabını tanıtmak 4. Hesap planı hazırlama A) 1, 2, 3, 4 B) 4, 2, 1, 3 C) 4, 3, 1, 2 D) 4, 3, 2, 1 20. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Açılış kaydı, açılış fişine veya mahsup fişine yapılabilir B) Muhasebe fişlerinin borç toplamı ile alacak toplamı farklıdır. C) Kasa tahsil fişinde 100 KASA HESABI ve diğer hesaplar borçludur. D) Mizanın borç ve alacak toplamları birbirine eşit değildir.

21. Alıcılardan yapılan tahsilat tutarı yanlış kaydedilmiştir, hata nasıl düzeltilir? A) Fiş iptal edilir B) Fiş düzeltilir C) Yeni bir fiş düzenlenir D) Hiçbiri 22. 320 SATICILAR 01 Yurtiçi Satıcılar B12 Beyaz Ticaret B12 Beyaz ticaret işletmesinin yardımcı hesabını nasıl silersiniz. A) B) C) D)

Hesap iptal edilemez Hesap hiç çalışmamış ise iptal ederim. 320 hesabı iptal ederim. Hiçbiri

DEĞERLENDİRME Sorulara verdiğiniz yanıtları modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı belirleyiniz. Yanlış cevaplandırdığınız sorularla ilgili konuları tekrar inceleyip öğrenmeye çalışınız.

B- UYGULAMA TEST Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız modülü tekrar ediniz. Değerlendirme Ölçütleri

Evet

Hayır

1. İkinci sınıf defter tutma işlemlerini bilgisayarla yapmak için kayıt ortamı (şirket açma/firma tanımlama) hazırlayabilir misiniz. 2.Ticari belgeleri işletme defterine yazılma kriterine göre sınıflandırabilir misiniz. 3. Ticari belgeleri gider veya gelir sayfasına yazma ölçüsüne göre sınıflandırabilir misiniz. 4. İşlem kodları tanımlayabilir misiniz. 5. Belgeleri işletme programına kayıt edebilir misiniz. 6. İşletme defteri, işletme hesabı özeti raporları düzenleyebilir misiniz. 7. Birinci sınıf defter tutma işlemlerini bilgisayarla yapmak için kayıt ortamı hazırlayabilir misiniz. (şirket açma/firma tanımlama) 8. İşletme bünyesine uygun Tekdüzen hesap planı hazırlayabilir misiniz. 9. Muhasebe kayıtlarının hangi fişe girileceğini belirleyebilir misiniz. 10. Muhasebe fiş kaydı, düzeltmesi, iptali yapabilir misiniz. 11. Birinci sınıf çıkartabilir misiniz.

defterler

dökümlerini

bilgisayardan

12. Birinci sınıf tacirlerle ilgili mali tabloları bilgisayardan çıkartabilir misiniz.

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

D B B C A C D A C B D A

ÖĞRENME FAALİYETİ 2 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

C D A B B C A D A B C D C A B B C A

MODÜL DEĞERLENDİRME TESTİ CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

C A B D A C B D D C A B A C B D C B D A B B

ÖNERİLEN KAYNAKLAR ÖNERİLEN KAYNAKLAR     

LAZOL İbrahim Prof. Dr., Gürsoy Yaser Öğr. Gör., Bilgisayarlı Muhasebe I-II GENÇ Hakkı, Muhasebe Programları, Gözen Yayınevi, İstanbul,2007 ETA program Kılavuzları www.eta.com.tr www.eta.hizmetleri.com/

KAYNAKÇA KAYNAKÇA     

LAZOL İbrahim Prof. Dr., Gürsoy Yaser Öğr. Gör., Bilgisayarlı Muhasebe I-II GENÇ Hakkı, Muhasebe Programları, Gözen Yayınevi, İstanbul,2007. ETA program Kılavuzları www.eta.com.tr www.eta.hizmetleri.com/