ARAÇ TEKNOLOJİSİ DERSİ TEMEL ELEKTRONİK KONULARI ÇALIŞMA SORU VE CEVAPLARI 1) Ohmmetre ile direnç nasıl ölçülür?Kısaca yazınız. CEVAP: Alet direnç ölçülmeden önce uçları birbirine değdirilerek kısa devre yaptırılır.bu durumda aletin ibresi sıfır noktasına doğru hareket eder.sıfır noktası ohmmetre de sıfır noktası sağ taraftadır. İbre sıfırda durmazsa üstündeki düğme ile sıfırlanır.Bundan sonra ölçülmek istenen direnç bağlanarak değer ohm olarak okunur. 2) Direnç ne için kullanılır? CEVAP: Direnç bir devredeki akımın sınırlandırılması ve gerekli olan gerilimin temin edilmesi için kullanılır. 3) Ayarlı direnç ne demektir? İki örnek veriniz. CEVAP: Değeri ayarlanabilen dirençlere ayarlı direnç denir. Örnek:Potansiyometreler,sürgülü reostalar ve tornavida ucu ile ayarlanan trimer dirençlerdir. 4) Toplam direnci 42Ω olan bir devreye üç direnç seri bağlanmıştır.Dirençler 9 ve 12Ω ise üçüncü direncin değerini bulunuz. CEVAP: VERİLENLER RT = 42 Ω
R1 = 9 Ω
RT= R1 + R2 + R3
R2 = 12 Ω
R3 = ?
42 = 9 + 12 +R3
42 = 21 + R3
R3 = 42 -21
R3 = 21 Ω
5) 220 voltluk bir tesiste 40Ω ve 60Ω olan iki elektrik ocağı seri olarak bağlanmıştır. a) Ocakların çektiği akımı bulunuz. b) Her ocak üzerine düşen gerilimi hesaplayınız. CEVAP: VERİLENLER U=220 V R1=40 Ω R2=60 Ω a) I= ?
b) U1= ? U2= ?
a) RT = R1 + R2
RT= 40 + 60 = 100 Ω
b) U1 = I × R1
U1 = 2.2 × 40 = 88 V.
U2 = I × R2
U2 = 2.2 × 60 = 132 V.
I=U/R
I = 220 / 100
I = 2.2 A.
6) Dirençleri yapılarına göre sınıflandırınız. CEVAP: 11. Karbon dirençler : Karbon ve plastik reçineden yapılır. 22. Telli dirençler : Porselen üzerine tel sarılarak yapılır. Yüksek akım ileten yerlerde kullanılır 33. Film dirençler : İki tipte yapılır. Bunlar; karbon film ve metal filmdir. 44. Cermet dirençler : Seramik gövdenin çok yüksek sıcaklıkta karbonlanması ile elde edilir. 5 7) Direnç sembollerini çizerek gösteriniz. CEVAP:
Sabit
Değişken
Potansiyemetre
8) Direnç omik değeri ne demektir? Direnç üzerinde nasıl gösterilir. CEVAP: Bir direncin omik değeri, o direncin elektrik akımına gösterdiği zorluk demektir. Direncin omik değeri,ya üzerlerinde doğrudan doğruya rakamla yazılır.Ya da renk kodları aracılığıyla belirtilir.
9) Dirençlerin iki önemli karakteristiği nedir? CEVAP: Dirençlerin iki önemli karakteristiği vardır. Bunlardan biri direncin omik değeri, diğeri ise direncin gücü olarak tanımlanır 10) Dirençte tolerans ne demektir? Nasıl ifade edilir. CEVAP: Dirençte tolerans değeri % ile ifade edilir. Direncin omik değerinin çevre şartlarına göre artması veya azalması demektir.
11) Anolog avometre ile direnç kontrolü nasıl yapılır? CEVAP:1. Ölçülecek direncin tahmini değerine göre avometrenin skalası seçilir. 2. Avometrenin kablosunun uçları birleştirilerek ölçü aletinin sıfırlama ayarı yapılır. 13. Avometrenin kablosunun uçları direncin uçlarına değdirilerek skaladan değer okunur (Okunan bu değer direnç üzerindeki değer veya renk bantlarının sayısal değeri ile karşılaştırılıp doğruluğu kontrol edilebilir.). 12) Dİyotu tanımlayarak niçin kullanıldığını açıklayınız. CEVAP: Diyot tek yöne elektrik akımını ileten bir devre elemanıdır. Diyotun P kutbuna "Anot", N kutbuna da "Katot" adı verilir. Genellikle A.C. akımı DC akıma dönüştürmek için Doğrultma devrelerinde kullanılır. 13)Diyotun doğru polorizasyonu ne demektir? Açıklayınız. CEVAP:Doğru Polarma:Anot ucuna güç kaynağının pozitif kutbu, katot ucuna da güç kaynağının negatif kutbu bağlandığında P tipi maddedeki oyuklar güç kaynağının pozitif kutbu tarafından, N tipi maddedeki elektronlar da güç kaynağının negatif kutbu tarafından itilir. Bu sayede aradaki nötr bölge yıkılmış olur ve kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru bir elektron akışı başlar. Yani diyot iletime geçmiştir. Bu duruma doğru polorizasyon denir. 14) Diyotun ters polorizasyonu ne demektir? Açıklayınız. CEVAP:Diyotun katot ucuna güç kaynağının pozitif kutbu, anot ucuna da güç kaynağının negatif kutbu bağlandığında ise N tipi maddedeki elektronlar güç kaynağının negatif kutbu tarafından P tipi maddedeki oyuklarda güç kaynağının pozitif kutbu tarafında çekilir. Bu durumda ortadaki nötr bölge genişler, yani diyot yalıtıma geçmiş olur. Bu duruma ters polorizasyon denir. 15) Diyot çeşitlerini yazarak sembollerle gösteriniz. CEVAP:1 - Zener Diyot 2 - Tunel Diyot 3- Varikap Diyot : 4-Şotki (Schottky) Diyot :Normal diyotlar 5-Led Diyot 6- Foto Diyot :
16) Diyot kontrolleri nasıl yapılır?Lamba ile yapılanı çizerek gösteriniz. CEVAP: Avometre ile veya bir batarya ve bir lambadan faydalanılarak yapılır.
Yukarıdaki devre bağlantısı yapıldığı zaman devredeki lamba yanıyor ve diyot uçları ters çevrildiğinde de lamba sönüyor ise diyot sağlamdır.Şayet lamba yanmaya devam ediyor ise diyot arızalıdır. Ayrıca bağlantı yapılırken diyot üzerindeki şerit, bize o ucun negatif uç olduğu hakkında bilgi verir. 17) Transistor ü tanımlayarak tiplerini yazınız. CEVAP: Girişine uygulanan sinyali yükselterek gerilim ve akım kazancı sağlayan, gerektiğinde anahtarlama elemanı olarak kullanılan yarıiletken bir elektronik devre elemanıdır. Uygulamada farklı kullanım alanlarına sahip çok sayıda transistör çeşidi vardır. Transistör yari iletken malzemeden yapılmış elektronik devre elemanıdır. Her ne kadar diyotun yapısına benzese de çalışması ve fonksiyonları diyottan çok farklıdır.Transistor iki eklemli üç bölgeli bir devre elemanı olup iki tiptir.Bunlar; PNP ve NPN tipi transtörleridir.
18) Transistor ün tiplerini çizerek gösteriniz. CEVAP:
19) Transistor ün cinsi ve muayenesinde dikkat edilmesi gereken en önemli husus nedir? CEVAP: Avometrenin D. kademesinde, içindeki pil voltajından yararlanarak transistörün emiter, beyz ve kollektör uçlarına doğru veya ters polarma uygulamak, doğru polarmada düşük bir direnç ters polarmada ise çok yüksek bir direnç gözleneceğini bilmektir.
20) Tristör ne demektir? Kısaca açıklayınız. CEVAP: PNPN yüzey birleşmeli yarı iletken elemandır.Çok küçük tetikleme akım ve gerilimleri ile kontrol edilebilir.Tek yönlü akım geçişine izin verirler.Kontrollü diyotta denilebilir.
21) Tristörün Sembolünü çizerek çalışmasını kısaca anlatınız. Anod ucuna pozitif, katot ucuna negatif gerilim geldiğinde iletime geçmeye hazırdır. Geyt ucuna uygulanan küçük bir pozitif darbe gerilimi veya DC gerilim ile iletken olur. DC geriliminde iletken olduklarında geyt gerilimleri kesilse dahi iletimde kalmaya devam eder. Durdurmak için ise anot akımını kesme, anot-katot uçlarını kısa devre etme ve anotkatot uçlarına ters polarma vererek durdurma yöntemleri kullanılır.
22)Kondansatör ne demektir? Tanımlayınız. CEVAP:Karşılıklı iki iletken ve bunların arasında bulunan bir yalıtkan maddeden oluşan ve elektrik yükü depo edebilme yeteneğine sahip devre elemanlarına kondansatör denir.
23) Kondansatör sembolleri nelerdir? Çizerek gösteriniz. CEVAP:
24) Kondansatör çeşitleri nelerdir? Yazınız. CEVAP: a) Mika kondansatörler b) Kağıt kondansatörler c) Seramik kondansatörler d) Değişken kondansatörler e) Elektrolitik kondansatörler
25) Araçlarda kullanılan kondansatörün görevleri nelerdir? Yazınız. CEVAP: 1) Platinlerde kıvılcım meydana gelmesini önler 2) Primer devre akımını ani olarak keser. 3) Bujilerde meydana gelen kıvılcım süresini uzatır.
26) Araç üzerinde kullanılan kondansatörün çalışmasını kısaca anlatınız. CEVAP:Platinler açılırken primer devre akımı kolay geçiş yeri arar.En uygun yer kondansatör kablosunun bağlı olduğu iletken levhadır.Elektronlar buraya yerleşir ve kondansatör şarj olur.Platinler tekrar kapandığında levha üzerindeki elektronlar primer devreye geçer.Kondansatör deşarj olur.
27) Kondansatörde yapılan kontroller nelerdir? Yazınız. CEVAP: 1) Seri direnç 2) Yalıtkanlık 3) Kapasite
28) Kondansatör birimini yazarak kısaca açıklayınız. CEVAP: Kondansatörlerde kapasite birimi Farad'tır. Bir kondansatör uçlarına 1 voltluk gerilim uygulandığında o kondansatör üzerinde 1 kulonluk bir elektrik yükü oluşuyorsa kondansatörün kapasitesi 1 Farad demektir.
29) Kondansatör kapasitesi ne demektir? Kapasite hangi faktörlere göre değişir? Açıklayınız. CEVAP: Kondansatörün elektrik yükü depo edebilme yeteneğine "kapasite" denir. Kapasite iletkenin cinsine,yüzey alanına ve yalıtkanın kalınlığına göre değişir.
30) Kondansatörün araç üzerindeki yeri neresidir? Çıkış kablosu nereye bağlanır. CEVAP: Kondansatör platin tablası üzerine yada distribütör gövdesine oturtulur.Çıkış kablosu ise distribütörün primer devre girişine bağlıdır.