ARAÇ TEKNOLOJİSİ DERSİ (ŞARJ SİSTEMİ VE ALTERNATÖR) ÇALIŞMA SORULARI 1.Şarj sisteminin görevini ve parçalarını yazınız. CEVAP: Görevi: Şarj sistemi, motordan aldığı mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirerek elektrikle çalışan alıcıların beslenmesini ve bataryanın devamlı şarjda olmasını sağlar. Parçaları: batarya, alternatör, regülatör (konjektör) ve şarj göstergesi. 2.Alternatörlerin çalışma prensibini kısaca açıklayınız. CEVAP: Bir manyetik alan içerisinde hareket eden bir iletken, manyetik kuvvet hatlarını kestiği zaman iletken üzerinde elektro motor kuvveti (indüksiyon voltajı) oluşur ve iletken devrenin bir elemanı durumunda ise üzerinden bir akım geçer. 3.Aşağıdaki şekle bakarak alternatörün çalışmasını anlatınız. CEVAP: Rotor, kontak anahtarı açıldığında üzerinden geçen uyarı akımı ile mıknatıslanır. Uyartım akımı rotordaki manyetik alanı arttırmak içindir. Manyetik alan içerisinde bulunan sabit stator sargılarında voltaj meydana gelir.Bu voltaj üç fazlı alternatif akımdır. Rotor, araç motoru tarafından döndürüldüğünde,rotorda oluşan manyetik alanda dönmeye başlar. Şekilde sabit olan iletken stator sargısı ve hareket eden manyetik alansa rotordur.Alternatörler doğru akım üreteçleriyle aynı mantıkla çalışırlar. Bir iletkenin etrafındaki manyetik alan değişince iletkende bir akım oluşur. Modern tipik bir alternatörde rotor denilen mıknatıslar demir cevherine sarılmış olan stator denilen sabit iletken sargıların içinde veya etrafında dönerler. Mekanik enerjinin rotorları döndürmesiyle iletkenler etrafındaki manyetik alan değişir ve elektrik akımı üretilmiş olur. 4.Alternatörde, sabit bir voltaj elde etmek için mıknatısın sabit bir hızda döndürülmesi gerekir. Bununla beraber motor yol koşullarına bağlı olarak değişik hızlarda çalıştığından, alternatörün hızı sabit tutmak mümkün değildir.Bu şartlarda sabit voltaj nasıl sağlanır? CEVAP:Bu zorluğu çözmek ve sabit bir voltaj sağlamak amacıyla sabit bir mıknatıs yerine elektromıknatıs kullanılmıştır. Elektromıknatıs, üzerine bobinler sarılmış bir demir çekirdektir. Bobinlerden akım geçtiğinde, çekirdek mıknatıslanır. Mıknatıslanmanın derecesi, bobinden geçen akımın miktarıyla değişir. Böylece, alternatör düşük hızlarda dönerken akım arttırılır, bunun tersi de, alternatör yüksek hızlarda dönerken akım azaltılır. Elektromıknatıstan geçen akım, akü tarafından beslenir ve miktarı voltaj regulatörü (konjektör) tarafından kontrol edilir. Bu nedenle alternatör motor hızına bağlı olmaksızın sabit voltaj üretir. Alternatörlerde akımın üretildiği iletkenler sabit durur ve manyetik alanı meydana getiren ve adına rotor denen kısım döner. 5.Rotorun yapısını yandaki şekle bakarak anlatınız? CEVAP: Manyetik alan (Rotor) bobini, dönme yönüyle aynı yönde sarılmıştır ve bobinin her iki ucu bir kolektör halkasına bağlanmıştır. Bobinin her iki ucuna manyetik alan bobinini kuşatacak şekilde kutup çekirdeği (N-S) bağlanmış tır. Manyetik alan, akımın rotor bobini üzerinden geçmesiyle ve kutuplardan birinin N kutbu, diğerinin S kutbu olmasıyla oluşturulmaktadır. Kolektör halkaları, fırçaların temas ettiği yüzeyler yüksek kalitede işlenmiş, paslanmaz çelik gibi metallerden yapılırlar. Bunlar rotor milinden yalıtılmışlardır.