MESLEKİ GELİŞİM DERSİ 2. DÖNEM 2.YAZILI SINAVI ÇALIŞMA SORULARI 1. Yönetim ne demektir? Tanımlayınız. Cevap: Yönetim; önceden saptanmış işletme amaçlarına ulaşmada iş gücü, para, zaman, malzeme, makine ve yer kaynakları gibi girdilerin ekonomik, verimli ve etkin bir biçimde kullanılmasını sağlayarak çıktılara dönüştürülmesi için gereksinim duyulacak doğru, uygun ve uyumlu ortamın yaratılmasıdır. 2. Yönetici ne demektir? Tanımlayınız. Cevap: Yönetici; bir insan grubunu, önceden saptanan amaçlara yöneltip ulaştırmak ve planları gerçekleştirmek üzere kumanda, koordine ve kontrol eden kişidir. 3. Yönetime ilk önemli katkı tarihte ne zaman olmuştur? Yazınız. Cevap: Yönetime ilk önemli katkı, MÖ 5000 yılında Sümerler tarafından yazılı kayıtların tutulmasıyla yapılmıştır. 4. Osmanlı imparatorluğunun yönetiminde önemli bir yeri olan ve yöneticide yetiştiren okulun adı nedir? Yazınız. Cevap: Enderun 5.Yönetim ve organizasyon ilişkisini yazınız. Cevap: Yönetim, belirlenen amaçlara ulaşmak için başkalarıyla işbirliği yapmak ve birlikte hareket etmektir. Organizasyon ise yapılacak işlerin kişilere dağıtılacak şekilde bölünmesi ve gruplandırılmasıdır. 6.Yöneticinin başlıca görevleri nelerdir? Cevap: Yönetici, işletmenin geleceğini ilgilendiren en önemli kararları alır, planlar, düzenler ve uygular. Yöneticiler, işletmenin amacını belirler, kaynaklarını bu amaca yöneltir, amaca ulaşmak için yolları gösterir, karar verir, koordinasyonu sağlar ve sonuçları değerlendirir. 7. Başarılı bir yöneticide bulunması gereken özellikler nelerdir? Yazınız. Cevap: Görevi ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip olma, işi ve iş görenleri yakından tanıyabilme, Zamanında ve doğru karar verebilme, Tarafsız ve insancıl davranabilme, ikna yeteneğinin güçlü olması, Sorun çözme yeteneğinin iyi olması, Kendini geliştirmek ve yeniliklere açık olma, İletişim ve insan ilişkilerinde iyi olma, Sorumluluk taşıyabilme, Hoşgörülü olabilme, Grup çalışmasını özendirebilme, Demokratik olabilme, iyi bir eğitici olabilme, Sabırlı, kararlı, iradeli, sağduyulu ve cesur olabilmektir. 8. İletişimin yararları nelerdir? Yazınız. Cevap: Yeni fikirlerin yayılması, gelişmeye olanak verir. Sorunlar kime ait olursa olsun diğerleri tarafından gerçek anlamıyla anlaşılır. Daha iyi bir anlaşma oluşur. Karışıklıklar ve yinelemeler önlenir. Var olan politika, plan ve ilkeler aynı şekilde anlaş ılır. işlerin düzenli bir şekilde yapılması ilgililerin çalışma şevkini artırır. Planlar daha iyi bir uygulanma olanağı bulur. 9.Komite ne demektir? Yazınız. Cevap: Karar verme, uygulama ya da herhangi bir konuda danışma, görev, yetki ve sorumluluğun iki veya daha fazla kişiden oluşan guruplara verilmesinden doğan örgütsel birime “ komite” adı verilmektedir. 10.Durumsallık kuramı ne demektir? Tanımlayınız. Cevap: Bu kuram, yönetsel süreçlerde en uygun ve doğru yolun tek olmadığı, bu nedenle yönetim için tek bir modelin geçerli olmadığı fikrinden hareket etmektedir. 11.Sonuçlara göre yönetim ne demektir? Açıklayınız. Cevap: Bir kuruluşta faaliyetlere girişmeden önce, onun ekonomik bir sistem olarak bütün güçlü ve zayıf taraflarını iyice araştırma, üretim kapasitesini doğru olarak bilme ve eldeki araçlarla sağlanacak faaliyet sonuçlarının ne olabileceğini öngörmeye dayanan bir yönetim biçimidir. 12.Amaçlara göre yönetim ne demektir? Açıklayınız. Cevap: Bir kuruluşta sorumluluk alanlarının, ulaşılacak sonuçların, amaçların, üst ve astlar tarafından birlikte tespit edilip sonra somut hale getirildiği, yani rakamlara döküldüğü ve gerçekleşip gerçekleşmediğinin devresel olarak yine birlikte takip edildiği sürece, amaçlara göre yönetim denmektedir. 13.Amaçlara göre yönetimin avantajları nelerdir? Yazınız. Cevap: Bireylerin güç ve enerjilerinin israfını engeller. Motivasyon ve otokontrol sağlar. Yenilik, esneklik ve takım çalışması ile ihtiyaçlar arasında denge sağlar. Yönetici değerlendirmede objektiftir. Daha adil ödüllendirme ve terfi alanları yaratır. Haberleşmeyi etkinleştirir.
14. Amaçlara göre yönetimin dezavantajları nelerdir? Yazınız. Cevap: Yatay koordinasyonu güçleştirebilir. Kısım ve kişi amaçları ile temel amaçlar arasındaki uyumsuzluklar çatışma yaratabilir. Sık görüşmeler ve raporlamalar zaman israfına ve bürokrasiye neden olabilir. Sistem, yöneticinin baş ,arısını sadece belli koşullarda ölçebilir. 15. Planlama ne demektir? Açıklayınız. Cevap: işlerin aksamadan yürümesi için beklenilmeyen olumsuz gelişmeleri, ortaya çıkmadan önleme ya da çözümlerini önceden düşünüp, hazırlıklı olma işlemine planlama denir. 16. Planlama aşamaları nelerdir? Yazınız. Cevap: Amaçların tespit edilmesi Kaynaklar Yöntemler Denetim 17.Planlama aşamalarından olan kaynaklar nelerdir? Yazınız. Cevap: insan gücü Para Zaman Araç-gereç Kullanılan yer 18.Planlama çeşitleri nelerdir? Yazınız. Cevap: Sürelerine Göre Planlar Teknik Yapılarına Göre Planlar Kullanım Biçimine Göre Planlar Uygulama Biçimine Göre Planlar Biçim Yönünden Planlar Kapsamlarına Göre Planlar 19.İyi bir plan yaparken izlenecek on adım nedir? Yazınız. Cevap: Hedefi Tanımlayın Hedefi Dilimlere Ayırın Dilimleri Detaylandırın Detayları Öngörülen Termin içinde Zamana Bağlı Ve Alternatifli Olarak Belirleyin Zamanlı Detayları Esnek Zamana Tabi Tutun Şans Faktörüne Asla Yer Vermeyin Eldeki Kaynakları Gerçekçi Olarak Belirleyin Olası Aksiliklere Karşı Tedbirli Olun Planları, İşi Fiilen Yapacak Kişilere Net Bir Şekilde Anlatın Planlamada Detayları Belirlerken Detaya Boğulmayın. Ancak Önemli Detayları Da Gözden Kaçırmayın. 20.Örgütleme ne demektir? Açıklayınız. Cevap: Bir örgüt oluşturma veya örgütün etkili olarak çalışabilmesi için seçilen işler, bireyler ve iş yerleri arasında yetki ilişkilerinin kurulması faaliyetlerinin tümüne örgütlenme denir. 21.Örgütlenmenin özellikleri nelerdir? Yazınız. Cevap: Örgütün yapısı amaçlarını gerçekleştirmeye uygun olmalıdır. Örgütün yapısı çevresine uyum sağlamalıdır. Örgütün yapısı, iş görenlerin niteliğine ve niceliğine uygun olmalıdır. Örgütün yapısını oluşturan bölümler ve birimler arasında denge olmalıdır. Örgütün yapısı, iş görenlerin yönetime katılmasına uygun olmalıdır. Örgütün yapısında sıra dizini basamakları çok olmamalıdır. İnsan kaynaklarının değerlendirilmesi gerekir. Fiziksel olanakların değerlendirilmesi gerekir. İşlevlerin, fiziksel olanakların ve insan kaynaklarının örgütsel bir yapı içinde gruplandırılması (işlevlendirme ve bölümlere ayırma) gerekir. Belli bir işi yapma yükümlülüğünün (sorumluluk) ve bu işi yapmak için gerekli kararları verme ve harekete geçme hakkının (yetki) saptanması gerekir. İşin başarılıp başarılamadığının belirlenmesi (hesap verme) gerekir. 22.Örgütlenmede kullanılan başlıca örgüt modelleri nelerdir? Yazınız. Cevap: Fonksiyonel (Görevsel) Esasa Göre Örgütlenme Üretim Esaslarına Göre Örgütlenme Coğrafi Bölge Esasına Göre (Bölgesel) Örgütlenme Hizmet Edilen Kurumlar (gruplar ya da müşteri) Esas Alınarak Oluşturulan Örgütlenme Karma Model 23. Örgütlenmenin faydaları nelerdir? Yazınız. Cevap: Personel, amaç ve görevini daha kolay anlar, öğrenir ve bu amaca yönelir, verim artar. Uzmanlaşma sağlanır. Bölgenin iklimi, insan kaynakları ile ulaştırma, eğitim vb. karakter ve olanakları bilinir. Buna göre iş , hizmet ya da üretim daha olumlu olarak ve güvenle yapılır. İlgililer halkı, kuruluşları (müşterileri) daha yakından tanıyabilir. Hizmette başarı şansı artar. Hizmetten yararlanacak kurumların (grupların, müşterilerin) istek ve arzuları daha iyi bilinir. Belli konularda inceleme yapmak kolaydır. Kişiler ve birimler arasında rasyonel iş bölümüne müsaittir. Araç, gereç, makine-malzeme verimli olarak kullanılabilir. Çalışma ve üretim teknikleri geliştirilebilir. Denetim kolaydır. İş akımının düzenlenmesi kolaydır.
24.Yöneltme ne demektir? Açıklayınız. Cevap: Yöneltme; organizasyonda yer alan görevlere elemanların seçimi, eğitilmesi, kendilerine gerekli yetkilerin devredilmesi, bu kişilere işlerin yapılması ile ilgili olarak gerekli emir/direktiflerin (yönergelerin) verilmesidir. 25.Emir ve Direktif ne demektir? Açıklayınız. Cevap: Emir, bir iş ,in amacına uygun olarak sonuca ulaşması için “Ne” yapılacağını; Direktif (Yönerge) ise yapılacak işin “Nasıl” yapılacağını belirtir. 26. Emir verme özellikleri nelerdir ? Yazınız. Cevap: İnsan direktifin içeriğini anlamalı, nedenini bilmelidir. Üst ile ast arasında yüz yüze ilişkilerin olduğu durumlarda, zamandan tasarruf ve düşünce birliği sağlamak gibi yararlarından dolayı sözlü emirler, yazılı emirlere göre üstünlük gösterir. Sözlü ve yazılı emirler, kesin ve açık olmalı, asla kararsızlık oluşturmamalıdır. Emrin amacı asta açıklanmalı ve gerektiğinde onun da düşünceleri alınmalıdır. Astların duygu ve inançlarında işletmenin amacına uygun değişiklikler meydana getirmeli ve bunun için inanç aşılamaya çalışılmalıdır. Üst, yerine getirilmesi olanaksız veya herhangi bir nedenle yerine getirilmeyecek olan emirler vermemelidir. İnsan, direktifi yerine getirecek yeterli zihinsel, psikolojik ve bedensel güce sahip olmalıdır. Direktifi yerine getirecek yeterli maddesel öğeler araç-gereci olmalıdır. Direktifler çeşitli sebeplerle engellenmemeli, değiştirilmemelidir. (Komuta birliği) Direktifler yazılı veya sözlü olarak verilebilmelidir. Örgütteki yetki ve sorumluluk ili kilerini açıkça ve basit bir biçimde ortaya koymalı personelin yetki ve sorumluluk dereceleri kesin ve anlaşılır biçimde olmalıdır. Bir sorun çıktığında o sorunla uğraşacak kişilerin sayısı az olduğundan çabuk karar vermeye yardımcı olur ve örgütü değişim yönlerine kolayca uyarlar. Salt komuta örgütleri küçük olacağından yönetim ile çalışanların yakınlaşması daha fazladır. Örgütte çalışan herkes neler olup bittiğini kolayca görebilir. 27. Emirlerin hazırlanış ve verilmesinde uygulanması gereken ilkeler nelerdir? Yazınız. Cevap: Emir akılcı ve yerine getirilmesi mümkün olmalıdır. Emir tam olmalıdır. Emir çok açık olmalıdır. Emir, yapılan hizmetle ilgili olmalıdır. Etkili bir emirde ikna havası bulunmalıdır. Emrin nedeni açıklanmalıdır. 28. Ortak etik kurallar(değerler) nelerdir? Yazınız. 1.Doğruluk, dürüstlük 2.Güvenilir olma 3.Sadakat 4.Adalet 5.Başkalarına yardım etme 6.Başkalarına saygı gösterme 7.Vatandaşlık sorumluluğuna sahip olma 8.Yalan söylememe 9.Başkasının hakkını yememe 10.Karşısındakinin güç durumundan yararlanmama 11.Acısı olanın acısını paylaşma 12.Dayanışma 13.Bireylerin eşitliğinin kabul edilmesi 14.Kaynakların adil dağıtılması 15.Mükemmeliyeti arama vb. 29.Etik sistemleri nelerdir? Yazınız. 1.Amaçlanan Sonuç Etiği 2.Kural Etiği 3.Toplumsal Sözleşme Etiği 4.Kişisel Etik 5.Sosyal Yaşam Etiği 30. Etik davranışın toplumsal temelini oluşturan etkenler nelerdir? Yazınız. 1.Kültür 2.Değerler 3.Normlar 31.Etik değerlere uygun davranışların kazandırdığı sonuçlar nelerdir? Yazınız. 1.Saygınlık kazanma 2.Güvenirlik 3.İyi bir imaja sahip olma 4.Problem çözümünde yardım görme 5.Etik değerler özellikle sosyal çalkantı dönemlerinde ahlaki çöküşü azaltır ve toplum açısından kötü niyetli girişimlere karşı önleyici rol oynar. 6.Toplumda kabul görme vb. 32.Toplumsal yozlaşmanın nedenleri nelerdir? Yazınız. 1.Kamu yapısından kaynaklanan nedenler 2.Ekonomik yapıdan kaynaklanan nedenler 3.Siyasal yapıdan kaynaklanan nedenler 4.Bürokratik yapıdan kaynaklanan nedenler 5.Toplumsal yapıdan kaynaklanana nedenler 6.Tarihsel nedenler
33. İş hayatındaki davranışları yönlendiren, onlara rehberlik eden etik prensipler ve standartların toplamına “…..mesleki etik……..” denilmektedir. 34.Meslek etik ilkeleri nelerdir? Yazınız. 1. Doğruluk 2. Yasallık 3. Yeterlik 4. Güvenirlik 5. Mesleğe Bağlılık 35. İş Hayatında Etik İlkeler nelerdir? Yazınız. 1. Adalet 2. Eşitlik 3. Dürüstlük ve doğruluk 4. Tarafsızlık 5. Sorumluluk 6. İnsan Hakları 7. Hümanizm 8. Bağlılık 9. Hukukun Üstünlüğü 10. Sevgi 11. Hoşgörü 12. Laiklik 13. Saygı 14. Tutumluluk 15. Demokrasi 16. Olumlu insan ilişkileri 17. Açıklık 18. Hak ve özgürlükler 19. Emeğin hakkını verme 36. Etik değerlere uygun çalışma ortamını gerçekleştirmek için yapılması gerekenler nelerdir? Yazınız. 1.Etik değerlere bağlı kalmaya kararlı olmak. 2.Davranışlarla örnek olmak. 3.Etiğe uygun davranışları yerleştirme sorumluluğunu almak. 4.Kurumun etik ilkelerini belirlemek. 5.Etik değerleri açıkça belirtmek. 6.Çalışanları eğitmek. 7.Açık iletişimi desteklemek. 8.Tutarlı olmak. 37. İş hayatında görülen etik dışı davranışlar nelerdir? Yazınız. 1.İş kalitesini önemsememe 2.Rüşvet isteme veya verme 3.Kurum varlıklarının kötü biçimde kullanımı 4.İş yerinde ayrımcılık yapma 5.Özel yaşama müdahale 6.Çevre kirliliğine duyarsız kalma 7.Kurumun olanaklarını kişisel amaç için kullanma 8.Kayıt ve raporlar üzerinde tahrifat yapma 9.Hediye alma ve ağırlama 10.Yanlış bilgilendirme ya da bilgi saklama 11.Yetkililerle etik dışı ilişki kurma 12.İş yerinde hırsızlık yapma 13.Çıkar çatışmalarına girme 14.Ticari ya da mesleki sırları sızdırma 15.Rakiplerle ilgili bilgilerin toplanmasında etik dışı yöntemler kullanma 16.Ürün sorumluluğunu ve güvenliğini önemsememe 17.Çalışanlara eşit davranmama 18.Ast, üst ya da çalışma arkadaşlarını sömürme 19.İş arkadaşlarını yıldırma, korkutma 20.Görevi ihmal etme 21.İş yerinde bencil davranma 22.İş ilişkilerine politik düşünceler katma 23.İş yerinde yaranma ve dalkavukluk yapma 24.Cinsel tacizde bulunma 25.Hakaret ya da argo bir dil kullanma 26.Yetkisini kötüye kullanma 27.Çalışma arkadaşları ile ilgili söylenti ve dedikodu yayma 28.Zimmet ve görevi su istimal etme 38.Yönetimde etik dışı davranışlar nelerdir? Yazınız. 1. Ayrımcılık 2. Kayırma 3. Rüşvet 4. Yıldırma- Korkutma 5. Sömürü (istismar) 6. İhmal 7. Bencillik 8. İşkence (Eziyet) 9. Yolsuzluk 10. Yaranma-dalkavukluk 11. Şiddet-baskısaldırganlık 12. Hakaret ve küfür 13. Bedensel ve cinsel taciz 14. Kötü alışkanlıklar 15. Görev ve yetkinin kötüye kullanımı 16. Dedikodu 17. Zimmet 18. Dogmatik davranış 19. Yobazlık-bağnazlık 39.İş yerlerinde etik değerlere uygun çalışma ortamını gerçekleştirmenin temel koşulları nelerdir? Yazınız. 1.Etik ilkeleri belirlenip açıkça ilan edilmeli. 2.Etik değerlere bağlı kalınmalı. 3.Davranışlarla örnek olunmalı. 4.Çalışanların bu konudaki eğitimi sağlanmalı. 5.Çalışanların tüm yasal haklardan yararlanmaları sağlanmalı. 6.İletişim olanakları desteklenmeli. 7.Bir etik kurulu oluşturulmalı. 8.Tutarlı olunmalı. 40. Kurumsal etik ortam için liderin yapması gerekenler nelerdir? Yazınız. 1.Etik ilkeleri herkesin bir numaralı sorunu haline getirir. 2.Herkesi bu konuda sıkı çalışmaya özendirir. 3.Bu ilkelere aktif bir ilgi duymayı özendirir. 4.Etik davranış sergileme ile performans arasındaki ilişkiye dikkat eder. 5.Davranış ve eylemlerinizle örnek olur. 6.Açık bir iletişim tarzı sergiler.