MATRİX EĞİTİM KİTABI

MATRIX Servis E¤itim Kitab›

B‹NEK ARAÇ

MATRIX Servis E¤itim Kitab›

B‹NEK ARAÇ

Önsöz Bu FC Teknik Servis E¤itim Kitab› Çal›flma prensipleri ve ar›za bulma ifllemleri ile ilgili bilgi sunmak amac›yla haz›rlanm›flt›r. Hyundai Motor Company bu kitapta bulunan içeri¤in veya özelliklerin tamam›n› veya bir k›sm›n› uyar› yapmadan de¤ifltirebilir.

Bu yay›n Hyundai araçlar›na özgü yeni özellikleri, sistemleri ve düzenlemeleri anlaman›za bir anahtar olacakt›r.

Bu yay›n ilgili arac›n (FC) tüm servis prosedürünü kapsamaz, ayr›nt›lar için ilgili servis kitaplar›na baflvurman›z önerilir.

2001. Hyundai Motor Company Hyundai Servis E¤itim Merkezi Tüm haklar› sakl›d›r.

Bu yay›n HMC yaz›l› izni olmadan tamamen veya k›smen ço¤alt›lamaz.

‹Ç‹NDEK‹LER 1.GENEL - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1

2.BENZ‹NL‹ MOTOR - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

9

3.OTOMAT‹K fiANZIMAN - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 45 4.ABS & BTCS - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -135 5.HAVA YASTI⁄I S‹STEM‹ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -165 6.GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -189

Genel

Genel

1

Genel Ana Parçalar MOTOR

Yerel

AVRUPA

GENEL

T/M tipi A/T 1 1.5/1.6 → α Geliflmifl (A4AF3) 2 1.8/1.5 DSL → β (A4BF2) LAST‹K BOYUTU Not)1. Bu doküman GSL/DSL modeller için yaz›lm›flt›r.

2

AVUST.

Genel

Maddeler ÖN

KAL‹PER (φ 54)

ARKA

TAMBUR FREN (φ 19.05)

Tipi

F R E N

SERVO

7+8” TANDEM

FREN MERKEZ‹

φ23.8 AS/AS(ABS-YOK), φ23.8 TC/TC(ABS)

Kapasite YAKIT

Madde

ÇEL‹K (SPANCEN-A 30/30)

Kanister

EVAP-GAZ Kontrol Ülkelerinde sadece EURO-III/EURO-IV ülkelerinde: 1200cc, 85 cc hariç

MARfi MOTORU gücü

AKÜ kapasitesi

Benzinli: MF45AH Dizel: MF68AH

fiehir içi 2000 Emisyonu EURO-III (Sadece Almanya/‹sveç: EURO-IV)

Emisyon Kontrol

EURO-II (GEN) / (Kuzey Amerika için geçerli de¤il)

Avustralya

NAS 0.41 g/mil THC Emisyon Kontrolü

3

Genel Toplam Uzunluk (mm) Toplam Genifllik (mm) Toplam Yükseklik (mm) D‹NG‹L AÇIKLI⁄I (mm) ‹Z AÇIKLI⁄I

ÇIKINTI

Min. Zemin Bofllu¤u (mm) Ölçüm Standart lastik

(OPS‹YONEL) Not) 1. Tavan ray› dahil edildi¤inde + 51mm uzunluk 2. 205/55R15 Lastik tipinde + 7mm yükseklik

4

ORTA ELEMAN Alt›ndan

Genel A¤›rl›k (birim: Kg)

Ön dingil A¤›rl›k

Arka dingil Toplam

(birim: Kg)

Ön dingil A¤›rl›k

Arka dingil Toplam

Not: 1)DOM için 1.5/1.8/DSL a¤›rl›¤› 2)EC için 1.6 a¤›rl›k. GEN (UL) için 1.8 GL.

<Ana parçalar Opsiyon a¤›rl›¤› (Kg)> Parçalar

‹lave a¤›rl›k

AUTO

A¤›rl›k: STANDART CVW/OVM TAKIMLAR

KL‹MA

ABS

YAN HAVA YASTI⁄I

TAVAN RAYI

5

Genel Performans

Maddeler Maksimum h›z (Km/s) 0.6 → 100Km/s

H›zlanma performans›

60 → 100Km/s (4TH,D) Yak›t tüketimi (Km/ ) TEST A⁄IRLI⁄I (Kg)

Uygulanan LAST‹K

Fren performans› MADDELER

Aç›klama ABS-yok: 46.2 m / ABS: 42.0 m

Durma mesafesi

ABS-yok: 11.6 m / ABS: 11.5 m

Kuvvet 100kph

EL FREN‹ Uygulanan kuvvet

6

%30 yokufl

ABS-yok: 29 kgf / ABS: 27kgf

Genel Sürüfl Sistemi Madde

Aç›klama

TOPLAM TOE (mm) Ön

KASTER (°) KAMBER (°) YAN KAYMA (mm)

‹ç 3 mm ~ D›fl 3 mm

TOPLAM TOE (mm) ARKA

KAMBER (°) YAN KAYMA (mm) DÖNÜfi AÇISI

DÜZ H‹DR.

D‹REKS‹YON S‹M‹D‹

DÖNÜfi SAYISI

DÜZ H‹DR.

‹Ç TEKERLEK AÇISI

DIfi

M‹N‹MUM DÖNÜfi YARIÇAPI

7

BENZ‹NL‹ MOTOR

BENZ‹NL‹ MOTOR

9

BENZ‹NL‹ MOTOR

MOTOR ÇEfi‹TLER‹ Hacim

Genel

Orta Do¤u

Avrupa

Avustralya

* 1.5 TCI (Common Rail) – Seri üretim (Temmuz, 1)

XD ve FC karfl›laflt›rmas› Motor

Emifl tank› (Sol yan hava filtresi)

Emifl tank› (Sa¤ yan hava filtresi)

Mevcut de¤il

10

BENZ‹NL‹ MOTOR

ALPHA 1.6 MOTOR ÖZELL‹KLER‹ MADDE SIRALI 16-SUPAPLI

T‹P‹ MOTOR KODU EKSANTR‹K M‹L‹ T‹P‹ S‹L‹ND‹R SAYISI ÇAP X STROK TOPLAM MOTOR HACM‹ SIKIfiTIRMA ORANI ATEfiLEME SIRASI RÖLANT‹ DEVR‹ RÖLANT‹DE ATEfiLEME ZAMANLAMASI SUPAP ZAMANLAMASI EMME/AÇIK EMME/KAPALI EGZOZ/AÇIK EGZOZ/KAPALI EMS

ALPHA 1.8 MOTOR ÖZELL‹KLER‹ MADDE SIRALI 16-SUPAPLI

T‹P‹ MOTOR KODU EKSANTR‹K M‹L‹ T‹P‹ S‹L‹ND‹R SAYISI ÇAP X STROK TOPLAM MOTOR HACM‹ SIKIfiTIRMA ORANI ATEfiLEME SIRASI RÖLANT‹ DEVR‹ SUPAP S‹STEM‹ SUPAP BOfiLU⁄U – EMME

0.2mm(SO⁄UK)

SUPAP BOfiLU⁄U – EGZOZ

0.28mm(SO⁄UK)

SUPAP ZAMANLAMASI EMME/AÇIK EMME/KAPALI EGZOZ/AÇIK EGZOZ/KAPALI EMS

11

BENZ‹NL‹ MOTOR

MOTOR BÖLMES‹ (1.8 Beta)

GAZ KELEBE⁄‹ GÖVDES‹ (1.8 Beta)

12

BENZ‹NL‹ MOTOR

ECM YERLEfi‹M‹

Fan motoru

EMME S‹STEM‹

GAZ KELEBE⁄‹ GÖVDES‹ YAN KOL HAVA EM‹fi HORTUMU

HAVA F‹LTRES‹

HAVA KANALI

HAVA G‹R‹fi‹

REZONATÖR TERT‹BATI

13

BENZ‹NL‹ MOTOR

EM‹fi TANKI & YAKIT S‹STEM‹ Geri dönüflsüz yak›t sistemi Yak›t bas›nc›: 3.5 bar Kompakt boyutlu yak›t enjektörü (Yak›t girifl ba¤lant›s›: Çabuk ba¤lant›l› Tip) Hava filtresi yerleflimi için emifl tank› XD BETA MOTOR

1.8 BETA MOTOR 1.6 ALPHA MOTOR

YAKIT DEPOSU 1.ÇEL‹K YAKIT DEPOSU (KAPAS‹TE: 55 litre) 2.KAN‹STER DEPODA YER ALIR. 3.4 SOMUNLA SAB‹TLEN‹R (DEPO ÜST DESTE⁄‹ VE BANDI KALDIRILDI) - MAL‹YETTE AZALMA, HAF‹F

YAKIT KAN‹STER‹

YAKIT DEPOSU

YAKIT POMPASI MODÜLÜ

14

BENZ‹NL‹ MOTOR

YAKIT POMPASI MODÜLÜ 1.GER‹ DÖNÜfiSÜZ YAKIT S‹STEM‹ 2.GER‹ DÖNÜfi HATTI KALDIRILDI (MAL‹YETTE AZALMA, HAF‹F) 3.YAKIT POMPASI MODÜLÜ (POMPA, F‹LTRE, SENSÖR, KESME VALF‹, BASINÇ REGÜLATÖRÜ) – ÇARPIfiMA SIRASINDA ARTAN EMN‹YET

YAKIT KESME VALF‹

BASINÇ REGÜLATÖRÜ

F‹LTRE

YAKIT POMPASI

YAKIT SENSÖRÜ ÖN-F‹LTRE

EGZOZ S‹STEM‹ 1. EGZOZ SES‹N‹ AZALTMAK ‹Ç‹N 3 REZONATÖR (SUSTURUCU) 2. PRES T‹P‹ REZONATÖR – DAHA ‹Y‹ ARKA GÖRÜNÜM 3. KOROZYON ÖNLEY‹C‹ MALZEME

Körükler

Pres Tipi Ön Rezonatör (Hacim. 3 litre)

Pres Tipi Ana Rezonatör (Hacim. 12 litre)

Pres Tipi Arka Rezonatör (Hacim: 4 litre)

15

BENZ‹NL‹ MOTOR

Otomatik Yak›t Kesme Sistemi Otomatik yak›t kesme sistemi araç kazaya u¤rad›¤›nda yang›n› önlemek içindir. Sensör kazay› alg›larsa yak›t pompas›n›n elektrik beslemesini keser.

Sensör motor bölmesinde sol dikme muhafazas›nda yer al›r. Çal›flma aral›¤›: 15mil/saat üzerindeki önden çarp›flma: kapat›lmal›d›r 14 mil/saat – 9mil/saat: gri bölge 8mil/saat alt›ndaki önden çarp›flma: kapat›lmamal›d›r.

Kullan›lan bölgeler: Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya Kullan›lan Araç: Tüm Fe benzinli motorlar

Yap›: Körük

Bilya

M›knat›s muhafazas›

M›knat›s Dü¤me Gösterge terminali Üst

Yay terminal Yay Hareketli kontak

16

Gövde

BENZ‹NL‹ MOTOR

Otomatik Yak›t Kesme Sistemi Çal›flma aktive edilmifl

Yak›t pompas› güç besleme

Yak›t pompas› aç›k devre

ETACS hat Konta¤› (aç›k)

ETACS hat Konta¤› (kapal›)

Bir kaza durumunda, yak›t kesme sensörü (12V) ETACS kontrol modülüne güç vererek kap› kilidi aktüatörünü çal›flt›r›r.

Otomatik Kap› Kilit Açma için ETACS’a (Sadece FC) AKÜ (+) YAKIT POMPASI

YAKIT POMPASI RÖLES‹

OTOMAT‹K YAKIT KESME SENSÖRÜ

17

BENZ‹NL‹ MOTOR Araç kaza yaparsa, çelik bilya yukar› do¤ru hareket eder. Çelik bilya "hareketli konta¤›" iter.

Dü¤me kapat›l›r.

S›f›rlama dü¤mesi

* Servis noktas› Sensör de¤ifltirilirken, s›f›rlama dü¤mesine basarak sensörü s›f›rlay›n.

Kaza sonras›nda motoru çal›flt›rmak için sensörü s›f›rlay›n.

Sensör s›f›rlanmadan motor çal›flt›r›lamaz. * Parçalar›n kontrolü ‹ki terminal aras›nda s›f›rlanma sonras› süreklilik olmal›d›r.

MLA BOfiLUK AYAR PROSEDÜRÜ SUPAP BOfiLU⁄U fi‹MLERLE AYARLANAB‹L‹R. 1. 1 NUMARALI S‹L‹ND‹R‹ SIKIfiTIRMA ZAMANINDA ÜST ÖLÜ NOKTAYA AYARLAYIN. 2. EKSANTR‹K M‹L‹N‹N ÜST ÖLÜ NOKTA KONUMUNU KONTROL ED‹N. 3. AfiA⁄IDAK‹LER‹N BOfiLU⁄UNU KONTROL ED‹N. #1 EMME SUPAPI, EGZOZ SUPAPI #2 EMME SUPAPI #3 EGZOZ SUPAPI 4. KRANK M‹L‹N‹ B‹R TUR ÇEV‹R‹N. 5. AfiA⁄IDAK‹LER‹N BOfiLU⁄UNU KONTROL ED‹N. #2 EGZOZ SUPAPI, #3 EMME SUPAPI, #4 EMME SUPAPI, EGZOZ SUPAPI 6. SUPAP BOfiLU⁄U ÖZELL‹KLER DAH‹L‹NDE DE⁄‹L ‹SE, AYAR fi‹M‹N‹ DE⁄‹fiT‹R‹N. ÖZELL‹KLER (20°C) EMME 0.12 ~ 0.28mm EGZOZ 0.2 ~ 0.36mm 7. AYAR fi‹M‹ SEÇME TABLOSUNA BAKIN.

18

BENZ‹NL‹ MOTOR

GER‹ DÖNÜfiSÜZ YAKIT S‹STEM‹

YAKIT BASINCI REGÜLATÖRÜ YAKIT DEPOSU

MOTORDAN GELEN B‹R GER‹ DÖNÜfi BORUSU VE HORTUMU MEVCUT DE⁄‹LD‹R.

YAKIT F‹LTRES‹

YAKIT F‹LTRES‹ YAKIT POMPASI TERT‹BATI ‹Ç KISMINDA YER ALIR.

YAKIT POMPASI

YAKT KAL‹TES‹N‹N ‹Y‹ OLDU⁄U ÜLKELERDE YAKIT F‹LTRES‹ DE⁄‹fi‹M‹ HER 60,000KM’DE B‹R YAPILIR. AYRINTILI B‹LG‹ ‹Ç‹N KULLANIM KILAVUZUNA BAKIN.

YAKIT DA⁄ITIM BORUSU

YAKIT ENJEKTÖRÜ

SÖNÜMLEME-S‹NYAL VERME

TR‹GER KAYIfiI SENTE ‹fiARET‹ (EKSANTR‹K M‹L‹ D‹fiL‹S‹)

EKSANTR‹K M‹L‹ D‹fiL‹S‹ SENTE ‹fiARET‹ (ÖN EKSANTR‹K M‹L‹ YATAK KEP‹)

VURUNTU P‹M‹

TR‹GER KAYIfiI GERG‹ TERT‹BATI

KAYIfi GERG‹N TARAFI

KAYIfi GEVfiEK TARAFI AVARE GRUBU-TR‹GER KAYIfiI

SENTE ‹fiARET‹ (ÖN KUTU)

SENTE ‹fiARET‹ (KRANK M‹L‹ D‹fiL‹S‹)

KRANK M‹L‹ D‹fiL‹S‹

19

BENZ‹NL‹ MOTOR

D‹STR‹BÜTÖRSÜZ ATEfiLEME S‹STEM‹

GÜÇ

TRANS‹STÖR

KONTAK ANAHTARI

ATEfiLEME BOB‹N‹

AKÜ

BUJ‹

S‹L.2

S‹L.4 S‹L.3

S‹L.1

SO⁄UTMA S‹STEM‹ G‹R‹fi KONTROL S‹STEM‹

RADYATÖR DEVR‹DA‹M POMPASI

TERMOSTAT ÇALIfiMA SICAKLI⁄I AÇILMA SICAKLI⁄I: 82°C TAM AÇILMA SICAKLI⁄I: 95°C

TERMOSTAT

BY-PASS VALF‹

ISITICI

20

S‹L‹ND‹R KAPA⁄I

S‹L‹ND‹R BLO⁄U

BENZ‹NL‹ MOTOR

MOTOR KONTROL S‹STEM‹ 1.1.6 ALPHA sistemin tan›t›m› 1.1.De¤ifltirilen parça ve fonksiyonlar›n listesi • Parçalar 1)ECM : M4.6->M7 (16 Bit CPU, 24MHz saat h›z›) 2)KÜTLESEL HAVA AKIfi SENSÖRÜ: HFM2 -> HFM5 (Ters ak›fl telafisi, ATS dahil) 3)OKS‹JEN SENSÖRÜ : LSH25C->LSF4.2 (Artan dayan›kl›l›k) 4)RÖLANT‹ DEVR‹ AKTÜATÖRÜ: ZWD3 -> (Kompakt, düflük maliyetli) 5)ATEfiLEME BOB‹N‹: Küçük boyutlu (titreflim seviyesinde azalma, düflük maliyetli) 6)ATEfiLEME KABLOSU: Düflük kapak flekli & malzeme de¤iflimi (Daha yüksek dayan›kl›l›k, parlama önleyici) 7)VURUNTU SENSÖRÜ: Korumal› kablo-> sar›l› kablo (Düflük maliyetli) 8)KRANK M‹L‹ KONUM SENSÖRÜ: Korumal› kablo-> sar›l› kablo (Düflük maliyetli) 9)GAZ KELEBE⁄‹ GÖVDES‹ : Yeni tasar›m (Kompakt, NVH, Rölanti svici & ›s›t›c› memeleri kald›r›lm›fl, Kol biçimi de¤ifltirilmifl) 10)KAN‹STER TAHL‹YE VALF‹: Çal›flma gürültüsünde azalma 11)ENJEKTÖR: (Kompakt, NVH, Düflük-maliyetli) 12)YAKIT HATTI: Geri dönüfllü tip, Alüminyum->Geri dönüflsüz, Plastik (Düflük maliyetli) 13)CMP SENSÖRÜ: Kablo tipi->Kablosuz tip (Düflük maliyetli) 14)KAN‹STER KAPAMA VALF‹ & DEPO BASINCI SENSÖRÜ->DMTL (Depo s›z›nt›s› ar›za teflhis modülü) 15)SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ: Su s›cakl›¤› sensörü ile birlikte • Sistem & Fonksiyonlar 1)ECM taraf›ndan tork tabanl› kontrol 2)Geri Dönüflsüz Yak›t Sistemi (3.5 Bar) 3)Güncellenmifl TCM ile çift yönlü iletiflim 4)Güncellenmifl MIL iste¤i ve ar›za teflhisi 5)Ar›za teflhis cihaz› ile iletiflim protokolü (ISO 9141-2 -> ISO 9141-2 & KWP2000) 6)Ar›za teflhis cihaz› ile yeniden programlama 7)EVAP S›z›nt› kontrolü (düflük bas›nç->yüksek bas›nç) 8)Güncellenmifl Fan kontrol sistemi (açma/kapama kontrolü->3 aflamal› kontrol) 9)Gölge Haf›za 10)Rölanti Devri Aktüatörü Silecek Fonksiyonu 11)Afl›r› ›s›nma önleme fonksiyonu

21

22

KATAL‹ZÖR

KONTAK ANAHTARI

ANA RÖLE

ECU GÜCÜ

PCV VALF‹

1.2.Motor Kontrol Sistemi fiemas›

YAKIT DEPOSU

HAVA F‹LTRES‹

KAN‹STER

OM-TL

YAKIT SEV‹YES‹ B‹LG‹S‹

BASINÇ REGÜLATÖRÜ & YAKIT POMPASI (YAKIT DEPOSUNDA)

KRANK M‹L‹ KONUM SENSÖRÜ

TAHL‹YE KONTROL VALF‹

GAZ KELEBE⁄‹ KONUM SENSÖRÜ

VURUNTU SENSÖRÜ

SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ

YAKIT HATTI/ENJEKTÖR

LAMBDA SENSÖRÜ (ARKA)

LAMBDA SENSÖRÜ (ÖN)

HAVA DEB‹ ÖLÇER & HAVA SICAK. SENSÖRÜ

RÖLANT‹ DEVR‹ AKTÜATÖRÜ

HALL SENSÖRÜ

BUJ‹

ATEfiLEME BOB‹N‹

HIZLANMA SENSÖRÜ

ELEKTRON‹K KONTROL

BENZ‹NL‹ MOTOR

BENZ‹NL‹ MOTOR 1.3.ECM-TCM Çift-yönlü Tork Müdahalesi Kontrolü - Sinyal Tan›m› (ECM->TCM) • Frekans : 25Hz+/-0.5Hz • Tork müdahalesine izin verilir: %12.5 ifllev (5msn) • Tork müdahalesi aktif: %31.25 ifllev (12.5msn) • Tork müdahalesi yap›lmaz: %50 ifllev (20.0msn) • Yak›t kesme durumu aktif: %68.75 ifllev (27.5msn) • Düflük emisyon için özel vites de¤iflimi iste¤i: %87.5 ifllev (35.0msn) -Sinyal iste¤i koflulu Kontak aç›k

Motorun çal›flt›r›lmas›

* Kontak aç›ld›ktan sonra 600dev/dk’ya ulafl›lana kadar Eflik1<TMST<eflik2 ise %87.5 Aksi durumda %50.0

600dev/dk

* 600dev/dk’dan daha yüksek Yak›t kesme ve tork müdahalesi aktif de¤il ve BAT>eflik3 ve WTS>eflik4 ise %12.5 olur.

Yak›t kesme ve tork müdahalesi aktif ise %31.25 olur.

Yak›t kesme ve tork müdahalesi aktif de¤il ve (BAT<eflik3 veya WTS<eflik4) ise %50.0 olur.

Yak›t kesme durumunda %68.75 olur.

-Sinyal tan›m› (TCM->ECM) • Frekans • N->D vites de¤iflimi • Vites yükseltme • Aktif de¤il + D/Kavrama ayr›lmas› • Vites küçültme • Aktif de¤il + D/Kavrama çal›flmas›

: : : : : :

1.4 MIL ‹stek Hatt› Kontrolü (sadece OBD-II) -Sinyal Tan›m› (TCM->ECM) • Frekans • Normal • MIL iste¤i

: 1 Hz : % 50 ifllev : % 85 ifllev

100Hz % 20 ifllev % 35 ifllev % 50 ifllev % 65 ifllev % 80 ifllev

Not: UB ile k›sa devre, flasi ile k›sa devre ve aç›k devre hatas› sadece belirli bir süre boyunca ECM’nin (ör. 5 saniye – bu de¤er kalibre edilmelidir) sürekli olarak YÜKSEK veya DÜfiÜK sinyal alg›lamas› ile gerçekleflir.

23

BENZ‹NL‹ MOTOR 1.5 HI-SCAN ile ECM’nin yeninden programlanmas› - Amaç:Ar›za teflhis cihaz› kullan›larak seri üretim sonras›nda ECM’nin yeniden programlanmas›.

-sistem düzeni

(P.C. taban›)

"K" hatt›

Kart (Kart taban›)

2 Motor Yönetim Sistemi 2.1 Kütlesel hava ak›fl sensörü (DTC: P0102/P0103) Fonksiyon 1. S›cak filmli eleman emilen hava debisini ölçer.

2. Ç›k›fl voltaj› hava debisi ile lineer olarak orant›l› bir e¤ridir.

3. Ç›k›fl sinyali yak›t enjeksiyon zaman› ve ateflleme zaman›n›n belirlenmesinde kullan›l›r.

Ar›za durumunda kullan›lan yedek de¤er 1. Ölçülen hava debisi motor devri & gaz kelebe¤i aç›s›ndan daha küçük veya daha büyük ise, HFM ar›zas› belirlenir.

2. Ar›za alg›land›¤›nda, k›sa bir süre sonra gaz kelebe¤i aç›s› ve motor devrine ba¤l› olarak ayarlanan sekonder yük kullan›l›r.

3. Lambda adaptasyonu ve rak›m adaptasyonu vb. önlenmesi

GÜÇ RÖLES‹

Sinyal

Ç›k›fl voltaj› (V)

Devre flemas›

Hava (kg/saat)

24

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.2 Emilen hava s›cakl›¤› sensörü (DTC: P0111/P0112/P0113) ‹fllev 1.NTC (Negatif S›cakl›k katsay›s›) eleman› emilen hava s›cakl›¤›n› ölçer.

2.NTC eleman› termistör tipidir ve s›cakl›k artt›¤›nda ç›k›fl direnci azal›r.

3.Ç›k›fl sinyali yak›t enjeksiyon zaman›n›n ve ateflleme zaman›n›n telafisi için kullan›l›r.

4.Ayr›ca vuruntu durumunda ateflleme zamanlamas› gecikmesinin telafisi ve rölanti devri düzenlemesi için kullan›l›r.

ATS ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Sensör ç›k›fl de¤eri belirli bir de¤erin alt›nda veya üzerinde ise, ATS ar›zas› alg›lan›r.

2.ECM ar›za durumunda hava s›cakl›¤› yedek de¤erini kullan›r.

2.3.Su s›cakl›¤› sensörü (DTC: P0116/P0117/P0118) Devre flemas›

Sinyal

Ç›k›fl Voltaj›

HAVA SICAKLI⁄I SENSÖRÜ

SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ

S›cakl›k (°C)

S›cakl›k (°C)

‹fllev 1.NTC (Negatif S›cakl›k katsay›s›) eleman› su s›cakl›¤›n› ölçer.

2.NTC eleman› termistör tipidir ve s›cakl›k artt›¤›nda ç›k›fl direnci azal›r.

3.Ç›k›fl sinyali motor çal›flt›r›ld›¤›nda yak›t enjeksiyon zaman›n›n, ateflleme zaman›n›n ve temel rölanti devri aktüatörü ifllevinin telafisi için kullan›l›r.

4.Ayr›ca sönümleme eleman›nda ateflleme süresinin telafisi için kullan›l›r.

5.Ayr›ca so¤utma fan›n›n kontrol edilmesi ve egzoz gaz› s›cakl›k modellemesi için kullan›l›r.

WTS ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Sensör ç›k›fl de¤eri belirli bir de¤erin alt›nda veya üzerinde ise, WTS ar›zas› alg›lan›r.

2.Motor s›cakl›¤› de¤eri modellenmifl motor s›cakl›¤›ndan belirli bir miktar az ise, WTS ar›zas› alg›lan›r.

3.ECM ar›za durumunda su s›cakl›¤› yedek de¤erini kullan›r.

25

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

Sinyal

Ç›k›fl Voltaj›

HAVA SICAKLI⁄I SENSÖRÜ

SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ

S›cakl›k (°C)

S›cakl›k (°C)

2.4.Krank mili konum sensörü (DTC: P0335/P0336) ‹fllev 1.CKP krank aç›s›n› ve motor devrini ölçer.

2.Ç›k›fl sinyali CMP sensör sinyali ile senkronize flekilde krank aç›s› konumunun belirlenmesinde kullan›l›r.

3.Ayr›ca gaz kelebe¤i konum sinyali ile birlikte motor çal›flma koflullar›n›n (rölanti, k›smi yük, tam yük vb.) belirlenmesinde kullan›l›r.

CKP ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Motor çal›fl›rken sensör ar›zas› oluflursa, motor durur.

2.CKP ar›zas› durumunda motorun çal›flt›r›lmas› mümkün olmaz.

Devre flemas›

Sinyal Örnek

KRANK M‹L‹ KONUM SENSÖRÜ

ch3 Periyot 10.0 Oms düflük sinyal genli¤i

ch3 ‹fllev %38 Düflük sinyal genli¤i

2.5.Eksantrik mili konum sensörü (DTC: P0342/P0343) ‹fllev 1.CMP sensörü tek-hall eleman› ile kam konumunu ölçer.

2.Ç›k›fl sinyali CKP sinyali senkronize halde her bir silindirin üst ölü noktas›n›n belirlenmesinde kullan›l›r.

CMP ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.CMP ar›zas› alg›land›¤›nda, O2 sensörü yafllanma takibi devre d›fl› b›rak›l›r.

2.Motor çal›fl›rken, CMP ar›zas› alg›lan›rsa, motor normal olarak çal›fl›r. Fakat CMP ar›za alt›nda motorun çal›flt›r›lmas› durumunda, gerçek CMP konumunun alg›lanmas› %50 ihtimaldir.

26

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

HALL SENSÖRÜ

Sinyal Endüktif dönüfl-h›z› sensörü (krank mili)

Difller 60 - 2 = 58difl

360 derece 720 derece

Hall sensörü=Silindir-1-alg›lama (eksantrik mili)

Dönüfl alg›lamas›

Eksantrik mili sinyal kontrol noktas› (her 2.negatif düflen kenar = DÜfiÜK)

Belirli zamanlar›n hesaplanmas› t360=(4-zamanl› motor, her bir silindir) tm/l=t360/120

Gaz kelebe¤i konum sensörü (DTC:P0121/P0122/P0123) ‹fllev 1. Gaz kelebe¤i konum sensörü gaz kelebe¤i konumunu ölçer.

2. TPS potansiyometre tipidir ve ç›k›fl voltaj› gaz kelebe¤i valfinin aç›lmas› ile orant›l›d›r.

3. Ç›k›fl sinyali CKP sinyali ile birlikte motor çal›flma koflullar›n›n (rölanti, k›smi yük, tam yük vb.) belirlenmesinde kullan›l›r.

4. Ayr›ca yak›t enjeksiyon zaman› ve ateflleme zaman›n›n belirlenmesinde kullan›l›r.

5. Ayr›ca klima kompresörünün kontrolü (arac›n kalk›fl› s›ras›nda kompresöründe devre d›fl› b›rak›lmas›) için kullan›l›r.

TPS ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1. Sensör ç›k›fl de¤eri belirli bir de¤erden küçük veya büyük ise, TPS ar›zas› alg›lan›r.

2. ECM, motor devrine ba¤l› olarak yedek de¤eri alg›lar.

3. TPS ar›zas› durumunda, rölanti konumu emilen hava kütlesi (belirli bir de¤erden az) ve tam yük bilgisi ile motor devri ve emilen hava kütlesinin kombinasyonu neticesinde belirlenir.

27

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

Sinyal

SENSÖR fiAS‹S‹

Gaz kelebe¤i aç›s›

2.7.Oksijen sensörü (DTC:P0130/P0132/P0133/P0134/P0135/P0136/P0137/P0138/P0141) ‹fllev 1.Oksijen sensörü egzoz gaz›n›n fakir/zengin durumunu ölçer.

2.Ç›k›fl sinyali fakir ve zengin duruma göre 0.45V’u geçer.

3.Ç›k›fl sinyali kapal› çevrimde yak›t enjeksiyonu zaman›n›n telafisi için kullan›l›r.

4.Sensördeki ›s›t›c› lamba kapama süresini k›sa devre yapar.

Oksijen sensörü ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Yedek de¤er yok.

2.Kapal› çevrim kontrolü ve adaptasyon devre d›fl›.

Devre flemas›

Sinyal

2.8.Vuruntu sensörü (DTC:P0326) ‹fllev 1.Vuruntu sensörü silindirlerde vuruntu oluflumunu alg›lar.

2.Rezonatörsüz tip piezo-elektronik eleman kullan›l›r.

3.Ç›k›fl sinyali ateflleme zaman›n›n telafisinde kullan›larak motorun maksimum tork üretmesi sa¤lan›r.

Vuruntu sensörü ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Motor devrinin emniyetli olaca¤› flekilde ateflleme belirli bir de¤er ile geciktirilir.

2.Vuruntu kontrolünün önlenmesi.

28

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

VURUNTU SENSÖRÜ

KORUMA

S‹NYAL fiAS‹

2.9.Araç h›z› sensörü (DTC: P0501) ‹fllev 1.Araç h›z› sensörü flanz›man muhafazas›nda difl dönüfl h›z›n› alg›lar. Bu sinyali araç h›z›n›n hesaplanmas› için ECM’ye ve gösterge panelindeki takometreye gönderir.

2.Ç›k›fl sinyali so¤utma fan› kontrolü, yak›t enjeksiyonu önleme, sars›nt›-önleme kontrolü için kullan›l›r.

Araç h›z sensörü ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Araç h›z›: 0 km / saat 2.Vites konumu: bofl (Düz flanz›man) Devre flemas›

Sinyal

2.10.Rölanti devri kontrol aktüatörü (DTC:P0510/P0513/P0552/P0553/P0507/P0506) ‹fllev 1.ISA her türlü motor çal›flma koflulunda hava debisini en uygun flekilde kontrol eder.

2.ECM, ISA (çift açma/kapama bobini) kontrolünü 100Hz frekans ile yapar.

3.ISA valfine karbon birikmesini önlemek için kontak anahtar› kapal› iken ISA tamamen aç›l›r ve kapan›r.

4.ISA ifllevi ATS, WTS, rak›m ve klima kompresörü yükü vb. temel telafileri ile belirlenir.

ISA ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Açma bobini flasi ile k›sa devre olursa ISA ifllevi: %50 hava kanal› 2.Açma bobini akü ile k›sa devre olursa ISA ifllevi: ar›za emniyeti fonksiyonu 3.Kapama bobini flasi ile k›sa devre olursa ISA ifllevi: %50 hava kanal› 4.Kapama bobini akü ile k›sa devre olursa ISA ifllevi: ar›za emniyeti fonksiyonu

29

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

Sinyal

ch3 Periyot 10.0 Oms DÜfiÜK sinyal genli¤i ch3 ‹fllev %38 Düflük sinyal genli¤i

2.11.Yak›t enjektörü (DTC:P0201/P0202/P0203/P0204) ‹fllev 1. Yak›t enjektörü ECM’den gelen sinyal ile yak›t› emme manifolduna püskürtür.

2. Enjekte edilen yak›t miktar› sinyal süresi ile orant›l›d›r.

3. Temel yak›t enjeksiyonu süresi MAF, TPS ve motor devri ile belirlenir.

4. Yak›t enjeksiyon süresini etkileyenler flöyledir. :lambda kontrol, evap, gaz kontrol, adaptasyon valfi, rölanti kontrol, yeniden çal›flt›rma, so¤ukta çal›flt›rma, h›zlanma s›ras›nda zenginlefltirme vb.)

5. Motor devri belirli bir de¤er üzerinde ise yak›t enjeksiyonu önlenir.

Enjektör ar›zas› durumunda yedek de¤er Lambda adaptasyonu ve geri besleme kontrolünün engellenmesi (aç›k çevrim) Devre flemas›

Sinyal

2.12.Tahliye kontrol valfi (DTC:P0444/P0445) ‹fllev 1. Yak›t deposunda buharlaflan yak›t gaz› kanisterde depolan›r ve yanma odas›na tahliye kontrol valfi üzerinden gönderilir.

2. ECM, motor k›smi yük alt›nda iken supap aç›kl›¤›n› sinyal geniflli¤i modülasyon sinyali (20Hz) ile kontrol eder.

3. Tahliye kontrol valfi ifllevi = f (MAF, Devir, Rak›m, Lambda sinyali vb.)

30

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

2.13.Röle (DTC: P0562/P0563/P0230/P1624/P1625) ‹fllev A. Ana röle (P0562/P0563) 1. Ana röle konta¤›n aç›lmas› ile ayn› anda devreye girer ve böylece akü voltaj› sensör ve aktüatörlere gönderilir.

2. Baz› aktüatörlerin aktive edilmesi ve ROM’da adaptasyon de¤erlerinin kay›t alt›na al›nmas› ve ECM’nin kapat›lmas› için ana röle kontak kapat›ld›ktan sonra belirli bir süre boyunca aç›k kal›r.

B. Yak›t pompas› rölesi (P0230) 1. Yak›t pompas› rölesi konta¤›n aç›lmas› ile ayn› anda devreye girer ve yak›t pompas› aktive edilir.

2. Kontak kapal› ise yak›t pompas› rölesi 4 saniye sonra kapat›l›r ve motor durur.

3. Motorun çal›flmas› alg›lan›rsa (CKP sinyali alg›lan›r), yak›t pompas› rölesi tekrar aç›l›r.

C. Fan rölesi (P1624/P1625) 1.ECM, düflük fan rölesini ve yüksek fan rölesini, so¤utma fan›n› ve kondansör fan›n›, 3 h›zla aktive etmek için kontrol eder.

2.Araç h›z›, klima yükü ve WTS sinyali vb. fan rölesinin kontrol edilmesi için kullan›l›r.

31

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

Sinyal

RÖLE

ç›k›fl

ç›k›fl

2.14.Ateflleme bobini (tekleme DTC: P0300/P0301/P0302/P0303/P0304) (sadece OBD-II, EOBD) ‹fllev 1. Güç transistörü ECM içinde yer al›r.

2. Ateflleme s›ras› her terminaldir.

3. Kalma zaman› akü voltaj›na göre de¤iflir.

Devre flemas›

Sinyal ATEfiLEME BOB‹N‹

ATEfiLEME BOB‹N‹

32

Örnek

BENZ‹NL‹ MOTOR

MOTOR KONTROL S‹STEM‹ 1 1.8 Beta Siemens sisteminin tan›t›m› 1.1.De¤ifltirilen parça ve fonksiyonlar›n listesi Parçalar 1)ECU :EMS 2000 (16 Bit CPU, 24MHz saat h›z›) 2)Yük Alg›lama: H›z Yo¤unlu¤u (MAP sensörü, dahili IAT) 3)OKS‹JEN SENSÖRÜ: LSF4.2 (Artan dayan›kl›l›k) 4)RÖLANT‹ DEVR‹ AKTÜATÖRÜ: EWD3 (Kompakt, düflük maliyetli) 5)ATEfiLEME KABLOSU: Düflük kapak flekli & malzeme de¤iflimi (Daha yüksek dayan›kl›l›k) 6)VURUNTU SENSÖRÜ: sar›l› kablo (Düflük maliyetli) 7)KRANK M‹L‹ KONUM SENSÖRÜ: Hall IC tipi 9)KAN‹STER TAHL‹YE VALF‹: Çal›flma gürültüsünde azalma 10)YAKIT HATTI: Geri dönüflsüz tip (Dahili titreflim sönümleyici) 11)CMP SENSÖRÜ: Kablosuz tip (Düflük maliyetli) 12)SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ: Is› göstergesi ünitesi ile birlikte Sistem & Fonksiyonlar 1)Geri Dönüflsüz Yak›t Sistemi (3.5 Bar) 2)Güncellenmifl CAN üzerinden TCM ile çift yönlü iletiflim 3)Güncellenmifl MIL iste¤i ve ar›za teflhisi 4)Ar›za teflhis cihaz› ile iletiflim protokolü (ISO 9141-2 -> KWP2000) 5)Ar›za teflhis cihaz› ile yeniden programlama 6)EVAP S›z›nt› kontrolü (1.0 mm-> 0.5 mm Alg›lama, düflük bas›nç tipi) 7)Güncellenmifl Fan kontrol sistemi (açma/kapama kontrolü->yüksek / düflük aflama kontrolü) 9)Rölanti Devri Aktüatörü Silecek Fonksiyonu 9)Afl›r› ›s›nma önleme fonksiyonu

33

34

ÇIKIfi

SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ

ATEfiLEME BOB‹N‹ BUJ‹

SUSTURUCU

KRANK M‹L‹ KONUM SENSÖRÜ

G‹R‹fi

KAN‹STER KAPAMA VALF‹

YAKIT DEPOSU BASINÇ SENSÖR KAN‹STER‹

HAVA F‹LTRES‹

1.YAKIT ENJEKTÖRÜ 2.ATEfiLEME BOB‹N‹ 3.ANA RÖLE 4.YAKIT POMPASI RÖLES‹ 5.TAHL‹YE KONTROL VALF‹ 6.RÖLANT‹ DEVR‹ AKTÜATÖRÜ 7.KAN‹STER KAPAMA VALF‹

TAHL‹YE VALF‹

TEKERLEK HIZ SENSÖRÜ

YAKIT DEPOSU

MAP & SICAKLIK SENSÖRÜ

VURUNTU SENSÖRÜ

TDC PCV SENSÖRÜ VALF‹

ECU GÜCÜ

1.MAP & SICAKLIK SENSÖRÜ 2.SU SICAKLI⁄I SENSÖRÜ 3.GAZ KELEBE⁄‹ KONUM SENSÖRÜ 4.KRANK M‹L‹ KONUM SENSÖRÜ 5.TDC SENSÖRÜ 6.VURUNTU SENSÖRÜ 7.LAMBDA SENSÖRÜ (ÖN) 8.LAMBDA SENSÖRÜ (ARKA) 9.TEKERLEK HIZ SENSÖRÜ 10.YAKIT DEPOSU BASINÇ SENSÖRÜ

LAMBDA SENSÖRÜ (ARKA)

KATAL‹ZÖR

LAMBDA SENSÖRÜ (ÖN)

KONTAK ANAHTARI

ANA RÖLE

1.2.Motor Kontrol Sistemi fiemas›

BENZ‹NL‹ MOTOR

BENZ‹NL‹ MOTOR 1.3.HI-SCAN ile ECU’nün yeniden programlanmas› - Amaç: Ar›za teflhis cihaz› kullan›larak seri üretim sonras›nda ECM’nin yeniden programlanmas›.

-‹çerik Sistem düzeni

(P.C. taban›)

"K" hatt›

Kart (Kart taban›)

2.Motor Yönetim Sistemi 2.1.Emme manifoldu mutlak bas›nç sensörü (DTC: P0105/P0106) Fonksiyon 1. Emme manifoldu mutlak bas›nç sensörü emme bas›nc›n› ölçer.

2. Ç›k›fl voltaj› emme manifoldu mutlak bas›nc› ile do¤ru orant›l› bir e¤ridir.

3. Ç›k›fl sinyali yak›t enjeksiyon zaman› ve ateflleme zaman›n›n belirlenmesinde kullan›l›r.

Ar›za durumunda kullan›lan yedek de¤er 1. Ölçülen emme-manifoldu bas›nc› motor devri & gaz kelebe¤i aç›s›ndan daha küçük veya daha büyük ise, MAP sensörü ar›zas› belirlenir.

2. Ar›za alg›land›¤›nda, k›sa bir süre sonra gaz kelebe¤i aç›s› ve motor devrine ba¤l› olarak ayarlanan sekonder yük kullan›l›r.

3. Lambda adaptasyonu, rölanti devri adaptasyonu ve rak›m adaptasyonu vb. önlenmesi.

Devre flemas›

MAP sensörü

Voltaj

V-MAP girifli

35

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.2.Emilen hava s›cakl›¤› sensörü (DTC: P0110) ‹fllev 1. NTC (Negatif S›cakl›k katsay›s›) eleman› emilen hava s›cakl›¤›n› ölçer.

2. NTC eleman› termistör tipidir ve s›cakl›k artt›¤›nda ç›k›fl direnci azal›r.

3. Ç›k›fl sinyali yak›t enjeksiyon zaman›n›n ve ateflleme zaman›n›n telafisi için kullan›l›r.

4. Ayr›ca vuruntu durumunda ateflleme zamanlamas› gecikmesinin telafisi ve rölanti devri düzenlemesi için kullan›l›r.

ATS ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Sensör ç›k›fl de¤eri belirli bir de¤erin alt›nda veya üzerinde ise, ATS ar›zas› alg›lan›r.

2.ECM ar›za durumunda hava s›cakl›¤› yedek de¤erini kullan›r.

Devre flemas›

Sinyal

Ç›k›fl Voltaj›

(dahili MAP sensörü) hava s›cakl›¤› sensörü

S›cakl›k (°C)

S›cakl›k (°C)

2.3.Su s›cakl›¤› sensörü ‹fllev 1. NTC (Negatif S›cakl›k katsay›s›) eleman› su s›cakl›¤›n› ölçer.

2. NTC eleman› termistör tipidir ve s›cakl›k artt›¤›nda ç›k›fl direnci azal›r.

3. Ç›k›fl sinyali motor çal›flt›r›ld›¤›nda yak›t enjeksiyon zaman›n›n, ateflleme zaman›n›n ve temel rölanti devri aktüatörü ifllevinin telafisi için kullan›l›r.

4. Ayr›ca sönümleme eleman›nda ateflleme süresinin telafisi için kullan›l›r.

5. Ayr›ca so¤utma fan›n›n kontrol edilmesi ve egzoz gaz› s›cakl›k modellemesi için kullan›l›r.

36

BENZ‹NL‹ MOTOR ECT ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1. Sensör ç›k›fl de¤eri belirli bir de¤erin alt›nda veya üzerinde ise, ECT ar›zas› alg›lan›r.

2. Motor s›cakl›¤› de¤eri modellenmifl motor s›cakl›¤›ndan belirli bir miktar az ise, WTS ar›zas› alg›lan›r.

3. ECM ar›za durumunda su s›cakl›¤› yedek de¤erini kullan›r.

Devre flemas› Sinyal

Ç›k›fl Voltaj›

(dahili MAP sensörü) hava s›cakl›¤› sensörü

Sinyal Krank mili konum sensörü

S›cakl›k (°C)

S›cakl›k (°C)

2.4.Krank mili konum sensörü (DTC: P0335) ‹fllev 1. CKP krank aç›s›n› ve motor devrini ölçer.

2. Ç›k›fl sinyali CMP sensör sinyali ile senkronize flekilde krank aç›s› konumunun belirlenmesinde kullan›l›r.

3. Ayr›ca gaz kelebe¤i konum sinyali ile birlikte motor çal›flma koflullar›n›n (rölanti, k›smi yük, tam yük vb.) belirlenmesinde kullan›l›r.

CKP ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Motor çal›fl›rken sensör ar›zas› oluflursa, motor durur.

2.CKP ar›zas› durumunda motorun çal›flt›r›lmas› mümkün olmaz.

Devre flemas›

Sinyal Örnek

Ana röle sonras›na TDC sinyali Düflük sinyal genli¤i

Sinyal KAM

Motor devri

sensörü Düflük sinyal genli¤i

37

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.5.CMP sensörü (DTC: P0340) ‹fllev 1. CMP sensörü tek-hall eleman› ile kam konumunu ölçer.

2. Ç›k›fl sinyali CKP sinyali senkronize halde her bir silindirin üst ölü noktas›n›n belirlenmesinde kullan›l›r.

CMP ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1. CMP ar›zas› alg›land›¤›nda, O2 sensörü yafllanma takibi devre d›fl› b›rak›l›r.

2. Motor çal›fl›rken, CMP ar›zas› alg›lan›rsa, motor normal olarak çal›fl›r. Fakat CMP ar›za alt›nda motorun çal›flt›r›lmas› durumunda, gerçek CMP konumunun alg›lanmas› %50 ihtimaldir.

Devre flemas›

Sinyal

Ana röle sonras›na

Sinyal KAM sensörü

38

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.6 Gaz kelebe¤i konum sensörü (DTC: P0120/P0121) ‹fllev 1.Gaz kelebe¤i konum sensörü gaz kelebe¤i konumunu ölçer.

2.TPS potansiyometre tipidir ve ç›k›fl voltaj› gaz kelebe¤i valfinin aç›lmas› ile orant›l›d›r.

3.Ç›k›fl sinyali CKP sinyali ile birlikte motor çal›flma koflullar›n›n (rölanti, k›smi yük, tam yük vb.) belirlenmesinde kullan›l›r.

4.Ayr›ca yak›t enjeksiyon zaman› ve ateflleme zaman›n›n belirlenmesinde kullan›l›r.

5.Ayr›ca klima kompresörünün kontrolü (arac›n kalk›fl› s›ras›nda kompresöründe devre d›fl› b›rak›lmas›) için kullan›l›r.

TPS ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1. Sensör ç›k›fl de¤eri belirli bir de¤erden küçük veya büyük ise, TPS ar›zas› alg›lan›r.

2. ECM, motor devrine ba¤l› olarak yedek de¤eri alg›lar.

3. TPS ar›zas› durumunda, rölanti konumu emilen hava kütlesi (belirli bir de¤erden az) ve tam yük bilgisi ile motor devri ve emilen hava kütlesinin kombinasyonu neticesinde belirlenir.

Devre flemas›

Sinyal

Sinyal

Gaz kelebe¤i konum sensörü

Gaz kelebe¤i aç›s›

39

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.7.Oksijen sensörü (DTC: P0130/P0132/P0133/P0134/P0135/P0136/P0137/P0139/P0140/P0141/ P0030/P0036/P1134/P1166/P1184) ‹fllev 1. Oksijen sensörü egzoz gaz›n›n fakir/zengin durumunu ölçer.

2. Ç›k›fl sinyali fakir ve zengin duruma göre 0.45V’u geçer.

3. Ç›k›fl sinyali kapal› çevrimde yak›t enjeksiyonu zaman›n›n telafisi için kullan›l›r.

4. Sensördeki ›s›t›c› lamba kapama süresini k›sa devre yapar.

Oksijen sensörü ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1.Yedek de¤er yok.

2.Kapal› çevrim kontrolü ve adaptasyon devre d›fl›.

Devre flemas›

Sinyal

Ana röle sonras›na Is›t›c› Dörtlü tahrik

Sinyal

Oksijen sensörü

2.8.Vuruntu sensörü ‹fllev 1. Vuruntu sensörü silindirlerde vuruntu oluflumunu alg›lar.

2. Rezonatörsüz tip piezo-elektronik eleman kullan›l›r.

3. Ç›k›fl sinyali ateflleme zaman›n›n telafisinde kullan›larak motorun maksimum tork üretmesi sa¤lan›r.

Vuruntu sensörü ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1. Motor devrinin emniyet tarafta olaca¤› flekilde ateflleme belirli bir de¤er ile geciktirilir.

2. Vuruntu kontrolünün önlenmesi.

- Devre flemas›

Vuruntu sensörü

40

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.9.Araç h›z› sensörü (DTC: P0501) ‹fllev 1. Araç h›z› sensörü ön sa¤ tekerlekteki difl dönüfl h›z›n› (ABS-bulunmayan araç) alg›lar veya araç h›z› ABS ünitesinden CAN iletiflimi yoluyla alg›lan›r. Bu sinyali araç h›z›n›n hesaplanmas› ve bozuk yol durumunun alg›lanmas› için ECM’ye gönderir.

2. Ç›k›fl sinyali so¤utma fan› kontrolü, yak›t enjeksiyonu önleme, sars›nt›-önleme kontrolü için kullan›l›r.

Araç h›z sensörü ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› 1. Araç h›z›: 0 km / saat 2. Önleme ifllevi: Sars›lma önleme, Bozuk yol alg›lamas›, Vites oran› hesaplamas›, Evap sistemi ar›za teflhisi, Oksijen sensörü ar›za teflhisi, vb.

Devre flemas› Tekerlek h›z sensörü

Endüktif WSS(+)

(µ-Mikro-ifllemci)

Endüktif WSS(-)

2.10.Rölanti devri kontrol aktüatörü (DTC: P0506/P0507/P1515/P1516) ‹fllev 1. ISA her türlü motor çal›flma koflulunda hava debisini en uygun flekilde kontrol eder.

2. ECM, ISA (çift açma/kapama bobini) kontrolünü 100Hz frekans ile yapar.

3. ISA valfine karbon birikmesini önlemek için kontak anahtar› kapal› iken ISA tamamen aç›l›r ve kapan›r.

4. ISA ifllevi IAT, ECT, rak›m ve klima kompresörü yükü vb. temel telafileri ile belirlenir.

ISA ar›zas› durumunda yedek de¤er kullan›m› Aç›lma bobini

ISA ar›za-emniyeti Hata yok Hata yok

Kapama bobini

flasi ile k›sa devre akü ile k›sa devre

hat kopmas›

% 23.00

%78.25

%78.25

flasi ile k›sa devre

%78.25

%78.25

%78.25

%78.25

akü ile k›sa devre

% 23.00

%78.25

%78.25

%78.25

hat kopmas›

% 23.00

%78.25

%78.25

%78.25

41

BENZ‹NL‹ MOTOR Devre flemas›

Sinyal

Dörtlü tahrik

ch3 Periyot 10.0 Oms Düflük sinyal genli¤i

(µ-mikro ifllemci)

ch3 ‹fllev %38 Düflük sinyal genli¤i

Ar›za teflhis modülü

Rölanti devri aktüatörü

2.11.Yak›t enjektörü (DTC: P0201/P0202/P0203/P0204) ‹fllev 1. Yak›t enjektörü ECM’den gelen sinyal ile yak›t› emme manifolduna püskürtür.

2. Enjekte edilen yak›t miktar› sinyal süresi ile orant›l›d›r.

3. Temel yak›t enjeksiyonu süresi MAF, TPS ve motor devri ile belirlenir.

4. Yak›t enjeksiyon süresini etkileyenler flöyledir. :lambda kontrol, evap, gaz kontrol, adaptasyon valfi, rölanti kontrol, yeniden çal›flt›rma, so¤ukta çal›flt›rma, h›zlanma s›ras›nda zenginlefltirme vb.)

5. Motor devri belirli bir de¤er üzerinde ise yak›t enjeksiyonu önlenir.

Enjektör ar›zas› durumunda yedek de¤er Lambda adaptasyonu ve geri besleme kontrolünün engellenmesi (aç›k çevrim) Devre flemas›

Enjektör

42

BENZ‹NL‹ MOTOR 2.12.Tahliye kontrol valfi (DTC: P0443) ‹fllev 1. Yak›t deposunda buharlaflan yak›t gaz› kanisterde depolan›r ve yanma odas›na tahliye kontrol valfi üzerinden gönderilir.

2. ECM, motor k›smi yük alt›nda iken valf aç›kl›¤›n› sinyal geniflli¤i modülasyon sinyali (20Hz) ile kontrol eder.

Devre flemas›

2.14.Ateflleme bobini (tekleme DTC: P0300/P0301/P0302/P0303/P0304) ‹fllev 1.Güç transistörü ECM içinde yer al›r.

2.Ateflleme s›ras› her terminaldir.

3.Kalma zaman› akü voltaj›na göre de¤iflir.

Devre flemas›

Sinyal ATEfiLEME BOB‹N‹ 1

Örnek

ATEfiLEME BOB‹N‹ 2

43

Otomatik fianz›man

Otomatik fianz›man

45

Otomatik fianz›man FC T/M Çeflitleri Yerel

MOTOR

AVRUPA

GENEL

AVUST.

α-1.5

α-1.6

β-1.5

FC Otomatik flanz›man Genel özellikler Vites

46

Vites oran›

Son diflli oran›

Toplam vites oran›

1000dev/dk’da h›z

Otomatik fianz›man

fiANZIMANIN GÖRÜNÜMÜ Ön kavrama Adaptör Ya¤ pompas›

Düflük/Geri fren Arka kavrama

Kick-Down fren

Planet diflli Transfer avare difllisi

Tork konvertörü Damper kavrama

Transfer tahrik difllisi Son kavrama Transfer hareket difllisi

Diferansiyel

Transfer mili

HER KONUMDA KULLANILAN ELEMANLAR Vites kolu konumu

Vites konumu

Kavramalar

Frenler

Not

Park Geri Bofl Birinci ‹kinci Üçüncü Dördüncü Birinci ‹kinci Birinci Notasyon:

- Motorun çal›flt›r›lmas› mümkün - Park mekanizmas›

- Her bir vites konumunda kavraflan eleman - Ön-kavraflmal› eleman

47

Otomatik fianz›man

V‹TES DÜZEN‹ Vites düzeni sürücü taraf›ndan manuel olarak seçilebilecek flanz›man konumlar›n›n gösterimini belirtir. Bu flanz›manda 6 konum mevcuttur: P-R-N-D-2-L. Afla¤›da seçilen her konum ile ilgili aç›klamalar yer al›r.

P-Park (1)Hiçbir eleman çal›flmaz.

Dolay›s›yla, motor gücü ç›k›fl miline iletilmez.

(2)Ç›k›fl mili mekanik olarak kilitlenir.

Dolay›s›yla, otomobil ileri veya geri do¤ru hareket etmez.

(3)Motor çal›flt›r›labilir.

R-Geri (1)Otomobil geriye do¤ru hareket eder.

(2)Motor çal›flt›r›lamaz.

N-Bofl (1)"P" konumunda oldu¤u gibi motor gücü ç›k›fl miline iletilmez.

(2)Motor çal›flt›r›labilir.

D-Sürüfl (1) Gaz pedal›na bas›lma derecesine (ör. gaz kelebe¤i aç›kl›¤›) ve araç h›z›na ba¤l› olarak, "D" konumu 1. ve 4.vites aras›nda otomatik olarak de¤iflim yapar. Ancak, 4.vitesin sadece overdrive kontrol svicinin aç›k olmas› durumunda seçilebilece¤ini unutmay›n. Otomatik vites de¤iflimi (yukar› veya afla¤›) vites düzenine göre gerçeklefltirilir.

(2) Arazi kullan›m› her zaman 1.viteste gerçeklefltirilir.

(3) Kick-down gaz pedal›na tam olarak bas›lmas› veya yükün vites küçültme noktalar›n› aflmas› durumunda gerçekleflen vites küçültme ifllemine denir. Sürücü bir arac› geçmek için h›zlan›rken bu fonksiyon faydal›d›r.

(4) 1.viteste iken motor freni çal›flmaz.

(5) Araç durdu¤unda, sürükleme ve titreflimi önlemek için 2.sabitleme vitesine al›n›r.

2-‹kinci (1) "2" 1.vites ve 2.vites aras›nda otomatik vites de¤iflimi sa¤lar. 3.vitese geçifl olmaz.

(2) Arazi kullan›m› daima 1.viteste gerçeklefltirilir.

(3) 2. ve 3.vitese küçültme otomobil 3. ve 4.viteste giderken "2" konumunun seçilmesi ile gerçeklefltirilir, sonra ayar de¤erinden bir vites alt›na ulafl›l›r.

(4) "D" konumunda oldu¤u gibi, motor freni 1.viteste iken çal›flmaz.

L-Lock Up (1) "L" (Lock up) 2.vitesten 1.vitese geçifli sa¤larken, 1.vitesten 2. veya 3.vitese geçifl yapmaz.

Bunun sonucunda "1.viteste sabitleme" gerçekleflir.

(2) Arazi kullan›m› daima 1.viteste gerçekleflir. Motor freni bu 1.vites durumunda çal›fl›r.

(3) Otomobil "D" veya "2" konumunda giderken "L" konumunun seçilmesi ile 4. – 3., 3. - 2., 2. – 1.vites de¤iflimleri otomobilin her bir vites için belirtilen h›zlara ulaflmas› ile gerçekleflir.

48

Otomatik fianz›man

PARÇALAR 1.Ön Kavrama Geri dönüfl yay›

Kavrama diski

Kavrama reaksiyon plakas›

Emniyet segman›-seçilebilir

Kavrama plakas› Çek valf Geri dönüfl yay› Piston Ön kavrama pistonu Kavrama diski (2)

Emniyet segman› Ön kavrama tutucusu

Emniyet segman›

Yay tutucu

Emniyet segman›

Ön kavrama tutucusu

PARÇALAR Sökme Geri dönüfl yay›n› SST ile s›k›flt›r›n ve emniyet segman›n› sökerek geri dönüfl yay›n› ç›kar›n.

Emniyet segman›

Kontrol Plakalar›n yuvarlak taraf› afla¤› yönlü yerlefltirilmelidir.

Plakalar›n eksik difl alan› ayn› yöne yerlefltirilmelidir.

Emniyet segman› (seçilebilir) Reaksiyon plakas› Kavrama diski

Yuvarlak taraf

49

Otomatik fianz›man Kontrol ‹kaz: yeni kavrama diskleri kullan›l›rken, montaj öncesinde en az iki saat otomatik flanz›man ya¤› içinde bekletilmeleri gerekir.

Uç bofllu¤u kontrolü Kavrama reaksiyon plakas›n› 50 N(5kg, 11lbs) kuvvetle iterken uç bofllu¤unu kontrol edin.

Standart de¤er: 0.4-0.6 mm Boflluk, belirtilen özellikler dahilinde de¤il ise uygun "emniyet segman›n›" seçmek suretiyle ayarlama yap›n.

2.Arka Kavrama Emniyet segman› (seçilebilir)

Bask› pulu

Kavrama diski Arka kavrama pistonu

Emniyet segman› Arka kavrama tutucusu

Kavrama reaksiyon plakas› Kavrama plakas›

Dalgal› yay Geri dönüfl yay›

Uç bofllu¤u kontrolü Kavrama reaksiyon plakas›n› 50 N(5kg, 11lbs) kuvvetle iterken uç bofllu¤unu kontrol edin.

Standart de¤er: 0.7-0.9 mm Boflluk, belirtilen özellikler dahilinde de¤il ise uygun "emniyet segman›n›" seçmek suretiyle ayarlama yap›n.

50

Otomatik fianz›man 3.Son Kavrama

Son kavrama tutucusu Emniyet segman›

Piston Kavrama plakas›

Emniyet segman› Rondela

Emniyet segman› (seçilebilir)

Kavrama diski Kavrama reaksiyon plakas›

Geri dönüfl yay›

4.Kick-down Fren

Kick-down kampana Kick-down kampanas› band›

Piston çubu¤u Piston Manflon

Kickdown svici Kontra somun Hava tahliye tapas› Bas›nç uygulama deli¤i Bas›nç boflaltma deli¤i

51

Otomatik fianz›man Kickdown freni bant tipi bir frendir; Bir kickdown bant›, kampana, kickdown servosu, sviç ve ba¤lant›dan oluflur.

Kickdown servo silindiri odas›n›n uygulama taraf›na 2. bas›nç uyguland›¤›nda, kickdown kampanas›n› sabitlemek için kickdown pistonu ve çubuk sola do¤ru hareket eder ve fren bant›n› s›karlar. Bunun sonucu olarak geri günefl difllisi (kickdown kampanas› ile birlikte hareket eden) sabitlenir. Bu fren 2. vites ve overdrive konumunda çal›fl›r.

TCM’ye

Kickdown

Ayar çubu¤u Fren uygulanmadan hemen önce kickdown servo svici kickservo svici down pistonunun konumunu alg›lar ve flanz›man kontrol modülüne sinyal gönderir. Bu sinyali kullanarak flanz›man kontrol modülü frenin uygulanmas› öncesinde ve esnas›nda 2. bas›nc› kontrol eder. ‹lk kontrol safhas›nda veya kickdown freninin uygulanmas›n›n hemen öncesine kadar, seçilen kickdown kofluluna daha h›zl› bir yan›t verebilmek için kickdown pistonunun h›zl› hareket etmesi amac›yla kickdown servosuna daha yüksek bir 2. bas›nç uygulan›r. ‹kinci kontrol safhas›nda veya fren uygulan›yor iken iyi bir kickdown "hissi" verebilmek amac›yla kufla¤›n kampanay› s›kabilmesi için 2. bas›nç optimum bir seviyede tutulur.

K/D servosunun hareketi Kickdown kampanas›

A1: K/D servosu tam olarak ayr›lm›fl yani K/D kampanas› rahatça dönüyor.

A2: K/D servosu K/D bant›n› kavramak için harekete bafll›yor.

A3: K/D kampanas› durmaya bafll›yor.

A4: K/D kampanas› tam olarak duruyor.

Kickdown bant›

Kickdown servo çubu¤u

K/D kampanas› kavraflt›¤›nda 1. K/D servosu A1’den A2 noktas›na yüksek bas›nç ile h›zl› flekilde hareket eder.

2. Sars›nt› azaltmak için K/D servosu A2’den A3 noktas›na göreceli olarak daha düflük bas›nç ile kayar.

3. K/D kampanas›n› yüksek bas›nç ile s›kmak için K/D servosu çok h›zl› hareket eder.

Servis Noktas› Sebep

52

Belirti

Analiz

Çözüm

Notlar

K/D bant›n›n gevflekli¤i

Motor devri keskin flekilde art›yor (Devirlenme)

K/D bant›n›n kavraflmas› öncesinde F/C ayr›l›r. (1.viteste)

K/D servosu çubu¤unu ayarlay›n

Not’a bak›n

Hava tahliye tapas› kapa¤› ayr›lm›fl

-1.’den 2.’ye ve 3.’den 4’üncüye vites de¤iflimi olurken sars›nt› var.

-3. vites sabitleniyor

K/D pistonu ileri hareket etmiyor. (K/D bant›n›n kaymas›)

Hava tahliye tapas› kapa¤›n› de¤ifltirin.

Kontrol metodu: 3.’den 4.’üncüye veya tersi olarak tekrarlamal› vites de¤iflimi(O/D svici AÇIKKAPALI)

Otomatik fianz›man 5.Düflük-Geri fren

Arka taraf Geri dönüfl yay› Fren plakas›

Orta destek

Fren diski

Fren reaksiyon plakas›

Bask› plakas› (seçilebilir)

Hidrolik bas›nç

Düflük-geri fren çok-diskli tiptir ve bir orta destek, disk plakalar ve bir pistondan meydana gelir. Fren, vites "L" konumunda 1.viteste veya geri viteste iken çal›fl›r. Planet diflli setindeki tafl›y›c›y› sabitler.

Buna, uzun ve k›sa pisyon milleri ba¤lan›r.

Kontrol Emniyet segman›n› tak›n.

Düflük & geri bas›nç deliklerini flanz›man kutusuna hizalay›n.

53

Otomatik fianz›man Servis noktas› Sebep

Belirti

Analiz

Bas›nç plakas› yanl›fl seçilmifl

"L" veya "R" de¤ifliminde sars›nt› olufluyor.

-Geri vites tahri¤i mümkün de¤il -Bay›lma devri çok yüksek (Kavrama kayd›rmas›)

Çözüm

Notlar

Uygun bask› plakas›n› seçin.

C1 kumanda noktas› (Ertelenmifl uygun uç bofllu¤u)

B2 kumanda noktas› (Ertelenmifl: dalgal› yay + uygun uç bofllu¤u) B2 kumanda noktas› hareket etti.

"N" → "R" de¤iflimi (C1,B2)

t(san)

6. Tek Yönlü Kavrama (O.W.C) Çember diflli

Park kilidi

Uzun pinyon

K›sa pinyon

Serbest

D›fl zarf (Planet diflli tafl›y›c›) ‹ç zarf (Orta destek)

Kilit

Tafl›y›c›

Geri vites günefl difllisi ‹leri vites günefl difllisi

Tek önlü kavrama park kilidi tipidir ve pinyon tafl›y›c› ve orta destek aras›nda bulunur.

1.viteste (D veya 2 konumu), uzun pinyon saat yönünde döner. Bu, tek yönlü kavraman›n oluflturdu¤u, tafl›y›c›n›n o yönde dönüflünü bloke eden kuvveti azalt›r. Sonuç olarak, uzun pinyon kuvvetini çember diflliye aktar›r. Tek yönlü kavrama d›fl bilezi¤i ile bütünleflik olan tafl›y›c› saat yönünde dönebilir. Çember difllinin ilk olarak döndürüldü¤ü motor freni durumunda, tafl›y›c› saat yönünde rahatça döner, dolay›s›yla motor freni etkisi elde edilmez.

Servis noktas› Sebep

Tek yönlü kavrama afl›nm›fl veya hasarl›

54

Belirti

‹leri sürüfl mümkün de¤il

Analiz

Planet tafl›y›c› geriye dönüyor

Çözüm

Tek yönlü kavramay› de¤ifltirin

Notlar

Kontrol metodu: "L" konumunda sürüfl mümkün

Otomatik fianz›man 7. Planet Diflli Uzun pinyon Park kilidi

Tafl›y›c› Geri günefl difllisi D›fl zarf ‹leri günefl difllisi

Tek yönlü kavrama

Düflük-geri fren göbe¤i

K›sa pinyon

Çember diflli

Bu flanz›manda kullan›lan planet diflli seti bir ileri günefl difllisi, bir geri günefl difllisi, bir k›sa pinyon, pinyonlar› desteklemek için bir tafl›y›c› ve bir çember diflliden oluflur.

Geri günefl difllisi ön kavrama tutucusuna kickdown kampanas› yoluyla ba¤lan›r ileri günefl difllisi ise arka kavrama göbe¤ine ba¤lan›r.

Tafl›y›c›, düflük- geri fren göbe¤i ve tek yönlü kavraman›n d›fl bilezi¤i ile tek bir ünite halindedir.

Tafl›y›c›, son kavramas›na son kavrama mili yoluyla ba¤lan›r. Ç›k›fl flanfl›n›n ba¤land›¤› çember diflli tahrik kuvvetini ç›k›fl flanfl›na ba¤l› olan transfer tahrik difllisine aktar›r. Çember diflli çevresinde kilit bulunmaktad›r.

55

Otomatik fianz›man 8. Park mekanizmas› Park kilidi (Ayna diflli)

Germe plakas› (Düz kontrol mili)

Park mandal› Park kilit çubu¤u

Kam

Destek

Park kilit çubu¤u Destek

Germe bilyas› (97My sonras›: Merdane tip)

Mil "P" konumunda iken, park mandal›, ç›k›fl milini ba¤lamak, tekerleklerin dönmesini önlemek için çember difllinin d›fl çevresinde yer alan park kilidi ile kavrafl›r. Bir baflka deyiflle, seçme kolu "P" konumuna getirildi¤inde germe plakas› ve park kilidi çubu¤u ok yönünde hareket ederek park kilidi çubu¤undaki kam›n park mandal›n› iterek kilitle kavraflmas›n› sa¤lar.

Park mandal›n›n kilitteki bir bofllu¤a çarpt›¤› durumda, park mandal› yukar› do¤ru hareket edemeyece¤inden sadece çubuk hareket eder ve kam yay› bast›r›rken, park mandal› ve destekle çarp›fl›r ve bu konumda tutulur. Araç bu konumda az miktarda bile hareket ettirilse, tekerleklerin dönüflü çember difllininde dönmesine yol açar. Kam ok yönünde s›k›flt›r›ld›¤›ndan, kilit alt k›sm› park kilidi ile kavraflmak için hizalan›r sonuç olarak park mandal› itilir.

Bu yolla, park mekanizmas› arac›n hareket etmesini kesinlikle önler.

Servis Noktas› Sebep

56

Belirti

Analiz

Çözüm

Kam kr›lmas›na ba¤l› olarak ezilme

‹leri ve / veya geri vites tahri¤i fas›lal› olarak mümkün de¤il

Sürüklenmifl kam yüzünden park kilidi çember diflliyi kilitliyor.

Park kilidi çubu¤unu de¤ifltirin.

Germe bilyas› ayr›lm›fl

El kolunda gevfleme

Germe plakas› uygun flekilde sabitlenmemifl

Germe bilyas›n› tak›n.

Notlar

Otomatik fianz›man GÜÇ AKIfiI

1. vites ("D" ve "2" konumu) Tafl›y›c›

Çember diflli

K›sa pinyon ‹leri günefl difllisi

Transfer tahrik difllisi Uzun pinyon

Arka kavrama

Çal›flan elemanlar: * Arka kavrama * Tek yönlü kavrama

Avare difllisi

Tek yönlü kavrama

Transfer hareket difllisi

1. vites ("L" konumu) Tafl›y›c› Düflük & Geri fren

Çember diflli

K›sa pinyon ‹leri günefl difllisi

Arka kavrama

Uzun pinyon

Çal›flan elemanlar: *Arka kavrama *Düflük & Geri Fren

57

Otomatik fianz›man 2. vites

Kick Down Fren K›sa pinyon

Çember diflli ‹leri günefl difllisi

Arka kavrama

Uzun pinyon

Çal›flan elemanlar: * Arka kavrama * Kick-down Freni

3. Vites

Çember diflli

Tafl›y›c› ‹leri günefl difllisi Son kavrama

Ön kavrama Arka kavrama Geri günefl difllisi

Çal›flan elemanlar: * Ön kavrama * Arka kavrama * Son kavrama

58

Otomatik fianz›man 4. Vites (Overdrive) Çember diflli

Kickdown freni

Tafl›y›c›

Son kavrama

Uzun pinyon Geri günefl difllisi

Çal›flan elemanlar: * Kick-down fren * Son kavrama

Geri vites Çember diflli Tafl›y›c› Düflük-geri fren

Ön kavrama Uzun pinyon

Çal›flan elemanlar: * Ön Kavrama * Düflük & Geri fren

Geri günefl difllisi

59

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K KONTROL S‹STEM‹ YA⁄ POMPASI Hidrolik kontrol sistemi otomatik flanz›mana hidrolik bas›nc› sa¤layan bir ya¤ pompas›ndan meydana gelir. Ayr›ca ya¤ kanallar›ndaki hidrolik bas›nc› kontrol etmek için valf ve solenoid valflere sahiptir.

Valfler ve solenoid valfler valf gövdesinde bulunur.

C›vata

Hareket difllisi Tahrik difllisi Keçe bilezi¤i Muhafaza

Reaksiyon mili deste¤i Çelik bilya Emniyet segman› Ya¤ keçesi

Keçe bilezi¤i

Ya¤ pompas›, tork konvertörün ya¤ beslemesi, planet diflli setinin ve afl›r› h›z kavramas›n›n sürtünmeli parçalar›n›n ya¤lanmas› için gerekli bas›nc› sa¤lar ve hidrolik kontrol sistemini aktive eder. Pompa, iç diflli kavraflmal› trokoid tiptir. Tahrik difllisi, tork konvertör muhafazas› merkezine kaynaklanm›fl pompa tahri¤i göbe¤inin 2 mandal› taraf›ndan tahrik edildi¤i için sadece motor çal›fl›rken ya¤ bas›nc› sa¤lar.

Servis noktas› Sebep

60

Belirti

Analiz

Çözüm

Çek valfine yabanc› madde s›k›flm›fl

- ‹leri hareket mümkün de¤il - ‹leri harekette anormal sars›nt›

Arka kavrama kayd›rmas›

Ya¤ pompas›n› temizleyin ve çelik bilyay› tekrar tak›n.

Uygun olmayan ya¤ pompas› diflli bofllu¤u (yan boflluk)

- ‹leri hareket mümkün de¤il - ‹leri harekette anormal sars›nt›

Ya¤ pompas› difllisi k›r›k

Ya¤ pompas› tahrik & hareket difllisini de¤ifltirin.

Notlar

Otomatik fianz›man Hat Emniyeti Valfi (1) Çal›flma yok Bas›nç düzenleyici valf normal olarak çal›fl›yorsa, kontrol bilyas›na uygulanan hat bas›nc› yay kuvvetini yenemez. Dolay›s›yla yay tahliye kanal›n› t›kar.

(2) Bas›nç düzenleyici valf s›k›flm›fl veya normal çal›flm›yorsa, kontrol bilyas›na afl›r› miktarda hat bas›nc› uygulan›r ve yay kuvvetini yener.

Bu çal›flma tarz›na göre, emniyet devresi elde edilir ve hat bas›nc›n›n afl›r› yükselifli önlenmifl olur.

Manuel Valf (A4AF3)

61

Otomatik fianz›man Manuel Valf

Tork konvertörüne Vites de¤ifltirme kontrol valfine

Regülatör valfi

Bas›nç kontrol valfine

Manuel valf

Ya¤ pompas› Ya¤ filtresi N-R kontrol valfine

Karter

Manuel Valf (A4AF2) P konumu

Manuel valf

Ya¤ pompas›ndan

62

Otomatik fianz›man Manuel Valf (A4AF2) N konumu

Regülatör valfine

Manuel valf

Ya¤ pompas›ndan

Manuel Valf (A4AF3) P konumu Vites de¤ifltirme kontrol valfine

Regülatör valfine

PCV A,B’ye

CSV, Yüksek-Düflük bas›nç valfine

Manuel valf

Ya¤ pompas›ndan

63

Otomatik fianz›man Manuel Valf (A4AF3) N konumu Vites de¤ifltirme kontrol valfine

PCV A,B’ye

Regülatör valfine CSV, Yüksek-Düflük bas›nç valfine

Manuel valf

Ya¤ pompas›ndan

Manuel Valf Manuel valf sürücü kabinindeki vites kolu ile birlikte hareket ederek her bir valf ve kontrol eleman›na bas›nç gönderir.

Regülatör Valfi Bu valf, ya¤ pompas› taraf›ndan üretilen hat bas›nc›n› düzenler. Valf her bir sürüfl kofluluna göre de¤iflim gösterir.

Seçme kolu "N","D","2" veya "L" konumlar›nda iken Ya¤ pompas›ndan gelen hidrolik bas›nç No.1 hatt› üzerinden regülatör valfine yönlendirilir. Hidrolik bas›nç daha sonra regülatör valfinden geçtikten sonra tork konvertörü kontrol valfi yoluyla tork konvertörüne gelir. Ayn› anda, No.1 hatt›ndan gelen bas›nç manuel valfe ve sonra No.4 kanal› üzerinden regülatör valfi sa¤ ucunda bulunan (A) odas›na gelir.

Tork konvertörü kontrol valfine

(A) odas›na yönlendirilen bas›nç, regülatör valfindeki yay kuvvetine karfl› uygulan›r ve seçme kolu “N”, “D”, “2” veya “L”de iken hat bas›nc›n› düzenlemesi için valf yer de¤ifltirir. Motor devri yükseldi¤inde, ya¤ pompas›n›n h›z› artar ve hidrolik bas›nç yükselir. Bu durum ayr›ca (A) odas›na yönlendirilen hidrolik bas›nc› da artt›r›r.

Yükseltilen (A) odas› bas›nc› yay kuvvetini yenerek regülatör valfi sola do¤ru iter. Bu noktada, tork konvertörüne gelen No.3 kanal› aç›larak tork konvertörüne daha fazla s›v› girifli sa¤lan›r.

Hat bas›nc›

Hat bas›nc› (ya¤ pompas›ndan) Pompa emifli Regülatör valfi

64

Otomatik fianz›man Hidrolik bas›nç daha fazla artarsa, regülatör valfi daha fazla sola itilir ve No.2 kanal› aç›l›r. Bu durumda s›v›, pompan›n emifl taraf›na kanal üzerinden akar ve hat bas›nc› ortadan kald›r›l›r. Hat bas›nc› düfltü¤ünde, (A) odas› bas›nc› da düfler ve regülatör valfi yay kuvveti ile sa¤a do¤ru itilir, No.2 kanal›n› kapat›r. Regülatör valfinin bu çevrimsel çal›flmas› ile, hat bas›nc› sabit bir seviyede tutulur. No.1 hatt›nda bulunan hat emniyeti valfi, bas›nc›n regülatör valfinin kald›ramayaca¤› seviyeye yükselmesi durumunda aç›l›r. Bu yolla, hidrolik devre korunmufl olur.

Seçme kolu "R" konumunda Manuel valf "R" aral›¤› konumuna getirildi¤inde, aç›lan No.4 kanal› kapat›l›r. Bunun yerine No.9 kanal› aç›l›r. Bu flekilde hat bas›nc›n›n regülatör valfinin 4 nolu bölgesine yönlendirilmesi sa¤lan›r.

Bu bas›nç, 4 nolu bölgenin D4 çap› ile 5 nolu bölgenin D5 çap› aras›ndaki farka eflde¤er bir alana etki etti¤i için, regülatör valfini sol tarafa iten kuvvet, valfin di¤er k›sm›na uygulanan kuvvete göre daha zay›ft›r. Dolay›s›yla, 2 nolu kanal› açmak için önceden anlat›lan ileri sürüfl konumlar› için gereken bas›nçtan fazlas› gerekir. Yüksek bas›nç elemanlar›n geri konuma hareket etmelerini sa¤lar. Yüksek bas›nç taraf›ndan tahrik edilen regülatör valfinin çal›flmas› önceden bahsedilen ileri sürüfl konumlar› ile ayn›d›r.

Tork konvertörü kontrol valfine Regülatör valfi

Meme

Hat bas›nc› (ya¤ pompas›ndan)

Seçme kolu "P" konumunda Manuel valf "P" aral›¤› konumuna getirildi¤inde, manuel valf tahliye kanal› hat bas›nc› kanal› ile iletiflim kurar ve hat bas›nc› azalt›l›r. Bu durumda, No.4 ve No.9 kanallar›na bas›nç uygulanmaz. Bu durum, regülatör valfinin yay kuvveti ile çok s›k› konumda tutulmas›n› ve No.3 kanal›n›n kapat›lmas›n› sa¤lar. Dolay›s›yla, sadece memeden geçen s›v› tork konvertörüne gönderilir.

Tork konvertörü kontrol valfine Regülatör valfi

Meme

Vites de¤ifltirme kontrol valfi

Manuel valf Hat bas›nc› (ya¤ pompas›ndan)

65

Otomatik fianz›man Tork Konvertörü Kontrol Valfi Bu valf tork konvertörü bas›nc›n› ve ya¤ bas›nc›n› sabit bir seviyede tutar.

Regülatör valfinden gelen bas›nç çok yükselirse, (B) odas› içindeki bas›nç yay kuvvetini aflan bir seviyeye ulafl›r; tork konvertörü kontrol valfi sola do¤ru itilir. Valfin sola do¤ru hareketi No.2 kanal›n› açar ve bu kanal üzerinden s›v› pompan›n emifl taraf›na geri döner. Sonuç olarak, hat bas›nc› düfler. Hat bas›nc› düflerse, (B) odas› bas›nc› ayr›ca düfler ve valf yay kuvveti ile sa¤a do¤ru gelir, böylece No.2 kanal› kapan›r. Yukar›da anlat›lan çevrimin tekrarlanmas› ile tork konvertörü bas›nc› düzenlenir ve sabit bir seviyede sabit tutulur.

Tork konvertörüne Tork konvertörü kontrol valfine

B odas› Küçük delik

Regülatör valfi

Manuel valfe

Damper Kavrama Kontrol Valfi Damper kavrama valfi alt valf gövdesinde bulunur.

Damper kavramay› kontrol etmek için kullan›lan hidrolik ya¤ bas›nc›n› de¤ifltirir.

Servis Noktas› Sebep

Memeye yabanc› madde s›k›flm›fl

66

Belirti

Normal d›fl› sars›nt›

Analiz

Damper kavrama ar›zas›

Çözüm

Valf gövdesini temizleyin

Notlar

Otomatik fianz›man Damper Kavrama Kontrol Valfi

Tork konvertörüne (damper kavrama serbest b›rak›ld›¤›nda)

Tork konvertörüne (damper kavrama devreye girdi¤inde)

DCCSV’ye

Ya¤ so¤utucusuna

Düflürücü valften

Tork konvertörü kontrol valfinden Düflürücü valften

Hat bas›nc›

Düflürücü Valf Düflürücü valf alt valf gövdesinde yer al›r; hat bas›nc›ndan her zaman küçük olan sabit bas›nç üretmekle görevlidir. Hidrolik bas›nç kayna¤› olarak bu bas›nç ile kontrol bas›nc› bas›nç kontrol solenoid valfi taraf›ndan üretilir, böylece bas›nç kontrol valfi aktive olur.

Düflürücü valf Ayar vidas›

Bas›nç kontrol valfi

Hat bas›nc›

N-R kontrol valfi

Bas›nç kontrol solenoid valfi-A

fianz›man Kontrol Modülü

67

Otomatik fianz›man Vites De¤ifltirme Kontrol Valfi ve Solenoid Valfler Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi "A"

4.bas›nç

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi "B"

Tapa Tapa Vites de¤ifltirme kontrol valfi

Hat bas›nc›

Vites De¤ifltirme Kontrol Valfi ve SCSV A, B 1.vites

SCSV-A AÇIK

SCSV-B AÇIK

68

Otomatik fianz›man 2.V‹TES

SCSV-A KAPALI

SCSV-B AÇIK

3.V‹TES

SCSV-A KAPALI

SCSV-B KAPALI

69

Otomatik fianz›man 4.V‹TES

SCSV-A AÇIK

SCSV-B KAPALI

Vites De¤ifltirme Kontrol Valfi ve Solenoid Valf A, B, C Vites de¤ifltirme kontrol valfine etkiyen hat bas›nc› iki adet vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi (fianz›man kontrol modülü komutu taraf›ndan gerçeklefltirilen vites de¤iflimine göre aç›l›p kapat›lan) taraf›ndan kontrol edilir ve vites de¤ifltirme kontrol valfi, vites de¤iflimine göre aktive edilerek ya¤ kanallar›n›n aç›l›p kapat›lmas› sa¤lan›r.

Vites de¤iflimi ve "A", "B " ve “C” vites de¤ifltirme kontrol solenoid valflerinin AÇILMA-KAPANMA de¤iflimleri afla¤›daki tabloda gösterilmektedir. Çal›flma

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi

Konum 1.vites

AÇIK

AÇIK

KAPALI

2.vites

KAPALI

AÇIK

KAPALI

3.vites

KAPALI

KAPALI

AÇIK

4.vites

AÇIK

KAPALI

AÇIK

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi "A" tapalara etki eden hat bas›nc›n› kontrol ederken, solenoid valf "B", vites kontrol de¤iflim valfi 1.nolu bölgesinin sol ucuna etki eden bas›nc› kontrol eder. 1.nolu bölge çap› 2.nolu bölgeden büyük oldu¤undan, vites kontrol solenoid valfinin sola do¤ru hareketi bu bölgelerin aras›na bas›nc›n uygulanmas› ile gerçekleflir.

No.5b kanal› üzerinden bas›nç 1.nolu bölgenin sol ucuna da yönlendirilirse, sa¤ ucuna uygulanan bas›nç, bu bas›nç taraf›ndan önlenir ve 2.nolu bölgeye uygulanan bas›nç ile vites de¤iflimi kontrol solenoid valfi sa¤a do¤ru itilir.

70

Otomatik fianz›man Vites De¤ifltirme Kontrol Valfi ve Solenoid Valf A, B, C

Bas›nç Kontrol Valfi A, B, Solenoid Valf A, B ve N-R Kontrol Valfi Bas›nç Kontrol Valfi Bu valf, vites de¤iflimi s›ras›nda sars›nt›y› önlemek için bas›nç kontrol solenoid valfinin kontrolü alt›nda her bir kavramaya gelen bas›nc› düzenler.

Bas›nç Kontrol Solenoid Valfi Bu valf, flanz›man kontrol modülü komutu ile ifllev kontrollüdür. ‹lgili hidrolik bas›nca göre bir elektriksel komutu de¤ifltirir.

Servis Noktas› Sebep

Belirti

PCV’ya ba¤l› yabanc› madde

Vites de¤iflimi s›ras›nda sars›nt› oluflumu

Valf gövdesine ba¤l› memede yabanc› madde

Motor devrinde anormal art›fl

Analiz TCM’den gelen elektronik sinyal PCV’ye ulaflm›yor.

Düflürücü bas›nçta azalma var (Devirde art›fl meydana gelir)

Çözüm

Notlar

PCV’yi temizleyin veya de¤ifltirin

Valf gövdesini temizleyin

71

Otomatik fianz›man Bas›nç Kontrol Valfleri, Solenoid Valfler ve N-R Kontrol Valfi Not: PCSV-A Aktüatör testi

SA bas›nc› Standart de¤er: 2.5~3.1 kg/cm2

%50

‹fllev (%)

Bas›nç Kontrol Valfi A, B Bas›nç kontrol valfi A, B vites de¤iflimi s›ras›nda sars›nt›y› önlemek için bas›nç kontrol solenoid valfinin A, B kontrolü alt›nda her bir kavramaya gelen bas›nc› düzenler.

(1) Bas›nç kontrol valfi A- Çal›flm›yor

(1-2 vites de¤ifltirme valfine)

(manuel valften)

Bas›nç kontrol valfi A

(PCSV-A valfi) taraf›ndan kontrol edilir Solenoid valf AÇIK

72

(Düflürücü valften)

Otomatik fianz›man (1) Bas›nç kontrol valfi A – Çal›flma

(1-2 vites de¤ifltirme valfine)

“*” : ‘KM’ için Bu port N-D kontrol valfine ba¤lan›r.

Solenoid valf kapal› Bas›nç kontrol valfi A

Bas›nç Kontrol Valfi B

73

Otomatik fianz›man Bas›nç Kontrol Valfi A, B (1) Bas›nç Kontrol Valfi B - Çal›flm›yor

(Arka kavrama tahliye valfine)

(manuel valften)

Bas›nç kontrol valfi B

(PCSV-B valfi) taraf›ndan kontrol edilir Solenoid valf AÇIK (Düflürücü valften)

(2) Bas›nç Kontrol Valfi B- Çal›flma

Bas›nç kontrol valfi B

Solenoid valf kapal›

Bu valfin ana ifllevi nedir →Arka kavraman›n ba¤›ms›z olarak kontrol edilmesi.

74

Otomatik fianz›man A4AF2 ile mukayese Maddeler SA, E/C için bas›nç kontrolü

PCV + PCVS PCV O N-D V/v O 1-2 vites de¤ifltirme valfi

R/C için bas›nç kontrolü

PCV + PCVS PCV O N-D V/v O RCE V/v

PCV-A + PCSV-A PCV-A O 1-2 vites de¤ifltirme valfi

PCV-B + baflka bir sol. Valf (PCSV-B) PCV-B RCE V/v (akümülatör ile)

De¤ifltirilen noktalar * N-D valf kald›r›ld›. * Ba¤›ms›z arka kavrama bas›nc› için PCSV-B eklenmifltir. * Mekanik akümülatör adapte edilmifltir. * E/C ay›rma kontrolü: PCV-A, SA, E/C de¤iflimi: CSV

Kontrol Svici Valfi

75

Otomatik fianz›man Son Kavrama Valfi

Kontrol Svici Valfi & Son Kavrama Valfi - 2.vites E/C’ye SA’ya

SCSV-C KAPALI

1-2 vites de¤ifltirme valfinden

E/C valfi

76

- 2.vites bas›nc› CSV üzerinden SA(Servo uygulama) taraf›na aktar›l›r.

- 1.vites ile birlikte SCSV-C KAPALIDIR.

Otomatik fianz›man 2. → 3. vites E/C’ye SA’ya

SCSV-C KAPALI

1-2 vites de¤ifltirme valfinden

E/C valfi

SCV’den

- SCSV-C 2. vites ile birlikte KAPALI kal›r.

- 2. vitesten 3. vitese vites büyütme esnas›nda vites de¤ifltirme kontrol valfinden gelen E/C bas›nc› E/C valfinde s›k›flt›r›l›r.

- SA bas›nc› 1-2 vites de¤ifltirme valfinden beslenir, fakat ön kavrama ve SR bas›nc› ayr›ca 2-3/4-3 vites de¤ifltirme valfinden beslenir, böylece SR ve SA bas›nçlar› artt›r›l›r.

-3.vites E/C’ye SA’ya

SCSV-C AÇIK

SCV’den 1-2 vites de¤ifltirme valfinden

E/C valfi

SCV’den

- SCSV-C KAPALI iken AÇILIR. - 2.vitesten 3.vitese de¤iflim tamamland›ktan sonra CSV’de ki 1-2 vites de¤ifltirme valfinden son kavrama bas›nc› sa¤lan›r.

- SA bas›nc› vites kontrol valfinden sa¤lan›r, fakat ön kavrama ve SR bas›nc›da ayr›ca 2-3/4-3 vites de¤iflimi valfinden sa¤lan›r, böylece her iki SR ve SA bas›nçlar› elde edilir.

77

Otomatik fianz›man -‹fllev Son kavrama ve SA bas›nçlar›n›n de¤iflimi

E/C’ye SA’ya

SCSV-C Kontrolü

SCV’den 1-2 vites de¤ifltirme valfinden

SCV’den E/C valfi

-2.vitesten 3.vitese geçiflin tamamlanmas›ndan sonra E/C bas›nc› CSV’de 1-2 vites de¤ifltirme valfinden sa¤lan›r.

-Bu konsept KM veya eski alpha A/T ile ayn›d›r.

A4AF2: E/C valfinin hidrolik de¤iflimi A4AF3: E/C valfinin elektronik kontrolü (SCSV-C AÇIK/KAPALI) Ba¤›l DTC (ECV s›k›flmas› – yay›n ters taraf›: P1737) kald›r›lm›flt›r.

-E/C (Son kavrama) bas›nc› neden 2-3 vites de¤ifliminden sonra gönderilir.

Vites 2.

3.

-R/C ve SA ile E/C bas›nc› daha erken veya ayn› anda gönderilirse ne olur?

Vites 2.

78

Otomatik fianz›man 4→2 H›zl› Vites De¤iflimi 1) Çal›flan elemanlar Vites

Arka kavrama

Son kavrama

K/D

4.

2.

2) Kontroller (a)Arka kavrama kavraflma ifllevi kontrolü (b)Son kavrama ay›rma ifllevi kontrolü (c)SA’ya sürekli de¤iflim 3) Aç›klama (a)Arka kavrama kavraflma ifllevi kontrolü Arka kavramaya

Manuel valften

PCSV-B De¤iflim kontrolü

(b)E/C ay›rma ifllevi kontrolü - sadece 4→ 2 vites de¤ifltirme (SCSV-C AÇIK) E/C’den

SA’ya

Kontrol svici valfi

SCV’den E/C valfinden

1-2 vites de¤ifltirme valfine, PCV-A

* E/C kavrama bas›nc›n› boflalt›rken, sadece 4-2 vites de¤iflimi s›ras›nda PCSV-A ifllevi ile kontrol edilir. (c)SA’ya sürekli de¤iflim -(CSV) üzerinden (SCV)’den SA’ya

79

Otomatik fianz›man Yüksek-Düflük Bas›nç Valfi

1)SCSV KAPALI SCV’den

Manuel valf ve SCSV-C’den

- SCSV-C KAPALI iken vites de¤iflimi kontrol valfi 3. bas›nc› kesilir.

Regülatör valfi

2)SCSV AÇIK SCV’den

Manuel valf ve SCSV-C’den

- SCSV-C AÇIK iken, 3., 4.viteste bu valf regülatör valfine gelen hat bas›nc›n› (6.6~7.1) kgf/cm2 kadar düflürür.

Regülatör valfi

80

Otomatik fianz›man Ar›za Emniyeti Fonksiyonu 1) 1. veya 2.viteste sürüfl yaparken TCM ar›zas› E/C valfi ile E/C bas›nc›n›n kesilmesi Vites 1.

2.

Ar›za F/C, SR: 2-3/4-3 vites de¤ifltirme valfinden R/C: PCV-B’den SA: 1-2 vites de¤ifltirme valfinden E/C’ye SA’ya

SCSV-C (KAPALI)

1-2 vites de¤ifltirme valfinden

E/C valfi

SCV’den

1) 1. veya 2.viteste sürüfl yaparken TCM ar›zas› Hidrolik bas›nç E/C ve F/C’ye gönderilirse, SR bas›nc› geciktirilir.

Vites 1.

2.

Ar›za R/C, E/C, SA : Ara kilitleme

81

Otomatik fianz›man Ar›za Emniyeti Fonksiyonu

E/C’ye SA’ya

SCSV-C (AÇIK) SCV’den 1-2 vites de¤ifltirme valfinden

E/C valfi

SCV’den

2) 4.viteste sürüfl esnas›nda TCM ar›zas› R/C bas›nc› RCEV taraf›ndan geciktirilir.

Vites 4.

Ar›za 4.vitesten 3.vitese düflme esnas›nda K/D ay›rmas›ndan önce R/C kavraflt›r›l›r.

Vites 4.

Ar›za R/C, E/C, SA: ‹ç kilitleme

82

Otomatik fianz›man Ar›za Emniyeti Valfi

Ar›za Emniyeti Fonksiyonu Ar›za emniyeti valfi 1) Normal: Hidrolik bas›nç kontrol svici valfinden SA’ya gönderilir.

R/C’den

SA’ya

E/C’den CSV’den

1-2 vites de¤ifltirme valfinden

83

Otomatik fianz›man 2) Ar›za Emniyeti:

SA’dan

R/C’den

E/C’den CSV’den

1-2 vites de¤ifltirme valfinden

- Ar›za emniyeti s›ras›nda her bir solenoid valfin kontrolü

2→3 de¤iflimi

3→2 de¤iflimi

%50

84

%50

Zaman

Zaman

Zaman

Zaman

Otomatik fianz›man - Ar›za emniyeti s›ras›nda her bir solenoid valfin kontrolü 2→3 de¤iflimi

3→2 de¤iflimi

Zaman

Zaman

Zaman

Zaman

Zaman

Zaman

Arka Kavrama Akümülatörü

- ‹fllevi: 1)N – D, D – N de¤iflimi s›ras›nda vites de¤iflimi sars›nt›s›n› azaltma.

2)Arka kavrama kayd›rmas›n› önleme.

- Aç›klama: Doldurma hacmini valf gövdesi ile arka kavrama aras›nda de¤ifltirmek suretiyle arka kavrama dolum zaman›n› kontrol eder. F4A42 modelinde yer alan 4 akümülatörden biraz farkl›d›r. Bu durumda, akümülatörler her PCV’den gelen düzenli bas›nc› kontrol etmek için düflük geçifl filtreleme fonksiyonuna sahiptir.

85

Otomatik fianz›man Not - 3.vites güç ak›fl›

86

Otomatik fianz›man A4AF2 ile k›yaslamalar Maddeler Manuel valf Regülatör valfi 1-2 vites de¤ifltirme valfi 2-3/4-3 vites de¤ifltirme valfi Son kavrama valfi Arka kavrama tahliye valfi N-D kontrol valfi N-R kontrol valfi Bas›nç kontrol valfi Bas›nç kontrol valfi-A Bas›nç kontrrol valfi-B Vites de¤ifltirme kontrol valfi Yüksek-düflük bas›nç valfi Kontrol svici valfi Ar›za emniyeti valfi T/C kontrol valfi D/C kontrol valfi Hat emniyeti valfi Düflürücü valf Toplam DCC Sol. Valfi SCSV-A SCSV-B SCSV-C PCSV PCSV-A PCSV-B Toplam

Notlar Tasar›m de¤iflimi Tasar›m de¤iflimi De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

Tasar›m de¤iflimi De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

Yeni ilave De¤ifltirilebilir.

Yeni ilave Yeni ilave Yeni ilave De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

Yeni ilave De¤ifltirilebilir.

De¤ifltirilebilir.

Yeni ilave

87

Otomatik fianz›man Hidrolik balans odas› <Balans odas›>

<Kontrol bilyas›>

Merkezkaç kuvvet

Piston için hidrolik odas›

Kontrol bilyas›

Hidrolik bas›nç Merkezkaç balans odas› Piston için hidrolik oda

<Balans Odas›> Her iki merkezkaç kuvvet dengesine göre, piston hareket etmez. (Kavraman›n dönüfl h›z›ndan ba¤›ms›z olarak)

<Kontrol Bilyas›> Kontrol bilyas›n›n merkezkaç kuvveti ve hidrolik bas›nc› aras›ndaki dengeye göre, piston hareket etmez. (Kavraman›n yüksek h›zdaki dezanavantaj›)

88

Otomatik fianz›man Uç bofllu¤u özellikleri Maddeler

Not

Ön kavrama

Dalgal› yay→Helezon yay

Arka kavrama

* Kontrol bilyas› → Santrifüj balans odas› * Disk: 2EA → 4EA

Son kavrama

Dalgal› yay → Helezon yay

Helezon yay

Üst Valf Gövdesi (A4AF3 modeli)

89

Otomatik fianz›man Alt Valf Gövdesi (A4AF3 modeli)

Tork konvertörü Oto. flanz›. grubu parça No.

T/C parça No.

Not 1.3S, 1.5S(Kuzey Amerika) 1.5D(L/B hariç), 4.5D(L/B) 1.5S(Genel), 1.5D(L/B), LC 1.3S

* X-3 T/C parça No: 45100-36220

90

X-3 ile k›yasland›¤›nda yükseltilmifltir.

Otomatik fianz›man Üst Valf Gövdesi (A4AF2 modeli) Vites de¤iflimi kontrol tapas› A Tork konvertörü kontrol valfi

Arka kavrama tahliye valfi A

Ayar vidas›

Bas›nç kontrol valfi 1-2 vites de¤ifltirme valfi

2-3/4-3 vites de¤ifltirme valfi

N-D kontrol valfi Arka kavrama tahliye valfi B N-D kontrol manflonu Vites de¤ifltirme kontrol valfi Vites de¤iflimi kontrol tapas› B Manuel valf Regülatör valfi

Kontrol bilyas› & Durdurucu plakan›n yerleflimi - Üst valf gövdesi : 4 çelik bilya ve 1 yay Durdurucu plaka

CB (Çelik bilya)

CB5 (Çelik bilya)

Önceki alpha otomatik flanz›manda kullan›lan N-D kontrol valfi teflon bilyas› kald›r›lm›flt›r.

CB2 (Yay ile birlikte çelik bilya)

CB4 (Çelik bilya)

91

Otomatik fianz›man Alt Valf Gövdesi (A4AF2 modeli) Damper kavrama kontrol valfi

Son kavrama valfi

Düflürücü valf

Son kavrama tapas›

Durdurucu N-R kontrol valfi Ayar vidas›

Kontrol bilyas›n›n yerleflimi -Ara plakan›n alt valf gövdesi taraf›: 2 çelik bilya ve 1 yay

Ya¤ filtresi

CB (Çelik bilya)

CB2 (Yayl› çelik bilya)

92

Otomatik fianz›man N-R Kontrol Valfi Ön kavramaya

Düflürücü bas›nç Düflük-geri frene

Manuel valf Bas›nç kontrol valfi

Hat bas›nc›

N-R kontrol valfi

Bas›nç kontrol solenoid valfi A fianz›man kontrol modülü Düflürücü bas›nç

N-R Kontrol Valfi Seçici kol "N" den " R"ye (veya "P" den " R"ye) al›nd›¤›nda bu valf düflük-geri frene uygulanan bas›nc› kontrol ederek sars›nt›n›n oluflmas›n› önler.

Manuel valf "R" konumuna al›nd›¤›nda bas›nç kontrol solenoid valfi No.23b hatt›ndaki düflürme bas›nc›n› azaltmak ve bu hatta baflka bir kontrol bas›nc› yaratmak amac›yla flanz›man kontrol modülünden gelen ifllev kontrolü alt›nda çal›fl›r. Kontrol bas›nc› ve N-R kontrol valfi yay› aras›nda oluflan kuvvetlerin dengesi No.9 hatt› portunun aç›lma aç›s›n› belirler. No.9 hatt›ndan gelen hat bas›nc› aç›kl›¤› ayarlanm›fl porttan geçerek düzenlenir ve ard›ndan düflük-geri frene yönlendirilir.

Bu bas›nç kontrolü esnas›nda geri vitese geçifl sars›nt›lar› minimize edilmifl olur. Düflük-geri fren bir kez kavraflt›¤›nda bas›nç kontrolü solenoid valfine gelen enerji kesilir ve No.23b hatt›ndaki normal düflürme bas›nc› yeniden oluflturulur. Düflürücü bas›nç N-R kontrol valfini sola do¤ru iter, No.9 kanal›ndan geçen hat bas›nc› No.16 kanal› üzerinden düflük-geri frene uygulan›r ve freni güçlü bir bas›nç kuvveti ile kavraflt›r›r.

Servis Noktas› Sebep

Belirti

- N-R kontrol valfine "N" veya "R" konumuyabanc› madde girmifl na geçifl s›ras›nda veya ar›zal› sars›nt› oluflumu - Çek valfe yabanc› madde girmifl

Analiz

Çözüm

Hat bas›nc› ifllev kontrolü olmadan düflük-geri frene uygulan›r

Valf gövdesini temizleyin veya ar›zal› parçay› de¤ifltirin.

Notlar

93

Otomatik fianz›man R konumu ar›za emniyeti fonksiyonu

Ön kavramaya

Düflürücü bas›nç

Düflük-geri frene

Manuel valf Bas›nç kontrol valfi

Çelik bilya Hat bas›nc›

N-R kontrol valfi

Bas›nç kontrol solenoid valfi A fianz›man kontrol modülü Düflürücü bas›nç

Hidrolik kontrol sistemi geri vitese geçifli önleyen bir "ar›za emniyeti özelli¤ine" sahip olup, sürüfl s›ras›nda sürücünün yanl›fll›kla seçme kolunu geri vites konumuna almas› durumunda geri vitese geçifli önler. Bu fonksiyon araç 8km/s (4.3mph) veya daha yüksek h›zla seyrederken aktive edilir.

Seçme kolu "R" konumuna getirildi¤inde, düflürücü bas›nc› ortadan kald›rmak için flanz›man kontrol modülü bas›nç kontrol solenoid valfini aktive eder.

Bu flekilde, No.9 kanal› kapat›l›r ve kanal 16’da bulunan bas›nç al›n›r. Kanal 16’da bulunan bas›nç al›nd›¤›nda, kontrol bilyas› sa¤daki kanal aç›kl›¤›na itilerek hat bas›nc›n› t›kar. Sonuç olarak, düflükgeri fren serbest kal›r. Bu durumda ön kavrama devrede olsa bile, düflük geri fren uygulanmad›¤›nda flanz›man geriye sürüfl kuvvetini aktaramaz.

94

Otomatik fianz›man R konumu ar›za emniyeti fonksiyonu Dolay›s›yla, flanz›man yukar›da anlat›lan duruma maruz kald›¤›nda, bofl vites davran›fl› gösterir.

1-2 Vites de¤ifltirme valfi Bu valf, 1. ve 2. vitesler aras›nda geçifl gerçeklefltirildi¤inde hat bas›nc› ak›fl›n› de¤ifltirmek için vites de¤iflimi kontrol valfi taraf›ndan düzenlenen hat bas›nc› ile aktive edilir. Ayr›ca, R (geri) viteste düflükgeri frene gelen hidrolik bas›nç kanal›n› kontrol eder.

2-3/4-3 Vites de¤ifltirme valfi 2-3/4-3 vites de¤iflimi valfi vites de¤iflimi kontrol valfinden gelen hat bas›nc› (3. – 4.bas›nç) ile çal›fl›r ve ön ve arka kavramalara etki eden bas›nc› ve ayr›ca kick-down servo ayr›lma bas›nc›n› kontrol eder.

1-2 Vites de¤ifltirme Valfi Birinci vites

Düflük-geri frene

("L" konumunda) SCSV "A" AÇIK

2.bas›nç

1-2 vites de¤ifltirme valfi

SCSV "B" AÇIK

Bas›nç kontrol valfinden Vites de¤ifltirme valfi Hat bas›nc›

95

Otomatik fianz›man 1-2 Vites de¤ifltirme Valfi ‹kinci vites Kick-down servo uygulama taraf›na

SCSV "A" KAPALI

2. bas›nç

1-2 vites de¤ifltirme valfi

SCSV "B" AÇIK

Bas›nç kontrol valfinden

Vites de¤ifltirme kontrol valfi

Hat bas›nc›

2-3/4-3 Vites de¤ifltirme Valfi Kick-down servo uygulama taraf› Arka kavrama

Kick-down servo ay›rma taraf›

Ön kavrama

Son kavrama valfine 2-3/4-3 vites de¤ifltirme valfi

Arka kavrama tahliye valfine

N-D kontrol valfinden

1-2 vites de¤ifltirme valfi

Bas›nç kontrol valfinden Vites de¤ifltirme kontrol valfi Hat bas›nc›

96

Otomatik fianz›man Arka Kavrama Tahliye Valfi Arka kavramaya

Ön kavramaya

Kick-down servo ay›rma taraf›na

Arka kavrama tahliye valfi

2-3/4-3 vites de¤ifltirme valfi

1-2 vites de¤ifltirme valfinden Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi-A

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi-B

Arka Kavrama Tahliye Valfi Bu valf, 3.vitesten 4.vitese geçifl esnas›nda arka kavrama ya¤ bas›nc›n› boflaltmak için vites de¤ifltirme kontrol valfi taraf›ndan kumanda edilen hat bas›nc› ile aktive edilir. Bu valf ayr›ca, 4.vitesten 3.vitese geçifl s›ras›nda arka kavramaya gönderilen ya¤ bas›nc› zamanlamas›n› kontrol ederek sars›nt› oluflumunu önler.

Servis Noktas› Sebep

Belirti

- Kontrol bilyas›na 4.vitesten 3.vitese geçifl yabanc› madde yap›fl- s›ras›nda sars›nt› olum›fl flumu

Analiz

Çözüm

Memeyi geçemeyen hat bas›nc› arka kavramaya uygulan›yor.

Valf gövdesini temizleyin

Notlar

97

Otomatik fianz›man Memeli valf Düflük-geri frene Memeli valf

Memeli valf Arka kavrama tahliye valfi üzerinden arka kavramaya

Bas›nç boflalt›ld›¤›nda

Bas›nç uyguland›¤›nda

Manuel valf

Hat bas›nc›

Memeli Valf Seçme kolu "N" konumundan "L" konumuna al›nd›ktan hemen sonra gaz pedal›na bas›l›rsa, arka kavrama do¤rudan kavrafl›r ve araç 1.viteste hareket eder. Hidrolik devre düzenine ba¤l› olarak, bu durumda, hidrolik bas›nç gerçekte arka kavrama ve düflük-geri frenin her ikisine birden uygulanarak da¤›t›lan s›v› miktar› ikiye bölünür. Bu durum, s›v› s›cakl›¤› yüksek iken kavrama gecikmesine yol açabilir. Bunu önlemek için, düflük-geri fren devresinde özel bir valf bulunur. Bu valf, bas›nc›n düflük-geri fren devresine yönlendirildi¤i durumda s›v› ak›fl›n› k›s›tlayan bir memeye sahip olmakla birlikte, düflükgeri fren serbest b›rak›ld›¤›nda ak›fl k›stlama etkisi bulunmaz, böylece frenin düzensiz flekilde b›rak›lmas› önlenir.

98

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K BASINCIN AYARLANMASI Hat Bas›nc› Ayar› 1.

2.

3.

4.

ATF’yi tahliye edin.

Karteri sökün.

Ya¤ filtresini ve ya¤ s›cakl›¤› sensörünü sökün.

Valf gövdesi grubunu sökün. Manuel valf ç›kabilir, bu yüzden dikkatli olun.

Ayar vidas›

Manuel valf

5. Regülatör valfinin ayar vidas›n› çevirin ve hat bas›nc›n› (kickdown fren bas›nc›) standart de¤ere ayarlay›n. Ayar vidas› sa¤a do¤ru çevrildi¤inde, hat bas›nc› yükselir; sola çevrildi¤inde, düfler.

Standart de¤er: 870-890kPa (124-126psi, 8.9-9.1kg/cm2) Ayar vidas›n›n her bir dönüflünde ya¤ bas›nc› de¤iflimi: 38kPa (4.6psi, 0.39kg/cm2) 6. O-ringin valf gövdesinin üst yüzeyine tak›ld›¤›ndan emin olun; flekilde gösterilen yer.

7. Solenoid valf konnektörü O-ringini yenisiyle de¤ifltirin.

8. Valf gövdesi grubunu kutuya tak›n ve daha sonra solenoid valf konnektörünü kutuya yerlefltirin, Bu s›rada, konnektörün çentikli k›sm›n›n flekilde gösterildi¤i gibi tak›ld›¤›ndan emin olun. Ayr›ca, uç kablosunun s›k›flmad›¤›ndan emin olun.

99

Otomatik fianz›man 9. Valf gövdesi grubu ba¤lant› c›vatalar›n› (10 parça) 10-12Nm (100-120kg.cm, 7.5-8.5lb.ft) ile s›k›n.

A c›vatas›: 18mm (0.709in.) uzunluk B c›vatas›: 25mm (1.984in.) uzunluk C c›vatas›: 40mm (1.575in.) uzunluk 10. Ya¤ filtresini tak›n.

11. Yeni bir ya¤ karteri contas› ve ya¤ karteri tak›n ve c›vatalar› s›k›n.

12. Belirtilen miktarda ATF’yi dökün.

13. Ya¤ bas›nc› testi yap›n. Gerekirse yeniden ayarlay›n.

- Düflürücü Valf Servis Noktas› Düflürücü bas›nc›n ayarlanmas›: 1. ATF’yi boflalt›n ve karter ve ya¤ filtresini sökün. Valf gövdesinin sökülmesine gerek yoktur.

2. Alt valf gövdesinin ayar vidas›n› çevirin ve düflürücü bas›nc› standart de¤ere ayarlay›n.

Ayar vidas› sa¤a çevrildi¤inde, düflürücü bas›nç düfler, sola çevrildi¤inde, yükselir.

Standart de¤er: 425±10 kPa (60±1psi, 4.3±1 kg/cm2) Ayar vidas›n›n her dönüflünde ya¤ bas›nc› de¤iflimi : 30 kPa (4.3psi, 0.3kg/cm2) 3. Ya¤ filtresini tak›n 4. Yeni bir karter contas› ve karter tak›n.

5. Belirtilen miktrada ATF doldurun.

6. Ya¤ bas›nc› testini yap›n.

Gerekirse yeniden ayarlay›n.

100

Otomatik fianz›man

ELEKTRON‹K KONTROL S‹STEM‹ Girifl Sensör

TCM

Ç›k›fl Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi-A (SCSV-A)

Pulse generator A

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi-B (SCSV-B)

Pulse generator B Ateflleme bobini

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi-C (SCSV-C)

Ya¤ s›cakl›¤› sensörü Klima svici fianzuman konum svici

Bas›nç kontrol solenoid valfi (PCSV-A)

Gaz pedal› svici Rölanti svici OD-off svici

Bas›nç kontrol solenoid valfi (PCSV-B)

Kick down servo svici Araç h›z sensörü

Damper Kavrama Kontrol Solenoid Valfi (DCCSV)

Güç/Ekonomi svici

Sensör

Alg›lanan Gaz kelebe¤i valfinin aç›lmas› veya gaz pedal› e¤im aç›s›

Pulse generator A

Son kavrama devri (Kick down kampana devri)

Pulse generator B

Transfer hareket difllisi devri

Ateflleme bobini

Motor devri

Ya¤ s›cakl›¤› sensörü

Ya¤ s›cakl›¤›

Klima svici

Klima yükü

fianzuman konum svici

Vites kolu konumu

Gaz pedal› svici

Gaz pedal› aç›k/kapal›

Rölanti svici OD-off svici

OD aç›k/kapal› seçimi

Kick down servo svici

Kick down piston konumu

Araç h›z sensörü

Araç h›z›

Güç/Ekonomi svici

‹ki farkl› vites de¤iflim modu

101

Otomatik fianz›man

V‹TES ZAMANLAMASI KONTROLÜ Vites de¤iflimi s›ras› flu flekilde gerçekleflir: (1)fianz›man kontrol modülü güç ve ekonomi ad› alt›nda iki de¤iflik vites zamanlamas›n› haf›zas›nda tutar. Sürücü seçim svici kullan›larak vites zamanlamas› belirlenir. fianz›man so¤uk iken [ya¤ s›cakl›¤› 20°C (68°F) veya daha az] ekonomi zamanlamas› kullan›l›r.

(2)Vites zamanlamas›n›n geçerli olup olmad›¤›n› belirlemek amac›yla TCM taraf›ndan kullan›lan ana girifller gaz kelebe¤i konum sensörü (gaz kelebe¤i valfinin aç›lma derecesini alg›lar) ve pulse generator B’dir (ç›k›fl mili h›z›n› alg›lar). Vites zamanlamas› afl›ld›¤›nda, TCM vites de¤iflim komutu gönderir. Ayr›ca ECM taraf›ndan kontrol edilerek vites zamanlamas›n› etkileyen çeflitli sensör ve sviçler bulunmaktad›r.

3) fianz›man kontrol modülü vites de¤iflim s›ras›na göre "A" ve "B" vites de¤ifltirme kontrol valflerinin açma/kapama kontrollerini yapar. "A" ve "B" vites de¤ifltirme kontrol solenoid valflerinin her bir vitesteki açma/kapama kombinasyonlar› afla¤›da gösterildi¤i gibidir. Çal›flma

Vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi

Konum 1.vites

AÇIK

AÇIK

KAPALI

2.vites

KAPALI

AÇIK

KAPALI

3.vites

KAPALI

KAPALI

AÇIK

4.vites

AÇIK

KAPALI

AÇIK

(4) ‹fllem (3) tamamland›ktan sonra, hidrolik kontrol düzene¤i hidrolik kuvvet ile çal›flarak vites de¤iflimini sa¤lamak için kavrama ve frenlerin durumunu de¤ifltirir. Vites de¤iflimi s›ras›nda oluflan sars›nt›y› azaltma bas›nç kontrol solenoid valfinin "ifllev kontrolü" ile gerçeklefltirilir. ‹fllev kontrolü daha sonra anlat›lacakt›r.

GER‹ BESLEMEL‹ V‹TES KONTROLÜ Türbin h›z› vites de¤iflimi s›ras›nda izlenip kontrol edilerek solenoid valf ifllev de¤erinin geri besleme kontrolü ile sa¤lanan hedef türbin h›z›na ulafl›lmas› sa¤lan›r. Dolay›s›yla, afl›nm›fl motor veya flanz›man için tork telafisi mümkündür. Bunun sonucunda, vites de¤iflimi esnas›nda tork de¤iflimi kontrol edilebilir ve düzgün ve yumuflak vites de¤iflimi sa¤lan›r. Geri beslemeli vites de¤iflimi kontrolü N→D ve N→R de¤iflimlerine de uygulanabilir.

V‹TES YÜKSELTME Gerçek türbin h›z›

V‹TES KÜÇÜLTME Hedef türbin h›z›

Hedef türbin h›z› Gerçek türbin h›z›

Süre

102

Süre

Otomatik fianz›man

UYARLAMALI V‹TES YÜKSELTME KONTROLÜ Her bir vites zamanlamas› biçimi vites yükseltme s›ras›nda ideal vites de¤iflimi zaman› ve gerçek vites de¤iflimi zaman› aras›nda süre farkl›l›¤›na sahiptir. Bildi¤iniz gibi, ideal vites zamanlamas› TCM’de önceden ayarl›d›r. Bu sistem, vites hissini iyilefltirmek için gerçek vites de¤iflimi zaman›n› alg›layarak TCM’nin PCSV ifllev oran›n› kontrol etmesini sa¤lar. ‹deal vites de¤iflimi zaman› TCM’de önceden ayarl›d›r. Gerçek vites de¤iflimi zaman› TCM’de bulunan önceden ayarl› zamandan uzun ise, PCSV ifllev oran› azalt›larak kontrol bas›nc› yükseltilir ve vites de¤iflimi zaman› k›sal›r. E¤er, gerçek vites de¤iflimi zaman› TCM’de bulunan önceden ayarl› zamandan k›sa ise, PCSV ifllev oran› artt›r›larak kontrol bas›nc› azalt›l›r.

Uyarlamal› kontrol tüm vites yükseltme zamanlar›na uygulan›r ve her bir vites de¤iflim zamanlamas›na uygun miktar farkl› olarak do¤ru flekilde gönderilir. Eski modellerde bu çeflit bir uyarlamal› kontrol sadece 1-2 vites de¤iflimine uygulan›rd›. 2-3, 3-4 vites de¤iflimlerinde uygulanan uyarlama kontrolü 12 vites de¤iflimindeki düzeltme miktar› kadard›.

Hesaplanan de¤er ‹fllev düzeltme

‹deal de¤er

1-2 vites yükseltme

Süre Önceden ayarl› zaman

ATF SICAKLIK KONTROLÜ ATF s›cakl›¤› 125°C veya daha yükse¤ine ç›kt›¤›nda, tork konvertörü kayd›rmas› meydana gelir. Tork konvertörü kayd›rmas›n› azaltmak ve ATF s›cakl›¤›n›n yükselmesini önlemenin bir sonucu olarak, yüksek ATF s›cakl›¤›nda TCM, vites de¤iflimi biçimini afla¤›daki gibi de¤ifltirir.

Kontrol öncesinde

Kontrol s›ras›nda

Notlar

Dördüncü (4) vites veya

Üçüncü (3) vites veya ikinci (2) vites

Vites, 3. veya 2.viteste sabitlenir.

Üçüncü (3) vites

‹kinci (2) vites

Vites, 2.viteste sabitlenir.

Kontrol koflulu Afla¤›daki koflullar ayn› anda sa¤lan›rsa, TCM s›cakl›k kontrol mant›¤›n› yürütür.

103

Otomatik fianz›man Kontrol koflulu Madde

Kontrol koflulu

Vites kolu konumu (H›z)

"D" konumu (3. veya 4.vites)

Araç h›z›

20-90 km/saat

ATF s›cakl›¤›

125C veya daha yüksek

Serbest b›rakma koflulu Afla¤›daki koflullardan biri veya birkaç› sa¤lan›rsa, ATF s›cakl›¤› kontrol fonksiyonundan ç›k›l›r ve flanz›man normal vites de¤iflimi zamanlamas›na göre kontrol edilir.

Madde

Kontrol koflulu

Vites kolu konumu (H›z)

"D" konumu hariç

Araç h›z› ATF s›cakl›¤›

10km/s’den az veya 90km/s’den fazla 110°C veya daha düflük

Ya¤ s›cakl›¤› sensörü yüksek s›cakl›k bölgesi ve düflük s›cakl›k bölgesini alg›lar. Bu sinyale ba¤l› olarak, yeni modelde TCM, sönümleyici kavraman›n çal›flmas› ile birlikte resimde gösterilen vites zamanlamas›n› da kontrol eder.

2-3 vites yükseltme, 3-2 vites düflürme

Gaz kelebe¤inin aç›lmas›

H›z

104

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K BASINÇ KONTROLÜ (1) Vites de¤iflimi s›ras›nda hidrolik bas›nç kavramalar› birlefltirir ve frenleri çal›flt›r›r. Bas›nç kontrol valfi taraf›ndan düzenlenir. Bas›nç kontrol valfine etkiyen hidrolik bas›nç ayr›ca flanz›man kontrol modülü taraf›ndan yönetilen bas›nç kontrol solenoid valfi taraf›ndan da kontrol edilir. fianz›man kontrol modülü, solenoid valfi ifllev kontrolü yoluyla kontrol eder, böylece hidrolik bas›nc›n uygun flekilde düzenlenmesi sa¤lan›r.

(2) fianz›man kontrol modülü, alg›lad›¤› kick-down kampanas› dönüfl h›z›na göre vites de¤iflim periyodu(vites de¤iflimi için hidrolik bas›nç kontrolünün yap›ld›¤› anda) zamanlamas›n› belirler. Modül, kick-down frenin çal›flmas›ndan hemen önce zaman› belirler ve kick-down frene uygulanacak hidrolik bas›nc›n kontrol bafllang›c› zamanlamas› olarak kullan›r.

(3) TCM, tork de¤iflim oran›n› alg›lar (tork konvertöründeki türbin h›z› de¤iflim oran›). Girifl torku TCM’de bulunan önceden ayarlanm›fl torktan fazla ise, TCM, PCSV ifllevini kontrol eder ve ya¤ bas›nc›n› de¤ifltirir. Tork kontrolü ile vites sars›nt›s› önlenir. Tork de¤iflim oran› her vites zamanlamas›na göre farkl› uygulan›r.

(4) fianz›man so¤uk iken, yüksek s›v› viskozitesi düflük ya¤ bas›nc› tepkisine yol açar. Böyle koflullarda flanz›man kontrol modülü, bas›nç kontrol solenoid valfi kontrol ifllevini de¤ifltirerek ya¤ bas›nc›n› düzeltir. Bu kontrol, ya¤ s›cakl›¤› sensörü taraf›ndan gösterilen s›v› s›cakl›¤› 60°C(140°F) alt›nda iken yap›l›r.

(5)Motor çal›flt›r›ld›ktan sonra araç hareket halinde iken, flanz›man kontrol modülü en düzgün vites de¤iflimini elde etmek için performans›n› düzeltmeye devam eder.

‹fllev kontrolü fianz›man kontrol modülü’nün verdi¤i bas›nç kontrol solenoid valfi tahrik sinyalleri flekilde gösterildi¤i gibidir. Bu sinyaller 35 Hz’lik (bir döngü periyodu T=28.6ms) frekans ile bas›nç kontrol solenoid valfini tahrik eder.

Hidrolik bas›nçtaki de¤iflim sinyal süresinin "t" de¤iflimi ile elde edilir. ‹fllev veya sinyal süresinin "t" artmas›, hidrolik bas›nc› o ölçüde azalt›r, bu kontrol metodu "ifllev kontrolü" ismi ile bilinir (flekil C). *‹fllev : Güç besleme süresinin "t" bir döngü periyoduna T(28.6ms) oran› afla¤›daki formül ile elde edilen yüzde de¤er olarak ifade edilir. ‹fllev (%) = t / T °x 100 fiekil ‘A’da gösterilen %50 ifllev oran› solenoid valfine gelen gücün döngü süresinin T yar› süresi (ta) kadar oldu¤unu gösterir. fiekil B’de gösterilen %20 ifllev oran› solenoid valfine gelen gücün döngü süresinin T %20’si (tb) kadar oldu¤unu gösterir.

‹fllev kontrolü

fiekil A

fiekil B

Hidrolik bas›nç

fiekil C

‹fllev (%)

105

Otomatik fianz›man

DAMPER KAVRAMA KONTROLÜ

Damper kavrama kontrol valfi

DCCSV KAPALI

DCCSV AÇIK

Düflürücü valf

*Damper kavrama kontrol valfi sa¤a do¤ru hareket eder *Damper kavrama serbest *DCCSV kapal› (%0)

*Damper kavrama kontrol valfi sola do¤ru hareket eder *Damper kavrama devrede *DCCSV de¤iflim kontrollü (%40 ~ %60)

Damper kavrama serbest (Tork konvertörü koflulu) Solenoid valf kapat›ld›¤›nda, valfteki meme kapat›l›r ve D odas›ndaki bas›nç düflürücü valf taraf›ndan sabit bir seviyeye yükseltilir. Sonuç olarak, damper kavrama kontrol valfi damper kavramay› serbest b›rakmak için (k›r›k hat ile gösterilen ak›fl de¤iflimi) sa¤a do¤ru hareket eder. Düflürücü valf D odas›na etki eden hidrolik bas›nc› düzenlemek için çal›fl›r.

Damper kavrama birleflmifl (Lock-up koflulu) Solenoid valf aç›ld›¤›nda, valfteki meme serbest kal›r ve D odas›ndaki bas›nç düfler. Sonuç olarak, damper kavrama kontrol valfi sola do¤ru hareket eder ve damper kavraman›n çal›flmas›n› sa¤lamak için ya¤ pompas›ndan hidrolik bas›nç elde edilir.

Damper kavrama sistemi damper kavraman›n yer ald›¤› tork konvertöründen, çeflitli sensörler, bir kontrol modülü (bilgisayar) ve damper kavraman›n kontrolü için bir ya¤ bas›nc› düzenleme valfinden meydana gelir.

Damper kavrama çal›flma aral›¤› Afla¤›daki koflul sa¤land›¤›nda, tork konvertör kilitlenir.

1)Vites 2., 3. ve 4.vites konumunda iken.

2)Türbin devri ve gaz kelebe¤i aç›lma miktar› afla¤›daki çal›flma aral›klar›nda iken.

3)Ya¤ s›cakl›¤› 70°C’den fazla.

106

Otomatik fianz›man Damper kavrama ayr›lma aral›¤› Afla¤›daki koflul sa¤land›¤›nda, tork konvertör kilidi aç›l›r.

1)Vites 1. veya geri vites konumunda iken.

2)Türbin devri ve gaz kelebe¤i aç›lma miktar› afla¤›daki çal›flma aral›klar› d›fl›nda.

3)8 ms içinde gaz kelebe¤i aç›lmas› (kapama yönü) de¤iflim oran› afla¤›daki koflulu sa¤lad›¤›nda.

2.vites : %3’ten fazla 3., 4.vites : %4.5’ten fazla 4)Ya¤ s›cakl›¤› 60°C’den az.

5)H›zlanma svici (veya rölanti svici) : "AÇIK"

Gaz kelebe¤i aç›lmas› (%)

Damper kavrama çal›flma aral›¤›

4.

3.

2.

Türbin devri

FUZZY KONTROL Yokufl yukar›, vites yükseltmenin önlenmesi

Vites yükseltme gecikmesi

Viraj alma esnas›nda yeteri kadar tork gerekir.

Ani gaza yüklenme esnas›nda gereksiz vites yükseltmenin önlenmesi

107

Otomatik fianz›man V‹TES ATLAMA KONTROLÜ -Yeni otomatik flanz›manda vites atlama mümkündür.

(4 → 2) -Vites de¤iflim süresinde azalma (yaklafl›k 0.6 saniye).

Gaz pedal›na bas›lmas› 2.

Yeni otm flanz.

Türbin H›z›

3.

Önceki otm. flanz.

4.

0.6 sn azalma

1.4 sn.

2.0 sn.

Ç‹FT YÖNLÜ KONTROL TCM araç h›z›, vites konumu ve motor torku gibi parametreleri izler ve vites-yükseltme s›ras›nda ECM’nin ateflleme zamanlamas›n› geciktirerek torku azaltmas›n› sa¤lar. Bu flekilde vites yükseltme s›ras›nda torkta ufak bir de¤iflim meydana gelir ve böylece düzgün ve yumuflak vites de¤iflimi elde edilir.

V‹TES YÜKSELTME Ateflleme zamanlamas›n› geciktirme iste¤i

Çift yönlü kontrol yok

Çift yönlü kontrol ile Süre

108

Otomatik fianz›man

‹LET‹fi‹M fiEBEKES‹ Kontrolör Alan fiebekesi (CAN) Önceden ayn› bilgiyi paylaflan araçtaki farkl› bilgisayarlar için her bir sinyal farkl› bir pin ve kablo gerektirmekteydi.

Ancak, CAN sisteminin kullan›m› ile, ayn› ifllevi yerine getirmek için sadece iki ayr› kabloya ihtiyaç duyulur. Bilgi dijital formattad›r. Bu metot entegre ECM kullanmaz.

Frekans: 500Kbit/saniye

‘CAN iletiflimi’ yoluyla TCM’ye gelen sinyaller - Motor devri, TPS sinyali - Klima sinyali, Motor so¤utma suyu s›cakl›¤› - Emilen hava debisi miktar›, Araç h›z› "CAN iletiflimi" yoluyla TCM’den gönderilen sinyaller - Tork azaltma istek sinyali - ATF s›cakl›¤›, TCM tipi, TCM ar›zas› olup olmad›¤› - Damper kavrama AÇIK, KAPALI / Vites konumu

TCM (CAN Metodu)

MOTOR ECM (CAN Metodu)

109

Otomatik fianz›man CAN (Kontrolör Alan fiebekesi)

Motor torku Motor devri Motor tipi Gaz kelebe¤i aç›lma aç›s›

Motor ECU

Yak›t› kesilen silindir No. Gerekli motor torku TCS çal›flma sinyali Vites de¤iflimi

TCS çal›flt›rma sinyali Motor torku Motor devri Motor tipi Gaz kelebe¤i aç›lma aç›s›

ELEKTRON‹K KONTROL PARÇALARI Pulse generator A, B

Pulse generator "A"

Son kavrama

M›knat›s

Bobin

A görünüflü

Transfer hareket difllisi Pulse generator "B

Kutup

1-2 : Pulse generator "A" 3-4 : Pulse generator "B"

110

Otomatik fianz›man Pulse generator’ler flanz›man›n üst taraf›nda yer al›r. Pulse generator "A" kick-down kampanas›n›n d›fl çevresinde bulunan delikler vas›tas›yla (94MY öncesi) veya difl say›s›na ba¤l› olarak son kavrama taraf›ndan sinyal üretir (94MY sonras›nda).

Pulse generator "B" difl say›s›na ba¤l› olarak hareket difllisi vas›tas›yla sinyal üretir. Sinyaller bobin taraf›ndan toplan›r ve flanz›man kontrol modülüne gönderilir.

Bu sinyalleri kullanarak, flanz›man kontrol modülü kick-down kampanas› ve transfer hareket difllisi dönüfl h›z›n› belirlerken, vites de¤iflimi s›ras›nda kontrol modülü vites zamanlamas› kontrolü ve hidrolik bas›nç kontrolünü gerçeklefltirir.

Servis Noktas› Sebep -PG-A zay›f ba¤lant›l› -PG-A için k›sa veya aç›k devre veya zay›f ba¤lant› -Yabanc› madde yap›flm›fl

-PG-B zay›f ba¤lant›l› -PG-B için k›sa veya aç›k devre veya zay›f ba¤lant› -Yabanc› madde yap›flm›fl

Belirti

Vites de¤iflimi s›ras›nda büyük sars›nt›

3.vites sabitleme

Analiz

Ar›za emniyeti

Çözüm -PG-A,B konnektörünü tekrar tak›n.

-PG-A,B kablo demetini de¤ifltirin veya onar›n.

-PG-A,B konnektörünü tekrar tak›n.

-PG-A,B kablo demetini de¤ifltirin veya onar›n.

Notlar

Vites de¤iflimi gerçekleflir.

3.vites sabitleme

111

Otomatik fianz›man Gaz Kelebe¤i Konum Sensörü

TCM’ye Gaz Kelebe¤i Konum Sensörü

Güç besleme (ECM’den)

Gaz kelebe¤i konum sensörü gaz kelebe¤i gövdesinde yer al›r. De¤iflken dirençli tip gaz kelebe¤i konum sensörü gaz kelebe¤i valfinin aç›lma miktar›n› alg›lar.

Gaz kelebe¤i mili döndükçe, TPS sensörünün ç›k›fl voltaj› de¤iflir. Bu TP sensörü ç›k›fl voltaj› gaz kelebe¤i aç›lma miktar›n›n hesaplanmas› için flanz›man kontrol modülüne gönderilir. TP sensörü ç›k›fl voltaj› gaz kelebe¤i konum sensörü gövdesinin çevrilmesi ile ayarlanabilir.

Servis Noktas› Sebep

Belirti

-K›sa veya aç›k devre -Gaz pedal› svici ayars›z

-Kickdown vites de¤iflimi mümkün de¤il -Güç kayb›

Analiz

Çözüm

TP sensör ç›k›fl› 2.5V olarak düflünülür.

Notlar

-K›sa veya aç›k devreyi onar›n.

-Gaz pedal›n› ayarlay›n.

-TP sensör ba¤lant›s›n› ayarlay›n.

Kick-down Servo Svici Kick-down Servo Svici konnektörü

TCM’ye

Ayar çubu¤u

Kick-down Servo Svici

112

Kick-down Servo Svici

Otomatik fianz›man Ayar manflonu ve tutucu kick-down servo svicinin kontaklar›n› oluflturur. Kick –down freni uygulanmadan hemen önce sviç kick-down pistonu konumunu alg›lar, ve flanz›man kontrol modülüne sinyal gönderir.

Kick-down servosu çal›flm›yor iken sviç kontaklar› kapal› tutulur. Hidrolik bas›nç kick-down servosuna uyguland›¤›nda piston çal›fl›r, ve ayar manflonu tutucudan ayr›l›r, böylece sviç kapat›lm›fl olur.

Kick-down servo svici KAPALI sinyali standart olarak kullan›larak, TCM, 2.sabitleme bas›nc›n› bas›nç kontrol solenoid valfini fren uygulamas› öncesi ve s›ras›nda çal›flt›rarak kontrol eder.

Servis Noktas› Sebep Kick down servo svicinin zay›f ba¤lant›s› veya aç›k/k›sa devre

Belirti 2. veya 4.vitese geçiflte sars›nt›

Analiz

Çözüm

Herhangi bir sars›nt› yaratmadan Kick down kampanas› kilitlenmifl.

Notlar

Kick down servo svicini de¤ifltirin veya onar›n.

NOT : K/D servo svici sinyali Sviç

1.

AÇIK

2.

KAPALI

3.

AÇIK

Vites sinyali Kick-down svici : AÇIK- KAPALI

‹fllev (%)

Vites konumu

Zaman

4.

KAPALI

113

Otomatik fianz›man Overdrive Kontrol Svici Overdrive kontrol svici AÇIK iken, flanz›man 4-vitesli otomatik flanz›man gibi çal›fl›r.

Overdrive kontrol svici KAPALI iken, ikaz lambas› (gösterge panelinde) yanar ve flanz›man 3 vitesli otomatik flanz›man gibi çal›fl›r.

Servis noktas› Sebep Konnektörün zay›f ba¤lant›s›

Belirti

Analiz

Overdrive mümkün de¤il.

Sinyal yok

Çözüm

Notlar

Konnektörü onar›n veya de¤ifltirin.

Araç H›z Sensörü Araç h›z sensörü transistör aç›k kollektör tipidir. fianz›man ç›k›fl difllisinin dönüflü (dolay›s›yla araç h›z› ile de orant›l›) ile orant›l› olarak sinyal (difllinin her dönüflü için dört sinyal) üretir ve bu sinyalleri kontrol modülüne yollar.

NOT : PG-B & araç h›z sensörü için ar›za teflhis koflulu : (PG-B x 1.3 £ 1 / 4 araç h›z sensörü)

PG-B aç›k iken

PG-B aç›k 0 km/s

Zaman Ar›za teflhis & ar›za emniyeti

100km/s (PG-B)

100km/s R/D sviç aç›k

Do¤rultma svici hasar›nda (aç›k) Zaman Ar›za ateflhis yok (DTC yok)

100km/s (PG-B) R/D SW 100km/s

Do¤rultma svici hasar›nda (çatlak)

R/D SW ar›zal›

Zaman Ar›za teflhis & ar›za emniyeti

114

Otomatik fianz›man Klima Rölesi Klima yükü nedeniyle oluflan motor gücü ve gaz kelebe¤i aç›kl›¤› aras›ndaki uyumsuzlu¤u ayarlamak için, TCM, klima rölesinden "AÇIK" sinyali al›nd›¤›nda solenoid valf ifllevini düzeltir.

Servis Noktas› Sebep Klima rölesi ar›zas›

Belirti

Analiz

Vites noktas› gecikmeli veya vites de¤iflimi sars›nt›s›

Çözüm

Notlar

Klima yükü telafi edileKlima rölesini mez de¤ifltirin

Ya¤ S›cakl›¤› Sensörü Ya¤ s›cakl›¤› sensörü termistör tipi olup otomatik flanz›man s›v›s› s›cakl›¤›n› alg›lar.

Bu sensör sinyalini kullanarak, s›v› so¤uk halde (60°C’den az) veya s›cak halde (125°C’den fazla) iken TCM, solenoid tahrik ifllevini yürütür. Ya¤ so¤uk iken TCM Vites zamanlamas›n› ekonomi modu ile s›n›rl› tutar.

Ya¤ s›cakl›¤› sensörü

Valf gövdesi

Servis noktas› Sebep

Ya¤ s›cakl›¤› sensöründe k›sa/aç›k devre

Belirti -Vites de¤iflimi s›ras›nda sars›nt› -Güç aktar›m› mümkün de¤il

Analiz PCSV/DCCSV de¤iflim oran› gerçek koflullara ba¤l› de¤il.

Çözüm

Notlar

Ya¤ Ya¤ s›cakl›¤› sensörünü s›cakl›¤› 80°C’de de¤ifltirin. sabit olarak al›nm›flt›r

115

Otomatik fianz›man NOT

fianz›man Kontrol Modülü TCM, h›z de¤iflimi s›ras›nda damper kavrama ifllevini, flanz›man kontrolünü (vites zamanlamas› kontrolü) ve hidrolik bas›nç kontrolünü, vites de¤ifltirme kontrol solenoid valfi (SCSV) "A", "B" ve "C" damper kavrama kontrol solenoid valfi (DCCSV) ve bas›nç kontrol solenoid valflerinin (PCSV-A,B) kontrolü ile her bir sensörün girifl sinyaline göre gerçeklefltirir.

Servis Noktas› Sebep

116

Belirti

Analiz

TCM ar›zas›

3.vites sabitleme

Ar›za emniyeti

TCM konnektöründe zay›f ba¤lant› veya ELC sigortas› aç›k

3.vites sabitleme

Ar›za emniyeti

Çözüm

Notlar

TCM’yi de¤ifltirin.

TCM konnektörünü tekrar ba¤lay›n veya sigortay› de¤ifltirin.

Ar›za teflhis No "‹letiflim yok"

Otomatik fianz›man Solenoid Valf Valf gövdesinde dört adet solenoid valf yer al›r; önceden aç›kland›¤› üzere TCM taraf›ndan aktive edilirler.

Ç›k›fl Vites de¤iflimi (SCSV A,B) Bas›nç (PCSV-A,B) Damper kavrama (DCCSV)

Girifl

Servis Noktas› Sebep

Belirti

Analiz

Çözüm

DCCSV ar›zas› veya k›sa devre

Afl›r› yak›t tüketimi

Damper kavrama çal›flm›yor.

PCSV’de yabanc› madde

‹leri vites de¤ifliminde sars›nt›

‹fllev h›z› gerçek koflul ile uyumsuz.

PCSV’yi temizleyin.

PCSV, SCSV k›sa/aç›k devre

3.vites sabitleme

Ar›za emniyeti

Solenoid valfi de¤ifltirin.

Notlar

DCCSV ve devreyi de¤ifltirin veya onar›n.

117

Otomatik fianz›man Marfl Emniyeti Mekanizmas› (fianzuman Konum Svici) Manuel kontrol kolu

Koruma svici

Elektrikli devre flemas›

Kontak anahtar› Yedek eriyebilir ba¤lant›

Alternatör

Marfl motoru

Ana eriyebilir ba¤lant› (60A)

Akü fianzuman konum svici Akü flasisi

118

Otomatik fianz›man Çal›flt›rma emniyeti mekanizmas› motorun çal›flt›r›lmas› s›ras›nda emniyeti sa¤lar. Vites kolu "P" veya "N" konumlar› d›fl›nda iken, motoru çal›flt›rma devresi flanzuman konum svici taraf›ndan kapal› tutulur.

Dolay›s›yla, kontak anahtar› "START" konumuna al›nsa bile motor çal›flmaz. fianzuman konum svici flanz›man üzerine manuel kontrol mili üst ucuna yerlefltirilir ve manuel kontrol kolu ile ara kavraflmal›d›r.

Vites kolunu "P" veya "N" konumlar›na alarak flanzuman konum svici içindeki elektrik devresi ba¤lanarak motorun çal›flabilece¤i ateflleme devresi meydana gelir. Vites kolu "R" konumunda iken, geri vites lambas› devresine enerji verilerek geri vites lambas›n›n yanmas› sa¤lan›r. Çal›flt›rma emniyeti düzene¤ine ek olarak flanzuman konum svici, vites kolu konumunu alg›layan ve flanz›man kontrol modülüne sinyal gönderen bir devreye sahiptir.

Servis Noktas› Sebep Kontrol kablosu yanl›fl ayarl› veya koruma svici montaj› zay›f

Belirti

Analiz

Çözüm

Notlar

-Araç "N" konumunda hareket ediyor -"N" veya "P" konumunda motor çal›flt›r›lam›yor.

-R/C hafifçe çal›fl›yor -Marfl devresi kapal› de¤il

Kontrol kablosunu ayarlay›n

Nota bak›n.

fianzuman konum svici nas›l ayarlan›r NOT: fianzuman konum svici ve kontrol kablosu ayar› 1.Seçme kolunu "N" (Bofl) konuma getirin.

2.Kontrol kablosu ile manuel kontrol kolu ba¤lant›s›n› ayar somunu ile birlikte gevfleterek kablo ve kolu serbest hale getirin.

3.Manuel kontrol kolunu "N" (Bofl) konuma getirin.

4.Manuel kontrol kolunun 12 mm (0.47in) genifllikteki ucu sviç gövdesi flanfl›(12mm(0.47in) genifllikteki k›s›m) ile hizalanana kadar flanzuman konum svici gövdesini çevirin. Veya manuel kontrol kolundaki 5mm(0.20in) delik sviç gövdesindeki 5mm (0.20in) delikle hizalanana kadar sviç gövdesini 5mm çevirin. ÇAPLI delik NOT : Koruma kablosu ve kontrol kablosu ayar kontrol kolu sviç gövdesindeki 5 mm delik ile hizalan›r.

5.Sviç gövdesi yerinden sökülmeyecek flekilde ba¤lant› c›vatalar›n› (2 adet) dikkatlice s›k›n.

6.Seçme kolunun "N" (Bofl) konumda bulundu¤undan emin olun.

7.Kontrol kablosu bofllu¤unu ayar somunu ile al›n ve daha sonra seçme kolunun düzgün flekilde hareket etti¤ini kontrol edin.

8.Kontrol kablosunun do¤ru flekilde ayarland›¤›n› kontrol edin.

Manuel kontrol kolu

Sviç gövdesi (A-A Kesiti)

Manuel kontrol kolu

Ba¤lant› c›vatalar›

119

Otomatik fianz›man

TEMEL KONTROL VE AYAR Ya¤ 1)Ya¤ kaçaklar›n›n kontrolü fianz›mandan kaçak olup olmad›¤›n› kontrol edin. Kaçak varsa O-ringin, yal›tkanlar›n, ya¤ keçelerinin, tapalar›n veya di¤er parçalar›n onar›lmas› veya de¤ifltirilmesi gerekir.

Kickdown servo svici ve servo için O-ring

Arka kapak tertibat› ve arka kapak "O" ringi

Diferansiyel kapa¤› ve contas› Ya¤ pompa keçesi

Diferansiyel ya¤ keçesi

Karter tertibat› ve contas›

Ya¤ so¤utucusu hortum kelepçesi

2) Ya¤ seviyesini kontrol edin - Motor ve flanz›man›n normal çal›flma s›cakl›¤›na ulaflmas› için arac› sürün.

- Ya¤ de¤ifltirilirken veya motor çal›flmad›¤›nda seviye çubu¤unda sadce COOL aral›¤›n› referans olarak kullan›n. (a) Arac› düz bir yüzeye park edin ve el frenini çekin. (b) Motor rölantide ve fren pedal›na bas›l› iken, vites kolunu P ve L aras›ndaki tüm konumlara al›n ve P konumuna geri getirin. (c) fianz›man seviye çubu¤unu çekin ve temizleyin. (d) Yuvaya tekrar yerlefltirin. (e) Geri çekin ve ya¤ seviyesinin HOT aral›¤›nda bulundu¤unu kontrol edin. Seviye düflük tarafta ise, ya¤ ekleyin.

Not: Fazla doldurmay›n.

3) Ya¤ durumunu kontrol edin.

Ya¤ yan›k kokuyorsa veya siyah renkte ise, de¤ifltirin.

4) fianz›man ya¤›n› de¤ifltirin a) Tahliye tapas›n› sökün ve ya¤› boflalt›n. b) Tahliye tapas›n› temizleyin ve tahliye tapas›n› conta ile birlikte 30-35Nm (300-350kg.cm, 2225lb.ft) ile s›k›n.

120

Ya¤ seviyesi bu aral›kta olmal›d›r

Tahliye tapas›

Otomatik fianz›man c) Motor kapal› iken, ya¤ filtresi borusu üzerinden yaklafl›k 4 litre (4.2 u.s.qts, 3.5 imp.qts) yeni ya¤ ekleyin. d) Motoru çal›flt›r›n ve vites kolunu P ve L aras›ndaki tüm konumlara al›n ve P konumuna geri getirin. e) Motor rölantide iken, ya¤ seviyesini kontrol edin. Seviye çubu¤undaki COOL seviyesine kadar ya¤ ekleyin. f) S›v› seviyesini normal çal›flma s›cakl›¤›nda (70~80°C / 158~176°F) kontrol edin ve gerekirse ya¤ ekleyin.

Not: Fazla eklemeyin.

S›cak ise tamam S›cak ise ekleyin.

Vites kolu konumu * Vites kolunu "N" konumundan di¤er konumlara al›rken, kolun düzgün ve do¤ru flekilde her bir konuma hareket etti¤inden ve konum göstergesinin konumu do¤ru gösterdi¤inden emin olun. * Motoru çal›flt›r›n ve vites kolu "N" konumundan "D" konumuna al›nd›¤›nda arac›n ileri do¤ru "R" konumuna al›nd›¤›nda geri do¤ru hareket etti¤inden emin olun. * Motorun sadece vites kolu "N" veya "P" konumlar›nda iken çal›flt›r›labildi¤ini kontrol edin. * Vites kolu "R" konumunda iken geri vites lambas›n›n yand›¤›ndan emin olun. * Gerekirse, flanzuman konum svicini, vites kolunu veya manuel kontrol kablosunu ayarlay›n.

PROBLEM BEL‹RT‹S‹ ONAYI Müflteri ar›za analizi sonuçlar›n› dikkate alarak, ar›za belirtilerini oluflturmaya çal›fl›n. Problem, flanz›man›n vites yükseltmemesi, vites düflürmemesi veya vites de¤iflim noktas›n›n çok yüksek veya çok düflük olmas› ise, otomatik vites de¤ifltirme aral›¤›na uygun olan afla¤›daki yol testini uygulay›n ve problem belirtilerini simüle edin.

Yol testi NOT: Testi normal ATF s›cakl›¤›nda (80~90°C) yap›n.

Yol testi flikayeti onaylama ve problemin ne olabilece¤i hakk›nda bir fikir edinmek amac›yla yap›l›r. Yol testini yaparken, flanz›man performans›na ve flanz›man›n nas›l çal›flt›¤›na konsantre olmak önemlidir. Dikkatinizi afla¤›dakilere yönlendirirseniz yard›mc› olabilir: * Gecikmeli kavraflma * Vites yükseltme zamanlamas› * Vites düflürme komuta ba¤l› olarak m› olufluyor veya limitlerde mi? * Overdrive svicinin çal›flmas› (zamanlama, gecikme) * Kickdown * Vites de¤iflimi kalitesi normal mi? * Güç aktarma sesleri veya titreflimleri * Titreme veya lock-up s›k›flmas› * Sürüfl s›ras›nda oluflabilecek ar›za kodlar› ve ar›za kodu oluflum s›kl›¤› fiikayet, kayd›rma, titreme, düflük güç ile düflük h›z gibi hidrolik kökenli ise, bas›nç kay›plar›n› kontrol etmek için bir hidrolik bas›nç testi kullan›labilir.

Afl›r› s›z›nt› veya anormal ses veya di¤er ar›za durumlar›nda, flanz›man› araçta kontrol ederek, onar›m için sökülmesinin gerekip gerekmedi¤ine karar verin.

121

Otomatik fianz›man 1) D konumu testi (Normal ve güç aral›¤›) D konumuna al›n ve gaz kelebe¤inin tam aç›lma konumunda gaz pedal›n› sabit tutun ve afla¤›daki noktalar› kontrol edin: (a) Vites yükseltme ifllemini kontrol edin 1-2, 2-3 ve 3-O/D vites yükseltme gerçekleflmeli, ve vites de¤iflim noktalar› otomatik vites de¤iflim aral›¤›na uygun olmal›d›r.

Normal ve Güç aral›klar› alt›nda test yap›n.

NOT: ATF s›cakl›¤› 20°C veya alt›nda iken güç aral›¤› seçilse bile Normal aral›k kullan›l›r. (b) Vites de¤iflimi sars›nt›s› ve kayd›rmas›n› kontrol edin Ayn› yolla, 1-2, 2-3 ve 3-O/D vites de¤iflimlerinde sars›nt› ve kayd›rmay› kontrol edin. (c) Gaz pedal›n›n b›rak›ld›¤› anda O/D svicini kapat›n. 4.vitesten 3.vitese geçiflin gerçekleflti¤ini ve motor devrinin artt›¤›n› kontrol edin. (d) Normal d›fl› ses ve titreflimi kontrol edin D konumunda sürüfl yap›n ve normal d›fl› ses ve titreflimi kontrol edin.

NOT: Normal d›fl› ses ve titreflim kontrolü, çok dikkatli yap›lmal›d›r, çünkü diferansiyel, tork konvertörü vb’de ortaya ç›kan denge kayb›ndan kaynaklanabilir. (e) Kickdown çal›flmas›n› kontrol edin.

D konumunda, 2., 3. veya O/D viteslerinde sürüfl s›ras›nda, 2-1, 3-2, ve O/D-3 kickdown’lar›ndaki mümkün olan araç h›z limitlerinin otomatik vites de¤iflimi aral›¤›na uygunlu¤unu kontrol edin. (f) Kickdown’da normal d›fl› sars›nt› ve kayd›rmay› kontrol edin (g) Lockup mekanizmas›n› kontrol edin.

1) D konumunda, O/D vitesinde yaklafl›k 60km/s (37mph) sabit h›zda (lockup aç›k) sürüfl yap›n.

2) Gaz pedal›na hafifçe bas›n ve motor devirinin çok fazla de¤iflmedi¤inden emin olun.

Motor devrinde büyük bir yükselme varsa, lock-up yoktur.

2) 2 konumu testi 2 konumuna al›n ve gaz kelebe¤i valfinin tam aç›lma konumunda gaz pedal›n› sabit tutarak sürüfl esnas›nda, aral›k seçim dü¤melerinden birine bas›n ve afla¤›daki noktalar› kontrol edin: (a) Vites yükseltme ifllemini kontrol edin.

1-2 vites de¤ifliminin olufltu¤unu ve vites de¤iflim noktalar›n›n otomatik vites de¤iflimi aral›¤›na uygunlu¤unu kontrol edin. (b) H›zlanma ve yavafllama s›ras›nda normal d›fl› sesi ve vites yükseltme ve düflürme s›ras›nda sars›nt›y› kontrol edin.

3) L konumu testi L konumuna al›n ve gaz kelebe¤i valfinin tam aç›lma konumunda gaz pedal›n› sabit tutarak sürüfl esnas›nda, aral›k seçim dü¤melerinden birine bas›n ve afla¤›daki noktalar› kontrol edin: (a) Vites yükseltme olmad›¤›n› kontrol edin L konumunda sürüfl s›ras›nda, 2.vitese geçifl olmad›¤›n› kontrol edin. (b) H›zlanma ve yavafllama s›ras›nda normal d›fl› ses kontrolü yap›n.

4) R konumu testi R konumuna al›n ve tam gazla kalk›fl yaparken, normal d›fl› ses veya kayd›rma kontrolü yap›n.

5) P konumu testi Arac› e¤imli bir yüzeyde (5˚den fazla) durdurun ve P konumuna ald›ktan sonra, el frenini b›rak›n.

122

Otomatik fianz›man H‹DROL‹K KONTROL 1) Ya¤ kanal› kontrolü Belirti ve aktüatöre göre problemi kontrol edin. Örne¤in: 3. veya geri viteste sars›nt› varsa, ön kavraman›n tüm ya¤ kanal›n› kontrol edin.

2) Valf gövdesi temizli¤i Ya¤ geçifl kanallar›nda t›kanma yok, fakat problem hala devam ediyorsa, valf gövdesi kirli olabilir.

Bu durumda, valf gövdesini temizleyin veya hasarl› parça varsa, yenisiyle de¤ifltirin. Daha sonra test edin.

KONVERTÖR BAYILMA TEST‹ Bay›lma testi, "D" ve "R" konumlar›nda tam gaz s›ras›nda elde edilen maksimum motor h›zlar›n›n belirlenmesinden meydana gelir. Bu test, tork konvertörü statörünün afl›r› h›z kavrama çal›flmas›n› ve flanz›man kavramalar›n›n ve düflük-geri frenin tutma yetene¤ini kontrol eder.

Uyar›: Bu test s›ras›nda arac›n önünde veya arkas›nda birinin olmad›¤›ndan emin olun.

1) fianz›man ya¤ seviyesini kontrol edin. Ya¤ normal çal›flma s›cakl›¤›nda (80~90°C) bulunmal›d›r.

Ayr›ca motor so¤utma suyu da çal›flma s›cakl›¤›nda (80~90°C) bulunmal›d›r.

2) Arka tekerleklere takoz koyun.

3) Bir motor takometresi ba¤lay›n.

4) El ve servis frenlerini tam olarak uygulay›n.

5) Motoru çal›flt›r›n.

6) Vites kolu "D" konumunda iken maksimum motor devrini okumak için gaz pedal›na tam olarak bas›n.

Maksimum motor devrini okumak için gaz kelebe¤inin 5 saniyeden fazla bir süre aç›k tutulmamas› gerekir. Birden fazla bay›lma testi gerekiyor ise testler aras›nda flanz›man ya¤›n› so¤utmak için motoru 2 dakika boyunca bofl konumda yaklafl›k 1000 dev/dak h›z ile çal›flt›r›n.

Model

Bay›lma h›z›

7) Vites kolunu "R" konumuna al›n ve önceden anlat›lan prosedürü aynen uygulayarak bay›lma testini yap›n.

123

Otomatik fianz›man Bay›lma h›z›n›n de¤erlendirilmesi Problem

Muhtemel Sebep

D ve R konumlar›nda bay›lma h›z› düflük

- Motor gücü yetersiz - Stator tek-yönlü kavrama ar›zas›

D konumlar›nda bay›lma h›z› yüksek

- Hat bas›nc› çok düflük - Arka kavrama kayd›rmas› - Afl›r› h›z kavramas› ar›zas›

R konumunda bay›lma h›z› yüksek

- Hat bas›nc› çok düflük - Ön kavrama kayd›rmas› - Düflük-geri fren kayd›rmas›

YA⁄ BASINCI TEST‹ 1) fianz›man› tam olarak ›s›t›n.

2) Ön tekerleklerin çevrilebilece¤i flekilde arac›n ön taraf›n› kald›r›n.

3) Bir motor takometresini ba¤lay›n ve kolay görülebilecek bir yere yerlefltirin.

4) Özel ya¤-bas›nc› sayac›n› (09452-21500) ve adaptörü (09452-21002) her bir ya¤ bas›nc› ç›k›fl kanal›na ba¤lay›n. Geri bas›nç test edilece¤i zaman, 3,000kPa(400psi) tipi bir sayaç kullan›lmal›d›r.

5) Ya¤ bas›nc›n› de¤iflik koflullarda ölçün. Ölçülen de¤erlerin "Standart ya¤ bas›nc› tablosunda" belirtilen standart de¤erler dahilinde oldu¤unu kontrol edin. Ya¤ bas›nc› belirtilen aral›kta de¤il ise, "Ya¤ bas›nc› normal de¤il ise at›lacak ilk ad›mlar" bölümünde anlat›ld›¤› gibi kontrol edin ve onar›n.

Ya¤ bas›nc› test deliklerinin yerleflimi

Kickdown servo bas›nc›

Damper kavrama uygulama bas›nc› Tork konvertörü bas›nc› Arka kavrama bas›nc› Düflük-geri fren bas›nc›

Ön kavrama bas›nc›

124

Düflürücü bas›nç

Son kavrama bas›nc›

Otomatik fianz›man F/C DÜZ fiANZIMAN Genel özellikler Maddeler Hidrolik tahrikli (GELENEKSEL)

T‹P‹ DEBR‹YAJ Kavraflma

Hidrolik tahrikli (GELENEKSEL)

Hidrolik tahrikli (GELENEKSEL)

Hidrolik tahrikli (GELENEKSEL)

BOYUTU ‹leri

Senkromeçli

Geri

Senkromeçsiz

1.

2.

V‹TES ORANLARI

3.

4.

5.

D‹FE. T‹P‹

AÇIK

fiAN. YA⁄I (Litre)

Lastik 185/65R14 Vites

‹ç Diflli kutusu oran›

Son diflli oran›

Toplam diflli oranlar›

1000 dev/dk’da araç h›z›

Geri

125

Otomatik fianz›man

GAZ KELEBE⁄‹ (%)

FC 1.8 A/T V‹TES DÜZEN‹

ARAÇ HIZI (Km/s)

126

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – P

127

128

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – R

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

N-R KONTROL VALF‹

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – N

129

130

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – 1.

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – 2.

131

132

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – 3.

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – 4.

133

134

KARTER

YA⁄ F‹LTRES‹

YA⁄LAMA (ÖN)

SO⁄UTUCU

DAMPER KONTROL SOLENO‹D VALF‹

DAMPER KAVRAMA

YA⁄ POMPASI

REGÜLATÖR VALF‹

T/C KONTROL VALF‹

ÖN KAVRAMA

HAT EMN‹YET‹ VALF‹

YA⁄LAMA (ARKA)

MANUEL VALF

N-R KONTROL VALF‹

BASINÇ KONTROL VALF‹ “A”

SON KAVRAMA

2-3 & 4-3 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

DÜfiÜK/GER‹ FREN

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

ARKA KAVRAMA

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

DÜfiÜRÜCÜ VALF

ARKA KAVRAMA TAHL‹YE VALF‹

DAMPER KAVRAMA KONTROL VALF‹

TORK KONVERTÖRÜ

1-2 V‹TES DE⁄‹fiT‹RME VALF‹

E/C VALF‹

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “A”

BASINÇ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “B”

BASINÇ KONTROL VALF‹ “B”

L&R VALF

KICK-DOWN SERVO

YÜKSEK-DÜfiÜK BASINÇ VALF‹

Kontrol bas›nc›

Düflürücü bas›nç

Hat bas›nc›

V‹TES DE⁄‹fi‹M‹ KONTROL SOLENO‹D VALF‹ “C”

KONTROL SV‹Ç VALF‹

ARIZA EMN‹YET‹ VALF‹

Otomatik fianz›man

H‹DROL‹K DEVRE – L

ABS & BTCS (MGH-20)

ABS & BTCS (MGH-20)

HYUNDAI TEKN‹K SERV‹S E⁄‹T‹M MERKEZ‹

135

ABS & BTCS (MGH-20) MGH-20 ÜN‹TES‹

- Ön fren: Disk tipi - Arka fren: Tambur tipi

136

ABS & BTCS (MGH-20)

A:G‹R‹fi VALF‹ (ÖN SA⁄) B:G‹R‹fi VALF‹ (ARKA SOL) C:G‹R‹fi VALF‹ (ARKA SA⁄) D:G‹R‹fi VALF‹ (ÖN SOL) E:ÇIKIfi VALF‹ (ÖN SA⁄) F:ÇIKIfi VALF‹ (ARKA SOL) G:ÇIKIfi VALF‹ (ARKA SA⁄) H:ÇIKIfi VALF‹ (ÖN SOL) M:MOTOR (+) N:MOTOR (fiAS‹)

A:G‹R‹fi VALF‹ (ÖN SA⁄) B:G‹R‹fi VALF‹ (ARKA SOL) C:G‹R‹fi VALF‹ (ARKA SA⁄) D:G‹R‹fi VALF‹ (ÖN SOL) E:ÇIKIfi VALF‹ (ÖN SA⁄) F:ÇIKIfi VALF‹ (ARKA SOL) G:ÇIKIfi VALF‹ (ARKA SA⁄) H:ÇIKIfi VALF‹ (ÖN SOL) I:ÇEK‹fi VALF‹(TCR) J:ÇEK‹fi VALF‹(TCL) L:MOTOR (+) K:MOTOR(fiAS‹)

137

ABS & BTCS (MGH-20)

MGH-20 HAKKINDA B‹LG‹ FC araçta kullan›lan MGH-20, Santa-Fe, Elantra (XD), Accent (LC) modellerinde bulunan MGH-10 sisteminin bir sonraki jenerasyonudur.

MGH-10 ile k›yasland›¤›nda, ünite boyutu ve a¤›rl›¤› azalt›lm›fl ancak sistem mant›¤› ve HCU parçalar› ayn› b›rak›lm›flt›r.

ABS ve EBD uyar› lambas› devresi için aktif uyar› modülü kullan›lmakla birlikte TCS uyar› devresi pasif tiptir.

TCS seçim svici bulunmamaktad›r. Ünite afla¤›daki ifllevleri yürütür.

-Her bir tekerle¤e ba¤l› tekerlek h›z sensörlerinden sinyal girifli -Frenleme kuvveti ve çekifl kuvvetinin kontrolü -Ar›za emniyeti fonksiyonu -Dahili ar›za teflhis fonksiyonu -Harici ar›za teflhis test cihaz› ile arayüz

ABS & TCS KONTROL MODÜLÜ ABS kontrol

TCS kontrol - PAT‹NAJ KONTROL T‹P‹ - BTCS: Frene müdahale eden TCS EBD kontrol Mekanik oranlama valfi için yedek UYARI LAMBASI kontrolü ABS, EBD, TCS lambas› Ar›za emniyeti

138

ABS & BTCS (MGH-20)

ABSCM BLOK fiEMASI - ABS ECU Blok fiemas›

ATEfiLEME

Voltaj regü.

8 x Valf Tahri¤i

Valf Rölesi

‹fllemci 2 (8 bit)

‹fllemci 1 (16 bit)

Ara birim devresi A/D ‹zleme Devresi

Motor Rölesi

Lamba Tahrik Devresi

Motor rölesi & FSR Tahrik Devresi ‹letiflim Devresi Tekerlek sinyali ayarlama Devresi

Tekerlek Sensörleri

Sviç Kontrol/Tespit Devresi

Ön H›z Ç›k›fl›

BLS

BTCSCM BLOK fiEMASI - BTCS ECU Blok fiemas›

ATEfiLEME

Voltaj regü.

8 x Valf Tahri¤i

2 x Valf Tahri¤i

Valf Rölesi ‹fllemci 1 (16 bit)

‹fllemci 2 (8 bit)

BTCS Lambas›

Ara birim devresi Motor Rölesi

A/D ‹zleme Devresi

Lamba Tahrik Devresi

Motor rölesi & FSR Tahrik Devresi ‹letiflim Devresi Tekerlek sinyali ayarlama Devresi

Tekerlek Sensörleri

Sviç Kontrol/Tespit Devresi

Ön H›z Ç›k›fl›

BLS

139

ABS & BTCS (MGH-20)

KONTROL MODÜLÜNÜN ÇALIfiMASI

7.ABS Uyar› Lambas› modülü Aktif ABS uyar› lambas› modülü ABS çal›flma durumunu gösterir.

1.Sviç aç›lma prosedürü Çal›flt›rma voltaj›n› (IGN) devreye sokmak suretiyle kontrol modülü çal›flt›r›labilir. Bafllang›ç aflamas›ndan sonra kontrol modülü çal›flmaya haz›r hale gelir.

ABS uyar› lambas› yanar: - Kontak aç›ld›ktan sonraki bafllang›ç aflamas›nda.(3 saniye) - ABS ifllevlerinin ar›za sonucu engellenmesi durumunda.

- Kontak anahtar› aç›k olsa bile sistem ECU kapat›ld›¤›nda.

- Ar›za teflhis modunda

2.Çal›flma modu Çal›flma halinde iken, kontrol modülü belirtilen limitler (voltaj ve s›cakl›k) dahilinde haz›r hale gelerek de¤iflik sensörlerden ve sviçlerden gelen sinyalleri yaz›l›m taraf›ndan tan›mlanan kontrol algoritmas›na göre ifller ve hidrolik ve elektrikli kumandalar› kontrol eder.

3.Solenoid Valf Kontrolü Valf bobininin bir taraf› valf rölesi üzerinden sa¤lanan pozitif voltaja ba¤land›¤›nda ve di¤er taraf› MOSFET ile flasiye ba¤land›¤›nda solenoid valf çal›flmaya bafllar.

4.Solenoid Valf Kontrolü Solenoid valflerin elektriksel ifllevi normal çal›flma koflullar›nda valf test sinyali ile kontrol edilir.

5.Pompa Motoru Kontrolü Kontak anahtar› aç›ld›ktan sonra kontrol modülü 20km/s h›zda bir pompa motoru testi yapar.

6.Voltaj limitleri 1 Yüksek voltaj Yüksek voltaj alg›land›¤›nda (16V üstü), kontrol modülü valf rölesini ve sistemi kapat›r. Voltaj normal aral›¤a geri döndü¤ünde, bafllang›ç aflamas›ndan sonra sistem normal duruma geri döner.

2 Düflük voltaj Düflük voltaj (10V alt›nda) durumunda, ABS kontrol engellenir ve uyar› lambas› yanar. Voltaj çal›flma aral›¤›na geri döndü¤ünde, uyar› lambas› söner ve kontrol modülü normal çal›flma moduna geri döner.

140

8.EBD Uyar› Lambas› modülü Aktif EBD uyar› lambas› modülü EBD çal›flma durumunu gösterir. Bununla birlikte, el freni svicinin aç›ld›¤› durumda, EBD fonksiyonlar›ndan ba¤›ms›z olarak EBD uyar› lambas› daima yanar.

EBD uyar› lambas› yanar: - Kontak aç›ld›ktan sonraki bafllang›ç aflamas›nda.(3 saniye) - Kontak anahtar› aç›k olsa bile sistem ECU kapat›ld›¤›nda.

- El freni svici aç›k veya fren hidroli¤i düflük seviyede iken.

9)BTCS Lambas› modülü Pasif BTCS uyar› lambas› modülü BTCS çal›flma durumunu gösterir.

Afla¤›daki koflullar alt›nda BTCS uyar› lambas› yanar: - Kontak aç›ld›ktan sonraki bafllang›ç aflamas›nda.(3 saniye) - BTCS fonksiyonlar›n›n ar›za sonucu engellenmesi durumunda.

Afla¤›daki koflullar alt›nda BTCS uyar› lambas› yan›p söner: - BTCS fonksiyonlar› çal›fl›rken. (2Hz ile yan›p söner)

ABS & BTCS (MGH-20) 10.Tekerlek Sensörü sinyalinin ifllenmesi Kontrol modülü tekerlek h›z› sinyalini dört endüktif tekerlek sensöründen al›r. Tekerlek sinyalleri sinyal düzeltme devresi taraf›ndan kare dalgalara dönüfltürülür ve m-ifllemcisine girifl olarak verilir.

Sensör ba¤lant›lar› k›sa devre ve kesinti durumlar› için izlenebilir ve 2 sensör ar›zas› durumunda kontrol modülü sistemi kapat›r.

11.Ar›za Teflhis Ara birimi Ar›zalar ve hatalar kontrol modülünde kodlan›p EEPROM’da saklan›r ve kontak aç›k iken ar›za teflhis ekipman› ba¤lanarak bunlar okunabilir.

Ar›za teflhis ara birimi, kontrol modülünün testi için ve ekipmanlar›n (hava alma hatt› veya merdane ve fren test hatt›) test hatt›n›n içindeki HCU‘nun kumandas› için kullan›labilir.

141

ABS & BTCS (MGH-20)

ABS’N‹N ÇALIfiMASI NORMAL FRENLEME ÇEK VALF

ANA S‹L‹ND‹R

TEKERLEK S‹L‹ND‹R‹

AÇIK

KAPALI

AÇIK : Bas›nç uygulan›yor

KAPALI POMPA: KAPALI

: Bas›nç boflalt›l›yor

TAHL‹YE MODU

ÇEK VALF

ANA S‹L‹ND‹R

TEKERLEK S‹L‹ND‹R‹

AÇIK

KAPALI

AÇIK : Bas›nç uygulan›yor

KAPALI POMPA: KAPALI

: Bas›nç boflalt›l›yor

142

ABS & BTCS (MGH-20) BASINÇ SAB‹TLEME MODU ÇEK VALF

ANA S‹L‹ND‹R

TEKERLEK S‹L‹ND‹R‹

KAPALI

AÇIK

KAPALI KAPALI POMPA: KAPALI

BASINÇ YÜKSELTME MODU

ÇEK VALF

ANA S‹L‹ND‹R

TEKERLEK S‹L‹ND‹R‹

AÇIK

KAPALI

AÇIK KAPALI POMPA: KAPALI

143

ABS & BTCS (MGH-20)

EBD (Elektronik Fren-kuvveti Da¤›l›m›) EBD sistemi (Elektronik Fren Kuvveti Da¤›l›m›), ABS sisteminin bir yard›mc› sistemi olarak arka tekerlekler vas›tas› ile etkili tutunmay› kontrol eder.

Ayr›ca, arka tekerleklerin kayma miktar›n› k›sm› frenleme mesafesinde kontrol ederek geliflmifl ABS donan›m› verimini artt›r›r. Fren kuvveti, optimum seviyelere biraz daha yaklafl›p elektronik olarak kontrol edilerek oranlama valfi gereksinimi ortadan kalkar.

Oranlama valfi, mekanik bir cihaz olmas› nedeniyle arka tekerleklere ideal fren kuvveti da¤›l›m›n› sa¤lama ile birlikte araç yükü veya a¤›rl›k art›m› ile orant›l› olarak esnek fren kuvveti da¤›l›m›n› sa¤lamada bir tak›m k›s›tlamalara sahiptir. Ar›za durumunda sürücü bu cihaz›n çal›fl›p çal›flmad›¤›n›n fark›na varmaz.

EBD, ABS Kontrol Modülü taraf›ndan kontrol edilir, sürekli olarak her bir tekerle¤in kayma miktar›n› hesaplar ve arka tekerleklerin fren bas›nc›n›n ön tekerleklerin fren bas›nc›n› aflmamas›n› kontrol eder.

EBD ar›zaland›¤›nda, EBD uyar› lambas› (el freni lambas›) yanar.

KONSEPT -Mevcut ABS parçalar›n›n etkinli¤inin artt›r›lmas› -Yaz›l›m ilavesi ile sa¤lanan fonksiyonlar AVANTAJLAR -Ana fren sistemi çal›flmas›n›n iyilefltirilmesi -Farkl› sürtünme katsay›lar› için telafi -Oranlama valfinin kald›r›lmas› -Uyar› lambas› ile ar›za ikaz›

ÖN & ARKA FREN KUVVET‹ DA⁄ILIMI

Arka Fren

‹deal da¤›l›m e¤risi Ön ve arka tekerle¤in da¤›l›m hatt›

Kesme noktas›

EBD donan›ml›

144

EBD bafllang›ç noktas›

Ön fren

ABS & BTCS (MGH-20) EBD (Elektronik Fren-kuvveti Da¤›l›m›) EBD’N‹N ÇALIfiMASI (BASINÇ SAB‹TLEME)

ÇEK VALF

ANA S‹L‹ND‹R

TEKERLEK S‹L‹ND‹R‹

NORMALDE AÇIK VALF : AÇIK KAPALI

NORMALDE VALF : KAPALI

KAPALI

MOTOR:KAPALI

KAPALI

BASINÇ SAB‹TLEME KAPALI KAPALI - POMPA: KAPALI

EBD’N‹N ÇALIfiMASI (BASINÇ TAHL‹YES‹) ANA S‹L‹ND‹R

ÇEK VALF TEKERLEK S‹L‹ND‹R‹

KAPALI

AÇIK

KAPALI AÇIK POMPA: KAPALI

145

ABS & BTCS (MGH-20)

ARIZA EMN‹YET‹ S‹STEM

ARIZA NEDEN‹

Hiçbiri

AÇIK

AÇIK

KAPALI

KAPALI

1-Tekerlek h›z sensörü ar›zas›

KAPALI

AÇIK

AÇIK

KAPALI

Pompa ar›zas›

KAPALI

KAPALI

AÇIK

KAPALI

Düflük Voltaj

KAPALI

KAPALI

AÇIK

KAPALI

KAPALI

KAPALI

AÇIK

AÇIK

2 veya daha fazla WSS ar›zas› Solenoid valf ar›zas› ABSCM ar›zas› Di¤er ar›zalar

AKT‹F UYARI LAMBASI MODÜLÜ AKT‹F DEVRE VE PAS‹F DEVRE • AKT‹F DEVRE (ABS/EBD uyar› lambas›) : Gösterge tablosundaki uyar› lambas› ABSCM taraf›ndan beslenen transistörün devreye girmesi ile yanar. ABSCM konnektörünün söküldü¤ü durumda bile, uyar› lambas› sadece gösterge paneli devresi ile yanar.

• PAS‹F DEVRE (TCS uyar› lambas›) : Kontrol modülü gösterge panelindeki uyar› lambas›n› do¤rudan kontrol eder ve uyar› lambas› BTSCM konnektörü söküldü¤ünde söner.

146

ABS & BTCS (MGH-20) ABS & EBD UYARI LAMBASI DEVRES‹

ABS Lambas› EBD Lambas›

El Freni Svici

Düflük Geçifl Filtresi

ABS Kontrol Modülü

DÜfiÜK GEÇ‹fi F‹LTRES‹ Düflük Geçifl Filtresi EBD Uyar› Lambas› Devresinde yer al›r. ABSCM’den gelen sinyallerin frekans› yüksek ise, ABSCM sadece ABS uyar› lambas›n› yakar, EBD uyar› lambas› sönük kal›r. Çünkü sadece düflük frekansl› sinyaller Düflük Geçifl Filtresinden geçebilir. ABS uyar› lambas› sürekli aç›kt›r çünkü sadece 300±100µs boyunca kapal›d›r.

DURUM1

ABS uyar› lamb.

EBD uyar› lamb.

kapal› kapal›

DURUM2

DURUM3

aç›k kapal›

aç›k aç›k

#16 fiasi de¤il (12V) #16 fiasi (0V)

147

ABS & BTCS (MGH-20) DURUM 1) ABSCM (#16 terminali) flasili, ve her iki lamba kapal›. :ABSCM #16 terminali flasilendi¤inde, ak›m kontak anahtar›ndan #16 terminaline akar. Böylece, her bir uyar› lambas› transistörünü çal›flt›racak voltaj 0 volt olur. Dolay›s›yla, her iki lamba kapal›d›r.

DURUM 2) ABSCM (#16 TERM‹NAL) her iki lambaya sinyalleri gönderir ve ABS uyar› lambas› yanar fakat EBD uyar› lambas› söner.

DURUM 3) ABSCM (#16 terminal) flasili de¤ildir ve her iki lamba aç›kt›r.

(Terminal #16’n›n flasilenmedi¤i durumda, kontak anahtar›ndan gelen voltaj transistörü çal›flt›r›r ve her iki lamba yanar.)

148

ABS & BTCS (MGH-20)

BTCS S‹STEM‹

149

ABS & BTCS (MGH-20)

TCS PRENS‹B‹ Kar veya buz gibi düflük sürtünmeye sahip yol yüzeylerinde arac›n h›zlanmas› yol yüzeyi ve lastikler aras›ndaki sürtünme kuvvetine dayan›r. Belli miktarda bir tork çekifl için geri kalan tork ise çekifl yapan tekerleklerde gereksiz bir kayma oluflturur.

Afla¤›daki flekilde gösterildi¤i gibi çekifl yapan tekerleklerdeki afl›r› bir kayma, çekifl kuvveti katsay›s›n› düflürür ve sürüfl kuvveti ile birlikte yanal kuvvet katsay›s›n›n azalmas› ile araç stabilitesi kötüleflir. Çekifl yapan tekerleklerin kayma oran›n› kontrol ederek arac›n çekiflinin ve stabilitesinin artt›r›lmas› TCS kontrolünün amac›d›r.

Kayma oran›, (Vw-Vv)/Vw (%)100 (Vw: Tekerlek h›z›, Vv: Araç h›z›)

Kontrol bölgesi

Çekifl kuvveti katsay›s› (mx)

Yanal kuvvet katsay›s› (mx)

Kayma oran› (%)

[Kayma oran›na göre çekifl ve yanal kuvvet karakteristi¤i] H›zlanma esnas›nda tahrik edilen tekerleklerden birinde motor torkundan ötürü kaymaya bir e¤ilim oluflur ise kaymay› önlemek için tekerlek silindirindeki bas›nç artt›r›l›r. Kayma e¤ilimi tekerlek h›z sensörleri taraf›ndan alg›lan›r.

Bas›nc› artt›rmak için TC solenoid valfi kapat›l›r ve pompa çal›flmaya bafllar. Pompa akümülatörün içindekileri emer ve bunlar› solenoid valfi yoluyla kalipere pompalar. Kayan tekerle¤in kaliperine bas›nç gönderilir.

ABS bas›nç modülasyonu konseptinde oldu¤u gibi tekerleklerin kaymas›n› önlemek ve maksimum çekifl ve stabil araç davran›fl› elde etmek için kaliper bas›nc› kontrol edilir.

150

ABS & BTCS (MGH-20)

EMN‹YET KONSEPT‹ BTCS parçalar› ile birlikte ABS parçalar› da sürekli olarak kontrol modülü taraf›ndan izlenir.

Emniyet konsepti daima fren ifllevi önceli¤ine sahiptir. Tahrik edilmeyen tekerleklerin frenlenmesinin daima mümkün olaca¤› flekilde BTCS valfleri hidrolik devrede yer al›rlar.

TCS ifllevi sonucunda afl›r› fren ›s›nmas›n› önlemek için, arac›n kullan›m› esnas›nda frenlerin s›cakl›¤› her an hesaplan›r. Fren s›cakl›¤› belli bir limiti aflt›¤›nda BTCS ifllevi kapat›l›r.

151

ABS & BTCS (MGH-20)

TCS KONTROL T‹P‹ Düflük sürtünmeli yolda araç harekete geçerken ve h›zlan›rken afl›r› kaymay› azaltmak için motor torkunun kontrolü amac›yla ETCS, fren bas›nc›n› kontrol için ise BTCS devreye girer. Yeni ortaya ç›kan FTCS ise ETCS ve BTCS’nin bir birleflimidir ve pay›n› artt›rmaktad›r.

1)ETCS: Motor torku kontrolü • Direkt kontrollü tip: Gaz kelebe¤i valfi kontrolü • Endirekt kontrollü tip: Ateflleme zamanlamas› kontrolü, Yak›t püskürtme kontrolü :Maliyeti azaltmak için araçlar›n ço¤unda bulunur.

2)BTCS: Fren bas›nc› kontrolü: FC, XD, SM, EF2.0 : Her hareket eden tekerle¤in ba¤›ms›z kontrolü

3)FTCS : ETCS + BTCS: XG, EF2.5

BTCS H‹DROL‹K DEVRES‹ MGH-20 BTCS DEVRE fiEMASI

EMN‹YET VALF‹

152

EMN‹YET VALF‹

ABS & BTCS (MGH-20) BTCS H‹DROL‹K ÜN‹TES‹ 1)HS (Hidrolik Mekik) Valfi TCS çal›fl›rken, M/C’den motor pompas›na HSV üzerinden fren hidroli¤i sa¤lan›r.

Fren pedal›na bas›ld›¤›nda valf kapan›r ve kanal› t›kar.

2)TC (Çekifl Kontrol) valfi TC valfi sadece ön tekerlekler içindir. Bu valfin bir taraf› fren merkeziyle di¤er taraf› HPA ile ba¤l›d›r.

Normal koflullarda, valf aç›k kal›r ve M/C’den gelen bas›nç TC valf üzerinden ön tekerle¤e uygulanabilir. Ön tekerlekte kayma olufltu¤unda, TC valf kapat›l›r ve fren bas›nc› motor kumandas› taraf›ndan ön tekerle¤e uygulan›r.

TC valfi, bir emniyet valfi ve bir çek valf içerir. Motordan afl›r› bir bas›nç geldi¤inde emniyet valfi aç›l›r ve bas›nç azalt›l›r.

TCS’N‹N ÇALIfiMASI 1)Kontrol frekans›: 7msn 2)BTCS kontrol ad›mlar› - Aflama0:BTCS d›fl› - Aflama1:bas›nç yükselme - Aflama2:bas›nç sabitleme - Aflama3:bas›nç tahliyesi - Aflama4:bas›nç sabitleme - Aflama5:bas›nç yükselmesi 3)Kontrol faktörleri :Tekerlek h›z›, Tekerlek h›zlanmas› & yavafllamas›, patinaj 4)Temel TCS kontrolü :Temel kontrol örne¤i sonraki sayfada gösterilmektedir.

153

ABS & BTCS (MGH-20) • Aflama0-Aflama1 : Tekerlekte patinaj e¤ilimi alg›land›¤›nda.

• Aflama1-Aflama2 : Tekerlekte patinaj e¤ilimi azald›¤›nda.

• Aflama2-Aflama3 : Tekerlekte yavafllama eflik alt›nda iken ve tekerlekte patinaj, patinaj efli¤i alt›na düfltü¤ünde.

• Aflama3-Aflama4 : Tekerlek h›z› eflik dahilinde iken.

• Aflama4-Aflama5: Tekerlekte h›zlanma eflik üzerinde ve tekerlek patinaj› patinaj efli¤i üzerinde iken.

Yukar›daki prosedür tekerle¤in kontrol edilmesi için tekrarlan›r ve kayma efli¤i düflük-µ seviyesine göre modifiye edilerek maksimum h›zlanma elde edilir.

TEKERLEK HIZI

PAT‹NAJ YAPAN TEKERLEK

ARAÇ HIZI

TEKERLEK HIZLANMASI AfiAMA VALF S‹NYAL‹ FREN BASINCI ZAMAN

154

ABS & BTCS (MGH-20) NORMAL MOD

N.A.-T.C. (KAPALI)

N.A. (KAPALI)

N.A. (KAPALI) (KAPALI)

N.K. (KAPALI)

N.K. (KAPALI)

SOL ÖN

SOLENO‹D VALF

N.A.

KAPALI

N.K.

KAPALI

MOTOR

KAPALI

TC VALF

KAPALI

SA⁄ ARKA

Normal sürüfl koflullar›nda, TC valfi (normalde aç›k) fren merkezi ve her tekerlek silindiri aras›ndaki kanald›r.

Fren pedal›na bas›ld›¤›nda, fren bas›nc› NA-TC valf üzerinden tekerlek silindirlerine da¤›t›l›r ve hidrolik ünite içindeki tüm solenoid valfler devre d›fl› kal›r.

TCS ar›zas› frenin çal›flmas›n› etkilemez.

155

ABS & BTCS (MGH-20) BASINÇ YÜKSELTME MODU

N.A.-T.C. (AÇIK)

N.A. (KAPALI)

N.A. (AÇIK)

ÖN (AÇIK)

N.K. (KAPALI)

SOLENO‹D VALF

KAPALI

N.K.

KAPALI

N.A.

AÇIK

N.K.

KAPALI

ARKA

N.K. (KAPALI)

SOL ÖN

N.A.

MOTOR

AÇIK

TC VALF

AÇIK

SA⁄ ARKA

Bir ön tekerlek kaymas› alg›land›¤›nda tekerlek kaymas›n› azaltmak için TCS fren kontrolünü azaltmaya bafllar.

HSV aç›l›r.

Motorun çal›flmas› ile fren hidroli¤i fren merkezinden al›n›r ve HSV yolu ile kayan tekerle¤e ulaflt›r›l›r.

TC valfi kapat›l›r (AÇIK).

Motor pompas›n›n üretti¤i fren bas›nc› sadece ön tekerle¤e ulaflt›r›l›r.

Motor pompas›n›n üretti¤i fren bas›nc›n›n kayan tekerleklere ulaflmas› için girifl valfi aç›k kal›r.

156

ABS & BTCS (MGH-20) BASINÇ TAHL‹YE MODU

N.A.-T.C. (AÇIK)

N.A. (AÇIK)

N.A. (AÇIK) (AÇIK)

N.K. (AÇIK)

AÇIK

SOLENO‹D VALF

N.K.

AÇIK

N.A.

AÇIK

N.K.

KAPALI

ARKA

N.K. (KAPALI)

SOL ÖN

N.A. ÖN

MOTOR

AÇIK

TC VALF

AÇIK

SA⁄ ARKA

Tekerlek yavafllamas› eflik alt›nda iken ve tekerlek kaymas› bir kayma efli¤inin alt›na indirildi¤inde optimum çekifl kuvveti elde etmek için uygulanan fren bas›nc› azalt›l›r.

Fren bas›nc›n› boflaltmak için ç›k›fl valfi aç›l›r ve motor pompas›ndan gelen bas›nç art›fl›n› kesmek için girifl valfi kapat›l›r.

HSV aç›k kal›r, TC valfi ise aç›kt›r.

Kilitlenen tekerlekten b›rak›lan fren hidroli¤ini boflaltmak için motor aç›kt›r.

157

ABS & BTCS (MGH-20) BASINÇ SAB‹TLEME MODU

N.A.-T.C. (AÇIK)

N.A. (AÇIK)

N.K. (KAPALI)

(AÇIK)

AÇIK

SOLENO‹D VALF

N.K.

KAPALI

N.A.

AÇIK

N.K.

KAPALI

ARKA

N.K. (KAPALI)

SOL ÖN

N.A. ÖN

N.A. (AÇIK)

MOTOR

AÇIK

TC VALF

AÇIK

SA⁄ ARKA

S‹STEM G‹R‹fi‹ & ÇIKIfiI

ARIZA TEfiH‹S‹ – K

Ateflleme Voltaj›

FREN SV‹C‹

ABS & TCS KONTROL MODÜLÜ

TCS LAMBASI

ABS & EBD LAMBASI

158

ABS & BTCS (MGH-20)

ARIZA BULMA DTC L‹STES‹ YÜKSEK VOLTAJ

SA⁄ ARKA SENSÖRÜ - HAVA BOfiLU⁄U HATASI

DÜfiÜK VOLTAJ

ECU YAZILIMI HATASI

SOL ÖN SENSÖRÜ – AÇIK VEYA KISA DEVRE

VALF RÖLES‹ VEYA S‹GORTA BOZUK

SOL ÖN SENSÖRÜ – HIZ ATLAMASI

POMPA-MOTORU

SOL ÖN SENSÖRÜ - HAVA BOfiLU⁄U HATASI

D‹SK‹N AfiIRI ISINMASI

SA⁄ ÖN SENSÖRÜ – AÇIK VEYA KISA DEVRE SA⁄ ÖN SENSÖRÜ – HIZ ATLAMASI SA⁄ ÖN SENSÖRÜ - HAVA BOfiLU⁄U HATASI SOL ARKA SENSÖRÜ – AÇIK VEYA KISA DEVRE SOL ARKA SENSÖRÜ – HIZ ATLAMASI SOL ARKA SENSÖRÜ - HAVA BOfiLU⁄U HATASI SA⁄ ARKA SENSÖRÜ – AÇIK VEYA KISA DEVRE SA⁄ ARKA SENSÖRÜ – HIZ ATLAMASI

ARIZA BULMA ABSCM KONNEKTÖRÜ

159

ABS & BTCS (MGH-20)

G‹R‹fi VE ÇIKIfi (ABS) Konnektör terminali Özellikler ‹flaret

FREN

Terminal ismi

Kontak terminali üzerinden güç besleme

Yüksek voltaj aral›¤› : 16.5j 3 / 40.5V<V<20V Çal›flma voltaj› aral›¤›: 9.5j3/4 0.5<V<20V<16.5j 3 / 40.5V Düflük voltaj aral›¤›: 8.0<9.5j3/4 0.5V Sistem kapatma aral›¤›: V<7.5j 3 / 40.5V Maks. Ak›m: I<300mA

fiasi terminali

Maks. Ak›m (toplam 2 terminal): I<60mA

Fren lambas› svici girifl terminali

Girifl voltaj› (Düflük): -1.00<VIK2.00V Girifl voltaj› (Yüksek): 7.00<VIH<16.00V

Tekerlek sensörü girifl terminali

ABS ve EBD uyar› lambas› ç›k›fl terminali

160

Min. Sensör voltaj›: VS>130VPP Direnç: 1100W j3/4%50 Girifl aral›¤›: 30~2000Hz ‹ndüktans: 0.7Hj3/4%50 ‹zin verilen fazla voltaj aral›¤›: 2.15<Voffset<3.5V

Maks. Ak›m: I<200mA Doyma voltaj› I=200mA’de: VSAT<1.5V

ABS & BTCS (MGH-20)

G‹R‹fi VE ÇIKIfi (ABS) Konnektör terminali Özellikler ‹flaret

Terminal ismi Girifl Voltaj›: Ar›za teflhis terminali

Ç›k›fl voltaj›:

*VB: Ateflleme voltaj›

Tekerlek h›z› ç›k›fl terminali

Akü voltaj› Besleme 1 terminali (valf güç besleme)

Maks. Ak›m: I<10mA Harici çekifl direnci: 10 üzerinde (aç›k kollektörlü tip)

Maks. Ak›m (kontrol dahilinde): I<30mA Maks. Ak›m (kontrol d›fl›): I<20mA

ABS kontrolünde Maks. Kaçak ak›m: I<100mA (t<100msn) Maks. Ak›m: I<30mA (t<100msn) Akü voltaj› Besleme 2 terminali (motor güç besleme)

Kontak kapal› iken Karanl›k ak›m: I<0.5mA *t: motorun çal›flma süresi

161

ABS & BTCS (MGH-20)

G‹R‹fi VE ÇIKIfi (BTCS) Konnektör terminali Özellikler ‹flaret

162

Terminal ismi Kontak terminali üzerinden güç besleme

ABS ile ayn›

fiasi terminali

ABS ile ayn›

Fren lambas› sviç girifl terminali

ABS ile ayn›

Tekerlek sensörü girifl terminali

ABS ile ayn›

ABS ve EBD uyar› lambas› ç›k›fl›

ABS ile ayn›

Ar›za teflhis terminali

ABS ile ayn›

Tekerlek h›z› ç›k›fl terminali

ABS ile ayn›

Akü voltaj› besleme 1 terminali (valf güç besleme)

ABS ile ayn›

Akü voltaj› besleme 2 terminali (Motor güç besleme)

ABS ile ayn›

TCS Uyar›/‹fllev lambas› ç›k›fl›

Maks. Ak›m: I<200mA

ABS & BTCS (MGH-20)

HAR‹C‹ KABLO fiEMASI (ABS)

POMPA+ POMPA MOTORU

Fren lambas›

ANA KONNEKTÖR

Fren svici

Kontak

AKÜ

POMPA-

Tekerlek h›z› ç›k›fl› (ÖN) Tekerlek sensörü (ÖN SOL)

Tekerlek sensörü (ÖN SA⁄) Tekerlek sensörü (ARKA SOL) Tekerlek sensörü (ARKA SA⁄)

ANA KONNEKTÖR

163

POMPA+ POMPA MOTORU

Fren lambas›

ANA KONNEKTÖR

Fren svici

AKÜ

Kontak

ABS & BTCS (MGH-20)

POMPA-

Tekerlek h›z› ç›k›fl› (ÖN) Tekerlek sensörü (ÖN SOL) Tekerlek sensörü (ÖN SA⁄) Tekerlek sensörü (ARKA SOL) Tekerlek sensörü (ARKA SA⁄)

ANA KONNEKTÖR

164

Hava Yast›¤› Sistemi

Hava yast›¤› sistemi

165

Hava Yast›¤› Sistemi ÖZEL SERV‹S TAKIMI (1)

fiiflirme tak›m› (095A-34100-A) • fiiflmemifl hava yast›¤› modülünün fliflmesi • SRSCM fi‹fi‹RME ADAPTÖRÜ KABLO DEMET‹ DAB: 0957A-38100 PAB: 0957A-34200

Özel servis tak›m› (2)

Ar›za teflhis kontrol kablosu

Yard›mc› eleman

Yard›mc› eleman adaptörü

Özel servis tak›m› (3)

Yard›mc› eleman adaptörü

166

Yard›mc› eleman adaptörü

fiiflirme adaptörü

BPT ba¤lant› adaptörü

(0957A – 34100A ile birlikte kullan›n)

Hava Yast›¤› Sistemi Uygulama Kontrol Modülü: SDM-FC 95910-17000: DAB + 2BPT 95910-17100: DAB + PAB + 2BPT 95910-17200: DAB + PAB + FSAB + 2BPT • • • • •

DAB: Sürücü Hava yast›¤› PAB: Yolcu Hava yast›¤› FSAB: Ön Yan Hava yast›¤› BPT: Kay›fl Ön Gergisi BS: Toka svici

HAVA YASTI⁄ININ ‹fiLEVLER‹ • • • •

Yolcular›n kinematik enerjilerini absorbe eder.

Yolcular› kabin içindeki k›s›mlara karfl› korur.

Yolcular› cam k›r›lmalar›na karfl› korur.

Boyun hareketini kinematik olarak destekleyerek yolcular›n boyun yükünü azalt›r.

S‹STEM-Montaj Zemberek

Çok ‹fllevli Sviç

DAB

Direksiyon simidi

Gücü azalt›lm›fl hava yast›¤› Mart 1997’de A.B.D’deki NHTSA araç üreticilerinin gücü düflürerek (fliflme bas›nc›n› azaltarak) tüm hava yast›klar›n›n daha az fliddetle fliflmesini sa¤layabileceklerini duyurdu. * fiiflme fliddetinin yüzde 20 ile 35 aras›nda azalt›lmas› * Kad›n ve çocu¤un korunmas› * Eklenen boyun yaralanmas› kriteri -Esnek e¤ilme momenti - - - - - - - - - - - - - - - - - - -190 Nm -‹lave e¤ilme momenti - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -57 Nm -Eksenel gerilim - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -En yüksek 3300 N -Eksenel s›k›flt›rma - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -En yüksek 4000 N -Ön ve arka kayma - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -En yüksek 3100 N * 98MY uygulamas› * 31 A¤ustos 2001’e kadar izin verilmifl.

167

Hava Yast›¤› Sistemi ANA PARÇALAR -

SRS CM B‹LG‹ ET‹KETLER‹ D‹REKS‹YON KOLONU&S‹M‹D‹ D.A.B. MODÜLÜ P.A.B. MODÜLÜ S.A.B. MODÜLÜ EMN‹YET KEMER‹ ÖN-GERG‹S‹ (Sürücü & Yolcu) SRS SRI KABLO DEMET‹

ÇALIfiMA SIRASI -ÇARPIfiMA -ÇARPIfiMANIN ALGILANMASI -fi‹fi‹R‹C‹Y‹ ATEfiLEME -HAVA YASTI⁄INI fi‹fi‹RECEK GAZIN ÜRET‹M‹ -YASTI⁄IN fi‹fiMES‹ -YASTI⁄IN TAM OLARAK fi‹fiMES‹ -ÖN YOLCULARIN KORUNMASI -GAZIN TAHL‹YES‹ (YASTI⁄IN SÖNÜMLENMES‹) -HAVA YASTI⁄I S‹STEM‹N‹N TAMAMLANMASI

HAVA YASTI⁄I S‹STEM‹ ÇALIfiMA SIRASI 3 milisaniye

Çarp›flma

Çarp›flman›n alg›lanmas›

fiifliricinin atefllenmesi 20 milisaniye

35 milisaniye

Yast›¤›n fliflmesi için azot gaz›n›n üretimi

Yast›¤›n fliflmesi

Yast›¤›n tam olarak fliflmesi

Yolcular›n korunmas›

Gaz›n tahliyesi (Yast›¤›n sönümlenmesi)

Hava yast›¤› sisteminin tamamlanmas›

168

105 milisaniye

40 milisaniye

Hava Yast›¤› Sistemi HAVA YASTI⁄I ATEfiLEME SIRASI fiiflirici ateflleme devresi fliflirme için afla¤›daki s›rayla çal›flt›r›l›r. (Tf fliflirme karar›n›n verildi¤i and›r)

AÇIK KAPALI

AÇIK KAPALI

En uygun ateflleme zaman›n›n hesaplanmas› -

Sürücü 125 mm ileri do¤ru hareket etti¤inde hava yast›¤› %80 oran›nda fliflirilmelidir.

Hava yast›¤›n›n (sürücü = 60 l, yolcu = 120 l) %80 fliflme oran›na ulaflma süresi 30 ms’dir Darbe h›z›na ba¤l› olarak 40-80 ms aras›nda bir sürede 125 mm’lik bir ileri yer de¤ifltirmeye ulafl›l›r.

Darbeden 10-50 ms sonra ateflleme/ateflleme yok karar› çarp›flma algoritmas› taraf›ndan verilmeldiir.

- Optimum ateflleme zamanlamas›: çarp›flma filmi analizi ve ivmenin iki katl› integrali ile tespit edilir.

TAteflleme = T125mm ‹leri do¤ru hareket - 30ms Hava Yast›¤› Aç›lma Süresi Parçalar›n Yerleflimi Zemberek

169

Hava Yast›¤› Sistemi Kablo yerleflimi

Zemberek Zemberek

SÜRÜCÜ HAVA YASTI⁄I MODÜLÜ (DAB) - fiiflirici Tertibat› (Gücü Azalt›lm›fl) - Ba¤lant› Plakas› (Reaksiyon plakas›) - Modül kapa¤› (Kaplama kapa¤›) Gizli : "H" –fleklinde y›rt›lma yeri - Yast›k : kaplanm›fl – 60 L 2-TAHL‹YE DEL‹⁄‹

170

Hava Yast›¤› Sistemi YAPI Modül kapa¤› fiiflirici tertibat›

Uyar› etiketi

Reaksiyon plakas›

fi‹fi‹R‹C‹ TERT‹BATI (SÜRÜCÜ TARAFI) P‹ROTEKN‹K fi‹fi‹R‹C‹ 1.Ateflleme sistemi 2.Otomatik ateflleme flarj› 3.fiiflirici muhafazas› 4.Filtre sistemi 5.Bafllat›c› 6.Gaz üreteci 7.K›sa devre klipsli konnektör

171

Hava Yast›¤› Sistemi D.A.B. Konnektörü D.A.B. Konnektörü

ÇOK-‹fiLEVL‹ SV‹Ç

YOLCU HAVA YASTI⁄I MODÜLÜ (PAB)

Orta panel kald›r›ld›

SÜRÜCÜ HAVA YASTI⁄I

- fiiflirici Tertibat› (Gücü Azalt›lm›fl) - Ba¤lant› Plakas› - Modül kapa¤› (Kaplama kapa¤›) "U" –fleklinde y›rt›lma yeri - Yast›k : kaplanm›fl de¤il – 130 L TAHL‹YE DEL‹⁄‹ YOK

172

Hava Yast›¤› Sistemi PAB Yap›s› fiiflirici tertibat›

Uyar› etiketi

Ba¤lant› braketi

ÖN-YAN HAVA YASTI⁄I (FSAB) Uydu sensörü Yan hava yast›¤› açma sistemi arac›n orta k›sm›na yerlefltirilen bir SDM-FC ve sol ve sa¤ tarafta bulunan iki uydu sensöründen oluflur.

SDM-FC araçtaki hava yast›¤› ve emniyet-kemeri ön gergi sistemlerinin aç›lmas›n› sa¤lar. SRSCM ve uydu aras›ndaki diyalog sonucunda açma karar›n› alan SRSCM’dir. SRSCM ak›ll› ivme sensörleri ve merkezi hava yast›¤› kontrolörünü yedekleme ifllevi yapan iki uydu ile yan hava yast›¤› ifllevine ba¤lant›l› flekilde desteklenir. Her iki uydu arac›n sol ve sa¤ taraf›ndaki mevcut sistem durumunu SRSCM’ye sürekli olarak rapor eder. ‹vme sensörünü sürekli olarak izler.

Test sonuçlar› SRSCM’ye periyodik durum sinyalleri ile bildirilir.

Güç sinyali

Voltaj regülatörü

Ara yüz

Mikrokontrolör

Sensör

173

Hava Yast›¤› Sistemi Özellikler Voltaj PDL piminin GND pimine sistemin tam çal›flmas›: 7V-17V Güç tüketimi 12V ba¤land›ktan 10 saniye sonra 0.72W maksimum güç oluflur.

S›cakl›k D›fl s›cakl›k: -40°C + 85°C Dahili test Uydu dahili parçalar ile birlikte PDL pimine uygulanan voltaj›n kontrol edilmesi için dahili bir test uygular. Bu parçalar flu flekildedir: -ROM -RAM -‹vme sensörü -EEPROM ROM, RAM ve ivme sensöründe bir ar›za alg›lan›rsa, SRSCM’ye kal›c› bir ar›za sinyali iletilir. Dahilitest çevriminde bir ar›za alg›lan›rsa, uydu ROM içindeki varsay›lan parametre ayar›n› kullan›r ve ar›za sinyalini iletmeye devam eder ve yan darbe alg›lama yetene¤ini korur.

FSAB Modülü -fiiflirici Tertibat› -Ba¤lant› plakas› -Modül kapa¤› (Döfleme kapa¤›) -Yast›k : kaplanmam›fl – 26 L HAVALANDIRMA DEL‹⁄‹ YOK FSAB – ‹fllemi

174

Çarp›flma

Darbe alg›lamas›

SRSCM’ye sinyal gönderimi

SRSCM, FSAB’I çal›flt›r›r.

Hava Yast›¤› Sistemi

KONTROL MODÜLÜ (ESPS) fiiflme koflulu T.B.D aç›s› Arac›n orta hatt›ndan itibaren 30 derece içerisinde : YASA Arac›n orta hatt›ndan itibaren 45 derece içerisinde : Üretici Sert cisim Araç geyi¤e 80 km/s h›z ile çarpt›, fakat hava yast›¤› çal›flmad›.

T.B.D. h›z› 9 Mil/saat veya daha az - - - - - - -fiiflmez 9-12 Mil/saat - - - - - - - - - - - - - - -fiifler veya fliflmez 12 Mil/saat veya daha h›zl› - - - - -fiiflmeli

KABLO DEMET‹ Tüm hava yast›¤› devreleri özel kaplamal› bir kablo demeti ile gösterilirler. Kablo demeti boyunca uygun yerlerde renk kodlamas› ve ayr› tan›mlama tavsiye edilir. Ön tarafta yer alan kablolar ve ba¤lant›lar› çarp›flma s›ras›nda elektriksel süreklili¤e imkan tan›yacak flekilde özel dikkatle elden geçirilmelidir.

Kontrol Modülünün Yerleflimi

Is›t›c› ünite

Fren pedal›

SRS KONTROL MODÜLÜ

Birincil ifllevler -Çarp›flma alg›lama -Ön hava yast›klar›n›n, yan hava yast›klar›n›n ve kay›fl ön gergilerinin aktif hale getirilmesi -Hava yast›¤› emniyet sisteminin izlenmesi -Sistemin haz›r olup olmad›¤›n› ve ar›zalar› bir ar›za uyar› lambas› yoluyla sürücüye bildirmek.

-Seri ar›za teflhis iletiflimi ara birimi yoluyla servis verilebilirlik kabiliyeti kazand›rma (Hi Scan)

175

Hava Yast›¤› Sistemi Ana ‹fllevler -Düfley ve dikey merkezi h›zlanma sensörü -1.aflama DAB için enerji birikimli tek bir ateflleme devresi -Ön BPT için enerji birikimsiz iki ateflleme devresi -Sistem ar›zas› ekran› için uyar› lambas› -Bir servis iletiflimi arabirimi (K-hatt›), SRE-HMC ile ayn› -Sürücü ve Yolcu BS izleme ve Durum-Kayd›

Opsiyonel ‹fllevler -1.aflama PAB için enerji birikimli tek bir ateflleme devresi -2.aflama DAB & PAB için enerji birikimli iki ateflleme devresi -Ön yan hava yast›klar› için enerji birikimsiz iki ateflleme devresi -‹ki yan darbe uydu ara yüzü -‹ki erken çarp›flma sensörü ara birimi Bafllang›ç aflamas›ndaki ölçümler -Kontrol -EEPROM, ROM, RAM -Uyar› Lambalar› -Otonom Çal›flma Süresi -Yüksek taraf svici ve düflük taraf svici testi -‹vme Sensörü Çevrimsel Ölçüm Bafllang›ç aflamas›n›n ard›ndan mikrokontrolör afla¤›daki modül/parçalarda çevrimsel test uygular.

-A/D dönüfltürücü -Akü voltaj› -Ateflleme Döngüleri -Uyar› lambalar› -‹ç Ateflleme Voltaj› -Emniyet Sensörü (Tetikleme svici) -Uydu ara yüzü -Erken Çarp›flma Sensörü

176

Hava Yast›¤› Sistemi EMN‹YET SENSÖRÜ Emniyet sensörü çift kontakl› elektromekanik sviç olup, belirtilen efli¤i aflan bir yavafllama s›ras›nda kapan›r.

Sensörün çal›flmas› SRSCM’de bulunan tüm elektronik parçalardan ba¤›ms›zd›r ve fiflekleri aktive etmek için ateflleme ak›m› emniyet sensörü konta¤›ndan geçmelidir.

Bu flekilde hava yast›¤› ateflleme devrelerinin istenmeye çal›flmas›na karfl› ilave bir koruma sa¤lan›r. ‹VME ÖLÇER Entegre elektronik ivme ölçer, arac›n uzunlamas›na eksen boyunca arac›n maruz kald›¤› ivmeyi elektriksel olarak alg›lar.

Elektrik sinyali ile G ivmesi ile do¤ru orant›l›d›r. ‹vme ölçer, düflük geçifl filtresi bulundurur.(istenmeyen sesi azalt›r) Kontrol Modülü Konnektör Pimi

K›sa devre klipsi (D P/T) K›sa devre klipsi (P P/T)

K›sa devre klipsi 3 (WL)

Yedek K›sa devre klipsi-4 (DAB) Yedek K›sa devre klipsi-5 (PAB)

K›sa devre klipsi-6 (DSAB) K›sa devre klipsi-7 (PSAB) Yedek Yedek

Yedek Yedek

177

Hava Yast›¤› Sistemi SRSCM BLOK fiEMASI (SDM-FC)

Yedek ateflleme yolu

Akü Güç besleme

Ateflleme V (25V)

Emniyet sensörü Koruma saati Ateflleme devresi 1

SRI tahri¤i

Mikrokontrolör Ivme ölçer

Ateflleme devresi 2

Güçlendirici filtre Ateflleme devresi 3

Dahili-test

Ateflleme devresi 4

Uydu arayüzü

Uyar› lambas›

Ar›za teflhis ara yüzü

ECS seçene¤i

Ateflleme devresi 5

Ateflleme devresi 6

‹fiLEVLER (CM: SDM-FC) ‹ç elektromekanik emniyet sensörü Çarp›flma alg›lamas›, ateflleme süresinin hesaplanmas› Dahili elektronik ivme alg›lama eleman› Dahili-test, kritik parçalar›n çevrimsel takibi Opsiyonel takip ile birlikte SRI aktivasyon devresi Kal›c› haf›zada ar›zalar›n kayd› Otonom çal›flmaya imkan tan›mak için enerji yedeklemesi Opsiyonel çarp›flma kayd› 6 hava yast›¤› ateflleme devresi haz›rl›¤› 1-kablolu çift yönlü iletiflim ara yüzü.

178

Hava Yast›¤› Sistemi SERV‹S HATIRLATMA GÖSTERGES‹ (S.R.I) Durum Gösterimi Çal›flma voltaj› CM’ye uygulan›r uygulanmaz, CM ampulün yanmas› için ikaz göstergesini uyar›r. ‹lk aflamada lamba 1Hz’lik aral›klar ile 6 saniyede 6 kez yan›p söner ve ard›ndan kapat›l›r. ‹lk aflama esnas›nda CM çarp›flmay› alg›lamak için haz›r de¤ildir ve CM içerisindeki sinyaller stabil hale gelene dek fliflirme ifllemi yap›lmaz.

SERV‹S HATIRLATMA GÖSTERGES‹ CM’ye gelen ateflleme voltaj›n›n kayb›: lamba sürekli olarak yanar. ‹ç çal›flma voltaj›n›n kayb›: lamba sürekli olarak yanar.

CM’nin çal›flmamas›: kontrol devresi taraf›ndan lamba 1Hz’lik aral›klar ile yan›p söner.

Kontrol devresini tetikleme ar›zas›ndan ötürü sürekli yeniden ayarlama: :SRI yan›p söner CM ba¤l› de¤il: kablo demeti konnektöründeki k›sa devre çubu¤u yoluyla lamba yanar.

EMN‹YET KEMER‹ ÖN GERG‹S‹ ‹fllev Araç belirli bir derecede ön darbeye maruz kal›rsa, gaz üreteci SRSCM’den gelen elektriksel ateflleme sinyali ile atefllenir.

Gaz üretecinden gelen gaz manifold kutusundaki (silindir) pistonu hareket ettirerek kremayer difllinin çal›flmas›n› sa¤lar.

Son olarak kemer makaran›n dönüflü ile katlan›r. Bu sayede emniyet kemeri ön gergisi araç çarp›flmaya maruz kald›¤›nda emniyet kemerini katlamak suretiyle yolcular›n direksiyon simidi ve ön panele çarparak yaralanmalar›n› önlemifl olur.

179

Hava Yast›¤› Sistemi Kuvvet Limitörü Kuvvet limitörü bir kaza s›ras›nda yolcunun gö¤süne emniyet kemeri taraf›ndan uygulanan darbe kuvvetini azaltmak amac›yla tasarlanm›flt›r. Darbe kuvveti belirli bir de¤ere ulaflt›¤›nda ön gergili emniyet kemerinde bulunan bir burulma çubu¤u deforme olur ve kemer gevfletilerek darbe kuvveti azalt›l›r. Çal›flma

Bafllangݍ

Çal›flma

Son

Karakteristikler - Kremayer & pinyon diflli tip ön gerginin kullan›m› ile etkili kuvvet transmisyonu.

- Burulma çubuklu tip kuvvet limitörü ile düzenli yük ve serbest hareket mesafesi - Uzun hareket mesafesine sahip ön gergi.

- Mekanik ve elektrikli tipleri mevcuttur.

* ‹kaz Bir ön-gergi sadece bir defa ifllev görür. Aktivasyon sonras›nda ön gergili emniyet kemerini yenisiyle de¤ifltirdi¤inizden emin olun.

180

Hava Yast›¤› Sistemi EMN‹YET KEMER‹ ÖN-GERG‹ KONNEKTÖRÜ

Arka kap› EMN‹YET KEMER‹ ÖN-GERG‹S‹ M85 (Sürücü), M86 (Yolcu)

Emniyet Kemeri Ön-gergisinin Aktivasyonu Aç›lma koflulu alt›nda, mikro ifllemci aç›lman›n gerekli oldu¤u sonucuna vard›¤›nda SDM-FC aktivatörlere ateflleme ak›m› sa¤lar ve ateflleme devrelerini aktive eder. Emniyet sensörü kullan›lmaz.

Emniyet kemeri ön gergilerinin her aktive ediliflinde bir iç sayaç tutulur. Bu sayaç 6 de¤erine ulaflt›¤›nda, uyar› lambas› yanar ve kal›c› haf›zaya dahili ar›za, SRSCM de¤iflimi ar›za mesajlar› kaydedilir.

Burada SRSCM ünitesi emniyet kemeri ön gergi aktivasyonundan sonra 5 defa kullan›labilir. 6 defa aktivasyon sonras›nda, kontrol modülü yenisiyle de¤ifltirilmelidir.

Emniyet kemeri ön-gergisi ateflleme devresi ‹ste¤e ba¤l› olarak emniyet kemeri ön gergileri için iki ilave ateflleme devresi sunulabilir. Her bir ateflleme devresi ba¤›ms›z olarak aktive edilebilir. Ateflleme devreleri durgun halde fifleklerden flasi veya SDM-FC içindeki pozitif potansiyel ile düflük empedansl› bir ba¤lant› oluflmayacak flekilde düzenlenirler.

Emniyet kemeri ön-gergisi ateflleme s›ras› Opsiyonel emniyet kemeri ön gergi devrelerine sahip sistemler normalde ilk olarak emniyet kemeri ön gergilerini aktive ederler ve darbe yeterince güçlü ise hava yast›klar›n› açarlar. Sürücü ve yolcu ön gergileri ayn› anda aktive edilirler. Ateflleme s›ras› ve aç›k kalma süresi SDM-FC taraf›ndan kontrol edilir ve aç›k kalma süresi normalde 4ms’dir.

181

Hava Yast›¤› Sistemi Emniyet kemeri ön-gergisi ateflleme ak›m› Opsiyonel emniyet kemeri ön gergi devreleri akü voltaj› ile beslenirler. Aktivasyon durumunda, ateflleme transistörleri yoluyla aktivatörler üzerinden uygun bir ak›m geçer.

Bu ak›m gerçek akü besleme voltaj›na ve harici ateflleme döngülerinin direncine ba¤l›d›r. Tüm durumlarda, maksimum ak›m SDM-FC taraf›ndan yaklafl›k 2 - 3 A olarak s›n›rland›r›l›r.

Servis prosedürü – Montaj Piroteknik uyar›l› ateflleme sistemi kemer mekanizmas› içinde yer al›r ve tek bir parça halindedir ve ön gergi bir elektrik sinyali ile çal›flt›r›l›r. Ön gergili emniyet kemerinin bak›m› s›ras›nda dikkatli olunmal›d›r. Montaj öncesinde, kontak kapal› iken akü (-) terminalini sökün. Ön gerginin montaj› ve sökülmesi s›ras›nda, üzerine vurmay›n ve düflürmeyin.

- Ön gergili emniyet kemeri belirtilen yer ve yönde do¤ru flekilde tak›lmal›d›r.

- Aküyü, ön gergili emniyet kemeri montaj›n›n do¤ru flekilde yap›lmas›ndan sonra ba¤lay›n.

Servis prosedürü – Sökme Önceki sayfada anlat›lan s›rayla ön gergili emniyet kemerinin sökülmesi gerekir.

-

182

Konta¤› kapal› oldu¤undan emin olun.

Akü (-) terminalini sökün ve gövde ile temas etmedi¤inden emin olun.

Yaklafl›k 1 dakika bekleyin.

Gaz üretecindeki uygun konnektörden tapay› sökün.

Kemeri gevfletin ve kemeri araç gövdesinden sökün.

Hava Yast›¤› Sistemi Ar›za teflhis ak›fl tablosu

Müflteriden bilginin al›nmas›

fiikayetin kontrolü Tekrar olufluyor

Tekrar oluflmuyor DTC kontrolü

DTC kontrolü DTC yok veya Hiscan ile iletiflim kurulam›yor

DTC görütülendi

DTC görütülendi

DTC yok

DTC’yi kaydedin ve sonra silin.

Ar›za belirtisini tekrar kontrol edin.

Görüntülenen DTC kontrolü

DTC yok

DTC görüntülendi

Ar›za belirtisi için kontrol tablosu

Ar›za belirtisi için kontrol tablosu

Geçici ar›za

Ar›za giderme Özellikler

Direnç Atefllemesiz ak›m

10s boyunca 250mA

Tüm ateflleme ak›m›

2ms boyunca 1.2A

Çevrimsel test ak›m›

10sn için 0.4A

10sn için 0.2A

3msn için 1.2 A (2msn için 1.7A)

2msn için 0.8A

sürekli 100mA

sürekli 40mA

‹kaz Hava yast›¤› sistemine ait parçalarda direnç ölçümü yapmay›n

183

Hava Yast›¤› Sistemi Ar›za teflhis fonksiyonu CM dahili-ar›za teflhis fonksiyonu ile donat›l›r.

Gerçek zamanl› Dahili-Test modu : CM normal çal›flma modunda dahili test yap›l›r.

Ar›za teflhis komut modu : Bu mod belirli bir normal fonksiyon grubunun gerekli oldu¤u durumda CM’in harici bir test cihaz› ile seri iletiflim kurmas›n› sa¤lar.

Ar›za s›n›fland›rmas› (Harici ar›za) Ar›za sayac› 1sn

SRI KAPALI Oluflan ar›za say›s› 5’ten fazla ise, SRI aç›k kal›r.

Akü voltaj›n›n çok düflük oldu¤u durum hariç"

Ar›za giderildi

Ar›zan›n ilk alg›lamas› Aktif ar›za belirleme (Kalifiye)

Kalifiye edilmedi.

HAR‹C‹ ARIZA

fi‹fi‹R‹C‹ fiAS‹

K›sa devrede düflük direnç K›sa devrede yüksek direnç Tolerans band›

184

Hava Yast›¤› Sistemi

fi‹fi‹R‹C‹

K›sa devrede düflük direnç K›sa devrede yüksek direnç Tolerans band›

AÇIK DEVRE

fi‹fi‹R‹C‹

KISA DEVRE

fi‹fi‹R‹C‹

185

Hava Yast›¤› Sistemi DAH‹L‹ ARIZA Tan›mlanan ve kaydedilen dahili SRSCM ar›zalar› afla¤›daki tabloda verilmifltir. Bu kodlara servis personeli taraf›ndan ulafl›lamaz.

ARIZA TANIMI Mikro kontrolör

AD konvertör veya EEPROM ar›zas›

DAB ateflleme devresi

Aktivasyon ar›zas› ölçüm devresi ar›zas›

PAB ateflleme devresi

Aktivasyon ar›zas› ölçüm devresi ar›zas›

Ateflleme voltaj›

Yetersiz

Koruma saati / s›f›rlama

Ar›zal›

Elektronik ivme ölçer

Ar›zal› çal›flma Sensör ar›zal›

Sensör

Sensör dura¤an hal modunda de¤il Sensör test sinyali sonuç ar›zas›

SRS HAVA YASTI⁄I – PARÇALAR DAB MODÜL KONNEKTÖRÜ

Aç›lma önleme mekanizmas› Sökülü

Ba¤lanm›fl

K›sa devre çubu¤u

186

K›sa devre çubu¤u

Hava Yast›¤› Sistemi Sürücü Hava-Yast›¤› Modülü (DAB) DAB içinde bulunan iki güvenlik mekanizmas› çift-kilit mekanizmas› ve aç›lma-önleme mekanizmas›d›r. Aç›lma önleme mekanizmas› iki fiflek terminalinin k›sa devre yap›lmas› ile istenmeyen aç›lmay› önler. Çift-kilit mekanizmas›n›n konnektörleri (erkek ve difliler) ba¤lant› güvenli¤inin artt›r›lmas› için iki kilitleme düzene¤i taraf›ndan ba¤lan›rlar. ‹lk kilit tamamlanmam›fl ise, difller ikinci kilidin ayr›lmas›n› önler. Çift kilit mekanizmas›

Aç›lma önleme mekanizmas›

Primer kilit K›sa devre çubu¤u

‹kinci kilit Sökülü

Ba¤lanm›fl K›sa devre çubu¤u

Veri Hatt› Konnektörünün Yeri

187

Hava Yast›¤› Sistemi B‹LG‹ HATTI KONNEKTÖRÜ 16-PIN (Araç taraf› konnektörü: difli) GÖVDE fiAS‹S‹

K-HATTI

L-HATTI

OTOMAT‹K SEY‹R HAVA YASTI⁄I

188

S‹NYAL fiAS‹S‹

DO⁄RULTUCU

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

189

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

ETACS ETACS Fonksiyonlar› Y›kay›c› ve silecek Araç h›z›na duyarl› fas›lal› silecek kontrolü Çal›flt›rma s›ras›nda el freni uyar›s› Is›t›c›l› d›fl dikiz aynas› ile birlikte rezistans zamanlay›c›s› Emniyet kemeri uyar›s› Kabin lambas› geciktirme & Anahtars›z kilit açma zamanlay›c›s› Kontak anahtar› ayd›nlatmas› Elektrikli cam zamanlay›c›s› Kontak anahtar› kumandal› uyar› Arka lamban›n otomatik kapat›lmas› Kontak anahtar› hat›rlatmas› Merkezi Kap› Kilidi Otomatik kap› açma – Araç yak›t kesme svici sinyali Arka sis lambas› Kontak anahtar› uyar›s› Merkezi kap› kilidi H›rs›zl›¤a karfl› koruma & Anahtars›z girifl fonksiyonu

ETACS Sistem fiemas› Kontrol Aktüatörleri

Girifller Akü Ateflleme 1&2 Alternatör "L" Terminali Y›kay›c› Svici Silecek fas›la Svici Silecek fas›la Hacim Direnci Arka Cam Rezistans Svici Emniyet Kemeri Svici Kap› Uyar› Svici ÖN SOL, SA⁄ Kap› Kilitleme Svici ÖN SOL, SA⁄ kilit açma svici Arka SOL/SA⁄ Kap› kilitleme svici Tüm Kap› Svici (4 kap›) Kaput svici Bagaj kapa¤› svici Bagaj kilit açma svici Otomatik yak›t kesme svici

190

ETACS Kontrol Modülü

ETACS Silecek motoru rölesi (modülde) Y›kama motoru Rezistans rölesi Emniyet kemeri uyar› göstergesi ‹kaz zili H›rs›zl›¤a karfl› koruma & anahtars›z girifl Merkezi kap› kilidi rölesi Dörtlü flaflör lambas› rölesi Çal›flt›rma rölesi (H›rs›z alarm›) Siren

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Y›kay›c› & Silecek Kontrolü

AÇIK KONTAK ANAHTARI KAPALI

1 saniyeden fazla

AÇIK Y›kay›c› Svici KAPALI

Silecek MOTORU

AÇIK KAPALI

*T1: 0.6 ± 0.1 saniye *T2: 2.5 ± 3.8 saniye *T4: 0.7 ± 0.1 saniye *T3: 0.2 ± 0.6 saniye (MAKS.)

Aç›klama 1)Kontak aç›ld›¤›nda y›kay›c› svici aç›l›r, ard›ndan 0.6 saniye sonra silecek çal›flmaya bafllar.

2)Y›kay›c› svici kapat›ld›¤›nda 2.5 - 3.8 saniye sonra silecek motoru beslemesi kapat›l›r.

3)Fas›lal› silecek çal›flmas› esnas›nda y›kay›c› svici 0.6 saniyeden fazla bir süre aç›k kal›rsa y›kay›c› ile birlikte silecek beslemesi de aç›l›r.

4)Y›kay›c› svicinin 0.2 – 0.6 saniye kadar bir süre aç›k kald›¤› durumda silecek beslemesi silecek bu¤usu gibi sadece bir kez aç›k hale gelir.

Y›kay›c› & Silecek Fas›lal› silecek ar›zas›nda.

Afla¤›dakilerde hangi voltaj okunmal›d›r - ETACS modülü Pin 3 - ETACS modülü Pin 15 - ETACS modülü Pin 5

Silecek motoru KONTAK Silecek rölesi

Y›kay›c› motor

Y›kay›c› motor ar›zas›nda.

1.Kontak aç›k iken ETACS pin 17’de voltaj de¤eri ne olmal›d›r?

2.Pin 17’de ölçülen voltaj "0" volt ise kontrol maddesi nedir?

3.Y›kay›c› svici aç›l›r.

Pin 17 voltaj› ( ) volt olur.

Silecek svici

191

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Araç H›z›na Duyarl› Fas›lal› Silecek 1.Araç h›z› de¤ifltikçe fas›lal› silece¤in fas›la süresi kontrol edilir.

2.Çal›flma koflulu 2.1.Kontak anahtar› aç›k 2.2.Silecek svici: fas›lal› (INT) 2.3.Araç h›z› girifli, fas›la süresi ayar de¤eri girifli.

3.Araç h›z›na göre zaman aral›¤›n› hesaplayarak fas›lal› silecek çal›flmas› zaman aral›¤›n› de¤ifltirir.

Fas›lal› silecek (V)

Araç h›z› (Km/h)

ETACSCM karar› (Hz)

Fas›la (saniye) AYAR

MAKS.

NOTLAR M‹N

HIZLI

Düflük h›z Düflük h›z

YAVAfi

Araç H›z›na Duyarl› Fas›lal› Silecek Kontrol Devresi

Silecek motoru

Silecek rölesi

Y›kay›c› motor

Çok ifllevli sviç

192

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

Çal›flt›rma S›ras›nda El Freni Uyar›s› AÇIK

KONTAK

KAPALI AÇIK

EL FREN‹ SV‹C‹

KAPALI 3km/s üzerinde 3km/s alt›nda

UYARI S‹NYAL‹

AÇIK KAPALI

*T1: 2.5 ± 0.5 saniye

*T1: 0.3 ± 0.1 saniye

Aç›klama Uyar› sinyali el freni çekili iken (sviç aç›k) araç h›z›n›n 2-3 saniye boyunca 3km/s üzerinde bulunmas› halinde sinyal verir.

Çal›flt›rma S›ras›nda El Freni Uyar› Devresi

ECM, TCM, EPSCM vb.’den

Kap› uyar› svici El freni lambas›ndan AKÜ’den

El freni svici

Uyar› sinyali

VSS:Araç H›z Sensörü

193

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Arka Cam Rezistans Zamanlay›c›s› Alternatör "L" terminali

AÇIK KAPALI

Rezistans Svici

AÇIK KAPALI AÇIK

Röle Ç›k›fl›

KAPALI

*T1: 60 saniye

*T2: 20 ± 2 dakika

Aç›klama 1)Alternatör "L" terminali, flarj "AÇIK" iken rezistans svici aç›ld›ktan sonra, rezistans ç›k›fl› (d›fl ayna ›s›t›c›s› dahil) 20 dakika aç›k kalmal›d›r.

2)Rezistans ç›k›fl› "AÇIK" iken rezistans svici tekrar aç›l›r ise rezistans (d›fl ayna ›s›t›c›s› dahil) ç›k›fl›n›n "KAPALI" olmal›d›r.

3)Rezistans ç›k›fl› "AÇIK" iken kontak "KAPALI" ise, rezistans (d›fl ayna ›s›t›c›s› dahil) "KAPALI" olur.

Arka Cam Rezistans Devresi Arka cam rezistans›n›n çal›flmad›¤› durumda 1.E/CM üzerinde pin 10’da görülen voltaj afla¤›daki durumlarda ne olur.

-Kontak aç›k.

-Motor çal›fl›yor.

2.ETACS kontrol modülü pin 14’te ölçülen voltaj nedir?

2.ETACS kontrol modülü pin 11’de ölçülen voltaj afla¤›daki durumlarda nedir?

-Kontak aç›k iken ( ) volt.

-Rezistans svici aç›k iken

194

Arka rezistans rölesi

Arka ›s›tmal› cam

AKÜ 12V

ALT "L" terminalinden

Rezistans svici

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Emniyet Kemeri Uyar› Zamanlay›c›s› (AB hariç) AÇIK KONTAK KAPALI EMN‹YET KEMER‹ SV‹C‹ (N.K)

AÇIK KAPALI

EMN‹YET KEMER‹ UYARI LAMBASI

AÇIK KAPALI

*T1: 6 saniye

*T2: 0.6 saniye

Aç›klama 1.Emniyet kemeri uyar› lambas› kontak aç›ld›ktan sonra 0.6 s frekansla, %50 ifllevle 6 saniye boyunca yanar ve uyar› sinyali duyulur.

2.6 saniye içinde kontak kapat›l›rsa, uyar› lambas› ve uyar› sinyali ç›k›fl› kapat›lmal›d›r.

3.Emniyet kemeri svicinin aç›k olmas› durumunda, uyar› sinyali sesi hemen durmal›d›r, fakat emniyet kemeri uyar› lambas› ç›k›fl 6 saniye boyunca aç›k kalmal›d›r.

4.Kontak aç›k iken emniyet kemeri ba¤lanmaz ise, emniyet kemeri ba¤lanana kadar uyar› lambas› ve uyar› sinyali ç›k›fl› tekrarlanmal›d›r.

Emniyet Kemeri Uyar› Lambas› Zamanlay›c› Devresi

Emniyet kemeri uyar› lambas›

Kontak anahtar›

AKÜ 12V

Emniyet kemeri svici

195

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Kabin lambas› kararma & Anahtars›z Kilit Açma Zamanlay›c›s› (Kararmal› Lamba)

ÖN SOL veya SA⁄ kap› svici Kontak

AÇIK KAPALI AÇIK KAPALI K‹L‹T AÇIK

TX butonu Kap› kilidi aktüatörü

K‹L‹TL‹ AÇIK(Kilit aç›k) KAPALI AÇIK

Kabin lambas›

KAPALI *T1: 5.5±0.5 sn

*T2: 30 ± 2 sn

Aç›klama Kabin lambas› kararma 1.Kap› aç›ld›¤›nda kabin lambas› yanmal›d›r. (kap› svici aç›k) 2.Kabin lambas›n›n parlakl›¤› hemen %75’e azalt›l›r ve kap› kapat›ld›ktan sonra 5-6 saniye içinde tamamen sönene kadar yavaflça karar›r (kap› svici kapal›).

3.Kap›n›n aç›lma (kap› svici aç›k) zaman›n›n 0.1 saniyeden daha az olmas› durumunda, bu ifllev çal›flmamal›d›r.

Kabin lambas› kararma & Anahtars›z Kilit Açma Zamanlay›c›s› (Kararmal› Lamba) 4.Bu sistem kabin lambas›n›n kararmas› için 32 ad›m uygular.

5.Parlakl›¤› azalan kabin lambas› çal›fl›rken, kontak aç›ld›ktan sonra ç›k›fllar› hemen kapat›lmal›d›r.

"Anahtars›z Kilit Açma" sinyali al›nd›ktan sonra kabin lambas›n›n kararmas› 1.Kap› kapat›ld›ktan sonra 30 saniye boyunca yand›ktan sonra kabin lambas› söner.

2.Kabin lambas› 30 saniye süreyle yanar. E¤er bu süre zarf›nda TX kilit açma butonuna tekrar bas›l›rsa, kabin lambas›n›n yanma süresi 30sn daha uzat›l›r.

3.Kap› aç›ld›¤›nda, kabin lambas› yanmaya devam eder, kabin lambas› gecikme ifllevine geri döner.

4.Anahtars›z kilit açma durumunda kabin lambas› hemen söner ve alarm verir.

196

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Kabin Lambas› Kararma & Anahtars›z Kilit Açma Zamanlay›c› Devresi Kabin lambas›

KONTAK

Al›c› anten

AKÜ 12V Sürücü kap›s› svici

Yolcu kap›s› svici Uzaktan kumanda

197

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Kontak Anahtar› Ayd›nlatmas› AÇIK Kontak KAPALI Anahtar› AÇIK Sürücü KAPALI Kap›s› Kontak anah.

Yuva ayd›nlat- AÇIK mas›. KAPALI

* T1: 10 ± 1 sn.

* T2: 0 ~ 10 sn.

Aç›klama 1) Sürücü kap›s› aç›ld›¤›nda kontak anahtar› kapal› halde kontak anahtar› deli¤i ayd›nlatmas› aç›l›r.

2) 1 nolu (yukar›da) durumda sürücü kap›s› kapat›l›rsa kontak anahtar› ayd›nlatmas› 10 saniye yand›ktan sonra sönmelidir.

3) 1 ve 2 nolu durumlarda kontak aç›ld›¤›nda, kontak anahtar› ayd›nlatmas› sönmelidir.

Kontak Anahtar› Ayd›nlatmas› ANAHTAR DEL‹⁄‹ AYDINLATMASI

KONTAK

AKÜ 12V Sürücü kap›s› svici

198

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Elektrikli Cam Zamanlay›c›s› KONTAK AÇIK KAPALI

Sürücü veya AÇIK yolcu kap›s› svici KAPALI

ELEKTR‹KL‹ AÇIK CAM MOTORU KAPALI * T1: 30 ± 3 sn.

Aç›klama 1.Kontak aç›ld›¤›nda elektrikli cam ç›k›fl› aç›l›r.

2.Kontak kapat›ld›¤›nda elektrikli cam ç›k›fl› 30 saniye aç›k kald›ktan sonra kapat›l›r.

3.Sürücü kap›s› veya yolcu kap›s› 30 saniye içinde aç›l›rsa, elektrikli cam ç›k›fl› kapal› olmal›d›r.

Elektrikli Cam Zamanlay›c› Devresi Kontak Sürücü kap›s› svicine Yolcu kap›s› svicine Arka sol & sa¤ kap› svicine

Eriyebilir ba¤lant› ETACS kontrol modülü

Elektrikli cam rölesi

199

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Anahtar Kumandal› Uyar›

ANAHTAR TAKILI KAPI UYARI SV‹C‹

ANAHTAR SÖKÜLÜ AÇIK

Sürücü kap›s› svici

KAPALI

AÇIK UYARI S‹NYAL‹

KAPALI

* T1&T2: 0.45 ± 0.1 sn.

Aç›klama 1. Anahtar, anahtar silindirine yerlefltirildi¤inde sürücü kap›s› aç›l›r ve uyar› sinyali 0.6 saniye frekans ile %50 ifllev oran›nda sürekli yan›p söner.

2. Anahtar söküldü¤ünde veya sürücü kap›s› kapat›ld›¤›nda, kap› aç›k uyar›s› hemen durur.

Uyar› sinyali çal›flma s›ras› : Emniyet kemeri uyar›s› → Anahtarl› uyar› → El freni uyar›s›

Anahtar Kumandal› Uyar› Devresi

Gösterge panelindeki kap› aç›lma göstergesi

Kap› uyar› svici

AKÜ’den Sürücü kap›s› svici

200

Uyar› sinyali

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Arka Lamba Otomatik Kapatma

Lamba otom. kapatma AÇIK Kap› uyar› svici

Lamba otom. kapatma

KAPALI

ARKA LAMBA AÇIK SV‹C‹ KAPALI AÇIK Sürücü kap›s› svici KAPALI AÇIK ARKA LAMBA RÖLES‹ KAPALI

Aç›klama 1. Kontak aç›ld›ktan sonra arka lamba svici aç›ld›¤›nda arka lamba yanar ve daha sonra kontak kapat›ld›ktan sonra sürücü kap›s› aç›ld›¤›nda arka lamba otomatik olarak söner.

2. Kontak aç›k halde iken sürücü kap›s› aç›ld›ktan sonra kontak kapat›ld›¤›nda, arka lamba otomatik olarak söner.

3 Otomatik olarak söndükten sonra, arka lamba svici tekrar aç›l›rsa, arka lamba yanar ve otomatik kesme fonksiyonu devreden ç›kar.

Arka Lamba Otomatik Kapatma Devresi ALTERNATÖR

KONTAK

REOSTA SV‹C‹

Eriyebilir ba¤lant›

LAMBA SV‹C‹

Arka lamba Arka lamba rölesi

Far rölesi

Sürücü kap›s› svici

Kap› uyar›s› svici

AKÜ Far

201

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Otomatik Kap› Kilidi Açma Kontrolü

Araç

Yak›t pompas› (Devrilme svici kapal›)

Çarp›flma veya devrilme Normal

12 Volt Volt Devrilme svici kapal› iken yak›t pompas› rölesinden kap› kilit açma sinyali ç›k›fl›

Kilit açma Kap› kilit açma ç›k›fl sinyali

Kilitleme

Kap› kilidi aktüatörü

Kilit açma Kilitleme

* T1: 40 msn.

* T2: 5 sn.

Aç›klama 1.Devrilme svici sinyali kap› kilitli iken ETACS’a ulafl›rsa, emniyet için kilit açma sinyali verilir.

2.Bu s›rada, "kilit açma iflleminin" yap›labilmesi için tüm kap›lar kilitli olmal›d›r.

Otomatik Kap› Kilidi Açma Kontrol Devresi

Aküden Kontak anahtar› Otomatik yak›t kesme svici Yak›t pompas›

Kontak’tan Yak›t pompas› rölesi A: Kap› kilidi aktüatörü

Eriyebilir ba¤lant›

Kilitleme rölesi

Ön gö¤üs sigorta kutusu

Akü

ETACS Kontrol Modülü

Kilit açma rölesi

Araç h›z sensörü

Her bir kap› kilidi aktüatörü

Ba¤lant› kutusunda merkezi kap› kilidi rölesi

202

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Kontak Anahtar› Hat›rlatma Kontrolü

KAPI UYARI SV‹C‹

AÇIK

ÖN SOL/SA⁄ KAPI SV‹C‹ ÖN SOL/SA⁄ KAPI kilitleme svici

KAPALI

KAPI K‹L‹D‹ aktüatörü Kilit açma ç›k›fl›

ANAHTAR TAKILI ANAHTAR SÖKÜLÜ

AÇIK KAPALI AÇIK KAPALI AÇIK KAPALI

*T1: 0.5 ± 0.1 saniye *T2: 1 ± 0.1 saniye *T3: 0.5 ± 0.1 saniye *T4: 0.5 saniye (MAKS.)

Aç›klama Bu ifllev anahtar konta¤a tak›l› iken arac›n kilitlenmesini önlemek içindir.

1.Kontak anahtar› anahtar silindirine yerlefltirilir.

2.Kontak anahtar›n›n yerleflme durumu ETACSCM taraf›ndan alg›lan›r.

3.Bu s›rada ön sol veya sa¤ kap› kilidi topuzunu iterseniz, kap› kilit açma sinyali 1s süresince verilir.

4.Böylece, kontak anahtar› tak›l› iken kap›n›n kilitlenmesi önlenir.

Kontak Anahtar› Hat›rlatma Kontrol Devresi Kontak anahtar›

Kap› kilit topuzu

Ön gö¤üs sigorta kutusu

Kilit kapama rölesi

Akü

Kapa ma

Akü

Kilit açma rölesi

Kap› uyar› svici

Açma Akü Her bir kap› kilidi aktüatörü

Eriyebilir ba¤lant›

ETACS Kontrol Modülü

Merkezi kap› kilidi rölesi

Sürücü taraf›ndaki kap› aktüatörü kilitleme/kilit açma svici anahtar veya topuz ile çal›flt›r›l›r.

203

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Uzaktan Kumanda ile Merkezi Kap› Kilidi Kontrolü TX K‹L‹TLEME BUTONU

AÇIK

Kilitleme butonuna bas›l›

KAPALI TX. K‹L‹T AÇMA BUTONU

Kilit açma butonuna bas›l›.

AÇIK KAPALI AÇIK

KAPI K‹L‹TLEME ÇIKIfiI

KAPALI AÇIK

KAPI K‹L‹T AÇMA ÇIKIfiI

KAPALI AÇIK

DÖRTLÜ FLAfiÖR LAMBASI

KAPALI *T1: 0.5 ± 0.1 saniye *T2: 0.3 MAKS. saniye

Aç›klama ETACS modülü vericiden "Kilitleme/Kilit açma" sinyali al›r ve kap› "Kilitleme veya kilit açma" ç›k›fl› verir. Çal›flma koflulu Kontak anahtar› söküldü¤ünde.

Anahtars›z girifl sistemi al›c›s›ndaki SET/OFF svici "OFF" (Çal›flma modu) al›nd›¤›nda.

Uzaktan Kumanda Devresi ile Merkezi Kap› Kilidi Kontrolü Kontak anahtar›

Kap› kilitleme/kilit açma sinyali için izleme hatt›

Ön gö¤üs sigorta kutusu

Kilit kapama rölesi

Sürücü taraf›ndaki kap› aktüatörü kilitleme/kilit açma svici anahtar veya topuz ile çal›flt›r›l›r.

Eriyebilir ba¤lant› Kilit açma rölesi Her bir kap› kilidi aktüatörü

ETACS kontrol modülü Ba¤lant› kutusu

Soru1. Kontak aç›k iken, pin 14 ve 15’te ne kadar voltaj ölçülür?

Soru2. Pin 14 ve 15’te voltaj›n "0" volt olmas› için gerekli koflullar nelerdir?

Soru3. ETACS modülünde ar›za varken merkezi kap› kilidi normal çal›fl›r m›?

204

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

H›rs›zl›¤a karfl› koruma sistemi

205

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ H›rs›zl›¤a Karfl› Koruma Fonksiyon Diyagram› Blok flema G‹R‹fi Ç›k›fl sinyali

Girifl sinyali • Akü (Yedekleme voltaj›) • Besleme voltaj› (Kontak anahtar›ndan) • Verici kilitleme/açma sinyali • Kap› kilitleme/açma svici (Her kap› kilidi aktüatöründe yer al›r) ÖN SOL kap› kilitleme/açma svici:Pin No23 M70-1 ÖN SA⁄ kap› kilitleme/açma svici:Pin No1 M70-1 ARKA SOL&SA⁄ kap› kilitleme/açma svici:Pin No20 M70-1 • Kap› svici (Her kap›da bulunur) Tüm kap› svici (ÖN SOL&SA⁄, ARKA SOL&SA⁄):Pin No5 M70-2 ÖN SOL kap› svici:Pin No3 M70-1 ÖN SA⁄ kap› svici:Pin No6 M70-1 Kap› kilit açma svici (d›fl kolda bulunur) Ön sol kap› kilit açma svici : Pin No 13 M70-2 Ön sa¤ kap› kilit açma svici : Pin No 9 M70-1 • Bagaj svici Bagaj kilitleme/kilidi açma svici:Pin No11 M70-1 Bagaj açma svici (anahtarla): Pin No 10 M70-2 • Kaput svici:Pin No4 M70-2 • KAPI Uyar› svici (anahtar silindirinde):Pin No8 M70-2

ETACS KONTROL MODÜLÜ

Blok flema ÇIKIfi Girifl sinyali • Akü (Yedekleme voltaj›) • Besleme voltaj› (Kontak anahtar›ndan) • Verici kilitleme/açma sinyali • Kap› kilitleme/açma svici (Her kap› kilidi aktüatöründe yer al›r) ÖN SOL kap› kilitleme/açma svici:Pin No23 M70-1 ÖN SA⁄ kap› kilitleme/açma svici:Pin No1 M70-1 ARKA SOL&SA⁄ kap› kilitleme/açma svici:Pin No20 M70-1 • Kap› svici (Her kap›da bulunur) Tüm kap› svici (ÖN SOL&SA⁄, ARKA SOL&SA⁄):Pin No5 M70-2 ÖN SOL kap› svici:Pin No3 M70-1 ÖN SA⁄ kap› svici:Pin No6 M70-1 Kap› kilit açma svici (d›fl kolda bulunur) Ön sol kap› kilit açma svici : Pin No 13 M70-2 Ön sa¤ kap› kilit açma svici : Pin No 9 M70-1 • Bagaj svici Bagaj kilitleme/kilidi açma svici:Pin No11 M70-1 Bagaj açma svici (anahtarla): Pin No 10 M70-2 • Kaput svici:Pin No4 M70-2 • KAPI Uyar› svici (anahtar silindirinde):Pin No8 M70-2

206

Ç›k›fl sinyali Siren : M70-2 Pin No.14 ETACS

Dörtlü flaflör rölesi : M70-2 Pin No.6

KONTROL MODÜLÜ

H›rs›z alarm› rölesi : M70-2 Pin No.8 Merkezi kap› Kilitleme/kilit açma Rölesi : M70-2 Kilitleme pin No.14 Kilit açma No.15

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

H›rs›zl›¤a Karfl› Koruma Fonksiyonu 1.Koruma AÇIK (ANAHTAR TAKILI)

KONTAK

KAPI SV‹C‹ KAPUT SV‹C‹ Bagaj svici

KAPALI (ANAHTAR SÖKÜLÜ)

Aç›k Kapal›

D/K‹L‹TL‹

TX sinyali

Sinyal Aç›k

Kap› kilidi aktüatör ç›k›fl› Dörtlü flaflör lambas› KORUMA durumu

Kapal›

Aç›k Kapal› KORUMA KORUMA KALDIRMA

*T1: 0.5 ± 0.1 saniye *T2: 1 ±2 saniye T3 : 2s’den az.

Soru1.Kilitleme butonuna (TX) bas›ld›¤›nda, araç koruma alt›na al›n›yor ancak dörtlü flaflör lambas› yanm›yor. Kontrol edilecekler nelerdir?

Soru2.Kilitleme butonuna (TX) bas›ld›¤›nda, dörtlü flaflör 1s yan›yor ancak "Koruma" fonksiyonu çal›flm›yor. Kontrol edilecekler nelerdir?

1. ETACS, TX’den "Kilitleme" sinyalini ald›¤›nda (kontak anahtar› ç›kar›ld›¤›nda ve tüm sviçler kapal› iken) ETACS "AÇIK" ve "Kilitleme" sinyallerini verir ve kap› kumandas›n›n kilit sinyalinden sonra dörtlü flaflör lambas› 1 saniye süreyle yanarak araç "Koruma konumuna" geçer.

2. Kap› kilidi sviçlerinden birisi aç›k iken ETACS "Kilitleme " sinyali al›rsa, kilitleme ç›k›fl› verir. Bu durumda, ETACS dörtlü flaflörü yakmaz ve araç "Koruma" durumuna geçmez.

3. Yukar›daki "2" konumunda kap› kapat›l›rsa, dörtlü flaflör lambas› 1saniye yanar ve araç koruma alt›na al›n›r.

4 "Koruma" konumu alt›nda TX üzerindeki kilitleme butonuna bas›l›rsa koruma durumu aynen kalmakla birlikte dörtlü flaflör lambas› 1 saniye boyunca yanar **Sadece TX arac› "Koruma" durumuna alabilir.

207

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 2.Koruma kald›rma

K‹L‹TL‹

Verici Kilitleme Butonu Kilit açma

K‹L‹TL‹ DE⁄‹L

Aç›k

Kilit açma Ç›k›fl Kapal› Koruma

Koruma Koruma Durum kald›rma

KORUMA KORUMA KALDIRMA

Dörtlü flaflör Aç›k lambas› Kapal›

Soru1. "Koruma" koflulu alt›nda, kilit açma sinyali TX’den gönderilir, ancak araç "Koruma konumundan ç›kmaz. "Koruma" durumunu nas›l kald›r›rs›n›z?

1. TX kilit açma ve ön sa¤/sol kap› kilit açma butonuna bas›ld›¤›nda, kap› açma ç›k›fl› verilir ve araç koruma durumundan ç›kar. Bu s›rada, dörtlü flaflör iki kez yanar.

2. "Kilit aç›k" halde açma butonuna tekrar bas›l›rsa, sadece dörtlü flaflör lambas› iki kez yanar. Bu durumda, kap› ç›k›fl› verilmez.

208

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 3.Alarm fonksiyonu (sadece AB) Koruma KORUMA durumu

Koruma kald›rma

AÇIK Kap› svici veya bagaj svici

Siren

KAPALI

AÇIK KAPALI

Dörtlü flaflör Lambas›

AÇIK KAPALI

*T1: 27 ± 2 saniye *T2: 0.5 ±0.1 saniye

1. "Koruma" durumunda iken kap› veya bagaj svici aç›ld›¤›nda marfl korumas› aç›l›r (çal›flmama) ve 27 ± 2 sn siren verilir.

2. Alarm çal›fl›yor iken kap› kapat›lm›fl olsa bile kalan sürede alarm çal›flmaya devam eder.

3. ‹lk alarmdan sonra kap› aç›l›r ise alarm 27 ± 2 sn bir süre ile yeniden çal›fl›r.

4.Alarm fonksiyonu (AB de¤il) KORUMA Koruma durumu Koruma kald›rma Kap› svici veya AÇIK bagaj svici kaput KAPALI svici

AÇIK Siren KAPALI Dörtlü flaflör AÇIK Lambas› KAPALI AÇIK Marfl önleme KAPALI *T1: 27 ± 2 saniye *T2: 10 ±2 saniye *T3: 0.5 ±0.1 saniye

1. "Koruma" durumunda iken kap› veya bagaj svici aç›ld›¤›nda marfl korumas› aç›l›r ve üç defa siren verilir.

Her siren 27+-2 s sürer.

2. Alarm çal›fl›yor iken kap› kapat›lm›fl olsa bile kalan sürede alarm çal›flmaya devam eder.

209

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 5.Alarm durumu

KORUMA durumu Kap› svici veya bagaj svici kaput svici

Koruma Koruma kald›rma AÇIK KAPALI AÇIK

Marfl önleme

Siren

Dörtlü flaflör Lambas›

KAPALI AÇIK KAPALI

AÇIK KAPALI

*T1: 27 ± 2 saniye *T2: 10 ±2 saniye *T3: 0.5 ±0.1 saniye T4: Kalan süre

1. Alarm s›ras›nda kap›n›n aç›lmas› gibi yeni bir alarm durumu oluflursa, marfl korumas› devrede kal›r ve kalan sürede siren çal›fl›r.

6.Alarm Durumu TX veya kap› kilit Kilit açma açma sinyali Kilitleme Kilit açma

Kap› kilit svici Kilitleme

KORUMA durumu

Koruma Koruma kald›rma AÇIK

Marfl önleme KAPALI AÇIK

Siren KAPALI AÇIK

Dörtlü flaflör KAPALI Lambas› *T1: 0.5 ± 0.1 saniye *T2: ‹kiden fazla

1. TX ile kilit aç›l›r veya ÖN SOL/SA⁄ kap› kontak anahtar› ile aç›l›rsa, tüm koruma durumlar› devre d›fl› kal›r ve dörtlü flaflör lambas› iki defa daha yanar.

210

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 7.Alarm durumu

Kap›

Verici sinyali

Kap› anahtar› svici

Kap› aktüatörü

Aç›k Kapal› Kilitleme Kilit açma Aç›k Kapal› Kilit açma Kilitleme

Marfl önleme

Aç›k Kapal›

Siren (Alarm)

Aç›k Kapal›

Dörtlü flaflör lambas›

Aç›k Kapal›

*T1: 0.5 ± 0.1 saniye *T2: 1±0.2 saniye

1. Alarm esnas›nda aç›lan (girilen) kap› kapat›ld›ktan sonra TX kilitleme sinyali al›n›rsa, ETACS "Kap› kilitleme" ç›k›fl› verir ve kap› aktüatöründen gelen kilitleme sinyalini onaylar. Sireni açar ve marfl korumas› "kapat›l›r". Bu durumda, dörtlü flaflör iki defa yand›ktan sonra "koruma" konumuna geçilir. **Marfl önleme aç›k: çal›flt›r›lamaz.

Marfl önleme kapal›: çal›flt›r›labilir.

Soru1:Yukar›daki durumda TX’den kilitleme sinyali al›nsa bile siren ve dörtlü flaflör kapat›lm›yor.

Hangi parça kontrol edilmelidir?

211

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 8.Alarm durumu

Aç›k Kap›

Verici sinyali

Kapal› Kilitleme Kilit açma

Kap› anahtar› svici

Aç›k Kapal› Kilit açma

Kap› aktüatörü

Marfl önleme

Kilitleme Aç›k Kapal›

Dörtlü flaflör lambas›

Aç›k Kapal›

*T1: 0.5 ± 0.1 saniye *T2: 1±0.2 saniye

1. ETACS’›n TX’den kilitleme sinyali almas› durumunda, alarm esnas›nda aç›lan kap› kapat›lmad›¤›nda.

1-1-ETACS kap› kilitleme ç›k›fl› verir ve kap› aktüatörü ile kilit durumunu kontrol eder ve siren ve marfl korumas›n› "kapat›r".

1-2-Bu s›rada, aç›lan kap› kapat›l›rsa, dörtlü flaflör iki defa yand›ktan sonra koruma konumuna geçer. **Marfl önleme aç›k: çal›flt›r›lamaz.

Marfl önleme kapal›: çal›flt›r›labilir.

212

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 9.Alarm durumu

Kap› , Bagaj, Kaput sviçleri

Kap› kilit topuzu

Marfl önleme

AÇIK KAPALI Kilitleme Kilit açma AÇIK KAPALI

AÇIK Siren (Alarm)

Dörtlü flaflör lambas›

KAPALI

AÇIK KAPALI

1.Alarm 120 saniye

2.alarm 120 saniye

1. Alarm›n tamamlanmas›ndan sonra kap› emniyet kopuzu kilitli iken kap› tekrar aç›l›rsa, 2 defa siren verilir ve marfl önleme sürekli olarak devrede kal›r.

Soru1.Koruma durumunda TX’i kaybederseniz araç koruma durumunu nas›l kald›r›rs›n›z?

213

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 10.Alarm durumu

Koruma KORUMA durumu Kap› svici Kaput svici

Koruma kald›rma

AÇIK KAPALI

AÇIK Akü terminali

KAPALI

AÇIK Marfl önleme

Siren

KAPALI

AÇIK KAPALI

1. Alarm modunda, kaput (veya kap›) aç›l›r ve akü sökülürse, tüm ifllevler durur.

2. Yukar›daki koflul alt›nda, akü tekrar ba¤lan›rsa, marfl önleme, siren ve dörtlü flaflör aktive edilir. *AB için bir defa, di¤er bölgeler için üç defa Soru 1.Koruma alt›ndaki uzun süreli park edilen arac›n aküsü boflal›rsa ve yenisiyle de¤ifltirilirse ne olur?

214

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ 11.Sürekli Alarm

Bagaj anahtar› kilit açma svici

Kilit aç›k Kilitli

Aç›k Bagaj svici Kapal›

KORUMA durumu (Bagaj)

Koruma Koruma kald›rma Koruma kald›rma

AÇIK Siren

Alarm›n al›nmas›

KAPALI

*T1: Maks. 2 saniye *T2: Min. 2 saniye

1. Koruma alt›ndaki bir arac›n bagaj›n›n, bagaj kilit açma svici (kontak) ile aç›lmas› durumunda bagaj aç›k iken koruma durumu devam eder.

2. Bu s›rada, kap› ve kaput koruma alt›nda kal›r.

3. Bagaj kapat›l›r ve bagaj svici sinyali 2s veya daha fazla sürerse, sistem koruma moduna geri döner.

Soru 1. Bagaj kilit açma svici flasi ile k›sa devre olursa, sistem verici kilitleme butonu ile koruma alt›na al›nabilir mi?

215

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ Kod Saklama Metodu 1. OFF/SET svici ilk olarak "OFF" konumunda bulunur.

2. "OFF/SET" svicini "SET" konumuna al›n.

3. Anahtar› söktükten sonra, vericinin "Kilit veya kilit açma" butonuna bas›n 3-1-Bu s›rada, butona 1s süresince basmak uygundur.

4."OFF/SET" svicini tekrar "OFF" konumuna al›n.

OFF/SET SV‹C‹ konumu

SET KAPALI

Verici 1 Butonu

K‹L‹TL‹ K‹L‹TL‹ DE⁄‹L

Verici 2 Butonu

AÇIK KAPALI

Verici • Akü ömrü - 2 y›l boyunca günde 10 defa kullan›m ile • ‹letim mesafesi - Maks. yaklafl›k 15m - Min. yaklafl›k 8m

H›rs›zl›¤a kar›fl› koruma devresi : H›rs›z Alarm›

KORNA

KONTAK

Dörtlü flaflör Rölesi

Flaflör ünitesi sol dönüfl sinyalinden

AKÜ 12V

ÖN SOL, SA⁄ KAPI SV‹C‹ Bagaj kapa¤› svici Kaput svici

Çal›flt›rma rölesi (H›rs›z alarm› rölesi)

Flaflör ünitesi sa¤a dönüfl sinyalinden

Marfl rölesinden

A/T: Koruma M/T: Kontak kilidi svici

Soru1.ETACS modülü pin 24 voltaj›n› "0" volt yapan koflul nedir?

Soru2.ETACS modülü pin 37 voltaj›n› "0" volt yapan koflul nedir?

Soru3.Koruma modunda gelen tüm koflullar› yaz›n.

Soru4.Dörtlü flaflör & H›rs›z alarm› rölesinin montaj›?

216

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ H›rs›zl›¤a karfl› koruma devresi : Çal›flt›rma devresi

Marfl motoru ST terminaline

KONTAK

Marfl rölesi

Çal›flt›rma rölesi (H›rs›z alarm› )

AKÜ 12V

A/T: fianzuman konum svici

M/T: Kontak kilit svici

Soru1.H›rs›zl›¤a karfl› koruma sisteminde marfl motorunun çal›flmamas› durumunda neyi kontrol etmemiz gerekir? (marfl motorunun "ST" terminalinde voltaj yok) Soru2.Kontak kilit svici çal›flt›rma rölesinden gelen pin voltaj› nedir. (Pin No.8) 2-1-Alarm modunda: ( ) volt 2-2-Koruma kald›rma modunda: ( ) volt 2-3-Koruma modunda: ( ) volt Soru3.H›rs›z alarm› rölesinin aç›lma koflullar› nelerdir?

217

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

Anahtars›z Girifl Fonksiyonu Vericinin çal›flmas› Verici üzerindeki "kilitleme veya kilit açma" butonuna bas›l›rsa, verici sinyali alt› ayr› aflamada gönderir.

Verici svici

AÇIK KAPALI

Verici sinyali

AÇIK KAPALI

Aflama

Aflama

Aflama

Aflama

Aflama

Aflama

Aflama

Aflama

Aflama

6 defa Verici svici

AÇIK KAPALI

Verici sinyali

AÇIK KAPALI

Aflama

Aflama

Aflama 6 defa

Verici kilitleme svici

AÇIK

Verici kilitleme sinyali

KAPALI AÇIK

Kilitli

Kilitli

Kilitli

Kilitli

Kilitli

Kilitli

Kilitli de¤il

Kilitli de¤il

Kilitli de¤il

Kilitli de¤il

Kilitli de¤il

Kilitli de¤il

KAPALI Verici kilit açma sinyali

AÇIK KAPALI

Verici sinyali

AÇIK KAPALI

218

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹

YOL B‹LG‹SAYARI ZAMANLAMA Ç‹ZELGES‹

AKÜ

ATEfiLEME Araç h›z› S›f›rlama svici

Durma ölçümü

Sürüfl mesafesi

S›f›rlama

Bafllang›ç ölçümü

Sürüfl süresi

Bafllang›ç ölçümü

Sürüfl göstergesi

YOL EKRANI

ODOMETRE YOL A YOL B DT (Sürüfl süresi) AVS (Ortalama Araç H›z›) DT (Mevcut yak›t ile gidilebilecek mesafe)

219

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ YOL EKRANI ODOMETRES‹

Araç H›z Sensörü G‹R‹fiLER Kaynak

Hesaplama Odometre

1km = 637 devir x 4 sinyal 1mil = 1024 devir x 4 sinyal

Gösterim birimi

1 km (1mil)

Ekran aral›¤›

0~999999 km (mil)

YOL EKRANI YOL "A" veya "B"

G‹R‹fiLER Kaynak

Araç H›z Sensörü

Hesaplama Trip A B

1km = 637 devir x 4 sinyal 1mil = 1024 devir x 4 sinyal

Gösterim birimi

1 km (1mil)

Ekran aral›¤› 0~999.9 km (mil)

220

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ YOL EKRANI DT (SÜRÜfi SÜRES‹) Akünün ba¤lant›s›ndan veya s›f›rlamadan itibaren kontak aç›lmas› ile kapat›lmas› aras›nda geçen süre.

G‹R‹fiLER Kaynak

Dahili saat

Hesaplama DT 10 saniye & Ekran aral›¤›

Ekran aral›¤›

0 : 00~99 : 59

Bilgi silme (reset)

Reset: Mode svicine 1 saniye bas›lmas›.

Akünün sökülmesi.

YOL EKRANI AVS (ORTALAMA ARAÇ HIZI) Akü ba¤lant›s›ndan itibaren bilginin silinmesinden bir sonraki silmeye kadar ortalama araç h›z›.

Ölçüm süresi

Sürüfl mesafesi / sürüfl süresi

Hesaplama DT 10 saniye & Ekran aral›¤›

Tolerans

±3 km/h

Bilgi silme (reset)

Reset: Mode svicine 1 saniye bas›lmas›.

Akünün sökülmesi.

221

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ YOL B‹LG‹SAYARI DTE (Mevcut yak›t ile al›nabilecek mesafe) Mevcut yak›t ile al›nabilecek mesafeyi gösterir.

Ekran

51km~999 km Mesafenin 51 km’den az olmas› durumunda, 50km/s 00:00 olarak sabitlenir ve ekranda "---" görülür.

Hesaplama ve ekran aral›¤›

Her 15 saniyede bir defa

Ar›za emniyeti

-Takometre veya araç h›z› sinyali bulunmad›¤› durumda, mevcut ekran de¤erini sabit tutar.

-Enjektör sinyalinin bulunmamas› durumunda, her 45 saniyede mesafeyi 1km azalt›r.

-Yak›t göndericisinin ar›zalanmas› durumunda, 32km/s’de hesaplanan son yak›t tüketimini ve en son alg›lanan yak›t miktar›n› gösterir.

Hesaplama

(yak›t miktar› x 32 km/s) / 32km/s h›zda en son yak›t tüketimi

Akü terminalinin sökülmesi ve tak›lmas›ndan itibaren kontak aç›lmas› s›ras›nda DTE

Sabitlenmifl yak›t tüketimi harita bilgisi x yak›t miktar› Sabit yak›t tüketimi 1.6 MT 10.4 Km/l 1.6 A/T 9.1 Km/l Yak›t kapasitesi : 55 litre

Girifl kaynaklar›

Araç h›z sensörü Takometre Enjektör sinyali (1 sinyal / 80mCC)

ENJEKS‹YON S‹NYAL‹ 0.08 cc / 1 sinyal 2 ms

10ms

Aç›klama ECU, yüksek-seviyeyi kullanarak her 10ms’de bir 0.08 cc / 1sinyal gönderir.

Yak›t tüketimi = 10ms’de sinyal say›s› x 0.08 cc Ortalama yak›t tüketimi = Sürüfl mesafesi / Yak›t tüketimi miktar›

GÖSTERGE

222

GÖVDE ELEKTR‹⁄‹ YAKIT M‹KTARININ BEL‹RLENMES‹ KONTA⁄IN KAPATILMASI - KONTA⁄IN AÇILMASI : 50ms x 4 defa ortalama bilgisi Konta¤›n aç›ld›¤› s›rada bulunan yak›t ile konta¤›n kapat›ld›¤› anda bulunan yak›t aras›nda 6 litrelik bir de¤iflim varsa, ECM yak›t ilavesini alg›lar ve DTE de¤erini de¤ifltirir.

KONTA⁄IN AÇILMASI

EVET

KONTA⁄IN AÇILMASI ‹LE 6 litrelik yak›t miktar› de¤iflimi

EVET

HAYIR

Ekran›n yenilenmesi

Yak›t dolumu alg›lamas›

GER‹ DÖNÜfi

Kontak kapat›lmadan önce sürüfl mesafesi

YAKIT M‹KTARININ BEL‹RLENMES‹ KONTA⁄IN AÇILMASI s›ras›nda: 50ms x 64 defa ortalama bilgisi Konta¤›n aç›ld›¤› s›rada 6 litrelik bir yak›t de¤iflimi varsa, ECM yak›t ilavesini alg›lar ve DTE de¤erini de¤ifltirir.

Konta¤› aç›ld›¤› s›rada yak›t miktar›nda de¤iflme yok (50ms x 64 defa) HAYIR

KONTA⁄IN AÇILMASI

HAYIR

H›z EVET 12.7 s’de hedef EVET Yak›t dolugöstergede¤er 6 litre mu si "0" km üzerinde alg›lamas›

Yak›t dolum miktar›n›n ölçümü

Yak›t dolumunun sonu

Ekran›n yenilenmesi

GER‹ DÖNÜfi

HAYIR HAYIR

223