ARAÇ TEKNOLOJİSİ DERSİ SABİT MOTOR PARÇALARI MODÜLÜ ÇALIŞMA SORULARI 1) Motor bağlantı takozlarını kısaca tanımlayınız? Radyal ve eksenel vibrasyonları sönümleyen ve azaltan, aynı zamanda burulmaları da karşılayabilen, bakım gerektirmeyen, esnek ve elastik mafsallardır. 2) Bağlantı takozları çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Dairesel vibrasyon takozları 2.Küresel vibrasyon takozları 3.Cihaz / aparat takozları 4.O tipi takozlar 5.Çift U tipi takozlar 6.Konik takozlar 7.VL tipi hidrolik takozlar 5.DL tipi hidrolik takozlar 9.KL tipi hidrolik takozlar 10.V tipi takozlar 11.M tipi takozlar 12.Düz tip takozlar 13.Katmanlı yay tip takozlar (Motor ve vites kutusu gibi ekipmanların elastik bir şekilde yataklanmasında kullanılır.) 14.Destek takozları (Motor ve vites kutusu gibi dinamik ekipmanların şaseye sabitlenmesinde kullanılır.) 3) Motorlarda kullanılan takozları ve nerelerde kullanıldıklarını yazınız. Katmanlı yay tip takozlar (Motor ve vites kutusu gibi ekipmanların elastik bir şekilde yataklanmasında kullanılır.) Destek takozları (Motor ve vites kutusu gibi dinamik ekipmanların şaseye sabitlenmesinde kullanılır.) 4) Motor bağlantı takozlarının görevleri nelerdir? Yazınız. 1.Motordan gelen titreşimleri emerek şaseye geçmesini engellemek 2.Motorun ivmelenme anında yana yatma eğilimini yumuşak bir şekilde karşılamak 3.Araç şasisinden gelen titreşimlerin motora ve vites kutusuna geçmesini engellemek 5) Aşağıda resmi görülen motor bağlantı takozlarının yapısı ve özelliklerini kısaca anlatınız. Motor bağlantı takozları, genellikle sert plastikten döküm yoluyla imal edilir. Araç şasesine ve motor kulaklarına bağlanması için iki yüzeyine birer saplama ve dayanımını artırmak için dış yüzeylerine alüminyumdan plakalar yerleştirilmiştir. Yapı itibarıyla darbelere dayanıklı olması gerekir.
6) Motor bağlantı takozları 6 aylık periyotlarda kontrol edilirken hangi ölçütlere dikkat edilmelidir ? Yazınız. 1.Takozda deforme, 2.Takozda yırtılma, 3.Takozda ezilme, 4.Takoz saplama ve somunlarında yalama, 5.Takoz ekseninde eğilme, 6. Takozun şaseye bağlandığı kısımda yırtılma 7) Motor bağlantı takozları arıza ve belirtileri nelerdir? Yazınız. Takozlarda oluşan arızalar direkt olarak motorun eksenden kaymasına veya araç içindeki gürültünün artmasına neden olur. Araçta birtakım farklı sesler duyulduğu zaman araştırılan sebepler arasında motor bağlantı takozunun olabileceği de unutulmamalıdır 8) Emme sistemlerinin motor verimi için önemini kısaca açıklayınız. Bir motorun hareketli bütün kütleleri (piston, biyel kolu, krank vs.) devir artışındaki rolü sınırlıdır. Yani güç artışı için geriye sadece tork kalmaktadır. Torku artırmak için motor hacmi genişletilebilir veya sıkıştırma oranı artırılabilir. Teknik avantajlarına rağmen hacim motorlu araçların vergilendirilmesinde ölçü olarak kabul edildiği için hedefe hacim yerine başka bir yoldan ulaşılmalıdır (motorun etkinliğini artırmak). Maksimum tork, yakıt hava karışımının doğru zamanda tam olarak yanması ile elde edilir. Ancak her tam yanma hava ve yakıt karışımının çok özel bir oranını gerektirir. Motor, her devirde hava ile en iyi şekilde beslenmelidir. Bu nedenle emme sistemleri motorun verimi için çok önemlidir. 9)Emme sisteminin temel görevi nedir? Yazınız. Emme sisteminin temel görevi, yakıt ve havayı birbiriyle yanabilir oranlarda (1/15) karıştırmak, motorun yük ve yol durumu talebine ve istenilen güce göre değişen miktarlarda karışımın yanma odasına alınmasını sağlamaktır. 10) Motorlardaki emme sisteminin parçaları nelerdir? Yazınız. 1.Hava filtresi 2.Emme manifoldu
11) Hava filtresinin görevi nedir? Açıklayınız Emme havasının içinde bulunan toz, kum gibi istenmeyen maddeler , motora girecek olursa silindir ve piston segmanlarının; motor yağına karışacak olursa motor yağının ulaştığı diğer motor parçalarının aşınmasına neden olur. Hava filtresi, emme manifoldu hava girişi üzerine yerleştirilerek bu maddelerin motora girmesini engeller. 12) Motorlarda kullanılan hava filtresi çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Kâğıt elemanlı tip hava filtresi 2.Ön hava filtresi 3. Yağ banyolu tip hava filtresi
13) Kâğıt elemanlı tip hava filtresinin özellikleri nelerdir? Yazınız. 1.Kâğıt tip hava filtresi, kâğıt veya kumaştan yapılmış bir eleman içerir. 2.Kağıt eleman, hava filtresi gövdesi içine yerleştirilmiştir. 3.Kağıt elemanlar bazı tiplerde su ile yıkanabilir. 4.Son zamanlarda bazı hava filtrelerinde düşey akışlı kâğıt filtre elemanları kullanılmaktadır. 5.Düşey akışlı filtre elemanı kullanılan hava filtreleri ince yapılı ve hafiftir. 6.Kâğıt elemanlı tip hava filtresini temizlemek gerekiyorsa basınçlı havayı içten dışa doğru tutmak gerekir. Çünkü hava elemanın dışından emildiği için toz zerreleri elemanın dış tarafına yapışmıştır. 14) Ön hava filtresinin özellikleri nelerdir? Yazınız. 1.Ön hava filtresi, bir çeşit siklon tip hava filtresidir. 2.Verimi yüksektir 3.Merkezkaç kuvveti etkisiyle tozu havadan ayıran açılı kanatlar ile donatılmıştır. 4.Toz, değiştirilebilir bir toz kabında toplanır. 5.Bu tip hava filtresinde diğerlerine nazaran daha sıklıkla filtre elemanı değiştirilmesi gerekmez. 15) Yağ banyolu tip hava filtresinin özellikleri nelerdir? Yazınız. 1.Yağ banyolu tip bir hava filtresinde filtre kabının alt tarafında yağ bulunur. 2.Filtre elemanı yağ emdirilmiş metal yün tabakasından yapılmıştır. 3.Büyük toz, kir, kum vb. tanecikler yağ banyosu içine düşer. 4.Emme havasının kendisi motora ulaşmadan önce yağlı metal yünün içinden geçerek temizlenir. 16) Aşağıdaki resimlerde görülen hava filtrelerinin isimlerini altlarına yazınız.
Kâğıt elemanlı tip hava filtresi
Siklon tip hava filtresi
Yağ banyolu tip hava filtresi
17) Emme manifoldunun görevi nedir? Yazınız. Emme manifoldlarının görevi, karbüratörlü motorlarda veya tek noktalı yakıt püskürtme sistemlerinde hazırlanan karışımı, çok noktalı yakıt püskürtme sistemlerinde ise havayı silindirlere ulaştırmaktır. 18) Emme manifoldunun yapısal özellikleri nelerdir? Yazınız. 1. Her silindire eşit miktarda, eşit oranda ve eşit ısıda karışım veya hava gönderebilmek için silindirlere olan uzaklıkları eşit yapılır. 2. Emme manifold boruları, silindirlere karışım ve hava akışını engellemeyecek şekilde, iç yüzeyleri düzgün, köşeleri tatlı kavisli ve silindirlere aşırı karışım veya hava gönderecek şekilde biçimlendirilmiştir. 3.Emme manifoldları genellikle, dökme demir veya alüminyum alaşımlarından yapılır.Çelik veya alüminyum borulardan yapılanları da vardır. 19) Manifold borularının uzun veya kısa olmasının motora ne gibi bir etkisi vardır?
Manifold borularının uzunluğu, hava hızı üzerindeki etkisine bağlı olarak düşük ve orta devirlerde üretilen torku etkilemektedir. 20) Conta malzemeleri ve imalat özellikleri nelerdir? Yazınız. 1.Amyant üzerine bakır, bronz veya çelik saç kaplanarak 2.Gözeneklendirilmiş çelik sac üzerine amyant kaplanarak 3.Telli asbestten 4.Çelik saclardan prese edilerek 5.Telli klıngırit veya gözeneklendirilmiş çelik saç üzerine klıngırit kaplanarak 21) Motorlarda emme sistemleri çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1. Direkt Emme Sistemleri 2. Değişken Yollu Emme Sistemleri a) Mekanik Kontrollü Değişken Yollu Emme Sistemleri b) Elektronik Kontrollü Değişken Yollu Emme Sistemleri 3. Aşırı Doldurmalı Emme Sistemleri 22) Direkt emme sistemlerinin özellikleri nelerdir? Yazınız. 1.Hava, silindirlere motorun tüm çalışma koşullarında sabit bir yolu geçerek girer. 2.Manifold yapısı (boyu, çapı ve diğer fiziksel yapı) motorun kullanılacağı otomobilin kullanım hedefi seçilerek tasarlanır. 3.Manifold yapısı tasarlanırken yasal emisyon standartları da göz önüne alınır. 23) Değişken yollu emme sistemlerinde farklı boylardaki emme boruları kullanılarak ne yapılmak istenmiştir? Yazınız. Motor devir sayısına bağlı olarak silindirlerin doldurulması için farklı uzunlukta emme manifoldları avantajlıdır. Bu talepleri değişken emme manifoldu karşılar: Düşük devir sayılarında uzun bir emme güzergahı yüksek tork ve motorun tepki davranımının iyi olmasını sağlar. Yüksek devirlerde büyük güç için kısa emiş mesafesi etkin olur. Bu değişkenlik, toplamda ideal tork değişimi ile iyi hızlanma ve esneklik değerlerinin temelidir. 24) Aşağıdaki şekillere bakarak mekanik emme manifoldunun çalışmasını anlatınız. Mekanik emme manifoldunda tork durumu :Mekanik
kapak, güç borularını kapatmıştır. Silindir, havayı uzun tork boruları vasıtasıyla doğrudan ana toplayıcıdan emmektedir. Düşük ve orta devirlerde yüksek bir besleme derecesi seviyesi ortaya çıkmaktadır. Yüksek tork, alt ve orta motor devir bölgelerinde uygun sürüş şeklini sağlar, üst viteslerin çekiş gücü kaybı olmadan kullanımına imkân tanır ve yakıt tüketimini düşürür. Mekanik emme manifoldunda güç durumu :Sabit motor
devrinde mekanik kapak 90° döndürülür. Bu sayede güç boruları açılır, güç toplayıcısına olan bağlantı sağlanır. Hava, şimdi güç boruları ve tork boruları üzerinden aktarılır
25) Aşağıdaki şekle bakarak Elektronik kontrollü değişken yollu emme sisteminin çalışmasını anlatınız.
Hava filtresinin iki girişi vardır ve emiş kontrol valfi bu girişlerden birinin üzerine monte edilmiştir. Motorun düşük-orta devir çalışma aralığında hava kontrol valfi, filitre girişlerinden birini kapatır. Düşük devir aralıklarında emilen hava miktarı kontrol edilmiş olur. Motor yüksek hız çalışma aralığında iken hava kontrol valfinin açılması ile filitre girişinden daha fazla havanın emilmesi sağlanır. Manifoldda bulunan hava akış yollarının açılma ve kapanma kontrolleri motor yönetim ünitesi (E.C.U) tarafından yapılmaktadır. Ünite, bu işlemi yolların girişinde bulunan klapelere hareket veren aktörleri yöneterek yapar. Düşük devirlerde uzun yol, yüksek devirlerde kısa yol aktiftir.
26) Aşırı doldurmalı emme sistemini kısaca anlatınız. Silindirden büyük bir hızla çıkan egzoz gazları, manifold çıkışına konmuş turbo kompresör, türbin kanatlarına çarparak türibinin dönmesini sağlar. Bu çarpmayla dönmeye başlayan egzoz türbin devri yüksek devirlere ulaşır. Kendisine bir mil ile bağlanmış olan emme türibini de yüksek devirlerde dönmeye başlar. Emme türbin kanatlarının yapısı ve dönüş yönü, atmosfer tarafından alınan havayı daha fazla emme ve emme manifolduna daha büyük basınç ile gönderme yönündedir. Kompresör çıkışı ile emme manifoldu arasına bir ara soğutucu (intercooler) konularak havanın sıcaklığı düşürülür. Böylece hava yoğunluğunun artırılması sağlanır. Sonuçta birim hacimdeki hava miktarı, dolayısıyla yanma için gerekli olacak oksijen sayısı artar. 27) Motorlarda egzoz sisteminin görevleri nelerdir? Yazınız. 1.Yanma odasında oluşan sıcak atık gazın atılmasını sağlamak 2.Egzoz gazından çıkan kirleticileri azaltmak 3.Gürültüyü azaltmak 28) Aşağıdaki şekilde görülen egzoz sisteminin parçalarını yazınız.
29) Egzoz manifoldlarının malzemesi nedir? Yazınız. Manifoldlar, genellikle dökme demir, alüminyum alaşımları veya çelik borulardan bükülerek imal edilir. 30) Egzoz boruları niçin geriye doğru genişleyerek hacim büyümesi yapacak şekilde imal edilmişlerdir ? Egzoz manifoldları, egzoz gazlarının geri basınç yapmadan silindirlerden kolayca atılabilmesi için geriye doğru genişleyerek hacim büyümesi yapacak şekilde imal edilmişlerdir. Egzoz borusunun hacmi (yanma sonucunda silindirden çıkan gazların dışarıya daha iyi çıkabilmeleri için) motorun bir silindirinin hacminin 2 katı kadardır. 31) Egzoz manifold contaları hangi malzemeden yapılırlar? Yazınız. Amyant üzerine çelik, bakır, bronz ve sac kaplamak suretiyle veya çelik saclardan prese ederek telli klingirik ya da gözeneklendirilmiş çelik sac üzerine klingirik kaplamak suretiyle yapılır. 32) Egzoz contaları bağlanırken nelere dikkat edilir? Yazınız.
Contalar, conta oturma yüzeylerine conta isminin yazılı olduğu yüzeyi üstte olacak şekilde yerleştirilmelidir. 33) Egzoz boruları hangi malzemeden yapılmıştır? Yazınız. Egzoz boruları, paslanmaz çelik üzerine tuz ve asitlere dayanıklı alüminyum ile kaplanarak üretilmiştir. 34) Yanma odasında oluşan gazların dışarıya rahat bir şekilde çıkmasının motor performansına etkileri nelerdir? Yazınız. 1.Aracın yanma odasında biriken artık gaz miktarı düşük olur. 2.Motor daha rahat nefes alır, performansı yükselir.
3.Yanma odasına alınabilecek temiz hava miktarı artar. 4.Yanma daha kuvvetli gerçekleşir. 35) İçten yanmalı motorlarda kullanılan susturucuların görevi nedir? Yazınız. İçten yanmalı motorlarda yanma sonucu meydana gelen egzoz gazlarının gürültüsünü azaltmak, aracın hacimsel verimini artırmak ve çıkan gazların soğumasını sağlamak için susturucular kullanılır. 36) İçten yanmalı motorlarda kullanılan susturucu çeşitleri nelerdir ? Yazınız. 1.Düz akımlı susturucular 2.Ters akımlı susturucular 3.Yansıtma susturucular 4.Emme susturucular 5.Karma (yansıtma-emme) susturucular 37) Katalitik konvertörlerin görevi nedir? Yazınız. Katalitik konvertörler zararlı emisyonların atmosfere bırakılmadan önce kimyasal olarak temizlenmesinde kullanılmaktadır. 38) Katalitik konvertörlerin etkili maddeleri nelerdir? Yazınız. Katalitik konvertör kısmında etkili olan maddeler platinyum ve radyumdur. 39) Üç yollu katalitik kovertör çeşidini kısaca açıklayınız. CO (karbon monoksit), HC (hidrokarbon), NOX (azot oksit) gibi zararlı maddelerin % 90'ı toksik olmayan maddelere (su, nitrojen gibi) dönüşmektedir. Kapalı devre 3 yollu KAT terimi, sistemin üç önemli özelliğini belirtmektedir. Buradaki kapalı devre, karışım oranının oksijen (lambda) sensörü aracılığı ile elektronik olarak kontrol edildiğini, 3 yollu ise üç kirleticiye karşı etkili olduğunu ifade etmektedir 40) İki yollu katalitik konvektörleri kısaca açıklayınız. İki yollu katalitik konvektörler ise karbon monoksit ve silindirlerde yanmadan sonra kalan yanmamış hidrokarbonları okside ederek miktarlarını çok azaltmaktır. Katalitik konvertör (KAT) içinde kimyasal reaksiyonu hızlandıran veya daha çabuk gerçekleşmesini sağlayan maddeler bulunmaktadır. Bu işlem sırasında maddenin kendisi değişime uğramamaktadır. 41) Manifold ısı kontrol supabının görevi nedir? Açıklayınız. Emme ve egzoz manifoldları arasında bulunan ısı kontrol supapları, motor soğukken açılarak sıcak egzoz gazlarını emme manifoldu etrafındaki ısıtma odasına gönderir. Emme manifoldundan geçen karışımın ısınmasını sağlayarak onun daha iyi buharlaşıp homojen (karışımın her noktasında karbon ve oksijen zerrelerinin tam karışmış olması) bir şekilde oluşmasını sağlar. 42) Isı kontrol sisteminin yapısı ve çalışması kısaca anlatınız? Otomatik ısı kontrol supaplarında klape, mil, termostatik yay ve ağırlık bulunmaktadır. Termostatik yay, genleşme katsayıları değişik, iki madenin sırt sırta yapıştırılması ile elde edilen özel bir yaydır. Yay, motor soğukken yeterli gerginliktedir; ısı kontrol supabını, emme manifoldu etrafında bulunan ısıtma odasını açık tutar. Sıcak egzoz gazları, bu odadan geçerken emme manifoldundaki karışımı ısıtarak karışımın buharlaşmasını ve daha iyi karışmasını sağlar. Motor çalışma sıcaklığına ulaşınca termostatik yayın ayrı iki metali değişik genleştikleri için yay gevşer; bu defa supap, hem ağırlık yardımı hem de dışarı çıkmakta olan egzoz gazlarının basıncı ile kapanır. Egzoz gazları direkt dışarı atılır, karışımın daha fazla ısınıp genleşmesi ve motorun hacimsel veriminin düşmesi önlenmiş olur. 43) Manifoldları Söküp-Takma İşlemleri Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar nelerdir? 1.Manifoldlar sıcaklığın etkisiyle çarpılmaması için motor soğuk iken sökülür. 2.Manifold contalarının, manifoldların her sökülüşünde değiştirilmesi gereklidir. 3.Conta yerine takıldıktan sonra, manifold yerine oturtularak saplama somunları dengeli bir şekilde sıkılır. 44) Manifoldlarda yapılan kontrolleri ve nasıl yapıldıklarını yazınız? Manifoldların delinmesi, çatlaması ya da oturma yüzeylerinin eğilmesi ve contalarının yırtılması vb. durumların tespiti için motor rölantinin üzerinde bir devirde çalıştırılırken bir yağdanlıkla emme manifold boruları etrafına yağ sıkılır. Sıkılan yağ, manifoldlardan emilir; bu sırada egzozdan mavi duman çıkıyorsa emme manifoldlarının sızdırdığına karar verilir. Aynı Şekilde egzoz manifoldları etrafına sıkıldığı zaman hava kabarcıkları görülüyorsa egzoz manifoldlarının kaçırdığına karar verilir. Kaçıran manifoldlar, sökülerek (hem manifold ve hem de silindir kapağı veya motor bloğu üzerindeki conta oturma) yüzeyleri çelik cetvel ve sentille kontrol edilir. Eğer 0,10 mm (0,004") den fazla eğiklik varsa manifold yüzeyleri taşlanarak düzeltilir. 45) Manifoldlarda görülen arızalar nelerdir? Yazınız. 1.Manifold yüzeylerinin bozuk olması, 2.Manifold contalarının arızalı olması
3.Manifoldların hatalı sıkılması 4. Egzoz sisteminde gaz akışını engelleyecek tıkanıklıkların olması 5. Manifold borularında ve bağlama flanşlarında çatlaklık olması 46) Arızalı manifoldların motor performansına etkileri nelerdir?Yazınız. 1.Motor, rölantide aksak çalışır veya hemen stop eder. 2.Motorda yakıt sarfiyatı da artar. 3.Motorda güç düşüklüğüne sebep olur 47) Silindir Kapağının üzerinde bulunan kısımlar ve parçalar nelerdir? Yazınız. 1.Yanma odaları 2.Soğutma suyunun geçtiği su ceketlerinin delikleri 3.Supap yuvaları (bagalar) 4.Emme ve egzoz kanalları 5.Su kanalları 6.Motor yağı kanalları 7.Buji veya enjektör yuvaları 8.Supap kılavuzları 9.Külbütör kapağı bulunmaktadır. 48) Silindir kapağının yapısı hangi etmenlere göre değişir? Yazınız. 1.Yanma odasının şekline, 2.Eksantrik milinin konumuna, 3.Supap mekanizmasına bağlı olarak değişir. 49) Silindir kapakları hangi malzemeden yapılır? Yazınız. Silindir kapakları genellikle hafif, işlenmesi kolay, ısı iletimi yüksek bir malzeme olduğundan alüminyum alaşımlarından yapılmaktadır. Üreticiler alüminyumun dayanımını artırmak için içine nikel, magnezyum, bakır, silisyum gibi malzemeler de karıştırmaktadırlar. Ağır vasıta araçlarda ise silindir kapağı, genellikle grafitli dökme demirden yapılmaktadır.Dökme demirin dayanımını artırmak için bazı katkı maddeleri ilave edilmektedir. 50) Silindir kapağında buji veya enjektör yuvalarının yerleri tasarlanırken hangi durumlar göz önünde bulundurulur? Yazınız. 1.Genellikle egzoz supabına yakındır. Bu durum ateşleme başlangıcında yanmayı kolaylaştırır. 2.Egzoz gazlarının buji veya enjektör çevresine toplanmayacağı bir yerde bulunurlar. 3.Yanma odasına ulaşan yağların buji veya enjektörlere ulaşmayacak bir yerdedir. 4.Bujiler mümkün olduğunca yanma odasının her tarafına eşit uzaklıkta bulunacak şekilde yerleştirilmiştir. Böylece alev cephesinin bir engelle karşılaşmadan yayılması ve alev yollunun kısa olmasını sağlar, vuruntu da engellenmiş olur. 51) Motor silindir kapağının yerinden sökerken dikkat edilecek hususlar nelerdir? Yazınız 1.Silindir kapağının sökülebilmesi için motorun soğuk olması gerekir. 2.Soğutma suyu boşaltılmalıdır. 3.Sökme işlemi, araç kataloğundaki işlem basamaklarına göre yapılmalıdır. 4.Silindir kapak cıvataları sökülürken dıştan içe bir daire çizilerek kademeli bir şekilde sökülmelidir 5.Silinidir kapağındaki gerekli kontroller ve temizlik işlemleri yapılmalıdır. 52) Motor silindir kapağının yerine takarken dikkat edilecek hususlar nelerdir? Yazınız. 1.Yeni bir silindir kapak contası ile takma işlemine başlanır. 2.Bloktaki delikle,conta ve oturma yüzeyleri temiz olmalıdır. 3.Cıvatalar temizlenerek ve hafif yağlanmalıdır. 4.Sıkma işlemine kapağın orta cıvatasında başlanır,daha sonra dışa doğru karşılıklı ve çapraz olarak sıkılır. 5..Dökme demir silindir kapakları, motorun ilk çalıştırılmasını müteakip, çalışma sıcaklığına kadar ısıtıldıktan sonra tork değerine göre tekrar sıkılmalıdır. 6. Alüminyum silindir kapakları, malzemenin özelliği nedeni ile yalnız motor soğukken sıkılır. 7.Üstten supaplı motorlarda silindir kapakları sıkıldığında supap ayarları tekrar yapılmalıdır.
53) Silindir kapak contalarının yapılış malzemeleri nelerdir? Yazınız. 1.Amyant üzerine bakır, bronz veya çelik saç kaplayarak 2.Gözeneklendirilmiş çelik saç üzerine amyant kaplayarak 3.Telli asbestten 4.Çelik saçlardan prese edilerek 54) Silindir kapak contası takılırken nelere dikkat edilir? Yazınız. Genellikle üretici firmalar tarafından conta yüzeyleri yazı ile belirtilir. Conta yüzeyleri yazı ile belirlenmemiş ise conta yüzeyindeki dikişlere dikkat edilmelidir. Bir yüzü düz diğer yüzü dikişli contalarda, contanın düz tarafı motor bloğuna gelecek şekilde takılmalıdır. Her iki yüzü dikişli contalarda ise geniş dikişli yüzü motor bloğuna, dar dikişli tarafı silindir kapağına gelecek şekilde takılmalıdır. 55) İdeal yanmanın gerçekleştirilebilmesi için motorlarda en çok kullanılan yanma odaları hangileridir? Yazınız. 1.Çatı tipi yanma odası 2.Yarı küresel tip yanma odası 3.Kama tip yanma odası 4.Küvet tip yanma odası kullanılmaktadır. 56) Aşağıdaki resimlerde görülen yanma odalarının isimlerini ve özelliklerini altına yazınız.
Çatı tipi yanma odası 1.her silindirde dört supap 2. buji, yanma odasının tam ortasında 3.silindir kapağı büyük
Yarı küresel tip yanma odası 1.Yüzey alanı küçük 2.Isı kaybı az 3.Isıl verim en yüksek bundadır.
Kama tip yanma odası 1.Silindir kapağı küçük
57) Silindir kapağında yapılan kontroller nelerdir? Yazınız. 1.Silindir Kapağının Gözle Kontrolü 2.Silindir Kapağında Eğiklik Kontrolü 3.Silindir Kapağında Çatlaklık Kontrolü 4.Yanma Odası Etrafında Yivler 5.Su Ceketleri ve Kanallarında Pas ve Kireçlenme Kontrolü 58) Silindir kapaklarında çatlak oluşmasının nedenleri nelerdir? Yazınız. 1.Motorun hararet yapması, 2.Sıcak motora soğuk su konulması, 3.Soğuk havadan dolayı motor suyunun donması, 4.Silindir kapak cıvatalarının üretici tarafından belirtilen torktan fazla sıkılması 59) Silindir kapağının eğilmesinin veya çarpılmasının nedenleri nelerdir? Yazınız. 1.Ani ısı ve basınç yükselmeleri 2.Silindir kapağının sıcak iken sökülmesi 3.Silindir kapağının hatalı sıkılmasıdır.
Küvet tipi yanma odası 1.Silindir kapağı ve supap mekanizması diğer yanma odalarında kullanılanlara göre daha küçüktür.
60) Silindir kapağında veya contasında herhangi bir arızanın oluşması durumunda motor üzerinde görülebilecek belirtiler nelerdir? 1.Yağ içinde su, 2.Su içinde yağ, 3.Kompresyon kaçağı, 4.Motor suyunun eksilmesi, 5.Motorun çalışmasında özellikle rölantide düzensizlik. 61) Silindirlerde en fazla aşınma nerede meydana gelir ve sebepleri nelerdir? En fazla aşıntı, birinci segmanın silindir içinde çıkabildiği en üst kısımda meydana gelir. Çünkü silindir içine en zayıf yağlama , en çok ısınan yer , en yüksek segman yan basıncı bu noktada oluşur. 62) Silindir blokları ve üst karter hangi malzemeden yapılırlar? Yazınız. Genellikle silindir blokları ve üst karterler dökme demirden yapılır. Dökme demirin içinde %3 oranında serbest grafit hâlinde karbon bulunur. Bu serbest grafit dökme demire hafif bir kayganlık verir. İç kısmına bakıldığı zaman esmer görüldüğü için esmer döküm de denir. Ayrıca dökme demir alaşımının içine karbon, nikel, krom, magnezyum gibi katı maddeler de katılarak dökme demirin sertliği ve aşınmaya karşı direnci artırılır. 63) Günümüzde silindir blokları ve üst karter imalatında dökme demir yerine alüminyum alaşımı tercih edilir olmuştur bunun sebebi nedir? Yazınız. Alüminyum alaşımları dökme demire göre hafif, işlemesi kolay, ısı iletkenliği fazladır. Daha hafif olan bu bloklar sayesinde birim güç başına düşen motor ağırlığı azaltılarak motorun kitlesel gücü (güç/ağırlık) artırılmıştır. Ayrıca alüminyumun basınca, ısıya ve titreşimlere karşı dayanımını artırmak amacıyla içine nikel, magnezyum, dökme demir, silikon ve çok düşük oranda diğer bazı metaller katılmıştır. 64) Silindir bloklarında bulunan genleşme (welç) tapaları ne işe yarar? Yazınız. Genleşme (welç) tapaları blok içindeki soğutma suyunun donması durumunda bloktan fırlayıp suyun boşalmasını sağlayarak bloğun çatlamasını engeller. 65) Üst karteri kısaca anlatarak üzerinde bulunan motor parçaları nelerdir? Yazınız. Silindir bloğu ile beraber dökülen üst karter, kam ve krank miline yataklık eder. Yağ pompaları, motorun cinsine göre içten veya dıştan üst kartere bağlanır. Benzin otomatiği ve distribütör de genellikle üst kartere bağlanır. Motoru aracın şasesine bağlayan motor kulakları da üst karterde bulunur. Bunların dışında yağ kontrol çubuğu, alternatör bağlama düzeneği de üst karter üzerindedir. Üst karterin iç kısmında bloğu boydan boya kat eden ana yağ kanalı bulunur. Ayrıca ana yağ kanalından ana mil ve kam mili yataklarına yağ ileten yardımcı yağ kanalları da üst karterde bulunur.Üst karterde bulunan ana yatak yuvaları, ana yatak kepleri ile birlikte ana yataklar için tam bir silindirik yuva teşkil eder.