dizel yağlama sistemleri

MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ ALANI

DĠZEL MOTORLARI YAĞLAMA SĠSTEMĠ

http://www.motorsitem.tr.gg http://www.aracteknolojisi.tr.gg

DĠZEL MOTORLARI YAĞLAMA SĠSTEMĠ İçten yanmalı motorlarda yağlama problemleri yanma odasında hasıl olan yüksek sıcaklıklar ve bir çevrimdeki geniş sıcaklık aralıkları dolayısı ile birçok güçlükler gösterir.

Bütün bunlara devamlı olarak değişen yatak yükleri, dönme, gidip gelme, salınım hareketleri ilave edilirse problem daha da güçleşmektedir.

Yağlamanın Temelleri

Ġnsan önceleri büyük taĢ parçasının veya bir kütüğün yerini çekerek (kayma sürtünmesi) değiĢtirmeye çalıĢtı.

Daha sonra taşı veya kütüğü yuvarlayarak sürtünmesi) yerini değiştirmeyi keşfetti.

(yuvarlanma

İnsan daha sonra kütüğü çekerek veya yuvarlayarak götürmektense, su üzerinde (sıvı sürtünmesi) nakletmenin daha kolay olduğunu keşfetti.

Bu keşifleriyle yatak (yer), yük (kütük) arasındaki bir sıvının işleri daha da kolaylaştıracağını gördü.

İki cismin temas yüzeylerinde bir biri üzerinde hareket etmelerine engel olan kuvvete sürtünme denir.

Birbiri üzerinde kayan bu iki yüzey arasındaki sürtünme, değme yüzeyleri arasına bir yağlayanın mevcudiyeti ile azaltılır.

Kaymalı Yatakta Hidrodinamik Yağlama

Kuru sürtünme

Yarı kuru yarı sıvı sürtünme (Sınır Yağlama)

Sıvı sürtünme

Yağlama Yağının Görevleri

Bir motorda yağın çok çeşitli görevleri vardır. Bunlar ; 1) Sürtünmeyi azaltmak 2) Madeni teması önlemek 3) Sızdırmazlık (pistonla silindir arasında) 4) Soğutma a) Sürtünmeden doğan fazla ısıyı almak b) Piston soğutma 5) Aşınmayı azaltmak 6) Korozyonu önlemek 7) Yanma sonu artıklarını önlemek ve temizlemek.

Yağlama Yağının Özellikleri 1) Uygun viskozite - Tercihen sabit 2) E. P. özelliği yağ yağlanan yüzeylere iyi yapışmalı ve sınır yağlama şartlarında bu yüzeyleri korumalıdır.

3) Yüksek film mukavemeti yataklardaki yüksek film basınçlarında kolay yırtılmamalıdır.

4) Motorun parçalarında korozyon yapmamalı bilakis onları korumalıdır.

5) Alçak akma noktası, alçak sıcaklıklarda motor yağ pompası yağı emebilmelidir.

6) Hava, su, yakıtla birleştiği zaman çökelek yapmamalıdır.

7) Yanma sonu artıklarını temizlemelidir.

8) Motor yağına karışan yabancı maddelerin birleşmesine mani olmalı ve onları dağıtmalıdır.

9) Köpürmemelidir.

10) Emniyetli olmalı zehirli veya patlayıcı olmamalıdır.

11) Ucuz olmalıdır.

Yağ Üretiminde Kullanılan Katıklar

• • • • • • • •

Viskozite indeks arttırıcı Akma noktası düşürücü Aşınma önleyici Oksidasyon önleyici Deterjan ve dispersan Pas ve korozyon önleyici Köpük önleyici Suyu ayırıcı

YAĞLAMA SĠSTEMĠ VE ELEMANLARI

YAĞLAMA SĠSTEMĠ ( ġematik)

Yağlama ġekilleri

Motorlardaki önemli yağlama şekilleri şunlardır; a) b) c) d)

1-Çarpmalı Yağlama 2-Pompalı ve Çarpmalı Yağlama 3-Basınçlı Yağlama 4-Tam Basınçlı Yağlama

Tam Basınçlı Yağlama Sistemi

Karter

Yağlama yağına depoluk eden motor elemanıdır.

Yağ pompası

Hareketini krank mili dişlisinden veya eksantrik mili dişlisinden alarak, karterdeki yağı basınçlı olarak motor yağ galerilerine gönderir.

Dişli tip, rotorlu tip, kayar kanatçıklı tip pompa gibi çeşitleri vardır.

Yağlama Devresi Basınç Kontrolü

Motor yağlama sistemindeki basınç ortalama 0.5 - 6 kg/cm2 civarındadır. Basıncın bu sınırı aşmaması için sistemde basınç sınırlama valfi kullanılır.

Basınç Sınırlama Subapı

Motor azami devirde çalışırken, yağ basıncının belirlenen azami değerin üzerine çıkmasını önleyerek emniyetli yağlama sağlar.

Filtreler

İçinden geçen yağı mekanik kirlerden (aşıntı artıkları, toz, kurum) temizleyen elemanlardır.

Filtrelerin; Tel süzgeçli Dilimli Santrifüj Kağıt elemanlı gibi çeşitleri olmasına rağmen en çok kağıt elemanlı filtreler kullanılır.

Filtreler sisteme bağlanış şekline göre isim alırlar.

1.Tam akışlı filtreleme 2.By pass filtreleme

Yağ Filtre Kombinizasyonu

Tam Akışlı Filtre elemanı

By pass Filtre elemanı

Yağ Soğutucusu (EĢanjör) Ağır hizmet araç motorlarında yağlama yağı normal ısısının üzerine çıktığında yağın özelliği bozulacağından ısının fazlasını soğutucu üzerinden soğutma sıvısına iletir.

EĢanjör GiriĢ Subapı Motor yağının soğutulmaya ihtiyacı yok ise filtreye, soğutulmaya ihtiyacı var ise eşanjör giriş subapı tarafından yağ soğutucusuna yönlendirilir.

Külbütör mekanizmasının yağlanması

Karter havaland覺rma ( Tabii )

Karter havaland覺rma (Cebri)

Piston soğutma jeti Ana yağ galerisinde olup, piston tepe altına veya piston tepesinin içine yağ püskürterek soğutmaya yardımcı olur.

TurboĢarjın Yağlanması

Dizel motorlarında Parçalara göre yağ sıcaklıkları