T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKAN LIĞI
MEGEP (MES LEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM S İS TEMİNİN GÜÇ LENDİRİLMES İ PROJES İ)
METAL TEKNOLOJİSİ
OKSİ GAZ İLE BORU VE PROFİLLERİN KAYNAĞI
ANKARA 2005
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; •
T alim ve T erbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve T eknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
•
Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve T eknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
•
Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
•
Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.
•
Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
•
Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR.......................................................................................................ii GİRİŞ ...........................................................................................................................1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 .......................................................................................3 1. BORUNUN TAN IMI .............................................................................................3 1.1 Boruların Küt Ek Kaynağı ..................................................................................3 1.1.1 Boruları Puntalama Yöntemleri ...................................................................3 1.2 Boru Kaynağında Dikkat Edilecek Hususlar ......................................................4 1.3 Küt Ek Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç Ve Kaynak Teli Açısı ...........................4 1.4 Kaynak Dikişini Temizleme ...............................................................................4 UYGULAM A FAALİYETİ .....................................................................................5 ÖLÇM E VE DEĞERLENDİRM E...........................................................................6 PERFONMANS TESTİ............................................................................................7 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 .......................................................................................9 2. BORULARIN -T- KAYNAĞI................................................................................9 2.1 Ara Kesitler.........................................................................................................9 2.2 Ara Kesit Açılmış Boruları Puntalama .............................................................10 2.3 ‘ T’ Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç ve Tel Açısı.........................................10 2.4 Sızdırmazlık Kontrolü.......................................................................................11 2.5 ‘ T’ Kaynağı Yapmak .......................................................................................11 ÖLÇM E VE DEĞERLENDİRM E.........................................................................12 UYGULAM A FAALİYETİ ...................................................................................12 ÖLÇM E ve DEĞERLENDİRM E...........................................................................13 PERFORM ANS TESTİ..........................................................................................14 UYGULAM A FAALİYETİ ...................................................................................14 ÖĞRENME FAALİYETİ-3 .....................................................................................16 3. PROFİL BORULAR.............................................................................................16 3.1 Profil Boruların Alın Kaynağı...........................................................................16 PERFORM ANS TESTİ..........................................................................................18 ÖLÇM E VE DEĞERLENDİRM E.........................................................................20 CEVAP ANAHTARLARI........................................................................................21 PERFORM ANS TESTİ..........................................................................................22 MODÜL D EĞERLENDİRME................................................................................24 KAYNAKLAR ..........................................................................................................25
i
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KO D
521MMI052
ALAN
Metal T eknolojisi
DAL/MESLEK MO DÜLÜN ADI
Ortak Alan Oksi - Gaz ile Boru ve Profillerin Kaynağı
MO DÜLÜN TANIMI
Oksi - gaz kaynağı ile yuvarlak boru ve profillerin kaynağının işlendiği öğrenme materyalidir.
SÜRE
40/32
Ö N KOŞUL
Oksi - Gaz ile Dikiş Çekme Modülünü Almış Olmak
YETERLİK
Yatayda küçük çaplı boruların ve profillerin kaynağını yapmak
MO DÜLÜN AMACI
Ge nel Amaç: Gerekli ortam ve ekipman sağlandığında T ekniğe uyun olarak oksi gaz kaynağı ile yuvarlak boruların ve profillerin kaynağını yapabileceksiniz. Amaçlar ¾ T ekniğe uygun olarak yatayda boruların alın kaynağını yapabileceksiniz. ¾ T ekniğe uygun olarak küçük çaplı borulara -Tşeklinde arakesit açabileceksiniz. ¾ T ekniğe uygun olarak profil boruların küt ek kaynağını yapabileceksiniz. ¾ T ekniğe uygun olarak profil boruların köşe kaynağını yapabileceksiniz.
EĞİTİM Ö ĞRETİM O RTAMLARI VE DONANIMLARI
O RTAM : Sınıf , atölye veya grupla çalışabileceği tüm ortamları DONANIM: Kaynak postası , kaynak yardımcı elemanları ( iş önlüğü , kaynak gözlüğü , tel fırça, kısaç) , profil boru malzemeler ve ilave tel. •
Ö LÇME VE DEĞ ERLENDİRME
•
Bu modül içerisinde yer alan her faaliyetten sonra verilen çoktan seçmeli ölçme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Bu modül içerisinde yer alan her uygulama faaliyetinden sonra kazandığınız becerileri değerlendirmek için uygulamalı ölçme sorusu ile öğretmen tarafından değerlendirileceksiniz.
ii
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Bu modülde, Metal teknolojileri alanının en zevkli ve bir o kadar da haz alacağınız konuların birisi olan oksi gaz kaynağı ile yuvarlak boru ve profillerin kaynağı konusunu görmüş olacaksınız. Bu modülün size kazandıracağı en önemli unsur, borular hakkında detaylı bilgiler edinecek , boruların kullanım alanları ve hepsinden de önemlisi uygulama faaliyetleri neticesinde el becerisine sahip olacaksınız. Uygulamada başarılı olursanız, diğer kaynaklı uygulamaların size daha kolay geleceğine inanıyoruz. Hiçbir zaman unutmayınız, iyi bir başlangıç başarının yarısıdır. Başarılar…
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 AMAÇ Uygun ortam sağlandığında yapabileceksiniz.
tekniğe uygun olarak
boruların alın kaynağını
ARAŞTIRMA Boruların kullanım amacı nedir? Çevrenizde bulunan oksi-gaz kaynağı ile yuvarlak boruların alın kaynağı yapıldığı yerleri araştırınız ?
1. BORUNUN TANIMI Sıvı , gaz , buhar ve benzeri maddeleri iletmeye yarayan ve çelik eşya yapımında kullanılan silindir biçimli, içi boş gereçlere boru denir. Boruların kullanım yerlerine orantılı olarak et kalınlıklarının değişimleri söz konusudur.
1.1 Boruların Küt Ek Kaynağı 1.1.1 Boruları Puntalama Yöntemle ri Boruların aynı eksende kaynatılabilmesi için puntalama yapılması gerekir.Bu işlem boruların silindirik yüzeye sahip olmalarından dolayı -V- yatakları üzerinde gerçekleştirilir. Puntama işleminde borular arasındaki boşluk borunun et kalınlığının yarısı kadar bırakılır. Puntalama boru çevresinde eşit aralıklı 4 noktada yapılır (Şekil 1.1). Büyük çaplı borularda kaynak çekmeleri ve eksenel kaymaların meydana gelmemesi için punta sayısı 4’ ten fazla olmalıdır. 4
1
2
3 Şekil 1.1: Alın Kaynağında Puntalama Yöntemi
3
1.2 Boru Kaynağında Dikkat Edilecek Hususlar ¾ Kaynak öncesi hazırlık işlemlerinin bitmiş olmasına dikkat edilmelidir. ¾ Kaynaklama işlemine tepe noktasından başlanır ve borunun 1/4‘ü kadar dikiş çektikten sonra , konumu değiştirilir. Şekilde işlem sırası gösterilmektedir. ¾ Kaynak sırasında kaynak banyosu küçük tutulmalıdır. ¾ İnce et kalınlığına sahip küçük çaplı borular sola doğru ve delinmemesi için mümkün olduğunca kısa sürede kaynak yapılmalıdır. ¾ Et kalınlığı fazla olan parçalarda kaynak sağa doğru yapılmalıdır.
4
1
3
2 Şekil 1.2: Kaynak Yönü
1.3 Küt Ek Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç Ve Kaynak Teli Açısı Sola doğru kaynak yönteminde kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine 30º’ lik bir açı yapacak şekilde tutulur. Sağa kaynak yönteminde ise iş parçasının teğet çizgisine 40º’ lik açı yapacak şekilde kaynak teli tutulur.Boru kaynaklarında üflecin kaynak teli ile yapmış olduğu açı 80º-100º dir. Boruların döndürülmesinin mümkün olmadığı durumlarda kaynak işlemi için üfleç açısı 80º, kaynak ek teline verilecek açı ise 45º-60º arasında olmalıdır.
Kaynak Teli 80º-100º
Kaynak Teli
Üfleç
70º- 80º
30º
Üfleç
40º
50º-70º
60º-70º
BORU
BORU
Sola kaynak
Sağa kaynak Şekil 1.3: Üfleç ve Tel Açısı
1.4 Kaynak Dikişini Temizleme
Boruların kaynak işlemi bittikten sonra dikiş bölgesinde oluşan tufal (oksit) tabakası tel fırça veya zımpara ile temizlenmelidir.
4
UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları
Tavır ve Öneriler Asetilen ve oksijen hortumlarını çalışmaya engel olmayacak şekilde açınız.
Oksijen ve asetilen tüplerini açınız ,çalışma basıncını ayarlayın ve resimdeki gibi normal alev oluşturunuz.
Hortumların ezilmemesi için tedbir alınız. Gaz kaçaklarına karşı dikkatli olunuz.Hortum bağlantılarını kontrol ediniz
Boru parçalarını -V- yatağı kullanarak ilave tel çapı kadar aralık bırakarak en az dört yerinden puntalayınız .
Yağlı ve kirli el ile manometre ve ventili açmayınız.
Puntalamanın düzgün olup olmadığını kontrol ediniz
İş önlüğü ve gözlük kullanınız.
Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturunuz. Normal alev ile dikiş boyunca üflecin ucuna kavisli hareket vererek ilave teli ergiyik banyosuna daldırarak alev bölgesi ile dikişin üst kısmını çekiniz. Mesleğinizle davranınız. Kaynak yönü kavis hareketi
Kaynatılan gereç döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çekiniz. Kaynak dikişini temizleyin ve sızdırmaz-lığını kontrol ediniz.
5
ilgili etik ilkelere uygun
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı , aşa ğıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. A)
Ö LÇME SO RULARI (Çoktan Se çmeli Sorular)
1.
Et kalınlığı fazla olan borularda nufuziyetin sağlanması amacıyla hangi yöne kaynak
çekilir? A) Sağa 2.
C) Yukarı
D) Aşağı
Boruların alın kaynağında boruların merkezlenmesinde ne kullanılır ? A) Lama
3.
B) Sola
B) Mengene
C) V Yatağı
D) Pense
Alın kaynağı yapılacak küçük çaplı borularda eksen el kaçıklığın önlenmesi için en
az kaç yerinden puntalanır? A) 8 4.
B) 6
C) 4
D) 3
Boruların alın kaynağının en doğru biçimde yapılabilmesi için üfleçle kaynak teli
arasındaki açı kaç derece olmalıdır? A) 120º-130º B) 80º - 100º 5.
C) 65º - 75º
D) 50º - 75º
Sağa doğru kaynağın en doğru biçimde yapılabilmesi için borunun teğet çizgisi ile
kaynak teli arasındaki açı kaç derece olmalıdır? A) 40º
B) 50º
C) 60º
6
D) 80º
PERFOMANS TESTİ PERFONMANS TESTİ Aşağıda verilen iş parçaların kaynağını yapınız.
B 1 4
3
2 B
B-B Ke siti Puntalam a işlem sıra sı
Kaynak teli aç ısı
Üf le ç a çısı
7
Verilen faaliyetler doğrultusunda yaptığınız çalışmaları aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz. Ölçme uygulamalarında hatanız var ise tekrar ediniz.
GÖ ZLENEC EK DAVRANIŞLAR Boruların kaynak ek yerlerinin temizliğini yaptınız mı? Kaynak ağzını uygun açıda açtınız mı? Borular arasında nufuziyet için boşluk bıraktınız mı? Oksijen ve asetilen tüplerini açtınız mı? Çalışma basıncını ayarlayıp normal alev oluşturdunuz mu? Boruları puntalama için V yatağına yerleştirdiniz mi? Boruları uygun 4 noktadan puntaladınız mı? Puntalanan boruların düzgünlük kontrolünü yaptınız mı? Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturdunuz mu? Uygun üfleç ve kaynak teli açısı verdiniz mi? Kaynatılan boru döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çektiniz mi? Kaynak dikişini temizleyip sızdırmazlık kontrolünü yaptınız mı? TO PLAM DAVRANIŞ SAYISI:
8
EVET
HAYIR
ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ Uygun ortam sağlandığında yapabileceksiniz.
tekniğe uygun olarak
boruların -T -kaynağını
ARAŞTIRMA Boruların kullanım amacı nedir? Çevrenizde bulunan oksi -gaz kaynağı ile yuvarlak boruların -T - kaynağı yapıldığı yerleri araştırınız ?
2. BORULARIN -T- KAYNAĞI Boruların birbirine dik veya açılı gelecek şekilde ( T ) konumlarında kaynatılması işlemidir.
2.1 Ara Kesitler
Birbirini kesen iki parça arasında meydana gelen hatta arkesit denir. Birbirini kesen boruların kaynağında, kaynaktan önce borular, çeşitli işleme takımları (testere, matkap, eğe) kullanarak arakesiti oluşturacak şekilde birbirine alıştırılmalıdır. Borularda akışkan nakli yapılacaksa alıştırma bölgelerindeki çapaklar ve diğer kalıntılar temizlenmelidir.
Şekil 2.1: -T- Borunun Eğe İle Alıştırılması
Şekil 2.2: Borulara Ara Kesit Açma Aşamaları
9
Şekil 2.3: Ara Kesit Açılmış -T- Borusu
2.2 Ara Kesit Açılmış Boruları Puntalama Ara kesit açılmış borular uygun bir şekilde 4 yerden puntalanır. Puntalama işlemi birleştirilecek parçaların kaynak öncesinde sabitlenmesi amacıyla yapılır. ( T ) kaynağında puntalama işlemi sırası şekil 2.4 ‘de verilmiştir.
3 1
2
4
Resim 2.1: ‘ T’ Borunun Puntalanması
Şekil 2:4 ‘ T’ Borunun Puntalanması
2.3 ‘ T’ Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç ve Tel Açısı Sola doğr u kaynak yönteminde kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine 30º-40º’ lik bir açı yapacak şekilde tutulmalıdır. Sağa doğru kaynak yönteminde kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine 40º’ lik açı yapacak şekilde tutulmalıdır.Üflecin borunun teğet çizgi ile yapmış olduğu açı 60º-70º arasındadır.Üflecin kaynak teli ile yapmış olduğu açı , 80º100º arasında olmalıdır.
10
Kaynak Teli
60
Üfleç 30º-40º 50º-70º
33mm
Şekil 2.5: ‘ T’ Kaynağında Üfleç Ve Tel Açısı
Resim 2.2: ‘ T’ Boru Kaynağı
2.4 Sızdırmazlık Kontrolü Borular, özellikle akışkan naklinde kullanılacaksa birleştirme yerlerinin sızdırmazlığı önemlidir. Bu tür akışkan naklinde kullanılacak boruları çeşitli yöntemlerle sızdırmazlık kontrolü yapılır ve gerekliyse kaynak tamir edilir veya yeniden yapılır. Boruların sızdırmazlığının kontrolü için boru içine kullanma basıncının üzerindeki değere sahip olan sıvı ve gaz gönderilir. Sızdırmazlık kontrolü sırasında tesisat giriş ve çıkışlarının basınca dayanıklı düzeneklerle kapatılması gerekir. Sızdırmazlık kontrolü sırasında sıvı akışkanlar kullanıldığı zaman sızma noktaları kolay bir şekilde tespit edilir.Sız dırmazlık kontrolünde gaz kullanıldığı zaman sızıntıların kontrolleri sabun köpüğü ile yapılır. Basit olarak sızdırmazlık kontrolü borunun bir ucu açık olacak şekilde diğer uçları tıpa ile kapatılır. Boru içine su verilerek kaynak dikişlerinin sızdırmazlığı test edilir.
2.5 ‘ T’ Kaynağı Yapmak Kaynatılacak borular istenilen açılarda ve ölçüde olacak şekilde araştırılır. Üfleç ayar yapılarak, parça dört yerinden puntalanır ve bir noktadan başlanarak kaynak yapılır.
11
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları
Tavır ve Öneriler
1-Borunun kaynatılacak yüzeylerini arakesit açarak gönyesine getiriniz ve alıştırınız.
Asetilen ve oksijen hortumlarını çalışmaya engel olmayacak şekilde açınız.
2-Oksijen ve asetilen tüplerini açınız, çalışma basıncını ayarlayıp ve normal alev oluşturunuz.
3-Boruların kaynatılacak yüzeylerini yerleştirdikten sonra ara kesitin iki Hortumların ezilmemesi ucundan ‘T ’ şeklinde puntalayınız. için tedbir alınız. 4-Puntalamanın ediniz.
düzgünlüğünü
kontrol
5- Puntalanmış boruları düşey konuma getiriniz.
Gaz kaçaklarına karşı dikkatli olunuz.Hortum bağlantılarını kontrol ediniz
6-Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturunuz.
7-Normal alev ile dikiş boyunca üflecin ucuna kavisli hareket vererek ilave teli ergiyik banyosuna daldırınız. Alev bölgesi Yağlı ve kirli el ile ile birinci puntadan ikinci puntaya kadar manometre ve ventili ara kesit’in yarısını kaynatınız. açmayınız. 8-Kaynatılan gereç döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çekiniz. 9-Kaynak dikişini temizleyiniz sızdırmazlığını kontrol ediniz.
İş önlüğü ve gözlük kullanınız.
ve
12
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. Ö LÇME SO RULARI (Çoktan Se çmeli Sorular)
1- Kesilen parçaların kesişen yüzeylerine ……………….. denir A) Kesme
B)Markalama
C)Kaynak ağzı
D) Ara kesit
2- Boruların Sola doğru kaynak yönteminde nufuziyet sağlaması için kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine açısı kaç derece olmalıdır?
A) 20º-25º
B) 20 º-30º
C) 30º-40º
D) 50º-60º
3- Boruların ek yerlerinin iç yüzeyi temizlenmez ise ne gibi sorun ortaya çıkar? A) B) C) D)
Boru zamanla tıkanır Borular birbirine kaynatılamaz. Bir sorun olmaz. Borular tesisatta kullanılmaz.
4- Boru çapaklarını temizlerken hangi takım kullanılır? A) T estere
B) Çekiç
C)Eğe
D)T ornavida
5- T kaynağı yapılacak küçük çaplı borular en az kaç yerinden puntalanır? A) 2
B) 4
C) 6
13
D) 7
PERFORMANSTESTİ TESTİ PERFORMANS UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıda verilen parçaları kaynak yapınız. Ø 33
Ø 33
70
Ø 33
120
Kaynak Teli
60
Üfleç 30º-40º º
60º-70º
Ø 33
14
Verilen faaliyetler doğrultusunda yaptığınız çalışmaları aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz. Ölçme uygulamalarında hatanız var ise tekrar ediniz. GÖ ZLENEC EK DAVRANIŞLAR
Borunun kaynatılacak yüzeylerini ara kesit açarak gönyesine getirip alıştırdınız mı? Oksijen ve asetilen tüplerini açtınız mı? Çalışma basıncını ayarlayıp normal alev oluşturdunuz mu? Ara kesitin simetrik dört noktadan puntaladınız mı? Puntalanan boruların düzgünlük kontrolünü yaptınız mı? Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturdunuz mu? Uygun üfleç ve kaynak teli açısı verdiniz mi? Kaynatılan boru döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çektiniz mi? Kaynak dikişini temizleyip sızdırmazlık kontrolünü yaptıniz mı? TO PLAM DAVRANIŞ SAYISI:
15
EVET
HAYIR
ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ÖĞRENME FAALİYETİ-3 AMAÇ Uygun ortam sağlandığında tekniğe uygun olarak profil boruların küt-ek kaynağını yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA Profil boruları küt-ek kaynağına hazır hale getirebilmemiz için hangi işlemlere gerek vardır. Araştırınız.
3. PROFİL BORULAR İçi boş kare, dikdörtgen ve özel şekilli malzemelere profil boru denir. Çok geniş kullanım alanına sahiptirler. Dikişli olarak üretilir. Profil borular, genelde karşımıza kutu profilleri, yapı profilleri ve özel şekilli profiller olarak çıkmaktadır.
Resim 3.1: Kutu Profil Borular
Resim 3.2:Yapı Profiller
3.1 Profil Boruların Alın Kaynağı Profillerin alın alına kaynatılma işlemine profil alın kaynağı denir. Çapakları temizlenen parça aralarında et kalınlığının yarısı kadar boşluk bırakılarak normal alevde dört yerinden puntalanır. Parçaya üfleç ve kaynak teli ile bir noktadan başlanarak kaynak yapılır. Boş profiller değişik açılarda aralarında boşluk bırakılmadan normal alev ile puntalanır. Parçaya bir noktadan başlanarak kaynak yapılır.
16
4
3
1
2 Şekil 3.1:Kaynatılma Yönleri
Resim 3.3: Kaynak İşlemi Bitmiş Parça
17
PERFORMANS TESTİ PERFORMANS TESTİ İşlem Basamakları 1-Kaynak ek yerlerini temizleyiniz .
Öneriler 1-Asetilen ve oksijen hortumlarını çalışmaya engel olmayacak şekilde açınız.
2-Oksijen ve asetilen tüplerini açın, çalışma basıncını ayarlayınız ve normal alev oluşturunuz.
3-Profil borunun et kalınlığının yarısı kadar boşluk bırakarak en az üç yerinden puntalayınız.
2-Hortumların ezilmemesi için tedbir alınız. 3-Gaz kaçaklarına karşı dikkatli olunuz.
4-Puntalamanın düzgünlüğünü kontrol 4- Yağlı ve kirli el ile manometre ve ventili ediniz. açmayınız. 5-Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturunuz.
5-İş önlüğü ve gözlük kullanınız. 6-Normal alev ile dikiş boyunca üflecin ucuna kavisli hareket vererek ilave teli ergiyik banyosuna daldırarak kaynak dikişini çekiniz.
18
7-Kaynak dikişini kontrol ediniz.
6-Mesleğinizle ilgili etik ilkelere uygun davranınız.
19
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı, aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. Ö LÇME SO RULARI (Çoktan Se çmeli Sorular) 1.
Metal sanayii de kullanılan içi boş demir borulara ne denir? A) Mil B) Profil C) Köşebent D) Lama Demiri
2. Aşağıdakilerden hangisi profil borular için geçerlidir? A) Basınca maruz kalmaz ve akışkanın iletilmesinde kullanılmazlar. B) Profil boruların kullanım alanı dardır. C) İçi doludur. D) Dikişsiz olarak üretilirler. 3. Aşağıdakilerden hangisi özel şekilli profiller sınıfına girmez? A) Oval profiller B) Elips profiller C) T Profil D) Kutu profiller 4. Üfleç ayarı nasıl yapılmalıdır? A) Oksijeni fazla alev B) Asetilen fazla alev C) Normal alev D) Sert alev
20
CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ – 1 C EVAP ANAHTARI A C C B A
1 2 3 4 5
ÖĞRENME FAALİYETİ – 2 C EVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5
D C A C B
ÖĞRENME FAALİYETİ – 3 C EVAP ANAHTARI 1 2 3 4
B A D C
DEĞ ERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Cevaplarınızda yanlış var ise faaliyete geri dönerek, araştırarak veya ders öğretmeninizden yardım alarak eksiklerinizi tamamlayınız.
21
PERFORMANS TESTİ PERFORMANS TESTİ Aşağıdaki parçaları kaynak yapınız.
Üfleç
Kaynak teli
30x30x2 mm A
B
22
Verilen faaliyet ler doğrult usunda yapt ığınız çalışmaları aşağıdaki krit erlere göre değerlendiriniz. Ölçme uygulamalarında hat anız var ise t ekrar ediniz.
GÖ ZLENEC EK DAVRANIŞLAR Kaynak ek yerlerini t emizlediniz mi? Oksijen ve aset ilen t üplerini açt ınız mı? Çalışma basıncını ayarlayıp normal alev oluşt urdunuz mu? P rofil borunun et kalınlığının yarısı kadar boşluk oluşt urdunuz mu? P rofil boruları dört köşesinden punt aladınız mı? P unt alamanın düzgünlüğünü kont rol ett iniz mi? Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşt urdunuz mu? Uygun üfleç ve kaynak t eli açısı verdiniz mi? Kaynak yönünü işlem sırasına göre yapt ınız mı? Kaynak dikişini t emizleyip kont rol ett iniz mi ?
TO PLAM DAVRANIŞ SAYISI:
23
EVET
HAYIR
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Modül faaliyet leri ve araşt ırma çalışmaları sonunda kazandığınız bilgi ve becerilerin ölçülmesi için öğret meniniz size ölçme araçları uygulayacakt ır. Ölçme sonunda değerlendirilecekt ir.
sizin
modül
ile
ilgili
24
durumunuz
öğret meniniz
tarafından
KAYNAKLAR KAYNAKLAR ¾
SARA Ç Mahmut, Yayımlanmamış Öğretmen de rs notları , İstanbul 2004
¾
KARAP INAR Ali, Öğre tmen de rs notları , Konya 2004
¾
KÜÇÜK Mehmet, Makine Bilgisi , M.E.B. Basımevi, İstanbul 1990
¾
SERFİÇELİ Y.Saip, Me tal İşl. Mesl. Te knolojisi.1 , Form ofset, Ankara 2001
¾
SERFİÇELİ Y.Saip, Me tal İşl. Mesl. Te knolojisi.1 , MEB Yayınları, İst anbul 2004
¾
ADSAN Kasım, Me tal İşl. İş ve İşlem Yaprakları.1 , MEB Yayınları, Ankara 2004
¾
ADSAN Kasım, O ksi-Gaz Kaynağı , MEB Yayınları,Ankara 1987
¾
ÇALIŞKAN Hikmet , Me tal İşl. Me sl. Te knolojisi , Mars Mat baası, Ankara 1976
¾
ANIK Salahaddinn , Sual ve Ce vaplarla Oksi-Asetilen Kaynağı , OERLİKON , İst anbul 1970
¾
BORU SAN Ürün Katalogları 2005
¾
YÜCEL BORU Katalogları
2005
25