De Februaristaking was een daad van hartverwarmende solidariteit
De Zeedijk is in korte tijd enorm veranderd, van drugsdealersbuurt tot gezellige straat. Hoe kregen we dat samen voor elkaar?
Wat vindt u van de stad? Doe mee aan de enquête
3
5
11
Amsterdam Uitgave van de gemeente Amsterdam
Jaargang 3 nummer 2
18|02|16 editie Centrum
Dagelijkse geschiedenis De roerige jaren zestig. Agenten grijpen in bij manifestatie van provo's bij het Lieverdje op het Spui, op 19 januari 1966 | Foto Stadsarchief Amsterdam Jaren zestig Elke periode in de geschiedenis heeft zijn eigen kenmerken. Op foto’s staat de tijd stil, alles en iedereen blijft eruit zien zoals op het moment dat het beeld wordt gemaakt. In de jaren zestig lieten jongens hun haar groeien en droegen ze spijkerpakken of ribfluwelen kleding. Vrouwen konden voor het eerst een maillot of panty dragen, onder hun steeds korter wordende rokjes. De vrije zaterdag werd ingevoerd en de televisie en auto deden langzaam maar zeker hun intrede. Op de Dam sliepen hippies.
In de jaren zestig bestonden er twee opvattingen over Amsterdam. Is de stad vooral een economische eenheid of staat de woonfunctie voorop? De stad groeide en ontwikkelde zich als plek om geld te verdienen. Maar natuurlijk bleef Amsterdam ook een stad om in te wonen. In dat decennium ontstond ook het ideaalbeeld van Amsterdam als
woonplaats, ontmoetingscentrum en broedplaats van ideeën. In de stad anno nu blijft het balanceren tussen deze twee visies. Levend houden In 1960 werd het Anne Frankhuis geopend, waar bezoekers anno 2016 nog voor in de rij moeten staan. Het is een
icoon in de dagelijkse herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Dagelijks, maar ook op meer specifieke momenten in het jaar houden we de geschiedenis levend. Door te vieren, of door te herdenken. Soms in kleine kring, als het gaat om bijvoorbeeld een overleden familielid. Lees verder op pagina 2
Aanpak historische binnenstad in 1012 vergroot de leefbaarheid in dat gebied
Project 1012 aangepast Bewoners doen mee De positieve ontwikkelingen in het gebied 1012 van de laatste jaren zorgen ervoor dat we een volgende stap zetten met de aanpak. Die aanpak richt zich op het versterken van de grotere leefbaarheid in de buurt. Ondernemers en bewoners uit de buurt worden daarbij betrokken. In 2007 is het coalitieproject 1012 gestart. De gemeente werkt aan het terugdringen van de criminaliteit en gevarieerd economisch aanbod in de historische binnenstad. Onlangs heeft de gemeenteraad besloten dat het project verder gaat tot 2018, in aangepaste vorm. De verschillende belangen zijn afgewogen. Besloten is, zoals eerder in het collegeakkoord, dat er minder geld gaat naar het sluiten van ramen. Van de 83 ramen die nog gesloten zouden worden, blijven er 46 open. Meer weten? Ga naar www.amsterdam.nl/1012
2 Amsterdam | 18 februari 2016
Vervolg van pagina 1 Andere keren herdenken we gebeurtenissen die ons allemaal nog bij staan, die een grote impact op de stad hebben gehad.
Amsterdam is een stad met twee zielen in de borst
zich onnodig kil en formeel heeft opgesteld tegenover Joodse erfpachters die tijdens de oorlog van hun bezit waren beroofd. Dat maakt, zo zegt de burgemeester, Amsterdam een stad met twee zielen in de borst: de Februaristaking en de massale deportaties. Het verzet mág trots stemmen, als het leed van joden in en na de oorlog maar niet in vergetelheid raakt.
Laan in de speciale herdenkingskrant die het Comité Herdenking Februaristaking 1941 uitgeeft. Maar we moeten ook oog houden voor het onbegrip en de desinteresse waarmee de Joodse Amsterdammers die de Tweede Wereldoorlog overleefden te maken kregen.Ook van de gemeente, blijkt uit het rapport ‘Openstaande rekeningen’ van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. De studie toont aan dat de gemeente
De Februaristaking van 1941 is zo’n gebeurtenis die niet alleen toentertijd belangrijk voor de stad was, maar die nog steeds een onvergetelijke mijlpaal in onze geschiedenis is. Daarom is de jaarlijkse herdenking, waarover u meer leest op pagina 3, nog steeds springlevend. Twee zielen De staking was een blijk van medemenselijkheid, zegt burgemeester Van der
Nieuws uit stadsdeel Centrum
rkan
l Westerdok
Sin gelg rac ht
Afvalpunt Seineweg 1
ar va ve rlo re n
d or No
h sc nd
gr ac ht
t ht rac baa
t ch
ch
t
ht
e
Keize
rsgra
nd
ra
ch
Geld
t
Scheepvaartmuseum
ns
ha
e-
Sc
d Ou
Ui
len
rg bu
erg
rac
stel
we
Nieu
we
Ni
eNieuw
po
Plantage
ht
we v
aa
rt
tdo
k
Nieuwevaart
Artis Pla
nta
engra
gM eu
ide
cht
rgr a
Afvalpunt Cruquiuskade 90
ch
t
cht
rgra
Achte
stel
enam
Carré
tre
t rach
Prins
eu
En
Wertheimpark
ersg Keiz
we Nieu
rac
ht
u Hortus Nie Botanicus
Rembrandtplein
ksg
Oostelijke Eilanden
sg
Waag
Tropenmuseum
Oost
ht Singelgrac
Oosterpark
elg
Rijksmuseum
gr ac ht
Dij
la
Binn
Afvalpunt Henk Sneevlietweg 22
Prinse ngrach t
cht
ei
Stadhuis/ Nat. Opera Binnena en Ballet m
Muntplein
Heren grach t
Oosterdok
H er en gr ac ht
Koningsplein
erse
kad
Singel
Spui
Oude zijd s Ou Vo d e Klo zijd or ve bu s Ac nie rg ht rsb wa er urg bu l wa rg wa l l
Centrum
StadsSchouwburg Leidseplein
Dijksg racht
l ge Sin
Oude Kerk
Nieuwe Kerk Paleis Dam
Lij nb aa ns -
Vestiging Reiniging stadsdeel Centrum
Passengers Terminal
gra ren He
Ke ize rsg rac
ns Pri
gelg
en
gra
ht rac
Westerkerk
Begijnhof
Vondelpark
dinsdag vrijdag
Inzamelplaats chemisch afval (roulerend op zaterdagen)
Muziekgebouw Aan het IJ
g Sin
■
acht mgr Bloe
dinsdag vrijdag
havweek Afvalpunt (6 dagen IJ per open) en
Reguliersgracht
■
t
kin Ro
■
ier
ch sgra
ht rac nsg t baa ach Lijn Singelgr
■
Jordaan lant
maandag donderdag
Het IJ Centraal Station
lsWaa
■
Ege
maandag donderdag
Bewoners huisvuil aanbieden in het oranje, gele, rode of blauwe gebied
nsg
■
ra
ht
c
drankkartons in de containers voor plastic afval kunnen? bruin- en witgoed zoals wasmachines, magnetrons en koelkasten bij u thuis worden opgehaald? Afspraak maken via amsterdam.nl/afval of tel. 020 256 3555. grofvuil bij u thuis wordt opgehaald? Zie voor afspraak hierboven. u gratis al uw afval kwijt kunt bij een van de zes afvalpunten? Ga naar Seineweg 1, Rozenburglaan 1, Henk Sneevlietweg 22, Papaverweg 33, Cruquiusweg 90 of Meerkerkdreef 31. u uw oude fiets als grofvuil kunt aanbieden? voor bouw- en sloopafval moet worden betaald? De kosten inclusief ophalen zijn 150 euro per Big Bag. glazen potjes mét deksel, doppen en restjes in de glascontainer mogen?
Sin
■
Lijn
Wist u dat...
n
woensdag zaterdag
Br ou w er s
sloo
ten Kat
Oeverpark
lla ho
o
lks tuin avond e
dag
Ka na a
Wes te
Noord
Ko st
Op de overzichtskaart hiernaast ziet u op welke twee dagen per week bij u in de straat het huisvuil wordt opgehaald.
Zo
Aanbieden vanaf 17.00 V
Aanbieden vanaf 06.00
Afvalpunt Papaverweg 33 t utkeetsgrach
Westerpark
t
Afvalwijzer 2016 De Afvalwijzer van 2016 geeft antwoord op al uw vragen over uw afval. Hoe wordt het ingezameld en hoe kunt u het gescheiden aanleveren? En waar? Ga voor de Afvalwijzer 2016 naar amsterdam.nl/afval.
aal
Scheidt u al uw afval?
6
Afvalpunt Meerkerkdreef 31
Afvalpunt Rozenburglaan 1
Mooie ideeën voor begane grond stadhuis Benutten van ruimtes Na de succesvolle oproep aan mensen uit de stad om met ideeën te komen voor de begane grond van het stadhuis, gaan we nu verder. Het bestuur van de gemeente gaat drie varianten onderzoeken. Alle ingrediënten voor een goede invulling zijn aanwezig. Er zijn drie varianten voor de invulling van een aantrekkelijke ruimte voor het publiek, er is uitwisseling tussen de markt en het stadhuis mogelijk en er staan mensen klaar om de ideeën een stap verder te brengen.
De Waterloopleinmarkt wordt bij de ideeën betrokken voor de begane grond van het stadhuis
Bijeenkomst Op woensdag 17 februari was voorlopig de laatste bijeenkomst voor het bespreken van ideeën en initiatieven om de leegstaande ruimtes te benutten.
Tijdelijke invulling Het bestuur van de gemeente gaat de verschillende varianten beoordelen. Dat kost enige tijd. De verwachting is dat rond de zomervakantie een besluit valt. Intussen onderzoekt de gemeente mogelijkheden om enkele initiatieven tijdelijk uit te voeren, in de ruimtes waar het om gaat. Zoals een programma voor de filmzaal of binnentuin. Meer weten? Kijk op amsterdam.nl/hetstadhuisverbouwt.
3 Amsterdam | 18 februari 2016
Februaristaking
Staakt! Staakt! Staakt! Jubileum Op donderdag 25 februari wordt bij de Dokwerker de Februaristaking herdacht. Een bijzondere bijeenkomst, want het is 75 jaar geleden dat de staking uitbrak en vele tienduizenden burgers het werk neerlegden en opkwamen voor de vervolgde Joodse bevolking. De staking in Amsterdam kreeg direct gevolg in andere plaatsen. Ook in de Zaanstreek, Kennemerland, Utrecht, Hilversum en Weesp werd gestaakt. Voor heel veel Nederlanders was de Februaristaking een inspiratiebron. De Februaristaking van 1941 heeft nationaal én internationaal grote indruk gemaakt. Het was de enige algemene
Het programma van 25 FEBRUARI: ■
■
■
■
■
■
■
11.00 uur: alle voer- en vaartuigen van GVB staan een minuut stil 12.00 uur: Dirk van Nimwegencentrum, Borgerstraat 52, herdenking Februaristaking door stadsdeel West. 12.00-16.00 uur: Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein, tentoonstelling van zo’n veertig affiches die door de jaren heen gemaakt zijn voor de herdenking van de Februaristaking. 15.00 uur, hoek Amstel/Zwanenburgwal, herdenking van het Joodse verzet bij het daarvoor opgerichte monument. 15.00 uur, Stopera, herdenkingsbijeenkomst voor de Februaristaking, georganiseerd door kaderleden van de FNV, met sprekers en compilatie van theatervoorstelling STAAKT. 16.30 uur, Jonas Daniël Meijerplein, start van herdenking van de Februaristaking bij de Dokwerker. Toespraak van burgemeester Van der Laan; voordrachten van Joost Prinsen en Thomas Spijkerman, in aanwezigheid van de koning. 17.00 uur, Jonas Daniël Meijerplein, start defilé langs de Dokwerker, gelegenheid tot het leggen van bloemen en kransen.
politieke staking in Europa tegen de anti-Joodse maatregelen van de nazi’s in bezet gebied. Als blijk van erkenning en waardering verleende Koningin Wilhelmina de gemeente Amsterdam in 1946 het devies ‘Heldhaftig, vastberaden, barmhartig’. Dit is sindsdien toegevoegd aan het stadswapen. De Februaristaking is nog steeds belangrijk. U wordt dan ook van harte opgeroepen om op donderdag 25 februari 2016 naar het Jonas Daniël Meijerplein te komen en deel te nemen aan het defilé langs de Dokwerker. De herdenking wordt live uitgezonden op de televisie. Dat gebeurt in een uitzending op NPO1, van 16.00 tot 17.50 uur. Fototententoonstelling Op zondag 21 februari opent voormalig burgemeester Job Cohen om 17.00 uur op het Jonas Daniël Meijerplein een fototentoonstelling over de razzia’s die de directe aanleiding vormden voor de staking. Alle GVB-vervoer een minuut stil Bij deze bijzondere herdenking horen ook bijzondere activiteiten. Zo zet het GVB op 25 februari om 11.00 uur trams, bussen, metro en ponten in heel Amsterdam een minuut stil om aandacht te
Dokwerker op Jonas Daniël Meijerplein vragen voor de staking en de betekenis ervan. De herdenking Kransen en bloemstukken kunnen tussen 12.00 en 15.00 uur worden afgegeven in de Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein. Ophalen is mogelijk tot 16.30 uur. De herdenking bij de Dokwerker begint om 16.30 uur. Om 17.00 uur start het defilé. Koninklijke aanwezigheid Ook bijzonder is de aanwezigheid van Koning Willem-Alexander. Zijne Ko-
ninklijke Hoogheid neemt dit jaar deel aan de jubileumherdenking en het defilé bij de Dokwerker. Met zijn deelname staat de koning in een 70-jarige traditie. In 1946 was koningin Wilhelmina aanwezig bij de eerste officiële herdenking. In 1952 was koningin Juliana bij de onthulling van de Dokwerker en in 1991 was koningin Beatrix bij de herdenking aanwezig. Kijk voor meer informatie over de Februaristaking in 1941, de herdenking en het volledige programma op www.amsterdam.nl/februaristaking.
Twee dagen van strijd en hoop Solidariteit Op dinsdag 25 februari 1941 - ruim negen maanden na het begin van de bezetting - brak in Amsterdam een algemene werkstaking uit. Het tramverkeer kwam tot stilstand, vele fabrieken en winkels liepen leeg. De Februaristaking was een daad van hartverwarmende solidariteit. Al in 1940 begonnen de Duitse bezetters de Joodse burgers te discrimineren. Daardoor gesterkt trokken NSB'ers door de Joodse buurten in Amsterdam; ze mishandelden bewoners en richtten vernielingen aan. Joodse jongens stelden zich ertegen te weer en één van de schermutselingen
leidde tot het overlijden van een NSB'er. In een reactie hierop pakten de bezetters op 22 en 23 februari 1941 willekeurig 427 jonge Joodse mannen op en deporteerden hen naar concentratiekamp Mauthausen. Geen van hen overleefde het. Deze razzia vormde dé aanzet voor de Februaristaking.
Ooggetuigen In de vroege ochtend van 25 februari verspreidde Mien ten Dam de ‘Staakt’-manifesten rondom het Nassauplein. Zij spoedde zich daarna naar het naaiatelier in de Sint Willibrordusstraat en slaagde erin de ongeveer tachtig meisjes en jonge vrouwen tot staken te bewegen. "Iedereen legde het werk neer. Zelfs de cheffin, van wie ik niet wist aan welke kant ze stond. We liepen gezamenlijk richting Jordaan. Het leek of de hele stad op pad was. Overal zag je grote groepen Amsterdammers. Het was geweldig." Harry Verheij, die in 1941 via de Gemeentelijke Arbeidsreserve gedetacheerd werd bij de tram, reageert: “Die razzia in de Jodenbuurt maakte diepe indruk. Dit konden we niet over onze kant laten gaan! Met de staking hebben we de Duitsers een rake klap gegeven. Als je zo'n staking meemaakt, krijg je het vertrouwen weer terug in de mensen.”
De enige algemene politieke staking in Europa tegen de anti-Joodse maatregelen van de nazi’s in bezet gebied Stakende trambestuurders in de Sarphatistraat in Amsterdam. Voor zover bekend de enige foto van de Februaristaking | Foto: Verzetsmuseum Amsterdam, P. Krüger
Remises Bij de ingangen van de tramremises van de Havenstraat en de Lekstraat werd druk gedebatteerd toen het stakingsparool de ronde deed. Sommige trams reden nog uit, maar keerden vrij snel weer terug. Arbeiders van Publieke Werken, Stadsreiniging en het Gemeentelijk Energiebedrijf sloten zich aan. Groepjes ervan
Op deze typemachine is het beroemde pamflet STAAKT!!! STAAKT!!! STAAKT!!! getikt | Foto: Verzetsmuseum Amsterdam namen de pont naar Noord om mee te helpen de stakingsgolf uit te breiden. Op de scheepswerven en bij bedrijven als Kromhout, Fokker en Verschure ging het werk plat. Ben Sijes: “We pakten de fietsen en gingen als de donder de fabrieken uit, want we wisten: straks komt de Grüne Polizei en die mept je er weer uit. Eruit, eruit, naar de ponten, terug naar de stad. Daar op die pont, dat was iets schoons, dat is een van de mooiste taferelen die ik in mijn leven heb meegemaakt. Die ponten stonden hartstikke vol en de Internationale werd gezongen. Het was werkelijk een grote belevenis.” Dit artikel is een bewerking van een stuk dat Jan de Boo schreef voor de speciale Herdenkingskrant die wordt uitgegeven door het Comité Herdenking Februaristaking 1941.
4 Amsterdam | 18 februari 2016
NLdoet op 11 en 12 maart
Grootste vrijwilligersactie komt er weer aan Klussen Vindt u het leuk de handen een middag uit de mouwen te steken? Doe dan mee aan NLdoet, de grootste vrijwilligersactie van Nederland. Ook in Centrum is van alles te doen. Het is zinvol en nuttig werk.
Het Oranje Fonds organiseert op 11 en 12 maart samen met duizenden organisaties voor de twaalfde keer NLdoet, de grootste vrijwilligersactie van Nederland. NLdoet zet de inzet vrijwilligers in de spotlights en stimuleert mensen om een dagdeel de handen uit de mouwen te steken. De afgelopen tien jaar zijn er 40.000 klussen geklaard door maar liefst 1,5 miljoen vrijwilligers. Kloppend hart Vrijwilligers zijn het kloppend hart van het sociale netwerk in Amsterdam. Actieve bewoners zijn daarom heel belangrijk voor de stad. Bovendien is vrijwilligerswerk leuk en fijn om te doen en je leert ook nog eens nieuwe mensen kennen. Naar de bioscoop Er zijn ook speciale klussen voor jongeren. Zoals samen met kinderen met een verstandelijke beperking naar de bioscoop gaan, en daarna samen een hamburger eten. Zij hebben wat extra hulp nodig.
Deze enthousiaste vrijwilliger van NLdoet geeft handmassages aan ouderen Alleen of samen In Centrum werden in 2015 vijftig klussen en activiteiten aangeboden. Wie weet worden dat er dit jaar meer. U kunt alleen meedoen, maar ook met een
groep. Zoals met familieleden, collega’s, vrienden, leden van uw sportclub of klasgenoten. Zoek dan samen een leuke klus uit. Het is een prachtige manier om alleen of met elkaar wat goeds te doen.
Meer weten? Kijk op www.nldoet.nl naar het complete aanbod van klussen en activiteiten op 11 en 12 maart.
... en verder in Amsterdam
Museum Amsterdam-Noord
Meer Bijlmer in Bijlmer Meer
Museum Het Schip
Noord Het inzicht dat reinheid infectieziekten helpt voorkomen, bracht het gemeentebestuur ertoe om 21 badhuizen te bouwen. Het badhuis in Vogeldorp, het eerste Tuindorp, kreeg de vorm van een stolpboerderij om het landelijk karakter van Noord te benadrukken. In 2009 werd het badhuis het Museum Amsterdam-Noord, over heden, verleden en toekomst van het stadsdeel. Zamenhofstraat 28. www.museumamsterdamnoord.nl
Zuidoost De permanente, gratis tentoonstelling Bijlmer Meer, Vitrine van Zuidoost neemt u mee door de rijke historie van de Bijlmer. Van het droogleggen van het Bijlmermeer in de 17e eeuw en de toestroom van Surinaamse immigranten tot de florerende tijden van AFC Ajax. De objecten zijn afkomstig van bewoners en van bestaande archieven zoals het Ajax Museum en het Stadsarchief. Bibliotheek Bijlmer, Frankemaheerd 2. www.imagineic.nl
West Museum Het Schip heeft haar museale ruimtes verspreid over verschillende plekken in en rond het prachtige 'Amsterdamse School' gebouw Het Schip. Zo vindt u hier het voormalig Postkantoor. De andere bijzondere binnenruimtes van het museum kunt u bezoeken met de rondleiding. Spaarndammerplantsoen 140. www.hetschip.nl
Foto Stadsarchief Amsterdam
Bezoekerscentrum De Dageraad Buurtmuseum Indische Buurt
Van Eesterenmuseum
Zuid Bezoek de dependance van Museum Het Schip, toegewijd aan de Amsterdamse School. De golvende gevel van dit gebouw vormt een hoogtepunt in deze bouwstijl. Het bezoekerscentrum is open op vrijdag, zaterdag en zondag. Ieder uur (tussen 12.00 en 16.00 uur) vertrekt er een rondleiding. Bezoek ook de gratis expositie over Plan Zuid en de Museumwinkel. Burgemeester Tellegenstraat 128. www.hetschip.nl
Nieuw-West Grijp uw kans en bezoek de museumwoning in de Freek Oxstraat 27-huis in Slotermeer. Elke vrijdag, zaterdag en eerste zondag van de maand. Ervaar de jaren vijftig in een moderne vijftigerjaren gezinswoning. Met kolenkachel, bakelieten telefoon, en Bruynzeelkeuken. Geheel ingericht volgens de principes en idealen van stichting Goed Wonen. www.vaneesterenmuseum.nl/museumwoning
Oost Er was al een boekje met historische wandelingen; nu hangen er ook 23 historische informatieve borden verspreid door de Indische Buurt. Die vertellen het rijke verhaal van de gebouwen (zoals Herberg Zeeburg, het oudste gebouw, uit 1675), straten en pleinen en hoe deze tot stand zijn gekomen, maar ook over de bewoners van de Indische Buurt. www.facebook.com/m.indischebuurt
5 Amsterdam | 18 februari 2016
Wat weet u van... de Zeedijk?
Van drugsbuurt tot gezellige straat Geschiedenis De Zeedijk is in een paar decennia gigantisch veranderd, van gevaarlijke drugsdealersbuurt tot een gezellige horeca- en winkelstraat. Hoe gemoedelijk het nu is, zo was het dus bepaald niet. Hoe is dat gelukt? Wat leert ons de geschiedenis van deze straat?
Als je de geschiedenis kent van je buurt of straat, gaat de buurt leven, ademen. Je ziet de buurt veranderen, of je weet het van verhalen. In het geval van de Zeedijk zijn de veranderingen enorm. Een echte dijk De Zeedijk was een echte dijk om Amsterdam tegen het IJ te beschermen. Dit water stond tot 1872 in open verbinding met de Zuiderzee. In de bocht van de Zeedijk merk je nog steeds goed dat de straat de oude dijk volgt. Kooplieden en zeelieden De buurt is een van de oudste van de stad. In 1544 werd hier de eerste straatverlichting, een kaarslantaarn, geplaatst. Tot de 17e eeuw was het hier best een respectabele plek om te wonen. Na de aanleg van de grachten verhuisden de rijke kooplieden naar de grachtengordel en werd het gebied een uitgaansgebied voor zeelieden. De vele cafés en winkels voor schepen laten dat nu nog steeds zien. Handel in harddrugs Vanaf de 19e eeuw ontwikkelden de wallen die ernaast liggen zich tot hoerenbuurt en nam de horeca toe. De Zeedijk raakte verwaarloosd en verpauperde. In de jaren zeventig werd de straat berucht als centrum van de handel in drugs en was deze buurt een lange tijd voor velen
Ook toeristen weten de Zeedijk te vinden, zij waarderen de straat een no-go area. Er hingen honderden zwaar verslaafden rond, veel Surinamers, en de gevolgen waren heel ernstig. Niemand wist precies hoe het verder moest. Ingrijpen politie Maar er móest iets gebeuren. Op aandringen van de buurt kwamen de gemeente en de politie in actie. In 1985 werd de NV Economisch Herstel Zeedijk opgericht. Met succes. Deze NV, gefinancierd door private partijen én de gemeente, kocht panden op, knapte ze op en verhuurde ze aan goede ondernemers. Zo werd de negatieve spiraal doorbroken. Zorg, hulp en toezicht Maar er gebeurde nog veel meer. Tal van
Waar moet je zijn? ■
■
■
Zeedijk 1, café In ‘t Aepjen, een van de oudste cafés van Amsterdam, in één van de twee nog houten huizen in Amsterdam; het andere staat op het Begijnhof. Het café zou zijn naam danken aan uit de Oost meegebrachte apen die hier vroeger werden gehouden. Zeedijk 63, café ‘t Mandje was een vroeg voorbeeld van een café waar naast hoeren, pooiers en zeelui, ook homo’s en lesbiennes welkom waren. In de jaren negentig werd de Zeedijk een belangrijk homo-uitgaansgebied. Zeedijk 108-116, He Hua tempel aan de Zeedijk 108-116 is de grootste boeddhistische tempel in Europa in de Chinese paleisstijl. Neem een kijkje en bewonder de bijzondere versieringen en wierrookpotten.
andere acties werden op touw gezet. De rode draad was: de ernstige overlastgevers krijgen zorg en dagbesteding, zo niet, dan volgen sancties en in het gebied komt toezicht en controle. De straten en de panden werden opgeknapt, en bewoners en ondernemers deden en doen intensief mee met het bewaken en controleren, ook ’s nachts, van hun buurt.
De beroemde Zeedijk... Bovenop gekrabbeld Langzaam krabbelde de straat er weer bovenop. De drugshandel verdween grotendeels, de verslaafden kregen goede opvang en de straat werd steeds gezelliger, schoner en veiliger. De straat werd door alle Chinezen in deze buurt ook het hart van het Amsterdamse Chinatown. Druk met toeristen Maar het is niet klaar, en misschien is het wel nooit klaar. Er zijn nog steeds zorgen, over malafide onroerendgoedhandelaren, over prostitutie, over het eenzijdige winkel- en horeca-aanbod. Ook wordt het steeds drukker met toeristen. Een nieuwe zorg! De gemeente blijft alert en actief, en werkt veel samen met alle andere betrokkenen en instanties, een grote pijler van de goede ontwikkelingen.
■
■
■
■
■
loopt van de Prins Hendrikkade naar de Nieuwmarkt vormt het hart van Chinatown, de Chinese buurt heeft straatnaambordjes in het Nederlands en in het Chinees heeft de Hartjesdagen in augustus - niet in 2013 en 2014- met als hoogtepunt een bonte optocht van verklede deelnemers wordt ook wel het Nautisch Kwartier genoemd, vanwege het verleden als zeemansbuurt
Chinatown
De buurt ademt nog steeds het rijke verleden uit
Chinatown (1911) is de oudste Chinese wijk van het Europese vasteland. De eerste halve eeuw leefde de Chinese gemeenschap rond tien restaurants in de Binnen Bantammerstraat. Later breidde het zich uit. Jaarlijks wordt het Chinees nieuwjaar hier luid gevierd met de drakendans, de leeuwendans en veel knalvuurwerk. Op de Nieuwmarkt wordt in mei de geboortedag van Boeddha gevierd. Op de Rechtboomssloot 5 zit het verenigingshuis van Fa Yin Chinese Vereniging in Nederland.
6 Amsterdam | 18 februari 2016
Amsterdammer van het jaar
‘Ik wil graag iets terugdoen voor Nederland’ Gifgas Nasir Higazi groeide op in Iran. Hij werd kolonel in het leger en raakte gewond
in Groningen. Hij kan me dag en nacht bellen en ik zal voor hem tolken. Vrijdag ga ik naar Groningen om hem te helpen.”
door gifgas tijdens de oorlog met Irak (19801988) In 1987 vluchtte hij naar Nederland. Nu helpt hij dag en nacht vluchtelingen en daklozen. In januari werd Nasir uitgeroepen tot Amsterdammer van het jaar 2015. Nasir (69) werkt als vrijwilliger voor stichting De Regenboog Groep. De stichting helpt mensen die het sociaal moeilijk hebben, zoals daklozen en vluchtelingen. Het hoofdkantoor is aan de Droogbak vlakbij het Centraal Station. Daar vindt het interview plaats, om 10.00 uur ’s morgens. Nasir is buitengewoon vriendelijk en bescheiden. Uit zijn houding, zijn blik en zijn woorden spreekt één ding: hij leeft om andere mensen te helpen. Het is nu tien uur in de ochtend. U werkt ook 's nachts. Heeft u vannacht gewerkt? “Ja, ik ben gisterenavond om acht uur begonnen. Ik heb vannacht een jonge vluchteling opgevangen. Een Afghaanse jongen van ongeveer dertien jaar, hij was helemaal alleen. Hij zou uit Afghanistan vertrekken met zijn invalide moeder, maar die ging uiteindelijk niet mee. Misschien had ze niet genoeg geld om de mensensmokkelaars voor twee mensen te betalen. Ik beschouw die mensensmokkelaars als maffia. Hij werd afgezet bij het Centraal Station. Hij reisde met een vrachtauto en vertelde dat de reis dertig dagen duurde. Hij spreekt alleen Pasjtoe, Afghaans, en kan niet lezen en schrijven. Ik spreek die taal ook en daarom kon ik hem helpen. Hij was bang en huilde. Ik zei hem dat hij in Nederland niet bang hoeft te zijn. Hij gaat morgen met de politie naar een opvangcentrum
U had een drukke nacht. Bent u moe? “Ik ben niet moe. Ik heb veel energie en wil doen wat ik kan. Ik slaap vier uur per dag: ik wil en kan niet slapen. Ik moet werken; zonder werk weet ik niet wat ik moet doen. Ik werk vijf dagen per week veertien uur per dag voor de Regenboog. Sinds september help ik er vooral vluchtelingen. Er komen rond de twintig vluchtelingen per nacht aan in Amsterdam.” U bent zelf gevlucht uit Iran. “Ik kom uit Isfahan, uit een grote familie. Ik werd kolonel in het leger en gaf leiding aan tweeduizend soldaten. We vochten in de oorlog tegen Irak, die begon in 1980. Er was een aanval met chemische wapens. Ik deed mijn gasmasker te laat op en raakte vergiftigd. Het gifgas rook naar komkommer, dat vergeet ik nooit. Ik liep daardoor ernstige schade aan mijn nieren op. Ik kon niet leven onder het fundamentalistische regime en vluchtte in 1987 met mijn vrouw naar Nederland. We kwamen aan in Arnhem. Ik ben nooit teruggegaan naar Iran. Als ik terugga krijg ik de doodstraf, omdat ik deserteerde uit het leger. Ik kan pas terug als Iran een democratie is. Naar de buitenwereld toe is Iran nu een vriendelijk land, maar tegen de bewoners is het hard en streng. De doodstraf wordt veel toegepast.” Hoe was het om in Nederland aan te komen? “Ik vind Nederland een gastvrij land met aardige mensen. Het is een mooi land: de koeien, de weilanden, de straten. Ik ben hier blij. Ook met mijn gezin gaat het hier goed.”
‘Het gifgas rook naar komkommer’ Foto De Regenboog Groep
Waarom doet u dit werk? “Nederland heeft mijn familie en mij geholpen. Ik wil graag iets terugdoen. Graag wil ik het volgende zeggen: be-
dankt, Nederland. Bedankt Amsterdam. En de Regenboog Groep extra bedankt! Dat is de waarheid.”
Asielopvang
Van oudsher gastvrij Vier locaties Noodopvang Amsterdam vangt sinds september 2015 tijdelijk vluchtelingen en asielzoekers op. Zij zijn hier in afwachting van hun asielprocedure, die door de grote toestroom uit met name Syrië vertraging heeft opgelopen. In totaal vangt de gemeente ongeveer 1.300 asielzoekers op, in vier locaties verdeeld over Amsterdam. De opvang van vluchtelingen is niets nieuws voor de stad. Amsterdam is altijd een gastvrije stad geweest voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, of omdat ze in hun thuisland niet zichzelf kunnen zijn. Rond 1700 had bijvoorbeeld ruim tien procent van de inwoners van Amsterdam de Franse nationaliteit. Meer dan 50.000 Franse protestanten vluchtten naar Nederland omdat ze in Frankrijk gedwongen werden om katholiek te worden. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw moest er vooral noodopvang komen voor mensen uit landen als Chili en Vietnam. In de negentiger jaren waren het Afrikanen, Irakezen, Afghanen en mensen uit
voormalig Joegoslavië die naar Amsterdam kwamen. Inmiddels zijn we een stad waarin we met 180 nationaliteiten samenleven. Divers en gastvrij.
Kijk voor alle informatie over de noodopvang van vluchtelingen en asielzoekers op www.amsterdam.nl/ vluchtelingen. Hier vindt u ook contactgegevens van de diverse hulporganisaties waar u terecht kunt als u zelf ook iets wilt doen voor de mensen die onze stad opvangt.
7 Amsterdam | 18 februari 2016
Amsterdammers in het nieuws
Het Amsterdammertje van het jaar is… Toby Pérez Vrijwilliger Hij doet niet alleen goed werk, hij is ook nog eens heel erg aardig: Toby Pérez, dit jaar gekozen tot Amsterdammertje van het jaar. We ontmoeten hem samen met zijn vader Joaquin op het Centraal Station, net voordat ze samen met een team van vrijwilligers op pad gaan om vluchtelingen op te vangen. “Ik zag op televisie hoe de mensen vanuit Syrië in bootjes naar Europa vluchtten. Er waren ook kinderen bij. Kinderen die huilden omdat ze het koud hadden en omdat ze gewoon in een ellendige situatie terecht waren gekomen. Ik vond het heel zielig voor ze en ik wilde heel graag gaan helpen.” Zo kwam de veertienjarige Toby terecht bij een groep vrijwilligers die zich inzet voor de vluchtelingen. Toby: “Als vluchtelingen in Amsterdam aankomen hebben ze geen flauw idee waar ze naar toe moeten. Ze hebben een lange en gevaarlijke reis achter de rug. Ze zijn moe en ze hebben honger. Amsterdam zien ze vaak als eindpunt, maar ze kunnen hier hun asielprocedure niet starten. Daarvoor moeten ze naar Ter Apel, een dorp in de provincie Groningen.” Welkom Zodra er internationale treinen op het Centraal Station aankomen, gaan Toby
Toby (links) met de kinderredactie op het Centraal Station en de andere vrijwilligers er op af. Op hun fel oranje gekleurde T-shirts staat in verschillende talen ‘Vluchtelingen welkom’ en ‘Wij zijn hier om jullie te helpen’ Toby: “Wij geven de mensen eten en drinken en als het nodig is, geven we ze extra kleren. Daarna brengen we ze naar inloophuis Blaka Watra aan de Droogbak 1. Daar krijgen ze een warme maaltijd. Ze kunnen er douchen en slapen. De volgende dag worden ze op de trein gezet naar Groningen.” Toby geeft ons een rondleiding op het station. Hij laat ons zien waar de treinen aankomen en waar de vluchtelingen worden opgevangen. We zijn allemaal onder
de indruk van wat hij zegt. Hij vertelt over de dankbaarheid van de vluchtelingen en over de mooie reacties die hij vanuit de omgeving krijgt. Ook vertelt hij hoe sommige mensen hem uitschelden omdat ze tegen de komst van vluchtelingen zijn. Zwaar Toby is tenminste twee avonden in de week op het Centraal Station te vinden. “In het begin hielpen we soms wel dertig of veertig mensen op een avond. Nu is dat iets minder, maar het aantal vluchtelingen kan ook zo weer toenemen.” Hoe lang hij dit werk blijft doen? “Zo
lang het nodig is”, antwoordt Toby. “Het is soms wel zwaar, omdat ik overdag ook naar school ga. Maar ik moet er niet aan denken dat de vluchtelingen in mijn stad aankomen en dat niemand ze helpt. Het minste wat ik dan kan doen is ze een maaltijd en een bed aan te bieden. Dat wil ik nog heel lang blijven doen.”
Dit artikel is gemaakt door kinderen uit Amsterdam Zuidoost. Zij volgen de brede schoolactiviteit ‘Buurtkrant’, onder begeleiding van Ellen Jansen.
Voor elkaar
‘Gelukkig heb ik nu Anouk die me helpt’ Samen eropuit Op een zonnige donderdagmiddag gaan Anouk (21), derdejaarsstudent psychologie, en mevrouw De Jong (87) er samen opuit. “Omdat ik slechtziend ben is met de tram reizen lastig. Gelukkig heb ik nu Anouk die me helpt”, vertelt mevrouw De Jong. “Ik wil nog zoveel doen en zien!” Met de tram gaan ze van de Jordaan, waar mevrouw De Jong woont, naar de Pijp om eerst koffie te drinken. Daarna wandelen ze samen door het Sarphatipark. Ze bekijken tot slot de panden van de Amsterdamse School. Jong en oud is goud Mevrouw De Jong doet mee met het project Jong en oud is goud van stichting SeniorenStudent. Anouk is studente en vrijwilliger en gaat elke twee weken bij haar langs. Anouk: “Ik hoorde over dit project en dacht meteen: dit moet ik doen.” Ondertussen roert ze de melk door de koffie van mevrouw De Jong. Voorheen had Anouk niet veel contact met ouderen, maar dat is nu dus veranderd. Lachend vertelt ze: “Ik heb van tevoren wel mijn opa toestemming gevraagd om zo vaak bij mevrouw De Jong langs te gaan. Hij vond het goed!” Samen boodschappen doen Tien jaar geleden gingen de ogen van
Anouk en mevrouw De Jong drinken graag samen een kopje koffie mevrouw De Jong achteruit waardoor zij nu slecht ziet. De supermarkt waar ze altijd haar boodschappen doet, heeft de schappen opnieuw ingedeeld waardoor ze niets meer kon vinden. Anouk: “Wij doen nu samen boodschappen. Ik help haar om opnieuw de weg in de supermarkt te vinden zodat ze straks weer alleen boodschappen kan doen.” Lezing van Twan Huys Anouk vindt het bijzonder dat mevrouw De Jong geestelijk nog zo scherp is op haar leeftijd. De Jong vertelt: “Ik wil nog zoveel. Jammer is dat er voor ouderen niet veel te doen is. Ik heb mijn
hele leven nog nooit gehaakt of bingo gespeeld, dus dat wil ik nu ook niet.” Gelukkig kan mevrouw De Jong met Anouk dingen doen die wel bij haar passen. De vorige keer zijn ze naar een lezing van Twan Huys geweest. Studie geneeskunde Zelf heeft mevrouw De Jong geneeskunde gestudeerd in Amsterdam. Haar
man is twee jaar geleden overleden. “Mijn dagen zijn wel erg hetzelfde nu ik alleen ben.” Als Anouk bij mevrouw De Jong langsgaat, blijft ze lang. De Jong: “Ik moet mijn verhaal kwijt, want verder spreek en zie ik niet zoveel mensen. Ik ben best langdradig”, zegt ze met een lach. Anouk moet ook lachen en zegt dat mevrouw De Jong inderdaad veel praat. Maar dat vindt ze juist gezellig.
Bent u of kent u een senior (65+) die extra ondersteuning kan gebruiken? De stichting SeniorenStudent koppelt studenten aan senioren voor hulp en gezelschap. De student bezoekt de senior minimaal twee keer per maand. Eigen bijdrage is vijf euro per maand. Tel. 020 308 0916 of ga naar stichtingseniorenstudent.nl.
8 Amsterdam | 18 februari 2016
Langs de tijdlijn
Amsterdam na de Twee Onze stad ontstond in de dertiende eeuw als een klein vissersdorpje, toen vissers langs de oevers van de rivier de Amstel begonnen met de aanleg van palissades, een omheining van in de grond geslagen palen. Inmiddels is Amsterdam een wereldstad. Een stad met een rijke historie, ook in het jongste deel van onze geschiedenis. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde de samenstelling van de Amsterdamse bevolking snel. Veel oorspronkelijke Amsterdammers vertrokken, daartegenover stond de toestroom van Surinamers, Turken en Marokkanen. Inmiddels telt Amsterdam ruim 800.000 inwoners uit 180 verschillende landen, die allemaal Amsterdammer zijn en wonen in een stad vol gebeurtenissen en ontwikkelingen die in ons geheugen staan gegrift.
Stadsuitbreiding
Ajax Europees kampioen 1970 De gouden tijd van Ajax duurde van 1965 tot 1973. 'Voetbal is oorlog' was het motto van trainer Rinus Michels, die dan ook bekend stond als de generaal. Het team speelde het revolutionaire 'totaalvoetbal'. Dankzij de stugge Rinus Michels en het enorme talent van de spelers bereikte Ajax de wereldtop. Het seizoen 1970-1971 was een topjaar voor Ajax. De club had een
bijna onoverwinnelijk team met legendarische spelers als Johan Cruijff, Arie Haan en Piet Keizer. Ajax eindigde in de Eredivisie competitie op een tweede plaats, maar won wel de Europacup I en de KNVB beker. In 1995 floreerde Ajax opnieuw in Europa door onder leiding van Louis van Gaal de Champions League en de Super-Cup te winnen. Foto: Ajax
Foto Stadsarchief Amsterdam 1958 In dit jaar werd de eerste steen gelegd van tuinstad Buitenveldert. In 1959 werden hier de eerste woningen in gebruik genomen. Nu wonen er ongeveer 20.000 mensen, waaronder veel ouderen, en ook een grote Joodse gemeenschap. Deze zuidelijke uitbreiding van Amsterdam was, naast de westelijke tuinsteden, onderdeel van het Algemeen Uitbreidingsplan uit 1935. Door WO II werd dit plan pas in de
jaren '50 uitgevoerd. De westelijke woonwijken zijn ook aangelegd als tuinsteden: stroken met langgerekte flatgebouwen, afgewisseld met groen en sportvelden. Zo verrezen de wijken Slotermeer (1951-1954), Geuzenveld (1953-1958), Slotervaart, (19541960), Overtoomse Veld (1958-1963) en Osdorp (1956-1962). Te midden van deze westelijke tuinsteden kwam de Sloterplas te liggen.
1950
1960
1970
198
Nieuwmarktrellen 1975 De Twintigjarige Stadsoorlog woedde van 1965 tot 1985. Het was een opstand van vrijgevochten jongeren tegen het gezag. Het begon met Provo en eindigde met ingrijpen door de overheid in de Staatsliedenbuurt. De rellen rond de Nieuwmarkt vormden een hoogtepunt. Voor het aanleggen van de metro naar de Bijlmer zou een groot deel van de Nieuwmarktbuurt gesloopt worden. De Weesperstraat zou een snelweg worden naar de Prins Hendrikkade. De gemeente had een 'groot-
schalige' visie op de stad, terwijl de buurtbewoners hun oude kleinschalige buurt wilden behouden. In april 1975 waren er grote rellen tussen bewoners en actievoerders en de politie. De panden werden ontruimd en de metro gebouwd. Maar op de lange duur wonnen de 'kleinschaligen'. De snelweg kwam er niet en de brede weg loopt nu dood bij cafĂŠ Tisfris. De visie van het stadsbestuur veranderde; er kwamen geen nieuwe grote flatwijken, maar de oude buurten werden opgeknapt.
Foto ANP
Provo 1965 Op het Spui was het bronzen beeld Het Lieverdje, een stoer Amsterdams jongetje met een hart van goud, elke zaterdagnacht het middelpunt van een happening met Robert Jasper Grootveld. Hij protesteerde tegen de sigarettenindustrie. Tegelijk werd de anarchistische jeugdbeweging Provo
opgericht. Zij provoceerde het gezag, gekleed in spijkerpakken en met lange haren. Die explosie van jeugdcultuur maakte Amsterdam wereldberoemd. Hippies en rugzaktoeristen kwamen van heinde en verre naar Amsterdam en sliepen in het Vondelpark en zelfs op de Dam, tot dit in 1970 werd verboden.
Foto ANP
9 Amsterdam | 18 februari 2016
ede Wereldoorlog Geen woning geen kroning
Homohuwelijk
1980 Op 30 april 1980 werd prinses Beatrix in Amsterdam beëdigd en ingehuldigd tot Koningin der Nederlanden. De grote ceremonie was in de Nieuwe Kerk op de Dam. Dit vormde voor de kraakbeweging en anarchistische groepen aanleiding om protesten en rellen te organiseren. 'Geen woning geen kroning' was het motto. Bij de Blauwbrug over de Amstel was een grote confrontatie tussen actievoerders en de politie. De actievoerders gooiden stenen en de politie achtervolgde hen te paard op het Waterlooplein. Aan het eind van de dag veranderde het Rokin in een ongekend slachtveld. Er vielen vele gewonden, maar tot ieders grote opluchting geen doden. Ongeveer twee maanden eerder, op 3 maart, hadden tanks de barricaden bij een kraakpand in de Vondelstraat omver gereden. 1980 was het hoogteen dieptepunt van de rellen in Amsterdam.
80
2001 Op 1 april 2001 waren de ogen van de wereld gericht op Amsterdam. Op die dag werd in onze stad het eerste homohuwelijk ter wereld gesloten. Vier stellen stapten die dag in het huwelijksbootje. Zij werden in het stadhuis in de echt verbonden door toenmalig burgemeester Job Cohen. Het homohuwelijk was een volgende bevestiging van Amsterdam als Gay Capital, na de eerste Amsterdam Gay
Pride in 1996 en de Gay Games, waarvan de stad in 1998 gastheer was. De gemeente wil nog steeds dat Amsterdam een veilige, open en internationaal aantrekkelijke roze stad is. Een stad waarin iedereen zichzelf mag zijn, een stad waarin iedereen in vrijheid kan leven: een zogenaamde gay destination. Daarom is in april 2015 de roze agenda gepresenteerd. www.amsterdam.nl/rozeagenda
Foto ANP
1990
2000
2010
Koning ingehuldigd 2013 Op 30 april 2013 zijn wederom alle ogen op Amsterdam gericht, want er wordt een koning ingehuldigd. Na 33 jaar doet Koningin Beatrix afstand van de troon in het paleis op de Dam. Enkele uren later wordt de nieuwe Koning ingehuldigd in de Nieuwe Kerk. De sfeer in de stad is compleet anders dan in 1980: nu is
Bijlmerramp 1992 Zondagavond, 4 oktober 1992. Het bord lag bij velen nog op schoot toen de uitzending van Studio Sport werd onderbroken door het bericht dat er in de Bijlmermeer een vliegtuig was neergestort. Een Boeing van de Israëlische luchtvaartmaatschappij EL AL boorde zich om 18.36 uur in de flats Groeneveen en Kruitberg. 43 mensen overleefden de ramp niet.
In de dagen, maanden en jaren na de ramp bleven er vragen over de lading van het vliegtuig, de mannen in witte pakken en het aantal slachtoffers. De Bijlmerramp wordt elk jaar herdacht bij ‘De boom die alles zag’. Tijdens deze herdenking vliegen er geen vliegtuigen over de Bijlmer, normaal gesproken een drukke aanvliegroute voor Schiphol.
Amsterdam trots en viert de stad uitbundig feest. Overal zijn festiviteiten, zoals op het Museumplein. De dag eindigt met de Koningsvaart op het IJ. De stad ontvangt die dag zo’n 700.000 bezoekers. In totaal maken 1.500 journalisten gebruik van het perscentrum, waarvan 70 tot 80 procent internationale pers is.
10 Amsterdam | 18 februari 2016
Straatnamen vertellen de geschiedenis
Van Spooksteeg tot Annie M.G. Schmidtstraat Wegwijzers Amsterdam heeft ruim 5.100 straat- en pleinnamen. Elk jaar komen er gemiddeld zo’n 50 nieuwe namen bij. In de loop van eeuwen is een fijnmazig netwerk van namen ontstaan, meestal op thema. Zo kunnen bewoners en bezoekers zich goed oriënteren. Hoe komen de straten aan hun naam? Veel straatnamen in het centrum zijn genoemd naar de vroegere functie, de vorm van de straat of iets van de omgeving. Zoals waterwerken, denk aan Dam, Zeedijk, Wetering (water), Kolk, Burgwal. De Elleboogsteeg heeft de vorm van een elleboog. Allerlei markten zijn natuurlijk vernoemd, zoals Kalverstraat (de veemarkt), Haringpakkerssteeg, Turfmarkt. Gooiseweg Ook kregen straten de naam van de nabij gelegen plaats waarnaar de weg leidt: Haarlemmerstraat, Utrechtsestraat, Weesperstraat. Dat gebeurt nog steeds, denk aan de Gooiseweg. Die gaat naar ‘t Gooi. Huiden en leerlooiers Al in de zestiende eeuw al ging Amsterdam over tot systematische straatnaamgeving. In de Jordaan hebben we de leuke straatnamen te danken aan de leerlooiers en huidenhandelaars die daar werkten, zoals Wolvenstraat, Berenstraat, Elandsgracht en Looiersgracht. En aan de prachtige tuinen en kwekerijen, die hier ooit waren. De herinneringen aan de tóen populaire sierplanten blijven levend, zoals de lelie, anjelier, madelief en egelantier. 'Leuk toch, een steeg in de binnenstad met het woord 'boer' in de naam?', aldus Hans Tomson | Foto Lenette van der Plas Wie gaan over de straatnamen? Hoe gaat het vandaag de dag? Een commissie adviseert het college van B en W over namen van straten en pleinen in de stad. Hierin zitten naast ambtenaren ook cultuurkenners en medewerkers van het Meertensinstituut en PostNL. De commissie raadpleegt het stadsdeel waarin die nieuwe straat ligt en maakt daarna een voordracht voor het college van B en W, die een besluit neemt. Ook worden verdienstelijk personen op een lijst gezet. Later kan deze naam dan gebruikt worden voor een nieuwe plek in Amsterdam. Wie bedenken de namen? Floris Thoolen, coördinator van de commissie voor de straatnamen, kent Amsterdam goed, hij is geboren en getogen in Amsterdam. Hans Tomson is lid van de commissie als jurist. Hij houdt van de
historie van Amsterdam. Wie bedenken de namen in de stad? Thoolen vertelt: ”Corporaties, stedenbouwers, ontwikkelaars en bestuurders komen met namen. En de stadsdelen natuurlijk, als beheerders van de openbare ruimte en kenners van de cultuur van dat gebied. We adviseren om namen te kiezen die passen bij de historie van een buurt of gebied.” Nelson Mandelapark Maar ook Amsterdammers mogen ideeën indienen. Tomson: “Mensen houden van historische verhalen en van mensen die een uitzonderlijke prestatie voor de stad hebben neergezet. Als het om mensen gaat, moeten ze van onbesproken gedrag zijn en minstens vijf jaar overleden. In heel bijzondere gevallen kan het eerder, zoals bij Nelson Mandela.” Het Nelson
In de Nieuwmarktbuurt zijn de straatnamen ook in het Chinees te lezen
Dubbeleworststeeg Soms zijn namen hilarisch. Zoals de Dubbeleworststeeg tussen de Singel en de Herengracht. Vroeger woonde hier een voorname Amsterdammer, Laurens Dubbelworst. De herkomst van de Spooksteeg is niet bekend. Thoolen: “Mijn favoriet is de Bob Haarmslaan op het Zeeburgereiland in Oost. Hij is geboren aan de Middenweg tegenover stadion De Meer. Een iconische speler en assistent-trainer van Ajax. Tomson: “Mijn favoriet is de Onkelboerensteeg. Deze steeg is in 1605 vernoemd naar de rijke handelsman, de ‘bevrachter’ Dirk Honckelboer. Bij de Kloveniersburgwal. Dat is toch leuk, een steeg in de drukke binnenstad met ‘boer’ in de naam?”
Mandelapark was tot 23 oktober 2014 het Bijlmerpark en is een stadspark in de Bijlmer in Zuidoost. Meer vrouwennamen Je ziet steeds meer namen van vrouwen in het stratenplan van de stad. Thoolen: “Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de straatnamen. We geven daarom voorrang aan vrouwen. Uit de vroege geschiedenis zijn weinig namen van vrouwen verzameld. Daar is flink archiefwerk voor nodig. Recent is een brug vernoemd naar Johanna Jacoba Borski-van de Velde (1764-1846), een bankier en een van de meeste vermogende inwoners van de stad. De brug ligt over de Keizersgracht, bij de Vijzelstraat, vlakbij het gebouw van de voormalige Nederlandse Handelsmaatschappij die zij redde van een faillissement.” Voor de eeuwigheid Tomson: “Een straatnaam is in principe voor de eeuwigheid. Soms komen er pijnlijke feiten naar boven en verandert het beeld van die persoon. Dan neemt de gemeente het besluit om een naam te
veranderen. Zo werd de Amstellaan na de Tweede Wereldoorlog de Stalinlaan genoemd, en na de Russische inval in Hongarije in 1956 werd de naam ijlings veranderd in de Vrijheidsplaan. Naamswijziging heeft wel grote gevolgen. Denk aan postbezorging en bebording van tramhaltes, en de basisregistraties. Dat is ongelooflijk kostbaar.”
Zwarte Riek, Drs. P en David Bowie De Jordaanprinses Rika Jansen (1924-2016), Zwarte Riek, krijgt beslist een straat. Zij stond al op de groslijst van kleinkunstenaars die een vernoeming krijgen. En een David Bowiestraat? Die komt er misschien ook, de gemeente heeft hiervoor al verzoeken gekregen. Ook Heinz Polz of Drs. P krijgt waarschijnlijk een vernoeming. Misschien bij het Oudekerksplein? Hij heeft hierover gezongen in het lied Quartier Putain: ‘In de hitsige buurt rond het Oudekerksplein zijn de ramen verlicht met een zachtrode schijn’.
11 Amsterdam | 18 februari 2016
Schone lucht
Op weg naar een uitstootvrij 2025 Gezond In de nabije toekomst krijgen Amsterdammers alleen nog een parkeervergunning als hun auto de lucht in de stad niet ontoelaatbaar vervuilt. Het is één van de maatregelen die de stad neemt om de lucht schoon te maken. Ook worden de milieuzones uitgebreid. De Amsterdamse lucht moet zo schoon en gezond mogelijk worden, met zo min mogelijk stikstofdioxide, fijnstof en roet. In een Amsterdam met schone lucht kunt u prettig wonen, wandelen en fietsen. Kinderen spelen lekker buiten, zonder dat u zich zorgen hoeft te maken over uw gezondheid. Te veel luchtverontreiniging heeft impact op de kwaliteit van leven en belemmert daarnaast. Op sommige plekken mogen nu geen scholen of woningen gebouwd worden omdat de luchtkwaliteit daar te slecht is. Dat moet anders. Eerste Europese stad Amsterdam is enorm ambitieus. In 2025 moet het verkeer schoon zijn en is onze stad uitstootvrij. Amsterdam is de eerste stad in Europa waar deze ambitie is vast-
Meer informatie De weg naar een uitstootvrij 2025 maakt onderdeel uit van de Agenda Duurzaamheid van de gemeente. De besluiten die zijn genomen gaan nu het inspraaktraject in. Wilt u meer weten over wat de gemeente aan duurzaamheid doet, én wat u zelf kunt bijdragen aan een schone en gezonde stad? Kijk voor alle informatie op www.amsterdam.nl/duurzaam
Openbaar vervoer, vracht- en bestelvervoer worden allemaal uitstootvrij gelegd. Daarom worden er niet in de toekomst, maar nu al maatregelen genomen. Het gemeentebestuur heeft een aantal belangrijke besluiten genomen, waarmee een grote bijdrage wordt geleverd aan de leefbaarheid van onze stad. De gemeente neemt haar verantwoordelijkheid en stimuleert u om dat ook te doen. Schone lucht is voor iedereen belangrijk, en bereiken we alleen door allemaal onze bijdrage te leveren. Schoon parkeren Benzineauto’s die voor 1992 zijn gebouwd krijgen straks geen parkeervergunning meer. Voor auto’s die op diesel rijden ligt de grens op 2005. De bedoe-
ling is dat deze regel rond september wordt ingevoerd. Het geldt alleen voor nieuwe aanvragen, of als u het kenteken op een bestaande vergunning wilt aanpassen. Amsterdam Elektrisch Onze stad is koploper op het gebied van elektrisch rijden en wil dat ook blijven. Daarom wordt het aantal elektrische oplaadpunten uitgebreid van 1.000 naar 4.000. Onlangs zijn ook de eerste twee snellaadpunten geplaatst bij de taxistandplaats op het Centraal Station. Op nog een aantal plekken in de stad verrijzen dit jaar punten waar elektrische voertuigen razendsnel kunnen worden
Twee jaar langer leven met schone lucht Luchtvervuiling Een belangrijke motivatie voor de grote schoonmaak van de Amsterdamse lucht is uw gezondheid. “Luchtverontreiniging scheelt in Nederland gemiddeld twee jaar op de levensverwachting”, zegt dr. Van der Zee, longarts in het OLVG. “Het is niet alleen slecht voor de longen, maar luchtverontreiniging heeft vooral ook effect op het hart- en vaatstelsel. Wanneer ergens een piek in de luchtvervuiling wordt geme-
ten, dan merken ziekenhuizen dat er binnen 24 tot 48 uur meer mensen worden opgenomen met hartinfarcten. Het betreft dan vaak oudere mensen, die al klachten hebben.” De lucht is tegenwoordig al een stuk schoner dan dertig jaar geleden. “We stoken niet meer op kolen bijvoorbeeld”, aldus dr. Van der Zee. “Auto’s zijn nu ook minder vervuilend dan vroeger. Maar er is nog steeds te veel verontreiniging,
waardoor kinderen een vergroot risico hebben op astma of allergieën. Ook het verlies van de longfunctie gaat sneller en het gevaar van longkanker is groter.” Hoewel een groot deel van de luchtverontreiniging in Nederland letterlijk komt overwaaien uit het buitenland, hebben de maatregelen van Amsterdam wel degelijk zin, volgens dr. Van der Zee. “Juist lokaal merk je het effect van schone lucht direct.”
Enquête
Wat vindt u van de stad? De gemeente Amsterdam werkt aan een gastvrije stad. Een stad die leefbaar en duurzaam is, niet alleen voor toeristen en bezoekers, maar vooral voor bewoners en ondernemers. We willen dan ook graag van u weten hoe u de stad ervaart. Uw mening willen wij gebruiken om maatregelen te treffen om van de stad een plezierige woon-en werkplek te maken. Uiteraard willen we de goede dingen behouden. En wat volgens u beter kan, nemen we graag mee in onze maatregelen. U kunt tot eind februari meedoen aan de enquete. Kijk op www.amsterdam.nl/stadinbalans
Onderzoek: Wat volgens u beter kan, nemen we graag mee
opgeladen, wat vooral voor het beroepsmatige verkeer belangrijk is. Uitbreiding milieuzones Voor het vrachtvervoer geldt al sinds 2013 een milieuzone. Dit betekent dat vrachtwagens die voor oktober 2005 zijn gebouwd, de stad niet meer in mogen. Zij moeten hun vracht aan de rand van de stad afleveren, waarna het met kleinere, schone voertuigen de stad in wordt gebracht. De komende jaren wordt de milieuzone uitgebreid. Volgend jaar, in 2017, worden er ook voorwaarden gesteld aan het bestelvervoer. Bestelauto’s die voor 2000 zijn gebouwd wordt dan de toegang tot Amsterdam ontzegd. En in 2018 wordt een volgende stap gezet in het verschonen van de lucht door vervuilende taxi’s. Met zowel de bestel- als de taxibranche zijn afspraken gemaakt. Brom- en snorfietsen van vóór 2011 dragen zo ernstig bij aan de luchtvervuiling dat de gemeente ook deze voertuigen uit de stad wil weren. Openbaar vervoer Om in 2025 alleen schoon verkeer in de stad te hebben, wordt ook het openbaar vervoer uitstootvrij. Het GVB gaat ervoor zorgen dat de bussen uitstootvrij gaan rijden en er wordt ook gekeken hoe bijvoorbeeld de veerponten schoon kunnen worden gemaakt.
12 Amsterdam | 18 februari 2016
Stadspas
loop binnen met de stadspas aanbiedingen maart Van deze aanbiedingen kunt u alleen gebruik maken als op de achterzijde van uw Stadspas het woord “aanbiedingen” in de kleur paars gedrukt staat.
100 Highlights Cruise
Carré Gratis
Heb je je eigen stad wel eens bekeken vanaf het water? Niet voor niets maken jaarlijks vele bezoekers een rondvaart door het UNESCO Werelderfgoed: de grachtengordel. Vanaf de boot kun je ontspannen genieten van het uitzicht op de grachtenpanden uit de Gouden Eeuw, de vele bruggen en andere highlights. Amsterdam is het mooist vanaf het water, kom varen met de Canal Company! Geldig: van 1 maart t/m 24 maart Stadspasprijs: gratis (normaal € 14,50) Kaartverkoop: pas laten scannen aan de kassa’s van Canal Company (zie website voor verkoopadressen) Meer info: www.canal.nl
Allard Pierson Gratis
Koninklijk Theater Carré presenteert Broadway aan de Amstel met PIPPIN, een duizelingwekkende musical vol buitengewone acrobatiek. De voorstelling vertelt het verhaal van Pippin die op zoek is naar zichzelf en de zin van het leven. Deze ‘eye-popping razzle dazzle’ is met originele Amerikaanse cast, slechts 5 weken te zien in Nederland. 9 maart tot en met 10 april, exclusief in Koninklijk Theater Carré. Geldig: 9 maart, 11 t/m 31 maart op dinsdag, woensdag en donderdag Stadspasprijs: € 5, exclusief € 1 restauratietoeslag per kaart en boekingskosten (éénmalig € 4,50 per boeking). Alleen geldig op de tweede rang (normale prijs € 59,50) Kaartverkoop: aan de kassa van Carré (dagelijks geopend van 16.00 tot 18.00 uur en vanaf 1,5 uur voorafgaand aan een voorstelling). Niet geldig i.c.m. andere aanbiedingen of op reeds gekochte kaartjes. Zolang de voorraad strekt
€5
Foto Terry Shapiro Adres: Koninklijk Theater Carré, Amstel 115-125 Meer info: www.carre.nl/pippin
Bijlmer Parktheater In maart kunt u voor € 2 naar een voorstelling in het Bijlmer Parktheater. Met (bekroonde) jeugdvoorstellingen in de voorjaarsvakantie zoals AaiPet en Pokon. En ons paradepaardje: het In The Picture Festival waar jong talent uit Zuidoost laat zien wat het kan! Bekijk het hele aanbod van maart op bijlmerparktheater.nl en koop snel uw tickets! Geldig: 1 t/m 31 maart Stadspasprijs: voor € 2 naar een voorstelling naar keuze (normale prijzen variëren van € 7 tot € 18,50)
€2
Kaartverkoop: aan de kassa Reserveren: 020 311 3933 Adres: Anton de komplein 240 Meer info: www.bijlmerparktheater.nl
De FilmHallen De FilmHallen vertonen dagelijks de beste films in 9 mooie filmzalen. Van de beste Hollywood films tot kleine arthouse cinema, in de FilmHallen is altijd iets te zien voor jong en oud. In de maand maart mag je voor € 1 één film naar keuze bezoeken.
Kom je met de Stadspas naar het DWDD Pop-Up Museum dan ontvang je gratis het boek dat bij de tentoonstelling is uitgegeven. Vanaf 1 maart liggen er 200 boeken klaar voor iedereen die zich meldt met de Stadspas. Maar wees er snel bij, want als ze op zijn, zijn ze op. Geldig: vanaf 1 maart, dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur Stadspasprijs: gratis (normale prijs € 10) Kaartverkoop: aan de kassa Adres: Oude Turfmarkt 127 Meer info: www.allardpiersonmuseum.nl
Geldig van: 1 t/m 31 maart Stadspasprijs: € 1 (normale prijs € 11) Kaartverkoop: aan de kassa Reserveren: kosteloos reserveren op www.filmhallen.nl en uiterlijk een halfuur voor aanvang van de film uw Stadspas tonen bij de kassa Adres: Hannie Dankbaarpassage 12 (in de Hallen-Amsterdam) Meer info: www.filmhallen.nl of 020 820 8122
€1
13 Amsterdam | 18 februari 2016
Stadspas
loop binnen met de stadspas
Gratis
Bounz Springen bij Bounz. Bij Bounz gaat trampolinespringen een stapje verder. Lekker een uur lang springen op een veld dat bestaat uit 32 aaneengeschakelde trampolines en een meterslange tumblingbaan. In de maand maart mag u 2 keer (!) een uur komen springen. In verband met piektijden staan hieronder de beschikbare periodes. Reserveren is verplicht. Op maandagen is Bounz gesloten.
Gratis
Geldig: van 1 maart t/m 31 maart (van dinsdag t/m vrijdag) Stadspasprijs: gratis (normaal € 7) Kaartverkoop: aan de kassa Reserveren: 020 611 4481 of per e-mail via amsterdam@bounz.nl Adres: Willinklaan 5 Meer info: www.bounz.nl
Wilt u weten waar u nog meer korting krijgt met uw Stadspas, kijk dan in de Stadspas Kortingsgids 2015/2016. Stadspas, Antwoordnummer 47197, 1070 WB Amsterdam Telefoon: 020 252 6000 (8.30-17.00 uur). Aan deze informatie kunnen geen rechten ontleend worden. Wijzigingen voorbehouden.
Foto Mark Okoh Camera Press London
Joods Historisch Museum Amy Winehouse, een van de meest succesvolle artiesten van de afgelopen tijd, staat centraal in Amy Winehouse: A Family Portrait. Deze persoonlijke tentoonstelling, samengesteld door Amy’s broer Alex Winehouse en The Jewish Museum Londen, belicht Amy’s passie voor muziek en mode, haar joodse familiegeschiedenis en schooltijd. Ook is er aandacht voor Camden Town waar Amy lange tijd woonde.
Geldig: t/m 4 september Stadspasprijs: gratis, (normale prijs € 15). Op vertoon van de Stadspas bij de Museumshop ontvangt u een poster van de tentoonstelling (1 per Stadspas en zolang de voorraad strekt) Kaartverkoop: aan de kassa Adres: Nieuwe Amstelstraat 1 Meer info: www.jck.nl/amy-winehouse
hulpverlener weten of uw aanvraag wordt goedgekeurd. Het hele traject kan een paar weken in beslag nemen.
de hulp die wordt aangeboden in het kader van armoedebestrijding, maar ook regelingen die daarbuiten vallen. Bijvoorbeeld de kwijtschelding van de gemeentebelasting, het jeugdsportfonds en woonlastentoeslag.
Schone lucht
Apparaat te leen Witgoedregeling Kunt u zich een dag zonder koelkast voorstellen? Een week zonder wasmachine of gasfornuis? Als een van deze apparaten stuk gaat, komt dat altijd ongelegen. We hebben ze elke dag nodig, kunnen niet zonder. Als u een laag inkomen hebt is het extra vervelend, omdat u niet zomaar eventjes een nieuwe koelkast kunt kopen. Als u de vervanging niet kunt betalen, kan de witgoedregeling van de gemeente uitkomst bieden. De witgoedregeling is een noodvoorziening. Een speciaal fonds (Fonds Bijzondere Noden Amsterdam) regelt voor u de vervanging van een kapotte wasmachine, koelkast of gasfornuis. Amsterdammers die geen andere mogelijkheden hebben om aan het apparaat te komen, kunnen van de regeling gebruik maken. U krijgt het apparaat in bruikleen. Hoe werkt het? U kunt de witgoedregeling niet zelf aanvragen. Dit doet een hulpverlener voor u. Gaat uw wasmachine, koelkast of gasfornuis stuk en kunt u de kosten echt niet zelf betalen? Ga dan bijvoorbeeld naar een hulpverlener van de Maatschappelijke Dienstverlening in uw stadsdeel of naar een financieel spreekuur.
Het financieel spreekuur Op veel plekken in Amsterdam zijn financiële spreekuren. U kunt hier terecht met al uw vragen over geldzaken. De medewerkers helpen u ook met het aanvragen van extra’s. Zoals geld voor schoolkosten en gratis openbaar vervoer voor ouderen. De locaties bij u in de buurt vindt u op www.amsterdam.nl/pakjekans
U moet kunnen aantonen dat u recht heeft op de witgoedregeling. Neem uw bankafschriften, bewijzen van schulden en/of een afwijzing van de gemeentelijke Kredietbank mee. Hiermee kun u laten zien dat u een laag inkomen en weinig vermogen heeft. Vervolgens krijgt u een huisbezoek. Daarna hoort u of uw hulpverlener een aanvraag kan doen. Het fonds laat uw
Meer weten? Kijk voor meer informatie en voor alle voorwaarden op www.amsterdam.nl/ pakjekans. Op deze site zijn alle regelingen verzameld. U vindt daar niet alleen
U kunt ook contact opnemen via telefoonnummer 020 252 6000.
14 Amsterdam | 18 februari 2016
Europese Unie
Het verdrag van Amsterdam Grondlegger De eerste helft van 2016 is Nederland voor de twaalfde keer voorzitter van de Europese Unie. Vrijwel alle vergaderingen vinden plaats in Amsterdam, op het Marineterrein. Ook wordt er dertien keer een ministeriële vergadering met vakministers georganiseerd in het Scheepvaartmuseum. Nederland is een van de grondleggers van het huidige Europa. Na de Tweede Wereldoorlog werd in 1951 het Verdrag van Parijs getekend. Nederland ondertekende met Frankrijk, West-Duitsland, Italië, België en Luxemburg dit verdrag, dat als doel had de vrede in Europa te verzekeren. Voor dat doel werd de productie van kolen en staal, die toen golden als de belangrijkste middelen voor de productie van oorlogswapens, onder het gezag geplaatst van een gemeenschappelijke Hoge Autoriteit. De EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) geldt als de eerste aanzet tot de Europese Unie. Het verdrag van Amsterdam In de eerste helft van 1997 was Nederland ook voorzitter van de Europese Unie. Op 2 oktober van dat jaar, tijdens het voorzitterschap van Luxemburg, ondertekenden de ministers van Buitenlandse Zaken van de vijftien lidstaten het Verdrag van Amsterdam. In dit verdrag zijn afspraken gemaakt over het openen van de grenzen voor personen, en een Europees beleid voor asiel en immigratie. De afspraken van het Akkoord van Schengen zijn met het Verdrag van Amsterdam binnen de
Europese Unie ondergebracht. Onderwerpen die ook tijdens het huidige voorzitterschap actueel zijn. Anno nu Europa is al eeuwenlang enorm belangrijk voor Amsterdam. En omgekeerd speelt de stad ook al heel lang een belangrijke rol op het continent. Amsterdam is tenslotte een internationale, open en bruisende stad en kent een lange geschiedenis wat betreft handel en ondernemen. De ambitie van de stad is om haar positie als Europese vestigingsregio en economische motor te versterken. Qua handelspositie valt Amsterdam in de categorie Brussel, Frankfurt en Chicago. En als vestigingslocatie van internationale hoofdkantoren staat Amsterdam op de vierde plaats binnen de EU. Van oudsher is de welvaart van Amsterdam en de regio verbonden aan de positie als internationaal zaken- en handelscentrum. Dit maakt de stad in Europa en de rest van de wereld interessant als toegangspoort en verbindende schakel tussen internationaal werkende bedrijven, organisaties en steden. Dat is goed voor de stad én goed voor Europa.
Ter ere van het voorzitterschap is de stad aangekleed met onder andere deze vlaggen Meer weten? De Europastrategie van Amsterdam vindt u op www.eu2016.amsterdam. Op deze pagina is ook alle informatie over het huidige voorzitterschap te vinden,
zoals de kalender en het culturele programma. Ook als u meer wilt weten over de eeuwenlange relatie tussen Amsterdam en Europa kunt u op deze site terecht.
Vernieuwing
Het verleden en de eeuwigheid Erfpacht 2016 is een belangrijk jaar voor de Amsterdamse erfpacht. De gemeente wil eeuwigdurende erfpacht invoeren, als eerste voor nieuwbouw. Voor mensen die nu al erfpachter zijn, wordt de waarde van de grond nog maar één keer bepaald na vaststelling van de Overstapregeling. Grote prijsstijgingen horen dan tot het verleden. De erfpachtvernieuwing moet zorgen voor meer zekerheid en duidelijkheid voor de erfpachter. Maar waar komt erfpacht vandaan en waar gaat het precies naartoe?
Al in het oude Egypte en in het Romeinse rijk werd staatsgrond in erfpacht uitgegeven. In Amsterdam dateren de eerste uitgiften in erfpacht uit de 15e en 16e eeuw. De grond binnen de vestingwerken was volledig benut. Het stadsbestuur onteigende landbouwgronden
rond de stad om verder te kunnen uitbreiden. Het bestuur slaagde er echter niet in alle grond ook weer te verkopen. Een deel werd daarom in erfpacht uitgegeven voor tuinbouwdoeleinden. Zo ontstond in de zeventiende eeuw de Plantagebuurt.
In de zeventiende eeuw ontstond de Plantagebuurt dankzij erfpacht
Erfpacht voor de gemeenschap Tussen 1850 en 1896 werden terreinen voornamelijk aan ondernemers in erfpacht uitgegeven. Zij wilden vaak liever hun kapitaal in hun bedrijf investeren, dan in grond. Het raadslid mr. M.W.F. Treub - later wethouder en uiteindelijk minister - diende in 1890 een motie in om enkele percelen bouwgrond niet te verkopen. Hij wilde ze ‘in opstal uitgeven‘. Eind 1896 leidde dit tot de invoering van erfpacht. Het ging om een erfpachtstelsel met erfpacht op langere termijn (75 jaar), met een vaste canon (vergoeding voor gebruik). De uitvoering ging langzaam. Bezwaren leidden in 1915 tot herziening. Voortaan werd grond uitgegeven in voortdurende erfpacht, met de mogelijkheid om de canon en de bepalingen na 75 jaar te verande-
ren, en daarna telkens na 50 jaar. We hebben vandaag de dag nog voortdurende erfpacht. Door de jaren heen zijn de Algemene Bepalingen (de spelregels van het stelsel) gewijzigd om aan de eisen van de tijd te voldoen. Eeuwigdurende erfpacht: meer weten? De gemeente wil voortdurende erfpacht veranderen in eeuwigdurende erfpacht. Binnenkort kunt u inspreken op de Algemene Bepalingen van dit nieuwe stelsel. Daarna kan bij nieuwbouw eeuwigdurende erfpacht ingaan. Vervolgens komt er een overstapregeling. Daarin staat op welke manier mensen die nu al erfpachter zijn, kunnen overstappen naar het nieuwe stelsel. Ook hierop kunt u reageren. Meer weten? Kijk dan op www.amsterdam.nl/erfpacht.
15 Amsterdam | 18 februari 2016
Beste zorg
Slachtoffers seksueel geweld 0800 0188 Het Centrum Seksueel Geweld Amsterdam-Amstelland (CSG) biedt dag en nacht hulp aan iedereen die kort geleden een aanranding of verkrachting heeft meegemaakt. Om goede zorg te bieden, wordt door verschillende hulpverleners samengewerkt. Het CSG heeft geen locatie die u kunt bezoeken, maar is een samenwerkingsverband van organisaties met expertise op medisch, psychisch en forensisch gebied. Het Centrum Seksueel Geweld is 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar via het gratis telefoonnummer 0800 0188. Iedereen kan slachtoffer worden van seksueel geweld. U verdient na zo’n vreselijke gebeurtenis de best mogelijke zorg. Daarom werken artsen, verpleegkundigen, politie, psychologen, maatschappelijk werkers en seksuologen nauw samen. Alle professionals houden zich aan hun beroepsmatige geheimhoudingsplicht. Als u dat wilt, brengt het CSG u in contact met de politie. U krijgt dan een gesprek waarin wordt uitgelegd hoe de procedure
zakelijke zorg nu ook beschikbaar voor slachtoffers die zich niet bij de politie melden. Dit is belangrijk, omdat lang niet iedereen na een verkrachting of aanranding contact wil met de politie. Naar schatting wordt in slechts 10% van de verkrachtingen of aanrandingen aangifte gedaan.
mensen aangifte gedaan van een verkrachting of aanranding. Daarvan was 97% vrouw. De daders waren in 54% van de aangiften een onbekende. Een onbekende dader betekent meestal dat de identiteit van de dader wel bekend is, maar dat het slachtoffer en de dader elkaar korter dan 24 uur kennen.
Cijfers in Amsterdam Vanaf 2012 tot mei 2015 hebben 260
Wilt u meer informatie, kijk dan op www.centrumseksueelgeweld.nl
bij de politie werkt. Slachtofferhulp Nederland of gespecialiseerde advocaten kunnen u helpen bij het juridische traject. Ook als u geen aangifte wil doen in Amsterdam werken de verschillende organisaties al langer samen om goede zorg te bieden aan slachtoffers van seksueel geweld die zich bij de politie melden. Met de komst van het Centrum Seksueel Geweld, per 1 januari 2016, is deze nood-
Werk in de openbare ruimte
Bij ons, in de Jordaan Wegopbrekingen In de Jordaan worden deze maanden veel dwarsstraten opgeknapt. Deze straten worden opnieuw ingericht met rode, gebakken klinkers en een hoge stoep. De paaltjes verdwijnen. Welke straten krijgen een nieuwe inrichting? In volgorde van het werk: ■ Eerste Anjeliersdwarsstraat ■ Eerste Tuindwarsstraat ■ Eerste Egelantiersdwarsstraat ■ Tweede Leliedwarsstraat ■ Derde Egelantiersdwarsstraat ■ Derde Leliedwarsstraat ■ Eerste Leliedwarsstraat Liander vervangt eerst de gasleidingen. Daarna wordt de straat van gevel tot
gevel opnieuw ingericht. De straat wordt zo deel voor deel aangepakt. Als het werk aan de straat niet meteen na het werk van Liander kan beginnen, wordt de straat tijdelijk dichtgemaakt. De planning kan wijzigen, bijvoorbeeld door slecht weer. Bewoners kunnen helaas wat overlast hebben door het werk. De omwonenden ontvangen een brief met daarin alle informatie. Meer weten? Kijk op amsterdam.nl bij buurten, centrum, west, Jordaanstraatjes.
Colofon
Stadsdeel Centrum - contact en openingstijden Stadsdeel Centrum
Stadsloket
Meldingen en hulpvragen
Amstel 1, 1011 PN Amsterdam Postbus 202, 1000 AE Amsterdam Telefoon 14 020 www.amsterdam.nl/centrum Twitter: @020centrum Facebook: www.facebook.com/ stadsdeelcentrum
Voor burgerzaken, vergunningen, parkeren en meer: Amstel 1, ma t/m vr van 8.00 tot 18.00 uur
■
Sociaal loket: ma, di, wo en vr van 8.30 uur tot 15.00 uur, do van 13.00 uur tot 18.00 uur Telefoon 14 020 www.amsterdam.nl/stadsloket
■
Op de hoogte zijn van het nieuws van Centrum? Neem een abonnement op de wekelijkse digitale nieuwsbrief. Ga naar www.amsterdam.nl/nieuwsbrief
Afspraak maken: www.amsterdam.nl/ afspraak, voor huwelijk, inzage documenten, voorbespreken vergunning. Digitale dienstverlening: www.amsterdam.nl/veelgevraagd Bekendmakingen: www.amsterdam.nl/bekendmakingen Nieuws: www.amsterdam.nl/actueel
■
■
■ ■
Meldingen Openbare Ruimte: bel 14 020 of ga naar www.amsterdam.nl/mor Meldingen horecaoverlast: bel 14 020 (24 uur per dag) Overlast op het water: bel 0900 9394 (24 uur per dag) Veilig Thuis, voor advies en hulp: (bij huiselijk geweld en kindermishandeling) bel 0800 2000 Milieuklachten: bel 14 020 Zorg en Woonoverlast: bel 020 255 2914, van 8.00 tot 18.00 uur
Marktbureau Amstel 1 Ma t/m vr van 8.00 tot 18.00 uur
Jaargang 3, nummer 2, 18 februari 2016 ■ Amsterdam is een uitgave van de gemeente Amsterdam ■ Amstel 1 ■ Postbus 202, 1000 AE Amsterdam ■ E-mail: krant@amsterdam.nl ■ Internet: www.amsterdam.nl ■ Telefoon: 14 020 (Ingesprektoon of geen toon? Bel 020 624 1111) ■ Hoofdredactie: Djoe Lan Tan ■ Eindredactie: Jeroen Nan ■ Beeldredactie: Edwin van Eis ■ Coördinatie: Thea Bielsma ■ Fotografie, tenzij anders aangegeven: Edwin van Eis, Marjolijn Pokorny en Alphons Nieuwenhuis Aan dit nummer werkten mee: Thijs de Bruijn (Movement), Truke Fortuin (eindredactie Centrum), Magda Jobses, Denise Juthan, Kiki Kip, Eveline Papa, Shannon Peek, Lenette van der Plas, Hanny Thomas en Tessa de Wilde Vormgeving: Floppy Design (Amsterdam) Productie: Movement (Amsterdam) ■ Druk: De Groot Drukkerij BV Goudriaan / Koninklijke Drukkerij Vorrselmans BV Zundert ■ Verspreiding: Post NL ■ In deze krant staat informatie van de gemeente Amsterdam ■ De volgende editie van Amsterdam verschijnt op 24 maart ■ De krant wordt huis aan huis verspreid, ook bij brievenbussen met een JA-NEE of NEE-NEE sticker omdat het om overheidsinformatie gaat ■ Klachten over de bezorging? Bel Post NL via tel. 0900 0990 (€ 0,45 per minuut) ■ ■
16 Amsterdam | 18 februari 2016
Mijn Amsterdam Centrum
‘De historie van de Jordaan komt hier tot leven’ Jordaan Ebbetien Boor (59) woont vanaf 1997 met trots in de Jordaan, waar de geschiedenis bijna voelbaar in de straten aanwezig is. Zij zet zich actief in voor haar buurt, de
sen met bijpassende schoenen. Maar het Amsterdams Marionetten Theater, bij de Nieuwmarkt, wil ik iedereen met klem aanraden. Het is opera en theater ineen, gespeeld door prachtige houten marionetten met muziek erbij.”
Willemstraat en omgeving.
In haar buurt is zij bekend om haar grote inzet als voorzitter van het bewonerscomité Willemsstraat, actief bij de herinrichtingsplannen. Ook zet zij zich al jaren in als vrijwilliger bij het Amsterdams Marionetten Theater. Hoe ervaart zij de stad? Overzichtelijk en bereikbaar “Na jarenlange omzwervingen in het buitenland streek ik in 1979 neer in Amsterdam-Zuid. Nu ik in centrum woon, geniet ik nóg meer van het uitgebreid cultureel aanbod. Ik zit overal bovenop en doe alles met de fiets. Dat is zo fijn aan Amsterdam; het is overzichtelijk en alles is gemakkelijk te bereiken.” Mijn culturele stad “Ik ben dol op de balletvoorstellingen in de Stopera. En ik heb een Cineville-pas. Ook bezoek ik graag Foam en de Hermitage. Het Tassenmusem Hendrikje heeft een mooie, historische collectie van tas-
Bijzonder in Amsterdam “Wat Amsterdam bijzonder maakt, zijn de historische gebouwen. Achter iedere gevel schuilt een verhaal. Sinds ik de roman Publieke Werken van Thomas Roosenboom heb gelezen, valt mij op waarom het Victoria Hotel tegenover het Centraal Station zo’n wonderlijke gevel heeft: de monumentale pui is om twee kleine huisjes heen gebouwd.” Mijn straat “De verhalen van de Jordaan komen tot leven juist in mijn eigen straat, de Willemsstraat. Kijk eens op het informatiepaneel van het gangenproject!” Buurtwinkels “Het is belangrijk dat de buurtwinkels blijven. Ze vormen een ontmoetingsplaats van buurtbewoners en houden de buurt veilig en levendig. Zo houdt de vriendelijke eigenaar van de avondwinkel in de Willemsstraat de buurt in de gaten en zorgt hij ervoor dat zijn late klanten geen overlast voor de buurt veroorzaken.”
Ebbetien de Boor is dol op balletvoorstellingen in de Stopera Bloeiende planten “Wat ik toejuich zijn de mooie, vaste planten in de stad. In de geveltuinen, maar ook in publieke groenstroken en kleine perken in de stad.” Mijn ergernis “Jammer dat zelfs klimplanten op hoge muren niet altijd graffiti kunnen voorkomen. Een grote ergernis samen met het zwerfafval en kauwgum op straat.”
Drukte in de stad “Omdat ik veel fiets, valt me de drukte op. Je ziet dat mensen vaak op straat mobiel bellen, terwijl iedereen haast heeft. Op voet- en fietspad overheerst het haantje-de-voorste-gedrag. De drukte in de binnenstad heeft denk ik ook te maken met een gevoel van gejaagdheid. Dat neemt niet weg dat het geweldig wonen is in Amsterdam, en zeker in de Jordaan!”
Wat is er te doen in Centrum?
Kinderspeurtocht
Stelling van Amsterdam
Gratis budgetmarkt
Bigband met dans
Dagelijks Amsterdam niet geschikt voor kinderen? Niets van waar! Deze speurtocht is voor speurneuzen van 6 t/m 12 jaar. De tocht van twee uur behandelt oa de VOC en Gouden Eeuw, Chinatown en De Dam. Een leuke wandeling voor kinderen én ouders. Kosten: vijf euro per persoon. www.amsterdamoudestad.nl
18 februari Om 20.00 uur houdt Peter Saal een lezing over de Stelling van Amsterdam toen en nu, over het ontstaan van deze verdedigingslinie rond Amsterdam. Amsterdam cultuur-historische vereniging, Keizersgracht 218b. Reserveren niet nodig. Leden gratis, gasten vijf euro. amsterdamhv.nl
5 maart 13.00-17.00 uur. Geld besparen op een creatieve manier? Kom naar de budgetmarkt, met workshops, kledingruil, haken, repareren, koken en meer. Uw eigen budgetideeën zijn ook welkom. Huis van de Buurt De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Gratis. Aanmelden bij l.rigter@ijsterk.nl, tel 06 4277 6082.
13 maart 16.00-18.00 uur. Big Dance combineert dans en jazz in een wervelende show op een unieke locatie. De Amstel Big Band speelt, gasten zijn onder meer de dansers van Massive Movement. Zuiderkerk, Zuiderkerkhof 72. Prijs € 15,-, kaarten via website of edoorten@upcmail.nl. amstelbigband.nl
Beklim de torens
Schoon je buurt op
75 jaar Februaristaking
19 maart Historische torens bepalen de skyline van Amsterdam. Op de Open Toren Dag openen 19 torens hun deuren tussen 10.00 en 16.00 uur. Deze dag krijgt u de kans om het bijzondere uitzicht van de torens te ervaren. Ook zijn er veel activiteiten. opentorendag.nl (vanaf 1 maart)
19 maart De bezem erdoor! Op de landelijke Opschoondag organiseren bewoners in het hele land acties om samen hun buurt of straat schoon te houden. Ook in uw buurt kunt u meedoen met schoonmaken, of een actie starten. Doet u ook mee? Fijn! Ga naar www.amsterdam.nl/afval.
21 februari Elke eerste en derde zondag van de maand worden gasten geïnterviewd over de Amsterdamse geschiedenis. Deze middag spreken Tinie IJisberg (dochter) en Marjan de Boo (kleindochter) over Februaristaker Joop IJisberg. Toegang gratis, start 15.00 uur. Vijzelstraat 32. amsterdam.nl/stadsarchief
Kijk voor meer evementen in Amsterdam op www.amsterdam.nl/ evenementen