Denkend aan Osdorp

Denkend aan Osdorp

Denkend aan Osdorp...

In 2010 wordt stadsdeel Osdorp opgenomen in het grotere stadsdeel Nieuw West. ‘Denkend aan Osdorp’ is de naam van een boekje, een memoryspel en een tentoonstelling ter gelegenheid van het afscheid van stadsdeel Osdorp.

Het boekje en het spel zijn bedoeld om de herinneringen aan de ontstaansgeschiedenis van Osdorp levend te houden en te bewaren. Dat gebeurt ook tijdens de tentoonstelling die u kunt bezoeken rondom de feestweek ter ere van het afscheid van Osdorp als stadsdeel.

In dit boekje staan 21 historische foto’s uit de jaren 50 en 60, met ernaast telkens een foto van hoe het er nu uitziet. Bij de foto’s worden herinneringen opgehaald.

Denkend aan Osdorp Memoryspel Ter gelegenheid van het afscheid van het stadsdeel

Osdorp

U kunt ook een wandeling maken langs deze bijzondere plekken in Osdorp.En er kan memory worden gespeeld. U vindt in het boekje kaartjes met de foto’s van Osdorp, die u kunt uitscheuren. Al spelend worden heden en verleden letterlijk bij elkaar gebracht.

Een herinnering ter ere van Osdorp, voor u.

Herinneringen aan Osdorp

Meer en Vaart Hier begon het

1

Meer en Vaart

In de jaren zestig bestonden grote delen van Osdorp uit zand. De enorme bergen zand en het water maakten het begin van deze Tuinstad Osdorp tot een waar kinderparadijs. Het zand bleek fundament van een nieuwe tijd en een nieuwe samenleving.

Op deze foto’s is de oudste plek van Osdorp afgebeeld. Hier werden eeuwen geleden de eerste nederzettingen gebouwd en hier werden een halve eeuw geleden de eerste flats gebouwd.

Osdorp ontstond in de elfde eeuw als veenkolonie, nog vóór Amsterdam. Het landschap heeft deels nog de oorspronkelijke ontginningspatronen en dijken.

Langswater De eerste hoogbouw van Osdorp

2

Langswater

De naam Langswater duidt vast op de brede sloot die er loopt. Langswater was de plek in Osdorp waar in de jaren zestig de eerste reeks flatgebouwen werd gebouwd die achter elkaar stonden.

Voor die tijd waren het hele ruime flats, doorzonflats zou je zeggen. Er kwamen vooral jonge mensen wonen die (nog) geen kinderen hadden, of ouderen die liever geen tuin meer wilden. En eigenlijk is dat tegenwoordig nog steeds zo.

Osdorpplein Het hart van Osdorp

3

Osdorpplein

De Hema wordt nog steeds de meest populaire winkel van Osdorp genoemd. Andere grote winkels waren er in de begintijd ook niet. Nog altijd is de Hema de eerste winkel waar Osdorpers aan denken als ze een cadeautje zoeken. Vanaf het moment dat er steeds meer mensen in Osdorp kwamen wonen, ging de plaatselijke smid huishoudelijke artikelen verkopen, om daarna te transformeren tot supermarkt.

Op de foto is ook te zien hoe de samenstelling van de bevolking in de loop der tijd veranderde. In de jaren zestig waren het vooral witte [Amsterdamse?] dertigers en veertigers met kinderen die naar Osdorp kwamen

Osdorperweg Landelijk Osdorp

4

Osdorperweg

Rondom de Osdorperweg ligt het buurtschap Oud Osdorp, de oorsprong. Hier ga je Osdorp uit, en het platteland in. Het oranje dak in de verte was vroeger een school. Nu wonen er kunstenaars en is het clubgebouw van een duikschool er gehuisvest. Het oude kerkhof aan de Osdorperweg hoorde bij de Pancratiuskerk uit 1650, die begin vorige eeuw moest worden afgebroken.

Ondanks het feit dat er is aangebouwd en bijgebouwd, heeft de Osdorperweg zijn dorpse karakter behouden. Een deel is inmiddels 30-kilometerzone, en op de voorgrond van de nieuwe foto is nog net een verkeersdrempel te zien.

Sloterplas Recreatie in Osdorp

5

Sloterplas

De Sloterplas was vroeger dĂŠ plek om eendjes te voeren. Brood werd dagen opgespaard om er zondag mee naar de Sloterplas te gaan. In 1959 werden hier zwanen naartoe gebracht om van de Sloterplas een zwanenmeer te maken. Daarnaast hadden de zwanen de taak om veel algen uit de plas te eten.

Wie met een rubberbootje de plas opging, werd geadviseerd om vooral langs de kanten te blijven varen. De Sloterplas is in het midden namelijk zeer diep uitgegraven, wat nodig was voor de bouwactiviteiten.

De Sloterplas heeft in de loop der tijd de fantasie geregeld geprikkeld. Zo zou er een monster in de plas huizen. Ook zouden er meervallen zwemmen.

Osdorpplein Het hart van Osdorp

6

Osdorpplein

Dit is de achterkant van het plein, hierlangs loop je naar de Hema, het centrale punt.

De letters van ‘Kreymborg’ ontbreken op de tweede foto: die winkel is inmiddels weg.

Op de oude foto staat ook nog een caravan in beeld. In die tijd was de handhaving streng: een caravan mocht niet te lang voor je huis geparkeerd staan. Het was daarom de kunst om de caravan steeds een stukje te verschuiven. Op de nieuwe foto is te zien dat er inmiddels een extra blok is bijgebouwd. En er is inmiddels een café, die waren er voorheen niet in Osdorp [of: niet op het Osdorpplein?].

S.F. van Oss-straat Rustig wonen nabij de Sloterplas

7

S.F. van Oss-straat

Genoemd naar Salomon Frederik van Oss, journalist, uitgever en bankier in de 20e eeuw.

Dit fragment van de straat is een zoekplaatje voor verschillen. Die zijn eigenlijk vooral aan de rechterkant van de foto goed te zien. De bomen en struiken zijn inmiddels opgegroeid. Ook zijn er verkeersborden bijgekomen en uiteraard hebben de auto’s een ander ontwerp gekregen.

Tot de jaren zestig was Osdorp landelijk gebied. Daarna werd het een plek waar veel mensen ‘van buiten’ zich vestigden. Het waren vooral grote gezinnen die hier naartoe kwamen. In Osdorp was nog ruimte en kon je in een huis met een tuin wonen, met de Sloterplas om de hoek. Vanuit de stad en het platteland kwamen mensen daarop af.

Baden Powellweg De weg naar het landelijk gebied

8

Baden Powellweg

Aanvankelijk was de Baden Powellweg de buitenste straat naar Sloten of naar het landelijk gebied. In de jaren zestig en zeventig kwamen er snel meer mensen wonen. Gezindte speelde daarbij in die tijd een grote rol. Zo kregen protestanten een huis via woningbouwvereniging Patrimonium.

En in het huurcontract kon dan staan, dat de was op zondag niet buiten mocht hangen. In een ander blok woonden weer mensen die katholiek waren en via Het Oosten huurden. Of een blok met nietgelovigen.

De satellietschotels op de recente foto laten zien, dat er inmiddels ook mensen vanuit andere landen in Osdorp zijn komen wonen, waarmee ook de gezindten zijn veranderd. Let ook op de groenstrook; daar werden vroeger de zondagse wandelingen gemaakt.

Pieter Calandlaan Straat naar De Aker

9

Pieter Calandlaan

Sinds 1961 is aan deze laan de Sint Paulusparochie gevestigd. Aanvankelijk kende Osdorp alleen de Lucasparochie, maar in de nieuwe tuinstad bleken zoveel katholieken te wonen, dat ook in het zuidelijk deel van Osdorp een parochie kwam.

Hier is uiteraard ook het Calandlyceum te vinden, de enige school voor voortgezet onderwijs in Osdorp. Vroeger heette het de Osdorper Scholen Gemeenschap. De school is sinds 2004 in een heel nieuw gebouw gehuisvest. De Drost van Twente die vroeger aan de Pieter Calandlaan zat, staat niet op de foto. In de jaren zestig kwam Sinterklaas daar altijd. In de jaren negentig werd de Pieter Calandlaan verlengd naar de nieuwe wijk De Aker. En sinds 2004 bevindt zich aan de Pieter Calandlaan ook het stadsdeelkantoor van Slotervaart.

Osdorpplein Speelplek voor de jeugd

10

Osdorpplein

De oortjes van de lammetjes zijn inmiddels versleten onder de vele kinderhandjes. De lammetjes zijn zo’n vijftien jaar geleden nog bedreigd geweest door een idee voor herinrichting.

Maar ze zijn er nog steeds en ze zijn ook niet meer weg te denken.

Vroeger zag je overigens nooit kinderen in de fontein rondlopen. Dat leek niet te mogen. Tegenwoordig gaat iedereen gerust het water in. Twintig jaar geleden schuimde de fontein voor het eerst, nadat iemand er zeepsop in had gedaan. Dat deed je vroeger ook niet. Let ook op de autoped op de ‘oude’ foto. Vroeger een vanzelfsprekend vervoersmiddel voor kinderen in de leeftijd tussen lopen en fietsen.

Notweg Appartementen met tuinen

11

Notweg

Op de eerste foto is de Notweg nog erg leeg, zonder bomen of struiken. Bijzonder van de huizen aan de Notweg waren de tuinen van de woningen op de eerste verdieping. Na verloop van tijd werden die tuinen ook echt gebruikt door de mensen die er woonden.

Mede dankzij de komst van de bewoners van de Notweg zijn er nu zoveel winkels aan de Osdorper Ban. Inmiddels zijn er ook verkeersdrempels aangelegd. De Notweg blijkt overigens erg geschikt voor stoeprandje tik: de bal kan nooit in de tuin van de buren stuiteren!

Osdorper Ban Winkelstraat

12

Osdorper Ban

De oude foto zou ook van nu kunnen zijn, want de scooter is weer helemaal terug in het straatbeeld. Aan de Osdorper Ban kwamen de eerste koophuizen. Aanvankelijk waren die er nauwelijks, er waren alleen koopflats.

Het Chinese restaurant op de hoek zit er nog. Vroeger ging je daarheen als er iets te vieren was. Aan de Osdorper Ban kwam in de jaren zestig een van de eerste scholen en een noodkerkje. De Ichthusschool had er een noodgebouw voor de bovenbouw en de Uitwegkerk had er een noodkerk. Het tweede deel van de Osdorper Ban werd later aangelegd, daar kwamen ook de winkels.

Klarenburg ‘Moderne’ architectuur in Osdorp

13

Klarenburg

In Klarenburg had je de vijf ‘hoogbouwflats’, zoals ze lange tijd genoemd werden. Dat waren mooie flats en vanuit de Ookmeerflat keek je uit over het platteland. Typerend is dat je hier nooit ver hoefde te lopen voor een eigen speelplekje.

In de straat mag je nu aan beide zijden parkeren. Dat valt op bij veel oudere foto’s: de auto’s staan steeds keurig aan een kant van de weg, met alle neuzen dezelfde kant op.

Wildeman Spelen vlakbij huis

Wildeman 14

Ook hier is goed te zien dat kinderen niet ver van huis hoeven om te kunnen spelen. De bomen zijn inmiddels groter geworden, de speeltoestellen zijn vervangen, maar verder lijkt er niet veel veranderd. Het wasgoed hangt nog steeds op de balkons.

Alleen het winkelwagentje op de recente foto is duidelijk van deze tijd. Grote veranderingen liggen wel in het verschiet: de stedelijke vernieuwing die in 2015 gereed moet zijn, gaat onder meer op deze plek plaatsvinden.

Osdorper Ban Winkelstraat

15

Osdorper Ban

Een van de eerste winkels in dit gebied is Radio Elvy die er nog steeds zit, Het is een echt familiebedrijf. Vroeger ging je daarheen als er iets was met – natuurlijk – de radio. De opvolgers hebben er echter een lampenwinkel van gemaakt. Op het hoekje van de straat zat een visboer, niet met een kraam maar in een winkel. De Co-op, Grootgrutter De Gruyter, Confiserie van Elst en kruidenierswinkel De Koning.... En ook Stamcafé Ban80 was een begrip.

Het grote verschil tussen toen en nu is de verdichting: her en der zijn de panden uitgebreid met extra verdiepingen.

J. de Koostraat ‘Modern’ wonen

16

J. de Koostraat

De drive-inwoningen waren in die tijd heel bijzonder. Met de huiskamers op de eerste etage, boven de garage. En de huizen hebben vreemde zolders: zolders waar je eigenlijk niet in kunt staan.

En Jasperina de Jong (actrice, cabaretière en zangeres) woonde in de straat. Wie opgroeide in die buurt, probeerde wel eens te zien of ze thuis was. Verder valt vooral op dat er nu meer auto’s staan en dat er glasbakken op het veldje zijn geplant. Ook de antenne is nu van het dak.

Tussen Meer De Opgang

17

Tussen Meer

Gereformeerde kerk De Opgang staat er sinds 2007 niet meer. De ontkerkelijking en de gesloten aanblik van de kerk zijn hier mede debet aan. Het gebouw werd te groot voor de gemeente en de gesloten aanblik van de kerk.

Niet iedereen was het ermee eens; De Opgang was ook een van de ‘Parels van Nieuw West’. In 1967 werd de kerk ontworpen door architect J. Krüger. De Opgang is gelegen naast de Tussen Meer en parkzone Hoekenes. Er is weer een kerk, maar nu dan in een nieuw, multifunctioneel gebouw.

Op een kavel van ongeveer 3200m2 is een gebouw met zes woonlagen gebouwd, voor zo’n tachtig woningen, met 560m2 bedrijfsruimte, een parkeerkelder en dus: een nieuwe kerk.

Steelvlietstraat ‘Oud- en nieuwbouw’

18

Steelvlietstraat

LET OP TEKST ONTBREEKT BIJ DEZE FOTO'S!!!!!!!!!!!

Viveportenstraat Moestuin tussen oude flats

19

Viveportenstraat

De Viveportenstraat wordt na vijftig jaar vernieuwd. Vorig jaar is begonnen met de sloop van flats uit de jaren zestig in het kader van nieuwbouw. Vier woonblokken aan de Steelvlietstraat, Reimerswaalstraat, Viveportenstraat en Willemskerkestraat zijn gesloopt.

In 2009 legden bewoners van de Viveportenstraat een moestuin aan met de naam ‘Moestuin Groep Reimerswaal’. Het idee was van het Bewonersplatform Reimerswaal en is gefinancierd als bewonersinitiatief. Tijdens de opening in mei 2009 konden vooral de kinderen zelf aan het verbouwen slaan.

Met harken gingen ze aan de slag om daarna hun eigen groenten te planten.

Kortewater Laagbouw in het groen

Kortewater 20

Inmiddels is dit een groene straat met gezinswoningen. Korte Water is het eerste deel van het nieuwe uitbreidingsgebied. Hier kwamen mensen wonen die wat meer te besteden hadden, die bijvoorbeeld een eigen bedrijf hadden. Het is allemaal wat groter geworden, maar niet veel anders.

Duidelijk is wel dat laagbouw in zwang [of: in de mode werd] kwam. Verderop in de straat zie je weer gebouwen met drie lagen appartementen.

Tussen Meer De winkelstraat van Osdorp

21

Tussen Meer

De straat is in 1958 vernoemd naar de voormalige boerderij aan de Uitweg bij de Sloterdijkmeerpolder. Die boerderij is in de jaren vijftig afgebroken wegens de bouw van de wijk Slotermeer. Aan de Tussen Meer kwam later het postkantoor.

In het begin waren hier alleen maar postagentschapjes. Later kwamen er ook textielwinkels aan de Tussen Meer, ook was hier de bibliotheek van Osdorp gevestigd die nu huist in de Meervaart op het Osdorpplein.

Eigenlijk is het trouwens ‘De’ Tussen Meer, al zeggen veel mensen ook wel ‘het’ Tussen Meer, of Tussen Meer.

4

14 13 12 19

18

15 11 10

Locaties 1. Meer en Vaart 2. Langswater 3. Osdorpplein (1) 4. Osdorperweg 5. Sloterplas 6. Osdorpplein (2) 7. S.F. van Oss-straat 8. Baden Powellweg 9. Pieter Calandlaan 10. Osdorpplein (3) 11. Notweg 12. Osdorper Ban (1) 13. Klarenburg 14. Wildeman 15. Osdorper Ban (2) 16. J. de Koostraat 17. Tussen Meer (1) 18. Steelvlietstraat 19. Viveportenstraat 20. Kortewater 21. Tussen Meer (2)

21

1

3

17

5

6

7

2 8

9

20 16

Spelregels Denkend aan Osdorp Het klassieke geheugenspel in een speciale Osdorp-editie Het doel van Memory is om zoveel mogelijk paren van dezelfde kaartjes te verzamelen. Zo ook in deze speciale Osdorp-editie: allerlei mooie locaties in Osdorp vormen de 21 setjes in dit spel. Er is steeds een kaartje met een foto van ‘toen’ en een kaartje met een foto van ‘nu’ die samen een setje vormen. Zoek zoveel mogelijk setjes en je hebt gewonnen! Dit spel kun je doen met 2 of meer spelers.

Meer en Vaart

Langswater

Osdorpplein (1)

Meer en Vaart

Langswater

Osdorpplein (1)

Osdorperweg

Sloterplas

Osdorpplein (2)

Osdorperweg

Sloterplas

Osdorpplein (2)

Beginnen Druk alle kaartjes, ook de jokers, voorzichtig uit het boekje. Schud de kaartjes en leg ze met de gele kant naar boven op tafel.

Spelen De eerste speler draait een eerste en vervolgens een tweede kaartje om. Als de twee plaatjes een paar vormen mag speler 1 ze pakken en bij zich houden. Als ze niet hetzelfde zijn, is de volgende speler. Onthoud ondertussen goed welke plaatjes je al gezien hebt! De volgende speler (volgens de richting van de klok) mag nu een eerste kaartje omdraaien en proberen het tweede bijpassende kaartje te vinden. Als dat lukt blijft de beurt bij deze speler en mag die nog een keer. Als het niet lukt worden de kaartjes weer omgedraaid en terug gelegd.

Nu gaat de beurt naar de volgende. Let op: Ook als je niet aan de beurt bent, moet je goed opletten welke kaartjes worden gedraaid zodat je straks sneller de goede plaatjes vindt.

Jokers In het spel zitten 6 jokers: twee rode, twee blauwe en twee groene. Deze jokers kun je gebruiken om je onvolledige setjes mee op te vullen. Heb je bijvoorbeeld maar één kaartje van de Baden Powellweg en één joker? Zet die dan in en je hebt er weer een setje bij.

Natuurlijk vormen twee jokers van dezelfde kleur ook een paar.

Gewonnen!

Het spel eindigt als alle kaartjes van het speelveld op zijn. De speler met de meeste paren is de winnaar.

Memoryspel Osdorp 1950 - 2010

Denkend aan Osdorp

S.F van Oss-straat

Baden Powellweg

Pieter Calandlaan

S.F van Oss-straat

Baden Powellweg

Pieter Calandlaan

Osdorpplein (3)

Notweg

Osdorper Ban (1)

Osdorpplein (3)

Notweg

Osdorper Ban (1)

Memoryspel Osdorp 1950 - 2010

Denkend aan Osdorp

Klarenburg

Wildeman

Osdorper Ban (2)

Klarenburg

Wildeman

Osdorper Ban (2)

J. de Koostraat

Tussen Meer (1)

Steelvlietstraat

J. de Koostraat

Tussen Meer (1)

Steelvlietstraat

Memoryspel Osdorp 1950 - 2010

Denkend aan Osdorp

Viveportenstraat

Kortewater

Tussen Meer (2)

Viveportenstraat

Kortewater

Tussen Meer (2)

Joker

Joker

Joker

Joker

Joker

Joker

Memoryspel Osdorp 1950 - 2010

Denkend aan Osdorp