EZ Jaarverslag 2009

Jaarverslag 2009

{ } S A M E N V AT T I N G

Samenwerken in de Metropoolregio

Voorwoord 2009 gaat de boeken in als het jaar waarin de wereldeconomie zwaar werd geraakt.

Het heeft gevolgen voor Europa en voor Nederland. En dus ook Amsterdam. De voor onze stad zo belangrijke financiële sector heeft het zwaar te verduren, de woningmarkt is verzwakt en de luchtvaart heeft de recessie ook duidelijk gemerkt.

Daarentegen gaat het nog redelijk met de werkgelegenheid, trekt het toerisme weer aan en weten vele nationale en in­ ternationale bedrijven de Metropoolregio nog steeds te vinden.

Daar is onze top 5 notering als inter­ nationale vestigingsplaats in Europa ongetwijfeld debet aan. Deze prestatie is met grote inzet van de medewerkers van EZ Amsterdam tot stand gebracht met ­behulp van het Basisprogramma Economie, het programma Amsterdam Topstad en de regionale samenwerking amsterdam inbusiness. Het is een prestatie waar we trots op mogen zijn.

EZ Amsterdam blijft zich inzetten voor een sterke economische structuur en een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor kleine en grote bedrijven, voortbouwend op de inspanningen van de afgelopen bestuursperiode 2006 - 2010.

De samenwerking met de EZ-diensten van de gemeenten Amstelveen, Almere en Haarlemmermeer heeft duidelijk haar vruchten afgeworpen. Een van de ­speerpunten van EZ Amsterdam is dan ook de regionale samenwerking verder te versterken, zowel op het gebied van internationale acquisitie in amsterdam inbusiness als in het vormgeven en uitvoeren van het ­economisch beleid in PRES: het Platform Regionaal Economische Stimulering.

2009 was voor EZ Amsterdam het jaar om extra zeilen bij te zetten om de Amsterdamse en regionale economie te stimuleren. In dit jaarverslag leest u welke resultaten EZ Amsterdam, met vele samenwerkingspartners en gemeenten in de Metropoolregio, heeft bereikt.

Rijk van Ark Directeur Economische Zaken Amsterdam

Kijk op www.ez.amsterdam.nl voor de complete versie van het jaarverslag.

2

}

De vooraanstaande positie in E ­ uropa als internationaal concurrerende ­vestigingslocatie krijgt extra ­betekenis door de 105 nieuwe internationale ­bedrijven die zich in 2009 in de Metropoolregio vestigden. Deze aanwas is goed voor ruim 1250 directe en nog eens zoveel indirecte arbeidsplaatsen.

CITYMARKETING Projectleider Nnuss van der Veer bereidt de start voor van de Giro d’Italia begin mei op het Museumplein.

EZ Amsterdam in 2009 Een innovatieve, evenwichtige economie en een internationaal concurrerend vestigings­klimaat. Dat zijn volgens Economische Zaken Amsterdam de twee pijlers onder een vitale toekomst voor de Metropoolregio. We willen een regio waar bedrijven en ondernemers zich thuis voelen, waar iedereen meedoet en zich bekommert om de omgeving waarin m ­ ensen wonen en werken.

Vanuit deze visie heeft EZ Amsterdam in 2009 via maatregelen en activiteiten hard gewerkt aan de versterking van de Amsterdamse en regionale ­economie. Aan het begin van het jaar is bij EZ ­Amsterdam een speciaal team opgericht dat het College adviseert over te nemen maatregelen in het kader van de economische crisis.

Voor het ‘reguliere’ economische beleid geldt het Basisprogramma Economie als kader. Samen met het programma Amsterdam Topstad, is dit het fundament onder het economische beleid in deze collegeperiode. Amsterdam inbusiness, onderdeel van EZ Amsterdam, werft nieuwe en behoudt bestaande internationale ondernemingen voor de regio. Daarin wordt samengewerkt met omringende gemeenten om ook in breder verband de economische positie van de Metropoolregio Amsterdam te verstevigen.

Ambtelijk Team Kredietcrisis Dat 2009 een spannend jaar zou worden, was natuurlijk geen verrassing. Om de gevolgen van de recessie in kaart te brengen en adequate maatregelen te nemen heeft het Amsterdamse College begin 2009 een crisisteam bij EZ A ­ msterdam ingesteld.

In het Ambtelijk Team Kredietcrisis zitten, samen met EZ Amsterdam, vertegenwoordigers van de stadsdelen en van diensten die betrokken zijn bij beleid, financiën en arbeidsmarkt. Het crisisteam informeert College en Raad met dashboards en kwartaalrappor-

tages en adviseert over passende maatregelen. Die zijn erop gericht de effecten van de crisis te dempen, de crisis zo kort mogelijk te laten duren en er zo sterk mogelijk uit te komen.

Daarom houdt Amsterdam bijvoorbeeld vast aan het creëren van extra hotelcapaciteit. Het realiseren van meer hotelkamers blijft, ook in tijden dat het minder gaat, nodig om de verwachte groei van het toerisme op te vangen.

Een ander voorbeeld is het verbeteren van het ­binnen- en buitenklimaat op scholen. Die maat­regel heeft op de korte en de lange termijn effect: lokale installatiebedrijven kunnen direct aan de slag en scholen besparen structureel op energiekosten.

Basisprogramma Economie De maatregelen van het Ambtelijk Team Kredietcrisis zijn een aanvulling op het economische beleid dat is vastgelegd in het Basisprogramma Economie. In dit meerjarenprogramma geeft het College aan hoe zij de Amsterdamse economie wil stimuleren.

In het uitvoeringsprogramma 2009 is € 23 miljoen besteed aan onder meer leefklimaat, dienstverlening aan en fysieke vestigingsvoorwaarden voor onder­ nemers. In 2009 hebben 600 ondernemers gebruik gemaakt van de subsidieregeling Veilig Onder­ nemen, die bedrijven helpt om zich beter te beveiligen tegen overvallen en inbraken. Verder is het aantal kansenzones uitgebreid van drie naar zeven.

In deze wijken subsidieert Amsterdam onder­nemers die investeren in hun bedrijfsruimte.

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

3

K REDIET CRISIS TEAM

{

Helicopterview op de crisis Het College van Amsterdam stelde begin 2009 een crisis足 team in bij EZ Amsterdam dat de gevolgen van de kredietcrisis over de hele linie in kaart bracht en het college adviseert over hoe de crisis het hoofd te bieden.

Hoe zijn de langetermijneffecten van de crisis te sturen?

Dat is de centrale vraag die het crisisteam, onder leiding van programma足manager Clemens Sengers, probeert te beantwoorden. Een antwoord is het scheppen van een goed investeringsklimaat. Of door anticyclische maatregelen te treffen zoals het investeren in uitbreiding van hotelruimte terwijl het aantal toeristen afneemt. Of het verbeteren van het binnen- en buitenklimaat op scholen. Voor lokale installatiebedrijven levert dat werk op en scholen besparen structureel op energiekosten.

Meer weten over het Ambtelijk Team Kredietcrisis? Lees het gehele interview op de www.ez.amsterdam.nl.

Foto > Sharda Shajadsingh, Martijn van Vliet en Clemens Sengers in de City-Inn in aanbouw.

4

ONDERNEMERSCHAP Expats en ondernemers zijn zeer tevreden met het Expat­center.

Paul van Elk van ­Amsterdam Topstad was ­projectleider bij de oprichting. Het centrum, onder leiding van Pauline Genee (achtergrond), levert vanaf 2010 haar diensten ook aan de gemeenten Almere en Haarlemmermeer.

Amsterdam Topstad Amsterdam hoort in de top 5 van Europese vestigingssteden. Een van de vragen is dus: hoe versterken we het vestigingsklimaat voor bedrijven? Het antwoord bestaat onder andere uit het economisch investeringsprogramma van Amsterdam Topstad. Dat programma is in 2006 ingesteld voor de uitvoering van het thema ‘Mensen maken Amsterdam’ uit het programma-akkoord. Het programma Amsterdam Topstad was inhoudelijk en financieel verbonden aan de Collegeperiode 2006-2010 en richtte zich op het wegnemen van belemmeringen, het versterken van kwaliteiten in de stad (zie Sectoren nader bekeken) en het etaleren daarvan (citymarketing).

Belemmeringen wegnemen Moesten buitenlandse werknemers vroeger langs diverse loketten, sinds 2008 is er het Expatcenter, dat is opgezet samen met de gemeente Amstelveen.

Geen versnipperde dienstverlening, maar ­één loket voor alle vergunningen. Expats en hun werkgevers zijn zeer enthousiast. De 3300 expats die in 2009 kennismaakten met de zogenaamde ‘one stop shop’, geven het centrum bijna een 9 voor de dienstverlening. Bedrijven geven bijna een 8, terwijl Amsterdam vroeger niet eens een voldoende haalde. Omdat gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam steeds meer samen optrekken, werkt het centrum sinds 2010 ook voor Almere en De Haarlemmermeer.

Ook expliciet werken aan gastvrijheid helpt. ­Volgens bezoekers is Amsterdam namelijk gastvrijer ­geworden. In een jaar tijd ging de waardering van een 7.6 naar een 8+, dankzij de trainingen in gastvrijheid voor hotelpersoneel, taxichauffeurs en speciale welkomstteams die bezoekers op straat aanspreken en verder helpen.

Kwaliteiten etaleren Ook in 2009 wist Amsterdam internationaal de aandacht te trekken met spraakmakende evenementen.

Onder het motto ‘be good and tell it’, initieerde en ondersteunde Amsterdam Topstad een reeks ­internationale publiekstrekkers.

Modeliefhebbers konden hun hart ophalen bij Dutch Design Double, dat voor de tweede keer in onze stad plaatsvond. Wielerfanaten staan in mei 2010 op het Museumplein waar dan de Giro d’Italia van start gaat. Dit vermaarde sportspektakel maakt ­Amsterdam een paar dagen tot het centrum van de complete wielerwereld.

Verder is er een evenementenbureau opgericht om het organiseren van grootschalige evenementen te vergemakkelijken. Citymarketingorganisaties zijn meer gaan samenwerken en I amsterdam wordt gerichter ingezet.

De sterke band met New York is nog eens bevestigd dankzij de uitgebreide viering van het 400-jarig bestaan van die stad. In 2009 hebben New York en Amsterdam hard gewerkt aan ­wederzijdse toerisme- en handelsbevordering, culturele promotie en k­ ennisuitwisseling. De NY400evenementen hebben de positie en kernwaarden van Amsterdam in New York verstevigd en in beide landen voor veel positieve publiciteit gezorgd.

amsterdam inbusiness Een nieuwe vestiging? Of een nieuw hoofdkantoor?

Kom naar Metropoolregio Amsterdam! Steeds meer nationale en internationale bedrijven pikken die boodschap op. De aanwezigheid van Schiphol en de strategische ligging van het gebied qua transport en distributie, zijn aantrekkelijk. De arbeidsmarkt is spekkoper: inmiddels voorzien ruim 1.900 internationale bedrijven met meer dan 139.000 directe arbeidsplaatsen in ruim 17% van de directe werk­ gelegenheid in de regio Amsterdam.

Amsterdam en de omringende gemeenten w ­ erken dan ook hard aan de werving en behoud van ­internationale bedrijven onder meer via het Investor Development programma. In amsterdam inbusiness werken de economische diensten van Amsterdam, Amstelveen, Almere en Haarlemmermeer samen

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

5

FINANCIEEL TOPONDERWIJS Reiniera van Pallandt en Antonio Carretero de Jong krijgen toponderwijs in de Duisenberg school of finance van decaan Dirk Schoenmaker.

op het gebied van interna­tionale marketing en ­acquisitie.

Amsterdam inbusiness was in 2009 leidend bij ruim 50% van de vestigingen van nieuwe internationale bedrijven. En mét resultaat.

aantal bedrijven

In 2009 kozen 105 nieuwe internationale bedrijven voor de Amsterdamse regio. Hierbij gaat het in 18 gevallen om een Europees hoofdkantoor. Het leverde 1.255 n ­ ieuwe arbeidsplaatsen op, ruim 500 meer dan in 2008. De verwachting is dat de 1.255 arbeidsplaatsen de komende drie jaar uitgroeien naar 2.118. In 2009 zijn er door consolidatie ook 8 substantiële uitbreidingen geweest bij bestaande internationale vestigingen die samen 748 nieuwe arbeidsplaatsen opleverden. Bovendien zorgt iedere medewerker van een nieuwe onderneming ook voor extra arbeidsplaatsen bij dienstverleners en toe­

Net als in 2008 telt de ICT-branche de meeste nieuwe bedrijven (26). Andere grote sectoren zijn de financiële en zakelijke dienstverlening (17) en de creatieve industrie (10). Dit zijn ook de drie voornaamste branches waarop amsterdam inbusiness zijn acquisitiepijlen richt.

Verder laat de Aziatische markt een flinke groei zien: in 2009 vestigden 37 Aziatische bedrijven zich in de Amsterdamse Metropoolregio, tegenover 31 in 2008. Er kwamen 33 bedrijven uit Noord-Amerika en 35 uit Europa. De grootste investering in 2009 kwam van de Canadese vliegtuigfabrikant Bombardier, die op Amsterdam Airport Schiphol een onderhouds­ centrum voor businessjets opzet.

6000

100

5000

80

4000

60

3000

40

2000

20

1000

Bedrijven

0

Arbeidsplaatsen (cumulatief)

0 2006

2007

2008

2009

aantal arbeidsplaatsen

120

2005 6

leveranciers. Volgens diverse onderzoeken telt een directe arbeidsplaats dubbel.

MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF Dolf Kloosterziel, MKB Manager in Amsterdam, helpt ondernemers zoals Judith Berbers van Lunchroom Het Zonnehuis zich te organiseren in een ondernemers­vereniging.

Sectoren nader bekeken EZ Amsterdam heeft in 2009 uiteraard niet stilgezeten. Samen met Amsterdam Topstad en tal van samenwerkingspartners in de regio is hard gewerkt aan een vitale economie. EZ Amsterdam heeft in veel economische sectoren voor krachtige impulsen gezorgd. Wat hebben die opgeleverd en wat is de stand van zaken per sector?

Luchtvaart Na een dramatisch begin eindigde 2009 met enige tekenen van herstel voor het luchtvervoer. Bij het vergelijken van cijfers van dezelfde maanden van 2009 met die van 2008 valt op dat het verschil in passagiers dat op Schiphol landt, gaandeweg 2009 slinkt.

Dat geldt zowel voor passagiers uit Europa als uit de rest van de wereld. EInd 2009 haalde het passa­ giersvervoer bijna het niveau van eind 2008, terwijl in de eerste helft van 2009 het verschil nog ruim 11% lager was vergeleken met dezelfde periode in 2008.

Het vrachtvervoer herstelt zich nog krachtiger. In december 2009 was er voor het eerst sinds mei 2008 weer sprake van een groei ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. In december 2009 werd 118.592 ton vracht omgezet. Dit is nog wel een stuk lager dan in 2008 en vergelijkbaar met het niveau van februari 2007.

Er is besloten tot een nieuwe koers voor de NV Luchthaven Schiphol (NVLS). Geen beursgang, maar een rol voor de luchthaven als vitale infrastructuur, een vervoersknooppunt met een groot aantal d ­ irecte, wereldwijde verbindingen voor de ­Amsterdamse regio (en Nederland). De NVLS zet in op het terugveroveren van klanten door concurrerende tarieven, betere service, een uitstekend transferproduct en excelleren in duurzaamheid.

Positief nieuws kwam van de ‘Alderstafel’, het ­adviesforum over de toekomst van de luchtvaart onder leiding van de heer Alders.

Een aantal maatregelen uit het convenant Hinderbeperking is, na een experimenteerperiode en een

formele inspraakprocedure, inmiddels uitgevoerd.

Vooral de nieuwe uitvliegroute van de Polderbaan leverde een extra vermindering op van 13.710 ­gehinderden in de omgeving.

De Alderstafel tracht daarnaast de uitwerking van het nieuwe Normen- en Handhavingstelsel voor de zomer van 2010 af te ronden zodat per 1 september een twee jarig experiment met het nieuwe stelsel kan starten. Besluitvorming over definitieve invoering van het nieuwe stelsel vindt plaats na afloop van dit experiment.

De regionale samenwerking rond Schiphol beleefde in 2009 een doorstart. De samenwerkende partijen in Schiphol Area Development Company (SADC) hanteren een nieuwe ruimtelijk economische visie, met als kern de clusterstrategie. Daarbij gaat het om het afstemmen van werklocaties op de behoeften van kansrijke economische clusters.

Industrie en haven De Amsterdamse industrie blijft een belangrijke pijler onder de regionale economie, als deel van een groot industrieel cluster in het Noordzeekanaalgebied.

Dat cluster vormt met circa 75.000 arbeidsplaatsen een van de vijf grote industrieregio’s van Nederland.

De industrie levert 14% van de werkgelegenheid in de marktsector. Bij toeleverende bedrijven en dienstverleners verdient nog eens eenzelfde hoeveelheid werknemers hun boterham.

De Amsterdamse haven is nog steeds de vierde haven van Noordwest-Europa, ondanks de crisis.

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

7

H AN S VAN WIJK

{

De stad opnieuw verkopen “In deze crisis bezinnen inter­nationale bedrijven zich opnieuw op hun vestigings­ locaties. Wil je ze in Amsterdam houden, dan moet je er een schepje bovenop doen”, aldus Hans van Wijk. Samen met zijn collega Justyna Krajewska geeft hij vanuit EZ Amsterdam

Investor Development richt haar pijlen op bestaande bedrijven. Met accountmanagers wordt het uiterste gedaan om bedrijven voor de Metropoolregio Amsterdam te behouden. Hoe? Door hun problemen te inventariseren en te helpen oplossen. Voorbeeld?

De sterk groeiende Franse basisschool ‘Vincent van Gogh’.

Dankzij de intensieve bemiddeling van EZ Amsterdam en Stadsdeel Oud-Zuid is er voor deze school in zeer korte tijd een grotere locatie gevonden.

Meer weten over Investor Development? Kijk dan op www.ez.amsterdam.nl voor het gehele interview.

invulling aan de Investor Development Desk van amsterdam inbusiness.

8

Foto > Hans van Wijk biedt Franse basisschool ‘Vincent van Gogh’ meer ruimte op een nieuwe locatie.

Weer een verbetering van het vestigingsklimaat voor internationale bedrijven.

FINANCIËLE SECTOR Dieter Oude Kotte ondersteunde Mohamed Bouker, Director business development Holland & UK van Banque Chaabi du Maroc bij vestiging in Amsterdam.

Weliswaar daalde de overslag met 3% tot 73 miljoen ton, maar dat verlies was veel kleiner dan in andere havens. De sterke groei van de overslag van olieproducten maakte dat de impact van de recessie op de overslagcijfers beperkt bleef. De grootste daling vond plaats in de containersector door het wegvallen van twee van de drie diepzeediensten van Amsterdam Container Terminal.

Tweede sluis bij IJmuiden Het Havenbedrijf heeft zich ingezet voor de bouw van een tweede grote sluis bij IJmuiden. In november 2009 ondertekenden minister Camiel Eurlings, gedeputeerde Elisabeth Post en wethouder Freek Ossel het convenant voor de financiering van de sluis. De nieuwe sluis krijgt een diepte van 18 meter, zodat ook de grotere zeeschepen in de haven van Amsterdam k­ unnen afmeren. Dat opent perspectieven voor groei.

banen af, waarvan een derde deel op de Zuidas.

Dat is een daling van 7%. Ook de zakelijke dienstverlening, zoals advocaten, ict-specialisten en consultants, gelieerd aan de financiële sector, gaf 7% terrein prijs, wat neerkomt op 2.000 arbeidsplaatsen.

Om ­Amsterdam aantrekkelijk te houden als vestigingsplaats voor deze branche ondersteunt EZ Amsterdam diverse initiatieven zoals het Holland Financial Centre. Dit platform en kenniscentrum voor de financieel-zakelijke sector houdt zich bezig met onder meer betalingsverkeer, retirement (Pension Desk), beurs/handelsderivaten, duurzaamheid en financiën en handel in CO2.

Een ander voorbeeld is de Duisenberg school of finance, die haar tweede jaar is ingegaan met een succesvol curriculum. Het aantal studenten is bijna ­verdubbeld tot zestig. Verder zijn er financiële congressen a ­ an­getrokken, zoals Triple Bottom Line Investing (TBLI) en The Amsterdam Global Conference on Sustainability and Transparency over duurzaamheid.

Bedrijvenmanager Om bedrijven in het havengebied te ondersteunen werkt een bedrijvenmanager van EZ Amsterdam als intermediair tussen bedrijfsleven en gemeente.

De bedrijvenmanager werkt via beheergroepen aan goed beheer van de Amsterdamse bedrijventerreinen, veilig en duurzaam ondernemen, de aanpak van hinderlijke of onnodige regelgeving en gezamenlijke inkoop van energie.

Ook heeft de bedrijvenmanager met ORAM en de overige ondernemersverenigingen in het Noordzeekanaalgebied een regionaal platform opgericht.

Daarin delen specialisten uit de industrie hun kennis en ervaringen op het gebied van Arbo-wetgeving, externe veiligheid en milieu. Gezamenlijk representeren de deelnemers in dit platform meer dan 25.000 werknemers en een jaaromzet van € 10 miljard.

Financiële sector De financiële dienstverlening heeft een zwaar jaar achter de rug. De werkgelegenheid nam met 3.350

Dan de nieuwe vestigingen: in 2009 zijn meer dan tien financiële instellingen in Amsterdam neergestreken, waaronder Saxo Bank, Vocalink, Banca Leonardo & Co, Sabic Capital en de Banque Chaabi du Maroc.

Het Investor Developmentprogramma tenslotte is gericht op het behoud van bedrijven door met ­behulp van accountmanagers specifieke p ­ roblemen van bedrijven te helpen oplossen. Zo worden ­bijvoorbeeld ter stimulering van de financiële sector, telecom­ontwikkelingen gecoördineerd en stadsdeelbeleid afgestemd.

ICT en nieuwe media In 2009 is een stevige stap gezet in het intensiveren van de samenwerking met bedrijven en kennis­ instellingen op ICT-gebied. Allereerst de lancering van het Amsterdamse ICT Cluster, met daarin ­vertegenwoordigers van het ICT-bedrijfsleven en kennisinstellingen. Samen met lokale overheden werkt het cluster aan initiatieven om de economische kracht van de ICT-sector binnen de regio te verster-

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

9

MARGARETA HEIS

{

Warm welkom voor bedrijven Voor Nederlandse bedrijven die zich willen vestigen in Amsterdam of binnen de stad willen verhuizen, is de bedrijvenloods in het leven geroepen. “Maar dat doen makelaars toch?”

Dat is juist. Maar bij het vinden van een nieuwe locatie komt veel kijken. Bedrijven kunnen te maken krijgen met ruimtelijke en bureaucratische knelpunten en procedures.

En hier biedt bedrijvenloods Margareta Heis, samen met de accountmanager bedrijven, de helpende hand. “Natuurlijk ben ik goed op de hoogte van de vastgoedmarkt”, zegt Margareta.

“Elk gebied heeft zijn eigen kenmerken, waardoor het voor bepaalde categorieën bedrijven geschikter is dan voor andere.

Ook ken ik de vele thematische bedrijfsverzamelgebouwen, de planologische mogelijkheden en onmogelijkheden en de complexiteit van het vestigingsproces in een stad als Amsterdam. Zie mijn werk als smeerolie in een complex georganiseerde stad.”

Lees op www.ez.amsterdam.nl hoe zij als een spin in het web bedrijven verder helpt.

Foto > Bedrijvenloods Margareta Heis helpt ondernemers als Paul Hiel zich in Amsterdam te vestigen.

10

KANSENZONES Engelien Hengeveld, project­ leider van de investerings­ regeling voor ondernemers in economische kansenzones, bij Bakkerij Bermo in Geuzenveld-Slotermeer. Dit was één van de ondernemers die met behulp van deze subsidie in 2009 zijn zaak kon vernieuwen.

ken en om ICT nadrukkelijker te benutten voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken op terreinen als zorg, onderwijs, veiligheid en duurzaamheid (Smart City).

Daarnaast was het ICT Cluster betrokken bij de voorbereiding van de Amsterdamse ICT Agenda, die eind 2009 door het College van B&W is vastgesteld.

Amsterdam heeft het grootste internetknooppunt ter wereld en lijkt, dankzij de inzet van Amsterdam Topstad, kansrijk bij het binnenhalen van één van de vijf in Europa te vestigen supernodes (hoogwaardige ICT-infrastructuur met grote rekencapaciteit).

De gemeente Amsterdam en verschillende bedrijven hebben meegedaan aan een pilot van het Smart Work Center in Almere. Het ging om het stimuleren van nieuwe initiatieven rond filereductie, duurzaamheid en ‘modern werken’. Een eerste resultaat is de Stichting ‘Double U’, waarbij inmiddels vijftien Smart Work Centers zijn aangesloten.

Creatieve industrie ‘Creative Amsterdam’ is de noemer voor de ­Amsterdamse inspanningen om de creatieve ­industrie in zeven steden in de Noordvleugel te ­versterken. Het project liep in 2009 af, maar een ­vervolg is wenselijk. Een aanvraag voor het project ‘Creative Amsterdam, The Next Level’, ­ingediend bij het programma Pieken in de Delta van het Ministerie Economische Zaken, is inmiddels gehonoreerd.

Dan is het project ‘Creative City Lab Amsterdam Area 2009’ opgezet. Daarbinnen bundelen het bedrijfs­leven, overheden, kennisinstellingen en de ­creatieve i­ndustrie hun innovatieve krachten om op een creatieve en duurzame manier maatschappelijke en economische ontwikkeling te realiseren voor urgente en complexe vraagstukken. In 2009 was het thema Klimaatverandering & CO2-reductie.

Binnen dit thema is onderzocht welke belangrijke kwesties en complexe zaken, dringend om oplossingen ­vragen. De centrale vraagstelling: ‘ontwikkel creatieve en vernieuwende oplossingen voor een

k­ limaatneutrale bestaande woonwijk’ is in samenspraak met de co-financiers vastgesteld.

En verder: speciaal voor de filmindustrie is er een filmcommissioner aangesteld die het maken van filmopnamen in de stad gaat vergemakkelijken.

Amsterdam T ­ opstad trof de voorbereidingen voor de komst van het Amsterdam Centre for Service and ­Innovation (AMSI, een topopleiding voor diensteninnovatie) en een excellente opleiding ‘creative ­leaderschip and entrepreneurship’. In september 2009 is de Amsterdam University College gestart die de eerste tweehonderd studenten klaarstoomt om bij te dragen aan de kenniseconomie. En er zijn sinds 2007 in totaal zes creatieve hotspots voor creatieve en innovatieve ondernemers opgezet, waaronder Duintjer CS en het Volkskrantgebouw.

Life sciences Life sciences is het speelveld van farmaceutische en moderne biotechbedrijven. Amsterdam heeft veel gedaan om deze sector uit te bouwen.

EZ Amsterdam was betrokken bij enkele belangrijke mijlpalen in 2009. Om te beginnen is het Life ­Sciences Centrum Amsterdam gelanceerd. Daarin gaan de technology transfer-bureaus van verschillende centra gezamenlijk werken aan het tot waarde brengen van kennis. Het Life Sciences Centrum Amsterdam is opgericht door een aantal Amsterdamse kennisinstellingen met financiële steun van EZ Amsterdam.

Een tweede mijlpaal was de oprichting van het Life Sciences Fonds Amsterdam, een publiek private samenwerking samenwerking van de Rabobank, ING, Provincie Noord-Holland en gemeente Amsterdam.

Het fonds investeert in life science startups, zoals AIMM Therapeutics.

Tot slot het project Bioport Europe, dat ook in 2009 begon. Het is een Life Sciences expertise- en handelscentrum dat Indiase biotechbedrijven ondersteunt bij het toetreden tot de Europese markt.

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

11

MO MONEY

{

Henk, Fatima en Quincy zijn cool “Het kan niet zo zijn dat alle ‘randgroepjongeren’ voor galg en rad opgroeien”, dacht Enrico Bartens na een agressieve confrontatie op straat. Als reclameman p ­ robeert hij van deze jongeren een A-merk te maken en kansen te bieden op de arbeidsmarkt.

Hoe?

12

Met zijn collega Simon Neefjes, CEO TBWA, bedacht hij het ­concept voor Mo Money. Niet voor de harde kern, maar voor de jongeren die bij gebrek aan ­perspectief lonken naar ‘de straat’.

En voor alle Henken, ­Mohammeds, Quincy’s en Fatima’s die ondanks een ROC- of hbo-diploma nooit voor sollicitatie­ gesprekken ­worden uitgenodigd. Bartens en Neefjes zochten contact met wethouder Asscher, die zich er - net als stadsdeelvoorzitter Marcouch - vierkant achter stelde.

De TBWA’ers vroegen Tempo-Team om hun expertise in te zetten. Mo Money opende oktober 2009 haar deuren bij het Jongeren Service Punt in Slotervaart. Voor alle Amsterdamse jongeren, ongeacht hun verleden of achtergrond. Het belangrijkste is dat ze gemotiveerd zijn om aan het werk te gaan.

Op de website leest u meer over hoe dit initiatief tot stand is gekomen. Kijk op www.ez.amsterdam.nl.

Foto > Arbeidsmarkt: Ada Somsen (EZ Amsterdam), Martijn van Baekel (Tempo Team), Simon Neefjes

en Enrico Bartens (TBWA) bieden jongeren perspectief.

HOTELBELEID Hotelloods René van Schie (r) werkt aan uitbreiding van hotelkamers in de Metropool­ regio. De samenwerking met Adri Doorneveld (l) van stadsdeel Noord verloopt uitstekend zoals bij de Oude Taveerne in Durgerdam van eigenaar Ron van Dijk.

Toerisme en hotels

Bedrijfsruimte

Het toerisme in Amsterdam lijkt aan te trekken. ­Terwijl het aantal overnachtingen in heel Nederland nog daalt, is er in Amsterdam alweer sprake van groei. Musea halen sinds begin 2009 weer meer ­bezoekers binnen, vooral dankzij de Hermitage.

Sinds de opening in juni heeft dit museum in een half jaar al 630.000 bezoekers ontvangen, twee maal het verwachte aantal. Andere Amsterdamse attracties doen het minder goed dan de musea, al is het verschil in afname van het aantal bezoekers tussen 2008 en 2009 gaande het jaar minder groot geworden’

De kantorenmarkt liet in 2009 een trendbreuk zien.

De opleving van de economie sinds 2005 werd tenietgedaan door de economische recessie. Na een gestage daling nam de leegstand weer toe. Sinds 2006 spant EZ Amsterdam zich samen met andere gemeentelijke diensten in om de leegstand terug te brengen, onder andere door de schijnwerpers te ­zetten op transformatie van kantoren in woonruimte en hotels. De kantorenloods heeft hierin een belangrijke functie. De kantorenloods, ondergebracht bij het ontwikkelingsbedrijf, werkt hierbij nauw samen met de bedrijvenloods en de hotelloods in het Accommodatieteam.

Het centrum van de stad kampt al langer met een grote druk op de voorzieningen. Daarom wil Amsterdam het toerisme beter spreiden over de stad. Dat geeft het centrum meer lucht en helpt andere delen van de stad aan extra bedrijvigheid en werkgelegenheid. Voor toeristen zijn handzame fietsroutes en kaarten ontwikkeld in gebieden buiten het centrum.

Hiernaast worden toeristen ertoe verleid hun verblijf in Nederland te verlengen door hen te wijzen op de aantrekkelijkheden van de regio. Momenteel bezoekt 14% van de bezoekers aan Amsterdam ook de regio, in 2015 moet dit 20% zijn. De regio kan s­ amen met Amsterdam voor voldoende onderdak zorgen, een vernieuwend toeristisch product neerzetten en met één overkoepelende toeristische boodschap de ­metropoolregio Amsterdam promoten bij buitenlandse toeristen en touroperators.

Afgelopen jaar is in kaart gebracht hoe de ­verschillende gemeenten zich toeristisch gezien ­onderscheiden en hoe dit marketingtechnisch vorm kan krijgen. Er is een uitgebreid toeristisch ­programma (Amsterdam bezoeken, Holland zien) ­opgesteld voor het organiseren van evenementen, het verbeteren van de bereikbaarheid van toeristische locaties en het realiseren van 15.000 extra hotelkamers (9.000 in Amsterdam en 6.000 in de regio) in 2015. Voor Amsterdam gaat het behalve om kamers in de drie en vier sterrencategorie, om low budget producten, twee tophotels, een zorg­hotel, een familiehotel en extended stay hotels.

Om tegemoet te kunnen komen aan de nieuwbouwwensen van het (internationale) bedrijfsleven, moeten er nieuwbouwlocaties voorhanden zijn. ­Tegelijkertijd moet de Metropoolregio worden behoed voor een overmaat aan locaties die elkaar beconcurreren. Daarom wordt sinds 2005 succesvol regionaal samengewerkt aan herstructurering van bedrijfsvastgoed in het Platform Bedrijven en ­Kantoren Metropoolregio Amsterdam (PLABEKA).

Zuidas Ook op de Zuidas leidde de recessie in 2009 tot minder kantoornieuwbouw. Toch waren er lichtpuntjes. Advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek concentreerde zijn R ­ otterdamse, Haagse en Amsterdamse vestigingen hier en pensioen­ uitvoerder APG verhuisde van Schiphol naar de Zuidas.

In 2009 heeft het Rijk een nieuwe vertegenwoordiger aangewezen, die onderzocht hoe de businesscase Zuidas haalbaar kan worden en hoe het stedenbouwkundig ontwerp dan moet worden aangepast. Het resultaat is dat het dokmodel gefaseerd wordt uitgevoerd. In eerste instantie wordt de A10 ondergronds aangelegd. Rijk (weg), ProRail (spoor) en gemeente (grond) werken hierbij samen.

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

13

AGGIE AU GENBROE

{

Bedrijfsruimte voor pioniers Het is aan de private sector en de woningcorporaties om klein­ schalige bedrijfsruimten aan te bieden. De vraag naar ruimten tussen de 25 en 150m2 is echter groter dan het aanbod.

Omdat de markt daar te w ­ einig in voorziet, is de gemeente aandeelhouder van de ont­

Met een eenmalige objectsubsidie wordt het lucratiever om ­ relatief dure kleinschalige bedrijfsruimten te ontwikkelen.

Twintig kleine bedrijfsunits van 50 m2 zijn immers duurder dan één unit van ­duizend m2. Om kleinschaligheid aantrekkelijk te maken, ­worden de meerkosten met die objectsubsidie gedekt. Lees op onze ­website hoe Aggie Augenbroe, senior beleids­adviseur van EZ Amsterdam, coach en trainer Corina Vink aan een ­geweldige plek op IJburg heeft geholpen. Een kantoor waar ze ‘te voet naar toe kan’. Het gehele interview vindt u op onze website www.ez.amsterdam.nl.

wikkelingsbedrijven Amster­ damse Compagnie en Startgoed ­Amsterdam.

Foto > Ruimte voor ondernemers: Aggie Augenbroe (r) hielp coach en trainer Corina Vink aan bedrijfsruimte.

14

REGIONALE SAMENWERKING De vestiging van Bombardier op Schiphol is het succes van ­regionale samenwerking.

Vlnr. B. Pulles (directeur NFIA), J. Bond (gedeputeerde Provincie N-H), H. van der Meer (directeur amsterdam inbusiness, EZ Amsterdam), R. Bergh (directeur SADC), M. Mcquay (president Bombardier Aircraft Service Centres) en A. van Dijk (wethouder EZ, Gemeente Haarlemmermeer).

Regionale samenwerking De gemeenten in de Metropoolregio weten elkaar steeds beter te vinden en werken op meer en meer vlakken samen. Neem alleen al amsterdam inbusiness die de kwaliteiten van regio internationaal vermarkt. Samenwerking is ook logisch. Bedrijven uit onder meer Aziatische landen en ook de VS, kijken niet naar Amsterdam als stad, maar naar de aantrekkingskracht van de gehele regio. Via het PRES heeft samenwerking een extra impuls gekregen.

Via het PRES (Platform Regionaal Economische ­Structuur Metropoolregio Amsterdam) werken de gemeenten meer dan ooit samen om de regionale economie klaar te stomen voor een gezonde toekomst. Tijdens de tweede PRES-conferentie op 9 december 2009 werd de Economische Agenda Metropoolregio Amsterdam 2010-2014 vastgesteld, getiteld ‘Global Business Gateway’. Het PRES, gestart in 2008, is een informeel overleg van de portefeuillehouders EZ van de gemeenten Almere, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Hilversum, Zaanstad, de Stadsregio Amsterdam, de provincies Flevoland en Noord-Holland en de voorzitter van de Kamer van Koophandel Amsterdam.

De Economische Agenda moet de Metropoolregio Amsterdam in de selecte groep van vijf Europese topregio’s houden. Daarvoor zal de regionale ­economie kwantitatief en kwalitatief moeten groeien.

De opgave is de ‘magische mix’ van veelzijdige economische structuur, arbeidspotentieel, kennis en creativiteit, vestigingsklimaat en cultuurhistorie/ omgeving beter zichtbaar te maken voor relevante

doelgroepen en tegelijkertijd die mix verder te versterken, zowel in de breedte als in de diepte. Dat vraagt om een gezamenlijke inspanning van bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden in de hele regio. Op het schaalniveau van de Metropoolregio Amsterdam creëert alleen een dergelijke krachtenbundeling voldoende massa, diversiteit, interactie en excellentie. Daarbij wil de regio de huidige projectmatige aanpak (‘projectenmachine’) vervangen door een programmatisch investeringsprogramma voor de langere termijn.

Het op de conferentie overeengekomen economisch manifest bevat voorstellen om met regionale over­ heden, ondernemers en kennisinstellingen samen aan de slag te gaan en afspraken te maken over de uitvoering van de Economische Agenda.

Daarnaast is het noodzakelijk dat de gemeentelijke budgetten voor economische versterking de ­komende jaren op niveau blijven, ondanks de recessie. Dit moet verankerd worden in de nieuwe college­akkoorden na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010.

Jaarverslag 2009 EZ Amsterdam

15

{ } Colofon

Uitgave, april 2010 Gemeente Amsterdam, Economische Zaken Gebouw Metropool Weesperstraat 89, 1018 VN Amsterdam Postbus 2133, 1000 CC Amsterdam T 020 552 3236 E info@ez.amsterdam.nl I www.ez.amsterdam.nl EZ Amsterdam is onderdeel van de OntwikkelingsAlliantie van de Gemeente Amsterdam en werkt daarin intensief samen

met de diensten Infrastructuur, Verkeer en Vervoer, Ruimtelijke Ontwikkeling, het Ontwikkelingsbedrijf, ProjectManagement Bureau en het Ingenieursbureau.

Interviews en redactie Movement, Amsterdam Fotografie Katrien Mulder Vormgeving Studio Zwaan, Diemen Drukwerk Johan EnschedĂŠ Amsterdam