Nieuwsbrief RijnGouwelijn Maart 2011 > nr. 7
Pagina 2
Pagina 4
Pagina 8
Wat betekent de aanleg van de RijnGouwelijn voor de omgeving in Leiden
Utrecht is om; iedereen wil nu een tram!
Vervoerbedrijf voor de RijnGouwelijntrams
Bouwwerkzaamheden RijnGouwelijn op schema
Column Asje van Dijk
De komst van de RijnGouwelijntram neemt concrete vormen aan. Dit jaar bouwt ProRail verder in Alphen aan den Rijn, Boskoop, Waddinxveen en Gouda. In juni, september en november zijn er weekenden ingepland waarin geen treinen rijden en aan het dubbelspoor wordt gewerkt. De trams van de RijnGouwelijn gaan het eerst rijden op het traject Gouda-Alphen. Daar vinden nu al bouwwerkzaamheden plaats. In Alphen aan de Rijn wordt het station geheel gemoderniseerd. De nieuwe tunnel onder het station is vorig jaar opgeleverd en leidt in de nabije toekomst ook naar de perrons voor de RijnGouwelijn. Daarnaast maakt ProRail hier een tweede rangeerspoor voor de goederentrein naar het bedrijf Electrolux.
Bouwwerkzaamheden 2011 Dit jaar verwijderen we in Alphen aan den Rijn het tijdelijke lightrailperron en starten we met de bouw van de definitieve lage perrons zodat passagiers straks gelijkvloers kunnen instappen. Naast dat dit comfortabel is voor de reizigers verkort het ook de instaptijd. Ook werken we aan de bovenleiding, het spoor en de wissels. In Boskoop starten we met de bouw van halte Snijdelwijk. Na de zomer past ProRail het spoor tussen Gouda en Boskoop aan. De bouw van halte Goudse Poort in Gouda start in juni. Eind 2012 moet deze halte klaar zijn. In Waddinxveen wordt dit jaar gebouwd aan de bovenleiding. Bovendien wordt eind dit jaar daar de tunnel Verlegde Dreef opgeleverd.
Omwonenden De werkzaamheden aan het spoor raken vooral de ‘buren’ van de spoorlijn. Omwonenden kunnen overlast ondervinden van licht, geluid, bijvoorbeeld door heien, en van omleidingen. ProRail probeert zoveel mogelijk overlast weg te nemen door de omgeving goed en tijdig te informeren. Over werkzaamheden die overlast geven stuurt ProRail bewoners en bedrijven rondom het spoor een brief. En we nodigen bewoners uit voor een toelichting op een informatiebijeenkomst.
Aanpassing aan het spoor De RijnGouwelijn heeft als unieke eigenschap dat de trams straks over treinspoor én tramspoor rijden. Tussen Gouda en Zoeterwoude gaat de RijnGouwelijn over het bestaande treinspoor rijden. Tot Alphen rijden er straks alleen nog maar trams. Tussen Alphen en Zoeterwoude gebruikt de tram het spoor samen met de intercities van NS. Tussen Alphen en Zoeterwoude komt dus geen speciaal RijnGouwelijn-spoor. Wel moet er een tweede spoor aangelegd worden dat zowel door de tram als de trein gebruikt gaat worden. Ook moet het bestaande spoor worden aangepast en verbeterd. Tussen Gouda en Alphen moet het bestaande spoor uitgebreid worden met kleine stukken spoor waar tegenliggende trams elkaar kunnen passeren.
Nieuwe haltes De RijnGouwelijn krijgt in de toekomst ruim veertig haltes. Ten oosten van Alphen worden hiervoor voorbereidingen getroffen. Nieuwe haltes zijn: Goudse Poort, Waddinxveen Zuid, en Boskoop Snijdelwijk. Tussen Alphen aan den Rijn en Leiden komen nog vier nieuwe haltes: Alphen West, Hazerswoude, Zoeterwoude Smeetsweg en Zoeterwoude Meerburg. De bestaande stations krijgen een opknapbeurt en de perrons worden aangepast. De tram heeft een lage vloer, dus voor de RijnGouwelijn worden lage perrons aangelegd.
Over je eigen schaduw springen Als ik ergens een hekel aan heb, is het aan overheden die langs elkaar heen werken. Het staat verbeteringen in de weg en is niet te verkopen aan inwoners. Als overheden samen belangrijke stappen nemen waardoor ontwikkelingen die eens ver weg leken opeens snel dichterbij komen, word ik extra blij. In het zo belangrijke dossier RijnGouwelijn zetten we die stappen. Alle, en ik zeg met nadruk alle, gemeenten tussen Gouda en Katwijk staan achter de komst van de tram tussen Gouda en de kust. Ondertekende overeenkomsten zijn hier het bewijs van. De lijn komt er. Langs het hele tracé zijn de mouwen opgestroopt. Om u een indruk te geven; ten oosten van Leiden bouwen we. Aan het spoor tussen Gouda en Alphen en aan haltes Alphen, Boskoop, Boskoop Snijdelwijk, Waddinxveen en Goudse Poort. Met Leiden werken we aan de milieueffectrapportage en het ontwerp van de lijn door de stad. Ten westen van Leiden maken we een inpassingsplan en bepalen we dit jaar hoe de straten waar de tram doorheen rijdt eruit komen te zien. Waarom vind ik dit nu zo belangrijk? Iets wat het proces van de afgelopen jaren duidelijk maakt, is dat de aanleg van een regionale openbaar vervoerverbinding niet zonder slag of stoot gaat. Net als de aanleg van een weg overigens. Zo’n proces verloopt alleen succesvol als overheden bereid zijn over hun eigen schaduw heen te springen. Verder kijken dan hun eigen belang en een gemeenschappelijk eindbeeld vasthouden. O, wat is het soms verleidelijk om – als je dat zo uitkomt – dat eindbeeld ter discussie te stellen. Niet doen dus! Een eindbeeld waarin dagelijks zo’n vijftigduizend mensen de RijnGouwelijn gebruiken. Een belangrijke oost-westverbinding in een netwerk van openbaar vervoer. Het netwerk in de Randstad gaat uit van goed op elkaar aansluitende trein-, bus-, metro- én tramverbindingen. Zo’n netwerk wordt door alle vervoerautoriteiten in de Randstad gezamenlijk ontwikkeld onder de naam Randstadnet, of kortweg Rnet. Als ik in de toekomst Rnet zie staan weet ik dat ik snel kan overstappen, een korte wachttijd heb, over een vrije baan reis met goed voor- en natransport. Dat netwerk van openbaar vervoer – waar de RijnGouwelijn dus deel van uitmaakt - wordt de drager van allerlei stedelijke ontwikkelingen. Zó moet het er over pakweg vijftien jaar uitzien in de Randstad. Dit is het eindbeeld dat we nastreven. Dit is waarom we het doen. Dat we nu allemaal in dezelfde richting denken, is van grote betekenis. Natuurlijk, we zijn er nog niet en er zullen nog veel tegenslagen op ons pad komen. Ik heb er echter alle vertrouwen in, ook die zullen we overwinnen. Er wordt door veel mensen op veel plaatsen aan onze RijnGouwelijn gewerkt. En hard ook. De RijnGouwelijn die komt er aan!
Bouw RijnGouwelijn is in volle gang.
Gedeputeerde Mobiliteit,
In dit nummer... • • • •
RijnGouwelijn in Leiden Van Oegstgeest naar de kust Utrecht vertramt RijnGouwelijn in groter netwerk
Asje van Dijk
Dit is voorlopig de laatste pagina 2 pagina 3 pagina 4 pagina 4
• • • •
Kunstplan leert beter te kijken Nieuws langs de lijn Vraag en antwoord Vervoerder wordt gekozen
pagina 5 pagina 5 en 6 pagina 7 pagina 8
papieren RijnGouwelijn nieuwsbrief, kijk op pagina 8
Dit is een uitgave van de projectorganisatie RijnGouwelijn. De RijnGouwelijn is een initiatief van de provincie Zuid-Holland en wordt voorbereid in samenwerking met de gemeenten Gouda, Waddinxveen, Boskoop, Alphen aan den Rijn, Rijnwoude, Zoeterwoude, Leiden, Oegstgeest, Katwijk, Noordwijk, de regio’s Holland Rijnland, Rijnstreek en Midden-Holland, ProRail, Rijkswaterstaat en de Kamer van Koophandel.
2
Nieuwsbrief RijnGouwelijn
Maart 2011 > nr. 7
Wat betekent de aanleg van de RijnGouwelijn voor de omgeving in Leiden? Onderzoek naar de milieu-effecten in Leiden Welk tracé is stiller? En hoe veilig zijn de tracés door Leiden? Deze en andere onderwerpen worden nog eens helder vergeleken in de milieueffectrapportage over de RijnGouwelijn in Leiden. De procedure is op 1 februari gestart en duurt ruim een jaar. In deze milieu-effectrapportage worden drie verschillende routes vergeleken: over de Hooigracht-Langegracht (het voorkeurstracé), door de Breestraat en ‘bestaand spoor’, de variant waarin de RijnGouwelijn vanaf Zoeterwoude over het bestaande spoor naar Leiden Centraal rijdt. Daar stappen passagiers over op de tram naar Noordwijk. Binnen deze drie routes blijven enkele varianten mogelijk, die op kleine punten van elkaar verschillen. Zo blijft bij Leiden Centraal zowel de variant aan de stadszijde als aan de zeezijde mogelijk. In totaal zijn er veertien varianten. De rapportage is beperkt tot Leiden. “Voor de RijnGouwelijn West, de lijn van de A44 naar Katwijk en Noordwijk, is dit onderzoek al gedaan”, vertelt Bert Groenen, projectleider milieu-effectrapportage RijnGouwelijn. “Voor het landelijk gebied tussen Leiden en Gouda is het niet nodig, omdat de lijn daar het bestaand spoor volgt en er geen verschillende varianten zijn.” In het milieueffectrapport worden de tracés door Leiden vergeleken.
RijnGouwelijn door Leiden De gemeenteraad van Leiden heeft besloten het verzet tegen de RijnGouwelijn te staken. Leiden volgt daarmee het advies dat de door haar ingestelde commissie Hoogwaardig Openbaar Vervoer Leiden eind vorig jaar uitbracht. De commissie Staal heeft de gemeente aanbevolen een milieu-effectrapport op te stellen voor het tracédeel door Leiden. De gemeente heeft dit advies overgenomen in haar rol van bevoegd gezag voor het bestemmingsplan. De provincie accepteert dit besluit en stelt als initiatiefnemer voor het project het milieueffectrapport voor Leiden op. Leiden kan hiermee volgend jaar een onderbouwd bestemmingsplan vaststellen.
Bestaande onderzoeken De gemeente Leiden accepteert de komst van de RijnGouwelijn maar wil nogmaals bekijken wat de gevolgen van de verschillende routes door de stad zijn. Daarom wordt er een milieu-effectrapportage opgesteld. De provincie neemt het initiatief en schakelt voor het daadwerkelijke onderzoek een extern bureau in. Dat kan voor een deel gebruikmaken van onderzoeken die al eerder zijn gedaan. Vooral naar de routes door de Breestraat en over de Hooigracht-Langegracht is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan. Groenen: “Voor een trein over bestaand spoor naar Leiden Centraal aanvullend onderzoek nodig.”
Over bestaand spoor Henk van der Meij is projectleider voor de inpassing in Leiden. Hij noemt enkele punten waar nader onderzoek nodig is. “Bij het bestaand spoor-tracé speelt de veiligheid op de spoorwegovergangen. Er gaan in deze variant meer treinen rijden over het bestaande spoor, dat maakt de overgangen onveiliger. Uitgangspunt is dat de veiligheid minstens
gelijk moet blijven, dus hiervoor moeten oplossingen onderzocht worden.” Ook de situatie op Leiden Centraal moet onder de loep worden genomen. Van der Meij: “Hoe zorg je voor een goede overstap van treinen uit Gouda op trams naar Katwijk? Er komen geen haltes tussen Lammenschans en CS. Wat betekent dit voor het aantal passagiers? De trams die aan de westkant van Leiden rijden kunnen bij de het bestaand spoor tracé de stalling in Zoeterwoude niet bereiken. Er is dus ook een stalling en werkplaats aan de westkant nodig. Naar zulke punten moeten we goed gaan kijken.”
Resultaat De milieu-effectrapportage bekroont uiteindelijk niet één variant tot ‘winnaar’. “Iedere variant krijgt plussen en minnen”, vertelt Groenen. “Daarnaast maakt Leiden zelf ook een zogenaamd afwegingskader. Hiermee worden de economische, planologische en ruimtelijke gevolgen voor de drie tracés in kaart gebracht. Met andere woorden: wat betekent elk tracé voor de stad Leiden, voor inwoners, bezoekers en ondernemers etc. Als de Leidse politiek na de onderzoeken een ander tracé wil dan het in 2008 afgesproken tracé via de Hooigracht – Langegracht, moet de gemeente ervoor zorgen dat alle betrokken partijen hiermee instemmen. “
Planning In een eerste stap vallen de niet haalbare varianten af, dan is duidelijk welke varianten nader worden onderzocht. De provincie heeft de inhoud van de milieueffectrapportage opgeschreven in een zogenaamde Mededeling. Het college van Leiden legt deze Mededeling van de provincie vanaf 21 februari vier weken ter inzage. Eind van het jaar is de milieu-effectrapportage klaar en begin 2012 zal de provincie de milieueffectrapportage vaststellen. De afspraak is dat Leiden uiterlijk drie maanden daarna het bestemmingsplan vaststelt met daarin de route van de RijnGouwelijn.
Wij horen uw opmerkingen en suggesties over de website of nieuwsbrief graag via info@rijngouwelijn.nl
Maart 2011 > nr. 7 Nieuwsbrief RijnGouwelijn
3
Van Oegstgeest naar de kust Ontwerp en inpassingsplan in 2011 Voor de RijnGouwelijn-West staan er de komende tijd twee belangrijke zaken op de agenda: het maken van een inpassingsplan en van een voorlopig ontwerp voor het tracé. Die twee vullen elkaar aan, maar hebben duidelijk een verschillend karakter. Het voorlopig ontwerp bevat veel tekeningen: waar gaat de tram precies rijden in de straat, waar komen de haltes, waar de oversteekplaatsen en kruisingen met wegen en hoe is dit veilig te realiseren? Bij het maken van het voorlopig ontwerp worden de inwoners betrokken. Het inpassingsplan kan gezien worden als het bestemmingsplan van de provincie. Dit plan legt vooral de juridische bodem onder de aanleg van de trambaan. Het inpassingsplan zorgt er namelijk voor dat de pakweg twintig meter brede strook van de spoorbaan over de hele lengte van het tracé de juiste bestemming krijgt. Momenteel is de provincie bezig om een ingenieursbureau te selecteren dat zich op het werk aan beide documenten gaat storten. Dat werk omvat bijvoorbeeld ook nader onderzoek naar de gevolgen van trillingen en geluid voor de directe omgeving van de RijnGouwelijn-West. Financiering RijnGouwelijn Naast het voorlopig ontwerp en het inpassingsplan speelt de financiering voor dit westelijke deel van de RijnGouwelijn. De kosten van de aanleg tot en met Noordwijk zijn 212 miljoen euro. Met de bijdragen van de provincie Zuid-Holland, het Rijk en regio Holland Rijnland is er nog een tekort van 54,5 miljoen. De provincie bekijkt momenteel met het ministerie oplossingen voor de ontbrekende financiering in samenhang met het project Rijnlandroute.
RijnGouwelijn West: Bestemming bereikt Voor de aanleg van de RijnGouwelijn moet de strook grond onder de tramrails overal de juiste bestemming hebben. Die bestemming is: ‘verkeersdoeleinden/specifiek rail’. Voor de RijnGouwelijn-West gebruikt de provincie daarvoor een inpassingsplan. Daarmee krijgt het hele traject van Oegstgeest tot en met Noordwijk in één klap de juiste papieren: Bestemming bereikt. In bestemmingsplannen leggen gemeenten vast waarvoor bepaalde delen van hun grondgebied mogen worden gebruikt. Bijvoorbeeld voor woningen, bedrijven, winkels, sportvoorzieningen, natuur, of verkeer. Ook staan er regels in over zaken als de maximale hoogte en breedte van bouwwerken. Met een inpassingsplan doet een provincie precies hetzelfde, maar dan voor projecten die gemeentegrenzen overschrijden en voor de hele regio van belang zijn. De RijnGouwelijnWest is zo’n project. Die doet immers Oegstgeest, Katwijk en Noordwijk aan en is bovendien van belang voor de bereikbaarheid in een nog veel groter gebied. Het lag dus voor de hand om niet iedere gemeente voor zich bestemmingsplannen te laten aanpassen, maar dat via een inpassingsplan in één keer te doen. Daar kwam nog bij dat de gemeente Noordwijk voorlopig niet meewerkt aan de aanleg van de snelle tramlijn. Via het inpassingsplan kan
de provincie ervoor zorgen dat ook daar de RijnGouwelijn-West de vereiste juridische onderbouwing krijgt. De provincie is de verantwoordelijk bestuurder, maar werkt daarbij steeds samen met de gemeenten Katwijk en Oegstgeest en betrekt Noordwijk waar nodig. Eind van dit jaar wordt het ontwerp inpassingsplan ter inzage gelegd. Dan kunnen geinteresseerden hun reactie op het plan geven. In de zomer krijgen de gemeenten en maatschappelijke organisaties al de gelegenheid hun inbreng te geven. En Leiden? Voor de RijnGouwelijn-Oost hebben de gemeenten de aanpassingen aan de bestemmingsplannen gemaakt. Op het grootste gedeelte van dat tracé ligt al jaren rails, dus daar heeft de grond ook de juiste juridische bestemming. De enige uitzondering is het laatste gedeelte vanaf de Geregracht tot aan de A44. De gemeente Leiden zorgt zelf voor de wijziging van het daar geldende bestemmingsplan en heeft de provincie gevraagd ter onderbouwing van dat bestemmingsplan, naast onderzoeken naar bijvoorbeeld geluid en trillingen, het milieueffectrapport op te stellen. Daarnaast maakt Leiden zelf ook een zogenaamd afwegingskader om ook het tracé goed te kunnen onderbouwen in het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan en het milieueffectrapport worden begin 2012 ter inzage gelegd. Mocht dat bestemmingsplan er om wat voor reden dan ook toch niet op tijd komen, dan kan de provincie in geval van nood een inpassingsplan maken voor dat stuk van de RijnGouwelijn-Oost. In de tussentijd werken de provincie en de gemeente Leiden samen verder aan de voorbereidingen voor het Hooigracht-Langegracht tracé.
4
Nieuwsbrief RijnGouwelijn
Maart 2011 > nr. 7
www.rijngouwelijn.nl Meer informatie over de RijnGouwelijn leest u op www.rijngouwelijn.nl
Utrecht is om; iedereen wil nu een tram! Leiden is niet de enige Nederlandse stad met een historisch hart, een universiteit, een druk OV-knooppunt en een snelgroeiend life science park inclusief academisch ziekenhuis. Ook Utrecht heeft dat allemaal. En daarbij: ook Utrecht krijgt een snelle tram die de bereikbaarheid moet verbeteren. Maar er zijn ook verschillen… Utrecht heeft namelijk al jaren een tramlijn. “Dat is de sneltram van Utrecht Centraal naar Nieuwegein en IJsselstein,” aldus Bastian Jansen van Bestuur Regio Utrecht. “Dat wil zeggen: eigenlijk is dat een minispoorlijn, het is behoorlijk zwaar materieel. Dat geldt ook voor de uitvoering van de rails en de spoorbaan, je kunt er zelfs met een NS-sprinter op rijden.” Die zware uitvoering had eind vorige eeuw een ongewenst bijeffect, toen er plannen waren voor een tweede tramlijn, naar het snelgroeiende universiteitscentrum De Uithof. De route voerde dwars door de monumentale binnenstad en over de drie straten die Utrecht op de Monopolykaart hebben gezet: Vreeburg, Neude en Biltstraat. Bastian Jansen: “Het zou een tram worden, maar veel Utrechters dachten daarbij helaas aan de sneltram die ze al kenden en zagen in gedachten al een trein dwars door de stad rijden. Op basis van dergelijke onderbuikgevoelens is het plan afgeschoten.” Wel werd er een busbaan aangelegd die eventueel later nog tot trambaan zou kunnen worden gepromoveerd. Iedere twee minuten Dat moment komt de laatste jaren in snel tempo dichterbij, stelt Bastian Jansen. “Utrecht heeft het grootste busstation van Nederland. En dat wordt alleen maar groter. Nu al rijdt er in de spits iedere twee minuten een extra lange bus naar De Uithof. Daarmee zit je aan het maximum want sneller dan in twee minuten kun je passagiers niet laten instappen. Bussen nog langer maken kan ook niet.” Ondertussen groeit De Uithof nog steeds. “Nu al vervoert lijn 12 gemiddeld 25.000 passagiers per dag. In 2020 zullen er dagelijks 60.000 mensen met het OV naar De Uithof gaan. Dat red je niet met bussen. Volgens internationale normen is dat aantal zelfs voldoende voor een metro.” Die metro gaat er niet komen, maar de plannen voor een hoogwaardige tram naar De Uithof worden steeds concreter. Dan gaat het in eerste instantie trouwens niet om de route over de Biltstraat, maar om een tram die via de zuidkant het centrum omzeilt. Wat vinden Utrechters anno nu van een tram? Bastian Jansen: “Er is een duidelijke omslag. Alom erkent men dat het toch niet zo’n goed plan was, al die bussen door de stad. Passagiers zitten als haringen in een ton en het busverkeer bezorgt de stad een verkeersinfarct. In totaal vierhonderd bussen per uur! Van SP tot VVD is men dat zat, iedereen wil nu een tram.” Grasbaan Het mooiste is natuurlijk als zo’n nieuwe tramlijn past in een groter netwerk van kwalitatief hoogwaardig openbaar vervoer. “En die plannen zijn er,” bevestigt Bastian Jansen, “dat is het leukste deel van het verhaal. Om te beginnen tramlijnen naar de nieuwe wijk Leidsche Rijn. En ook het vertrammen van de busbaan door de stad is weer in beeld.” Dat ziet er dus goed uit. Al zit er nog wel een adder onder het gras. “Het treinverkeer naar Utrecht Centraal wordt de komende jaren nog intensiever. Om dat in goede banen te leiden wordt het huidige station vervangen door een OV-terminal. De invulling van de begane grond daarvan, het tram- en busstation, is nog niet gereed. Dat is nog een ongelofelijk ingewikkelde puzzel.” En de sneltram naar Nieuwegein? Die is na 35 jaar hard aan vervanging toe. “Zowel rails als voertuigen worden veel lichter uitgevoerd. De kiezels maken plaats voor een grasbaan, en de lompe treinstellen voor moderne, comfortabele voertuigen met een lage instap.” Nog even terug naar de tramlijn die de hoogste prioriteit heeft, die van Utrecht Centraal naar De Uithof via de zuidkant. Dient die lijn –net als de RijnGouwelijn- ook een regionaal belang? “In eerste instantie is het vooral een oplossing voor een lokaal Utrechts probleem: hoe gaan we al die mensen vervoeren? Anderzijds zijn er natuurlijk uit de hele regio studenten en forenzen die dagelijks via het station naar De Uithof willen, liefst op een comfortabele manier. In die zin is die tramlijn zelfs van nationaal belang.”
In Utrecht is nu besloten om een tramlijn de snelbussen te laten vervangen. Vaartssche Rijn wordt een gecombineerde halte voor trein en tram.
Randstadnet: openbaarvervoer netwerk van de toekomst
De aanleg van de RijnGouwelijn staat niet op zichzelf. De lijn wordt een schakel in een netwerk van hoogwaardig openbaar vervoer dat in de komende vijftien jaar de hele Randstad omspant. Cruciaal daarbij is steeds dat het vervoer aan hoge eisen moet voldoen om ook echt hoogwaardig te mogen heten. Dan gaat het bijvoorbeeld om snelheid, een frequentie van minstens elke 15 minuten, instapgemak, zitcomfort en reisinformatie. Van de bollen naar de havens, van de winkels naar het strand, van je werk naar je geliefde: snelle treinen, trams en bussen brengen je waarheen je wilt. Korte wachttijden, handige haltes met altijd actuele reisinformatie, comfortabele voertuigen en soepele overstapmogelijkheden zijn de sleutelwoorden voor de nieuwe manier van reizen in de Randstad. Die begint trouwens al steeds meer vorm te krijgen. In Zuid-Holland zijn onder andere de Rotterdamse metro en de RandstadRailverbinding tussen Den Haag en Rotterdam onderdelen van het hoogwaardige vervoersnetwerk, dat Randstadnet gaat heten. Alle treinen, trams en bussen ervan krijgen dan ook een herkenbare uitstraling, zodat reizigers in één oogopslag kunnen zien dat ze met Randstadnet te maken hebben. In de pijplijn Voor de Rijn- en Bollenstreek zijn er plannen voor nog twee hoogwaardig openbaar vervoerverbindingen: busverbinding tussen het Transferium aan de A44 en Den Haag en een busverbinding tussen Zoetermeer en Leiden. Wanneer die er daadwerkelijk komen valt momenteel nog niet te zeggen.
Wij horen uw opmerkingen en suggesties over de website of nieuwsbrief graag via info@rijngouwelijn.nl
Kunsthaltes en iconen
Maart 2011 > nr. 7
Nieuwsbrief RijnGouwelijn
5
Langs de Lijn
Wie het schilderij Snijden aan gras van Co Westerik nog heeft meegemaakt weet het al lang: kunst en openbaar vervoer gaan heel goed samen. Ook bij de
Waddinxveen
Bouwplannen
RijnGouwelijn krijgt kunst straks een stevige vinger in de pap. Van drie speciaal ontworpen haltes en een lint van iconen tot en met een virtuele RijnGouwelijn.
Bouwplannen in Waddinxveen zijn nauw verbonden met de komst van de RijnGouwelijn. De RijnGouwelijn krijgt er drie haltes: Noord, Centrum en Zuid. Vooral rond Centrum en Zuid gaat er veel veranderen. Op de voormalige voetbalvelden van Be Fair krijgt Waddinxveen een nieuw centrum, met winkels, woningen en appartementen. De ruimtelijke ordeningsprocedures zijn inmiddels afgerond en de bouwvergunningen zijn verleend. Ondertussen zijn in het gebied bomen gekapt en is het eerste werk aan de werk aan de bodem zo goed als afgerond. Vlakbij het station verrijst straks pal aan het spoor Parc Houtzicht, met 52 woningen en 42 appartementen. Bij station Zuid wordt een nieuwe woonwijk ontwikkeld, Park Triangel, met ongeveer 2.700 woningen.
Waddinxveen
Snijden aan gras (1971) van Co Westerik
Vraag veertigplussers naar hun treinervaringen en de meesten herinneren het zich wel: de coupéwand met de intrigerende afbeelding van een vinger die wordt opengereten door een grasspriet. Toch is kunst aan de muur niet het eerste waar we aan moeten denken bij het Kunstplan van de RijnGouwelijn, vertelt Tanja Karreman van het Kunstgebouw, de provinciale organisatie voor kunst en cultuur in ZuidHolland. “Via het Kunstplan van de RijnGouwelijn richten we de blik van de reiziger juist naar buiten, naar de omgeving die aan hem voorbijtrekt, en vooral de natuur langs het spoor. De RijnGouwelijn loopt immers door drie heel verschillende landschappen: polders, stedelijk gebied en de kuststreek. Het bijzondere is bovendien dat Leiden van oudsher sterk is in de natuurwetenschappen, dus ook op dat niveau kun je van alles laten zien over de natuur.” Lint van iconen “Enerzijds komt er kunst in de openbare ruimte, onder andere in de trams en op de haltes. Daarnaast komt er een virtuele RijnGouwelijn, die de omgeving digitaal ontsluit.” Daarover dadelijk meer, eerst de direct zichtbare kunst. Om te beginnen komen er drie speciaal ontworpen kunsthaltes. “De eerste komt in het Groene Hart, Waddinxveen Zuid. Daarvoor zijn drie kunstenaars geselecteerd die in in deze maanden een ontwerp presenteren. Eén van hen vragen we om een definitief ontwerp te maken.” De andere twee ‘kunsthaltes’ komen in Leiden en in de Bollenstreek. Een tweede project is het beeldverhaal dat de tramhaltes gaat verbinden. Kunstenaar Nic Hess ontwerpt daarvoor iconen die per gemeente verschillen, maar wel verwant zijn. Tanja Karreman: “En verder gaan we samenwerken met diverse musea langs de lijn, zoals het museum in Gouda, Naturalis,
Art&Genomics en Boerhave.” Tot slot komt er een publieksprogramma. “Daarmee richten we ons op omwonenden. Via aansprekende kunstinitiatieven willen we hun betrokkenheid bij de RijnGouwelijn vergroten.” Beter kijken En dan de virtuele RijnGouwelijn. Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Een internetfilmpje van een tramrit? “Nee, zeker niet. De virtuele RijnGouwelijn wordt een schakel tussen alle kunstopdrachten, een publiek platform waar je het gebied kunt beleven. Het is de bedoeling dat je als tramreiziger wordt geprikkeld om meer te zien van de omgeving waar je doorheen rijdt. Denk bijvoorbeeld aan ‘apps’ waarmee je op je mobiel info over Naturalis tevoorschijn kunt halen, op het moment dat je daar voorbij komt. En er zijn vast nog heel andere mogelijkheden denkbaar, het is moeilijk om nu al precies te zeggen wat het wordt. Het zal ook steeds blijven veranderen, onder andere omdat we gemeenten, instellingen en publiek heel nadrukkelijk uitnodigen om bijdragen te leveren.” In ieder geval moet ook de virtuele RijnGouwelijn bijdragen aan een intensievere beleving van de werkelijkheid. “Vaak verplaats je je van A naar B zonder dat je achteraf weet waar je eigenlijk langs bent gekomen. Kunst prikkelt je om beter te kijken, om stil te staan bij wat je ziet.” Bovendien zal de kunst ook iets toevoegen aan die werkelijkheid. “Nederland wordt steeds gelijkvormiger. Overal dezelfde woonwijken, bedrijventerreinen, winkelstraten. Kunst kan zorgen voor afwisseling, voor onderscheid, voor een extra dimensie. Haltes en stations zijn daarvoor prima locaties. Van oudsher zijn dat immers plekken waar iets te beleven valt.”
Nieuwe spoortunnel
Vanwege het nieuwe centrum wordt ook het wegennet aangepast. Zo krijgt Waddinxveen een nieuwe spoortunnel onder de RijnGouwelijn. Die komt in een nieuw wegdeel, de Verlegde Dreef, die de huidige Dreef vervangt als belangrijke verkeersader. De Verlegde Dreef wordt onderdeel van de Binnenring die doorgaand verkeer rond de dorpskern van Waddinxveen leidt. De oude Dreef wordt dan een 30km-weg voor bestemmingsverkeer. De nieuwe oost-westverbinding door de spoortunnel krijgt 2x1 rijstrook voor autoverkeer. Daarnaast komt er een vrijliggend fietspad in beide richtingen. De Verlegde Dreef krijgt bovendien een afslag naar de nieuwe wijk Park Triangel. Alle procedures zijn inmiddels succesvol doorlopen en de bouw van de tunnelbak is gestart. Dat betekent dat de spoortunnel eind 2011 kan worden opgeleverd. Aan een duurzame primeur wordt nog gewerkt: de gemeente Waddinxveen wil graag dat de Verlegde Dreef een energieneutrale weg wordt. Dat kan door het gebruik van ledverlichting, zonnepanelen en collectoren in het asfalt. Op dit moment wordt de technische en financiële haalbaarheid daarvan onderzocht.
Leiden , Alphen
RijnGouwelijntrams en NS-treinen
Zowel de RijnGouwelijn als de NS kunnen vier keer per uur in beide richtingen gebruik maken van het spoor tussen Alphen aan den Rijn en Zoeterwoude, als dat straks voor de RijnGouwelijn verdubbeld is. Dat is de uitkomst van een onderzoek door NS. Belangrijk uitgangspunt daarbij is een betrouwbare dienstregeling voor zowel de NS op de verbinding Leiden - Utrecht als voor de RijnGouwelijn op de verbinding Gouda, Alphen aan den Rijn, Leiden en verder naar de kust. Voor het gezamenlijk gebruik van het spoor tussen Zoeterwoude zijn afspraken gemaakt. Ook over wie er het spoor op mag bij vertraging.
Gouda
Nieuwe halte bij Westergouwe
Provincie en gemeente kijken of het haalbaar is een extra halte voor de RijnGouwelijn aan te leggen in Gouda. Deze halte komt vlak bij de toekomstige nieuwe woonwijk Westergouwe. Hier komen ongeveer 3.800 nieuwe woningen.
Zoeterwoude
Remise
Bij de haltes Zoeterwoude Meerburg en –Smeetsweg komt een remise voor de RijnGouwelijn. De treinen worden er ’s nachts en buiten de spitsuren opgesteld, er komt een werkplaats en de verkeersleiding krijgt een kantoor op het terrein. De remise komt in de Elfenbaan, ter hoogte van het bedrijventerrein Grote Polder. Om hier te kunnen bouwen is een herziening van het bestemmingsplan nodig. De eerste stap hiervoor is het voorontwerp-bestemmingsplan ‘Emplacement RijnGouwelijn’ dat de gemeente Zoeterwoude heeft gemaakt en ter inzage heeft gelegd van 10 februari t/m 23 maart. Het uiteindelijke bestemmingsplan verwacht Zoeterwoude in november dit jaar vast te stellen.
6
Nieuwsbrief RijnGouwelijn
Maart 2011 > nr. 7
Langs de Lijn Gouda
www.rijngouwelijn.nl Meer informatie over de RijnGouwelijn leest u op www.rijngouwelijn.nl
vervolg
Rondom station Gouda
In oktober ging de officiële eerste paal voor het Huis van de Stad in de grond bij station Gouda. In het nieuwe stadhuis komen alle gemeentelijke diensten die momenteel nog verspreid zijn over 4 locaties in de stad. De Spoorzone is volop in ontwikkeling en moet steeds meer een knooppunt worden van openbaar vervoer waaronder het NS-station, busstation en straks ook begin- en eindpunt van de RijnGouwelijn. Naast het nieuwe Huis van de Stad komen er kantoren, winkels, bioscoop en een nieuwe stationshal. ProRail is inmiddels gestart met de werkzaamheden om station Gouda te voorzien van liften en roltrappen.
In de Spoorzone Gouda is vorig jaar de eerste paal van het Huis van de Stad de grond in gegaan.
Om alle bezoekers aan de nieuwe winkels goed te verwerken is een goede verkeersafwikkeling nodig. Daarom is onderzoek uitgevoerd naar verschillende alternatieven om het verkeer af te wikkelen. De gemeenteraad beslist later dit jaar over de plannen.
Boskoop
Floragebouw, kerk en woningen klaar Koningin Beatrix opende afgelopen zomer het opgeknapte Floragebouw.
Rondom de halte Boskoop vinden veel ontwikkelingen plaats. In de stationsomgeving Boskoop is hard gewerkt. Het opgeknapte Floragebouw is op aan het eind van de zomer feestelijk geopend door Koningin Beatrix. Het Floratheater, Grand Café Roos en Merkurcasino openden hier hun deuren. Ook de kerk is inmiddels in gebruik genomen. De eerste 28 eengezinswoningen waren snel verkocht, de helft daarvan is eind 2010 opgeleverd. Het appartementencomplex ten noorden van het Floragebouw én de tweede serie van 14 eengezinswoningen zijn in aanbouw. In Boskoop starten we dit jaar met de bouw van halte Snijdelwijk. Deze halte is naar verwachting eind 2011 klaar.
Katwijk, Oestgeest
De bestuursovereenkomst RijnGouwelijn West is getekend: In Katwijk gaan we aan de slag.
Aan de slag met de Westtak
Nu in maart vorig jaar de Bestuursovereenkomst RijnGouwelijn – West is getekend, staat de aanleg ervan vast. In de tweede helft van dit jaar worden inwoners van de gemeente Katwijk betrokken bij de totstandkoming van het voorlopig ontwerp waarin ondermeer duidelijk wordt hoe de tram precies door de straten gaat rijden. Lees meer over de voorbereidingen voor de RijnGouwelijn West op pagina 3
Leiden
Bewoners en ondernemers bekijken ontwerp
Zo’n 80 bewoners en ondernemers hebben zich aangemeld om in omgevingsgroepen hun input en reacties te geven op het ontwerp van de RijnGouwelijn via het HooigrachtLangegrachttracé door Leiden. Deze omgevingsgroepen zijn inmiddels twee keer bij een geweest en worden ook binnenkort weer betrokken bij de volgende stappen. De reacties van de omgevingsgroepen zijn kritisch en de sfeer binnen de groepen is positief. De reacties, opmerkingen en ideeën gaan over van alles. Zo werd er bijvoorbeeld opgeroepen zoveel mogelijk bomen te sparen. Andere suggesties gingen veel verder. De suggestie werd gedaan om de halte Meerburg vanuit bedrijvenpark Roomburg toegankelijk te maken via een kiss en ride systeem over de huidige busbaan om bezoekers op te kunnen halen. Kijk voor verslagen en presentaties op www.rijngouwelijn.nl onder bewonersinformatie.
Leidenaren geven hun input en reacties op het ontwerp van de RijnGouwelijn.
Alphen a/d Rijn
Geluidsmaatregelen
De gemeente en ProRail zijn met elkaar in gesprek over te nemen geluidswerende maatregelen langs het spoor. Uit akoestisch onderzoek van ProRail is gebleken dat er geluidswerende maatregelen nodig zijn om te voldoen aan de Wet geluidhinder. De gemeente neemt hier in het voorjaar een besluit over. Daarna wordt met de omwonenden gesproken over de vormgeving van deze geluidswerende maatregelen. Halverwege vorig jaar begon het werk aan de RijnGouwelijn in Alphen aan den Rijn, waaronder de vervanging van de perronkappen op het station, de aanpassingen aan het spoor het grondwerk voor de spoorverdubbeling en het heien voor de aanleg van een duiker.
Wij horen uw opmerkingen en suggesties over de website of nieuwsbrief graag via info@rijngouwelijn.nl
Maart 2011 > nr. 7
Nieuwsbrief RijnGouwelijn
7
Artist impression Centrumplan Waddinxveen, bron: ASR Vastgoed Ontwikkeling
Vraag en antwoord De berekeningen van het aantal reizigers dat straks met de RijnGouwelijn reist gaat uit van woningbouw langs de RijnGouwelijn. Welk effect heeft de crisis hierop? Het verwachte aantal gebruikers van de RijnGouwelijn is berekend op 49.000 per dag in 2020. Dit is het gemiddeld aantal mensen dat per dag instapt op een van de haltes van de RijnGouwelijn. In de berekeningen van het aantal reizigers is inderdaad uitgegaan van woningbouw langs de RijnGouwelijn en bevolkingsgroei. De provincie vraagt de gemeenten jaarlijks hoe het staat met hun woningbouwplannen en andere bouwplannen voor bijvoorbeeld scholen, kantoren en bedrijfsterreinen. Het effect van de crisis is vooral dat het bouwtempo lager ligt. Maar in alle gemeenten wordt verder gewerkt aan de ruimtelijke ontwikkelingen rond het (toekomstig) spoor, en zijn de aantallen te bouwen woningen en andere bouwplannen niet bijgesteld. De gemeenten, bedrijven en onderwijsinstellingen hebben geïnvesteerd vanuit de verwachting dat de lijn wordt aangelegd.
Staat de komst van de RijnGouwelijn de uitbreiding van de intercityverbinding Leiden-Utrecht in de weg? Een hardnekkig misverstand is, dat de komst van de RijnGouwelijn een verbetering van de treindienst Leiden – Utrecht in de weg staat. De spoorverdubbeling die voor de RijnGouwelijn tussen Alphen en Leiden wordt gerealiseerd, maakt het verhogen van de frequentie van de treinen tussen Utrecht en Leiden alleen maar kansrijker. Alleen het spoor tussen Alphen en Woerden hoeft dan nog verdubbeld te worden om vaker naar Utrecht te kunnen rijden. Tram en trein richten zich op verschillende reizigers. De trein is er voor de reizigers op de langere afstanden. De tram voor de reizigers op de korte afstanden.
Nieuwsbrief RijnGouwelijn gaat digitaal Dit is voorlopig de laatste papieren RijnGouwelijn-
Met de RijnGouwelijn kan ik niet naar Schiphol of naar bijvoorbeeld de Merenwijk in Leiden.
nieuwsbrief. Vanaf nu gaan wij u met een digitale
Het tracé van de RijnGouwelijn is zo gekozen omdat vooral in de oost-west richting het verkeer in de file staat en het openbaar vervoer te wensen overlaat. Maar de RijnGouwelijn staat niet op zichzelf. De RijnGouwelijn is in deze regio de eerste lijn in een netwerk van hoogwaardige openbaarvervoer verbindingen in de Randstad, het ‘Randstadnet’. De provincie heeft de ambitie om in de toekomst ook andere verbindingen aan te leggen. Twee daarvan gaan door de Rijn- en Bollenstreek: een snelle busverbinding tussen het Transferium aan de A44 en Den Haag en een busverbinding tussen Zoetermeer en Leiden: de Meerlijn. Wanneer die er daadwerkelijk komen valt momenteel nog niet te zeggen.
niet bij ons bekend of wilt u zich aanmelden?
nieuwsbrief frequenter informeren. Is uw e-mailadres nog
Dat kan via het formulier op www.rijngouwelijn.nl.
Antwoordkaart aanmelding digitale nieuwsbrief JA !
Ik wil de digitale nieuwsbrief over de ontwikkelingen van de RijnGouwelijn ontvangen.
Stuur mij de gratis digitale nieuwsbrief! Dhr./mevr. Voorletters: Woonplaats: E-mailadres:
Verwacht wordt dat in 2020 dagelijks 49.000 mensen met de RijnGouwelijn reizen.
Ik ben geinteresseerd in nieuws over: ❍ Alle regios ❍ Regio Gouda - Alphen ❍ Zoeterwoude - Hazerswoude ❍ Leiden en Oegstgeest ❍ Katwijk - Noordwijk
Naam:
8
Nieuwsbrief RijnGouwelijn
Maart 2011 > nr. 7
Vervoerbedrijf voor de RijnGouwelijntrams Een nieuwe tramlijn opzetten is niet alleen een kwestie van een tramspoor aanleggen, je moet ook een vervoerbedrijf vinden die de trams daadwerkelijk laat rijden. Het werk aan de rails is ondertussen zichtbaar, ook het selecteren van een vakkundige vervoerder is in gang gezet. Lightrailvoertuigen die over treinspoor en tramspoor rijden. Elders in Europa werkt het sinds kort ook en in Nederland wordt het een primeur. Die dubbele geschiktheid stelt extra eisen aan de voertuigen, maar betekent ook dat het vervoerbedrijf die de RijnGouwetrams straks laat rijden, goed moet samenwerken met zowel de NS die de treindienst verzorgt, als met ProRail, de verantwoordelijke partij voor de rails en alles wat daarbij hoort. Welk vervoerbedrijf dat straks gaat doen, is nu nog niet bekend. Daarvoor is een Europese aanbesteding nodig. En de provincie is al volop met die aanbesteding aan de slag. Vorig jaar zat de provincie meerdere keren met een aantal kandidaat-vervoerders om de tafel om samen met deze partijen allerlei aspecten van de opdracht door te spreken. Dat kon, bij een aanbesteding op basis van een zogenaamde “concurrentie gerichte dialoog”. Aldus geschiedde. De provincie heeft met vier vervoerbedrijven grondig overlegd, met als resultaat een doorwrocht Programma van Eisen voor de aanbesteding. Die aanbesteding moet in de zomer leiden tot een
keuze voor een vervoerder. Fiets mee Provinciale Staten hebben het Programma van Eisen voor de aanbesteding afgelopen jaar bijgesteld. Zo hebben Provinciale Staten ervoor gekozen om op iedere tram een conducteur te zetten. Beter voor de sociale veiligheid, zo vinden zij. Verder wilden Provinciale Staten dat je in het weekend en buiten de spits je fiets kunt meenemen in de tram. Ook die voorwaarde is nu opgenomen in het Programma van Eisen voor de aanbesteding.
Nieuwsbrief RijnGouwelijn gaat digitaal Dit is voorlopig de laatste papieren RijnGouwelijnnieuwsbrief. Vanaf nu gaan wij met een digitale nieuwsbrief frequenter informeren. Is uw e-mailadres nog niet bekend bij ons bekend of wilt u zich aanmelden? Vul de antwoordkaart in, of het formulier op www.rijngouwelijn.nl
Antwoordkaart
www.rijngouwelijn.nl Meer informatie over de RijnGouwelijn leest u op www.rijngouwelijn.nl. Wij horen uw opmerkingen en suggesties over de website of nieuwsbrief graag via info@rijngouwelijn.nl
Wilt u in de toekomst de digitale nieuwsbrief ontvangen? Stuur deze coupon ingevuld op (postzegel is niet nodig) of meld u aan via de website. www.rijngouwelijn.nl
Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van de projectorganisatie RijnGouwelijn, onderdeel van de provincie Zuid-Holland. Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend. Zonder voorafgaande toestemming is het niet toegestaan teksten te gebruiken.
Provincie Zuid-Holland t.a.v. projectorganisatie RijnGouwelijn Antwoordnummer 100 2509 WB Den Haag
Uitgave maart 2011
Opmaak Provincie Zuid-Holland
Oplage 85.000
Verder werkten mee: Tanja Karremans, Kunstgebouw Bastian Jansen, Bestuur Regio Utrecht Communicatieadviseurs van de gemeenten langs het tracé Provincie Zuid-Holland
Foto’s Provincie Zuid-Holland Gemeenten langs het tracé © Co Westerik, ‘Snijden aan gras’, c/o Pictoright Amsterdam Tekst Movement, projectbureau RijnGouwelijn Eindredactie communicatie RijnGouwelijn
Drukker Grafisch Bedrijf Tuijtel BV, Hardinxveld-Giessendam Postadres projectorganisatie Postbus 2509 LP Den Haag
Bezoekadres projectorganisatie Bargelaan 22 2333 CT Leiden T. 070 - 441 85 66 F. 071 - 512 58 74 E. info@rijngouwelijn.nl