west

Page 1

West.

Jaargang 2 nummer 2

amsterdam.nl

23|02|12

Achterin deze krant Stadspas

2012

Stadspas: Kijk verderop in deze krant.

In de publiekshal van het stadsdeelkantoor aan het Bos en Lommerplein 250 is vanaf 23 februari een fototentoonstelling rond de Februaristaking. Iedereen is welkom.

Inhoud 3/4/5//7 ■

Op 22 februari 1941 verscheen een colonne Duitse vrachtwagens in de buurt van het Waterlooplein. De omgeving werd afgezet. Op meedogenloze wijze werden jonge joodse mannen op het Jonas Daniël Meijerplein bijeen gedreven. In totaal 427 joden tussen de twintig en vijfendertig jaar werden afgevoerd. Hier staat een groep tegen de muur van het Tip-Top Theater in de Jodenbreestraat. Dit was de aanleiding voor de Februaristaking. (Foto NIOD)

De Februaristaking begon in West In Amsterdam-West werd een belangrijke basis gelegd voor de beroemde Februaristaking op 25 en 26 februari 1941. Lou Jansen die op Mercatorstraat 155 woonde, schreef het beroemde manifest Staakt!!!, Staakt!!!, Staakt!!! waarmee de Februaristaking werd afgekondigd. Hij was tussen 1935 en 1940 gemeenteraadslid en behoorde tot de illegale leiding van de Communistische Partij Nederland (CPN). Deze partij nam het initiatief om de Amsterdamse arbeiders op te roepen tot verzet tegen de razzia's van de Duitsers in de Amsterdamse jodenbuurten. De grote initiator van staking is de in de Borgerstraat geboren communist Piet Nak die bij de Stadsreiniging werkte. Samen met Willem Kraan van de afdeling Bestratingen vatte hij het plan tot de staking op. Al op maandag 24 februari ging Piet Nak met de Kinkerbuurter Dirk van Nimwegen, die ook bij de reiniging werkte, naar de sectie van de Stadsreiniging in de Jan Hanzenstraat. Daar probeerden ze de mensen over te halen om te gaan staken. De arbeiders wilden echter eerst de kat uit de boom kijken. Het idee om te staken begon zich echter wel te verbreiden. S' avonds vond er op de Noordermarkt een bijeenkomst met 250 man plaats waarbij Dirk van Nimwegen en Piet Nak het woord voerden. De aanwezigen werden opgeroepen om de volgende dag te staken en het pamflet: Staakt!!!, Staakt!!!, Staakt!!! werd verspreid. Iedereen was bang om de eerste te zijn. Bij de stadsreiniging in de Jan Hanzenstraat dreigden de volgende dag de wagens toch allemaal uit te rijden. Piet Nak en Dirk van Nimwegen moesten

hun hele gewicht in de strijd gooien. Het lukte echter slechts ten dele. Daarom gingen ze van de Jan Hanzenstraat naar de garage aan de Bilderdijkkade waar ze zich voor de uitgaande wagens posteerden. Vervolgens stapte Piet Nak op zijn fiets om zo snel mogelijk naar de sectie in de Hugo de Grootstraat te gaan. Hier probeerde hij de arbeiders moed in te praten. Daarbij schroomde hij niet voor een klein leugentje. Zonder blikken of blozen beweerde hij namelijk dat aan de Bilderdijkkade alles al plat lag. Dat was net wat men wilde horen. Het geloof was er en de staking bij de reiniging kon zich verbreiden. Al snel bleken de woorden van Nak ook werkelijkheid te worden. Niet alleen de reiniging, allerlei diensten gingen plat. De Februaristaking was een feit. 16 slachtoffers De Duitsers wilden dit niet over hun kant laten gaan en probeerden zo snel mogelijk een einde aan de staking maken. Zij reden met overvalwagens

door de straten om tegen mensen die tramrails onklaar maakten op te treden. Daarbij werd geschoten en met handgranaten gegooid Op woensdag 26 februari verscherpte de situatie zich. De Duitsers wilden dat de arbeiders onmiddellijk aan het werk gingen. Op woensdagmiddag was er een grote vergadering in het hoofdgebouw van de garage van de reiniging aan de Bilderdijkkade, waarbij de directeur de aanwezigen probeerde te overtuigen om weer aan het werk te gaan. Ruim 700 arbeiders waren aanwezig, waaronder veel CPN-leden die het niet met de directeur eens waren. De Duitsers waren op een of andere manier ook op de hoogte van de vergadering, want zij kwamen er met een grote colonne militairen op af. De omgeving werd afgezet en de Duitsers stormden brutaal naar binnen. Om de arbeiders angst aan te jagen schoten ze hierbij met hun automatische geweren. Alle werklieden werden met hun handen in de hoogte naar de binnenplaats gedreven en gefouilleerd. De Duitsers waren woedend, vooral toen ze ook nog een tas met stakingsoproepen vonden. Vijfenveertig personen werden gearresteerd. Bij dit brute optreden vielen vele gewonden en verschillende doden. Niet alleen binnen, vooral buiten en in de omgeving, waar mensen stonden te kijken en overal 'volksverzamelingen' ontstonden. Hier werd in het wilde weg

Thema jeugdoverlast. Stadsdeelvoorzitter Martien Kuitenbrouwer: "Veel overlast is terug te dringen."

8 Tekst: Ton Heijdra

door de Duitsers geschoten en de verdwaalde kogels zorgden voor veel slachtoffers. Zo werd een 42-jarige vrouw in een café in de Kinkerstraat dodelijk getroffen en moest ook een man het in zijn woning in de De Clercqstraat het ontgelden. Alleen al in Oud-West vielen op 26 februari 16 slachtoffers. De Duitsers wilden klaarblijkelijk met hun optreden in het hart van de stakingsbuurt duidelijk laten zien dat zij ieder verzet de kop in zouden drukken. Lou Jansen werd later ook gearresteerd. Hij werd voor zijn actieve rol in de communistische partij ter dood veroordeeld en op 9 oktober 1943 in Scheveningen geëxecuteerd. Ook Willem Kraan overleefde de oorlog niet. De omgekomen personeelsleden die tussen 1940 en 1945 bij de Stadsreiniging vielen, werden na de oorlog middels een speciale gedenksteen herdacht. Deze kreeg een plaats op een van de gebouwen van het Stadsreinig-ingscomplex aan de Kwakerstraat. De gedenksteen hangt tegenwoordig in een zijstraatje bij de Ten Katemarkt.

Waar in West?

Stel een vraag aan uw bestuur Heeft u een vraag over het beleid van het stadsdeel? Over parkeren, onderwijs of veiligheid? Mail of schrijf de redactie via S.markx@west.amsterdam.nl of Stadsdeel West, Postbus 57239, 1040BC Amsterdam, t.a.v. Serge Markx. In het volgende nummer staat dan zo mogelijk uw (ingekorte) brief met antwoord.

Digitale democratie Word lid van het digitale panel van stadsdeel West via www.digitaalpanelwest.nl Zo kunt u makkelijk meedenken over uw wijk.

Krant niet ontvangen? www.tntpost.nl. Klantenservice > Of heeft u een klacht? Bel via telefoonnummer 0900 0990

Krant ook digitaal Dit nummer en alle eerder verschenen nummers vindt u op: www.west.amsterdam.nl. Volg Stadsdeel West ook op Twitter: www. twitter.com/AmsWest, of via Facebook: www.facebook.com/stadsdeelwest.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.