9 pagina’s kunst en cultuur

THEATERS EN MUSEA ZIJN HARD GERAAKT DOOR DE CORONACRISIS. GELUKKIG ZIJN ZE INMIDDELS WEER OPEN, MAAR ZE HEBBEN DE STEUN VAN HET PUBLIEK NOG STEEDS HARD NODIG. DUS ALS CULTUUR JE LIEF IS, WORD DAN VRIEND(IN) VAN JE FAVORIETE PODIUM, FILMHUIS OF MUSEUM.

KUNST & CULTUUR

Dienstwoning

Ooit, op een donkere en koude avond in februari, trok ik aan de deurbel van Damstraat 21. Na een oorverdovend geklingel duurde het een poosje voordat er werd opengedaan. Ik zag toen waarom: een eindeloos lange, nauwelijks verlichte marmeren gang met een vermoeden van grandeur leidde naar een kamer die wel verlicht was. Daar vond mijn eerste sollicitatiegesprek plaats. The rest is history.

De gevel van Pieter Teylers Huis, het voormalig woonhuis van Pieter Teyler (1702-1778), de grondlegger van Teylers Museum, verraadt niets van de enorme omvang die erachter schuilgaat. In totaal bestaat het uit drie woningen achter elkaar met twee binnenplaatsen, plus het naastgelegen huis. Het huis is verbonden met de Ovale Zaal van Teylers Museum via een binnendeur.

Vanaf Pieters overlijden had het huis vele functies, waaronder die van woon- en werkplek voor de directeur. Een zeer representatief huis met een spectaculair trappenhuis over drie verdiepingen, prachtig stucwerk uit het begin van de achttiende eeuw en meer kamers dan je ooit zou kunnen vullen. Het was vroeger heel gebruikelijk dat belangrijke instellingen dienstwoningen bezaten. Met alle voor- en nadelen die daaraan verbonden zijn. Voor mij persoonlijk zou wonen op je werk voelen alsof je nooit werkelijk vrijaf zou hebben. Hetgeen later werd bevestigd door mijn voorganger, die zich soms net een veredelde conciërge voelde. Geleidelijk ontstond het idee om het huis te openen voor het museumpubliek. De idealen van Teyler zijn nog steeds actueel en waar zou zijn verhaal beter gedeeld kunnen worden dan in zijn eigen huis? Zo zou het ontstaan van het museum als onderzoeksinstituut voor kunst en wetenschap veel begrijpelijker kunnen worden voor de bezoekers. Een huis is iets anders dan een museum. Hoe kun je ervoor zorgen dat juist die sfeer bewaard blijft? Voorschriften van de brandweer maken dat ongeveer onmogelijk, omdat overal brandhaspels en -blussers aangebracht moeten worden, evenals de bekende groene bordjes met rennende figuurtjes. Tekstbordjes en afscheidingskoorden voor bijvoorbeeld gedekte tafels kenmerken vrijwel alle huizen die museum zijn geworden. Met veel geduld en zorg is het gelukt het huis niet alleen prachtig te restaureren, maar ook alle bovengenoemde kenmerken aan het oog te onttrekken. Waardoor het hopelijk huiselijk blijft. Of dat gelukt is, kan iedereen zelf komen bekijken vanaf 5 december. Dan is Haarlem weer een parel rijker. Op 31 december vertrek ik als directeur van het museum en trek ik dus ook de deur van Pieter Teylers Huis achter me dicht. Gelukkig kan ik het in een heel wat betere staat achterlaten dan ik het twintig jaar geleden aantrof.

Combattimento

HERKANSING

Vorig jaar moest Muzenforum noodgedwongen bijna alle concerten annuleren. De komende maanden staan de eerder geplande optredens van deze gerenommeerde musici alsnog op het programma.

Combattimento is een van de meest toonaangevende Nederlandse muziekensembles op het gebied van beiden winnaars van de Nederlandse Muziekprijs, bewijzen dat hun instrumenten wel degelijk een hoofdrol verdienen. Samen met toppianist Hans Eijsackers spelen ze op 19 december een eclectisch programma, van de klassieke Bach en Bottesini tot de jazzstandard ‘Harlem Nocturne’ van Earle Hagen en ‘Verano porteño’ van Astor Piazzolla.

Betoverend Johannette Zomer zingt al ruim twintig jaar opera, oratorium, kamermuziek en liederen op topniveau. Op 23

MUZIEK

Kijk voor aanvangstijden en reserveringen op muzenforum.nl

Theatershow ‘Paleis der Wonderen’, Stadsschouwburg Haarlem, vanaf 17 december, info en tickets paleisderwonderen.nl

januari wordt ze begeleid door fluitist Peter Verduyn Lunel en pianist Hans Eijsackers. Ze brengen een gevarieerd liedrecital met repertoire van Händel, Vivaldi, Bach, Brandts-Buys, Enesco en Pijper. Fluit, zang en piano vormen een betoverende combinatie.

ASHTON BROTHERS COMING TO TOWN

Als je ‘Enfants Terribles’ of ‘Ashtonia’ hebt gezien, dan weet je dat je met de Ashton Brothers zo’n beetje alles kunt verwachten. Van muziekspektakel tot hilarische sketches, acrobatiek en magische acts. Je komt ogen en oren tekort, terwijl je hart geregeld in je keel zit. Deze winter strijken ze neer in Haarlem met een speciaal voor de Stadsschouwburg gemaakte kerstproductie. You better watch out!

Meerstemmige kerstklassiekers In de kerstvakantie staan Pim Muda, Joost Spijkers en Friso van Vemde Oudejans op het podium met hun kerstshow ‘Paleis der Wonderen’. barokmuziek. De leden spelen op eigentijdse instrumenten en kijken naar de muziek uit de zeventiende en achttiende eeuw met de ogen van nu. Ze onderzoeken hoe de muziek destijds klonk en verkennen de grenzen van de barokke extravagantie. Het resultaat is een spannende muziekbeleving. Het ensemble speelt liefst op kleine, intieme podia, zodat het publiek de muziek nog intenser kan beleven. In het programma van 28 november slaat het ensemble een brug tussen Bach en de jonge generatie na hem.

Fagot en contrabas Het gebeurt niet vaak dat je een fagot en een contrabas als solo-instrument te horen krijgt. Meestal vervullen deze ‘underdoginstrumenten’ alleen een begeleidende rol. Bram van Sambeek (fagot) en Rick Stotijn (contrabas),

Ook als het buiten maar niet wit wil worden, dwarrelen binnen de sneeuwvlokken. En wie dalen daar zingend neer op het podium? Het zijn de Sisters van de Brothers, oftewel Anne-Marie Jung, Eva van der Gucht en Tina de Bruin. Met z’n zessen studeerden ze 21 jaar geleden af aan de Kleinkunst Academie in Amsterdam. En na al die jaren weten ze elkaar nog moeiteloos te vinden in een closeharmony-medly van kerstklassiekers.

Met een mix van muziektheater, cabaret en varieté trekken de Ashton Brothers in eigen land en ook internationaal al jaren volle zalen. Deze kerstvoorstelling wordt een thuiswedstrijd voor Pim Muda; als Haarlemmer kan hij op de fiets naar de optredens. Paleis der Wonderen is een exclusieve productie in en met de Stadsschouwburg. Het verhaal speelt zich af rond een Haarlemse stoffenfabriek in de beginperiode van het industriële tijdperk. Een

Aston Brothers & Sisters

rauwe, harde tijd, waarin mensen juist behoefte hebben aan warmte en troost, het perfecte startpunt voor een kerstvoorstelling in een winterwonderland.

Nieuwe vleugel Teylers Museum: WAAR PIETER TEYLER DROOMDE VAN EEN BETERE WERELD

Zoals superrijke zakentycoons tegenwoordig een raket laten bouwen, hadden hun voorgangers ook grote ambities. De Haarlemse bankier annex zijdehandelaar Pieter Teyler legde met zijn fortuin de basis voor het eerste museum van Nederland. In december presenteert Teylers Museum zijn voormalige woonhuis als nieuwe vleugel.

In Teylers tijd, tweede helft achttiende eeuw, was een museum geen plek waar je een kaartje voor kocht om kunst te bekijken. Eerder een bibliotheek of werkplaats waar geleerden en kunstenaars ontdekkingen deden. Pieter Teyler woonde 38 jaar in het huis aan de Haarlemse Damstraat. In zijn testament stond dat na zijn dood een stichting moest worden opgericht die als doel had de wereld te verbeteren, onder meer door het aanmoedigen van wetenschap en kunst. Nieuwe bestemming Vijf vrienden van Teyler namen deze taak op zich. Zij kwamen er echter al gauw achter dat het huis geen geschikte ruimtes had voor grotere bijeenkomsten en lieten daarom aan de achterkant de Ovale Zaal bouwen. Dat was de start van het museum, dat in 1784 openging. De grootste kamer in het huis werd ontvangstruimte voor hoogwaardigheidsbekleders. Zo zijn onder anderen Napoleon en tsaar Alexander er geweest. Marjan Scharloo, directeur van Teylers Museum, noemt het huis fascinerend: “Een aantal interieurs behoort tot de mooiste, best bewaarde interieurs van Nederland uit de achttiende eeuw. Allerlei mensen hebben in het huis gewerkt of gewoond vanwege hun functie en hebben er persoonlijke herinneringen aan. Ik sprak iemand die door de gangen heeft gerolschaatst, een ander kreeg als kind de sleutel van het museum mee.” Toen ze zelf twintig jaar geleden voor het eerst het huis

binnenliep, was het er donker en rook het naar vocht, schimmel en verschraalde sigarenrook. Omdat ze de eerste Teylers-directeur was die er niet in ging wonen, voelde ze zich extra verplicht om het een nieuwe bestemming te geven: “Het huis moest weer gaan leven zoals het ooit bedoeld was: als plek waar mensen werken, debatteren, kunst maken en plezier hebben.”

De Kleine Zaal

Kabinet met vijf sloten Teyler was behalve filantroop ook een

eigengereide ondernemer. In zijn testament stond dat alle waardepapieren na zijn overlijden vanuit zijn kantoor op de eerste verdieping moesten worden verplaatst naar het eikenhouten kabinet achter in het huis. Daar waren ze veilig tegen inbrekers en uit de buurt van de keuken, in geval van brand. Op de deur van het kabinet kwamen vijf sloten. Marjan: “Aan ieder van zijn vrienden gaf hij één sleutel, om te voorkomen dat zij apart van elkaar in de waardepapieren konden snuffelen. Het kabinet en de sleutels zijn er nog, tijdens een rondleiding kunnen bezoekers er een kijkje nemen.”

Omdat het huis na Teylers dood in handen van een stichting kwam, is het nooit ingrijpend verbouwd door volgende bewoners. Daardoor is veel bewaard gebleven. Marjan: “Achteraf gezien een geluk. Maar de laatste decennia ging het pand hard achteruit. Dus er moest veel gebeuren om het op te knappen.” Bij de restauratie is de benedenverdieping teruggebracht in de stijl van de tijd waarin de Ovale Zaal werd gebouwd. Marjan: “Daar waren

KUNST

De nieuwe vleugel van Teylers Museum is open vanaf 5 december. De kaartverkoop start op 15 november. (teylersmuseum.nl)

tureel erfgoed te leen van toekomstige generaties. Nu de dag van de opening nadert, zijn we heel benieuwd naar de reacties van bezoekers. Hopelijk gaan ze ontdekken hoe actueel de idealen van Pieter Teyler nog zijn.”

ODE AAN DE VROUW

Vijftig jaar vriendschap, kunstenaarschap en liefde voor mode komen samen in de expositie ‘Inspiré’ in de Zocherlounge, te zien tot 19 december.

Mode-illustrator en tekenaar Margot van Huijkelom maakte in opdracht van de grote Franse modehuizen in Parijs dertig jaar lang illustraties van haute couture en prêt-à-porter. Haar werk verscheen in modebladen en werd geëxposeerd op toonaangevende kunstbeurzen en in galeries. In Japan maakte ze kennis met de technieken van de Japanse prentkunst. Sindsdien werkt ze het liefst met Japanse materialen en handgemaakt papier. Ze tekent vooral portretten van vrouwen in al hun verschijningsvormen: zacht, dapper, romantisch, bevrijd en sensueel. Haar werk is een ode aan de vrouw en haar vrouwelijkheid.

Intuïtief Karolien van Mensvoort ontwierp als freelancer jarenlang mode en dessins voor bekende modemerken. Tot ze de kamers met een officiële functie. Bezoekers kunnen erdoorheen dwalen, maar af en toe zullen ze ook weer worden gebruikt voor bijeenkomsten en vergaderingen van de Teylers Stichting, die nog steeds bestaat.”

Kleurkeuzes Op de eerste verdieping gaat het museum scholieren ontvangen om te praten over wereldburgerschap. Daarboven is een appartement voor kunstenaars en wetenschappers in residence. Marjan: “Het was detectivewerk om verantwoorde keuzes te maken voor kleuren

en (wand)bekleding. De uitkomst is, zoals altijd, een interpretatie van hoe we in deze tijd denken dat het geweest kan zijn. Daarom hebben we minutieus vastgelegd wat er is gedaan en waarom. Want uiteindelijk heb je cul-

besloot meer te experimenteren met textiel en daarin haar eigen inzicht en smaak te volgen. Ze combineert haar vakmanschap met een intuïtieve werkmethode, waarbij ze vooraf niets heeft bedacht. Ze spint, verft, weeft, breit en dessineert op gevoel, waarbij objecten als vanzelf ontstaan. Alles wat ze maakt – plaids, shawls, gordijnen, kussens – moet zacht, comfortabel en aaibaar zijn.

Als buurmeisjes van vijf jaar herkenden Margot en Karolien in elkaar al een gemeenschappelijke creatieve passie. Ze naaiden samen poppen- en barbiekleren, verkochten op hun negende een zelfgemaakt modetijdschrift, gingen naar dezelfde kunstacademie en ontwikkelden zich als kunstenaars in verschillende disciplines. In deze expositie vormen kleuren, materialen en emoties in hun werken een harmonieuze combinatie.

De expositie is geopend tijdens de weekends, Karolien en Margot geven je graag een persoonlijke rondleiding. Kijk op zocherlounge.nl voor meer informatie. >>

MUSEUMHUIS BARNAART

ON-NEDERLANDS STADSPALEIS

De Etrurische kamer

Eén van de best bewaarde Empire-interieurs van Nederland vind je aan de Nieuwe Gracht in Haarlem. Tussen 1804 en 1808 werd daar een imposant ontvangsthuis gebouwd in opdracht van de welvarende koopman Willem Philip Barnaart.

Huis Barnaart was één van de meest bijzondere bouwopdrachten van die tijd. Met een scherp oog voor details – van kapitelen tot deurknoppen – ontwierp de Amsterdamse stadsarchitect Abraham van der Hart een bijna on-Nederlands stadspaleis. Voor de bouw en inrichting werden de beste ambachtslieden uit Amsterdam en Haarlem aangetrokken.

Oogverblindend goud en paars De blikvanger van het huis, waar Philip Barnaart samen met zijn vrouw en twaalf kinderen woonde, is de Gouden Salon. Het goud en paars van het interieur is oogverblindend. Dit kostbare pronkvertrek diende indruk te maken op belangrijke gasten. Alleen al het vergulden van de lambriseringen kostte destijds negentienduizend gulden. Het huis werd ingericht volgens de laatste Franse mode in empirestijl. De meubelen waren een unicum in hun tijd. Ook dit houtwerk was geheel verguld, dat gaf het een keizerlijke allure: ongekend in Nederland.

Koninklijke gasten Niemand minder dan koning Lodewijk Napoleon en de Prins van Oranje (de latere koning Willem II) waren te gast in Huis Barnaart. Er is een uitgebreid verslag bewaard gebleven van een souper in 1807. Die avond werden maar liefst 21 verschillende gerechten aan de gasten voorgezet in de rijkversierde Erker- of Marmerzaal. Bij een bezoek aan Huis Barnaart krijg je een indruk van hoe dat er destijds uit moet hebben gezien.

Museumhuis Vereniging Hendrick de Keyser zet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch waardevolle gebouwen en hun interieur in Nederland. Huis Barnaart is een van de panden die de Vereniging heeft verworven en gerestaureerd. Zo is een collectie van meer dan vierhonderd gebouwen ontstaan, die een representatief beeld geven van de Nederlandse architectuur- en interieurgeschiedenis. Museumhuis Barnaart is een van de dertien museumhuizen die je kunt bezoeken.

Kijken met al je zintuigen Uniek in Museumhuis Barnaart is dat je er geen bordjes tegenkomt met ‘niet aanraken’. Met al je zintuigen kun je beleven hoe de familie Barnaart hier gewoond heeft. Je waant je letterlijk één van hen, want je mag de kasten openen om te kijken wat erin zit, plaatsnemen op de bank of aan de dinertafel, of een spelletje ‘kaarten’ spelen in de Gouden Salon. Ook de personeelsvertrekken en de keuken kun je bewonderen en je mag zelfs met een lantaarn de geheimen in de kelder ontdekken.

fotografie: Arjan Bronkhorst De Gouden Salon Kijk voor informatie en tickets op museumhuizen.nl

FRANS HALS MUSEUM

THUIS BIJ DE MEESTER

Ze werden allebei geboren in Antwerpen en waren tijdgenoten. Bovendien worden zowel Frans Hals als Jacob Jordaens gezien als nummer drie van de grote meesters in hun land. Het museum dat de naam draagt van de een toont nu werk uit het huis van de ander.

De twee kunstenaars kunnen elkaar gekend hebben. Hoewel Frans Hals op jonge leeftijd met zijn ouders naar Haarlem verhuisde, is hij in 1616 enkele maanden terug in zijn geboortestad geweest. Heeft hij Jacob Jordaens toen ontmoet of zijn werk gezien? In de archieven ontbreekt een aanwijsbare link. Toch acht Marrigje Rikken, Hoofd Collecties bij het Frans Hals Museum, de kans groot: “Jordaens’ werk hing onder meer in kerken en Frans Hals heeft waarschijnlijk op allerlei plekken in de stad rondgekeken.”

De overeenkomsten zijn opvallend. Zo hadden beide schilders een losse, levendige stijl en wilden ze vooral gewone mensen portretteren. Ze richtten zich allebei op de (welvarende) burgerij in plaats van op kerkelijke kunst. Verschillen waren er ook. Zo was Frans Hals een echte portrettist, terwijl zijn Vlaamse vakgenoot ook genrestukken en historische taferelen maakte.

Spiegelvloer Na Rembrandt en Vermeer wordt Frans Hals gezien als de derde grote meester van Nederland. In België volgt Jordaens na Rubens en Van Dyck qua bekendheid. De parallellen tussen beide schilders brachten Marrigje op het idee van een tentoonstelling over de zeventiende-eeuwse Antwerpse meester. “Doordat hun werk nu onder één dak te zien is, kunnen bezoekers het van dichtbij vergelijken.”

De tentoonstelling ‘Thuis bij Jordeans’ toont onder meer kunst die ooit in het woonhuis van de schilder hing. Jordaens had zijn pronkkamer gedecoreerd met spectaculaire deur- en plafondstukken om indruk te maken op potentiële klanten. Die stukken zijn recent gerestaureerd en nu in Haarlem voor het eerst weer samen te zien. Om de schilderijen goed te kunnen bekijken is een spiegelvloer aangelegd. Daardoor hoef je niet de hele tijd omhoog te kijken en word je letterlijk omringd door het werk van Jordaens.

Huiselijk godenverhaal Voor de schilderijen van Jordaens stonden zijn familieleden vaak model. In diverse genrestukken zijn bijvoorbeeld zijn vrouw en dochter te herkennen. Hoewel de plafondstukken een godenverhaal vertellen, zitten er alledaagse, huiselijke elementen in. De afgebeelde kamerpotten lijken zo naar beneden te kunnen vallen. De tentoonstelling was een jaar geleden gepland, maar is vanwege corona verschoven. “Daardoor konden we langer nadenken over een constructie om de plafond- en deurstukken goed te laten zien,” aldus Marrigje. “Zo hebben we het uitstel benut om de tentoonstelling nog mooier te maken.”

KUNST ‘Thuis bij Jordaens’, 15 oktober 2021 - 30 januari 2022, Frans Hals Museum locatie Hof in Haarlem, info en tickets: franshalsmuseum.nl/jordaens

Portret van Elisabeth Jordaens, de dochter van de kunstenaar, 1637-1645 Olieverf op doek, 79,4 x 63 cm The Phoebus Foundation, Antwerpen Trompe l’oeil deurstuk: een jonge vrouw, een oude man, een zot en een blazende kat, 1640-1645 Olieverf op doek, 190,8 x 88,5 cm The Phoebus Foundation, Antwerpen

MAIL & WIN Kijk op pag. 13 en maak kans op vrijkaartjes!

KUNST

ANDERS KIJKEN MET DE HELE FAMILIE

Zo’n acht kilometer ten zuiden van Bennebroek ligt het LAM museum, een bijzonder museum middenin Landgoed Keukenhof. In deze nog onontdekte parel vind je de grootste foodart-collectie ter wereld. Het gebouw zelf is al een kunstwerk. Een deel ervan lijkt te zweven en steunt slechts op vier pilaren en gigantische glasplaten.

Het is even zoeken als je parkeert op het landgoed, want het museum is gebouwd in de kleur van de herfstbladeren van de omringende bomen. In het LAM gaan de dingen een beetje anders dan je gewend bent in een museum. Zo hangen er geen bordjes met uitleg bij de kunstwerken. Bij binnenkomst heet een Kijkcoach je hartelijk welkom. Je kunt een digitale tour volgen op je eigen telefoon, of gewoon lekker gaan kijken. De Kijkcoaches helpen je op elke zaal anders te kijken, geven tips of een persoonlijke uitdaging. In het LAM draait alles om samen plezier hebben en onbevangen kijken. Je krijgt nieuwe perspectieven, soms letterlijk door iets op z’n kop te bekijken of door wat je medebezoeker of een Kijkcoach zegt.

Wat is foodart? Voedsel en consumptie vormen de rode draad in de internationale kunstcollectie. Denk bijvoorbeeld aan bonbons zo groot als voetballen, een kleurrijke dinertafel waar de wijn en champagne over de glazen klotst en een XXXL-druiventros die de ekster in je naar boven haalt. Ook kun je een gigantische installatie bekijken van een jaar lang eten en drinken in porselein.

“Kennis van kunst is niet nodig”, zegt museumdirecteur Sietske van Zanten. “Iedereen heeft meer dan genoeg in huis om veel uit de kunstwerken te halen, als je maar nieuwsgierig bent.” Je verlaat het museum gegarandeerd vol nieuwe ideeën en met bakken energie. En oh, reserveer vooral nog wat tijd voor een wandelingetje op het landgoed of een kop koffie bij restaurant De Hofboerderij.

Kijk voor informatie, openingstijden en reserveren van tickets met starttijd op lamlisse.nl/tickets. Volg het LAM museum op instagram: @lam_museum >>

HET TEAM VAN BOEKHANDEL BLOKKER HOUDT VAN LEKKER ETEN. VOOR VARIATIE EN DIVERSITEIT IN WAT JE MAAKT, IS EEN KOOKBOEK HET PERFECTE HULPMIDDEL. OP DEZE PAGINA LEES JE DE TIPS VAN ARNO KOEK EN ZIJN COLLEGA ALS EEN 4-GANGENMENU VOOR JEZELF, OF OM CADEAU TE DOEN.

Claudia Roden – Med, een kookboek

Zoek je culinaire inspiratie in de keukens rond de Middellandse zee, dan kun je niet om Claudia Roden heen. De inmiddels 85-jarige Brits-Egyptische schrijfster heeft decennialang van eindeloos veel gerechten de herkomst uitgezocht en verhaald over smaken, eetculturen en kooktradities. Beroemde chef-koks dragen haar daarvoor op handen. In dit boek verzamelde ze uit al haar reizen de recepten van gerechten die

Arno Koek is eigenaar van Boekhandel Blokker in Heemstede. Hij en zijn collega’s geven je tips voor de beste boeken die net uit zijn.

BOEKEN

ze zelf het liefst maakt en nodigt ze je uit daar je eigen draai aan te geven. Andrea kookt uit Med: “Een heerlijk kookboek vol prachtige foto’s en fijne verhalen van Claudia Roden, waarin het beste van de keukens en smaken rond de Middellandse Zee samenkomt. Puur, vers, lekker en voor iedereen goed te doen!”

Manon Proper – Bistro Manon

Als je in twee jaar tijd een tweeling en een drieling krijgt, heb je zacht gezegd je handen vol. Toch lukte het Manon Proper haar kinderen van jongs af aan gezond en gevarieerd te leren eten. Ze liet ze veel verschillende smaken proeven en ze zorgt nog steeds dat naast ieder hoofdgerecht een bijgerecht staat, zodat er iets te kiezen valt. Vanaf het moment dat ze haar recepten en kooktips via Instagram ging delen, wilden haar volgers meer. Daarom is er nu een kookboek vol gerechten die snel klaar en watertandend lekker zijn, óók voor volwassenen. Arno: “Als hardwerkende ondernemer teken ik voor dit kookboek. De recepten zijn eenvoudig en het boek biedt veel afwisseling in hoofd- en bijgerechten. Zo blijft koken lekker én simpel.”

De vegetarische slager – Vleesch

Dat De Vegetarische Slager van Jaap Korteweg al jaren een succes is, lees je in de economierubrieken. Na het gedoe over de namen van de vleesvervangers liggen de stuckjes en gehackt tegenwoordig overal in de schappen. Met het kookboek ‘Vleesch’ maak je van traditionele vleesgerechten een heerlijke vegetarische variant. Voor iedereen die van vlees en/of van plantaardig eten houdt. Arno: “Ik vind het niet erg om wat minder vlees te eten. Dit boek biedt uitkomst in de alternatieven. En als je dan toch een keer vlees wilt, ga dan naar een kwaliteitsslager bij jou in de buurt.”

Rukmini Iyer – De zoete bakplaat

Na de groene, de wereldse en de snelle bakplaat trakteert Rukmini Iyer ons met dit boek op zoete baksels uit de oven en toetjes om je vingers bij af te likken. Met de feestdagen in het vooruitzicht kun je je vast verheugen op wat je straks als laatste gang op tafel gaat zetten. En je hebt nog alle tijd om zo veel mogelijk smaakcombinaties uit te proberen. Dat wordt nog lastig kiezen. Arno: “Dit is het toetje van onze viergangen-kookboekentips. Ik kan alleen maar zeggen dat het op geen enkele kookboekenplank mag ontbreken!”

Bram Versteeg jr. tijdens het snoeien.

Vakkundige verzorging houdt bomen gezond Snoeien doet groeien

Bomen produceren zuurstof, bieden beschutting, geven schaduw en leveren voedsel aan vogels, dieren en insecten. Ze zijn van levensbelang en bovendien prachtig om te zien.

Boomverzorger Bram Versteeg groeide op tussen het monumentale groen van Landgoed Elswout, waar zijn liefde voor bomen ontstond. Hij startte 36 jaar geleden zijn eigen bedrijf in Zwaanshoek. Onderhoud aan bomen is specialistisch werk, dat vakmanschap en kennis vereist. Daarnaast moet je beschikken over het nodige materieel, zoals hoogwerkers, zaagmachines en freesgereedschap. Voor Versteeg Boomverzorging is geen boom te groot of te hoog.

Het bedrijf werkt meestal in opdracht van gemeenten en andere overheden, die hun openbaar groen door Versteeg laten onderhouden. In een bosrijke omgeving als Bloemendaal is altijd veel werk te doen. Bram: “Onlangs hebben we in Overveen nog veertien hectare bos gedund. Het oorspronkelijke eiken- en beukenbos stond vol met esdoorns. Die moesten weg om het bos weer lucht te geven.”

Ziekte en droogte

Schimmels, bacteriën en insecten kunnen de gezondheid van bomen aantasten. Ze verliezen dan bijvoorbeeld al in de zomer veel blad of het blad verdort voortijdig. Ook zwarte, vochtige plekken op de stam of scheuren en gaten in de stam wijzen op een ziekte. Dan is het verstandig een professionele boomverzorger in te schakelen. Daarnaast hebben bomen last van de droogte. “Water geven heeft weinig zin,” aldus Bram, “want vooral oudere bomen drinken duizenden liters grondwater. Je kunt beter bestrating uit de tuin halen en meer groen aanleggen.”

Wanneer bomen ziek zijn, schade veroorzaken of in de weg staan worden ze gerooid. Hiervoor is een kapvergunning vereist. Particulieren moeten die zelf aanvragen bij de gemeente. Staat een boom op de monumentenlijst, dan heb je ook een kapvergunning nodig als de boom dood is. Mooie stammen gaan naar een zagerij om er meubels van te maken, hout van wilgen en populieren wordt gebruikt voor pallets en klompen. Het resterende houtafval wordt versnipperd of verkocht als brandhout.

Eikenprocessierups

De laatste paar jaar rukt de eikenprocessierups ook in Bloemendaal op. De haartjes van deze rups kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Bram: “De eigenaar van de grond waarop de boom staat is verantwoordelijk voor het bestrijden van de rups. Particuliere boomeigenaren kunnen ze door ons laten weghalen met een speciale stofzuiger.”

Ook uw bomen laten onderhouden? Versteeg Boomverzorging info@versteegboomverzorging.nl www.versteegboomverzorging.nl 023 - 584 5312

KIJK ‘NS NAAR HET VOGELTJE

Met dank aan het vele thuiswerken is vogelkijken weer populair. Ook bij Vogelwerkgroep Zuid-Kennemerland merken ze dat er meer belangstelling is voor excursies en cursussen. In Bloemendaal werd de koolmees het meest gespot tijdens de jaarlijkse vogeltelling. Op nummer twee staat de merel, gevolgd door de pimpelmees.

tekst: Marjo Kuilman | fotografie: Teun Baarspul (portret en roodborstje)

VOGELHUISJES

Hans Willemse uit Vogelenzang heeft al meer dan 25 jaar vogelhuisjes in zijn tuin. Eerst hing hij ze in de appelboom voor het huis, waar vaak vogels in zitten. “Zo begon het. Het is zo leuk om te zien. Een nestje, het broeden, de drukte van het af en aan vliegen en als je geluk hebt zie je de kleintjes uitvliegen.” Tegenwoordig hangt er een kastje aan de muur van zijn huis en is de invliegroute vrij. Elk jaar zit er wel een mezenpaar in. Nadat de jongen uitgevlogen zijn, geeft hij het kastje een sopje en na de winter nog een keer. In de wintermaanden heeft hij ‘slapers’, oftewel vogels die in het huisje schuilen en overnachten. Hans: “Zij maken het vies, dus dan poets ik het in het voorjaar nog een keer voor het broedseizoen.” Een stokje voor de opening is volgens hem niet nodig voor mezen. Die zijn behendig genoeg om zich vast te houden in de opening. Tegen de eikenprocessierups werden op een gegeven moment veel nestkastjes opgehangen, vertelt Hans. “Mezen lusten graag rupsen en die zijn een goede bron van eiwitten voor de jongen. Zodra ze uit het ei zijn, zoeken de ouders de hele dag naar voedsel. Behalve eikenprocessierupsen eten mezen ook spinnen en insecten, wat veel mensen wel zo prettig vinden.” Elke soort ander kastje De vogelhuisjes van Hans zijn speciaal voor koolmezen. Je kunt de kastjes in alle soorten, maten en materialen kopen in tuincentra, online of bij de dierenwinkel. Kies er een in neutrale kleuren als vogels je lief zijn. Een felgekleurd huisje trekt namelijk katten en andere roofdieren aan. Zelf maken kan ook, bij Natuurmonumenten kun je gratis praktisch advies vragen.

Hang het vogelhuisje op een beschutte plek, met de invliegopening naar het noordoosten. Dan hangt het beschut tegen de wind die hier vaak uit het zuidwesten komt. Zorg ook dat het huisje niet in de volle zon hangt of op een plek waar de regen naar binnen kan vallen. Verder is een plek waar planten of struiken omheen groeien beter dan een kale schutting. De ideale hoogte is 1,5 tot 2 meter boven de grond. Verschillende vogelsoorten hebben ook verschillende wensen. Zo houden mussen van een groot huis, hoog boven de grond waar ze samen in kunnen wonen met soortgenoten. Voor spreeuwen, die graag onder de dakpannen wonen, bestaan spreeuwenpotten en roodborstjes hebben het liefst een begroeid hoekje van de tuin. De vogeltelling vindt elk jaar eind januari plaats. In 2021 was er een recordaantal van ruim 198.000 deelnemers, zij telden bijna 2,8 miljoen vogels. Landelijk bestond de top drie uit de huismus, de koolmees en de pimpelmees; anders dus dan in deze omgeving.

In de tuin

Iedereen kan vogels kijken. Er valt van alles te ontdekken, te leren en te herkennen over verschillende vogelsoorten, hun gedrag en zang. Fladderende, soms vechtende of luid zingende vogels – je kunt er gewoon vanuit een luie stoel of op het balkon van genieten. De mezen, mussen, spreeuwen, lijsters en merels zoeken in lommerrijke tuinen en parken naar voedsel en naar schuil- en nestplekken. Ze bouwen er hun nestjes en brengen er hun jongen groot. Vogels voeren kan het hele jaar door, want de dieren, met name mezen, hebben veel voedsel nodig. Zeker als ze jongen hebben. Soms, als er meer broedsels in een jaar zijn, kunnen ze extra vetten gebruiken. Mezenbollen, pindakettingen en vogel-pindapotten zijn daarom niet alleen leuk omdat ze vogels aantrekken, maar ook nuttig.

Herfst en winter

De omgeving van Bloemendaal biedt een groot aantal verschillende landschappen dicht bij elkaar. Behalve tuinvogels leven in dit gebied daarom ook veel zee- en weidevogels. In het najaar trekken grote zwermen trekvogels langs de kust. Bijzondere soorten die normaal alleen in Rusland en Scandinavië voorkomen, zijn dan op weg naar warmere oorden. Bij Parnassia bijvoorbeeld kun je er met een verrekijker heel wat zien. ‘Onze’ roodborstjes en spreeuwen trekken ook naar het zuiden. Degene die je hier in de winter ziet komen, uit noordelijker streken. Opmerkelijk is dat zij een andere zang hebben. Sommige vogels, zoals de kramsvogel, komen in Nederland alleen voor in de winter. Een wandeling met een ervaren vogelaar is een belevenis op zich, want hij of zij ziet tien keer meer dan een ongeoefende kijker.

Meer informatie

vogelbescherming.nl vwgzkl.nl

‘Onze’ roodborstjes en spreeuwen trekken ook naar het zuiden. Degene die je hier in de winter ziet, komen uit noordelijker streken

ZO MAAK JE JE TUIN VOGELVRIENDELIJK

1. Zorg voor veel groen en zo min mogelijk tegels 2. Zet een waterbakje neer 3. Laat wat bladeren, mos en ander tuinafval liggen; daar vinden vogels voedsel en nestmateriaal 4. Bomen en struiken met fruit en besjes zijn echte vogeltrekkers

Bomen met veel takken bieden bovendien schuilplekken 5. Hang aantrekkelijk nestmateriaal op, zoals restjes wol of stro 6. Bind je kat een belletje om, zodat het geluid vogels waarschuwt

Creatief tekst: Maaike Brouwer | fotografie: Nathalie Dekkers met taal

Emoties, gedachten, dromen, fantasieën en ideeën kun je op tal van creatieve manieren uitdrukken, bijvoorbeeld op een schilderij, met muziek of in dans. Deze Bloemendaalse schrijvers doen het met woorden.

Carin Termeer (58) werkt als professional in coaching, verandermanagement en leiderschapsontwikkeling. Ze brengt organisaties in beweging, vanuit de kern van de zaak in de richting van de beoogde ambitie. In het boek ‘Ikigai’ (betekenis: reden van bestaan) las ze een van de Japanse geheimen voor een lang leven: vorm geven aan je diepste passie. De haiku helpt daarbij, omdat het naast een kunstvorm ook een instrument voor zelfonderzoek is. Het zijn korte, niet-rijmende gedichten van drie regels, die de essentie van het moment weergeven. Vooral dat laatste spreekt Carin aan. “Ik hoop dat ik daarmee bij andere mensen raak aan een gevoel waarvoor ze niet altijd woorden kunnen vinden.”

hevig hunkeren naar helderheid en rust in troebel water

-NACHT-

Ik zei als je van me houdt, laat me los Zij zei vind je eigen route naar het zuiden, maak me trots We leerden leven zonder appel voor de dorst, Hebben flinke wind tegen maar we trappen stevig door Laat de woorden resoneren, blijft plakken in je oor Laat het diepe wonden helen want daar takken we het voor Zo vergeet ik niet waarvoor ik het doe Als jij kan voelen wat je hoort zit het goed En is het voor me genoeg

Refrein: Vanavond wordt het vroeg weer donker Maar het maakt me niet meer somber En de wereld lijkt van glas Druppels op mijn regenjas Dronken, maar niet verdronken Voelend hoe ik in het diepe zak nu Maar het maakt me niet meer bang Als ik mag kiezen heb ik liever nacht

Dan heb ik liever dat de maan schijnt Het is laat, maar het kan nog niet te laat zijn Straatlantaarn als een baken op de straat schijnt Vertrouw erop dat hij me in de juiste baan leidt Vind jij ook dat iedereen zo in een waan lijkt? Waanideeën worden verspreid, Ach ja het hoort bij de tijd Lijkt omwikkeld in een donker tapijt Maar ik vang het in een song en zet het om in een vibe Kom tot leven als een wolf in de night Maar ik huis niet naar de maan, ze laat me lachen als een kind Gaan we zoeken wat ons allemaal verbindt, Als sterrenbeelden in de lucht of als de streken van de wind Wachten op het teken van begin Van de nachtelijke uren, f*ck de klachten van de buren Laat het alsjeblieft zo lang mogelijk duren, Want de nacht geeft mij een soort van superkracht, bovennatuurlijk

Refrein

Beluister hier o.a. het nummer ‘Nacht’ van Phil MEDS.

Rapper, producer, spoken word-artiest en tekstschrijver Bram Kraefft (21) maakt muziek onder de artiestennaam Phil MEDS. Muziek werkt voor hem namelijk als medicatie, die negatieve emoties heelt. Zijn teksten zijn eerlijk, diepzinnig en confronterend, maar ook hoopvol. Bram studeert aan de Herman Brood Academie en heeft grote ambities als uitvoerend muzikant. Ondernemend is hij in elk geval. Hij organiseerde huiskamerconcerten voor studenten, om hen hoop te geven toen ze door corona nergens heen konden. Ook geeft hij workshops en nam hij het initiatief voor het platform ‘Woord voor woord’, waar aanstormend raptalent ervaring kan opdoen. In zijn tekst ‘Niet alleen’ merkt hij verwonderd op: “Wie had gedacht dat pure passie een beroep kan gaan zijn?” >>

Henrike van Engelenburg (50) verwierf als theaterproducent onder meer bekendheid met jeugdvoorstellingen op basis van de geliefde jeugdboeken ‘Achtstegroepers huilen niet’, ‘De kleine kapitein’ en ‘Oorlogsgeheimen’. Sinds enkele jaren kunnen ondernemers en professionals Henrike inschakelen als persoonlijk sparringpartner, waarbij ze fungeert als kickstarter, motivator of mentor bij het realiseren van plannen of het maken van keuzes. Daarnaast schrijft Henrike korte verhalen en deelt ze graag ‘shotjes optimisme’ uit, minidialogen tussen hond Koeleloere en zijn baasje, om je aan het denken te zetten.

Ben je teleurgesteld Koekie? ‘Ja dat mag hoor!’ Natuurlijk joh… …en nu? ‘Ik ben bezig.’ Waarmee? ‘Met een nieuwe droom verzinnen!’

Zijn mensen net zo gevoelig voor zelfbewuste lichaamstaal als paarden? ‘Ze doen het niet om je te pesten!’ legde de instructeur eens uit. Dat geloofde ik. Evengoed bleef het ene paard elke hoek afsnijden, en stond het andere paard zomaar stil en vertikte het om verder te gaan. Ooit ging ik voor m’n werk naar een workshop ‘Hoe gaat U om met lastige mensen’. Daar werd hetzelfde gezegd, maar dan anders. We kregen vier types lastpost gepresenteerd, nou ja op papier; maar je kon moeiteloos namen invullen bij alle vier de types. En hoe zou je dat nu aanpakken. Want één ding stond voorop: als jij niets ondernam, zou er niets veranderen aan de situatie waar je zelf het meeste last van had. Enfin, daar gingen we. Eerst moest je snappen dat de moeilijke mensen zo hun eigen achtergrond hadden, jeugd, frustraties, historie. Door te luisteren en respect te tonen voor die ander z’n zorgen, doelen of wat ook, ontstond er vertrouwen. Pas dan kwam jij met jouw ding, je mening of voorstel. En als je goed oplette, op houding, toon, gezicht van de nu bijna ex-lastpost, merkte je een omslagpunt. Intussen bleef je je gelijkwaardig opstellen, vooral non-verbaal. Dus bij de dominante Marco, zorgde je ervoor dat je rustig en stevig geaard tegenover hem stond. Rechtop, met oogcontact en een heldere duidelijke stem. Kortom, net als je bij het probleempaard niet aan de teugels moet gaan trekken, moest je bij de lastige mens niet je instinctieve neiging volgen – zoals kwaaiig doen of op je strepen staan – om iets voor elkaar te krijgen. Nu ja, die workshop was vrij snel in mijn systeem weggezakt. Als het even kon, koos ik voor de aanpak uit het boekje ‘Wat zou Boeddha doen op het werk’. En die was zo: kun je er helemaal niks mee, ga die persoon dan zoveel mogelijk uit de weg. Typisch, pas vele jaren later, ja bij het paardrijden, kwam mijn escapisme als een boemerang terug.

Fragment uit ‘Managen als een Ruiter. Leidinggeven is net paardrijden, 21 leidprincipes’.

Op haar veertigste maakte Tineke Verhoeven (70) kennis met de paardensport en een nieuwe liefde werd geboren. Ze is schrijver en werkte bijna veertig jaar als bladenmaker en hoofdredacteur van onder meer Cosmo en Viva. Het paardrijden bracht haar tot het inzicht dat leidinggevenden veel kunnen leren van het samenspel tussen ruiter en paard, zoals doelen stellen, aandacht geven en in contact blijven. Ze besloot een boek te schrijven waarin ze haar persoonlijke belevenissen onderbouwt met ervaringen van professionals.

Op zoek naar het beste onderwijs?

Kleine klassen, persoonlijke aandacht en maximaal resultaat bij Luzac Haarlem

Luzac Open dag Tijdens de open dag van Luzac vertellen we alles over ons onderwijs, het leerplan op maat en de persoonlijke begeleiding. Van de tweejarige, brede brugklas tot het (versneld) examenjaar: uw kind kan in elk jaar instromen. Ook hoort u alles over onze extra mogelijkheden, waarmee leerlingen excelleren. Zoals het 2 in 1 examenjaar, vakken volgen op een hoger niveau, overstappen naar een hoger niveau, school combineren met een sport- of muziekcarrière en deelcertificaten.

• Woensdag 10 november van 17.00 tot 19.00 uur: voor leerlingen in de onder- en bovenbouw • Woensdag 24 november van 15:00 tot 17:00 uur: speciaal voor leerlingen die naar de brugklas gaan

Kijk voor meer informatie en het programma op luzac.nl/opendag.

Instromen kan altijd Leerlingen die gedurende het jaar merken dat ze behoefte hebben aan meer persoonlijke aandacht of een leerachterstand hebben opgelopen, hoeven hun inschrijving bij Luzac niet uit te stellen tot het volgende schooljaar. Zij zijn gedurende het hele jaar welkom om bij ons in te stromen. Leerachterstanden worden snel weggewerkt en doelen worden onder intensieve leerlingbegeleiding behaald. Het resultaat: slechte resultaten maken plaats voor mooie cijfers en meer leerplezier.

Meer informatie over ons onderwijsaanbod vindt u op luzac.nl.

Voor mavo, havo en vwo van brede brugklas van 2 jaar tot 2-in-1-examenjaar | Deelcertificaten | Examentraining | Studiebegeleiding | Bootcamps | Zomerschool | Citotraining | Basisschoolbegeleiding

Vraag: Bestaan er meerdere Sinterklazen? Antwoord: Er bestaat slechts één Sinterklaas, doch in meerdere personen.

Vraag: Wat moeten wij denken van de mening dat er geen Sinterklaas zou bestaan? Antwoord: De mening dat er geen Sinterklaas zou bestaan, is een afschuwelijke ketterij, die wij met kracht moeten bestrijden.

Vraag: Kunnen zij, die niet in Sinterklaas geloven, toch nog tot de gelovigen gerekend worden? Antwoord: Zij die niet in Sinterklaas geloven, kunnen voorzeker nog tot de gelovigen gerekend worden. Maar Sinterklaas houdt niet meer van hen. Zij behoren derhalve niet meer tot de beminde, maar tot de volwassen gelovigen.

Vraag: Hoe is het mogelijk dat Sinterklaas met paard en al door de schoorsteen komt? Antwoord: Dat Sinterklaas met paard en al door de schoorsteen komt, is een mysterie, dat wij kinderlijk moeten aanvaarden.

Vraag: Zal ons dit mysterie ooit worden uitgelegd? Antwoord: Dit mysterie zal ons in het hiernamaals door Sinterklaas zelf worden uitgelegd.

Vraag: Is Sinterklaas ook klein geweest? Antwoord: Sinterklaas is nimmer klein geweest, maar terstond als Sinterklaas geboren.

Vraag: Is dit ook een mysterie? Antwoord: Dit is volstrekt geen mysterie. Want als Sinterklaas klein geweest was, had Hij in zichzelf moeten geloven, en iemand, die in zichzelf gelooft kan niet heilig worden.

Fragment uit ‘Bijzonderheden over Sinterklaas die een ieder moet weten’, parodie op de rooms-katholieke catechismus, gepubliceerd in Elseviers Weekblad (8 december 1945).

In de Volkskrant schreef Bomans columns onder de naam Parlevink. Op 16 oktober 1951 had hij groot nieuws voor kinderen over Sinterklaas. Beluister het verhaal, voorgelezen door Bomans zelf.

Vijftig jaar geleden overleed schrijver en tv-persoonlijkheid Godfried Bomans (1913-1971) in Bloemendaal. Zijn werk wordt gekenmerkt door humor, ironie en fantasie, waarin vaak een ondertoon van ernst schuilt. Bomans had een fascinatie voor Sinterklaas en viel graag en vaak in als hulpsinterklaas. In De Volkskrant en Elseviers Weekblad, waar hij redacteur was, schreef hij meermaals over Sinterklaas.

KOFFERS VOL VERHALEN

Ooit hoopt hij zijn eigen koffermuseum te openen. Aerdenhouter Luuk Pynaker verzamelt al zijn halve leven handgemaakte vintage koffers van beroemde Franse en Italiaanse merken.

tekst: Maaike Brouwer | fotografie: Gerlinde de Haas

Vanaf het midden van de negentiende eeuw gingen mensen vaker op reis. Dankzij nieuwe vervoermiddelen als trein, stoomschip, auto en vliegtuig werd reizen comfortabeler en makkelijker. De Europese elite reisde graag per luxe trein – zoals de legendarische Oriënt Express – naar exotische oorden, overwinterde aan de Côte d’Azur of stak met een stoomschip de oceaan over. De enorme hoeveelheid bagage die deze welgestelde reizigers meenam diende natuurlijk te passen bij hun status.

Handgemaakt

Parijse ondernemers als Hermès, Moynat, Goyard en Louis Vuitton begonnen daarom met het produceren van hoogwaardige leren reistassen en -koffers. Later volgden ook Gucci en Prada in Italië. Elk stuk werd met de hand gemaakt, van de beste materialen, met oog voor detail en vaak op maat voor de klant. Tegenwoordig vormen koffers uit die vervlogen periode van grandeur en slow travelling geliefde verzamel- en beleggingsobjecten.

Luuk Pynaker kocht zijn eerste vintage koffer rond zijn dertigste en hield daarna niet meer op met verzamelen. “Elke koffer heeft zijn eigen reisverhalen, het is bijna alsof ik die kan voelen, helemaal als ze nog een label hebben van de vroegere eigenaar of als er etiketten van hotels op zitten. Ik vind het leuk om de verhalen erachter uit te pluizen en soms bezoek ik ook zo’n hotel. Zo ben ik met mijn gezin in Bellagio geweest aan het Comomeer, om te lunchen in een van de prachtige hotels en iets van de vroegere grandeur te ervaren.”

Vintage

In Parijs ontdekte Luuk een winkel die uitsluitend vintage koffers verkocht van de grote Franse merken. “Daar zit muziek in, dacht ik. En ik besloot zelf een kofferwinkel te beginnen in Haarlem.” Aanvankelijk verkocht hij vooral ‘gewone’ vintage koffers, maar langzamerhand specialiseerde hij zich steeds meer in reisbagage uit het topsegment. Tegenwoordig is Luuk een van de weinige specialisten op zijn gebied en reist hij de hele wereld over om veilingen en beurzen te bezoeken.

Hij verkocht de winkel en bracht zijn collectie onder in het koetshuis van het Huis te Manpad in Heemstede. Op deze toepasselijke plek heeft hij een ‘experience center’ ingericht, waarin hij de begintijd van het moderne reizen tot leven brengt. En natuurlijk kun je er uiteenlopende modellen koffers komen bewonderen. “Het zijn unieke exemplaren met elk een eigen verhaal, wie wil zoiets nu niet in zijn interieur?”

Fruitage tekst: Ellen Meijer | fotografie: Tom Haartsen

In de eerste helft van de zeventiende eeuw waren voedselstillevens populair onder Haarlemse burgers. In de kunsttheorie bungelde het genre onderaan in de hiërarchie. Bijbelse en mythologische verhalen waren het hoogst haalbare voor een schilder. Toch koos een aantal kunstenaars voor dit specialisme omdat er veel vraag naar was. De doeken en panelen hingen bij de mensen thuis, in de voorkamer. Het was de tijd van nieuw geld, waarin succesvolle burgers kunst konden kopen. Een stilleven was betaalbaar en de kijker kon er van alles in zien: van een tafel vol heerlijkheden tot een moralistische boodschap of een uiting van status. De term stilleven werd niet gebruikt; dat kwam pas in de negentiende eeuw. Een schilderij als dit heette bijvoorbeeld ‘ontbijtje’ of ‘fruitage’. Floris van Dyck verbeeldde de vier officiële smaken uit zijn tijd: zout in de kazen, zoet in de druiven, zuur in de appels en bitter in de noten. In het glaasje, een berkemeyer, zit waarschijnlijk wijn. Het schilderij bevat ook verwijzingen naar de bloeiende economie. Zo is de tafel gedekt met Haarlems damasten tafellinnen. Kaas werd gezien als steunpilaar van Hollands welvaren en de schaal waar de appels op liggen is van Chinees ‘kraak’-porselein. Dat nieuwe importproduct wilde iedereen destijds wel in huis hebben. Ook als je dit allemaal niet weet, is het een schilderij om van te watertanden. De gerijpte kazen, de blozende appels en het versgebakken broodje dat je bijna kunt ruiken. “Dat maakt deze schilderijen ook in onze tijd nog fascinerend,” volgens Norbert Middelkoop, conservator Oude Kunst in het Frans Hals Museum. “Iedereen kent het begrip van een tafel met luxe spullen erop en voedsel om je te verleiden. In stillevens als deze zitten bovendien zo veel details dat je er steeds nieuwe dingen in ontdekt.”

‘Stilleven met vruchten, noten en kaas’, 1613, Floris Claesz van Dyck (Delft 1574/75-1651 Haarlem). Het schilderij hoort bij een serie stillevens over eten en drinken, nu te zien in de collectiepresentatie ‘Haarlemse Helden. Andere Meesters’ in locatie Hof in het Frans Hals Museum in Haarlem. Conservator Norbert Middelkoop heeft er nog veel meer over verteld. Scan de QR-code voor het uitgebreide verhaal.

Op 1 oktober vorig jaar openden Roger en Storm hun geheel vernieuwde kapperszaak in het monumentale oude postkantoor van Overveen. ‘En na tweeëneenhalve maand moesten we dicht: corona’, verzucht Storm.

DE KLEUREN VAN ROGER EN STORM

“Gelukkig hadden we die eerste maanden heel goed gedraaid,” vervolgt hij. “Want we hadden nog geen jaarcijfers, dus we kwamen niet in aanmerking voor steunmaatregelen.” Inmiddels bruist het weer in de salon. Roger: “We zijn nu met zijn vieren en alweer op zoek naar meer personeel.”

Storm groeide op in deze regio en werkte een tijdje bij de vorige eigenaren van de kapsalon. Roger kende Overveen van een bruiloft. “Ik zei die dag nog: wat een mooie buurt! Hier zou ik wel willen wonen en werken.” Toen de kapperszaak in Overveen te koop kwam, aarzelde het duo dan ook niet. Ze verlieten Den Haag, renoveerden de salon en namen hun intrek in de woonruimte op de bovenverdieping.

Natuurlijke haarproducten

Roger en Storm werken vooral met Aveda-producten: 100% veganistische haarproducten, gefabriceerd met behulp van 100% eigen windenergie, in verpakkingen van gerecycleerd materiaal. “Bovendien krijgen de leveranciers

Tips en trends

Welke haartrends kunnen we de komende winter verwachten? “De wolf-cut,” zeggen de heren eensgezind. Dat is een kruising tussen de ‘mullet’ (korter aan de voorkant, langer aan de achterkant) en het shag-kapsel: een bot geknipte bob met veel laagjes. De kruising van die twee levert een springerig kapsel op, met veel lagen en losse plukken. Wolfachtig, dus. “De kleuren gaan richting koper, warm blond, bruinere tinten”, vertelt Storm. Hebben ze nog een tip om haar te beschermen tegen de kou? “Het klinkt gek, maar in de winter moet je je haar eerder beschermen tegen hitte,” zegt Roger. “De warmte van een cv of kachel droogt je haar uit. In al onze stylingproducten zitten daarom hittebeschermende ingrediënten.” Wie dat eens wil proberen, kan bij Roger en Storm terecht voor speciale cadeaupakketten: drie artikelen in een feestelijke verpakking, voor een feestelijke prijs.

van de plantaardige grondstoffen een eerlijke prijs,” vertelt Roger. “Dat maakt Aveda wel iets duurder, maar dan weet je dat je geen rotzooi in handen hebt.” “De kleuringen bevatten ook geen PPD, een chemische kleurstof die vaak wordt toegevoegd,” vult Storm aan. “Veel mensen hebben een allergie voor PPD, maar bij Aveda speelt dat dus niet. De kleuringen zijn daardoor ook veilig voor zwangere vrouwen.”

Verhipt dorp

De kleurbehandeling is een van de belangrijkste redenen dat mensen graag naar de salon komen, vertelt Storm. “Wij zijn hoogopgeleide kleurspecialisten. We kijken altijd goed naar wat bij onze klanten past en dat waarderen ze blijkbaar.” Mensen komen ook voor de gezelligheid, horen ze. Roger: “Er wordt hier veel gelachen.” Volgens Storm, die eerder in Overveen werkte, is de sfeer veranderd. “Vroeger was het hier wat stijfjes, maar het dorp is verjongd en verhipt. We zien veel gezinnen, vaak afkomstig uit Amsterdam. Het is allemaal wat losser geworden. Leuk, hoor.”

Roger & Storm Bloemendaalseweg 236, Overveen rogerenstorm.nl

Style your own

HOUD JE VAN KLEUR OF JUIST VAN STRAK ZWART-WIT? HOUD JE VAN TRADITIE (ELK GLAS EN LEPELTJE OP DE PLEK WAAR HET VOLGENS DE ETIQUETTE HOORT) OF MAG HET CREATIEVER? LAAT JE INSPIREREN DOOR DEZE SERVIEZEN VOOR JE EIGEN GEDEKTE TAFEL EN MAAK VAN JE DINER ÓÓK EEN FEEST VOOR HET OOG.

fotografie: Saskia Koning | Styling: Mimi Sugarman m.m.v. Voss Koken Tafelgerei en Cadeaus

Servies: Bitz - dinerbord € 17,95 - ontbijtbord € 14,95 - bowl € 12,95 - gebaksbord € 9,95 - dipschaaltje € 6,95 - Karaf € 19,95 - Glazen: Zwiesel Vivid Senses - rode wijnglas € 12 - witte wijnglas € 12 - Bestek: Pure Signs One - Loper: ‘Sander’ 50x40 cm € 25,95 - servet € 9,95

Servies: Villeroy & Boch ‘New Moon’ - dinerbord € 19,90 - ontbijtbord € 17,90 - gebaksbord € 13,90 - bowl € 17,90 - dessertschaaltje € 12,90 - Glazen: Zwiesel ‘Prizma’ - rode wijnglas € 13,25 - witte wijnglas € 13,25 - waterglas € 11 Bestek: Kempen & Begeer ‘Haags Lofje’ - Loper: ‘Sander’ 50x40 cm € 25,95 - servet € 9,95

Wijnhandel-slijterij Van Zoolingen Bloemendaalseweg 261, Overveen

023-525 22 90 / 06-2835 1298 info@wijnhandelvanzoolingen.nl www.wijnhandelvanzoolingen.nl NOG MEER KEUZE

LAAT JE VERRASSEN

De afgelopen maanden heeft Mike van Zoolingen, eigenaar van de gelijknamige wijnhandel, het assortiment flink uitgebreid. De winkel staat vol met zowel vertrouwde als nieuwe namen en smaken.

De wintertijd is weer ingegaan, tijd om te genieten van lange avonden en gezellige etentjes met vrienden en familie, onder het genot van een goed glas wijn. Vaste klanten zijn geneigd steeds dezelfde wijnen te kopen, merkte Mike. “Vaak uit gewoonte of gemak, omdat ze die nu eenmaal lekker vinden.” Prima natuurlijk, maar Mike laat je ook graag kennismaken met nieuwe wijnen en andere smaken.

Private wine tasting

“Daarom ben ik begonnen met het organiseren van privéproeverijen, ’s avonds, als de winkel dicht is.” Dat doet Mike voor kleine groepjes, zoals stellen, vrienden of collega’s. Ze kunnen een voorkeur aangeven voor een wijngebied of druivensoort en anders stelt hij zelf een proeverij samen. “We gaan dan op avontuur in de winkel, om verrassende wijnen te ontdekken. Ik vind het leuk om klanten te laten genieten van lekkere wijnen, die passen bij hun smaak en budget, en om ze te laten kennismaken met onbekendere wijnhuizen en -gebieden.” Een private wine tasting op locatie kan ook, bijvoorbeeld als je iets te vieren hebt bij je thuis of op het werk. Mike verzorgt alles, van de wijnen en de glazen tot spuugbakjes en desgewenst lekkere hapjes.

Relatiegeschenken en kerstpakketten

In de weken voor de feestdagen kunnen ondernemers bij Wijnhandel Van Zoolingen in alle rust hun relatiegeschenken en kerstpakketten uitkiezen. Dat kan overdag of ’s avonds. Bovendien is de winkel in december ook op maandag geopend. “Het is altijd een hectische periode, maar wel heel gezellig. Ik adviseer klanten bij het samenstellen van aantrekkelijke, persoonlijke pakketten, desgewenst met hun bedrijfsnaam op wijnkistjes, etiketten en accessoires. Alles kan.”

Tipje van de sluier

Actieve ondernemer als hij is, werkt Mike voortdurend aan het uitbreiden van zijn aanbod en vergroten van zijn gastvrijheid. Hij staat op het punt een volgende grote stap te zetten… meer kan hij nog niet verklappen.

Op de hoogte blijven? Meld je dan hier meteen aan voor de nieuwsbrief.

Servies: Villeroy & Boch ‘Manufacture Rock’ - gourmetbord € 29,90 - pastabord € 19,90 - schaal € 22,90 - bowl € 17,90 gebaksbord € 12,90 - Glazen: Villeroy & Boch ‘Manufacture Rock’ - rode wijnglas € 12,50 - witte wijnglas € 12,50 Bestek: Pure Signs Cuatro - Loper: Sander, 50x40 cm € 25,95

OFYR OUTDOOR COOKING

GEZELLIGHEID ROND HET KOOKVUUR

Hoe breng je mensen bij elkaar en maak je van buiten koken een activiteit voor familie en vrienden? Die vraag leidde tot het ontwikkelen van OFYR, een compleet nieuwe manier van outdoor cooking voor alle seizoenen. Sindskort exclusief te zien bij Harlem BBQ.

Harlem BBQ Oudeweg 101, Haarlem www.harlembbq.nl Iedereen communiceert tegenwoordig digitaal met de hele wereld, maar daarbij ontbreekt het echt persoonlijke contact, waar we als mensen nu eenmaal behoefte aan hebben. OFYR is ontworpen om mensen dichter bij elkaar te brengen. Wouter Fischer werkt bij Harlem BBQ en heeft naast The Bastard(kamado) ook een OFYR in zijn tuin staan, waarop hij het hele jaar door kookt met een aantal buurgezinnen. “Ze vinden het ontzettend leuk, iedereen kan meedoen en we staan met zijn allen gezellig om het vuur. Eigenlijk is het net als heel vroeger, toen mensen zich rond het kookvuur verzamelden om samen te eten en elkaar verhalen te vertellen. En stiekem houden we er gewoon van om een lekker vuurtje te stoken. Het is een soort moderne straatbarbecue.” Hoewel je het kookproces niet zo goed kunt reguleren als met een kamado, is de funfactor van de OFYR een stuk groter. “Daarom gebruik ik ze vaak naast elkaar,” vertelt Wouter.

Tijdloos design

Een OFYR-kooktoestel komt het beste tot uiting in een grotere buitenruimte. Dankzij het tijdloze design en de pure materialen is het wel een echte eyecatcher voor tuin of terras. Op een blokvormige sokkel van cortenstaal of zwart gecoat staal staat een fraaie kegel met daarop een conisch gevormde stalen bakplaat. In het midden van de schaal brandt het vuur, op de rand bereid je het eten. Dankzij het ingenieuze ontwerp blijft de buitenkant schoon (en jouw kleding dus ook).

Workshops

Harlem BBQ heeft achter de winkel in de Waarderpolder een kookplein ingericht voor kookworkshops. Mensen die willen kennismaken met de OFYR leren van chef Roy hoe je het apparaat aansteekt en er verschillende gerechten op klaarmaakt. “Zo’n workshop is ook leuk om te doen met een vriendengroep of als bedrijfsuitje. Je steekt samen het vuur aan en bereidt een aantal gerechten, die je vervolgens gezellig samen opeet. Vanaf maart willen we ook masterclasses organiseren voor ervaren grillmasters.”

Full service

OFYR is leverbaar in verschillende formaten. Harlem BBQ – de barbecuespecialist in Haarlem en omgeving – komt hem bij je thuis installeren. Zo krijg je meteen advies over het brandstofgebruik en uitleg over het gebruik en onderhoud. Je kunt bijvoorbeeld verschillende temperatuurzones creëren en het kooktoestel uitbreiden met accessoires voor verschillende kooktechnieken, zoals een rotisserieset of een pizzaoven.

Geen flauwekul(ie)

Roos Panis werkt bij de bibliotheek, is al bijna 40 jaar verliefd op Max én houdt met heel haar hart van zoon Fabian (34) en zijn vriendin Nynke. Roos kan niet zonder positiviteit, lopen in de bergen, melancholische boeken, moderne muziek, mooie kleren, sprankelende wijn en tweedehands spullen die nog niemand heeft ontdekt. Dit wordt een pijn-en-moeite stukje. Het zit zo. Mijn lijf werkt even niet mee en dat doet ook het gemoed geen goed. Mijn werk, waar ik gewoonlijk zoveel positiefs uit put, zit me niet lekker. Nee, daar kunnen jullie, biebbezoekers, niets aan doen. Integendeel: ik mis jullie met heel mijn (boeken)hart!

Ik wilde iets schrijven over het thema van deze B.: culi(nair). Maar nee, ik ben geen culi. Ik houd van lekker eten, maar meer dan dat hou ik van de mensen die dit eten met mij delen. Culilifjes en- lafjes zijn zelden aan mij besteed. Een bord spaghetti met een simpele, pure tomatensaus, bereid door man Max, staat voorlopig nog op nummer één. Van wijnen heb ik ook geen kaas gegeten. Wel weet ik wat ik lekker vind en wat niet. Nee, hier ging ik niet over schrijven. Hier zat niemand op te wachten.

Ineens wist ik het. Als ik nu eens zou schrijven over voedsel voor de ziel? Kunst, cultuur dus, want daar ben ik wél van. We zijn met z’n tweeën naar twee adembenemende exposities geweest. ‘Paradise Lost’ in de grote kerk van Lochem en ‘Broken Circle/Spiral Hill’ in Emmen. De eerste was een overzichtstentoonstelling van alle duizenden(!) tekeningen van Jan M. Verburg. Ik had ook nog nooit van hem gehoord, maar volgens mij stond mijn mond na het bezoek nog een paar uur open van verbazing. De tweede was een unieke, eenmalig te bezoeken landschapstentoonstelling uit 1971 van de op 35-jarige leeftijd overleden Amerikaan Robert Smithson. Maar hoe vat je zulke kunstwerken in woorden zonder de kunstenaars tekort te doen en de lezers te veel te vermoeien? Nogmaals nee dus... en toen EUREKA!

Ik las een column van Roos Schlikker in PS (de bijlage van Het Parool van 4 september) en was zo blown away dat ik deze met jullie wilde delen. De column met als titel ‘Eenheidsworst met zilveruitjes’ (best culi toch:) ging over streepjespakmannen en foute managers, en hoe onbeduidend haar ergernis hieraan was, als je beseft hoe geprivilegieerd wij zijn; om de dag te mogen plukken terwijl in Afghanistan meisjes schuilen in bezemkasten.

Ik twitterde Roos en zij gaf mij toestemming, maar wie ’t geen sterk idee vond was mijn nicht en auteur Niña Weijers. Ik kon toch zelf goed schrijven?! Zucht. Ik had duidelijk last van keuzestress en er zat me te veel dwars. Eerst maar een paar dagen naar Berlijn. Daar zou de inspiratie vanzelf wel komen. En inderdaad, die kwam...

ZOALS BROOD HOORT TE ZIJN

In Frankrijk bakken ze heerlijk brood, vindt de Heemsteedse ondernemer Rogier Heijn. Omdat hij dat hier in de buurt nergens kon kopen, besloot hij zelf bakker te worden. Hij opende zijn eigen bakkerij en inmiddels heeft Boulangerie Oscar vier winkels.

Boulangerie Oscar IJmuiden Halkade 19 IJmuiden

Boulangerie Oscar Heemstede Binnenweg 27 Heemstede

Boulangerie Oscar Haarlem Grote Houtstraat 156 Haarlem

Boulangerie Oscar Haarlem Barteljorisstraat 2 Haarlem Van de ene dag op de andere besloot Rogier Heijn (38), horeca- en retailondernemer, zich in te schrijven voor een bakkersopleiding. “Als ik niet het brood kan kopen dat ik lekker vind, moet ik maar leren hoe ik het zelf maak,” was zijn overweging. Twee jaar na zijn carrièreswitch begon hij Boulangerie Oscar. Hij opende zijn eerste bakkerswinkel aan de Halkade in IJmuiden, in een karakteristiek pand aan de vissershaven. Een mooie plek, te midden van andere mooie producten, zoals kaas van L’Amuse en verse vis. “De winkel liep direct onverwacht goed,” aldus Rogier.

Pure ingrediënten

Wat hem vanaf het begin voor ogen stond, was brood maken zoals brood bedoeld is, met uitsluitend pure ingrediënten: meel, water en zout. Om het brood te laten rijzen voegen de bakkers van Boulangerie Oscar hun eigen desemcultuur toe, een gefermenteerd ‘papje’ van meel en water, waarin zich een natuurlijke gist heeft ontwikkeld. De ingrediënten haalt Rogier voor een groot deel uit Frankrijk. Tarwe heeft zon nodig om een rijke smaak te ontwikkelen en boter komt van koeien die grazen langs de kust. “Die produceren lekkere zilte melk.” Rogge en spelt komen uit Limburg. In het brood zitten geen broodverbeteraars, conserveringsmiddelen of andere toevoegingen.

Dagelijks vers

Al het brood van Boulangerie Oscar wordt dagelijks vers gebakken. Wil je het langer bewaren, dan kun je het direct na aankoop invriezen. Desembrood is veelal kleiner van formaat dan fabrieksbrood met hetzelfde gewicht. “Daar verkijken mensen zich weleens op. Maar ons brood is veel voedzamer. Als je twee sneden ervan eet, heb je de eerste uren geen trek. Daarom is het ook geschikt als je wilt afvallen.” Liefhebbers van eerlijk, smakelijk brood kunnen kiezen uit een groot aantal smaken, vormen en soorten. Daarnaast is er een breed assortiment viennoiserie en patisserie (zoet en hartig). Ook deze lekkernijen komen uit de eigen bakkerij. Al het brood wordt op een duurzame manier gebakken, in energiezuinige elektrische steenovens.

makelijk!

Lekker en goed eten loopt als een rode draad door het leven van deze vijf dorpsgenoten. Zozeer dat zij er in meer of mindere mate hun werk van gemaakt hebben.

tekst: Christien Jansen | fotografie: Hilde de Wolf

Al in haar jeugd leerde Barbara Verburg (53) uit Overveen dankzij haar vader bijzondere gerechten te eten. Toevallig belandde ze in de keuken bij Blanje Bleu en sinds vijf jaar kookt ze de sterren van de hemel in The Local Bistro in Zandvoort.

“Dat ons restaurant weer open kon en we twee lockdowns hebben overleefd, vond ik heel fijn. De man en de zoon waren happy dat ik veel thuis was en daar kookte, maar ik ben blij dat ik weer in de keuken van de bistro sta, daar word ik een leuker mens van. Mijn liefde voor lekker eten heb ik van huis uit meegekregen. Nadat mijn ouders uit elkaar gingen, kookte mijn vader altijd uitgebreid als hij langskwam. Kreeft, slakken, mosselen, haas, asperges… hij kookte naar de seizoenen en alles kwam voorbij. Nog zie ik hem na de jacht de straat inrijden met een kar vol geschoten wild, waarvan de fazanten en hazen in de kelder werden opgehangen om te besterven. Na Schoevers wist ik één ding: geen kantoorbaan voor mij. Ga maar bij Blanje Bleu in Bentveld werken, zei mijn moeder. Ik begon in de bediening, maar de kokkin loodste me al snel de keuken in. Vanaf dat moment leerde ik, via cursussen en de keukens van diverse restaurants, de kneepjes van het vak. En kwam ik tot de conclusie dat mijn liefde voor het pure, onopgesmukte eten uit de Franse keuken het grootst is. Een mooi stukje vlees heeft niet meer nodig dan een beetje saus ernaast. Bij groenteratatouille hoeft, als die perfect bereid is, niet meer dan wat knoflook en een rozemarijntak. In ons restaurant bereid ik in m’n eentje al het eten, tot aan de mayonaise aan toe, terwijl mijn compagnon bedient en de wijn doet. Ik heb nu alweer zin om straks winterkost te koken. Zoals confit de canard met zuurkool en puree. Lekkerder dan dat is er niet en ja, natuurlijk staat die op het menu.”

De Bloemendaalse Lulu Paap (41) kookte authentiek Chinees eten voor Taiwanese studenten in Nederland. Dat mondde uit in een home cateringbedrijf waarmee ze ook workshops verzorgt – tenminste, vanaf februari weer.

“Afgelopen augustus vertrokken we voor zes maanden met ons gezin naar Taiwan. Mijn oma, die me heeft opgevoed, was ziek en het was haar grootste wens ons nog te zien. Het was best een cultuurshock voor ons allemaal, ik blijk toch behoorlijk vernederlandst. Wat ik er wel geweldig vind is het fantastische eten op elke straathoek. Al is gezellig met elkaar eten er niet bij: mensen eten voor de tv en zodra het eten op is – records van vijf minuten zijn geen uitzondering – vertrekken ze. Zo ongezellig, wij eten aan tafel en spreken de dag met elkaar door. Tien jaar geleden streken mijn man en ik vanuit Singapore neer in zijn geboortedorp Bloemendaal. De eerste vijf jaar was ik vooral bezig met de kinderen, het doorgronden van Nederland en de taal, daarna wilde ik iets voor mezelf doen. Al een tijdje kookte ik menuutjes voor Taiwanese studenten. Daar waren ze zó blij mee. Ze zeiden: ‘Door jouw eten hebben we minder heimwee en kunnen we het hier langer volhouden’ – en daar werd ik dan weer blij van. Ik startte mijn cateringbedrijf Lupalicios en huurde een professionele keuken in de Waarderpolder. Daar maak ik onder meer dumplings en Gua Bao, oftewel de Taiwanese ‘hamburger’ waar vrienden van ons altijd enthousiast over waren. Puur, goed Taiwanees eten, alles handgemaakt en verser dan vers. Ik ben er trots op dat het gelukt is een succes van mijn bedrijf te maken. In februari komen we terug en start ik ook weer met mijn workshops. Het is verdrietig dat mijn oma vlak voor onze komst stierf, toch ben ik blij dat we gegaan zijn en zelfs onze hond hebben meegenomen. Ik kijk ernaar uit om straks weer met nieuwe inspiratie te gaan koken.”

Zo Hollands als Overvener Tijs Bergman (47) zie je ze zelden, maar schijn bedriegt, want zijn oma was Indisch. Tijs erfde haar kookboek, corona kwam, wat weer leidde tot een eigen toko.

“Kort na de Tweede Wereldoorlog kwamen mijn grootouders naar Nederland en elke week kwamen we met alle ooms en tantes en neefjes en nichtjes bij mijn opa en oma. Mijn oma was de dagen ervoor al bezig met het voorbereiden van de rijsttafel. Mijn broer en ik hielpen mijn opa met sateetjes grillen in een cakeblik, dat hij had omgedoopt tot saté-grill. De Indische keuken is me dus met de paplepel ingegoten. Ik kook graag Indisch, vandaar dat mijn vrouw Jo me had opgegeven voor een avond koken bij restaurant De Uitkijk in Bloemendaal, dan zou ik voor 45 man koken. Dat was even schrikken: voor zulke grote groepen kookte ik nooit. Maar het was zó leuk om te doen! Niet lang erna brak corona uit, waardoor mijn contract niet werd verlengd. Ik had tijd over en dacht: laat ik eens lekker Indisch koken, dan zet ik dat op Facebook en kook ik voor de zekerheid tien porties extra. Vervolgens ging ik hardlopen, om me bij thuiskomst dood te schrikken: er waren 45 inschrijvingen. Ik moest veel nee verkopen, waarop de vraag kwam: kan ik dan voor volgende week bestellen? Het was het begin van Toko Tijs. Het liep als een trein en omdat de restaurants gesloten waren, mocht ik gebruikmaken van de keuken van restaurant Brouwerskolkje. Inmiddels zijn er twee banen op mijn pad gekomen, maar ik heb besloten me volledig op mijn toko te storten. Dit werk geeft me zo veel voldoening. Zoals de vrouw die me laatst speciaal belde en zei: ‘Mijn vader, een echte Indischman, zit in het bejaardenhuis en als hij jouw saté proeft, is hij weer terug in Batavia.’ Dat vond ik ontroerend. Daar doe ik het voor. Overigens komen mijn rendang en de babi ketjap uit mijn grootmoeders kookboek.” PS: Tijs zoekt nog een locatie om te koken, een koelvitrine neer te zetten en uit te leveren.

Na haar laatste grote project voor Oxfam International besloot Phaedra Mensen (49) uit Aerdenhout een maatschappelijk verantwoord, commercieel bedrijf op te zetten om ervoor te zorgen dat kinderen van vier tot twaalf jaar meer groente binnenkrijgen.

“Dat het niet goed gaat met onze eetgewoonten, kan niemand zijn ontgaan. Maar toen ik erachter kwam dat 95 procent van de kinderen te weinig groente eet, schrok ik echt. Vijf jaar geleden begon ik Spoony, met als doel om van groente eten een feestje te maken voor kinderen. Er is veel onderzoek gedaan naar hoe je kinderen verleidt tot eten: uitkomsten die wrang genoeg vooral gebruikt worden door chips-, koek- en snoepproducenten, maar die ik inzet om kinderen góed voedsel te laten eten. Dwang als ‘dit móet je eten, dit is gezónd’ werken averechts. Door eten fun te maken, met een verpakking in vrolijke kleuren en grappige beestjes, en door spelelementen toe te voegen, gaat eten spelenderwijs. Kinderen die de eerste tien jaar van hun leven een brede smaak ontwikkelen qua groenten, hebben veel meer kans om als volwassene gezond te eten en geen overgewicht te ontwikkelen. Daarom is het aanbieden van verschillende soorten groente zo belangrijk. Eten dat wij aanbieden is lekker, het zit bomvol groente én het zijn gemaksproducten. Zoals de volkorenmeel broodjes in de vorm van een voetbal met 43 procent wortels. Of de volkoren soepstengels boordevol biet. Vrolijke diertjespasta gemaakt van linzen, conserveringsvrije soep met 92 procent groente. Sommige verpakkingen bevatten een eetspelletje, andere zijn speels door kleur, vorm en design. Dat de producten bij Jumbo en Crisp worden verkocht is top, en ook dat we inmiddels landelijk leveren aan buitenschoolse opvang. Wat ik ouders zou willen aanraden? Geef je kinderen ook tussendoor groente en besef dat je, door ze herhaaldelijk kennis te laten maken met allemaal soorten groente, je ze een cadeau geeft voor het leven.”

Het begon met het snoeien van appelbomen bij landgoederen in de omgeving. De Aerdenhoutse Rogier Tan (54) vroeg wat er dan gebeurde met de appels. Niets, zo bleek, maar inmiddels wel: hij perst ze en verkoopt het lekkerste, puurste appelsap dat er is.

“Jaren geleden reageerde ik op een oproepje ‘leren om fruitbomen te snoeien.’ Ik begon met snoeien en kwam erachter dat de appels werden weggegooid. Eeuwig zonde! Ik mocht ze hebben, verzamelde zo’n zeshonderd kilo en bracht ze naar een pers. Daar kwam zulk lekker, puur appelsap uit, dit moest iedereen proeven. Zo ben ik begonnen. Niet alleen om het appelsap te verkopen, maar ook om kennis over fruitbomen over te dragen. Vroeger waren er wel duizend Nederlandse appelsoorten, nu nog zo’n zeshonderd. En die appels van vroeger zijn ontzettend lekker, vooral de Glorie van Holland, vanwege de smaak, de bite en de goede looks. Ja, die moet iedereen proeven, al wordt dat dit jaar wat lastig. Door het koude voorjaar vlogen de bijen niet toen de bloesem bloeide. In gaarden waar ik normaal zo’n vijfhonderd kilo appels haal, kom ik nu thuis met 65 kilo. De zoetere appelsoorten hebben het dit jaar wél goed gedaan. Hoe ik aan mijn bedrijfsnaam kom? Het is een eerbetoon aan een goede vriend van me die alles wist over appels. Hij had de droom ooit zijn kleinkinderen, die hij destijds nog helemaal niet had, alles te leren over appels en peren. Ik wilde met hem dit bedrijf opzetten en opperde: ‘Zullen we onze zaak Appel van Opa noemen?’ ‘Nee, zeg,’ antwoordde hij. ‘Wat een stomme naam.’ Toen hij echter volkomen onverwacht overleed, heb ik die naam alsnog gebruikt, als eerbetoon aan hem. Lekkere, echt Hollandse, onbespoten appels en appelsap proeven? Ik sta elke eerste zaterdag van de maand op de Biomarkt in de Haarlemmer Kweektuin. Van harte welkom!”

Waar boter en olijfolie elkaar ontmoeten

In het midden van Frankrijk ligt een onzichtbare, maar duidelijke scheidslijn die het land al eeuwenlang splijt. ‘Roomboter of olijfolie?’, that’s the question of, op z’n Frans: ça ç’est la question. In het noorden van het land zal iedereen hartstochtelijk kiezen voor roomboter, die een rijke smaak geeft aan alle gerechten. En kijkend naar het zuiden, in het land van de ontelbare olijfbomen, vinden we de aanhangers van olijfolie, geen wonder!

Hoewel er nog nooit een oorlog is uitgevochten uit naam van ‘Boter’ en er nog geen dode is gerapporteerd vanuit ‘Olijfolieland’, is deze onzichtbare scheidslijn nog altijd springlevend. Maar hoe fijn: in de culinaire hoofdstad Lyon zetten ze de spotlights op samenwerking. Boter en olijfolie vormen daar de gouden combinatie; ze spetteren samen in de braadpan.

In het recept hiernaast gebruiken we dus de methode ‘Lyon’. Geniet ervan. De enige keuze die je nu nog moet maken is: wil ik een wijn uit het noorden of uit het zuiden?

Domaine LaFond Côtes du Rhône € 8,50

Bourgonge Tripoz Pinot Noir Veilles Vignes € 10,95

Bourgondische champignonsaus

voor 4 personen

Ingrediënten 2,5 el boter 2 el extra vergine olijfolie 150 g uien, julienne gesneden 250 g champignons, in dunne plakjes 100 ml rode wijn, liefst Franse Pinot Noir 100 ml volle slagroom 0,5 el knoflook, gehakt

Bereiden Doe 1,5 el boter en 1 el olijfolie in een pan met dikke bodem en zet deze op een middelhoog vuur. Voeg de uien en een snufje peper en zout toe en doe een deksel op de pan. Laat maximaal 30 min karamelliseren op een laag vuur tot de uien goudbruin zijn. Roer af en toe om. Giet daarbij steeds het condenswater terug in de pan, zodat de uien minder snel aanbranden. Voeg zo nodig een beetje water toe. Doe de uien in een kom. Doe 1 el olijfolie in de pan en sauteer (bak) de champignons bruin op een middelhoog vuur. Nooit zout toevoegen voordat ze bruin zijn. Zorg dat de champignons een beetje ruimte hebben, anders gaan ze stoven. Bak ze eventueel in porties (voeg dan wel steeds nieuwe olie toe). Doe de gekarameliseerde uien bij de champignons en voeg knoflook, tijm en zout toe. Even doorroeren. Zet het gas op de hoogste stand en roer continu tot het mengsel heet is. Voeg voorzichtig de wijn toe en laat deze (regelmatig roerend) tot de helft inkoken. Voeg al roerend de room toe op een middelhoog vuur. Dek af en laat ca 1 min pruttelen. Haal de deksel van de pan en laat de room een beetje inkoken. Voeg eventueel nog wat zout en peper toe. Voeg de resterende boter toe en roer tot deze is gesmolten.

Campbell Riemens is een professionele, in Frankrijk opgeleide chef-kok. Ze werd geboren in Los Angeles en bracht haar jeugd door in de wijngaard van haar familie. Voor haar opleiding vertrok ze naar Parijs, een stad waar ze van ging houden. Ze ontmoette er ook, hoe toevallig, de liefde van haar leven. Het stel verhuisde naar Bloemendaal, waar ze alweer een aantal jaren wonen. Campbell is moeder van vier kinderen en samen met haar man Ivo Riemens de nieuwe eigenaar van Wijnkoperij Henri Bloem in Bloemendaal. Je kunt al haar heerlijke recepten en geestige artikelen vinden op bootsforbreakfast.com

Madelon Heering is een van de drie oprichters en oudhoofdredacteur van B.Magazine. Na lange tijd te hebben gewerkt als communicatiemanager is zij binnenkort in between jobs en op zoek naar een nieuwe uitdaging. Madelon woont in Overveen.

Culifetisj

Wie mij nu ziet kan zich er waarschijnlijk weinig bij voorstellen, maar mij is

vroeger altijd bijgebracht dat eten niet zo belangrijk is. Mijn moeder kon goed koken, maar had geen respect voor koks die het moesten hebben van exclusieve ingrediënten. Geen kunst aan, vond zij, een echte kok kan toveren met wat er voorhanden is en maakt een topmaal van de meest gewone bestanddelen. Uit eten gingen we zelden – veel te duur – maar er werd regelmatig lekker gekookt en uitgebreid gedekt. Dan genoten we aan een mooie tafel van onze goede gesprekken. Die over alles gingen, behalve eten.

Ik kan me mijn moeders ergernis nog goed herinneren, als ze mensen naar hun vakantie vroeg en vervolgens werd getrakteerd op een relaas over het vreten. ‘Het klonk alsof ze dat belangrijker vonden dan de bezienswaardigheden in het land waar ze waren!’ Het is maar goed dat de sociale revolutie aan haar voorbij is gegaan, want de socialfoto’s van borden met voedsel zijn niet van de lucht. Ik moet bekennen dat ik mijn moeders afkeer van culifetisj deel. Ik hoor graag alles over je belevenissen en de plek waar je bent geweest, maar wat je hebt gegeten vind ik zelden interessant.

Helaas is het mij niet gelukt mijn kinderen een gezonde Hollandse kijk op voedsel bij te brengen. Ik had altijd de gewoonte om eens per week de ijskast vol te stoppen. Met als resultaat dat er eens per week lekkere dingen voor het grijpen lagen. Veel daarvan had een bestemming en het was sowieso niet de bedoeling dat alles in het eerste weekend werd opgevroten – ik had immers wel wat beters te doen dan doorlopend naar de supermarkt te hollen.

Hoewel de vrienden van zoonlief ons huis om die reden al gauw Het Eetmuseum noemden, had ik nooit het idee dat iemand zich iets van mijn intenties aantrok. De voorraden verdwenen binnen twee dagen – het lekkerste eerst natuurlijk. En nog steeds: of ze nu hier zijn of in hun studentenhuis, hun middagmaal bestaat uit zorgvuldig gebouwde broodjes die in een goed restaurant niet zouden misstaan.

Terwijl manlief en ik de zoveelste boterham met pindakaas smeren, het laatste stukje kaas van de korst afpeuteren of met de pannenlikker een potje jam uitschrapen, komen zij voor minder dan zalm, handgemaakte hummus, rauwe ham en avocado hun bed niet meer uit. Zoonlief presteerde het laatst om te zeggen ‘dat hij niet zo van boterhammen hield’ en dat hij daarom structureel de voorraad afbakbroodjes plundert.

Nog afgezien van zijn ongelijk – vraag elke willekeurige reiziger maar eens naar de geneugten van een kraakverse volkorenboterham met kaas – ben ik reuzebenieuwd naar hoe deze generatie in de toekomst denkt rond te komen. Nog een paar jaar en hij is afgestudeerd. Dan woont hij in Amsterdam en mag hij rondkomen van zijn salaris. Driemaal raden waar ik dan, na mijn museumbezoeken, shoprondjes en andere uitstapjes in de hoofdstad, ga lunchen. Zijn broodjes zijn lekkerder dan die van De Laatste Kruimel, dat weet ik zeker. En stukken goedkoper. Voor mij dan.

Koud buiten, warm (van) binnen

Laat het maar waaien en regenen, of zelfs vriezen. Met deze makkelijk te maken en o zo smakelijke gerechten uit de winterkeuken krijg je geheid blije gezichten aan tafel. En wat een geluk als er iets overblijft; de volgende dag smaakt je restje curry of stoof nóg lekkerder…

tekst: Ellen Meijer | fotografie, styling, receptuur: Colette Dike/Fooddeco | portret: Judith Cappon/JudithCapponFotografie

Op haar Instagramaccount @Fooddeco post Colette Dike gerechten van makkelijk verkrijgbare, eenvoudige ingrediënten die ze er zo mooi mogelijk uit wil laten zien. Ze heeft 120.000 volgers en zes kookboeken op haar naam.

“Op m’n twaalfde had ik een boekje waarin ik recepten opschreef en plaatjes uit eetbladen plakte. Mijn dochters kopieren me daarin. De eerste kookvideo’s van Mae (6) staan op mijn Instagram. Een bananen-smoothie; ze heeft helemaal haar eigen smaak.

Viral

Met de Avocado Bun Burger ging ik viral. Eigenlijk is ie heel simpel: je gebruikt een doorgesneden avocado als ‘broodje’ om een burger. Mijn instapost werd internationaal opgepikt door magazines, vooral in Amerika. Binnen 24 uur kreeg ik interviewverzoeken van Vogue tot de Daily Mail. Ook uit Japan en China kwamen reacties, die kon ik niet eens lezen. Inmiddels wordt de ‘burger bun’ geserveerd in avocadorestaurants over de hele wereld. Ik fotografeer voor merken over de hele wereld, geef presentaties over avocado’s en heb er kookboeken over geschreven. Avocado’s zijn visueel aantrekkelijk, veelzijdig – want lekker in zoete en zoute gerechten – en populair onder vegetariërs en veganisten. En ja, ik eet ze zelf ook nog steeds graag.

De tijd voor winterse gerechten is weer aangebroken. Daar kan ik enorm van genieten: de grootste braadpan op het vuur en dan een stevige soep of stoofpot maken. Het hele huis gaat er lekker door ruiken, dus de kinderen komen al gauw vragen of ze een bakje mogen om te proeven. Rode wijn erbij, haardvuur aan, heerlijk. Herfst en winter zijn voor mij de gezellige seizoenen, behalve als ik in de regen naar buiten moet, haha.

Ik ben opgegroeid in Bloemendaal. Mijn ouders wonen nog hier, mijn kinderen slapen in de oude kamers van mij en mijn broers als ze bij hen gaan logeren. Ons huis is het voormalige Boekendaaltje; er komen nog weleens mensen met tweedehands boeken aan de deur. Het voelt goed om met mijn gezin terug te zijn in het dorp uit mijn jeugd.”

Caesarsalade van boerenkool

Avocado Wellington

Curry in a hurry

Hartverwarmende runderstoof

ijssandwich

Caesarsalade van boerenkool

4 personen

Boerenkool wordt, vanwege de weelderig krullende randjes, ook wel krulletjeskool genoemd. Dat zoetige, met een mespunt cayennepeper, geeft deze salade extra pit. Voor dit gerecht gebruik je niet alle pecannoten, een kwart bewaar je in een luchtdichte pot. Heerlijk als snack! Voeg als variatie ook eens gerookte kipfilet of uitgebakken ontbijtspek toe.

INGREDIËNTEN 4 eieren 300 g boerenkool, gesneden

VOOR DE MAPLE CANDIED PECANS 200 g naturel pecannoten 100 ml ahornsiroop mespunt cayennepeper mespunt zout 0,5 tl kaneel

VOOR DE CAESARDRESSING 50 g Parmezaanse kaas, in stukjes, plus extra sap van 1 biologische citroen 1 blikje (46 g) ansjovis in olijfolie, incl.olie 6 el mayonaise 100 ml (amandel)melk paar druppels worcestersaus peper en zout, naar smaak

OOK NODIG bakpapier en staafmixer

BEREIDEN Doe alle ingrediënten voor de maple candied pecans in een kleine steelpan en laat, onder voortdurend roeren, net zolang pruttelen tot de pecannoten allemaal een suikerjasje van ahornsiroop hebben. Dit duurt circa 15 min. Laat de pecannoten drogen op een vel bakpapier. Kook ondertussen de eieren halfzacht (of harder als je dat lekkerder vindt). Pureer met behulp van een staafmixer alle ingrediënten voor de caesardressing. Voeg naar smaak peper en zout toe. Meng de boerenkool goed met tweederde van de dressing. Kneed eventueel de dressing erdoor. Schep de boerenkool in vier diepe borden. Strooi een handvol pecannoten over elk bord en leg er een gepeld, gehalveerd ei bovenop. Het mooist is een halfzacht ei, dat gaat dan lopen. Rasp er wat extra Parmezaanse kaas overheen en voeg naar smaak peper en zout toe. Serveer de resterende dressing er los bij.

Avocado Wellington

4 of 8 personen

Deze vegetarische variant op de klassieke Wellington is een stevig gerecht. Eet ‘m daarom eventueel met z’n tweeën.

INGREDIËNTEN 4 avocado’s 8 plakjes bladerdeeg, ontdooid 100 g (truffel)brie, zonder korstjes 4 el truffeltapenade mayonaise, naar smaak

VOOR DE EGG WASH 1 ei 1 el water mespunt zout

OOK NODIG 1 satéprikker en bakpapier

BEREIDEN Verwarm de heteluchtoven voor tot 220 °C. Snijd een stuk van de bovenkant van de avocado’s (de smalle kant), ongeveer een zesde van elke vrucht. Verwijder de pitten. Gebruik hiervoor een lange satéprikker. Prik vanaf de bolle kant door de avocado heen en druk de pit eruit. Houd de avocado in vorm en verwijder de schil voorzichtig. Leg vier plakjes bladerdeeg op een met bakpapier beklede bakplaat. Vul de gaten van de avocado’s met de (truffel)brie en zet ze elk met de bolle kant naar boven in het midden van een velletje bladerdeeg. Smeer de avocado’s helemaal in met truffeltapenade. Leg een tweede vel bladerdeeg (rek deze – afhankelijk van het formaat avocado – een beetje uit) eroverheen en pak de avocado in. Druk zachtjes de lucht eruit en zorg dat het bladerdeeg aan alle kanten gesloten is. Snijd de randjes van het bladerdeeg (zo’n 2 cm rondom de avocado) eraf zodat je een mooie, ronde vorm krijgt. Gebruik een vork of scherp mesje om een patroon in de rand te creëren. Meng de ingrediënten voor de ‘egg wash’ en kwast hiermee de vier avocado’s in. Bak ze vervolgens 15 minuten in de oven of totdat ze goudbruin en krokant zijn.

Curry in a hurry

4 tot 6 personen

Restjes groenten vormen de perfecte basis voor deze currystoof. Neem wel groenten die allemaal ongeveer even lang moeten garen. Ga je boodschappen doen voor de curry, kies dan bijvoorbeeld uit deze wintergroenten: kool, pompoen, courgette, (zoete) aardappel, paprika, bloemkool, venkel, paksoi en wortel. Linzen of kikkererwten passen er ook goed bij. Zo maak je deze winterwarme curry elke keer een beetje anders.

INGREDIËNTEN 60 ml olijfolie 4 sjalotjes, fijngehakt 4 tenen knoflook, geraspt 1 el geraspte verse gemberwortel 0,5 tl chilivlokken 1 tl komijnpoeder 1 el kurkuma 1 l kokosmelk 2 el vissaus, meer naar smaak 1 blokje kippenbouillon 5 blaadjes djeroek poeroet (limoenblaadjes) 2 stengels vers citroengras, onderkant eraf, inkeping over de lengte en met een mes geplet ca. 1 kg (restjes) grofgehakte groenten 400 g rijst

BEREIDEN Verhit de olijfolie in een grote braad- of stoofpan. Fruit de sjalotjes, knoflook, verse gember, chilivlokken, komijnpoeder en kurkuma 5 min op middelhoog vuur. Voeg de kokosmelk, vissaus, het kippenbouillonblokje, de djeroek poeroet en het citroengras toe. Breng aan de kook en laat 20 min pruttelen op laag vuur of totdat de saus tot ongeveer twee derde is ingedikt. Voeg de grofgehakte groenten toe. Roer alles goed door en breng opnieuw aan de kook. Stoof de groenten met het deksel schuin op de pan in circa 10 min (afhankelijk van de soort groente) beetgaar. Kook ondertussen de rijst volgens de aanwijzingen op de verpakking. Haal het citroengras en blaadjes djeroek poeroet uit de curry. Serveer met gebakken uitjes, gehakte cashewnoten, sojasaus, fijngehakte verse koriander, chilivlokken, sambal en partjes limoen.

Deze basissaus is ook prima geschikt voor een viscurry – gebruik hiervoor een combinatie van witte vis en gamba’s – en als je de curry eerst door een zeef haalt en in kleine porties serveert, zelfs als soep.

Hartverwarmende runderstoof

4 personen

Deze stoof is een superidee voor de feestdagen. Het klinkt tijdrovend, maar niets is minder waar: je hebt in 15 minuten alles in de pan en dan hoeft het alleen nog maar zo lang mogelijk te stoven.

INGREDIËNTEN 75 g boter 1 kg runderriblappen, in dobbelsteentjes 2 el bloem 2 uien, fijngesneden 4 tenen knoflook, geraspt 1 winterpeen, fijngesneden 2 laurierblaadjes, gehalveerd 2 el grove mosterd 1 pot (320 g) zoetzure zilveruitjes, inclusief het vocht uit de pot 1 pot (380 ml) vleesfond 300 ml rode wijn 2 plakken ontbijtkoek peper en zout naar smaak

BEREIDEN Verhit een grote braad- of stoofpan en voeg de boter toe. Laat de boter uitbruisen en bak de dobbelsteentjes runderriblap in een paar minuten rondom bruin. Roer regelmatig om. Schep het aangebraden vlees uit de pan. Strooi de bloem erover en roer goed door. Bak de ui, knoflook en winterpeen 5 min in het achtergebleven bakvet. Voeg de laurierblaadjes, grove mosterd en zoetzure zilveruitjes (bewaar het vocht) toe. Roer even goed door en schep het vlees er weer bij. Blijf goed roeren terwijl je de vleesfond, rode wijn en het vocht van de zilveruitjes toevoegt. Doe de plakken ontbijtkoek, eventueel in stukken gescheurd, erbij. Breng het geheel aan de kook. Zet de pan op de laagste pit en laat de runderstoof minimaal 4 uur op laag vuur sudderen. Roer af en toe. Het vlees moet heerlijk zacht zijn en uit elkaar vallen. Hoe langer je het laat stoven, hoe meer het uit elkaar valt en hoe malser de stoof zal zijn. Proef, voeg naar smaak peper en zout toe en serveer.

Tip: Door de laurierblaadjes te breken, versterk je de smaak.

IJssandwich

10 stuks

Speculaasjes horen echt bij dit seizoen. Met deze ijssandwiches maak je het ultieme comfortfood, dankzij de knapperige bite en de romige smaak. Serveer het basisrecept (tot en met het pureren) ook eens als milkshake of als smoothie bij het ontbijt.

INGREDIËNTEN 4 bananen, in plakjes, een nacht in de diepvries 100 ml amandelmelk 1 tl vanillearoma 1 tl kaneel 20 speculaasjes amandelschaafsel, goudbruin gebakken (optioneel)

OOK NODIG keukenmachine of blender, bakpapier 10 feestelijke touwtjes

BEREIDEN Meng in een keukenmachine of blender de bevroren plakjes banaan met de amandelmelk, het vanillearoma en de kaneel tot een egale massa. Schraap tussendoor wat tegen de zijkanten van de kom zit met een spatel naar beneden. Zorg dat alles goed gemengd is. Proef en voeg naar smaak extra vanillearoma en/of kaneel toe. Je kunt dit romige ijs nu al eten, maar als je de sandwiches wilt maken, moet het ijs eerst wat steviger worden. Schep daarvoor het mengsel in een met bakpapier beklede cakevorm en zet het ijs minimaal 3 uur in de diepvries, zodat het makkelijk in plakken te snijden is. Snijd het ijs in tien plakken. Leg elke plak ijs tussen twee speculaasjes en bind er met een feestelijk touwtje een strik omheen. Strooi er eventueel wat amandelschaafsel overheen. Serveer meteen of bewaar zonder de speculaasjes in de diepvries.

De recepten op deze pagina’s komen uit het nieuwste kookboek van Colette Dike: ‘De nieuwe winterkeuken | 55x de nieuwste en lekkerste wintergerechten met al je seizoensfavorieten’. Ze verzamelde en fotografeerde hiervoor haar lekkerste recepten voor de koude seizoenen. Kijk op pag. 11 hoe je het boek kunt winnen.

advertentie

Mega lekker, gemakkelijk én gezond!

Spoony is hét kindermerk voor pure producten, bomvol groenten. Ons 150-koppige kidspanel vindt de smaak ‘TOPPIE’! Scoor ze dus snel, die Voetbalbroodjes met 43% wortel; de Slurp Soep of één van onze andere kids-toppers!

WINNAAR GEZONDE INNOVATIE AWARDS

2021

Volg ons op:

@ilovespoony www.spoony.nl

Ron Beenhakker en Niels Bart, verkoopmedewerker Vers

Sinds een jaar staat Ron Beenhakker aan het roer van Sligro Haarlem. Eten is zijn lust en zijn leven; als fervent buitenkok werd hij al eens geïnterviewd door het AD. Ook voor de vestiging heeft hij ambities: Sligro wil meer samenwerken met lokale partners en aandacht voor duurzame producten.

In de Haarlemse zelfbedieningswinkel van Sligro doen mkb’ers uit IJmuiden tot Nieuw-Vennep, en uit Bloemendaal tot Hoofddorp hun boodschappen. Begin dit jaar won de vestiging de eerste prijs in de landelijke kwaliteitswedstrijd van Sligro. In coronatijd draaide de winkel ook goed, “maar voor de horeca was het LEKKER EN LOKAAL dramatisch,” aldus Ron. “Daarom hebben we bijvoorbeeld meegewerkt aan het ‘Haarlemse Horeca Kookboek’.” Buitenkok Nu netwerkbijeenkomsten en proeverijen weer mogen, gaat Ron eropuit om ondernemers te ontmoeten. Hij woont al zestien jaar in Overeen en kent veel horecazaken in de regio. Vóór zijn komst bij Sligro werkte hij onder meer als food en beverage-manager op vijfsterren-cruiseschepen. “Ik heb culinair de crème de la crème gezien, toch blijft er altijd iets nieuws te ontdekken,” zegt hij. “Zo gaan de ontwikkelingen op het gebied van vegetarische, glutenvrije en veganistische voeding razendsnel.” Zelf is hij een man van de barbecue, zomer én winter. Low and slow noemt Ron

Sligro Haarlem Jan van Krimpenweg 11, Haarlem sligro.nl

Michel Boesmans, culinair adviseur

zijn favoriete manier van bereiden. Hij houdt van alles wat je langzaam kunt laten garen: “Een zalmmoot, groenteschotel en in dit jaargetijde een hertenstoof of reerug. In mijn tuin staan al een kamado (keramische barbecue, red.) en een smoker. Onlangs heb ik een overkapping gebouwd voor een pizzaoven.” Afgelopen herfstvakantie ging hij met zijn gezin naar Parijs, met een waslijst aan winkels en marktjes waar hij dingen wilde proeven.

Eerlijk en duurzaam

Producten met een lokale oorsprong hebben Rons grote belangstelling. Van de voor dit gesprek meegebrachte Bloemendaalse kruidnoten wil hij graag weten welke bakker ze heeft gebakken. In de winkel vind je bijvoorbeeld duivenkater van de Haarlemse Bakker, friet van het Friethoes en Jopenbier. Ron: “Onlangs hoorde ik over een Haarlemse gin. Die willen we rond de feestdagen in de schappen hebben. Er is vraag naar lokaal, bovendien draagt samenwerking met lokale producenten bij aan de lokale economie.”

Ron heeft ook de ambitie om de ecologische footprint van de voedselproductie te verkleinen. Zo gaat de vestiging vanaf begin 2022 op donderdag, vrijdag en zaterdag verse vis aanbieden van de visafslag IJmuiden. Ron: “Daarmee houden we de transportketen kort. Voor vlees hebben we een leverancier die onder andere Nederlands natuurvlees aanbiedt. En bij de inkoop van koffie letten we erop dat producten een keurmerk hebben, zoals Fairtrade, UTZ en Rainforest Alliance.” Op de versafdeling laat hij de klimaatkast zien, waarin vlees ligt te drogen voor Haarlemse restaurants. De slager snijdt een randje af van een nog niet gereserveerd stuk om te laten zien hoe mals het vlees blijft onder het gedroogde korstje. Ron: “Dat is wat we willen: topkwaliteit leveren, waar mogelijk door en voor lokale ondernemers.”

Eten leidt opvallend vaak tot gesprekken over eten, vooral als je met een groter gezelschap aan tafel zit. De heerlijkste recepten gaan over tafel. We raken niet uitgepraat over wat lekker is, maar wat als je niets proeft…

tekst: Maaike Brouwer

SMAAK VERSCHILT

Niets meer kunnen ruiken en proeven heeft een grote impact op allerlei aspecten van je leven. Sommige mensen hebben daardoor het gevoel dat ze onder een stolp leven.

Over wijnen kunnen mensen ook eindeloos bomen. Sommigen maken alleen onderscheid tussen lekker en niet lekker, maar echte liefhebbers hebben het vermogen ontwikkeld daarin aroma’s en smaken te onderscheiden. Zij kijken naar de wijn in het glas, walsen, ruiken, slurpen, kauwen en proeven. Ze proeven bijvoorbeeld kersen en bosvruchten, of peper, chocola, gras en zelfs teer, wat op niet-ingewijden vreemd kan overkomen. Dat is omdat we vaak geen woorden hebben om een geur te omschrijven. Maar proeven kun je leren.

Geur en emotie

Bij het kauwen op voedsel (of drank) komen geurmoleculen vrij die via de achterkant van de mondholte in je neus komen. We verwerken geur in hetzelfde deel van de hersenen als emoties. Daarom kunnen geuren sterke emoties oproepen en je terugvoeren naar gebeurtenissen en plaatsen van vroeger. De een associeert de geur van pas gemaaid gras bijvoorbeeld met zomerse fietstochten, een ander vreest een aanval van hooikoorts.

Vijf smaken

In je mond zitten meer dan negenduizend smaakpapillen, op de tong, maar ook in de keel en op het gehemelte. Zij zorgen ervoor dat je kunt genieten van eten en drinken, door een chemische reactie aan te gaan met wat je in je mond stopt. Elke smaakpapil bestaat uit honderden smaakgevoelige cellen, die het signaal van de smaak doorgeven aan de hersenen. Je smaakpapillen onderscheiden vijf basissmaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami. Die smaken verbinden we met bepaald voedsel. Zo identificeert zoetheid energierijke producten, daarom vinden we die lekker. Bitterheid waarschuwt voor giftige voeding. We zien die associaties ook terug in onze taal: ‘zoete herinneringen’ en ‘bittere verwijten’.

Reuk- en smaakverlies

Smaakbeleving is een combinatie van smaak en reuk, waarbij de basissmaken die je proeft in je mond zich vermengen met de geuren in je neus. De invloed van geur bepaalt voor ongeveer negentig procent wat je proeft. Geen wonder dus dat je eten niet smaakt wanneer je verkouden bent. Of als je corona hebt. Ongeveer zestig procent van de coronapatiënten ervaart een (gedeeltelijk) verlies van reuk en smaak. Gelukkig is dat meestal tijdelijk. Sommige mensen – in Nederland zo’n kwart miljoen – lijden aan een blijvende reuk- en of smaakstoornis. Anosmie, het totale verlies van het reukvermogen, is de bekendste.

Niets meer kunnen ruiken en proeven heeft een grote impact op allerlei aspecten van je leven. Sommige mensen hebben daardoor het gevoel dat ze onder een stolp leven. Doordat je niets meer ruikt, mis je de herinneringen die geuren kunnen oproepen. Het kan ook gevaarlijk zijn, want je ruikt niet of het eten aanbrandt, dat iets bedorven is of dat ergens een gaslek is. Lekker eten is voor veel mensen een bron van genot; als die wegvalt kan dat leiden tot depressie. Maar proeven en genieten van je eten is veel complexer dan alleen proeven met je mond en ruiken met je neus. Proeven doe je met al je zintuigen.

Ogen, oren, geheugen, omgeving

Voordat je gaat eten, kijk je eerst hoe het eruitziet. Het oog wil ook wat en je verwachtingspatroon beïnvloedt je smaakbeleving: mooi en kleurrijk eten zal beter smaken dan een grauwe klodder op je bord, zelfs al zijn de ingrediënten hetzelfde. Met je mond voel je de textuur van eten: korrelig, zacht, prikkelend, taai, bros, koud of warm. Het mondgevoel beïnvloedt je smaakbeleving, sommige mensen lusten bijvoorbeeld wel romige champignonsoep, maar haten het mondgevoel van gebakken champignons. Zelfs je oren doen mee: het geluid van een knapperige appel vertelt je dat deze vers is. Als je op latere leeftijd je reukvermogen bent kwijtgeraakt, helpt je geheugen ook mee; je herinnert je de lekkere soep die oma altijd maakte, of die heerlijke verse vis die je at in Portugal. Tot slot speelt ook de omgeving waarin je eet een belangrijke rol: de mensen met wie je aan tafel zit, de muziek, het uitzicht, de verlichting, een feestelijk gedekte tafel…

IK HEB ANOSMIE

Zelf verloor ik een jaar of acht geleden langzamerhand mijn vermogen om te ruiken. Het begon ermee dat ik af en toe vieze geuren rook die er helemaal niet waren. Ook ging ik steeds minder proeven, al had ik daar lange tijd geen erg in. Ik accepteerde het als een gegeven: jammer maar niets aan te doen. Op aandringen van mijn omgeving ging ik uiteindelijk naar een KNO-arts. Op zijn aanraden heb ik enkele maanden een geurtraining gedaan, helaas zonder resultaat. Gesprekken over lekkere recepten, bijzondere wijnen en goede restaurants boeien me niet meer zo, dan is het alsof ik naar een film kijk waarvan ik de taal niet versta. Ik zal nooit meer voorjaarsregen ruiken, de geur van pijnbomen, vers fruit, bloemen of een pasgeboren baby. En ook niet mezelf of mijn partner. Steeds wanneer ik me realiseer dat ik iets niet meer kan ruiken of proeven, voelt dat als een gemis. Gek genoeg ben ik nog altijd dol op chocola, ook al proef ik de smaak nauwelijks; het mondgevoel van zacht smeltende chocola vind ik echt heerlijk. Gelukkig werken mijn andere zintuigen prima en kan ik me allerlei geuren en smaken nog herinneren. Dat maakt veel goed.

Tijdens mijn research voor dit artikel raakte ik geïnspireerd door foodjournalist en kookboekenschrijver Joke Boon. Zij verloor haar reukvermogen toen ze vier jaar was en is toch dol op koken en eten. Zij schreef onder meer ‘Smaakvol en gezond eten met al je zintuigen’ en ‘Koken met kleur’.

Kleffe cake

Jessica IJzer is uitvaartverzorger in Bloemendaal. Ze is opgegroeid in Overveen. Ooit was er koffie en cake na iedere uitvaart. Standaard. Tegenwoordig halen we daar de neus voor op. Nabestaanden willen geen kleffe cake meer. Het is al verdrietig genoeg. Maar waarom was dat al die jaren eigenlijk, die cake in de koffiekamer? Het verhaal gaat dat de suiker in de cake voorkwam dat mensen flauwvielen. In aanloop naar de uitvaart hadden ze meestal dagen van waken en vasten doorstaan.

Waken en vasten gebeurt vandaag de dag niet meer, hoewel de directe nabestaanden vaak wel doorwaakte nachten hebben en geen hap door de keel krijgen, wat ook een vorm van vasten is. Na de emotionele plechtigheid wil de familie iets te eten serveren, zeker voor de mensen die van ver zijn gekomen.

Eten na de dood heeft van oudsher een symbolische waarde. Zo wordt in Limburg, uiteraard, vlaai geserveerd. Maar dan wel vlaai met zwarte pruimen. Want zwart is de kleur van de rouw. En wel twee stukken voor eenieder. Zo doen de Limburgers dat. In de Achterhoek, en op meer plaatsen in het land, is het nog altijd de gewoonte dat de buurt de koffietafel verzorgt. Dat heet naboarschap en daar komt geen cateraar aan te pas. In Ierland doen ze iets vergelijksbaars. Daar slaat de buurt brood, beleg en vooral veel whisky in om met het hele dorp drie dagen lang te rouwen. Ook iets niet eten, kan een symbool zijn. Op sommige plaatsen in Indonesië eten nabestaanden een week lang geen rijst. Rijst staat namelijk voor het leven, dus die slaan ze uit respect voor de gestorvene even over.

En wat is hier in de plaats van koffie met cake gekomen? Iedere familie heeft tegenwoordig haar eigen rituelen, dat maakt een uitvaart persoonlijk. Zo lagen er die ene middag in de koffiekamer Tucjes met een plakje ei en een toefje ketchup erop. Ieder zijn smaak, maar alle aanwezigen herkenden onmiddellijk het hapje dat de overledene altijd serveerde en dat ze zelf zo lekker vond.

Misschien wel het meest bijzondere dat ik ooit meemaakte was het eten bij het afscheid van meneer Lim. Zijn lichaam lag, gewikkeld in een door zijn vrouw zelf gebatikt tafelkleed, op een prachtige, rieten baar. Hij werd overladen met zijn lievelingseten: bonbons, camembert, toastjes, mini-Snickers, koekjes en natuurlijk spekkoek. En alles moest mee de oven in, voor onderweg.

tekst: Enith Oostlander Voedsel huid voor de

Allergische reacties, rode of schrale huid of puistjes na je veertigste? Check dan eens de etiketten van je huidverzorgingsproducten. Zijn al die ingrediënten wel gezond voor je huid? Je kunt ook eenvoudig zelf een scrub of masker maken.

Steeds meer cosmeticamerken verbannen sulfaten, siliconen, ftalaten, PEG’s, parabenen, paraffines en microplastics uit hun producten. Deze stoffen zijn niet alleen slecht voor de huid, via het afvoerputje belanden ze ook nog eens in het milieu en komen ze uiteindelijk in zee terecht. Daardoor is de ‘gezonde’ vis op ons bord misschien helemaal niet meer zo gezond. Wie gezonder wil leven en zo gezond mogelijk probeert te eten, kan ook gezonder smeren. Een groeiend aantal beautymerken maakt daarom producten op honderd procent natuurlijke basis. Ze maken zelfs gebruik van groenten en fruit waar niet alleen jij, maar dus ook je huid van smult.

Groente en fruit

Dat we veel groenten en fruit nodig hebben om gezond te blijven en voldoende vitamines en mineralen binnen te krijgen, weten we zo langzamerhand wel. Dat geldt ook voor ons grootste orgaan: de huid. Deze biedt bescherming tegen alles wat van buiten komt, zoals uv-straling, temperatuurverschillen, uitlaatgassen, sigarettenrook, make-up én huidverzorgingsproducten. Zeker nu de herfst is aangebroken en de winter eraan komt, is het goed om je huid na een drukke dag te reinigen en te voeden met gezonde ingrediënten.

Een natuurlijk ingrediënt dat je in veel body- en gezichtscrèmes tegenkomt, is avocado. Deze vrucht zit boordevol vitamines en mineralen. Vitamine C en E herstellen beschadigde cellen en verminderen rimpelvorming. Het mineraal kalium is goed voor de bloeddruk en de nieren, en reguleert ook de vochtbalans van je huid. Magnesium in de avocado helpt bij het herstel van de pH-waarde en bevordert vernieuwing van huidcellen. >>

VOEDSEL WAAR JE HUID VAN SMULT om te eten of te smeren

Vitamine A (retinol) Maakt de huid egaler en steviger en vermindert rimpels en vlekvorming, doordat hij celbeschadiging tegengaat. Vitamine A zorgt ook voor celgroei, zodat de cellen in de opperhuid sneller vernieuwen. Zit in: abrikoos, komkommer, mandarijn, mango, pompoen, vlierbessen en wortel.

Vitamine B3 (niacinamide) Vermindert pigmentvlekken, roodheid, pukkeltjes, grauwheid en fijne lijntjes. Beschermt de huid tegen schadelijke effecten van buitenaf, zoals uv-straling. Helpt om vocht in te sluiten, wat de natuurlijke vernieuwing van huidcellen bevordert. We kennen acht verschillende vitamine B’s (B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11 en B12), met elk hun eigen werking. Voor de huid zijn vooral B3 en B5 belangrijk. Zit in: avocado, champignons, chiazaad, komkommer, perzik en zonnebloempitten. Voor vegetariërs en veganisten zijn fruit, groenten, granen en noten en een goede bron van vitamine B.

Vitamine B5 (panthenol/panthoteenzuur) Helpt bij het aantrekken van vocht en voorkomt vochtverlies en jeuk. Houdt de huid zacht en elastisch. Zit in: avocado, banaan, bloemkool, boerenkool, groene groenten en perzik.

Vitamine C (ascorbinezuur) Beschermt de huid tegen schade van buitenaf, zoals uv-straling en vermindert pigmentvlekken. Stimuleert de collageenaanmaak (sterke botten en bloedvaten) en gaat rimpelvorming tegen. Zit in: aardbei, boerenkool, broccoli, citrusvruchten, grapefruit, kiwi, paprika, spruiten, vlierbes en rode en zwarte bes.

Vitamine E (tocopherol) Beschermt tegen uv-straling en vrije radicalen (schadelijke stoffen). Versterkt de barrièrefunctie van de huid en werkt ontstekingsremmend. Vitamine E zorgt ervoor dat je minder snel verbrandt in de zon en wordt daarom vaak verwerkt in zonnecrèmes. Zit in: avocado, broccoli, granaatappel, kiwi, spinazie, pistachenoten, pompoen en zonnebloempitten.

1

Koele komkommer

Je huid is ook dol op komkommer, vanwege de kalmerende eigenschappen. Niets werkt zo verkoelend bij zonnebrand als plakjes komkommer. Deze groente, die voor 95 procent bestaat uit water, zit desondanks boordevol vitamine A, B en C en bevat ook zink, ijzer, calcium en magnesium. Komkommer helpt cellen te hydrateren en gaat roodheid en droogte tegen. Ook vermindert komkommer de aanmaak van talg en voorkomt zo verstopte poriën en acné. Niet voor niets is deze groene jongen een veelgebruikt ingrediënt in huidreinigingsproducten.

Antioxidanten

Veel groente- en fruitsoorten bevatten antioxidanten, een verzamelnaam voor onder meer vitamines E en C en bètacaroteen. Ze ontgiften de huid en beschermen cellen en weefsels tegen vrije radicalen (agressieve stoffen die schade kunnen veroorzaken) en gaan waarschijnlijk verouderingsprocessen tegen. Lycopeen is ook zo’n antioxidant. Het komt vooral voor in tomaten, maar ook in andere rode vruchten als watermeloen, guave en roze grapefruit. Goed voor een gladde huid. En wat dacht je van granaatappel? Ook al is het pitje klein, de vrucht bevat een schat aan antioxidanten. Ook de cosmetica-industrie heeft de gezonde eigenschappen van groente- en fruitsoorten ontdekt en verwerkt deze in serums en crèmes. Fabrikanten claimen hiermee de oorzaken van bepaalde huidprobleem aan te pakken en het herstel van de huid te stimuleren. Laat je in je zoektocht naar een huidverzorgingsproduct niet afschrikken door de moeilijke woorden op de verpakking. Vaak zijn het namen van stoffen die verwijzen naar vitaminen die goed zijn voor je huid: retinol (vitamine A), niacinamide (vitamine B3), backuchiol (vitamine A) en panthenol (verkregen uit vitamine B5).

Gezichtsmasker met avocado

Ingrediënten 1 avocado 1 eetlepel yoghurt 1 mango (eventueel)

Bereiding Prak de avocado met een vork fijn en voeg dan de yoghurt (en eventueel mango) toe. Goed roeren, tot een mooie gladde textuur ontstaat.

Gebruik Strijk het masker met een schone (foundation)kwast op je gezicht (niet direct rond de ogen). Twintig minuten laten inwerken. Verwijder met lauwwarme natte doek.

Kalmerende gezichtsspray

Ingrediënten 2 komkommers 125 ml rozenwater sprayflacon van 250 ml kaasdoek

Bereiding Leg de schone kaasdoek over een kom. Schil de komkommers en rasp ze fijn boven de kaasdoek. Meng het opgevangen vocht met het rozenwater en giet in de sprayflacon.

Gebruik Spuit de spray na reinigen op je gezicht om de huid te kalmeren en te verfrissen. Even laten intrekken voordat je een crème aanbrengt. In de koelkast bewaren.

3

Gezichtsscrub

Ingrediënten 30 g blauwe bessen 1 theelepel suiker 1 eetlepel honing

Bereiding Pureer de bessen, suiker en honing tot een redelijk gladde massa.

Gebruik Breng de scrub met ronddraaiende bewegingen aan op het gezicht. Werk vanaf de neus naar de wangen, voorhoofd en kin. Spoel af met lauwwarm water.

Een suikerscrub verwijdert dode huidcellen en droogt de huid niet uit. Deze scrub bevat geen microplastics en is dus milieuvriendelijk.

Een zijden creatie als een oude meester, in een rode vintage vaas uit Duitsland.

VEELZIJDIG Na een opleiding in vormgeving startte Mette van der Veer veertien jaar geleden met een compagnon een bureau dat zich bezig hield met events, fieldmarketing en trainingen. “We waren succesvol – tot de coronacrisis,” vertelt ze. “Toen werden binnen een maand alle stekkers uit opdrachten getrokken. Dat was slikken, maar als ondernemer kijk ik altijd naar wat wél kan. Ik heb ons kantoor verhuisd en ben teruggekeerd naar mijn creatieve basis. Vanuit die energie is Flower and Power ontstaan.” In vijf weken stampte ze atelier RAUW WEST in Haarlem uit de grond, waar ze met twee andere ondernemers zit: “We wisselen ideëen uit en inspireren elkaar.” Creatief Bevlogen door kleur en geïnspireerd door werken van oude meesters maakt Mette kunstwerken van zijden bloemen. Voor bijpassende, bijzondere vazen speurt ze stad en land af: “Eerder verkocht ik diensten, bloemen zijn een product. Ik had al een groot netwerk door mijn vorige bureau en nu ik leer ook de wereld van inkopen, groothandels, verzamelaars en pottenbakkers kennen. Mijn creaties staan in bedrijven, huizen en bij events. I’ll bring sunshine into the place you love.” NA JARENLANG EEN COMMERCIEEL BUREAU TE HEBBEN GERUND, KEERDE ONDERNEMER METTE VAN DER VEER TERUG NAAR HAAR CREATIEVE WORTELS. NU ZET ZE BEDRIJVEN EN HUIZEN IN DE ZIJDEN BLOEMEN. tekst: Maike Gerritsen | fotografie: Flower and Power B.Magazine wonen

Kleurrijk zijden veldboeket in een handbeschilderde vaas uit Portugal.

Opgemaakt als een schilderij in een sierlijke groene vaas.

WOONTRENDS

Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van wonen en interieur krijgen in het najaar altijd veel aandacht in de media. Bloemendaal is rijk aan kennis en expertise op dat vlak en B. vroeg acht lokale specialisten welke trends zij signaleren.

tekst: Eva Lunshof

foto: Studio VanDee

De kracht van ambacht

“Ik werk graag met ambachtelijk gemaakte meubels en materialen, die met de tijd mooier worden. Het raakt me om de hand van de maker ergens in te zien. De stijl uit de seventies, vintage spullen en aaibare, grof geweven stoffen vind ik prachtig. Het maakt me dan niet uit of iets design is of de maker onbekend. Ook het erfstuk van oma of een dierbaar knutselwerkje kan wat mij betreft een mooie opvallende plek krijgen.

Evelijn Ferwerda is interieurontwerper en product designer. Ze begon haar carrière in een corporate omgeving, maar in 2008 besloot ze zich te focussen op haar creatieve kant. Inmiddels heeft ze talloze huizen ingericht en verschillende meubels ontworpen. Ik merk dat mensen meer waardering krijgen voor ambachtelijk gemaakte spullen. Er is bijvoorbeeld een toenemende vraag naar handgeknoopte kleden en riet gematte stoelen. Botanische patronen zijn nog altijd populair, ik zie dat dessins nu grafischer en kunstzinniger worden. Ook jarenzeventigspullen vinden mensen weer interessant. Zelf probeer ik om trends heen te gaan, maar de huidige trends gaan goed samen met wat ik al jaren doe.”

“Ik begin altijd met een concept om huizen en werkplekken te transformeren tot fijne, inspirerende ruimtes. Onlangs heb ik een megagroot kantoorpand honderd procent verduurzaamd. Het is echt een kantoor 2.0 geworden, eerder een ontmoetingsplek in een semi-huiselijke sfeer dan een klassiek kantoor. Er is reuring en je ontmoet elkaar in een open sfeer.

De invloed van de natuur wordt steeds groter. Niet alleen in kleuren, zoals het blauw van de zee of aardetinten, maar ook in het gebruik van duurzame materialen en vintage spullen. Mensen vinden het belangrijk om hun ‘nest’ steeds fijner te maken, helemaal nu sinds corona wonen en werken meer door elkaar lopen. Bedrijven willen investeren in een huiselijke setting. Niet meer vergaderen in een steriele en sfeerloze meeting room, maar in een gezellige zithoek die voelt zoals thuis. Een goed lichtplan is daarbij essentieel. En ronde vormen zijn een trend. Zo heb ik laatst een ronde ontvangstbalie gemaakt waar je omheen kunt lopen. Veel persoonlijker dan zo’n hoekige hoge ‘barrière’.”

Werken zoals je woont

Lotte Helmig is concept designer en eigenaar van Your TailorMate. Zij werkt in opdracht van bedrijven en particulieren. Ze creëert plekken waar mensen zich vooral thuis en prettig voelen, of ze er nu werken, winkelen of wonen.

“Wat mij aanspreekt in een interieur is een sfeer waarin alles op elkaar is afgestemd. Het ontwerpen van een interieur is voor mij als het leggen van een puzzel, waarbij het kan gaan om de indeling, de combinatie van kleur en materiaal of een veelvoud aan woonwensen die net wel of net niet met elkaar verenigd kunnen worden.

Momenteel hebben mensen behoefte aan een vleugje nostalgie. Ze creëren graag sferen uit het verleden in hun interieur en waarderen items uit de jaren zestig en zeventig. Messing is terug van weggeweest en je ziet die hang naar het verleden ook in meubelstukken en verlichting. Het truttige is eraf. De prachtige Netflixseries en films die we tijdens de lockdown massaal bekeken, hebben ons daarin ongetwijfeld beïnvloed. De makers van ‘The Queens Gambit’ hebben stoffen gebruikt uit de nieuwe collectie van een Frans merk.”

Net als in de film

Juliëtte van der Hulst is oprichter van DE JUUL Interior Design. Als kind kende ze al de namen van architecten en hun gebouwen, en van designers en hun meubels. In 2008 begon ze haar eigen interieurbureau. Ze richt zich op het ontwerp van interieurs en producten, en op renovatieprojecten.

Wol en natuursteen

“De persoonlijke smaak en stijl van klanten staan centraal wanneer ik ze adviseer over materialen en help om keuzes te maken. We beginnen met een longlist van wensen en werken toe naar een shortlist. Stap voor stap begeleid ik mensen naar hun uiteindelijke keuze, waarbij ik ook stilsta bij details waar hij of zij zelf niet aan had gedacht. Stoffeerder Stefan is al sinds 1996 mijn steun en toeverlaat. Met zijn twee rechterhanden en een schat aan ervaring zorgt hij dat elk project perfect wordt opgeleverd. Vloeren in visgraatmotief of met een betonlook zijn nog steeds erg populair, daarnaast zijn mozaïeken vloeren in opkomst. Mensen kiezen weer vaker voor wollen vloerbedekking en grove kleden. Verder zie ik een toenemende vraag naar natuursteen, zoals marmer, composiet en graniet, en een voorkeur voor aardse tinten en organische vormen.”

Karen Stet is interieuradviseur en eigenaar van Oesterholt Interieur, al zeventig jaar een begrip in Bloemendaal. Zij volgt trends en ontwikkelingen op de voet en weet alles over gordijnstoffen, tapijten, vloeren, zonweringen en accessoires.

De macht van materialen

“Na het maken van de indeling benader ik projecten in eerste instantie vanuit kleur en materiaal. Na de materiaalkeuze van keuken en badkamers, vloeren, wandafwerkingen en kasten, volgen de losse meubels, de verlichting en de stofferingen. Met een mooi plan kun je alle elementen verbinden, daar ligt mijn kracht. Architectuur en kunst vormen voor mij een inspiratiebron. Ik hou van meubels en materialen uit de jaren vijftig, zestig en zeventig. Ik laat me liever niet leiden door trends, wél door de tijd waarin we leven. De interieurs die ik maak zijn eigentijds, met een (soms subtiele) link naar het verleden.

Er wordt meer gebruikgemaakt van ronde vormen en stoffen met een textuur. En ik bespeur een mini-tendens naar het toepassen van keramiek. Je kunt mooie keramieken vintage objecten vinden, maar het werk van hedendaagse ontwerpers vind ik ook interessant. Zoals van ontwerper Floris Wubben. Hij maakt niet alleen prachtige keramieken vazen en potten, maar ook tafels, lampen en spiegels. Zijn objecten hebben een expressieve en tegelijkertijd zachte uitstraling.”

Na een carrière als tv- en filmproducer opende interieurdesigner Sascha Faase in 2008 haar eigen interieurstudio. Ze richt zich met name op het renoveren en het volledig inrichten van interieurs voor particulieren. Daarnaast heeft ze eigen ontwerplijn met banken en andere meubels.

Kunst met een grote of kleine K

“Senioren schakelen mij steeds vaker in bij de overstap van een familiehuis naar een appartement. Vaak een ingrijpend proces. Ik probeer dan een soort 2.0 versie van het voormalige familiehuis te maken. Een met zorg ingerichte en vertrouwd aanvoelende woonplek draagt bij aan de kwaliteit van leven. Kunst weerspiegelt iemands persoonlijkheid, dus de kunstvoorwerpen die mensen in de loop der tijd hebben verzameld, vormen voor mij een belangrijk uitgangspunt voor een interieurplan.

Wat ik als trend zie is dat ouderen die naar een appartement verhuizen, duidelijke eigen wensen en de motivatie hebben om te investeren in de inrichting van hun nieuwe woonplek. Een boeiend proces waar ik ze graag bij begeleid. Daarnaast signaleer ik een toename aan internationale invloeden in het interieur. Voor mij persoonlijk is Chinese kunst een echte matchmaker, zoals blauw-wit Chinees porselein en terracotta figuren. Die zorgen zowel voor een uitbundige als voor een ingetogen sfeer.”

Saskia Wibaut is interieurinrichter en oprichter van Via Palazzino, wat ‘straat van het kleine paleis’ betekent. De naam verwijst naar wat Saskia het liefst doet: sfeer brengen in ruimtes, waardoor de bewoners zich de koning te rijk voelen.

Interieuradvies Stoffen- en Behangcollecties Projecten Meubels en Accessoires Verlichting

(Voort)borduren

“Voor alles probeer ik het meest duurzame alternatief te bieden. Liever linnen of biologisch hennep dan katoen en liever bamboe dan hout. Producten zijn bij voorkeur in Europa gemaakt. Duurzaamheid gaat ook over kwaliteit en levensduur. Als ik bij mensen thuis kom, kijk ik eerst wat er al staat en hoe hun leven eruitziet. Daar borduur ik op voort. Ik zie een interieur liever groeien, waarbij items die al lang in de familie zijn een plek houden. Een bank waar je op uitgekeken bent geef je met kussens in mooie kleuren al gauw een nieuwe look. In mijn winkel heb ik veel merken waar een verhaal achter zit. Ik vind het fijn om daarover te vertellen.

Als positieve ontwikkeling zie ik het recyclen van materialen. Petflessen worden verwerkt in stoffen en zittingen van stoelen en van gerecycled bamboe worden vloerkleden gemaakt. De trend van gevlochten riet en natuursteen zet door. Daarnaast is er een comeback van de ruit in het dessin.”

Josje te Kiefte is interieurontwerper en eigenaar van CSarah Interior. Een vrijgekomen winkelpand in Bloemendaal betekende voor haar een droom die uitkwam. Haar interieurzaak draagt het motto ‘create sustainable memories’, omdat ze belang hecht aan duurzaamheid en eerlijke materialen.

Jeroen van Zwetselaar is eigenaar van STUDIO JEROEN VAN ZWETSELAAR, gevestigd in een oude fabriekshal midden in Bloemendaal. Met zijn team werkt hij aan (inter)nationale projecten. Hij ontwerpt totaalconcepten waarin hij ook het exterieur meeneemt.

“We proberen altijd een leefomgeving te maken die connectie heeft met de omgeving. Momenteel zijn we bezig met een pand in Barcelona. Een deel ligt tegen het centrum aan en krijgt mooie tinten, gebaseerd op de oude stad. Aan de strandkant gebruiken we een vergrauwde en vergrijsde tint, vergelijkbaar met de kleur van de zee, die daar heel bijzonder is. Ik probeer vaak twee tijden neer te zetten. Met respect voor wat er was en respect voor de tijd van nu. Zelf wonen we in een voormalig notariskantoor, waar we proberen de grandeur van toen terug te halen. En omdat ik zelf graag surf, krijgen mijn surfplanken er een duidelijke plek.

Authenticiteit vind ik veel belangrijker dan trends. Ik luister liever naar het verhaal achter de wens. Een interieur moet wat mij betreft naadloos aansluiten bij iemands levensstijl. Duurzaamheid is wél een trend, waar wij altijd ver in gaan. Het gaat over meer dan materialen. Duurzaamheid betekent ook dat mensen lange tijd met plezier in een huis wonen dat bij ze past. En dat producten gemaakt worden door goede ambachtsmensen en generaties lang meegaan.”

Trendloos authentiek

foto: Brendan De Clercq

NVD: slim werken draagt bij aan duurzaamheid

In het kantoor van NVD in Haarlem hangt een levensgrote foto van honderd jaar geleden. Daarop zie je een lange rij surveillanten in uniform, naast een klassiek herenrijwiel. Zo duurzaam als toen werkt het beveiligingsbedrijf tegenwoordig nog niet, het is wel hard op weg.

In oktober is NVD in Bloemendaal gestart met een proef elektrisch rijden. Het is een van de stappen die het bedrijf zet om te verduurzamen. “De overstap naar een elektrisch wagenpark is best spannend,” vertelt directeur Patrick van der Leelie. “Laten de nieuwe auto’s ons niet in de steek op kritieke momenten? We rijden veel en moeten ons soms snel kunnen verplaatsen, ook buiten de geplande routes. Betrouwbaarheid staat voorop. We gaan heel zorgvuldig testen en kijken ook naar ervaringen van collega-bedrijven.”

Energieneutraal

Verder wordt het hoofdkantoor verbouwd. “Ons streven is om hier vanaf 2025 volledig energieneutraal te werken.” Een hele uitdaging, vooral voor de alarmcentrale: een gepantserde en volledig afgesloten ruimte, waarvoor strenge veiligheidseisen gelden van het Ministerie van Justitie. Door het samenvoegen van de alarmcentrale en de servicecentrale ontstaat meer synergie in de manier van werken. “Daar heeft zowel het bedrijf als de klant profijt van.”

Data-gedreven

Mogelijkheden voor verduurzaming ontstaan door data-gedreven en slim te werken, legt Patrick uit. “We verminderen de hoeveelheid verkeersbewegingen door de inzet van (kenteken)camera’s en speciale nachtzichtcamera’s, maar we starten ook pilots met drones in industriegebieden. Ons bedrijf krijgt in Nederland 400.000 meldingen per dag binnen, een schat aan informatie waar we veel van leren. Daarmee kunnen we risico’s steeds beter inschatten en hierover ook beter adviseren. Loze meldingen filteren we sneller uit, we zien in welke richting een inbraakgolf zich verplaatst, waar we afvallozingen kunnen verwachten en wat afwijkend gedrag is. Smart gebruik van data en techniek en een slimmere inrichting van de organisatie maken ons bedrijf efficiënter en energiezuiniger.”

Ideeën voor vernieuwing

“Veel goede ideeën ontstaan op de werkvloer,” stelt Patrick. “Verduurzaming is voor ons niet slechts een verhaal voor de bühne. Ik vind het belangrijk dat de wil om te vernieuwen en te verduurzamen wordt gedragen door de mensen die bij ons werken, zodat die in de haarvaten van ons bedrijf komt.” Medewerkers krijgen alle ruimte om met eigen ideeën te komen en deze te ontwikkelen. Ook kunnen ze hun talenten ontwikkelen door naast hun eigenlijke werk taken op zich te nemen die passen bij hun interesse. “Zo komen we op handiger rijroutes, oplossingen voor de omgang met sleutels, en krijgen we inzicht in welke data echt nuttig zijn. Ook van alle dagelijkse ervaringen op de werkvloer en bij onze opdrachtgevers wordt ons bedrijf elke dag een beetje slimmer.”

NVD Beveiligingsgroep | Samen werken aan een veilige woon-, werk- en leefomgeving - nvd.nl

Aflossingsvrije hypotheek Goed idee of juist niet?

Bas Wassenberg woont in Bloemendaal en is zelfstandig hypotheekadviseur. Zijn bedrijf Bèta Financiële Diensten bestaat elf jaar. Hij informeert de lezers van B.Magazine over ontwikkelingen in zijn vakgebied. ‘Huh? Een aflossingsvrije hypotheek kan anno 2021 toch helemaal niet meer?’ Die reactie hoor ik bijna dagelijks van mensen die advies vragen over het financieren van een woning. Hoe zit dat eigenlijk? Banken vinden het geen probleem om op bepaalde voorwaarden een aflossingsvrije hypotheek te verstrekken. Ze hebben onderling hierover een gedragscode afgesproken. Mensen mogen tot maximaal vijftig procent van de waarde van de woning lenen zonder verplichting om af te lossen.

Dat klinkt mooi, maar er zit wel een addertje onder het gras. De Belastingdienst denkt namelijk anders over aflossingsvrij. Om in aanmerking te komen voor hypotheekrenteaftrek moet je de lening binnen 360 maanden (30 jaar) aflossen. Deze voorwaarde geldt voor hypoheken die na 1 januari 2013 zijn afgesloten. Had je voor die datum al een aflossingsvrije hypotheek, dan blijft de hypotheekrente aftrekbaar tot uiterlijk 2044.

Dus, heb jij je woning gekocht na 1 januari 2013 en heb je een hypotheek nodig voor minder dan de helft van de huidige waarde? Dan staat de gedragscode van de bank toe je dat geld aflossingsvrij te lenen. De fiscus zal deze schuld echter verhuizen naar box 3, waardoor de hypotheekrente die je betaalt niet aftrekbaar is.

Verleidelijk

De extreem lage rentetarieven maken het heel verleidelijk om toch een aflossingsvrije hypotheek af te sluiten. Leen je bijvoorbeeld 400.000 euro aflossingsvrij, met een rentevaste periode van twintig jaar tegen 1,5 procent rente, dan is de bruto maandlast (dus zonder hypotheekrenteaftrek) slechts vijfhonderd euro!

Sluit je een aflossingsvrije hypotheek af na je zestigste, met een rentevaste periode van twintig of dertig jaar, dan loopt de rentevaste periode door tot rond je negentigste. Verwacht je de woning voor die tijd te verkopen, dan loop je nauwelijks risico op een stijgende maandlast als gevolg van een eventuele rentestijging.

Bezint eer gij begint

Ben je jonger bij het ingaan van de rentevaste periode, dan loop je het risico dat je maandlasten na afloop daarvan fors stijgen, omdat de rente in de tussentijd is gestegen. Je woonkosten kunnen dan mogelijk wel drie of vier keer zo hoog worden. Tegen die tijd heb je wellicht studerende kinderen en dus meer uitgaven, of heb je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en daalt je inkomen. Dan kun je je jezelf dus lelijk tegenkomen. Mijn advies is dan ook ‘bezint eer gij begint.’

De aflossingsvrije hypotheek is met name aantrekkelijk voor ouderen, mits de rente lang (twintig jaar) tot zeer lang (dertig jaar) wordt vastgezet. En vergeet niet: uiteindelijk moet de hypotheek een keer worden afgelost. Je bepaalt zelf wanneer en hoe, dat vergt nog wel enige discipline.

Als Nederland de klimaatdoelen wil halen, moeten we massaal woningen verduurzamen. En dat is niet alleen van belang voor het klimaat, kijk maar naar de stijgende gasprijzen. Als je twijfelt over welke maatregelen voor jouw huis geschikt zijn, kun je bij dorpsgenoten aankloppen voor advies.

nergie(k) besparen

tekst: Ellen Meijer | fotografie: Willy Slingerland m.m.v. gemeente Bloemendaal

Stel, je wilt de vloer van je jarendertigwoning laten isoleren. De ene expert zegt: schelpen, vanwege het vocht. Een andere deskundige zweert bij folie onder de balken om kou vanuit de kruipruimte te weren. Eh…, wat is dan het beste voor je huis en voor je portemonnee?

Betaalbaar wonen

Als een duurzamere wereld begint bij je eigen huis, kun je misschien wel hulp gebruiken bij het kiezen van maatregelen. Liefst van een onafhankelijke partij. Dat was voor Pieter Bergmeijer uit Vogelenzang de motivatie om voorlichting te geven aan mede-inwoners, nadat hij zijn eigen huis had verbouwd tot nul-op-demeter-woning. Pieter hield zich zijn hele werkende leven bezig met duurzame energie en helpt sinds zijn pensionering buurtgenoten met technisch en praktisch advies voor het verduurzamen van hun huis. Hij is een van de drijvende krachten achter ‘De Energieke Burger’, een stichting voor en door inwoners van de gemeente Bloemendaal.

“Wij zijn geen klimaatdominees,” maakt Pieter meteen duidelijk. “Want we weten dat het klimaat voor veel mensen niet de eerste reden is om te verduurzamen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een enquête die de gemeente onder inwoners heeft gehouden en uit onze gesprekken bij mensen thuis. De belangrijkste beweegredenen om te verduurzamen zijn betaalbaar, comfortabel wonen en keuzevrijheid in energievoorziening. Pas daarna komt het klimaat. Dat is niet erg, want verschillende standpunten kunnen naar hetzelfde doel leiden.”

Onafhankelijke blik

De stichting geeft huiseigenaren advies op maat. Daarvoor komt een energiecoach langs die bespreekt welke maatregelen volgens de huidige inzichten de grootste besparing opleveren, passend bij de woning. Met dat advies kan de huiseigenaar offertes opvragen. Beveelt de stichting ook installateurs en leveranciers aan? Pieter: “Dat is lastig, omdat we onafhankelijk willen zijn. We kunnen wel meekijken of een offerte aansluit bij iemands verwachtingen. En we bouwen een database op met ervaringen die huiseigenaren aan ons doorgeven over bedrijven. Daar kunnen anderen hun voordeel mee doen.”

Omdat het ondoenlijk is voor elke woning een maatwerkadvies te maken, zoekt de stichting mogelijkheden om te clusteren. Zo staan in de wijk Bloemhof in Bennebroek veel jarenzestighuizen met vergelijkbare eigenschappen. Begin november is daar een bijeenkomst gehouden om inwoners te informeren over verduurzamen. In Bloemendaal volgt binnenkort een initiatief in de bomenbuurt. Pieter: “Onze insteek is dat inwoners maximale keuzevrijheid houden voor hun warmtevoorziening. En we laten zien wat je bijvoorbeeld collectief of individueel kunt regelen. Overigens mogen mensen uit andere wijken ook een beroep op ons doen. Zie ons als de behulpzame buur die net wat meer weet over verduurzamen.”

Gezelligheidsverwarming

Bennebroeker Henk Weijers wilde weleens weten of zijn huis voldoende verduurzaamd is. Hij ontving een energiecoach van De Energieke Burger bij hem thuis. Zijn jarenzestig-hoekwoning in het centrum van het dorp is al een paar keer verbouwd in de 45 jaar dat hij er woont. Henk: “We zijn gaan verduurzamen omdat de gaskosten jaren geleden ook al de pan uit rezen. Het begon met dubbel glas en daarna heb ik zowel de vloer als de zolder geïsoleerd. Later zijn kunststof kozijnen geplaatst, de muur is

Henk Weijers uit Bennebroek

‘Ik overweeg wel op termijn elektrisch te gaan rijden, als er betaalbare accu’s komen’

ingespoten met Rockwool en er liggen tien zonnepanelen op het dak.”

Door alle ingrepen daalde zijn gasverbruik met duizend kuub. De energiecoach bevestigde dan ook dat Henks huis goed scoort op duurzaamheid. “Hij adviseerde nog de gaskachel in de huiskamer, die we als gezelligheidsverwarming gebruiken, te vervangen door een pelletkachel. Maar een pelletkachel geeft een klein vlammetje en dan zit je met die korrels in de schuur. Dus de gaskachel blijft. Ik overweeg wel op termijn elektrisch te gaan rijden, als er betaalbare accu’s komen die je kunt opladen met zelf opgewekte zonne-energie.”

Verbruik verminderen

Hoewel huiseigenaren zelf verantwoordelijk zijn voor het verduurzamen hun woning, heeft de overheid een rol in de zin van burgers activeren en klimaatbeleid voeren. Zo moeten alle gemeenten eind dit jaar een zogeheten Transitievisie Warmte hebben vastgesteld. Die van Bloemendaal komt in december in de gemeenteraad. De visie gaat over hoe de gemeente wil overstappen op duurzame verwarmingsbronnen, ervan uitgaande dat we in 2050 aardgasvrij zijn. Om dat doel te halen, moet het verbruik de komende jaren al flink omlaag.

Het verduurzamen van woningen komt inmiddels aardig op gang, vertelt Hessel Kruisman, coördinator Duurzaamheid bij de gemeente. “In 2021 hebben anderhalf miljoen huishoudens zonnepanelen op hun dak, een groei van 500.000 in een jaar tijd. Nog eens een miljoen huishoudens overwegen de aanschaf binnen nu en twee jaar. Ook zijn er steeds meer mensen die willen weten hoe ze hun woning beter kunnen isoleren en draagt het rijk bij met subsidiemogelijkheden.”

Techniek en emoties

De verwachting is dat vóór 2030 geen wijken in Bloemendaal volledig van het gas af gaan. De cv-ketel blijft dan ook voorlopig de belangrijkste warmtevoorziening. In de Transitievisie Warmte wordt ook aandacht besteed aan de hybride warmtepomp. Hessel: “Deze pomp komt naast de cv-ketel te hangen en bespaart gemiddeld vijftig tot zeventig procent aan aardgas voor ruimteverwarming. De cv-ketel zorgt voor warm water en alleen op heel koude dagen springt de cv dan bij om het huis verder te verwarmen.” Volgens hem is het nog de vraag of aardgas helemaal gaat verdwijnen. “Als alternatief kan groen gas een optie zijn, maar dat is duurder, dus ook om die reden wil je het verbruik zo laag mogelijk houden.”

Hoe kijkt de gemeente naar initiatieven als De Energieke Burger? Hessel: “We zijn heel blij dat inwoners elkaar helpen. De energietransitie gaat voor een groot deel over techniek, maar minstens zo belangrijk zijn emoties, veronderstellingen en de kennis die mensen misschien nog missen. Als dorpsgenoten elkaar kunnen inspireren en op weg helpen, is dat van grote waarde.”

IEDEREEN KAN IETS DOEN

• Meer weten over De

Energieke Burger of je aanmelden voor een advies?

Kijk op energiekeburger.nl. • De nieuwsbrief van de gemeente over mogelijkheden om je woning te verduurzamen, vind je op bloemendaalzetstappen.nl. • Informatie over subsidies vanuit het rijk staan op rvo.nl/isde

‘Altijd eerst in gesprek gaan’

Bij een scheiding moet de menselijke maat voorop staan, vindt familierechtadvocaat en mediator Kornelie Oostlander. ‘Veel belangrijker dan juridisch het onderste uit de kan halen, is een uitkomst waar beide ex-partners verder mee kunnen.’

de rol van bijzondere curator op zich nemen. Op verzoek van de rechter behartigen zij dan het belang van het kind, bijvoorbeeld als het gaat over conflicten rond adoptie of afstamming. Afhankelijk van de leeftijd gaan ze met een kind in gesprek. Kornelie: “Het liefst wandel ik met hem of haar, dat praat makkelijker, en ik kijk ook naar de thuissituatie om gedegen advies te kunnen uitbrengen aan de rechtbank.” De laatste jaren krijgt het kantoor meer

Veel van de zaken die bij Oostlander & Verhoeven terechtkomen gaan over echtscheidingen. Kornelie Oostlander en haar collega’s Christine Verhoeven en Solweij Kuijken vertegenwoordigen dan als advocaat een van de ex-partners of zij treden op als mediator voor beiden. Hoewel mensen begeleiden in mediation een andere tak van sport is dan optreden als echtscheidingsadvocaat, ziet Kornelie een belangrijke overeenkomst: “We zoeken altijd eerst via overleg de sleutel tot een oplossing. In mijn ogen heb je pas een goede overeenkomst als niemand met buikpijn weggaat. Denkt één van beide partijen: yes, die is binnen, dan zit er iets scheef. Vaak wreekt zich dat dan op een later moment, in de vorm van nieuwe geschillen. De balans vinden lukt alleen als mensen elkaar nog iets gunnen. Dat is lastig bij een verstoorde relatie, toch zie ik vaak aan beide kanten opluchting als mensen er samen uitkomen. Het is aan ons om partijen daarin goed te begeleiden. Zo kunnen we gelukkig meestal voorkomen dat we naar de rechter moeten voor een beslissing. Ook als we optreden als advocaat namens een van beiden, blijven we zo lang mogelijk gericht op overleg.”

Het kantoor kiest bewust voor de koers ‘hard op de zaak, zacht op de persoon’. Kornelie: “De zorgen na een scheiding kunnen we niet oplossen, we kunnen

Tip Op verderonline.nl vind je informatie over wat er komt kijken bij een scheiding.

v.l.n.r Christine Verhoeven, Kornelie Oostlander en Solweij Kuijken

mensen wel ondersteunen bij het nemen van een gefundeerde beslissing. En daarbij zijn we recht door zee: als een cliënt wil procederen terwijl naar ons idee de angel in de emotie zit, zeggen we dat. Mensen die een familierechtadvocaat nodig hebben, zitten vaak in een enorm stressvolle periode. We proberen ze uit het conflict te halen door te streven naar redelijkheid en ook empathie te tonen voor de andere partij. Anderzijds ondersteunen we onze cliënten door te zeggen wat we doen en te doen wat we zeggen.”

Conflicten om erfenis

In zaken waar kinderen bij betrokken zijn, kunnen Kornelie en Christine erfrechtzaken. Kornelie ziet een verklaring in het groeiende aantal samengestelde gezinnen: “Ook de toegenomen mondigheid speelt mee, mensen laten zich minder snel de kaas van het brood eten. Maar of het nu gaat om een scheiding of een ander familiegerelateerd conflict: niemand is gebaat bij vechten. Ons doel is een uitkomst waar alle betrokkenen verder mee kunnen.”

Nieuwe Gracht 45-47, Haarlem oostlanderverhoeven.nl

Landhuis Mariënheuvel Grandeur van weleer hersteld

Hoe zou het voelen om te wonen en te werken op zo’n paradijselijke plek? Stapvoets rijd ik tussen majestueuze bomenrijen door over een lang bospad naar een open parklandschap. Het is een zonnige herfstmorgen en het voormalige klooster Mariënheuvel laat zich in volle glorie zien.

tekst: Tineke Verhoeven | fotografie: Gerlinde de Haas

Karin en Benoit Desetres

‘Elke kamer, gang en zaal is zo ingericht en aangekleed dat je je echt thuisvoelt’

Een royaal voorplein leidt naar de entree van het oudste middengedeelte, met op het dak een elegant uurwerk onder een koperen koepeltje. Zo groot als het is, Benoit en zijn vrouw Karen Desetres willen vooral dat het landhuis intimiteit uitstraalt. Voor de Franse organisatie Chateauform is het monumentale gebouw gerestaureerd tot een bijzonder seminarhotel. “Elke kamer, gang en zaal is zo ingericht en aangekleed dat je je echt thuisvoelt,” vertelt Benoit. Met beide handen vormt hij een denkbeeldige bol, om warmte en beslotenheid uit te drukken. Zo drinken we nu koffie in de kleinere ‘intieme’ Pieter de Hoogh-salon, die trouwens nog aardig indrukwekkend is, met zijn hoge, geornamenteerde plafond, antieke lambrisering en grote schouw. Het is het beheerderspaar niet aan te zien dat de verbouwing van twee jaar nog maar net is afgerond. Beiden ogen fit en vrolijk. “Op zondagavond stonden we nog te poetsen,” lacht Karen, “de keuken was net af. En meteen daarna ontvingen we al gasten.”

In 1640 was het een naamloze hofstede. In 1907 werd landhuis Meer en Berg gebouwd

Kasteel, klooster, hotel

Het bedrijf zocht een exclusieve plek in Nederland. “Dat viel niet mee,” vertelt Benoit. “Ik heb mooie huizen gezien, maar er moesten ook veel vierkante meters zijn, geschikt voor een flink aantal kamers. Dit voldoet aan alle wensen.” En zo krijgt het historische landhuis weer een andere functie, nadat het jarenlang als klooster heeft gediend. In 1640 was het een naamloze hofstede. In 1907 werd landhuis Meer en Berg gebouwd, ontworpen door Foeke Kuipers in de stijl van de Franse barokkastelen. En in 1946 veranderde het huis in een klooster. De Zusters Augustinessen kochten het, lieten twee vleugels aanbouwen en noemden het Mariënheuvel. En nu opnieuw een ingrijpende renovatie, met respect voor het verleden.

Rijksmonument

“Het is een rijksmonument, dus heb je te maken met bepaalde eisen,” vertelt Benoit over het bouwproces. “Bijvoorbeeld voor ramen en materialen. De oude kapel is helemaal intact gebleven. En we hebben de mooie, oorspronkelijke plafonds behouden, dat was een enorme uitdaging. Hierboven is een zaal die veel mensen moet kunnen dragen. De vloer werd met stalen balken versterkt. En hoe ga je alle moderne techniek zo integreren dat die zo min mogelijk storend zichtbaar is?”

Benoit, Fransman van origine, en de Brabantse Karen leerden elkaar kennen in Parijs. “Ik zat op de hotelschool in Maastricht,” vertelt Karen, “en liep stage in Hilton Paris Orly. Benoit was daar barman.” “Heel cliché,” roept Benoit meteen. De twee gingen samenwonen in Parijs en werken inmiddels al jaren bij hetzelfde bedrijf, als gastkoppel in verschillende huizen.

Pas vorig jaar – de verbouwing van Mariënheuvel was in volle gang – werd duidelijk dat zij er zelf zouden gaan wonen, met dochter Axelle (16) en zoon Aaron (10). “De kinderen gaan allebei naar een internationale school, zij in Amsterdam en hij in Hoofddorp, ze vinden het geweldig.” >>

Elke ruimte in het historische huis kreeg de naam van een kunstenaar of kunstwerk

Interieur met een thema

“Voor het interieur hebben we samen met een designbureau uit Amsterdam een moodboard samengesteld, met kleuren, stoffen, materiaal en meubilair,” vertelt ze. “En er is een thema voor het huis gekozen: Nederlandse schilders vanaf de Gouden Eeuw tot vandaag. Dat zie je terug in het interieur.” Ze gaat me voor naar de grote Vermeersalon, waar het meisje met de parel me niet kan ontgaan. “Een eye-catcher,” lacht ze. Elke ruimte in het historische huis kreeg de naam van een kunstenaar of kunstwerk en heeft een net even andere stijl. “De Vermeer is voor ’s morgens, de Pieter de Hoogh is knus voor een aperitief of na het eten, met een whisky of cognac.”

Via een gang lopen we naar de veertigerjarenvleugel met zitjes, zaaltjes, slaapkamers met grappig behang in retrostijl en overal het prachtige uitzicht: “Als je ’s morgens wakker wordt zie je de herten en hazen lopen.” Karen opent een deur en dan staan we op een balustrade van een grote kerkruimte, met veel glas-in-lood, en kijken we tegen de spanten van een prachtig hoog dak. Vroeger kapel van de zusters, nu smaakvol ingericht als eetruimte. “Helemaal authentiek gebleven, zelfs het orgels is gerestaureerd,” zegt Karen trots. Zelf woont het gezin in een klein appartement in het middendeel: “Onze eigen cocon, heel knus. En Benoit kookt.” Ze lacht en besluit: “We zien dit niet als baan, we leven hier.” Dan, na een korte stilte: “We beseffen goed dat het bijzonder is. We voelen ons bevoorrecht en dankbaar.”

Bij Nobilis is particuliere zorg toegankelijk en laagdrempelig

De luxe uitstraling van zorgverlener Nobilis bleek een drempel voor sommige mensen, terwijl het bedrijf juist een toegankelijk en flexibel aanbod heeft voor ouderen en hun naasten. Met een nieuwe huisstijl en een aangescherpt aanbod wil Nobilis haar laagdrempeligheid onderstrepen.

Nobilis biedt particuliere zorg en ondersteuning aan ouderen die thuis wonen, zodat zij langer zelfstandig kunnen blijven. Ellen Moedt en Margaux SzabadosVermeulen zorgen er vanuit het kantoor in Haarlem voor dat klanten en mantelzorgers ondersteuning op maat krijgen van ervaren medewerkers, met wie zij een goede band kunnen opbouwen.

Goede klik

Margaux legt uit dat de dienstverlening van Nobilis steunt op drie pijlers: persoonlijk, service en comfort. “De persoonlijke benadering staat voorop.

Leidsevaart 590, Haarlem 023-5100 333 nobilis.nl Er is een goede klik nodig tussen de klant en de medewerker die de ondersteuning geeft. Als die klik er niet is, zoeken we direct iemand die beter past. We evalueren de dienstverlening regelmatig samen met de klant, dan mag alles op tafel komen en doen we aanpassingen als dat nodig is.”

Comfort

“Nobilis onderscheidt zich door klanten stabiliteit te bieden met een vast aanspreekpunt op kantoor en een vaste medewerker voor de ondersteuning. Dat wordt enorm gewaardeerd,” aldus Margaux. “Verder bieden we bijna alle soorten van comfort: huishoudelijke hulp, een boodschappendienst, maaltijden voorbereiden, de tuin winterklaar maken, meegaan naar afspraken in het ziekenhuis, gezelschap. Alles is bespreekbaar. Ondersteuning kan bovendien structureel zijn of alleen in een crisissituatie, voor de nacht of zelfs 24 uur. Maar een enkele keer ondersteuning vragen kan ook. We zijn flexibel en snel inzetbaar.”

Margaux Szabados-Vermeulen en Ellen Moedt

Uitstraling

“Samen met een klankbordgroep hebben we onderzocht hoe mensen Nobilis zien,” vertelt Ellen. “Hieruit bleek dat we nogal ‘high-end’ overkomen. Daar wilden we wat aan doen, omdat het niet strookt met de werkelijkheid. We hebben juist een breed aanbod voor een brede doelgroep. We kozen voor een nieuwe uitstraling in brochures en op de website. Een uitstraling die onze maatschappelijke betrokkenheid beter uit de verf laat komen. We brengen onze dienstverlening nu ook nadrukkelijk onder de aandacht van mantelzorgers en naasten van ouderen. Daarvoor zijn we meer aanwezig op sociale mediaplatforms.”

Oog voor de mantelzorger

“We willen er echt zijn voor de mantelzorgers,” benadrukt Ellen. “We kunnen hen op veel manieren ontlasten, bijvoorbeeld als iemand een paar dagen weg wil, minder vaak op en neer wil reizen of zeker wil weten dat zijn of haar ouder elke dag gezond eet.” Margaux brengt tot slot de voordelen van het Servicepaspoort ter sprake, ook onderdeel van de dienstverlening: “Met een abonnement op het Servicepaspoort kunnen onze klanten, hun naasten en mantelzorgers gebruikmaken van allerlei aantrekkelijk geprijsde diensten op gebied van technologie, wonen, zorg en welzijn.”