1
Kardeş ülke Kazakistan‘ın Abay Kazak Milli Pedagoji Üniversitesi ile Erzincan Üniversitesi arasında imzalanan işbirliği anlaşması doğrultusunda ikili ilişkiler hızla gelişti. Bu süreçte Kazak Dili ve Kültürü Erzincan’da tanıtılmaya başlandı ve akademisyenlerimiz karşılıklı olarak ziyaretlerde bulundular, eğitim ya da proje çalışmaları konusunda çeşitli faaliyetleri gerçekleştirdiler. Ayrıca üniversitemiz bünyesinde kurulan Erzincan Üniversitesi Abay Kazak Dil ve Kültür Merkezi, öğrencilerimizin Kazakça ve Kazak Kültürü hakkındaki öğrenme isteğine yanıt vermeye çalışmaktadır. Bu doğrultuda çeşitli sosyal etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Nevruz kutlamalarında Kazak motifleri de yer almıştır. Erzincan ile Almatı arasındaki kültür ve diyalog köprüsünün birçok dostluk ve sevgiye destek taşımaya devam edeceği gözükmektedir. Bu küçük çeviri-derleme kitapçık bu amaca hizmet için hazırlanmıştır. Eksiklikler için şimdiden affınıza sığınırım. Faydalı olması dilekleriyle… 7 Temmuz 2014 / ERZİNCAN Arş. Gör. Muhammet Negiz Erzincan Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Yönetim ve Organizasyon ABD. Erzincan Üniversitesi Abay Kazak Dil ve Kültür Merkezi Koordinatör Yardımcısı http://mnergiz.blogspot.com.tr/ www.facebook.com/Muhammet.Negiz http://www.erzincan.edu.tr/birim/ogretim_uyesi.php?id=mnegiz
2
DERS 1: SELAMLAMA
4
DERS 2: TEMEL İFADELER
5
DERS 3: SAYILAR
6
DERS 4: HAVAALANI
7
DERS 5: ŞEHİRDE YERLEŞİM
8
DERS 6: NASIL İSTİKAMET SORULUR?
9
DERS 7: OTELDE
10
DERS 8: TANIŞMA VE SOHBET
11
DERS 9: RESTORANDA
12
DERS 10: ZAMAN BELİRTME
13
DERS 11: PARA
14
DERS 12: ALIŞVERİŞ
15
DERS 14: TREN İSTASYONUNDA
16
DERS 15: OLAĞANÜSTÜ DURUMLARDA YARDIM
17
DERS 16: HAFTANIN GÜNLERİ, AYLAR VE MEVSİMLER
18
DERS 17: EĞLENCE
19
DERS 18: SORULAR
19
TASVİR İÇİN KULLANILAN KELİMELER:
20
3
DERS 1: SELAMLAMA İyi akşamlar
Kayırlı Keş
İyi günler
Kayırlı Kün
İyi geceler
Kayırlı Tün
Günaydın
Kayırlı Tan
Görüşmek üzere
Kelesi Kezdeskenşe
Hoşça kal
Sau Bol Sau Bolınız (Saygı ifadesi)
Nasılsın? Nasılsınız? Keyfin nasıl? Keyfiniz nasıl?
Halın kalay? Halınız kalay? Könil küyin kalay? Könil küyiniz kalay? (Saygı ifadesi)
Nasıl hissediyorsun?
Hal jağdayın kalay? Hal jağdayınız kalay? (Saygı ifadesi)
Adın ne? Adınız ne? Benim adım ……. (Arnat):
Senin atın kım? Sizdin atınız kım? (Saygı ifadesi) Menin atım ….. (Arnat)
Benim adım ……..(Saule Maratkızı):
Menin atı-jönim ……….(Saule Maratkızı)
Önemli değil
Maz emes
Fena değil
Jaman emes
Mükemmel
Öte jaksı
Merhaba
Salem, Salemetsiz be (saygı ifadesi) Tanıskanıma kuanıştımın Sizben tanıskanıma kuanıştımın (Saygı ifadesi) Şarşağan joksın ba Şşarşağan joksız ba (Saygı ifadesi) Jaksı
Tanıştığıma memnun oldum Sen yorulmadın İyi, tamam Hoş Geldin!
Koş Geldin! Koş geldinizder! (Saygı ifadesi)
4
DERS 2: TEMEL İFADELER Çok teşekkür ederim
Ülken rahmet
Siz Kazakça konuşuyor musunuz?
Siz kazakşa bilesiz be?
Evet
İye
Afedersin/ Afedersiniz
Keşir / Keşiriniz; Keşirinizşi
Teşekküre gerek yok; bir şey değil
Okası jok
Yok
Jok
Lütfen
Tük te emes
Afedersin (niz), fark etmedim
Tekrar et
Renjime (keşir), baykamay kaldım Renjimeniz (keşiriniz), baykamay kaldım (Saygı ifadesi) Kaytala
Tekrar ediniz, lütfen
Ötinemin, kaytalanızşı
Teşekkür ederim
Rahmet
Sen kazakça biliyor musun?
Sen kazakşa bilesin be?
Ben kazakça bilmiyorum
Men kazakşa bilmeymin
Ben kazakçayı çok iyi bilmiyorum
Men kazakşa jaksı bilmeymin
Ben anlamıyorum
Men tüsinbedim
5
DERS 3: SAYILAR 0-Nöl
13-On üş
1-Bir
14-On tört
2-Yeki
15-On bes
3-Üş
16-On altı
4-Tört
17-On jeti
5-Bes
18-On segiz
6-Altı
19-On toğız
7-Jeti
20-Jiyırma
8-Segiz
30-Otız
9-Toğız
40-Kırık
10-On
50-Elu
11-On bir
60-Alpıs
12-On yeki
70-Jetpis
80-Seksen
200- Yeki jüz
90-Toksan
300-Üş jüz
100-Jüz
400-Tört jüz
101-Jüz bir
500-Bes jüz
102-Jüz yeki
1 000- Bir mın
103-Jüz üş
1 000 000- Bir million
6
DERS 4: HAVAALANI Havaalanı
Avejay
Bu sizin aktarma kuponunuz
Bu sizdin otıratın talonınız
Nerede?
Kayda?
Gümrük nerede?
Keden kayda (eken)?
Pasaport kontrolü nerede?
Küjattardı tekseru ornı kayda (eken)?
Bagaj alım noktası nerede?
Jük alatın orın kay jerde?
Uluslar arası uçuş bölgesi nerede?
Halıkaralık üşu ornı kayda?
Gelen uçuş bölgesi nerede?
Üşup kelu ornı kayda?
İyi yolculuklar
Ben pencere kenarında yer isterdim
Jolın bolsın Jolınız bolsın (Saygı ifadesi) Sizge kündı zattar men valütalar turalı melimdeme beru kerek pe? Tereze janınan orın bolmas pa eken
Ben kenarda bir yer isterdim
Şetinen orın bolmas pa eken
Deklare edeceğiniz bir şey var mı?
Voznesenskij sobor
7
DERS 5: ŞEHİRDE YERLEŞİM Hangi yerde?
Kay jerde?
Nerede?
Kayda?
Nerede taksi tutmak mümkün?
Taksige kay jerde otıruğa boladı?
Yakında durak var mı?
Jakın manda ayaldama bar ma?
Nasıl?
Kalay?
Tren istasyonuna nasıl gidebilirim?
Temir jol beketine kalay baruıma boladı?
Şehir haritasını veriniz, lütfen
Kalanın kartasın berinizşi.
Neyle?
Nemen?
Nereden?
Kaydan?
Beni bu adrese götürünüz, lütfen
Meni mına mekenjayğa jetkizip tastanızşı.
Lütfen, burada durunuz Satpayeva ve Rozıbakiyeva sokaklarının kavşağında Yol parası ne kadar?
Osı aradan toktanızşı Satpayev pen Rozıbakiyev köşelerinin kiyılısı
Bu otobüs Abılay Han Sokağı’na kadar gider mi?
Mına avtobus Abılay han köşesine deyin bara ma?
Jolakısı kanşa turadı?
Bäyterek 8
DERS 6: NASIL İSTİKAMET SORULUR? Otobüs durağı
Avtobus ayaldaması
Otogar
Avtobeket
Sağa ikinci dönüş
On jaktağı yekinşi bürılıs
Sokağın sonunda
Köşenin sonında
Otel
Konak üy
Tren garı
Temir jol beketi
Yürü (yünüz)
Jür, Jüriniz
Geri gidin (iz) Düz gidiniz
Artka jür (iniz) Keri kayt (ınız) Tura jüriniz
Soldan ilk dönüş
Sol jaktağı birinşi burılıs
Kavşak
Köşe kiyılısı
Sola dön (ünüz)
Solğa burıl (ınız)
Sağa dön(ünüz)
Onğa burıl (ınız)
Geri dön, geri dönünüz
Keri burıl, keri burılınız
(Eczanenin, stadyumun) …. Yanında
…….. (Derihananın, stadionnın) janında
İstasyon
Beket
Trafik lambası
Bağdarşam
Sokak
Köşe
Bu yakın mı?
Jakın ba?
Bu uzak mı? Oraya gidiniz
Alıs ba? Bılay jüriniz
Af edersiniz, ……….. (stadyum, gar) nerede bulunmaktadır?
Keşiriniz, …..(stadion, beket) kayda eken?
Köşede
Burışta
9
DERS 7: OTELDE İşte (sizin) anahtarınız
Mine kilt, mınav (sizdin) kitliniz
Bir kişilik
Bir adamğa
Başka oda var mı?
Baska orın bar ma?
Burada spor salonu var mı?
Munda sport zalı bar ma?
Burada havuz var mı?
Munda havız (basseyn) bar ma?
İki kişilik
Yeki adamğa
Kaç günlük?
Kanşa Tevlikke?
Bir gecelik mi?
Bir tünge me?
İki günlük
Yeki tevlikke
Bir haftalığına
Bir aptağa
Oda kiraladım
Men orındı aldın ala tağayından koyğanmın
Ben hesabı ödemek istemiştim
Men esepteseyin dep edim.
Ben otele kaydımı yapmak istemiştim
Men konak üyge tirkelsem be dep edim.
Bir oda istemiştim
Orın alsam ba dep edim.
Bugün ayrılıyorum
Men bugin kaytamın.
Yarın ayrılıyorum
Men erten kaytamın
Isık Gölü 10
DERS 8: TANIŞMA VE SOHBET Sizin ülkeniz çok güzel mi?
Sizdin el öte edemi me?
Kazakistan’da kaldınız mı?
Siz Kazakstanda boldınız ba?
Nerede yaşıyorsunuz?
Siz kayda turasız?
Merhaba, adınız ne?
Selemetsiz be, sizdin atınız kim?
Bana uğrayınız
Mağan kelip ketiniz.
Telefon numaranız nedir? Sizin arkadaşınızla tanışabilir miyim?
Telefon nömirin kanday, sizdin telefon nömiriniz kanday? Sizdin dosınızben tanısuvma bola ma?
Buraya oturabilir miyim?
Mına jerge otıruıma bola ma?
Benim ülkem çok güzel
Menin elim öte unaydı.
Biz turistiz
Biz turistermiz.
Bu benim arkadaşım
Bul menin dosım
Bu benim damadım
Bul menin küyev jigitim.
Bu benim gelinim
Bul menin kalındığım.
Bu benim hanımım
Bul menin eyelim.
Bu benim kocam
Bul menin küyevim.
Ben Londra’da yaşıyorum
Men Londonda turamın.
Ben burada iş gezisindeyim
Men jumıs babımen kelgen edim.
Ben çok güzel zaman geçirdim
Vakıtımdı öte jaksı ötkizdim.
Ben ailemle seyahat ediyorum
Januyamızben Birge sayahatta jürmiz.
11
DERS 9: RESTORANDA İçki Çatal Dana eti Tatlı Reçel Meze Kahvaltı Ekşi Kaşık Yağ Dondurma Bıçak Öğlen yemeği Sebze Acı Çubuklar Biber Bira Pirinç Şeker Domuz eti Tatlı Meyve suyu Tuz Çorba Peynir Tabak Akşam yemeği Ekmek Civciv Yumurta Sıcak türde Soğuk türde Nerede yemek yemek mümkündür Burada iyi restoran nerede var? Menü, lütfen Sütlü kahve Buz Milli yemek “kuvırdak” Servis hesaba dâhildir Esas yemek Çok lezzetli Bir fincan çay, lütfen Lütfen tekrar ediniz Lütfen veriniz Afiyet olsun
Şarap Şanışkı Siyır eti Tokbasar Kuvrılğan Jenil dem Tanğı (azanğı) as Kışkıl Kasık May Balmuzdak Pışak Tüski as Kökönis Aşı Tayakşalar Bürış Sıra Küriş Kant Şoşka eti Tetti Şırın Tuz Sorpa İrimşik Tabak Keşki as Nan Balapan Jumurtka Istık küyinde Salkındatılğan Kay jerde tamaktanuğa boladı? Bul jerde jaksı meyramhana bar ma? Dastarkan mezirin berinizşi. Süt kaktan kofe. Muz Kuvırdak Kızmet körsetu esepke alınğan. Negizgi as. Öte demdi eken. Bir kese şay ekelip berinizşi. Kaytalanızşı. Berip jiberinizşi. As demdi bolsın, asınız demdi bolsın.
12
DERS 10: ZAMAN BELİRTME Gün Gece Kaldı Yarım Geçti Tam Şimdi Saat kaç? Söyleyin lütfen, saat kaç? Şimdi saat gündüz 1 Şimdi saat gece 11 Şimdi 3:30 Şimdi üç buçuk Şimdi 5:45 Şimdi altıya çeyrek var Şimdi yediyi üç geçiyor Film dokuzu otuz geçe başlıyor Film dokuz buçukta başlıyor
Kün Tün Kaldı Jarım Ketti Tura Kazır Sağat kanşa boladı? Ğafu etiniz, sağat neşe boldı? Kazir kündizgi sağat bir. Kazir tüngi sağat on bir. Sağt üşten otız minut ketti. Kazir üş jarım. Besten kırık bes minut ketti. Kazir altığa on bes minut kaldı Jetiden üş minut ketti. Film toğızdan otız minut ketkende batsaladı. Film toğız jarımda bastaladı.
Nur Astana Camii 13
DERS 11: PARA Para ABD Doları Kazakistan Tengesi Döviz kuru nasıldır? Ben döviz bodurmak istiyordum Ben bozuk para (tüm) isterdim Banka nerede bulunmaktadır?
Akşa AKŞ Dolları Kazakstan Tengesi Ayırbastav künı kanday? Men akşa ayırbastasam ba dep edim. Men usak (iri) akşamen alsam ba dep edim. Bank kay jerde ornalaskan?
En iyi bank not olarak seçilen Kazak Tengesi
1000 Kazak Tengesi 14
DERS 12: ALIŞVERİŞ Pantolon Üzüm Vişne Tartı (nız) Armut Çocuk dünyası Ucuz Pahalı Sonra ara (yınız) Bunu göndermek ne kadar ediyor? Aramak zorundayım
Şalbar Jüzim Şiye Ölşe (niz) Almurt Balalar alemi Arzan Kımbat Keyinirek habarlas, keyinirek habarlasınız. Mınanı jiberu kanşa turadı? Menin telefon şaluvım kerek.
Kazak Madeni Parası
15
DERS 14: TREN İSTASYONUNDA Tek yön Moskova’ya Eğer mümkünse Mümkün olursa bugün gidiyorum Tren ne zaman geliyor? Bana bilet gerek Tren çizelgesine bakmam mümkün mü? Tren gecikmiyor mu? Hangi platformdan? Orada vagon-restoran varmı? Orada platskart vagon var mı? Gidiş-dönüş
Bir bağıtka Moskvağa deyin Mümkin bolsa Mümkin bolsa bugin ketemin. Poyezd kaşan keledi? Mağan bilet kerek Poyezdardın jüru kestesin körüvme bola ma? Poyezd keşikpey keledi me? Kay jolmen? Onda vagon-meyramhana bar ma? Onda platskarttı (kupeli) vagon var mı? Barıp, kaytuğa; barıp kaytu üşin.
Kazakistan Tren İstasyonu
16
DERS 15: OLAĞANÜSTÜ DURUMLARDA YARDIM Bana yardım edebilir misiniz? Ambülansı çağır(ınız) Beni soydular Bana doktor gerek Yardım et, ediniz Kayboldum Ben bagajımı kaybettim Ben pasaportumu kaybettim
Mağan kömek bere alasız ba? Jedel jerdem şakır, jedel jerdem şakırınız. Meni tonap ketti. Mağan deriger kerek. Kömektes, kömektesiniz. Men adasıp kettim. Men jügimdi joğaltıp aldım. Men tölküjatımdı (pasportımdı) joğaltıp aldım.
Kazakistan
17
DERS 16: HAFTANIN GÜNLERİ, AYLAR VE MEVSİMLER Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık İlkbahar Yaz Kış Sonbahar Dün Yıl Yarın Ay Hafta Bugün Bu pazartesi 20 Martta Bugün hangi gün? Geçen haftada Gideceğim Geleceğim Uçakla geleceğim Bugün 25 Nisan Gelecek hafta Toplantı 11 Kasım’da Çarşamba günü olacak Uçakla gideceğim Ben yazın Temmuz’da tatile çıkacağım Ben Pazar günü uçakla geldim Ben Perşembe günü gidiyorum
Düysenbi Seysenbi Sersenbi Beysenbi Juma Senbi Jeksenbi Kantar Akpan Navrız Sevir Mamır Mavsım Şilde Tamız Kırküyek Kazan Karaşa Jeltoksan Köktem Jaz Kıs Küz Keşe Jıl Erten Ay Apta Bugin Osı düysenbide Navrızdın jiyırmasında Bugin kay kün? Ötken aptada Baramın Kelemin Uşıp kelemin Bugin sevirdin jiyırma besi Kelesi ay Jinalıs sersenbide kazannın on biri kuni boladı. Üşıp ketemin Men jazda, şildede demalıska şığamın. Men jeksenbi üşıp keldim. Men beysenbi küni ketemin
18
DERS 17: EĞLENCE Çok teşekkür ederim, ben size sonra cevap vereceğim Nerede yüzmek mümkündür? Nerede eğlenmek mümkündür? Burada yakında sinema var mı? Burada yakında müze var mı? Burada görülmeye değer neler var? Akşam benimle tiyatroya gider misiniz? Göreceğiz Tavsiye et, ediniz, nerede oturmak, dinlenmek mümkündür?
Rahmet, sizge javabımdı keyin beremin. Key jerde şomıluğa boladı? Kay jerde könil köteruge boladı? Jakın manda kinoteatr bar ma? Jakın manda mürajay bar ma? Bul jerde kanday körikti orındar bar? Keşke siz menimen Birge teatrğa bara alasız ba? Körermiz Kenes ber, berşi, kay jerde otırıp, demaluğa boladı; kenes beriniz, berinizşi, kay jerde otırıp demaluğa boladı.
DERS 18: SORULAR Nerede? Çıkış nerede? Hangisi? Sizin elektornik posta adresiniz hangisidir? Hangi seferle geliyorsunuz, geliyorsun (uçak)? Nasıl? Rusya’ya nasıl telefon açabilirim? Kim? Bu kim? Ne zaman? Uçak (tren) ne zaman geliyor? Ne kadar? Bizim şehrimizde kaç gün kalacaksın, kalacaksınız? : Ne? Bana ne söylediniz? Sen bana ne söyledin? Ne oldu?
Kayda Şığatın esik kayda? Kay? Kanday? Sizdin elektondık poştanızdın adresi kanday? Kay reyspen üşıp kelesiz, kelesin? Kalay? Reseyge kalay telefon şaluvma boladı? Kim? Bul kim? Kaşan? Uşak (poyezd) kaşan keledi? Kanşa? Bizdin kalada neşe (kanşa) kün bolasın, bizdin kalada kanşa (neşe) kün bolasız? Ne? Siz mağan ne ayttınnız (ne dediniz)? Sen mağan ne ayttın (ne dedin)? Ne boldı?
19
TASVİR İÇİN KULLANILAN KELİMELER: Beyaz Büyük Hızlı Yüksek Sarı Yeşil Kahverengi Kırmızı Güzel Küçük Yavaş Kısa Yeni Kötü Mavi Eski İyi Siyah Dikkat ediniz Size yardım gerek mi? Sağlıklı Bu önemli Bilmiyorum Başarılar dileriz!
Ak Ülken Jıldam Biyik Sarı Jasıl Konır Kızıl Ademi Kişkentay Bayav Alasa Jana Jaman Kök Eski Jaksı Kara Abay bolınız Sizge kömek kerek pe? Berekeldi Bul öte manızdı Men bilmeymin Settilik tileymiz
20
21