Especial TMT 50 Aniversario Cabalgata de Reis de Muros

Page 1

The Muros Times -Revista Dixital Muradana de Arte e Cultura-

Nº 27 XANEIRO — 2016

REVISTA DIXITAL DE ARTE E CULTURA

ESPECIAL 50 ANIVERSARIO DA CABALGATA DE REIS DE MUROS 1

Debuxo: Antón Lameiro


The Muros Times Nº 27 –XANEIRO — 2016

Carta do director

Os anos seguen pasando pero a historia dos pobos sigue aí, conformando un pasado tan real como o presente. E como parte de esa historia: a Cabalgata de Reis de Muros, que nesta edición de 2016 cumpre 50 anos de vida, que supoñen toda unha chea de lembranzas, -neste particular-, máis boas que malas, porque a

nosa Cabalgata, a de tódolos muradáns, foi capaz de encher de ilusións a pequenos e grandes, nun anhelo común: pór en valor a Muros. Antes e agora, non se fai fácil o unir a todo un pobo nunha empresa tan complicada, pero a Cabalgata conseguiuno, e fíxoo pese as moitas dificultades que se atopou no seu camiño. Foron, alá polo ano 1966, uns xoves muradáns, encabezados por Juan Jesús Gestal Otero, os que tiveron esta grande idea, e fixeron por levala adiante; e non só o conseguiron, senón que tamén conseguiron que a súa ilusión, os seus mellores desexos por Muros, pasasen de xeración en xeración, e que ano tras ano, a Cabalgata se fose consolidando coa axuda de máis e máis muradáns. E aínda hoxe, -50 anos despois-, moitos daqueles pioneiros seguen participando activamente. Outros moitos xa non están entre nós, pero os seus fillos e netos si que o están, e colaboran vivamente, -e seguro que coa lembranza dos seus- para que cada ano, na noite do cinco de xaneiro, o todo Muros viva unha xornada de ilusión e alegría. As páxinas que seguen son unha pequena parte da historia da Cabalgata. De seguro que habería moito mais que contar, pero como as páxinas da historia son imperecedoiras, tempo haberá de facelo. O importante e deixar escrita unha pequena testemuña do que foi, e nesto a Revista Dixital Muradana The Muros Times quer pór, -e pon-, o seu pequeno gran. Unha vez máis, TMT agradece a colaboración aberta e desinteresada dos seus colaboradores neste especial de xaneiro de 2016, para ofrecer a tódolos seus lectores este documento escrito en lembranza da historia da Cabalgata de Muros, e agradecemento tamén aos que xa non están, pero que vivirán por sempre na nosa memoria e no noso corazón. Jorge Lago Rama.

Director: Jorge Lago Rama - Editor: Manuel Lago Álvarez Difusión da Cultura— Depósito legal : C2437-2013

2


LA CABALGATA DE REYES DE MUROS. RECUERDOS DE SUS INICIOS Juan J. Gestal Otero junio, sino el 30, el día despues de San Pedro, for-

El principio

mando parte de las Fiestas Patronales. No recuerdo como ocurrió pero de repente me ví de El por qué y el como

presidente de los Luises, ocupado en actualizar y

me ví envuelto en toda esta historia me resulta ahora dificil de explicar. Los comienzos se pierden en una nebulosa de recuerdos entremezclados de los inicios de mi juventud, en la que toda la actividad festiva, y especialmente la de los jóvenes, giraba en gran medida en torno a la iglesia y sus fiestas. A las pandillas de los mayores, que nos precedieron

les correspondió pertenecer a Acción católica, y jugar partidos de futbol en la Atalaya, donde ahora está el nuevo cementerio. A la nuestra, la Operación patacón, y a unos y otros formar parte de “Los Luíses”: una congregacion de jóvenes varones que entre otras actividades, se encargaba de la organización de la procesión y actividades lúdicas del día de San Luís, que en Muros celebramos no el 21 de

Jinetes en la Alameda (Nandito y Naná)

ampliar la lista de miembros, para recaudar fondos para la fiesta. Todos los varones solteros eran candidatos a serlo, y la forma de dejar de pertenecer era casándose. Se pagaba una pequeña cuota anual con la que se sufragaban los pequeños gastos de las actividades lúdicas que se organizaban en la fiesta (suelta y captura de patos en la darsena, carreras de cintas y algunas otras cucañas), los

Carrera de caballos en la Alameda

3


gastos importantes, orquesta y alumbrado, corrían

se estaban llevando a cabo en la Colegiata. Resul-

a cargo de la Comisión de las Fiestas Patronales.

tó pesadísima, muy dificil de mover, y sobre todo de bajar y subir por la cuesta del Castillo hasta la

Esta actividad me hizo saber que Muros po-

iglesia.

seía un rico, variado y extenso callejero (Tetuan, Prim, Sol, Luna, Maruca, Perriola, Salero, Angel,

El teatro

Sufrimiento, Clavel,...) que recorrimos buscando casa a casa los posibles socios. Callejero que es

En cuanto al teatro, mi interés quizás vi-

merecedor de un profundo estudio y una publica-

niese de mi formación en los Salesianos en donde

ción. En la fiesta organizamos una carrera de ca-

era muy valorado y considerado un medio para

ballos en la antigua alameda, que fue muy cele-

aprender a recitar y a leer con sentido. La popular

brada. Para conseguir los caballos, en la montaña,

Galeria Dramatica Salesiana era famosa por su

hubo que asegurarle a los propietarios que estaría

unisexualidad con obras solo para hombres o jóve-

en Muros el Ministro de Marina (entonces era Nie-

nes, o solo para muchachas.

to Antunez). Para la procesión, armamos una carroza

Si el origen no está claro, la espoleta si la

aprovechando parte de las barandillas que se ha-

recuerdo. Surgió a partir de una charla de verano

bían retirado del presbiterio, en las reformas que

con Joaquin Goyanes Dubert, sobre las activida-

Procesión de los “Luises”

4


La barca sin pescador, de Alejandro Casona. De pie, de izqda. a derecha Cuquejo, Lojo, Manolo Dubert, Pepita, Gestal, Porrúa, Angelita Sambade, Pepita Fernández y Finita. Agachados Cundo, Antonio (un amigo de Santiago) y Sambade.

des teatrales que se estaban llevando a cabo en la

Historias del zoo, de Edward Albee; El casado casa

Universidad de Madrid, lo que nos animó a preparar

quiere, de Alfonso Paso; Cuando el gato no está, de

una obra. En su elección influyó Suso Fabeiro, ofi-

P. Vandenberghe (28 de diciembre de 1969 en Mu-

cial del Registro, gran lector y poseedor de una ex-

ros y el 29 en Carnota), y Réquiem por un girasol,

traordinaria biblioteca con una magnífica colección

de Jorge Díaz (3 de enero de 1970).

de obras de teatro.

A nuestro grupo, le denominamos Agrupación

Las representaciones en Muros, las llevamos

Artística Muradana, y entre 1965 y 1970 pusimos en

a cabo en el cine Avenida, salvo una en el París.

escena nueve obras: La cigüeña dijo si, de Carlos

Tambien se hicieron representaciones en los cines

Llopis (¿? septiembre y 2 de octubre de 1965); La

de Carnota (recuerdo Los pobrecitos) y Rosa de

barca sin pescador, de Alejandro Casona (29 de

Louro. El grupo nunca lo llegamos a constituir ofi-

diciembre de 1965); Los pobrecitos, de Alfonso Pa-

cialmente, pero eso no impidió su normal funciona-

so (29 de septiembre de 1966); Nosotros, ellas y el

miento, que pagasemos religiosamente a la Socie-

duende, de Carlos Llopis (28 de diciembre de 1966);

dad General de Autores, y que se emitiesen facturas

Las veleidades de Elena, de Carlos Arniches (1967);

a ese nombre.

5


La financiación de la Cabalgata

de la semana, y a los que en muchas casas además de la limosna se les daba algo para comer,

La Cabalgata de Reyes salió por primera vez el 5

pan o una taza de caldo, y ropa. Junto a ellos esta-

de enero de 1967, hace ahora 50 años. La improvi-

ban los pobres ocasionales, que aparecían siempre

samos en apenas quince días, y estuvo compuesta

tras unos días de vendaval, eran de familias en

por tres reyes y diez pajes, y desde entonces no ha

general numerosas, que vivían del mar, y al día,

dejado de salir ningún año, pues cuando las incle-

con grandes dificultades económicas, que cuando

mencias del tiempo lo impedian se iba directamen-

se veían imposibilitados de ir a pescar salían a pe-

te para la Colegiata en donde se recibía a los ni-

dir para llevar algo que comer a sus casas.

ños.

Se pedía para todas las fiestas que eran muchas:

En un primer momento su fuente de financiación

as da vila, as da aldea e as da comarca. Era el me-

dio de financiar las actividades comunitarias. Por eso no había día en el año en el que no pasasen por las casas alguna persona o alguna comision pidiendo para algo. Lo que hacía que las aportaciones en general fuesen muy exigüas de patacones o de unas pocas pesetas, lo que contrastaba con lo que había que oir que era mucho, y hoy creo que tenían bastante razón, aunque para los que organizabamos actividades comunitarias fuese muy desmoralizador. Por otra parte los que se beneficiaban

de las actividades, los hosteleros fundamentalmente y en menor medida los comerciantes, apenas

El Rey Baltasar atendiendo a un niño.

fue lo que recaudabamos con las obras de teatro, muy poco dinero, que complementabamos con el petitorio por las casas, entonces algo muy común, una costumbre muy arraigada.

En Muros, entonces, siempre había alguien pidiendo. Estaban los que pedían por ser pobres, pobres conocidos, que pasaban determinados días .Maite Castaño y Gestal fueron los presentadores

6


contribuían, aunque los días de la Cabalgata agota-

época de mayores ingresos y progreso de la Cabal-

sen sus existencias. Pronto por todo ello abandona-

gata. Para premiar a los ganadores, ademas de

mos este sistema de financiación sustituyéndolo

premios en metálico, recogíamos infinidad de dona-

por otros.

ciones del comercio, que exponíamos en un céntri-

El Festival Mister Feo, en el que elegíamos el

co escaparate. Las orquestas que traíamos eran las

Super Feo de Galicia, el Feo Local y el Feo Foras-

que estaban más de moda. En ocasiones alguna

tero, fue el medio de financiación más importante.

que por su coste no había podído traer la sala en

La primera edición fue en el Restaurante Anido, las

toda la temporada. Siempre tuvimos abarrotes. Lo que recaudabamos en taquilla era para la organización de la Cabalgata, siendo la recaudación del bar para los propietarios de la sala.

También durante algunas navidades organizamos el “Bar por un día” en el que despachabamos productos que nos habían donado los bares y tiendas de comestibles y bebidas. Puntualmente, cuando hacíamos alguna compra especial, recuerdo la de los gigantes y cabezudos,

En el Jurado vemos a Migita, Catelan y Carpintero.

que compramos en una fábrica de Zaragoza, salíseis siguientes en la Sala de festas O Paraiso, y la

amos a la hora de los vinos del domingo, Antonio

última en la Plaza de la Pescadería. Supusieron la

Lojo y yo con la factura, a pedir (asaltar) a los que

Marita Otero, Gloria Monteagudo y el Gran Suso ya no están con nosotros.

7


encontrasemos en los bares. Había que acertar

cepcionados como la gente que había venido para

con a quien se le pedía en primer lugar, pues si

el festival, abarrotaba los bares y no pasaba por

este daba forzaba luego a que los otros del grupo

taquilla para contribuir a pagar los gastos. No les

tambien contribuyesen. A esto le llamabamos

importaba dejarnos colgados económicamente, en

“vinos de trabajo”. La factura acabó cuarteada de

un festival que se organizaba para financiar la Ca-

tanto desdoblar y doblar, y sacar y meter en el bol-

balgata de Reyes que ellos y sus hijos o nietos iban

sillo, pero conseguimos reunir el dinero para pagar-

a disfrutar. Algunos incluso (y no eran niños sino

los.

“personas respetables”) intentaron y estimularon a otros a tirarnos las vallas con las que habíamos

Tambien montamos la Banda de cornetas y

cerrado los accesos a la plaza. A partir de esa de-

tambores D. Diego de Muros, que tuvo su mayor

sagradable experiencia dejé la presidencia de la

desarrollo y éxitos cuando la dirigió, Ramón Santiago, conocido cariñosamente

comisión organizadora de la cabalgata, aunque

como Sr. Calleira,

todavía seguí vinculado y trabajando para ella unos

municipal muy querido y recordado en Muros, por

pocos años más durante los que estuvo Julian Cos-

ser muy serio y trabajador. Inicialmente tuvimos

ta Calderon al frente.

que financiar sus intrumentos y ropas, pero en algún momento sus actuaciones en distintas fiestas,

Los platos fuertes de la Cabalgata

nos permitieron tambien ingresos para la Cabalga-

Para nosotros la organización de la Cabalgata de

ta.

Reyes era el pretexto para tratar de enganchar a

La última edición del Festival Mister Feo la

Muros a los procesos de desarrollo y al progreso

celebramos en la plaza de la Pescadería, no nos

que veíamos como se estaba produciendo en otras

dejaran la sala de fiestas. Tuvimos la mala suerte

Villas, en tanto Muros perdía un tren tras otro.

de que nos llovío, pero lo peor fue comprobar de-

8


Por eso promovimos el desarrollo de activi-

bre pintor, nos diseñase los Carteles de la Cabal-

dades culturales, conferencias, exposiciones, y el

gata. Lo hizo en seis ediciones, de la X a la XV,

Pregón, la más importante, invitando a destacados

financiándonos su impresión la Caja de Ahorros de

muradanos a pronunciarlo. Diez pregones en la

Santiago.

primera época (de 1977 a 1986) y cinco en la se-

Yo conocía a Moragón a través de la rela-

gunda (de 1997 a 2002, no me consta que lo

ción de ambos con el Teatro de Cámara Ditea, y

hubiese en 2001). Con él pretendíamos promover

sabía de su pasión por Muros (veraneaba en Casa

la autoidentificación, el sentimiento de pertenencia

Anido). Le visité en su casa de Santiago y conse-

y la autoestima, que sirviesen de estimulo al pro-

guí su importante colaboración de la que quedó

greso. También nos servía de pretexto para traer a

una entrañable amistad, que continua con su hija y

Muros a autoridades de la naciente Xunta de Gali-

su yerno, siendo el padrino de su nieta Pilar.

cia y reunirlas con las autoridades locales durante

Con el primer cartel, contratamos una com-

los actos y en la comida que organizabamos poste-

pañía para que empapelase él centro de A Coruña,

riormente, para que les conociesen y aprove-

e hicimos tarjetas de Navidad.

chasen para pedirles algo para Muros.

El motivo de los carteles siempre tenía una

Otro objetivo muy importante para nosotros

razón de ser. En el primero le pedí que pusiese de

era publicitar Muros, que se hablase de Muros en

reyes a un labrador, un emigrante y un marinero, a

los medios de comunicación, prensa escrita, radio

mi juicio los Reyes Magos de Galicia. En el segun-

y televisión, y la Cabalgata y las actividades para-

do que reflejase la reciente construcción de las ca-

lelas que organizabamos nos servian para ello. En

rrozas. El tercero coincidió con la autonomia de

muchas ocasiones actuabamos como corresponsa-

Galicia, de ahí que Melchor porte la bandera galle-

les de El Correo Gallego, Voz de Galicia e Ideal

ga. Cuando se hizo el cuarto planeabamos ese año

Gallego. Teníamos que estar en misa y repicando,

la llegada por mar, al final la climatología no lo per-

pues de no hacerlo nosotros no había quien lo hi-

mitió. El del quinto, pescando un cometa, hace re-

ciera.

ferencia a su instalación en el belén de ese año, y Para este objetivo fue muy importante con-

finalmente el guardia celta del sexto anunciaba la

seguir que Antonio Moragon, catedrático de dibujo

incorporación de ese nuevo atractivo a la Cabalga-

del Instituto Rosalia de Castro de Santiago y céle-

ta.

9


Os pregóns da Cabalgata de Muros

Os textos dos pregóns, ao facer memoria do Muros pasado compoñen uns documentos de grande im-

portancia, que sería necesario agrupar nunha publicación, para que non se perdesen e serviran aos estudosos da historia, costumes e tradicións para afondar no ser de Muros e das súas xentes. O primeiro pregón pronunciouse no ano 1977 e o último no 2002. Velaiqui a relación dos pregoeiros:

p/ Inés Monteagudo Romero

Pregoeiros da Cabalgata de Reis de Muros: Ano: Edición:

Un pregón é por definición o acto de anunciar un

1977 XI

-D. Fernando Lago Lorenzo

asunto de interese para o público e diante do públi-

1978 XII

-D. Francisco Carantoña Dubert

co que o escoita. Esta puidera parecer unha defini-

1979 XIII

-D. Francisco Caamaño González

ción xenérica, pois calquera acto de comunicación

1980 XIV

-D. Luciano Piñeiro González

verbal no que interveñan os tres elementos impres-

1981 XV

-D. Manuel Fabeiro Fabeiro

1982 XVI

-D. Gumersindo Lago Lago

1983 XVII

-D. José Louro Lojo

cindibles (emisor, transmisor e receptor) puidera chamarse pregón, pero non é precisamente así. O pregón ten unhas características propias que pasan necesariamente por trasladar ao público receptor unha visión eloxiosa do asunto ou tema que anuncia. En Muros, a tradición dos pregóns retomouse no ano 1977 da man dos organizadores da Cabalgata de Reis. Por medio do pregón de reis facíase anuncio do comezo da celebración da cabalgata. Nese ano de 1977, o 5 de xaneiro, o primeiro pregoeiro foi

1984 XVIII -D. Juan Jesús Gestal Otero 1985 XIX

-D. Agustín González López

1986 XX

-D. Santiago Fernández Fernández

1997 XXXI -D. Juan Jesús Gestal Otero

1998 XXXII -D. Santiago Fernández Fernández 1999 XXXIII -D. Augusto César Lendoiro 2000 XXXIV -D. Juan Caamaño Cebreiro 2002 XXXVI -D. José Marcelino Figueiras García

o muradano D. Fernando Lago Lorenzo (Nando), naquel intre primeiro tenente de alcalde do Concello de Muros. O seu pregón foi un canto alegre aos anos da súa nenez e a louvar aos xovenes organizadores da cabalgata como un fermento necesario para dar pulos ao Muros do futuro.

Nos anos seguintes tódolos pregoeiros,-sen excepción- fixeron unha loa acendida do pasado de Muros, repasando a súa historia e as súas costumes e tradicións, e tamén as súas xentes, como forxadoras da historia propia de Muros e da historia de Galicia e de España. E sempre tódolos pregoeiros fixeron votos pola xuventude muradana, para que unidos fixeran por causa común na loita por conseguir que Muros alcanzase o progreso doutros tempos.

10


PREGÓN DA XVIII

milagre, e os belidos, garimosos e feituquiños nenos de Muros, entre nubeiros de brea e lambetadas, e arrecendos de loureiro, fiúncho e marusía; garou-

CABALGADA DE

feiros, co sorriso nos beizos, e os tenros corazóns brincando no peito, tolos de ledicia, namentres so-

REIS DE MUROS

ñan cos regalos, ollaran aglaiados, unha vez mais, aos reis magos. A esperanza ilusionada faise nesta noite realidade para eles, e para os xa homes feitos

(5 de xaneiro do 1984)

e dereitos, que xa non lembran un Muros sen cabalgata. Resoe pois entre os foguetes, ao compas dos

Juan J. Gestal Otero

gaiteiros, nesta doce maña de invernía, a voz de este humilde pregoeiro anunciando a festa por rúas Ao serán, entre lusco e fusco, cando a estrela xornaleira brille no ceo, e os ferrollos do reloxo do concello comecen a renxer para dar as badaladas das cinco, por dezaoito ano consecutivo, producirase a

e rueiros das vilas e pobos do concello e da bisbarra. Por os lameiros e os agrestes camiños montesíos das silvestres aldeas perdidas entre calados cumios, do Monte Louro ao Seixos Brancos, do La-

Autoridades y miembros de la Comisión acompañando al pregonero en el paseo cívico desde el Ayuntamiento al Cine Paris. De izqda. a dcha., Guardian del Convento de Louro, D. Casimiro, Teniente de la Guardia Civil; José Lago (Alcalde), Juan Gestal (pregonero), Marcelino García y Joaquín García Caamaño, miembros de la Comisión.

11


raio ao Tremuzo, do Aro ao Pindo, do Costiña ao Ruña, e do Cabazo ao Pedregal.

Cantaruxade festivas, nos fondais das corgas e nos prados. Augas do Xallas e Tambre, do

Xeman os ventos mareiros elexías. Funguen rumorosos pinos e castiñeiros, carballos, freixos e

Esteiro e Larada, do Valdexeira e Bornalle, do Antes, Caniñas, Tines e Adraño. Porque hoxe, en Muros, é festa maior.

vimbieiras, Esperten cucos e curuxas aos xubilosos rechouchíos de canarios e xílgaros, lavercas, coto-

Miñas donas e meus señores: Quixo a Comisión da Cabalgada de Reis-84, facerme a honrosa encomenda de ser o seu pregoeiro, non é encargo doado de cumprir, e menos

nas miñas circunstancias, frecuente presenza en Muros, e promotor con outros moitos da Cabalgata. Por outra parte, a grande elocuencia e as admirábeis dotes literarias dos que me precederon nesta tribuna, póñenmo aínda mais difícil. Nin quero nin podo disfrazar o fondo contento que me motivou ser chamado, e moito mais no ano no que a Cabalgata cumpre a idade que eu tiña cando a comézamos, sexan pois as miñas

primeiras verbas de agradecemento a esta magnifica Comisión, cuxo traballo, capacidade de entrega e sacrificio, coñezo e por iso comprendo ben. O me poñer a cumprir o prometido, xurdiu unha pregunta: ¿para que me traen aquí?... ¿para que recorde?... ¿para que volva os ollos atrás e vías e malvises. Asubíen os merlos. Enfeitícense os ceos cos alegres vós das rulas, paspallás e bubelas, estorniños, chascos, pimpíns, carrizos e

pardais. Fuxan os corvos, voitres, lagarteiros e miñatos, que teñen as pombas e andoriñas que cruzar os mares, para levar a mensaxe de espe-

faga reconto. Mente os obxectivos cumpridamente cubertos, e os que seguen agardando?... ¿Para que me lembre, coma vostedes neste intre, dos

que estiveron e xa non están connosco hoxe?..., uns por razóns da vida, e outros da morte, que tamén e lei de vida. Dos que nos ollan dende lonxe, desde as súas cabalgaduras de ferro, xinetes

ranza os muradáns de lonxe.

do mar, dende as outras Galicias, na quintana de Gaivotas, non laiedes mais, deixade xa de planear, pousade, que os mariñeiros se decaten de que vai mudar o tempo en Muros.

vivos, ou desde a Chacarita ou San Pedro. Dos que nos mandan unha aperta de escuma e sal dende os profundos. Dos que partiron sen tempo a

12


un adeus, estando a cumprir ca súa obriga de pro-

ra meta, e esta era a mensaxe viva que a Cabalga-

curar o pan cotián. Dos que ledos veñen de camiño

ta traía. A Cabalgata de Reis, non era unicamente

para os seus fogares, dos que sofren do corpo ou

unha festa mais, partindo de cero, traballando con

da alma. Dos que por razón das súas obrigas non

ilusión e imaxinación, sen egoísmos, sen desalento

poden como quixeran, estar connosco hoxe aquí. Vaia para todos eles, co meu recordo, os mellores desexos de paz e felicidade. Antes de proseguir, e para poder facelo, debo deixar sentado que a Cabalgata de Reis de Muros, non é obra dun home, nin sequera dun fato de homes e mulleres. É a exteriorización do desexo de vivir dun pobo; a expresión das súas ansias de suante atrancos e murmuracións, deixando atrás aos

peración, é a obra de todos os muradáns, inclusive

que se paraban ou desviaban, incorporando aos

daqueles que negan a súa colaboración nos intres

que ilusionados acudían a traballar, a Cabalgada de

de arrimar o ombreiro, ou censuran aos que a

Reis muradana pasou a ser das mellores de Gali-

arranxan, pero que a prestan coa súa presenza,

cia.

acudindo os primeiros a gozar da festa.

E que señores, a imaxinación e o traballo

A Cabalgata de Reis, expresión do sentir mu-

constante moven montañas. E son as montañas da

radán, xurdiu fai dezaoito anos, nuns momentos de

pasividade e o individualismo, do egoísmo e da in-

pesimismo e decadencia, de apatía e derrotismo na

vila, xurdiu o mesmo que tantas outras mostras do inconformismo xuvenil. Mais esta calou fondo no sentir das xentes desta terra, xentes de nobreza e lealdade recoñecida, xentes acolledoras e humanitarias, curtidas polo salitre e o nordeste, na súa cotiá loita por arrincarlle o sustento ao mar. Xentes afeitas ao sacrificio da ausencia, viúvas de vivos, xentes labregas queimadas polo sol. E non podía ser doutro xeito, pois a cabalga-

constancia, as que é preciso mover para que Muros

ta de reis, expresaba a súa esperanza, ilusión e

bote a andar resoltamente cara o progreso, e para

amor por Muros, as ansias de superación dunha

que os nosos fillos podan sentirse orgullosos do

vila milenaria, desexosa de saír do solpor e volver a

Muros que lles deixemos.

desempeñar o papel que outrora tivo, e que lle coMais, a Cabalgata é tamén unha festa, pois

rresponde pola súa historia, recursos naturais, si-

as cousas serias deben dicirse con alegría. Unha

tuación xeográfica e vocación.

festa que comeza a argallarse o seis de xaneiro do Mais era mester convencerse de que co es-

ano anterior.

forzo común e constante podíase conseguir calque-

13


É a festa da ilusión, da esperanza e do amor,

morte, tormento soberano e mortal. Aínda mais o

nunha data na que aínda están frescos no corazón

verdadeiro amor percíbese mellor a se mesmo no

os longos seráns familiares, preto da lareira, cheos

dor e sufrimento de que é capaz. ¿que muller na-

de recordos. E non deixaron aínda os padais os

morada non prefire as angustias que o home ama-

sabores dos figos e pasas, améndoas, piñóns, ma-

do lle causa, a insensible indiferenza?

zapáns e turróns.

Non estarán exentos de momentos tristes os

Cando acabamos de deixar atrás un ano ve-

nosos corazóns ao esforzarnos para conseguir o

llo, e con el os noso fracasos e metas non acada-

mellor para a nosa patria pequena, a terra e o mar

das. Cando comezamos afoutados, con afáns reno-

que nos veu nacer, nos acubilla e nos mantén, é

vados, a loita pola nosa superación, nun ano que

testigo dos nosos amores e afáns, ledicias e tristu-

non fixo senón dar os seus primeiros pasos, e o

ras,..., o que nos apertara para toda a eternidade, o

intre mais doado para ilusionarnos por tarefas co-

solar dos nosos devanceiros e dos nosos fillos.

múns. Se queremos un Muros vivo, un Muros activo

Mais a ledicia das metas acadadas compen-

e próspero, compre se esforzar en coñecelo e ama-

saran dabondo os esforzos. Sentirémonos unha

lo.

comunidade viva, e a nosa vida será mais leda. Amar algo, non é, como sinala Ortega e Gas-

Muros, vila milenaria, quizais foses o antigo

set, unicamente "estar", senón actuar cara o ama-

Burum de Meletio, ou o Buro de Ptolomeo, pode

do, un afanarse de cotío polo que amamos. Entrega

que o Morodon do anónimo de Ravena, ou o Mori-

total ao amado, o amor e ledicia, mais non é menos

dunon de García de la Riega, ou o Grandimuro ou o

certo que as veces é triste, con tristura como a da

14


Arrotebrarum Portus dos romanos, ou tal vez foses

de querelo, non hai mais que ter perseveranza, tra-

fundada co nome de Poboa de Muros no 956. Vila

ballar e deprender algo novo cada dia. No atraso e

primeiro real e despois da mitra, que acadastes o

decadencia muradana, sen dubida, xogou un impor-

teu máximo esplendor a mediados do século XVI.

tante papel a falla de centros educativos, onde os nenos, futuros homes de mañá adquirisen as armas

O cambio das velas ao motor, a disputa da pesca ao remate do XVIII, e aquel triste 26 de marzo de 1.809, no que fuches queimada e saqueada polas tropas francesas "pasando en catorce horas -como consta no libro de acordos do concello--, de villa, hermosa y bien provista a pobre, miserable y tan horrorosa que los que la vieron antes, no pueden mirarla hoy sin llorar", xunto coa emigración, a ignorancia de moitos e o egoísmo oportunista de algúns, sumíronche nunha vertixinosa pendente de

para se defender ben na vida, a arma da cultura,

decadencia, un ir a menos dunha vila con importan-

que fai aos homes libres e respectables, que impide

tes recursos naturais, e mais incomprensible aínda,

os atropelos e a explotación, que da sentido e fai a

o conformismo derrotista dos teus habitantes dis-

vida mais pracenteira.

postos a aceptar, e incluso facilitar o éxodo dos servizos administrativos, e a destrución e o espolio dos

Mais señores, Muros está comezando a es-

teus monumentos. A non pedir, e mesmo opoñerse

pertar, nestes derradeiros anos freouse a decaden-

a consecución de melloras.

cia, os mercados semanais colleron nova puxanza, constituíronse agrupacións deportivas e culturais,

Que foi das túas fábricas; da feira de gando,

acrecentáronse as instalacións educativas, e conse-

concedida por Carlos III o 21 de nadal do 1.780; dos

guíronse un sen fin de melloras. Hoxe ábrese en

dous hospitais; do castelo; das dezaoito torres das

Muros un futuro esperanzado para as novas xera-

murallas; da alfándega; do xulgado, e da cabeceira

cións. Aínda que con cincuenta anos de atraso, co-

comarcal,..., por so citar algunhas das perdas.

mezou a funcionar o Centro Mixto de Ensinanzas ¡En cantas oportunidades, Muros, perdiches o

Medias, que de seguro mudará o talante das nosas

tren do progreso!

xentes, arredará a apatía, exiliará o derrotismo, fo-

Muradáns, todos sabedes, que para que a

mentará a cultura, a unión e o traballo en común,

gaita soe, non basta a coraxe dun intre, que nos

por mor do progreso individual e colectivo, progre-

leve soprando con forza a case rebentar o fol. E

sos ambos que non poden ser si non van xuntos.

mester, botar o aire pouco a pouco apertando co

O mundo non se acaba hoxe! A galiña ten de

cóbado, e repoñelo as veces que faga falla, e mover

seguir poñendo ovos, a fartura mal paga, de hoxe é

os dedos no punteiro. Mais para darlle son e preciso

fame para mañá, isto sabédelo moi ben os homes

deprender.

do mar, mais as veces parece como si o esquecésedes. O mar, principal recurso e razón de ser de Mu-

Para que soe a frauta do progreso, despois

15


ros, ten que ser explotado racionalmente, dia a dia

sa vocación e no seu desenrolo, radica un dos pia-

debemos mellorar as nosas artes, protexer a nosa

res do futuro de Muros.

fonte de riqueza e vida, abrir novas expectativas, como os cultivos mariños, conseguir as mellores condicións de traballo para os nosos homes, esixir e facer respectar uns prezos e unhas retribucións xustas, dotar ao porto das instalacións e servizos auxiliares que impidan que os nosos barcos teñan que ir fora, e que faga a outros vir aquí. Non son tarefas doadas, non, mais senón lle poñemos o re-

A planificación dende o centralismo, o mal goberno local, e a pasividade de todos, permitiu o despoxo nos derradeiros anos do franquismo. Dúas espiñas cravadas no corazón dos muradáns. Dúas pertenzas, xulgado e cabeceira comarcal, que a Xunta de Galicia debe agora restituír. Mais que nos temos de pedir, todos xuntos, pedir con insistencia, pedir sen desmaio, e ...esixir!

medio entre todos e decontado, o peor cando quei-

Mais non é dabondo a vocación histórica e o

ra facerse xa será tarde.

recoñecemento no papel. Fai falla o diario esforzo ¡Muradans! Abride os ollos e ollade. ¡Ollade o que esta ocorrendo na ría!

de todos na mellora das industrias e na procura doutras novas; no desenvolvemento turístico; na

Muros non é soamente un concello, Muros e

modernización do comercio; na consecución de

unha bisbarra definida histórica e xeograficamente,

oficinas administrativas que leven a unha mellor

xunguida por lazos comerciais e culturais. Do Tam-

prestación dos servizos. Hai que se esforzar cada

bre ao Xallas, do Pindo a Pontenafonso. Non é

dia en gañar ese dereito e recoñecemento diante

mais, nin é menos. De sempre tivo e sigue tendo,

dos corenta e dous mil cidadáns da bisbarra.

vocación de cabeceira comarcal e de distrito, e ne-

16


A vila ten que preocuparse, sen egoísmos,

Moito queda por facer: Recuperar e non dei-

do desenvolvemento de todos e cada un dos lugares, parroquias, pobos e vilas da bisbarra; centrando en Muros unicamente aqueles servizos que non sexa rendible establecer nas outras vilas, pobos ou parroquias, procurando achegar sempre os servizos aos cidadáns; loitando por unha industrialización racional da bisbarra, que leve a creación de postos de traballo que impidan a emigración dos nosos xoves. Hai que poñer todos os esforzos posibles no fomento e desenrolo do sentimento comar-

xar ir. Por iso temos que traballar arreo, sen sose-

cal, estrutura que xunto a da parroquia son as que

go, para coller dunha vez por todas e para sempre

poden redimir do subdesenvolvemento a Galicia.

o tren do progreso.

Aínda tendo problemas dabondo no concello, e sen

¡Muradans! ¡Muradans de Outes, Carnota e

esquecernos nin un intre deles, debemos tamén

Mazaricos! ¡Muradans de Louro e de Esteiro; de

preocuparnos por acadar melloras e servizos para

Lariño e O Freixo; de San Ourente e de Beba; da

os outros concellos da bisbarra, coñecer a seus

Cerca ou da Acea; da Alivia ou de Ventin! !

homes, as súas inquedanzas, as súas aspiracións

Muradans todos!

e metas. Vivimos nun mundo no que a imaxe e moi

importante. Muros precisa de persoas que lle dean imaxe. Imaxe de vila desenfadada e progresista. Que informen diariamente dende a vila, na prensa, radio e televisión, dos problemas e aspiracións do concello e da bisbarra. Que mostren ao resto de Galicia a beleza da nosa terra, e as nosas virtudes, inquedanzas, traballos e logros. Muros precisa ao fin, homes decididos na

Que hoxe, o enxebre e morriñento son dos

defensa da "muradanidade", do noso. Que se enro-

gaiteiros; o ritmo e musicalidade de esta antiga e

len na nave do progreso, que fagan vir a rego a to-

afinada Banda de Música de Merza; a marcialidade

da a comunidade, para que ao fin, todos xuntos,

das trompetas e tambores, e o paso firme e resolto

sen trasacordos, recuperemos o tempo perdido, e

da Garda Celta, acendan en nos un facho de baril

non volvamos a perder ningunha das melloras que

inconformismo, para que cos corazóns ledos, re-

en cada ocasión se presenten, fomentemos a ima-

vestidos cunha nova virxindade, tomada dos sorri-

xinación e a cultura, o amor as árbores e flores, e

sos dos nenos, neste Aninovo que lles desexo ven-

troquemos este Muros morto nun Muros vivo e

turoso, comecemos todos xuntos, ¡xa!, a cabalgada

prospero.

decidida de Muros ao progreso.

17


Pregón pronunciado por José Marcelino Figueiras García (Pepe Xeloto), na XXXVI Cabalgata, o 5 de xaneiro de 2002. Porque te quixen decote.

Pregon de Pepe Xeloto

Querereite mentres viva E aínda... despois da morte.

En este día de xaneiro corre pola Vila e tamén polo Concello de Muros un rumor de esperanza? pois coméntase que na Casa da Cultura En San Pedro

É moi difícil expresar o estado de ánimo que me

reúnense os máis ilusionados e Soñadores da Ca-

embarga nestes intres pois non cabe dúbida que

balgada de Reises e están aquí para escoitar cos

ante tan ilustre auditorio costa, en verdade, atopar

sons da alma o Pregón da XXXVI Cabalgada dos

as verbas precisas e o ton elocuente para manifes-

Magos de Oriente.

tar a emoción e tamén a alegría que me embarga nestes momentos.

Vaia este Pregón moi especialmente ós ne-

Para min é unha honra e grande satisfacción

nos nestas festas da Epifanía e tamén para todos vós, muradáns, con ese amor á Vila á que lle quixe-

estar hoxe aquí como pregoeiro da Cabalgada dos

ra dicir, como tan ben cantou o noso poeta:

Reises Magos que, seguindo unha longa tradición,

Quérote Muros de día

o señor alcalde, presidente do Concello de Muros,

Quérote Muros de noite

encomendoume que fora eu o que o fixera. Este

Na tristura, na alegría

encargo encheume de ledicia, non só polas novas

Na mala e na boa sorte.

que teño que ofrecer, senón tamén por emparellar-

Quérote con tolería

me cos ilustres pregoeiros que me precederon en anos anteriores.

E hoxe un pouco máis que onte. Quererte a ti é teimosía

18


A nosa milenaria vila conta cunha fermosa historia.

benvida dos Magos, visto esto como primicia para

Comeza cos celtas, como así o proba a cruz céltico

os xentiles -Xesús como señor de tódolos pobos-.

-irlandesa achada no lugar coñecido por Os Outeiros, e de varios petroglifos como son a Laxe das

No medio do monte nunha cova feita de tos-

Rodas, na Eiroa; Morosa do Paso, en Serres, e La-

cos outeiros, fora dos muros da vila, de Belén, á

xe dos Labirintos, no Naraío. Logo viñeron os gre-

media noite nace o Neno Deus.

gos, que amais de tantos topónimos no noso entorno, deixaron tamén a fermosura das nosas mulle-

De pallas fixo un berce,

res. Máis tarde os fenicios, Que viñeron na procura

pró seu filliño,

do estaño, logo os cartaxineses e despois os roma-

María que, moi leda,

nos. Á caída do Imperio Romano foi cando chega-

Quéceo a biquiños.

ron os Suevos, entre outros pobos bárbaros. É no

Cántalle pra durmilo,

830 cando atopamos os primeiros datos de que Mu-

coplas de arrolo,

ros estaba catalogada coma unha das igrexas do

e, ó son das cantigas,

bispado de Iria-Flavia. Chamábase daquela Muros

pecha él os ollos.

“Bendemire”. Con motivo da invasión árabe á diócese de Lamego, en Portugal, ó bispo desta diócese déuselle aquí asilo aló polo ano 950. Estas datas son as primeiras onde atopamos de que Bendemire (Muros) xa estaba habitada. Pode, que fose poboada máis adiante polo rei Afonso IX de León, no 1188, para logo xa dar co primeiro documento coñecido sobre a Vila nun Real Privilexio concedido por Sancho IV o Bravo, no ano 1286. No 1299 Dona María de Molina pide ó seu fillo, o Rei Fernando IV, que troque a Vila de Muros por Tarifa A Guerrera: Muros pasa de ser Vila realenga a ser parte das Vilas do señorío do apóstol Santiago. De aquí en diante xa existe documentación ata os nosos días.

“Dúrmete, meu musiño, cocha meu santo,

O señor Alcalde sabe que eu son un crego, e como

que para abalarte baixan

tal, nestas festas da Cabalgada. atopámonos coa

do Ceo os santos.

festa da Epifanía, palabra grega que significa che-

Co runrún melosiño

gada, benvida ou aparición dunha divinidade. Xa no

Quedou durmido

século II tense noticia dunha festa cristiá que cele-

E a Virxe, garimosa,

braban as sectas gnósticas o seis de Xaneiro na

Di ós pastoriños:

que se comnemoraba o bautismo de El Señor. Na

“¡Mirade como dorme

segunda metade do século IV a Epifanía da a pri-

o picariño!

meira notícia da festa ortodoxa da chegada do Se-

¿Non vedes que fermoso

ñor. Esto todo pasa en Oriente e particularmente en

é o Deus Meniño?

Exipto coa festa do solsticio invernal. Ó aceptar a

O seu corpo espido dá calor ó frío de decembro. El

Epifanía do Oriente a meirande parte das Igrexas

é luz para as tebras da noite da Cova de Belén.. A

occidentais propuxéronse celebrar principalmente a

Virxe e máis San Xose sinten a meirande felicidade,

19


e nun pesebre feito de táboas e de palla pousan o

Belén de Xudea, que así o deixou escrito o profeta -

neno recén nacido. Só un boi e unha mula, que alí

--“E tí, Belén, terra de Xudea, de ningún xeito é-la

se atopaban, son testemuña deste milagre.

máis pequena entre as vilas de Xudea, 'que de ti ha

Na mesma gruta de Belén, chea de luz divina

sai-lo guía que será o pastor do meu pobo Israel”.

e cantos anxélicos, espalla o Anxo a Boa Nova en-

Entón Herodes, ás agachadas, chamou ós magos

toando o “ Gloria a Deus no Ceo e Paz na Terra ós

para se enteirar ben de no se lles aparecera a es-

homes”. Esta noticia fai que de tódolos confíns ve-

trela. Logo mandounos a Belén, decíndolles: “ide e

ñan ó Portal a ado-

informádevos ben de que é o que hai dese neno; e

ra-lo

Os

unha vez que o atopedes, avisádeme para ir eu ta-

pastores da bisba-

mén a lle render homenaxe. Eles, despois de oiren

rra, xente humilde

ó rei, puxéronse en camiño. E velaí que a estrela

e pobre, ofrecíanlle

que viran saír no Oriente foinos guiando ata se de-

o seu pan cotiá..

ter enriba de onde se atopaba o neno. Grande ale-

De súpeto acende

gría sentiron ó veren saír de novo a estrela. E can-

grande luz da Es-

do entraron na casa atoparon ó neno con María,

trela *que atrae os

súa nai. Postráronse e rendéronlle homenaxe; logo

Reises Magos, e

abrindo os seus cofres ofrecéronlle ouro como Rei,

toda

incenso como Deus e mirra como home”.

Neno.

a

natureza

gloríase do Nacemento

do

O igual que este serán na nosa vila de Muros.

Neno

A vila máis fermosa que ninguén no mundo poida

Deus: os paxaros

imaxinar. Un ano máis e pobo enteiro vístese de

cantan, o campo

gran gala para recibir ás súas Maxestades. Todos

enverdece, a auga

acuden a vela cabalgata, Os Reis Magos veñen

entoa un arro lo

vestidos coas súas roupaxes reais, coroas e capas,

para o Neno, e as

e tamén os seus paxes, coas súas dalmáticas e os

árbores,

seu

seus fachos parra alumear ós Soberanos: un coas

escuro arume ar-

guedellas brancas, outro coa barba vermella, e o rei

pado, himnos dos

negro, coma o carbón. ,

no

profetas salmodian mentres

o

Séculos e séculos separan esta Epifanía da

Neno

primeira: dous mil dous anos. A Cabalgada Murada-

dorme na Paz. E

na ten sempre o grande “respaldo entusiasmado e

esta é a verdadeira

cheo dun fervor popular. Este importante evento e

historia que relata

de todos e pertence a todos por igual: avós, pais,

o evanxelista San

fillos e netos. Para moitos dos avós faise realidade

Mateo (2, 1-18):

o soño que, por circunstancias da vida, moitas ve-

“Xesús naceu en Belén de Xudea, en tempos

ces non se cumpleu. Ós pais traelle agarimosos

do rei Herodes, E nesto uns magos de Oriente che-

recordos., Ós fillos e os netos, soños e ilusións que

garon a Xerusalén preguntando: ¿onde está o rei

as máis das veces vense realizados.

dos xudeus, que acaba de nacer? Porque ollamos

Dende o momento da saída da Cabalgada de

saila estrela alá no Oriente e Vimos para lle render-

Laxeiras, o xentío agarda e presencia con entusias-

mos homenaxe. Oíndo isto, o rei Herodes alporizou-

mo na beirarrúa o paso do real cortexo por Boavis-

se, e con él toda a Xerusalén. Convocou a tódolos

ta, Baño, Acea, Portugalete, Virxe do Camiño, Por-

sacerdotes e letrados do pobo, para lles preguntar

teliña, A Xesta e ó longo da Mariña ata a Praza do

onde tiña que nace-lo Mesias. Eles respostaron: en

Concello. Os pais teñen nos seus brazos e tamén

20


riba dos ombreiros ós seus fillos que poidan ver e

nenos de Muros sexan que se fagan- realidade os

falar co as súas maxestades e preguntarlle ¿que rei

seus desexos.

es ti?

E agora, coa vosa licencia, autoridades e público en xeral, permitídeme que vos fale,non coma Eu son Melchor,

pregoeiro, senón coma Pepe da Rabela ou Pepe o

dos tres o máis pequeno,

Xeloto, que e como todos me coñecedes.

que coma eles no Portal aquí estou.

Eu cando era neno soñaba sempre nestas datas cos

O meu presente

Reis. A principios de decembro, na casa facíamos

consiste neste ouro,

sempre o nacemento. A miña irmá e máis eu prepa-

da realeza

rabamos as cestas, para logo cos nenos veciños ir

símbolo, Señor.

todos xuntos a buscar o musgo aló arriba a Ga-

Eu son Gaspar,

llanbau. Logo desenvolvíamos as figuras e limpia-

O das brancas guedellas,

bamolas, e íamos correndo ó Chalón para falar coa

De longa barba

Pedrosa e dicirlle que mandara a Mimitos a arranxar

Que aquí me tes, Señor.

o Belén, cousa que él facía moi gustoso.

O meu presente

O meu secretario particular, o meu tío Marceli-

Consiste neste incenso-

no, trecoleando na súa máquina, escribíanos as car-

Porque Ti eres, Señor,

tas pedindo os xoguetes que nós lle diciamos, os

O Deus do Amor

que más nos gustaran dos que víramos nos escapa-

Son Baltasar,

rates das tendas. A véspera da Cabalgada non facía

Negro coma un chamizo,

outra cousa que acarrexar herba para os camelos. Ó

Que anxeonllado

serán poñía os pratos no balcón para que neles nos

Adorándote estou.

deixaran os Magos os xoguetes.

O meu presente, Froito da miña terra,

Ano tras ano sempre o mesmo soño. Ata que

Éche esta mirra

un día o meu irmán Marcelino, que e máis novo ca

Que coma home che dou.

min, díxome : “Pepe, os Reises hoxe veñen a Muros por Laxeiras”, e aquel ano foi a primeira vez que vin

(Estes versos, coma os dous anteriores, son dun va-

ós Reises. E teño que confesar, que a pesar de ser

te muradán)

crego, aínda hoxe dubido se aqueles tres soberanos,

Ó son de bombas, repique de campas e guir-

aqueles tres magos, aqueles tres reises, eran Gas-

naldas de luz, os Soberanos suben ó estrado, onde

par, Melchor e Baltasar, ou se eran Gestal, Toñito

as autoridades locais encabezadas polo señor alcal-

Lojo e Manolo Fabeiro. Se non o eran, abofé que

de e señor Cura Párroco, daranlle a benvida oficial, e

eran ben semellantes.

deseguida as Súas Maxestades adorarán, renderanlle preitesia e ofreceranlle ó Meniño Deus os seus

Todos estos feitos son o meu pasado, pero

ricos presentes. Deseguida pasarán a obsequiar a

non pasado no sentido de que haxa algo que foi e

tódolos nenos, entrementres os seus paxes percorre-

nunca máis será. O pasado e tan intimamente no so

rán tódalas casas da vila deixándolles xoguetes.

coma o noso presente, é o cerne da nosa relixión.

Nós pedimos a esta Estrela de Belén que alu-

Dinos San Pablo que o Amor non pasa nunca, por

mee permanentemente nos nosos corazóns, que

eso esta celebración é para nós nova cada ano, co-

sempre saibamos amar a Deus e pedirlle que tódolos

mo se cada rememoración da Epifanía fose a primei-

nenos dos pobos do mundo poidan soñar, coma os

ra adoración dos Reises,

21


Saúde para os nosos.

lectivo, porque foron capaces de conseguir que,

p/ Domingo Guerra París.

no epicentro da comarca, permitíndonos gozar do

cada ano polo Nadal, o noso concello se convertera

mellor regalo dos Reis: retornar, por uns momentos, á inocencia máis pura. Como moitos de vos, tiven a fortuna de participar na O meu amigo Segundo, este ano tampouco

Cabalgata de Reis de Muros desde o seu nacemen-

poderá acompañarnos nesta celebración. Pero se-

to. Digo participar, porque os asistentes tamén so-

guirá por «Facebook» a Cabalgata. Sobra dicir que

mos parte fundamental da celebración.

utiliza o seu nome e apelido (Segundo González), Neste sentido, ao contrario que o meu amigo

porque non lle gusta facer o primo ocultándose bai-

Segundo, que sempre tivo ilusión por ser paxe, ro-

xo perfiles falsos nas redes sociais.

mano, garda celta, tambor na banda de cornetas Don Diego de Muros, e ao que tan só lle falta cumprir o desexo de ser Rei Mago, prefiro ser espectador. Porque, os espectadores acompañamos ás carrozas, pelexámonos polos caramelos, intentamos identificar aos Reis e abarrotamos o Curro da Praza transmitíndolle ilusión e fantasía aos nosos pequenos, forxándolles un sorriso de felicidade que

formará parte das nosas vivencias, para sempre. Sen embargo, non deixo de recoñecer a inmensa ledicia de desfilar, con Segundo e outros nenos da mesma xeración, no séquito dos Reis durante moitas noites do 5 de xaneiro, na década dos oitenta. Falando con Segundo por teléfono, sobre es-

Por certo, lembroume que, aproveitando este

tas cousas, conteille que a Cabalgata segue sendo

espazo, transmitira aos maiores e pequenos a ne-

unha inmellorable mostra da sensibilidade e bo fa-

cesidade de manter a distancia de seguridade cos

cer dos muradáns. Quizais, durante os últimos tem-

vehículos. Xa haberá tempo despois de achegarse

pos perdeu a puxanza de cando Juan J. Gestal Ote-

e incluso facer fotos no Portal Vivente cos Reis.

ro estaba ao fronte –época na que, baixo o meu

Trátase doutra preocupación que compartimos, co-

punto de vista, acadou o máximo esplendor–, pero

mo tantas e tantas cousas.

sería inxusto non agradecer, a todas as comisións De feito, un ano máis coincidiremos pedíndo-

organizadoras e os seus responsables, o magnífico traballo de fabricar sonos durante 50 anos ininte-

lle aos Magos de Oriente o mesmo regalo: saúde

rrompidamente.

para os nosos. Porque, non hai mellor agasallo que compartir momentos sinxelos con eles.

Agradecemento que debe ser explícito e co-

22


Tiña eu 16 anos...

paxes, soldados romanos, etc., etc.? Pois improvisando e recorrindo aos poucos medios dos que dispoñíamos. Aí veu a autoridade e acertamento de Gestal, poñendonos a buscar e conseguir material a todo o equipo participante e digo poñéndonos a buscar e conseguir, cunha man férrea que envexarían moitos xenerais. Conseguir cabalos naquel entón era loxísticamente imposible, aínda que o tentamos tenazmente, pero non puido ser. Dada a imposibilidade, tivemos que conformarnos con usar un camión que se non me equivoco, foi o Ghaldrán. Alí, nunha plataforma puxéronse tres cadeiras de brazo de raso vermello, prestados polo concello a modo de tronos. O efecto ademais de cómodo foi práctico pois os “reis” podían repartir caramelos e chucherías a destro e siniestro sen medo a caerse do cabalo. Acabamos tendo material dabondo, posiblemente non o máis adecuado, pero usable. Como capas improvisouse o uso de colchas de damasco, daquelas que se poñían nos balcóns nas procesións a falta de bandeira nacional. Conseguíronse retales de cores rechamantes doadas pola tenda de Milagros, de María de Ventura de dona Micaela, Manuela de Jerpe e outras moitas que, contaxiados polo entusiasmo xuvenil de tal empresa, prestáronse a colaborar cunha certa complicidade de querer saber ata onde podiamos chegar aqueles que sen rubor presentabámonos pedindo e dicindo: isto vaise facer.

p/ Jorge Lago Rama

Tiña eu16 anos e acababa de regresar do Uruguai. Despois dunha ausencia de catro anos, os cambios facíanse notar. Atopeime a un Muros con mozos ansiosos de innovarse e facer cousas, parecía que todos estábamos contaxiados polo desexo de expresar algo, de facernos notar e tamén de buscar como matar o aburrimento invernal. Na España daquel entón xa se vía na tele as cabalgatas que se facían en Madrid e outras cidades e supoño que iso serviu de inspiración para que unha persoa como Juan Jesús Gestal se metese de cheo como adoitaba facer con todo, á difícil empresa de empezar de cero e crear a cabalgata de reis muradá. Se mal non recordo, por aquel entón, Gestal xa recrutara a un bo grupo de mozos e mozas para establecer un grupo teatral que tivo un gran éxito e creo que foi por mor diso que anticipou a posibilidade de crear o gran escenario que comprendía dende a casa do Cabaneiro en Buenavista, ata o balcón do concello. Como poderedes imaxinarvos, e sendo neófitos en case todo, é asombroso que o resultado da primeira cabalgata póidase catalogar de case apoteósica, aínda que iso debésese máis á improvisación que aos recursos que dispoñiamos. Cómo podiamos vestir adecuadamente aos reis,

E fíxose.

23


MORAGÓN: Luz y color en la Villa de Muros p/ Carmen Senande

Don Antonio Moragón fue una persona apasionada de Muros y de sus gentes y muestra de ello fue la cartelería que diseñó para la cabalgata, entre los años 1976 a 1981. Descendiente de una familia de vidrieros artísticos, hijo del profesor de Antonio Moragón comenzó sus andanzas artísticas, con dibujos y carteles antes de arrancar como pintor, obteniendo en esta época una beca para estudiar en la Escuela de San Fer-

nando de Madrid, logrando la cátedra de Dibujo en el Instituto Arzobispo Xelmirez de Santiago , trasladándose a Segovia como catedrático de dibujo hasta su jubilación. Con el numero 703 fue nombrado Académico de la Real Academia de Bellas Artes de Toledo, pasando los últimos meses de vida en en Santiago, ciudad a la que dedico los

Fueron años de trabajo recorriendo el camino va-

mejores años de su vida personal y profesional.

rias veces, como un peregrino mas.” …..para eso

Fue un artista muy prolífico, realizando innumera-

tenía que ser caminante austero y fervoroso como

bles exposiciones, marcada por premios y galardo-

los peregrinos de otro tiempo “ decía el ilustre ar-

nes quedando representado en numerosos mu-

quitecto y Académico Fernando Chueca, en su

seos y colecciones privadas. Su llegada a Santiago será un estimulo para el ambiente artístico, intercambiando ideas con sus coetáneos, muchos de los cuales son actualmente grandes pintores y escultores. Moragón , pintor de gran intuición, será el primero en elaborar una serie de dibujos del Camino de Santiago en un tiempo en el que los pocos peregrinos que por allí transcurrían eran extranjeros( finales de los 60) queda esto reflejado en una entre-

vista , que el Correo Gallego en número especial dedicado al año Jacobeo de 1971 decía Moragón para este periódico: “….tiempo atrás venia germinando la idea de recorrer el camino adivinando una gran tema para realizar una exposición , recorriendo cada uno de aquellos paisajes plasmándolo poco a poco y fijándose en su particularísimo paisaje. “Un pequeño hito dentro de esa conmemoración Jacobea.

24


prologo del catalogo de la Exposición del Palacio de Congresos de Madrid, porque la esencia del ca-

mino ,su paisaje, solo se percibe así, ese paisaje lleno de variedad y matices ambientales que transcurre por la ruta Xacobea es como la pintura de Antonio Moragón. “La recreación personalísima, con supresions, adicions e en definitiva, interpretacions que lle permiten dar a súa vision independiente, facer unha palabra paisaxe” decía Francisco de Pablos en el Faro de Vigo. Admiramos esos lugares a través de su pintura co-

mo una visión personalísima donde el juego de luz y sombra se torna en algún cuadro misterio místico,

que queda patente de forma majestuosa en una exposición dedicada a la Villla de Muros, pueblo del que ,como otros muchos pueblos, Moragón era amante y al que dedicó parte de sus últimas obras,

organizándose esta , un año después de su muerte, en una exposición en la Fundación Araguaney, donde Antonio Moragón dedica al pueblo de Muros de San Pedro el prólogo de su exposición: “De nuestra tierra hay varios cuadros de un pueblo tan típico como la Villa de Muros de San Pedro….”A la sonrisa: al estrechar las manos de la persona amiga. Y a las gentes de los pueblos de España. Al paisaje bajo el peso concreto de su luz y sombra donde Mondragón llego a ser un

maestro. Después de esta exposición sobre el Camino, seguirán otras donde temática y técnica sufrirán una evolución, hasta que dos décadas más tarde volverá a realizar dos nuevas exposiciones sobre el Camino

cielo. A la casa, a la muralla y al barco. A todos con su sonrisa, con su milagro bajo el brazo. Fueron emoción; ahora motivaciones, son recuerdos de una ruta andada” Moragón Arias, M:P”O Camiño de Santiago na pintura de Antonio Moragón”2008

de Santiago.

Francisco Pablos: “ La pintura de Antonio Moragón”1971

A lo largo de su vida, muchos críticos han hablado

Chueca Goitia. F “ Antonio Moragón y el Camino de Santiago”1971

de esos paisajes , de su gran conocimiento y mane-

Precedo Lafuente: El Homenaje de Moragón”. 1972

jo del color, pero sobretodo de la luz, y es esa luz, la

25


A Cabalgata de Reis, que xa forma parte da historia de Muros, non debe desaparecer. (Articulo publicado por Marcelino García La-

A Cabalgada dos Reis de Muros, tan

riño no diario El Correo Gallego pró extraor-

afincada nos nosos nenos, tan profunda nos no-

dinario da Cabalgata de Reis de 1982)

sos maiores e tan vencellada a nosa Vila, está tan

A Cabalgada dos Reis de Muros, non é, nunca foi, unha trapallada, unha troula, nin seque-

ra un disque, A Cabalgata e un sucedo verdadeiro, que ve, que se apalpa, que se sinte, que se vive: É un anaquiño da Historia pobo, un feito acontecéu, que acontece e que acontecerá; que ahí está vista, viva, latexante; que non engana a ninguén, que non minte. Foi obra, meirande por certo, froito do esforzo e filaucía dun fato de cernnes muradáns encabezados por Xoán— Xesús Xestal, coa colaboración desinteresada, absoluta e total dos Loxos, Porrúas... e un moi

largo etcétera. Unha laboura que non en valuto, que non resultóu árdiga; que non foicou no esquencemento nin encorada no percorrer do tempo, senón que xerminóu, que abrollóu, que tivo continuidade, proseguimento. Un traballo rexo e forte, merescente dos máis nobres e sinceiros parabéns;

enraizada no máis fondo da alma do muradáns

de desleigados sería non recoñecelo. Estas are-

que xa é parte da nosa historia, anaco da vida do

losas xentes coa súa afouteza, coa súa barileza,

noso pobo. Por eso non debe findar, non ten que

foron as que escribiron as que as que encetaron,

acabar, non pode morrer. Se así sucedere, sería

as primeiras páxinas dun novo capítulo da Historia

rachar unha das páxinas máis coruscantes da no-

de Muros que é: a Cabalgada dos Reis.

sa secular historia.

Máis a Historia; "Magistra vitae”, lembra-

I esto é o que entre tódolos muradáns,

deiro inmorrente, ten o seu alicerce nos aconteci-

dunha vez e pra sempre, xunguidos como un soio

mentos devanceiros nos feitos memorábles, que

home, debemos por tódolos medios rexeitar e non

son os que lle dan o ser e asinan o vieiro e a vida

consentir.

ós pobos; porque os pobos teñen a súa vida, e ésta –todos os sabemos- non termina, e decir:

—-X—-

non acaba, non ten fin. (Vita mutatur non tollitur).

26


Manuela Porrúa

ela dicía sempre era tido en conta. Manuela inculcoulle aos seus fillos o traballar na Cabalgata tamén aos sobriños e a toda a súa parentela, que co todo Muros sabe, era i é, moi grande.

p/ José Manuel Formoso Luces (Porrúa)

Na casa dos Porrúas, por mor da Cabalgata, sempre andaba a entrar e saír xente dos que querían ir de paxes, do carteiro real, do romano do celta, o anxo do nacemento, etc. Tamén ía xente para recoller ou entregar os traxes da Banda de Cornetas. Na súa casa deseñáronse e fixéronse as roupas da Garda Celta, da Banda e tantas e tantas cousas da Cabalgata. A casa dos Porrúas chegou a converterse na sede da Cabalgata.

Levar adiante a Cabalgata de Reis de Muros foi idea de un grupo de inquietos xóvenes mudaranos levados pola súa paixón por Muros. Os xóvenes, -entre os que eu me atopaba- fomos a cara visible, pero detrás de nós había un gran grupo de persoas maiores que nos respaldaban e apoiaban; unhas coa súa experiencia e consello, e outras co seu traballo -calado pero efectivo- para que todo estivese a punto no gran

Era tal o compromiso coa Cabalgata que estaba en todo. Algunha vez cheguei a pensar que si a miña madriña tiña –o igual que aquel recordado santo valenciano- tiña o don da ubicuidade, pois tan pronto a viamos arranxando e engalanando o salón para o pregón, como as carrozas dos reis, vestindo aos paxes, como ordenando o Nacemento vivente, cantando co coro as panxoliñas, como deseguida repartindo os bocadillos ós trescentos ou catrocentos participantes na Cabalgata, e mais e mais, que estaba en todas partes aportando o seu facer e o seu saber. Persoas como Manuela hainas agora tamén, i e xusto tamén recoñecerlles a súa dedicación e traballo, aínda que moitas veces a súa boa vontade non sexa comprendida.

día de Muros.

Familias enteiras de muradáns volcaronse no antes e o despois da celebración da Cabalgata, i entre elas os Porrúas, familia da que eu me honro en formar parte. E nesta gran familia, una gran muller, a miña madriña MANUELA FORMOSO PORRUA. Recordada e querida por todos, foi una peza fundamental no facer da Cabalgata.

No ano 1981 a Comisión da Cabalgata homenaxeou a Manuela, a muller muradana que durante quince anos fora un dos pilares da organización, nomeandoa Presidenta de Honra da Cabalgata. Todos os presentes fixeron loa da súa imprescindible colaboración; do seu compromiso coa Cabalgata de Muros, do legado de muradanía que ela deixaba, e da importancia de contar sempre con ela. Nese mesmo acto, fíxoselle entrega da placa que a acreditaba como Presidenta de Honra.

Manuela, coa súa gran capacidade e traballo, e una dedicación absoluta completa desinteresada e total foi cara non visible dos éxitos da Cabalgata. Nas súas mans estaba o encargarse dos uniformes da Banda de Cornetas e Tambores “Don Diego de Muros”, e de telos sempre listiños, dispostos para calquera actuación. Ela encargábase de pedir polas tendas da bisbarra os regalos para o Festival “Míster Feo”, i ela tamén despachaba as entradas para o Festival. Manuela tiña a encomenda de amañar e ter en perfecto orde a moitísima roupa dos reis, dos paxes, da garda celta, dos romanos, dos mómaros, dos cabezudos. Ela procuraba os anuncios das casas comerciales prós altavoces.

Cinco foron os Presidentes de Honra da Cabalgata: Don Casimiro Torres Pombo Don Antonio Moragón Agudo, D. Juan Jesus Gestal Otero, D. Antonio Lojo Lestón e Dona Manuela Formoso Porrúa.

Na lembranza de Manuela estas sinxelas pero sentidas liñas. Na lembranza da muller traballadora i entregada a Muros, o desexo -meu e de todos-, de que a Cabalgata siga adiante; que nunca desapareza; porque o esforzo que supón a súa organización sempre se verá compensado pola alegría de deixar un legado de exemplo de traballar en favor de Muros, ás futuras xeracións de mudaranos.

Outra faceta e Manuela foi a de ser a moderadora das xuntanzas da Comisión. Coa súa cordura; co seu humildísimo saber e co seu bo dispoñer, o que

27


LOS PRIMEROS AÑOS DE LA CABALGATA DE REYES -Apuntes para la historiap/ Juan J. Gestal Otero. I Cabalgata de Reyes (1967) La Cabalgata de Reyes salió por primera vez el 5 de enero de 1967, hace ahora 50 años. La improvisamos en apenas quince días, y estuvo compuesta por tres reyes (Manolé Fabeiro,

Melchor;

Antonio

Lojo, Gaspar, y yo, Baltasar), y diez pajes. Tres colchas de cama, que adaptó mi madre, cada uno aportó la suya, nos sirvieron de capas. A mi me hizo un pantalon bombacho, una blusa floja, un turbante, pendientes y collares, y a Melchor y Gaspar unas túnicas, peluEl primer Rey Baltasar y sus

cas y barbas de estambre, y

pajes (de pie Pepe Canosa,

sendas coronas de cartón pin-

Gestal y Cachucho y sentados

tado con minio. Tres pajes lle-

Ramiro y Jorge).

Lojo y sus pajes.

vaban dalmáticas que el cura

viejo (D. Ramón García Longo) nos prestó para la ocasión, y el resto unas tunicas confeccionadas con mayor o menor fortuna. Salimos de Laxeiras, lo que ya se convertiría en costumbre, en tres taxis, apeandonos al llegar a la fabrica de Sel para hacer a pie el resto del recorrido hasta el Ayuntamiento. Cuando nos estabamos apeando de los coches, en ese

preciso momento, como al anunciar el comienzo de las funciones de cine acostumbraba a decir Pepe de Carcaman, se fue la luz, algo entonces muy habitual en Muros, lo que llenó de misterio la primera entrada de los Reyes Magos en la Villa, alumbrados por unas antorchas de brea que había preparado Pepe Canosa y las linternas de numerosas personas, sorprendidas por lo que estaban viendo, que habían salido a la calle con sus niños. En las escaleras de la Casa Consistorial, los faros de dos taxis nos permitieron recibir a los niños.

El primer Rey Melchor (Manolé) y sus pajes.

28


mejor adornados. El presupuesto fue de 35.000

II Cabalgata de Reyes (1968)

pesetas.

Al año siguiente la preparamos con más tiempo, aumentamos a 27 el número de pajes e incluimos 9 romanos. Instalamos en el Curro de la plaza un ár-

Fuimos recibidos por las autoridades (Alcalde,

bol de Navidad que volvimos a colocar en los dos

Juez, Ayudante de Marina, y Brigada de la Guardia

años siguientes, y un Belén viviente que ya no

Civil). Don Casimiro, el párroco, llevó la dirección

dejaría de hacerse.

del acto, lo que ya no dejaría de hacer hasta que la salud se lo impidió estos últimos años, y uno de los

Los Reyes en esta ocasion llegaron en unos tronos

Reyes (me correspondió a mi, bueno a Baltasar) se

rudimentarios instalados en las cajas de tres camio-

dirigió a los niños y padres congregados.

nes. El presupuesto fue de 14.946 pesetas. Por el pueblo se recaudaron 6.152 pesetas, la diferencia

se financió con el teatro.

El Rey Melchor (Antonio Lojo) con dos pajes (Mariangeles Pérez y Dolores Fernández)

III

Cabalgata

de

Reyes (1969) El

tercer

Reyes

año

El Rey Baltasar (Gestal) con dos pajes (Pedrito y Juan

los

Manuel Porrua)

estrenaron

unos hermosos tra-

jes, que confeccionaron

desinteresada-

mente mi madre y mi tía Carmen, así como barbas y pelucas que encargamos

a

una

casa de atrezzo de Madrid, con la que trabajaba DITEA, y aumentamos a 35 el número de romanos.

Los Reyes recibidos por el Alcalde don José Maria Monteagudo Romaní.

La llegada se hizo en camiones pero con tronos

29


IV Cabalgata de Reyes (1970) Perfeccionamos vestuario y utillería, y para transportar a los Reyes utilizamos el descapotable de José Manuel Otero. Hubo también dos cambios en los Reyes, José

Ignacio Castaño fue Melchor y José Manuel Sande, Baltasar. El Jefe de los pajes fue Carlos Luis Iglesias. Recibimos a los niños en la Colegiata en la que instalamos el Belen viviente.

Los Reyes en la Colegiata.

Los Reyes (Sande, Lojo y José Ignacio), el Jefe de Pajes (Carlos Luís Iglesias) y el chofer (Otero)

Belen viviente en la Colegiata.

30


V Cabalgata de Reyes (1971) Los Reyes llegaron en un sencillo trono (tres sillones) montado en la caja de un camión. Hay tambien cam-

bios en los Reyes. Cuquejo es Gaspar y Jorge es Melchor. José Manuel Sande sigue siendo Baltasar. Ese año no se montó Belen Viviente.

VI Cabalgata de Reyes (1972) Los Reyes, que volvimos a ser Manolé, Lojo y yo, llegaron en tres Dyane 6, acompañados de la Banda de Música Unión de Tállara. Tambien sacamos a la calle una pareja de cabezudos bastante desvencijados, siendo el preludio de la compra al año siguiente, aprovechando mi paso por Zaragoza, de dos gigantes (los Reyes Católicos) y tres cabezudos (el Berrugón, la Bruja y el Alcalde) que estrenamos en la septima Cabalgata (1973). El 13 de enero de 1972, proyectamos el El hereje, pelicula rodada en Muros a mediados de los años 50, con la que recaudamos 14.756 pts.

De pie, de izda. a dcha., Juan Gestal, D. Casimiro, Manolé y Antonio Lojo. Agachados: Moncho Monteagudo y Pepe Canosa. María Belén. Jefa de Centuria.

El Rey Melchor saludando a

En Muros la igualdad de género

los niños (Gestal, Bartolomé

llegó antes.

Beiro y sus hijos).

31


VII Cabalgata de Reyes (1973) Los Reyes fueron Manolo Castiñeiras (Baltasar) Pedro da Toupeira (Melchor) y el Sr. Eduardo de la Muradana (Gaspar). Este año se añadieron a la Comitiva unas Muradanas, y el Belen viviente siguió instalandose en la Colegiata. Se hicieron tambien por primera vez unas tarjetas de Navidad. El presupuesto fue de 68.938,60 pesetas. De ellas, 49.938,60 pts. fueron para la compra de los gigantes y cabezudos; 10.500 pts la Banda de Música Unión de Tallara (17 profesores); 3.500 pesetas los cien kilos de caramelos que repartimos, y 5.000 pts. la reparación del material de años anteriores y otros pequeños gastos. Las principales aportaciones singulares fueron las de la Caja de Ahorros de Santiago, 5.000; Ayuntamiento 3.000; Banco de Credito e Inversiones, 2.500; sala de fiestas O Paraiso 1.500; Rte. Muradana 1.100, y re-

caudado pidiendo por las casas: 30.037 pts. (tengo la relación detallada de los donativos con los nombres de las personas y entidades que los dieron). En total recaudamos 43.137 pts. A esto tenemos que sumar lo que conseguimos con la proyección de una película (posiblemente Donde vas Alfonso XII), y lo recaudado en el Iº Festival Mister Feo, celebrado en Anido el 9 de agosto de 1972.

Manolo Castiñeiras (Baltasar), Pedro (Melchor) y el Sr.

Belén viviente

Eduardo (Gaspar)

Reina Isabel

Carlos de América

Cabezudo

32

Rey Fernando


Reyes, Muradanas, detras, de izqda. a dcha., Juan Manuel Porrua, Pepe Canosa, Don Fernando (coadjutor de Serres), Gestal, D. Casimiro y D. Isidro GarcĂ­a.

Mozas muradanas

33


VIII Cabalgata de Reyes (1974). Una foto de los gigantes con un grupo de gaitas, tomada el día del Carmen de 1973, sirvió para elaborar el cartel anunciador de la Cabalgata, una de las novedades, junto con la creación la Banda de Cornetas y Tambores “D. Diego de Muros”, en ese primer momento formada por 12 muchachos. El instrumental: cinco tambores, cinco cornetas y un timbal, baquetas, manoplas, ganchos de cornetas, bandoleras para tambor y cordones para cornetas, lo compré personalmente en la tienda de Unión Musical Española S.A. en la Carrera de San Jerónimo, yo estaba por aquel entonces en Madrid. Nos costó 21.085 pts., que

tras aplicarle el descuento por pronto pago quedó en Fiestas del Carmen 1974. Gigantes y

18.977 pts. Los Reyes en esta edición fueron Avelino Mirás

Belén viviente en 1974.

cabezudos de la Cabalgata. Agachados, Avelino, Gestal y Lojo

Banda de Cornetas y Tambores—1974

(Baltasar); José Joaquin Paris (Melchor) y José Manuel Formoso, porrúa (Gaspar). Llegaron en Dyane 6, y cuando ya estaban llegando a la Colegiata se fue la luz. Para recaudar fondos,

organizamos

en el verano de 1973 el II Festival Mister Feo, ya en la Sala de Fiestas O Paraiso, iniciandose a partir de ese momento una época de gran explendor de la Cabalgata

34


negro y cinco pajes: 930 pts.; reposición vestuario

IX Cabalgada de Reyes (1975).

Banda cornetas y tambores: 1.254 pts; cinta casette

En esa edición compramos trajes nuevos para los

con villancicos: 390 pts.; 18 perchas, paños y sacos

Reyes y quince pajes. Se los encargamos a Wass,

plasticos para trajes: 590 pts.; nueve focos coches

un sastre de Gijón que había hecho los de las ca-

para iluminación trono de los reyes: 2.340 pts, y

balgatas de Santiago, Avilés y Oviedo. Nos costa-

otros gastos: 5.596 pts.

ron 100.000 pts, una cantidad muy importante en-

Finalmente se gastaron 176.573 pts y quedó un re-

tonces.

manente de 18.559,70 pts. Las cuentas las envia-

El propio sastre nos los trajo a Muros, fuimos Lojo y

mos a Gobierno Civil con fecha 2 de junio de 1975.

yo a esperarle al Castromil y una vez que comprobamos que todo estaba bien le pagamos la cantidad que estaba pendiente (habíamos anticipado 30.000 pts.) el hombre no se lo creía. Nos confesó que ve-

nía con miedo a no cobrar, pues muchas comisiones de fiestas no pagaban. También mejoramos la propaganda de la Cabalgata con un cartel de nuestros gigantes y cabezudos. Un año más los Reyes vinieron en Dyane 6 y la ropa que antes llevaba el Rey Negro pasó a ser la del Cartero Real. La Comitiva la integraban además los Gigantes y cabezudos, acompañados de un grupo de gaitas; la Banda de cornetas y tambores D. Diego de Muros; un grupo de muradanas; pajes y ro-

manos. El presupuesto de esta edición fue de 176.573 pts. Recaudamos 164.431pts. en el III Festival Mister Feo; 7.500 pts. de donativos de entidades bancarias; 10.868,50 pts. de donativos de particulares, y 12.333,28 del remanente del año anterior. Total: Cartero Real con sus pajes.

195.132, 78 pts. El gasto mas importantes de esta edición de la Cabalgata fue la compra de los nuevos trajes. El resto fueron las orquestas del Festival Mister Feo (Los Romero y Tambar) 28.000 pts.; gastos de la sala O Paraiso: 3.000; 102 kgr. de caramelos y seis cajas de bombones: 6.210 pts.; Grupo de gaitas Tallón: 7.000 pts.; transportes y portes 2.200 pts.; refresco figurantes cabalgata: 2.464 pts.; Sociedad General de Autores de España: 1.944 pts; adhesivos coches con propaganda de la cabalgata: 1.140; donativo iglesia parroquial: 3.000 pts.; reparación de mate-

Banda de Cornetas y Tambores en 1975

rial. 3.900; murales propaganda Mister Feo: 2.000 pts.; 3 cofres y 6 paipais: 3.265 pts., calzado rey

35


El cortejo que por la tarde salió de Laxeiras estaba

X Cabalgata de Reyes (1976).

formado por gigantes y cabezudos, grupo de gai-

En esta edición la inversión importante fue la cons-

tas del país; Muradanas; Coro infantil os Queru-

trución de las tres carrozas, que en su parte meca-

bins de Muros, Banda de cornetas y tambores D.

nica realizó Domingo Tuñas. Se renovó la utillería

Diego de Muros, Guardia romana con estandarte y tambores (35 personas); cartero real con sus pajes; las tres carrozas con los tres Reyes (Tuno era Baltasar; y Carlos Velasco, Gaspar) y sus cuarenta y dos pajes, y cerrando el desfile la Banda de Música La Unión de Tállara. Finalizó el recorrido en la Colegiata en donde estaba instalado un Belen viviente.

y uniformes de los pajes antiguos y de la guardia romana, y se inició la era de los carteles de Moragon (seis en total) con el primero en el que vemos a nuestros Reyes Magos, el labrador, el marinero y el emigrante. Su impresión la financió la Caja de Ahorros de Santiago, y con ese mismo motivo hicimos tarjetas de Navidad. Organizamos una Exposición conmemorativa del X Aniversario de la Cabalgata en la planta baja del

Ayuntamiento y publicamos, el 3 de enero, un ex-

Como en los años anteriores, para recaudar fon-

traordinario de prensa de cuatro páginas en El Ide-

dos, el 6 de julio de 1975 se celebró en O Paraiso

al Gallego.

el IV Festival Mister Feo.

Por la mañana hubo pasacalles con los gigantes y

El presupuesto de esta edición fue de 178.743,87

cabezudos, banda de Música La Union de Tállara

pts. Ingresamos 160.468,76 pts, quedando con un

y grupo de gaitas; a las 12 se inauguró la exposi-

deficit de 18.279,09 pts. Los ingresos fueron,

ción y a continuación la banda de música dió un

113.411 pts del Festival Mister Feo; 10.500 de do-

concierto en el Curro de la plaza.

naciones de entidades bancarias; 3.500 de donati-

36


vos de particulares; 13.180 del beneficio de la venta de tarjetas de Navidad; 18.559,78 el remanente del año anterior; intereses a favor 206 y cuenta de la AAM 1.108 pts. El principal gasto de este año fueron las carrozas (57.575 la parte mecanica; 24.578 la carpintería, y 2.660 las telas), y el resto de gastos la banda de música y grupo de gaitas 27.634; propaganda y prensa 35.078,87; 150 kgr. de caramelos 12.850; otros gastos 6.861 pts. El 26 de abril de 1976 se enviaron las cuentas al Gobierno Civil.

37


XI Cabalgata de Reyes (1977). La principal novedad de esta edición fue el inicio de los pregones, que en esta primera época duraran diez años, hasta 1986, retomandose en 1997 hasta

noticias

durante

todo el dia, lo que

ya se va a continuar en el futuro.

2002. El primer pregón corrió a cargo de Fernando

El cartel de Mora-

Lago Lorenzo, 1º teniente de alcalde del Concello

gón, el segundo,

de Muros y Delegado del Instituto Social de la Mari-

hace

na. Ese año el desfile estuvo acompañado por la

esta ocasión a las

Banda Municipal de Musica de Rianxo.

nuevas carrozas. La

alusión

deuda

en

de

18.279,09 pts del año anterior se amortizó con un credito de 25.000

pts que supuso unos gastos e intereses deudores de 1.615,55 pts. En el Festival Mister Feo, que se organizó en el

verano de 1976, la recaudación bruta fue de 228.695 pts. Por donativos 34.450 pts y de interes a favor 159 pts. En total 263.304 pts. Los gastos supusieron 262.406,22 pts, quedando un saldo de 897,78 pts. Los gastos fueron los siguientes: orquestas y premios del Festival Mister Feo (70.561); alquiler equi-

po de altavoces (25.000); Banda de música y grupo de

gaitas

(44.000);

reparacion

de

carrozas

(35.000); reparacion de material (12.763); caramelos (16.825); montaje (12.306); transportes (5.375); propaganda (9.310,30); Sociedad General de Autores de España (2.406); otros gastos (8.965). Las Otra novedad fue la instalación de altavoces de la

cuentas se enviaron a Gobierno Civil el 28 de junio

empresa santiaguesa Martinez y Suarez a lo largo

de 1977. D. Antonio Moragón fue nombrado Presi-

del paseo marítimo, con un programa de música y

dente de Honor de la Cabalgata.

38


39


nuevo instrumental vestuario, utillaje, etc, de la

XII Cabalgata de Reyes (1978).

Banda de Cornetas y Tambores; 64.661,85 pts. de

Como novedades de esta edición tenemos la incor-

los trajes y utillería de la Guardia Celta; 24.542,40

poracion de una Guardia Celta, cuyos trajes realizo

de unos cabezudos que habíamos comprado en

Pepita de Porrúa. El municipal, Ramón Santiago

Madrid, y 14.294 de otros varios.

Fernández, cariñosamente llamado “Sr. Calleira” se

Los gastos en consumo fueron 71.200 en las or-

hizo cargo de la dirección de la banda de cornetas y tambores que va a iniciar su época de máximo explendor con actuaciones en numerosas villas y ciudades. Vuelve nuevamente la Banda Municipal de Rianzo y el grupo de gaitas Aires da Nosa Terra, y se le encarga el pregón a Francisco Carantoña Dubert, director de El Comercio de Gijón. La TVG

se hace eco de la Cabalgata. Continúan los carteles de Moragon. En esta ocasión con motivo de la Autonomía de Galicia el rey Melchor porta en su mano la bandera gallega. Se publicó tambien el 4 de enero, un extraordinario de prensa de cuatro páginas en El Ideal Gallego. questas y premios del Festival Mister Feo; 38.889,65 en transportes y propaganda; 31.386,45 en caramelos; 38.230; alquiler de altavoces; 54.000 banda de música y grupo de gaitas; 13.800 cartel y pregón; 15.564, 27 gastos de la Banda de Cornetas

Para recaudar fondos además del Mister Feo que se celebró en O Paraiso el 10 de julio de 1977, en diciembre proyectamos Los diez mandamientos, y en 1978 Donde vas Alfonso XII. Los gastos de la Cabalgata este año alcanzaron la

cifra de 577.133,95 pts. Los ingresos fueron de

y Tambores; 40.056,87 montaje; 1.898 Sociedad

489.153, 78 pts, correspondiendo 300.879 pts. a la

General de Autores de España y 5.301,56 intereses

recaudación bruta del Mister Feo 77; 21.000 a do-

en contra.

nativos de Bancos; 5.000 del Instituto Social de la Marina; 3.000 del Círculo de ecreo Muradano;

Quedamos con un deficit de 87.980,17 pts., lo que

67.077 de particulares; 35.000 de anuncios por al-

nos obligó a pedir un crédito de 125.000 pts., con lo

tavoces y 56.300 de las actuaciones de la Banda

que el saldo pasó a ser de 37.019,83 pendiente del

de Cornetas y Tambores.

pago del crédito de 125.000 pts. Ese año la Tuna compostelana acompañó a la Cabalgata.

Los gastos en inversión fueron: 163.308,90 pts., del

40


Ese año nos habíamos planteado la llegada por

XIII Cabalgata de Reyes (1979).

mar de los reyes, por eso el cartel anunciador de

En esta edición, el Pregón estuvo a cargo de Fran-

Moragon nos muestra a un rey acercándose en una

cisco Caamaño Gonzalez, Alcalde de El Ferrol, y

motora y un mapa con tres puntos de la ría. Al final

contamos con la asistencia del Conselleiro de Cul-

las condiciones climatológicas no lo permitieron.

tura y del Delegado de Turismo y Cultura de la Pro-

El cortejo estuvo acompañado por la Banda de Mu-

vincia de A Coruña.

sica de Rianxo, y la Coral Xuntanza. La principal fuente de financiación fue como en los años anteriores el VII Festival Mister Feo que se celebró el 9 de julio, (el último en O Paraiso), presentado por Fernando Lago Lorenzo.

Se patrocinó la VII Exposición Filatélica. Cabalgada de Reises de Muros, organizada por la Asociación Filatélica Y Numismática Muradana, para la que se consiguió un matasellos especial de Correos. Se utilizó como motivo el cuadro La adoración de los Reyes del antiguo retablo de la Colegiata Sta. María del Campo de Muros. La exposición estuvo instalada en los bajos del Ayuntamiento.

41


Seguidamente en el Curro de la Plaza, tuvo lugar

XIV Cabalgata de Reyes (1980).

un concierto ofrecido por la Banda de Música del

Se produce un cambio en la presidencia pasando a

Tercio Norte de Infantería de Marina.

ocuparla Julian Costa Calderón, aunque yo no me fui del todo y continué colaborando activamente durante las ediciones XIV y XV. Como novedades este año organizamos el 18 de agosto, aprovechando su presencia en Muros, un

Durante todo el día funcionó la megafonia, instalada a lo largo de la avenida de la Marina, con musica navideña, entrevistas y noticias. El cortejo real salió a las 17h de Laxeiras y estuvo recital del poeta muradano afincado en Puerto Rico,

formado por los gigantes y cabezudos; grupo de

José María García Rodriguez, que se dearrolló en

gaitas Airiños da Nosa Terra de Laiño-Padrón; Cartero real; Banda de Trompetas y Tambores D. Diego de Muros; Guardia Celta; grupo de muradanas; guadia romana; SSMM los Reyes Magos en sus

carrozas y cerrando la Banda de Música del Tercio Norte de Infantería de Marina. La recepción por las autoridades tuvo lugar en la Plaza del Ayuntamiento en donde estaba instalado el Belén viviente.

la biblioteca del Ayuntamiento. El pregón fue pronunciado, en el cine Paris, por Luciano Piñeiro Gonzalez, teniendo lugar a continuación, la inauguración de la VIII Exposición Filatélica de la Sociedad Filatélica y Numismática Muradana, para la que se consiguió un matasellos especial de

Esa noche se celebró una cena homenaje a uno de

la Direccion General de Correos. El motivo fue otro

los Fundadores y pieza fundamental de la Cabalga-

de los cuadros del viejo retablo de la Colegiata, el

ta, Antonio Lojo Lestón, al que se le entregó el

correspondiente a la Adoración de los pastores.

nombramiento de Presidente de Honor.

Presidió los actos el Conselleiro de Pesca.

42


XV Cabalgata de Reyes (1981)

XVI Cabalgata de Reyes (1982)

Esta edición lució el último cartel de Moragón, con un

Se produce un cambio en la presidencia pasan-

Guardia Celta. Se celebró la tercera de las exposicIo-

do a ocuparla Francisco Barreiros Iglesias. El

nes filatélicas de la Cabalgata (IX Mostra de la Aso-

pregón fue impartido por Gumersindo Lago La-

ciación Filatélica y Numismática Muradana) para la que la Dirección General de Correos concedió un matasellos especial. Utilizó como motivo el cuadro correspondiente a la Presentación de Jesús en el Templo, del antiguo retablo de la Colegiata. El pregón estuvo a cargo de Manuel Fabeiro Fabeiro, abogado residente en Boiro.

La Banda Municipal de Música de Celanova, dió el concierto a mediodía en la plaza del Concello y acompañó a la Cabalgata por la tarde, en la que se repartieron 400 kg de caramelos. Ese año nombramos Presidente de Honra a Manuela Porrua.

43

go. Se utilizó como cartel una fotografía de la darsena. La Banda de Música fue la de Vilanoba dos Infantes.


XVII Cabalgada de Reyes (1983)

XVIII Cabalgada de Reyes (1984)

En esta edición el pregón corrió a cargo de

Fuí yo el invitado a pronunciar el pregón y me cumplie-

Juan José Louro Lojo y la Banda de Música fue la Municipal de Padrón.

ron el gusto de traer a la Banda de Música de Merza, una de las sino la más antigua de Galicia.

44


XIX Cabalgata de Reyes (1985) El pregon fue pronunciado por Agustín Gonzalez López, y la banda de música fue la de Alongos (Ourense). Ese año no salió la banda de cornetas y tambores.

45


LOS FESTIVALES MISTER FEO p/ Juan J. Gestal Otero

II Festival Mister Feo, 1º Festival Mister Feo

Lo organizamos en el verano de 1973, ya en la Sala

El primer Festival Mister Feo se celebró en los salo-

de Fiestas O Paraiso, iniciándose a partir de ese

nes del Restaurante Ani-

momento la época de mayor explendor de la Cabal-

do el 9 de agosto de

gata de Reyes, que va a comenzar a contar con

1972, poco antes se ha-

importantes recursos económicos para financiarse.

bía

celebrado

allí

la

Los presentadores volvimos a ser Maite Castaño y

Fiesta de la Flor. Lo pre-

sentamos Maite Castaño y yo. Ito Mosquera de Cee fue el Super Feo, siendo Joaquin León, de El holandés Paul Voogt, Feo Forastero

Muros el Feo Local, y el holandés Paul Voogt el Feo Forastero.

Maite y Gestal, los presentadores, mostrando el título de SuperFeo de Galicia

1º Super Feo de Galicia. Ito Mosquera de Cee. Detrás Joaquin León, Feo Local.

Super Feo de Galicia 1973, Manuel Martínez Romero

46


yo, y los ganadores: Manuel Martínez Romero, Su-

Gallego: Solo Vascongadas y Galicia tienen sentido

per Feo de Galicia; José Manuel Otero, Feo Local, y

del humor para este tipo de concursos, y son las úni-

Antonio Gómez, Feo Forastero.

cas comunidades que celebran estos festivales. En Euskadi en varios pueblos y en Galicia que nosotros sepamos solamente en Muros”. Entre los premios en todas las ediciones del Festival nunca faltaron “Los Feos”, unas galletas de almendra de Villalpando así llamadas. El que por esas fechas viajase a Madrid, ya sabía que al regreso tenía que comprar en Villalpando una caja de Feos.

III Festival Mister Feo José Manuel Otero, Feo local

Se celebró en el verano de 1974, siendo sus presen-

Uno de los concursantes que no resultó agraciado

tadores José Joaquin Paris y Pepita do Recho.

se quejaba amargamente a todos nosotros tras la finalización del festival: “E logo, non son eu moito mais feo que José Manuel”. Mirabamos para él y viendole tan compungido y sincero, nos preguntabamos si mañana, una vez pasados los calores del momento seguiría manifestandose así. El jurado atendía a más razones que la propia fealdad para elegir los ganadores. Las bases del con-

curso indicaban que “O xurado terá moi en conta, no intre de emitir o voto o seguinte: fealdade, xorne, idade e vestimenta e nos se admitirá unha maquillaPepita y José Joaquín, los presentadores.

xe demasiado rechamante.

Hubo muchos con-

Las dosis de

sursantes alzando-

gracia y hu-

se finalmente con

mor eran muy

los premios: Super

importantes.

Feo

Como decía el

José de Tinan de

periodista

Lira; Feo Local, el

Ezequiel rez

Galicia,

Pe-

Sr. Eduardo, de la

Montes,

Muradana, y Feo

presentador

Forastero

del Festival de

Luis, jugador del

1980, en un

Deportivo.

articulo publi-

Antonio Gómez, Feo Forastero

de

cado el 8 de

Super Feo de Galicia,

La

julio de ese

José de Tinan, de Lira

bruta

José

recaudación fue

de

164.431pts a lo que

año en El Ideal

tenemos que descontar 36.494pts. de gastos corres-

47


Avelino Mirás, Juan Gestal, Antonio Lojo, José Joaquin París y Yayo Longa, en la Sala de Festas O Paraiso, al final del festival. En el suelo el bolso con la recaudación.

pondientes a: orquestas (Los Romero y Tambar) 28.000 pts.; gastos sala O Paraiso: 3.000; murales propaganda Mister Feo: 2.000 pts.; otros gastos: 3.494 pts.

IV Festival Mister Feo Se celebró el 6 de julio de 1975 en la Sala de festas O Paraiso. En esta edición contamos con tres guaSr. Eduardo, Feo Local

Marina Ponte Santasmarinas y otras dos guapas azafatas

pas azafatas, una de ellas Marina Ponte, la propietaria de Cosmos Moda en Santiago, que acabó casandose con Julian, un vecino de Louro, y con una presentadora de excepción, Mariluz Villar, locutora de Radio Galicia y actriz del Teatro de Cámara DITEA. El festival estuvo animado por las orquestas Micron’s y Romero. José Luis, Feo Forastero

Hubo ademas de importantes premios en metálico (5.000; 2.000 y 2.000 pts) y los correspondientes

48


mon Fernández, y Feo Forastero Arufe. Se recaudaron netas 113.411 pts.

V Festival Mister Feo Se celebró el 4 de julio de 1976 en la Sala O Paraiso, encargandose de su presentación los acto-

El Jurado: Compuesto por el Sr. Carou, Antonio Vazquez, Juan Carpintero y unas hermosas jóvenes

Títulos acreditativos expedidos, igual que en las restantes ediciones, por la Real Academia de Fe-

os do País, que les acredita como feos y les habilita para el libre ejercicio y disfrute de dicha prebenda, numerosisimos regalos para los ganadores que resultaron ser: SuperFeo: José Fernández

Sestayo,

alias

res del Teatro de Cámara DITEA, Lucrecia Carril y

Miché; Feo Local Ra-

Manuel y Amenedo, siendo amenizado por los afamados conjuntos Queimada (el conjunto más prestigioso del momento, equivalente a lo que hoy son Paris o Combo Dominicano) y Salneses.

La sala como en todas las ediciones anteriores y posteriores estaba abarrotada como puede apreciarse en la foto.

SuperFeo de Galicia: José Fernández Sestayo, alias Miché

Mariluz Villar, la presentadora

Feo Forastero Arufe

Feo Local: Ramón Fernández

49


mada y Amistade. Fue presentado por los muradanos José González García, empresario armador y gerente de la Mercedes en Toledo, conocido

cariñosa-

mente como Pepe mexillón,

y

el

miembro de la Comision, Tuno Martinez Caamaño que

Feo Forastero el

estuvieron

holandés Jan Jane.

dos por dos guapas

Feo Local Bartolo Figueroa

Y

los

auxilia-

ganadores

azafatas

ademas de impor-

murada-

nas (Isabel y María

tantes premios en metalico se reparie-

El presentador,

ron gran cantidad de

José González García

regalos

José). Como jurado participaron,

entre

otros, dos ilustres y

muy queridos muradanos, que ya no están con no-

Los ganadores fue-

sotros, Santiago Fernández, o Chimpote, y Marceli-

ron,

no García (Marcelino da Rabela) tambien miembro

SuperFeo

de

Galicia Esteban La-

de la Comisión.

go Uhía; Feo Local SuperFeo de Galicia

Bartolo Figueroa, y

Esteban Lago Uhía.

Feo Forastero el holandés Jan Jane.

Entre los asistentes tambien se sorteaban regalos, en esta ocasión fueron (un florero; unas gafas luminosas; un cuadro; un album de fotos; dos ceniceros y mecheros; 4 botellas de licores (ponche, licor 43, menta, y wisky) y 4 botellas de vino. Dos azafatas muradanas: Isabel y María José

VI Festival Mister Feo Esta edición que se celebró

el 10 de julio de 1977, fue precedida, yendo con los tiempos, por una elección democrática de las orquestas que participarian en el festival por parte de los asistentes habituales a la Sala de Fiestas O Paraiso, resultaron elegidas: Quei-

50


Como en ediciones anteriores los regalos fueron

O Paraiso eligieron democraticamente las orques-

muy numerosos.

tas que fueron Lembranza y Amistad.

Super Feo de Galicia: Antonio García, O Fetoso

Feo local José Manuel Fernández Fuentes

Los

ganadores

fueron

Super Feo de Galicia: Antonio García, O Fetoso; Feo local José Manuel Fernandez Feo Forastero Jaime Lago Insua.

Fuentes,

Al igual que en ediciones anteriores fueron muy numerosos los concursantes, lo que hizo que la

y

elección de los ganadores resultade muy reñida.

Feo Forastero Jaime La-

Al final se alzaron con los premios: Luis Cubelo

go Insua.

VII Festival Mister Feo Se celebró el 9 de julio de 1978 en la Sala de Festas O Paraiso, el último que se iba a celebrar allí. Fue presentado por el muradano Fernando Lago Lorenzo, Delegado en Muros del Instituto Social como Super Feo de Galicia; Manuel Malvarez co-

de la Marina.

mo Feo Local y M. Kron como Feo Forastero. Los

Al igual que el año anterior los asistentes a la Sala

premios y regalos para sorteo entre los asistentes tambien fueron superabundantes, entre ellos destacar una bicicleta.

El presententador de 1978 , Fernando Lago Lorenzo.

51


naza de lluvia hizo que muchas de las personas

VIII Festival Mister Feo

que habían venido para asistir al Festival optasen

Se celebró el domingo 6 de julio de 1980 en la Pla-

por no entrar ni pasar por taquilla. Los bares del entorno hicieron su agosto sin que les costase nada, e incluso más, recuerdo a uno al que le pedimos nos prestase unas sillas para los miembros del jurado y se negó. Los miembros de la comisión nos sentimos muy defraudados por la enorme falta de

Miembros del jurado de la VIII edición (1980)

solidaridad. También hubo intentos de tirar las vallas estimulados y capitaneados por personas “de respeto” lo que también nos sorprendió mucho y

za de la Pescadería. Fue presentado por Ezequiel

nos hizo plantearnos seriamente que ya era el mo-

Perez Montes, periodista y locutor de TVE y estuvo

mento de dejarlo. Este fue el último Festival Mister

amenizado por las or-

Feo que se organizó.

questas: Los españoles

No tengo el nombre de todos los ganadores, solo el

(la de mayor fama en

apodo cariñoso del Super Feo de Galicia: Chichí.

aquel momento, que por

Por las fotos seguro que les localizaran.

su precio no había actuado en O Paraiso) y Voces y gritos. Al igual que en ediciones El presentador de 1980, Ezequiel Pérez Montes.

anteriores los regalos fueron numerosisimos. La lluvia estuvo presente

du-

rante

mu-

chos

mo-

mentos del festival. La

———X———

inicial ame-

52


53


DATOS DE LAS EXPOSICIONES FILATÉLICAS CABALGATA

REYES DE MUROS ORGANIZADAS POR LA SOCIEDAD FILATÉLICA Y NUMISMATICA MURADANA Por Julián Costa Calderón

desde la solicitud, para todos los trámites: concesión

Presidente Sociedad Filatélica de Muros y Ex-Presidente Cabalgata Reyes.

y confección del matasellos. Si se organizó la exposición filatélica durante los días 5 y 6 del mes de Enero año 1978, siendo muy visitada.

El Profesor Don Juan Jesús Gestal Otero, me ha interesado que participe con un artículo, para el libro conmemorativo del

50° Aniversario Fundación de la "COMISIÓN CABALGATA REYES DE MUROS”. He aceptado, y al localizar en mi archivo la documentación, me ha traído recuerdos muy agradables de mi colaboración en las Juntas Directivas y luego como Presidente de la Comisión Cabalgata de Reyes de Muros. En especial, el trato diario muy cordial con todos los compañeros, y los grandes logros que se consiguieron, conjuntamente, durante los años de

1977 a 1981. La Sociedad Filatélica y Numismática Muradana — Muros, en muy especial y estimada colaboración y con el patrocinio de la "Comisión Cabalgata de Reyes de esta Villa y Municipio de Muros. Hemos logrado organizar cuatro Exposiciones Filatélicas, en los siguientes años: 1978 — 1979 — 1980 y 1981. Que fueron instaladas en el Salón-Biblioteca del Ayuntamiento de Muros. Lamentablemente, estas exposiciones filatélicas, no se pudieron seguir organizando

por la carencia de un local apropiado, en el que se pudieran exponer las buenas colecciones y estudios

En las siguientes exposiciones filatélicas. sí que fue-

filatélicos de los muradanos y también de distintas

ron concedidos los correspondientes matasellos, que

poblaciones de Galicia, que todos, siempre han cola-

fueron utilizados solamente en la Oficina temporal,

borado con gran interés y desinteresadamente.

instalada en el recinto exposición. Lo que sí continúa organizándose año tras año, es la

5-Enero 1978 — En esta primera exposición filatéli-

Cabalgata de Reyes de Muros. En estos días, están

ca, no fue posible la concesión de un

organizando los actos del 50° Aniversario de la fun-

Matasellos especial de Correos, dado el corto plazo,

dación "Cabalgata de Reyes de Muros " y Ia " Cabal-

54


gata " para el próximo día 05 de Enero del año

Sobre especial : Impresión, totalidad del retablo , de

2016.

fotografía.

EXPOSICIONES FILATELICAS A LAS OUE LES FUE CONCEDIDA EL MATASELLOS ESPECIAL Para las exposiciones filatélicas de los años 1979 — 1980 y 1981, les fueron concedidos por la Dirección General de Correos, los matasellos especiales conmemorativos, con el diseño y texto que les hemos solicitado. Los cuales fueron utilizados en Ia Oficina temporal de Correos, instalada en el recinto de la exposición filatélica. Siendo utilizado el matasellos, por un funcionario del Cuerpo de Correos, durante los días y horas, convenidas. Se editaron sobres a todo color. Las ilustraciones son de las fotografías que hizo D“ Perpetua Malvárez Gil, de los retablos existentes en la ex — Colegiata y Parroquia de San Pedro de la Villa y Municipio de Muros. Siendo distintos los motivos así como el tipo de impresión, lo que detallo: Días: 5 y 6 de Enero año 1979. Motivo : Adoración de los Reyes Magos al " Niño

Días: 5 y 6 de Enero año 1981.

Dios".

Motivo: Presentación en el Templo al “ Niño Dios " por la Santísima Virgen María y San José. Matasellos : Fragmento central del retablo y texto. Diámetro: 32 m/m. Sobre especial: Impresión, totalidad del retablo. Dibujo con plumilla a todo color, de Don Santiago Rosales Ardá. Estas citadas exposiciones filatélicas fueron inauguradas por Don Paulino Lago Chouza, Alcalde Presidente del Ayuntamiento de Muros y demás autorida-

des locales y de la Xunta de Galicia, que fueron inviMatasellos : Fragmento central del retablo y texto.

tados, Pregonero de las Fiestas y miembros de Ia

Diámetro: 32 m/m.

Comisión Cabalgata de Reyes de esta Villa de Mu-

Sobre especial : Impresión, totalidad del retablo. En

ros. Lográndose un gran éxito , al ser numerosos los

relieve a todo color.

que las visitaron.

Días: 5 y 6 de Enero año 1980.

No dudo, que las Cabalgatas muradanas continua-

Motivo : Adoración de pastores y entrega de presen-

rán celebrándose durante muchísimos años más. A

tes al " Niño Dios".

todos, los organizadores y colaboradores, mis felici-

Matasellos : Fragmento central del retablo y texto.

taciones, con mí deseo de que sigan en esta línea,

Diámetro: 30 m/m.

de bien hacer y si es posible, que se superen.

55


COLABORA:

CONCELLO DE MUROS

56


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.