Vrijwilligersbeleidsplan by Museum Hof van Busleyden

Vrijwilligers beleidsplan 2014-2019

Inhoudstafel 1. Inleiding

2. Missie

3. Visie

4. Strategische en operationele doelstellingen

5. Meetindicatoren

6. Meerjarenplanning

7. Begroting

Bijlage 1 – Trends in het vrijwilligerswerk

Bijlage 2 – Stappenplan beleidsplanningsproces

Bijlage 3 – Conclusies SWOT-analyse

1. Inleiding Stilaan krijgt het vrijwilligersbeleid van de stad Mechelen vorm. Een scherpe kijk op het eigen functioneren, de uitdagingen en mogelijkheden zijn een voorwaarde om de werking van verschillende diensten op elkaar af te stemmen en te versterken. De vrijwilligerswerking van de Erfgoedcel stoelde lange tijd op een niet-geformaliseerde visie, die past binnen het globale beleid van de Erfgoedcel. Het is een geïntegreerd en integraal beleid1 dat inzet op maatwerk, ondersteuning, ontsluiting en kennisdeling. Zowel de omvang van de vrijwilligerspool als de wil om de expertise te delen2 zette de Erfgoedcel aan tot het schrijven van dit beleidsplan. In 2006 is de Erfgoedcel gestart met een ploeg van 12 vrijwilligers. Anno 2014 is de vrijwilligerspool uitgebreid tot een vaste kern van een 50-tal leden. De Erfgoedcel heeft vrijwilligers voor eigen projecten, maar zendt hen ook uit naar partnerorganisaties. Ze behoudt steeds de algemene coördinatie en blijft het aanspreekpunt voor de vrijwilligers. De dagdagelijkse begeleiding van deze vrijwilligers gebeurt door de partnerorganisatie. De voorbije jaren werden veel vrijwilligers ingezet voor registratieprojecten, zoals bij het Stadsarchief Mechelen, bij Circus Ronaldo (i.s.m. Het Firmament) en in de historische kerken in de binnenstad. Naast de ondersteuning van het lokale erfgoedveld beoogt de vrijwilligerswerking van de Erfgoedcel mensen vanuit hun eigen specifieke interesses in contact te brengen met erfgoed. Ze groeien in hun engagement en vormen samen een erfgoedgemeenschap met een brede en diverse erfgoedinteresse. De bloeiende en uitdijende vrijwilligerswerking vereist de ontwikkeling van een toekomstvisie. Dit beleidsplan wil dan ook een werkinstrument zijn dat de bakens uitzet voor een sterke en dynamische vrijwilligerswerking. Het moet een antwoord bieden op verschillende vragen: Hoe kan de huidige werking blijven groeien? Hoe kunnen we meer vrijwilligers prikkelen om afhankelijk van hun wensen erfgoedspecialisten of –generalisten te worden? Wie kunnen we van dienst zijn met deze vrijwilligerswerking? Wat zijn de voorwaarden om vorm te geven aan zo’n erfgoedvrijwilligerswerking?

1 Integraal betekent dat je in je doelstellingen en bij je erfgoedacties het geheel in het oog houdt: de diverse soorten erfgoed (kunstvoorwerpen, andere objecten, documenten, verhalen, tradities…) en alle basisfuncties (verzamelen, behoud en beheer, onderzoek en publiekswerking en –werving). Geïntegreerd wil zeggen dat je als erfgoedsector wisselwerkt met andere beleidsdomeinen: onderwijs, jeugd, senioren, onroerend erfgoed, toerisme… 2 Expertiseopbouw en -deling is een van de Vlaamse beleidsprioriteiten voor het cultureel-erfgoed: (http://www.kunstenenerfgoed.be/sites/default/files/uploads/pdf/ced2012_ub1_deftekst_bs_20121026.pdf)

4 Uit ervaring weet de Erfgoedcel dat er een duidelijk kader nodig is dat de werking structureert en afbakent. Realistische verwachtingen bij alle betrokkenen zijn een voorwaarde om te slagen. Om die verwachtingen in kaart te brengen, ging aan dit plan een heel beleidsplanningsproces vooraf. Daarin werden de noden en wensen van de vrijwilligers getoetst aan de verwachtingen en wensen van de partners. De verschillende stappen in het beleidsplanningsproces werden beschreven in bijlage 1. De samenvatting van de uitgevoerde SWOT-analyse vindt u in bijlage 2.

ÂŠ David LegrĂ¨ve

2. Missie De Erfgoedcel (initieert en) coördineert een efficiënt vrijwilligersnetwerk dat de zorg voor en ontsluiting van erfgoed in Mechelen en de regio ter harte neemt. Zo ontstaat een actieve erfgoedgemeenschap. De vrijwilligerswerking betekent een meerwaarde voor zowel de erfgoedvrijwilligers, de partnerorganisaties als de Erfgoedcel doordat ze op maat van alle betrokkenen wordt gesneden. Ieders deskundigheid en mogelijkheden worden optimaal ingezet. Een gerichte communicatie en waarderingsstrategie waarborgen een nauwe betrokkenheid. Het dynamische beleid en afsprakenkader geven de vrijwilligerswerking een duidelijke, duurzame structuur.

3. Visie De Erfgoedcel wil met haar vrijwilligerswerking mensen op een laagdrempelige manier in contact brengen met erfgoed en hun engagement en competenties valoriseren. De eigenheid van de Erfgoedcelwerking is hierbij steeds het uitgangspunt. Gestart op kleine schaal, kende de vrijwilligerswerking de voorbije jaren een gestage groei. Ze ondersteunt niet enkel eigen projecten van de Erfgoedcel maar ook de werking van andere erfgoedorganisaties die nood hebben aan extra draagkracht. De Erfgoedcel neemt dus een coördinerende rol op t.a.v. individuele erfgoedvrijwilligers en partnerorganisaties, waarnaar vrijwilligers worden uitgezonden. Het verenigingsleven dat zich inzet voor de zorg voor en ontsluiting van erfgoed kan beroep doen op het algemeen ondersteuningsbeleid van de Erfgoedcel, maar valt buiten het bestek van dit vrijwilligersbeleidsplan. De scope van het vrijwilligersbeleid betreft zowel Mechelen als de regio. De mate waarin de Erfgoedcel haar coördinerende rol op kan nemen, varieert wel. Waar ze in Mechelen werkelijk als spelverdeler optreedt, zal ze in de regio eerder een stimulerende rol opnemen en focussen op expertisedeling. De vrijwilligerswerking steunt op een strikt maar dynamisch afsprakenkader. Het is essentieel dat iedereen zich achter de basisprincipes van het uitgetekende beleid schaart. Enkel dan is het mogelijk om vrijwilligers bij meerdere partnerorganisaties in te schakelen met de zekerheid dat ze een gelijkaardige omkadering krijgen. Het kader is niettemin dynamisch in die zin dat het aangepast kan worden aan evoluties en nieuwe trends in het vrijwilligerswerk en de erfgoedsector, nieuwe partners of andersoortige projecten. Dit uiteraard steeds in onderling overleg.

6 Het vrijwilligersnetwerk is erop gericht om de noden, mogelijkheden en wensen van organisaties en vrijwilligers zo optimaal mogelijk op elkaar af te stemmen. De vrijwilligerswerking van de Erfgoedcel betekent voor de Erfgoedcel en haar partners een ondersteuning: de vrijwilligers zorgen dat bepaalde taken op een meer kwalitatieve manier kunnen gerealiseerd worden of dat taken die anders uitbesteed zouden worden, toch binnen de organisatie kunnen gebeuren. Dat betekent dat vrijwilligers de professionele werking niet vervangen, maar deze versterken en een kwalitatievere dienstverlening verzekeren. De Erfgoedcel en haar partners hebben permanent aandacht voor de realisaties van de vrijwilligers. Waarderingsacties worden structureel ingebouwd in het vrijwilligersbeleid en houden rekening met de verschillende motivaties van de vrijwilligers. Het waarderingsbeleid wordt afgestemd met de partners en kan d.m.v. samenwerkingsverbanden tot nieuwe mogelijkheden leiden. Er wordt in overleg met de partners een transparant en consequent vergoedingsbeleid gevoerd. De Erfgoedcel kiest ervoor om enkel reĂŤle kosten te vergoeden. Vorming en waardering vormen een hoeksteen in het vrijwilligersbeleid van de Erfgoedcel, met aandacht voor alle vrijwilligers.

ÂŠ Erfgoedcel Mechelen

4. Strategische en operationele doelstellingen SD 1. De Erfgoedcel voert een dynamisch vrijwilligersbeleid voor de Mechelse en regionale erfgoedwerking. OD De Erfgoedcel onderzoekt de noden van en mogelijkheden tot samenwerking inzake vrijwilligersbeleid. Ze doet dit vanuit het perspectief van de drie betrokken partijen: Erfgoedcel, erfgoedpartners en erfgoedvrijwilligers. OD De Erfgoedcel bewaakt samen met haar partners de grens tussen professionele en vrijwilligerstaken. OD De Erfgoedcel maakt met de erfgoedpartners duidelijke en haalbare afspraken over ieders rol en verantwoordelijkheden t.o.v. en beschikbaarheid voor de erfgoedvrijwilligers. De Erfgoedcel coacht en begeleidt haar partners in functie hiervan en overlegt op regelmatige basis met hen over de vrijwilligerswerking. SD 2. De Erfgoedcel neemt voor de Mechelse erfgoedvrijwilligerswerking de rol van coĂśrdinator op. OD De Erfgoedcel zorgt voor een efficiĂŤnte screening van erfgoedvrijwilligers waarbij profielen en verwachtingspatronen van zowel de vrijwilligers als de (partner) organisaties op elkaar worden afgestemd. OD De Erfgoedcel trekt nieuwe vrijwilligersprofielen aan indien dit vereist is voor de vrijwilligerswerking. OD De Erfgoedcel verwijst vrijwilligers wiens profiel niet past binnen de vrijwilligerswerking van de Erfgoedcel door naar andere mogelijke geschikte partners. SD 3. De Erfgoedcel communiceert duidelijk en (voldoende) regelmatig met de erfgoedvrijwilligers om hen te informeren over en te betrekken bij haar werking. OD De Erfgoedcel informeert de erfgoedvrijwilligers over relevante aspecten van haar werking. Ze stemt de vorm en hoeveelheid van de informatie af op de noden van de verschillende vrijwilligers. OD De Erfgoedcel organiseert met alle betrokken partijen evaluatie- en planningsmomenten over de projecten waarvoor de erfgoedvrijwilligers worden ingezet.

8 OD De Erfgoedcel onderzoekt of er nood is aan meer onderlinge communicatie tussen de erfgoedvrijwilligers binnen specifieke projecten en faciliteert indien nodig deze communicatie. SD 4. De Erfgoedcel voert een gedifferentieerd waarderingsbeleid waarin alle erfgoedvrijwilligers zich erkend en geapprecieerd voelen. OD De Erfgoedcel zorgt voor een voldoende afwisselend aanbod aan waarderingsmechanismen, dat voldoet aan de verschillende motivaties van de erfgoedvrijwilligers. Ze stimuleert ook haar partnerorganisaties in hun waarderingsbeleid. OD De Erfgoedcel heeft aandacht voor de realisaties van haar erfgoedvrijwilligers en communiceert hierover naar haar doelpubliek. OD De Erfgoedcel zoekt actief naar nieuwe waarderingsmechanismen voor haar erfgoedvrijwilligers. SD 5. De Erfgoedcel voorziet een permanente vorming van haar vrijwilligers, zodat zij hun taken optimaal kunnen uitvoeren en hun talenten verder ontplooien. OD De Erfgoedcel stippelt haar vormingsbeleid uit in samenspraak met alle betrokken partijen om de noden en mogelijkheden zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Dit vormingsbeleid is aangepast aan de verschillende projecten en taken. OD De Erfgoedcel zorgt ervoor dat elke nieuwe erfgoedvrijwilliger, voor hij aan de slag gaat, voorbereid wordt op zijn taken. Voor alle erfgoedvrijwilligers wordt specifieke begeleiding voorzien i.f.v. hun taken. OD De Erfgoedcel heeft permanent aandacht voor de competenties en talenten van haar vrijwilligers. Ze monitort de competenties i.f.v. doorgroeimogelijkheden voor de vrijwilligers. OD De Erfgoedcel gaat op zoek naar partnerschappen om haar vormingsaanbod voor de erfgoedvrijwilligers te verruimen.

5. Meetindicatoren • De Erfgoedcel evalueert jaarlijks de vrijwilligerswerking met haar partners via een bevraging, waarbij gepeild wordt naar tevredenheid over samenwerking, taken, kwaliteit en vorming. De totale score voor tevredenheid bedraagt 80 %. • De Erfgoedcel en haar partners evalueren de vrijwilligerswerking samen met de vrijwilligers via bevragingen en evaluatiemomenten. Er wordt gepeild naar tevredenheid over taken, opvolging en coördinatie, vorming en waardering. De totale score voor tevredenheid bedraagt 70%. • Alle vrijwilligers stromen door naar een passende taak of worden doorverwezen naar andere partners. • Na bevraging van de vrijwilligers over hoe zij info willen ontvangen, wordt de communicatie van de Erfgoedcel door 80% van de vrijwilligers opgepikt. • Evaluatiemomenten worden door 70% van de vrijwilligers bijgewoond. • De Erfgoedcel organiseert minstens twee vrijwilligersactiviteiten/ontmoetingsmomenten per jaar. • Elke belangrijke realisatie binnen een vrijwilligersproject wordt via minstens een kanaal gecommuniceerd (website, Facebook-pagina, nieuwsbrief, persbericht,…) • De Erfgoedcel organiseert met haar partners minstens één inhoudelijke vorming per jaar voor haar vrijwilligers.

6. Meerjarenplanning Doorlopende acties 2014-2019 SD

Actie

1.1

Duidelijke taakafspraken opstellen voor de vrijwilligers

1.1

Ambities van de samenwerking duidelijk maken voor alle betrokken partijen

1.3

Afsprakenkaders omschrijven

1.3

Opvolgen van afspraken door vrijwilligerscoรถrdinator

1.3

Structureel overleg met alle partners

2.1

Erfgoedpartners omschrijven duidelijk hun vrijwilligerstaken

2.2

Onderzoek naar vrijwilligerswerkingen in aangrenzende sectoren

2.2

Naast elkaar leggen van profielen en noden

2.3

Duidelijke afspraken maken binnen een stedelijk vrijwilligersbeleid

3.2

Evaluatie- en planningsmomenten organiseren

3.3

Optimaliseren van communicatie

4.1

Mogelijkheden tot uitbreiden van cultureel aanbod (gratis/kortingstarief) voor de vrijwilligers onderzoeken

4.1

Gelijkwaardigheid verzekeren, ook bij de partners. Duidelijke lijnen trekken en afspraken maken

4.1

Samen met de erfgoedpartners activiteiten organiseren

4.2

Aandacht in nieuwsbrief voor wat vrijwilligers doen

4.2

Vrijwilligersrealisaties meer publiek maken (o.a. persaandacht voor groepsrealisaties)

4.3

Vrijwilligerscoรถrdinator tijd en ruimte geven voor creatieve waarderingsmechanismen

4.4

Permanent aandacht voor het werk van de vrijwilligers

5.1

Noden erfgoedcel en erfgoedpartners onderzoeken

5.1

Budget opstellen

5.2

Noden van de vrijwilligers bevragen

5.2

Basispakket ontwikkelen voor alle vrijwilligers

5.2

Per taak/ project de noodzakelijke vormingen oplijsten

5.3

Doorgroeimogelijkheden onderzoeken

5.3

Gebruik maken van cv van vrijwilligers

5.4

Alternatieve vormingsmogelijkheden onderzoeken (sector, vrijwilligers zelf,...)

12 Specifieke acties in 2014 1

1.2

Beschrijven van de 4 basisfuncties van professionele medewerkers (verzamelen, bewaren, onderzoeken, ontsluiten)

1.3

Vertaling van de strategische doelstellingen in een communicatiedocument voor de partners

3.1

Vrijwilligers bevragen over de manier waarop ze info willen ontvangen

3.3

Bij een volgende evaluatiemoment van de verschillende projecten de communicatiestrategie scherper stellen

4.1

I.s.m. FARO de mogelijkheden van OSCAR onderzoeken

Specifieke acties in 2015 1

1.2

Afspraken maken met personeelsdienst + gebruik maken van competentieprofielen van FARO voor de vrijwilligers

2.1

Structureren en onderzoeken hoe de eerste screening van vrijwilligers professioneler kan (bevragen personeelsdienst)

7. Begroting 2014 Vorming door

2015

2016

2017

2018

2019

1.200,00

950,00

40,00

60,00

100,00

1.400,00

100,00

50,00

3.790,00

3.760,00

externen Catering Workshops/ toegangstickets/â&#x20AC;Ś Economaatskosten/ aankoop materiaal Vervoersonkosten Varia TOTAAL

Bijlage 1 – Trends in het vrijwilligerswerk Vrijwilligers zijn in Vlaanderen actief in de meest uiteenlopende sectoren, zoals gezondheidszorg, cultuur, onderwijs, sport enz. Over deze verschillende domeinen heen is er een duidelijke omschrijving van wat vrijwilligerswerk is. De wet op het vrijwilligerswerk (2005) zorgde voor duidelijkheid in het statuut van de vrijwilliger: Vrijwilligerswerk is “elke activiteit die onbezoldigd en onverplicht wordt verricht, ten behoeve van één of meer personen, andere dan degene die de activiteit verricht, van een groep of organisatie of van de samenleving als geheel; die ingericht wordt door een organisatie anders dan het familie- of privé-verband van degene die de activiteit verricht; en die niet door dezelfde persoon en voor dezelfde organisatie wordt verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire aanstelling.”3 Leeftijd, opleidingsniveau, sociaal-economische status en etniciteit spelen een belangrijke rol in de mate waarin mensen aan vrijwilligerswerk doen. Over het algemeen doen ouderen meer vrijwilligerswerk dan jongeren. Vrijwilligerswerk is veel minder evident voor laaggeschoolden, werklozen en allochtonen. In Vlaanderen wordt geschat dat ruim een miljoen mensen regelmatig aan vrijwilligerswerk doet, aan gemiddeld ruim 5 uur per week. Het Sociaal en Cultureel Planbureau in Nederland stelt in haar publicatie Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015 (2007)4 een aantal maatschappelijke ontwikkelingen vast die ook op het vrijwilligerswerk een invloed hebben. De belangrijkste daarvan is individualisering. Traditionele verbanden (familie, kerk, buurt) gaan stilaan verloren, waardoor er ruimte ontstaat om zich naar eigen interesses en behoeften te organiseren. Daarnaast zijn er vier andere processen die een invloed hebben op de vrijwillige inzet: • Informalisering, waardoor omgangsvormen losser worden; • Informatisering met ontwikkelingen op technologisch vlak; • Intensivering met behoefte aan verandering; • Internationalisering waarbij sociale en culturele instellingen veranderen

www.vrijwilligerswetgeving.be, geraadpleegd op 24.09.2013

DEKKER (P.) e.a. Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015. Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, juni 2007.

15 Het laatste decennium tekenen er zich duidelijk voelbare trends af m.b.t. vrijwillige inzet . Vaak wordt gedacht dat het aantal vrijwilligers afneemt. Dat spreken verscheidene onderzoeken tegen. Er wordt niet minder aan vrijwilligerswerk gedaan, wel anders. In plaats van de klassieke langdurige inzet gaan mensen zich vaker voor een korte periode engageren of een specifieke taak opnemen. We spreken dan over episodisch vrijwilligerswerk. Daarnaast is er steeds meer variatie in de manieren waarop aan vrijwilligerswerk gedaan wordt. De oude vormen blijven bestaan en er komen nieuwe bij. Sommige van die nieuwe vormen zoeken de grens op van het vrijwilligerswerk, waarbij bv. burgerparticipatie als een vorm van informeel engagement kan beschouwd worden. Daartegenover staan vormen van erg formeel vrijwilligerswerk zoals werknemersvrijwilligerswerk, waarbij bv. een teambuildingsdag van een bedrijf ingevuld wordt met vrijwilligerswerk. Ook verplichte stages voor langdurig werklozen of studenten worden soms onder de noemer vrijwilligerswerk ondergebracht. Het vrijwillige karakter van deze soorten van engagement kan in vraag worden gesteld. Opvallend is eveneens de zogenaamde opstapvrijwilliger5; een pas afgestudeerde die op zoek gaat naar vrijwilligerswerk dat aansluit bij zijn studies. In afwachting van een baan, doet men intussen ervaring op en bouwt men een netwerk uit. Kanttekening: Er zal altijd nood blijven aan de klassieke vrijwilliger die zich op regelmatige basis voor lange tijd inzet.

5 Vercauteren (G.). “Voorbij de grenzen van het vrijwilligerswerk… Over opstappende, virtuele en geleide vrijwilligers.” In: FARO | Tijdschrift over cultureel erfgoed. FARO, 2009, jg.2, nr.3, blz 32-39.

Bijlage 2 – Stappenplan beleidsplanningsproces Voor de verschillende stappen van het beleidsplanningsproces kon de Erfgoedcel beroep doen op inhoudelijke ondersteuning van een planningsteam, samengesteld uit verschillende experten in vrijwilligerswerking: • Gregory Vercauteren, stafmedewerker FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw • Marilou Dubois, vrijwilligerscoördinator Herita • Anouk Stulens, afdelingshoofd Erfgoedontwikkeling (Stad Mechelen) • Marijke Boeckx, afdelingshoofd Wijk- en Dorpszaken (Stad Mechelen) • Annelien Van Damme, consulent H30 (Stad Mechelen) • Jorien De Cloedt, stagiaire H30 (Stad Mechelen) • Jacques Van Dam, vrijwilliger Erfgoedcel Mechelen • Rik Vander Elst, vrijwilliger Erfgoedcel Mechelen • Sigrid Bosmans, diensthoofd Erfgoedcel Mechelen • Greet Voorhoof, consulent Erfgoedcel Mechelen Voor de omgevingsanalyse vertrokken we van een aantal studies, waaronder de Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015 van het Nederlandse Sociaal en Cultureel Planbureau6. Daarnaast organiseerden we een bevraging van onze vrijwilligers. Via een online enquête werd gepeild naar hun interesses en motivatie en hun visie op ondersteuning en waardering. Met een aantal vrijwilligers werd nadien een vervolggesprek gevoerd. Vervolgens voerden we persoonlijke gesprekken met een aantal erfgoedpartners waarmee de Erfgoedcel al samenwerkt rond vrijwilligerswerking, of waarmee we in een volgende fase onze vrijwilligerswerking zouden kunnen uitbreiden. Deze gesprekken gebeurden met de Stedelijke Musea Mechelen, het Stadsarchief, de dienst Archeologie, het Speelgoedmuseum, Kazerne Dossin, Het Firmament en het Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen. Bedoeling was om een beter zicht te krijgen op de vrijwilligerswerking van deze organisaties, op hun noden en eventuele verwachtingen t.a.v. de Erfgoedcel. De resultaten van de omgevingsanalyse werden in een SWOT-analyse verwerkt.

DEKKER (P.) e.a. Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015. Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, juni 2007.

Timing Maart 2013 – Week van de vrijwilliger: algemene bevraging van de vrijwilligers September - oktober 2013: start beleidsplanning: • Formulering motivatie • Informatieronde • Samenstelling planningsteam November 2013: gegevensverzameling: • Stakeholdersanalyse • Interne analyse • In kaart brengen trends December 2013 en januari 2014: gegevensverzameling: • Stakeholdersanalyse: bevraging partnerorganisaties (diensten Musea, Stadsarchief en Archeologie + Kazerne Dossin, Speelgoedmuseum, Het Firmament en Aartsbisschoppelijk Archief) Januari 2014: verwerking gegevensverzameling in een SWOT-tabel Februari en maart 2014: • Samenkomsten planningsteam • Bepalen van strategische en operationele doelstellingen • Voorstellen van concrete acties April – juni 2014: • Formuleren van missie en visie • Uitwerking meerjarenplanning en budget • Afronding en eindredactie

Bijlage 3 – Conclusies SWOT-analyse Kansen

Bedreigingen

• Verdere vorming

• Episodisch vrijwilligerswerk

• Episodisch vrijwilligerswerk: vrijwilligers engageren zich voor kortere periodes en/of voor een specifiek project

• Geleid vrijwilligerswerk

• Geleid vrijwilligerswerk: een trend van het meer “verplichte” vrijwilligerswerk voor bv langdurig werklozen of bedrijven die hun werknemers vrijstellen om een engagement op te nemen tijdens de werktijd • Opstapvrijwilligers: jonge vrijwilligers doen ervaring op als opstap naar een eerste job • Samenwerking met partners • Vrijwilligersbegeleiders bij de partners • Ondersteuning vrijwilligerswerking is Vlaamse beleidsprioriteit • Informatisering (mogelijkheden crowdsourcing) • Ondersteuningsverwachting van partners op vlak van vorming • Ondersteuningsverwachting van partners op vlak van wetgeving • Ondersteuningsverwachting van partners op vlak van pool voor eenmalige / korte opdrachten • Waarderingsbeleid is ook bij partners en toekomstige partners aanwezig • Mogelijkheid tot uitreiken van een OSCAR-competentiedocument • De stad gaf in 2013 aan de dienst Wijken dorpszaken de opdracht om een vrijwilligersbeleidsplan voor de hele stad te schrijven

• Minder zicht op de vrijwilligerswerking bij de partners • Noodgedwongen inzet van vrijwilligers voor basistaken bij de partners • Beperking rol provinciaal steunpunt Antwerpen • Problematiek vrijwilligersvergoeding bij sommige partners • Verschil in omkadering van de vrijwilligerswerking bij de partners

19 Sterktes

Zwaktes

• Interesse in erfgoed als motivatie

• Repetitieve taken, langdurige projecten

• Vrijwilligers willen blijvend gevormd worden

• Vrijwilligers kennen de structuren van de stad en de werking van de erfgoedcel te weinig

• Mogelijkheid om vorming aan te bieden • Gedifferentieerd waarderingsbeleid • Belang dat vrijwilligers hechten aan deelname aan het culturele leven als waardering • Centralisering, coördinatie en begeleiding door de erfgoedcel met specifieke consulent vrijwilligerswerking • Zowel inhoudelijke als logistieke taken • Mogelijkheden om mening te uiten

• Niet altijd voldoende taken voor alle vrijwilligers • Uitvoerende taken: vrijwilligers nemen geen beslissingen in projecten of keuzes die gemaakt worden; zij werken mee aan de taken die hen worden aangeboden • Vrijwilligers die nieuwsbrief niet lezen, vinden dat ze te weinig op de hoogte zijn van de werking van de Erfgoedcel • Communicatie tussen vrijwilligers binnen een bepaald project

• Kennis vrijwilligerswetgeving • Instroom op verschillende ogenblikken • Exclusiviteit van een aantal taken • Erfgoedcel is gekend als contactpunt voor vrijwilligerswerk in de sector • Stedelijke structuur • Vrijwilligersnieuwsbrief

• Ruim takenpakket consulent vrijwilligerswerking

20 Conclusies • Nood aan afstemming vormingsmogelijkheden (stad / erfgoedcel/steunpunten) en vormingsnoden eigen vrijwilligers en partners. Rekening houden met problematiek van instroom op verschillende ogenblikken. • Nood aan ander kanaal om sommige vw’s te bereiken • Samenwerking met partners biedt voor iedereen mogelijkheden om waarderingsbeleid verder uit te bouwen (ruimere mogelijkheden); dit wordt ook dr vrijwilligers als belangrijk ervaren. • Nood aan duidelijke taakafspraken tussen coördinator vrijwilligerswerking EGC en vrijwilligersbegeleiders bij de partners + duidelijk kader • Samenwerking met meerdere partners kan oplossingen bieden voor tekort aan taken voor sommige vrijwilligers bij de EGC • Vraag naar pool van vw’s voor kortere of eenmalige taken (coörd. EGC) kan overwogen worden mits duidelijke afspraken rond bvb. vergoeding, omkadering, … Trend tot episodisch vrijwilligerswerk schept mogelijkheden. • Aanbod van inhoudelijke taken is interessant voor opstap- en beroepsactieve vrijwilligers, zeker in combinatie met OSCAR • Overleg met vrijwilligers maakt bijsturing in takenpakket mogelijk (bv. bij langdurige projecten) • Belang van blijvende opvolging wetgeving voor eigen vw-werking en ondersteuning partners (probleem inperking taken prov. steunpunt??) • Erfgoedinteresse vw’s en exclusiviteit van sommige taken maken impact episodisch vrijwilligerswerk beperkt • Ondersteuning vrijwilligerswerking is Vlaamse beleidsprioriteit; EGC kan hier grondig op inzetten. • Beleidsprioriteit digitalisering schept mogelijkheden tot extra taken • Crowdsourcing zou in de toekomst in werking geïntegreerd kunnen worden; minder intensieve omkadering / begeleiding vereist • Zorgen voor betere achtergrondkennis van werking en stad en EGC bij vw’s en hen waar mogelijk betrekken bij keuzes die worden gemaakt i.k.v. projecten waarbij ze betrokken zijn. Interesse is aanwezig. Kan ook tot suggesties voor nieuwe vw’s projecten leiden.