Science News 01/2013 - Service éducatif MNHN Luxembourg by Musée national d'histoire naturelle

1-2013

fir Jonker vun 11 bis 18 Joer

U L . B U L C E C SCIEN

News

As tr on au te st S채it ag 31 e

ng ri d e ov an sc tl i D co S채it 46 S

Info: • Das Licht Säit 6-7 • Der Laserstrahl Säit 8-9 • Science Quiz Säit 12 • Opléisung vum leschte Quiz Säit 13 • Robert Mann, Doktorant um CRP-Santé Säit 14-16 • Aktivitéiten Säit 18-45 • Discovering Scotland Säit 46 • Umellungsziedel Säit 49

Science live iwwert d'ganzt Joer! u Bass du chaf t s Wës. .secnhnik a n Te s e i e r t ? intres -

Hues du iwwer 11 Joer? Wëlls du nei Leit kenne léieren, déi déi selwecht Intressen hu wéis 4 du?

Wann s

Wa jo, da kuck der den neie Programm vum „Science Club“ genee un. De „Science Club“ bitt dir nämlech vill flott Aktivi téiten, wéi zum Beispill verschidden technesch a wëssenschaftlech Work shopen an Experimenter, intressant wëssenschaftlech Ausstellungen am In- an Ausland, „Science Camp“, ….

du un Aktivitéite wëlls deelhuelen, da mell dech beim „Science Club“ per Post (mam Umellungsziedel op der leschter Säit), per E-mail

(science-club@mnhn.lu) oder per Internet

(www.science-club.lu) un. Mee denk drun, d‘Zuel vun deenen, déi kënne matmaachen ass limitéiert. Duerfir, wann s du wierklech un enger Aktivitéit intresséiert bass, da mell dech esou fréi wéi méiglech un.

an Zesummenaarbecht mat der

ience-Club

www.uni.lu

ster 25, rue Mün buerg e tz Lë 60 L-21 50 -4 33 Tel.: 4622 -451 x: Fa p. Ré

w w w .s c ie n

mam "Projet Interactifs Scie ntifiques"

w w w .p in s .l

c e - c lu b .l u

De „Science Club“ ass eng Initiativ vum „natur musée“

w w w . mn h n.l u

Mir soen dem „Fonds National de la Recherche“ merci fir seng finanziell Ënnerstëtzung.

Zum Wesen des Lichts Niemand weiß, was Licht eigentlich ist! Um dem Wesen des Lichts einigermaßen auf die Spur zu kommen, entwarfen Wissenschaftler im Laufe der Jahrhunderte Modelle, mit denen man die experimentellen Erkenntnisse zum Licht möglichst einfach erklären konnte. So zum Beispiel ließ sich die Brechung des Lichts beim Eintritt von Luft in Wasser sehr gut mit der Vorstellung, Licht sei eine Welle, verstehen. Doch die Art

und Weise, wie Materie Lichtenergie aufnehmen und wieder abstrahlen kann, kann man überhaupt nicht mit dem Wellenmodell erklären. Dazu bedarf es der Vorstellung, Licht bestünde aus einem Hagel von Teilchen. Ist nun Licht eine Welle oder besteht Licht aus Teilchen? Heute beantworten Wissenschaftler diese Frage mit der Aussage, Licht sei etwas kompliziertes, das die Eigenschaften sowohl einer fortschreitende Welle als auch eines Teilchenhagels hat.

Licht, eine elektromagnetische Welle Laut Wellenmodell ist Licht also eine elektromagnetische Welle. Eine elektromagnetische Welle ist eine Welle aus gekoppelten elektrischen und magnetischen Feldern. Radio- und Fernsehwellen, Mikrowellen, infrarote Strahlung, sichtbares Licht, UVStrahlung Röntgenstrahlung, radioaktive GammaStrahlung, sind alles elektromagnetische Wellen. Sie alle unterscheiden sich nur durch ihre Wellenlänge.

www.wikipedia.org

Das Licht Die Wellenlänge des Lichts liegt zwischen etwa 400 nm (violett) bis 800 nm (tiefrot). (1 nm = 1 Nanometer ist ein Millionstel Millimeter).

Stromerzeugung mit Licht Die Energie, die im Licht (z. B. Sonnenlicht) enthalten ist, kann in elektrische Energie umgewandelt werden. Diese Umwandlung heißt Photovoltaik und geschieht in den Solarzellen.

urg in Luxemb forschung e in se Solarzellen , ht ehr über Lic öglichkeit aus Willst du m M ften und die ha c finden, so Eigens llen heraus te us rz he Susanne f. o Pr Licht Strom n Workshop vo Luxemburg m a e hm i ne Labor der Un Siebentritt im l) teil. a lv (Campus Be Seite 43. Weiter Infos

.lu op science fang 2013 U u d s n kelen fën Weider Arti

Der Laserstrahl Kaum ein Science-Fiction-Film kommt ohne Laserstrahl aus. Was ist aber ein Laserstrahl? Wo werden sie heute verwendet und können sie wirklich als Waffe eingesetzt werden? Was bedeutet das Wort Laser? Bei einem Laserstrahl handelt es sich um extrem stark konzentriertes Licht und das Wort Laser ist die Abkürzung für Amplification

by Stimulated Emission of Radiation und bedeutet übersetzt Lichtverstärkung durch stimulierte Emission von Strahlung. Wie funktioniert ein Laser? Das Prinzip ist einfach, die Umsetzung aber sehr kompliziert: Im Grunde wird Licht, das sich durch ein spezielles Medium (z.B. ein Kristall, ein Gas oder eine Flüssigkeit) ausbreitet, verstärkt. An beiden Seiten des Mediums sind parallele Spiegel angebracht, die

das Licht reflektieren. Und jedes Mal, wenn das Licht das Medium durchläuft, wird es erneut verstärkt. Die Spiegel reflektieren das Licht so lange hin und her, bis die Strahlen alle in eine Richtung verlaufen und stark gebündelt sind. Einer der beiden Spiegel ist zum Teil durchlässig – dort tritt das gebündelte Licht als Laserstrahl aus. Die Wellenlänge des Lichts liegt zwischen etwa 0,4 mm (violett) bis 0,8 mm (tiefrot). (1 mm = 1 Mikrometer ist ein Tausendstel Millimeter).

Der Laserstrahl Wie wird das Licht verstärkt/ geklont? 1960 gelang es Theodore Maiman zusammen mit seinem Assistenten Charles Asawa zum ersten Mal einen Lasereffekt in einem Rubinkristall zu erzeugen. Sein Rubinlaser enthielt einen zylindrischen Rubinkristall, der von einer wendelförmigen Blitzlampe umgeben war. Das Licht der Blitzlampe gibt den Chrom-Atomen des Rubins zusätzliche Energie, man sagt auch

die Atome werden angeregt. Wenn nun im Rubin des Lasers ein Lichtteilchen auf ein angeregtes Atom trifft, so gibt das Atom ein neues Lichtteilchen ab, das völlig identisch mit dem einfallenden Lichtteilchen ist; die gleiche Farbe, die gleiche Richtung. Aus einem Lichtteilchen werden somit zwei, die genau identisch sind. Wir nennen diesen Prozess, anhand dessen das Laserlicht verstärkt wird, “stimulierte Emission".

Was ist so besonders an Laserstrahlen? Beim ausfallenden Laserlicht sind die Lichtteilchen alle gleich und strömen alle in die gleiche Richtung. Weil das Laserlicht so geordnet ist, können wir es extrem genau steuern und kontrollieren, und das ist der Grund, warum wir es für so viele Dinge einsetzen können. Laserstrahlen sind in der Natur nicht anzutreffen, sondern werden immer künstlich erzeugt.

Was sind die heutigen Anwendungen? Laser werden in sehr vielen Bereichen verwendet: DVDs werden per Laser abgespielt, an der Kasse werden die gekauften Produkte per Laser gescannt, im Fahrzeugbau wird mit Laserlicht geschweißt, mit Laserlicht kann die Form der Augenhornhaut angepasst werden, damit man keine Brille mehr tragen muss,…

Was sind die Gefahren des Lasers? Die Energie eines Laserstrahls reicht allerdings meistens noch lange nicht aus, um Wände zu zersägen, Menschen zu erschießen, oder all das hervor zu bringen, was man in Filmen sehen kann. Die Laser, die in den meisten Laboren stehen, sind völlig ungefährlich. Man kann ohne Probleme die Hand in den Strahl halten, ohne sich zu verletzen. Allerdings darf man niemals direkt in den Laserstrahl

schauen. Unsere Augen sind nämlich so empfindlich, dass der Laserstrahl sie sofort verbrennen würde.

Der Laserstrahl

xemburg hung in Lu Laserforsc SER, Ihre LA r ehr Ăźbe chung Willst du m ie Laserfors d d un n e g un am nd e e hm nw A ne g wissen, so in Luxembur Prof. Peter Plapper im n Workshop vo xemburg (Campus i Lu Un r e d r o Lab il. te ) rg Kirchbe Seite 42 Weiter Infos

Weider

ence.lu 2013 op sci du Ufang s n ĂŤn f Artikelen

Science QUIZ

Opléisung

vum leschte

Science QUIZ

s hate mir gefrot, wat fir en An eisem leschte Science Newemb er an der Stad ass? Nov 4. Evénement den 3. a

• 93 % wossten, dass „Researcher‘s Days“ am Carré Rotondes sinn. • 3 % waren der Meenung, dass et de „Science Festival“ am Grond ass. Dat ass net •

richteg. 3 % waren der Meenung, dass et d‘„Astrodays“ zu Esch-Sauer sinn. Dat ass och falsch.

Aus ären

ënner gezun

mir d'Gew Äntwerten hu

Joer) Majerus (17 r) e in rt a M • (14 Joe • Joé Nitschké(12 Joer) l • Lynn Werde Photo: Pixelio, Uschi Dreiucker

Mann, zin t r e e b m Ro portsmed a m w S vie er Inter ant an d r Dokto Santé nd P cho währe s um CR u d s ll o nn, w ng goen? Robert Ma szäit an d’Fuerschu cée denger Ly

ert l wollt ech et sech iww Ma beemo Nee, dat hu ginn. No n iwwert u er méi wësse vun der d’Joere so n echanismen ysescher tudium a ‘M S d m ge r en h m elo er p engem Bach aft – Fitness an d n ech England – owéint sin sch D n t. se éi ës it v sw ti rt k o A , fir p g S n a er a an d Joer lland g hunn ech 2 unn an Ho d ich ä er B g m er dee zu Lëtzebu Master an e em alährend d als Person ze maan. W ech e Stage afft. h sc n n ge u h er Train Master boratoire zu a sl rt o p am S

– beim g gemaach Lëtzebuer n dem a n se ei l Th Prof. Danie Stage ee Genin. D uerno Dr. Joakim D . ll fa per ge huet mir su ’Méiglechkeet nd gouf et dun t bei raarbesch te k fir eng Do n däer u – en ch maa hinnen ze wor t a haffen. D ech grad sc vun Ufank un es also net all gt. n la p sou ge

inn. An uss fonnt g Léisung m ng sou d’Fuerschu dat mécht t. interessan

m Büro an deelweis u ou mir m Labo, w deelweis a ien Technolog t sou verschidden sten. Mir wat ass ne en te A en a Proband p ip ? . lauter Ch spannend hänken z.B lmen da fi a en n u so un Testper meraen o Phasen, llen 3D-Ka unn heiensd onneeën h ir M mat spezie anz vill D gungen. Da an deene g . Deen hier Bewee at w , ee n ge itéiert ginn ëssi z a n tr a g en er ss m u m gesi teb ung d’Aarbech er Beweeg an Ament ass während d en k n a ch ’S wéi d monoton. geschitt a . reagéieren er k en el d‘G

affs du U wat sch ret de da lo konk g? ganzen Da

geet r Aarbecht Bei ménge éi d , tzungen et ëm Verle fe kréien. La d’Leit beim affen ech h sc ee n ge Méi hanesche ec un de biom ngen. afverletzu Risike vu L Zäit nge meng Ech verbré

annend Wat ass sp un denger ? Aarbescht

schung An der Fuer aachen en sech d’S entweckel mir ei b A séier. dacks ganz el u w b O : u so ass dat och ktur wësse Stru ge g en h ec escht rb a oktora a menger D ganz oft zu t et hun, kënn eng , wou séier er m le b Pro

ann, ert M medezin b o R am rts iew m der Spo v r e t n a In rant Dokto Santé P um CR o Wëlls du n oktorat dengem D r gäer an de g n u Fuersch bleiwen?

or fir m Ufank w Mäin Ziel a ort p S n iwwer méi Wësse t éi it v Akti a physesch ann ech W . n ie ré ze k Doktorat m mat menge gäer n, géif ech fäerdeg sin . en d en uw dat Wëssen sserdeem Au äer wéilt ech g un o ti la u p d'Po g er u vu Lëtzeb

méi rgendswou oder soss ie an. Ech kann m , beweeglech efinitiv soen ee d et n awer lo gen ft n u k u Z der wat ech an . n a m t er ä w

NN Robert MA D

du Ufang foë fënns Weider In ience.lu 2013 op sc

ort

ine du Sp h e en Médec Etudiant P ch er h ec R e de Laboratoir te.lu n@crp-san n a m t. er rob ipps.lu .t w ttp://ww Website: h

Aktivitéiten: 13 Joer n a 1 1 t n e h c tës Säit 18-29

5 Joer 1 n a 3 1 t n e tësch Säit 30-39

n 18 Joer a 5 1 t n e h c s të Säit 40-46

vun 3 11 - 1 Joer

tor bauen Reedkontakchtdems, oden 2. Februar 2013 Sams

bauen e ganz Mirspeziellen Elektromotor, e Reedkontaktmotor, zesummen a léiere säi Fonktiounsprinzip kennen. Dëse faszinante Motor fonktionéiert duerch d'géigesäiteg Ofstoussen vun 2 Magnéite.

6 Euro

Rendez-vous: um 14:30 am Auer (zréck 17:00 Auer) n 'natur musée' am Gron

Responsabel: Eugène SCHILTZ PINS Crew

www.pins.lu

vun 3 11 - 1 Joer

z entinshäer13 Mad Lab : inVdeas,lde n 11. Februar 20 Mé

dësem AnAtelier kanns du ee

Valentinshäerz zesummeléiden a léiers verschidde elektronesch Baudeeler méi no kennen. En ideale Kado fir Valentinsdag! (14.02.2013)

z n a k a V

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 17:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

06 Euro

Responsabel: Michel WILWERT Geograf

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

Vullenzuch

. Februar 2013

Mëttwochs, den 13

probéieren Mirerauszefannen, wéi de Vullenzuch erfuerscht gëtt, a gesinn wéi Vullen op der Fudderplaz beréngt ginn.

z n a k a V 4 Euro

Rendez-vous: um 09:30 am Auer (zréck 11:30 Auer) n 'natur musée' am Gron

Responsabel: Claude HEIDT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

t Der heiße Duarra20h13

Donneschteg, den

14. Febr

dat Spill "heiβer Selwer Draht" zesummebauen an esou verstoen, wat e Stroumkrees ass.

z n a k a V

Rendez-vous: um 15:00 Auer (zréck 17:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

06 Euro

Responsabel: Patrick DELHALT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

netismus Kompass ades,Mdeang21. Februar 2013 Donnesch

mat Magnéiter Experimenter a Stroum. Mir bauen ënner anerem 2 verschidde Kompassen, déi s du och kanns mat heem huelen.

6 Euro

Rendez-vous: um 15:00 am Auer (zréck 17:00 Auer) n 'natur musée' am Gron

Responsabel: Patrick DELHALT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

us Pabeier a n e u a b e k c é r B erz 2013 mschdes, den 2. Mä Sa

dësem Workshop Anléiers du verschidde

Bréckentype kennen. Du kanns selwer eng Bréck vun denger Wiel aus Pabeier bauen. Um Enn gëtt dann all Bréck op hir Stabilitéit getest.

Auer Rendez-vous: um 14:00 (zréck 16:00 Auer) op der Uni Lëtzebuerg Campus Kierchbierg

04 Euro

Responsabel: Danièle WALDMANN

Bauingenieurin

www.uni.lu

vun 3 11 - 1 Joer

en en a spier20 h ic r ie im h C Mäerz 13 Kosmetika Samschdes, den 9. déi faszinéierend Entdeckt Welt vun de Kosmetika!

An dësem Atelier kritt Dir en Abléck an d’Chimie vun dëse Produkter an Dir kënnt Är eege Gamm vun Hautcrèmen, Shampoingen, Lëppestëfter a souguer en eegenen Deo mat selwer hiergestallte Gerécher maachen.

6 Euro

Rendez-vous: um 10:00 am Auer (zréck 12:00 Auer) n 'natur musée' am Gron

Responsabel: João MARTINS

Chemiker

www.pins.lu

vun 3 11 - 1 Joer

ocket Disco Mad Lab : P z 2013 des, den 12. Mäer Dënsch

Atelier léide Anmirdësem e Lutespill zesummen a léiere seng elektronesch Baudeeler kennen. Faarweg LEDen blenken am Takt vun der Musek.

Rendez-vous: um 15:00 Auer (zréck 17:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

100EEuuroro

Responsabel: Michel WILWERT Geograf

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

enerator Mad Lab: WMéainndeds,gde 25. Mäerz 2013 an dësem Workshop Bauselwer e Wandgenerator zesummen.

z n a k a V 6 Euro

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn.

Responsabel: Michel WILWERT

Geograf

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

? reeër hier13 e t h c s u O ' d n e m Mäerz 20 Wou kom Dënschdes, de 26.

z n a k a V

dëser Visit op der BeiEeërfarm Mathay zu Fléiber (bei Michelau), entdecke mir all d'Geheimnisser ronderëm d'Liewensmëttel "Ee". Hei gesäiss du d'Hénger aus Buedemhaltung, déi eis Eeër leeën a wat mat den Eeër geschitt bis se prett si fir op däin Teller.

P&R Rdv: um 08:00 Auer um am m Howald (mir fuere :00 Auer) Bus,zréck 13 Eeërfarm Mathay

oder 9.00 bei der lau) op der Fléiber (bei Meche

Responsabel: Carla MATHAY-WELTER

Eeërfarm Mathay

www.facebook.com/FermeMathay

0 Euro

vun 3 11 - 1 Joer

Dynamikum

Dënschdes, den 2.

Abrëll 2013

mat an de Science Komm Center "Dynamikum" op Pirmasens (Däitschland) fir selwer z'experimentéieren an esou mat vill Spaass verschidde wëssenschaftlech Theme méi no kennen ze léieren.

z n a k a V

25 Euro

Photo: Axl Klein Dogtreatpix.com

Rendez-vous: um 09:00 Auer P&R (zréck 17:00 Auer) um Bus) Howald (mir fuere mam

Responsabel: Patrick DELHALT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 3 11 - 1 Joer

Robo-Biene

z n a k a V

Donneschdes de 4.

Abrëll 2013

Mirengbauen Roboter-Bei

zesummen, déi anhand vun enger einfacher elektromechanescher Steierung fonktionéiert. Si gëtt mat 2 Motoren ugedriwwen a wiesselt d'Richtung, wann d'Füleren en Hëndernes beréieren.

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 17:30 Auer) am 'natur musée' am Gronn

06 Euro

Responsabel: Patrick DELHALT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 5 13 - 1 Joer

or lektromot20 E n e n e u a b ir M Januar 13 Samschdes, de 26. bauen en Elektromotor Mirzesummen a léiere säi Funktiounsprinzip kennen. Mir léieren d'Roll vum Kollektor an de Kuelen kennen a weckele selwer en Anker.

100EEuuroro

Rendez-vous: um 14:30 am Auer (zréck 17:00 Auer) n 'natur musée' am Gron

Responsabel: Eugène SCHILTZ PINS Crew

www.pins.lu

vun 5 13 - 1 Joer

pace Centebirs S o r u E e g a t r 2013 Astronautes des, den 9. Februa

Samsch Februar 2013 Sonndes, den 10. ëmmer DuengwollsKéierschons wëssen, wéi

een Astronaut sech am Weltall fillt? Da komm mat. Mir fuere mam Bus an den Euro Space Center (Belsch). Ee ganze Weekend kanns du do en Astronautestage maachen.

z n a k a V

Auer Rendez-vous: um 08:00 (zréck 17:00 Auer) um P&R Howald (mir fuere mam Bus)

1050EuErouro

Responsabel: Patrick DELHALT

Biolog

www.eurospacecenter.be

vun 5 13 - 1 Joer

am Bild !! s e l l a : p o k s e l e T bruar 2013 chdes, den 12. Fe Dëns

Teleskop ass Dend'Handwierkgeschier vum

Stärekucker. Wells du och eemol duerch en Teleskop kucken a wëssen wéi esou en Apparat fonktionéiert ? Da mell dech séier fir dësen Atelier un.

z n a k a V 40 Euro

Rendez-vous: um 14:00 Auer (zréck 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

Responsabel: Eric BUTTINI Physiker

www.naturmusee.lu

vun 5 13 - 1 Joer

-Boot Däin U du kanns h lec natier uelen. m ee h mat h

Boot Mad Lab: UMä-er z 2013 Samschdes, den 2.

dësem Atelier Ankanns du e klengt U-Boot

zesummebauen a léiden, a léiers de Funktiounsprinzip vun engem U-Boot esou kennen.

ck Rdv: um 14:00 Auer (zré 16:30 Auer) am 'natur musée' am Gronn

01E5uroEuro

Responsabel: Michel WILWERT

Geograf

www.naturmusee.lu

vun 5 13 - 1 Joer

n a spieren e h ic r ie im h C a Mäerz 2013 Kosmetik Samschdes, den 9. déi faszinéierend Entdeckt Welt vun de Kosmetika!

60 Euro

Rendez-vous: um 14:00 am Auer (zréck 16:00 Auer) n 'natur musée' am Gron

Responsabel: João MARTINS Chemiker

www.pins.lu

Lux-Land

vun 5 13 - 1 Joer

. Mäerz 2013

Dënschdes, den 19

bestécken a Mirléide selwer eng Platine, mat elektronesche Baudeeler (Widderstänn, LED'en – d.h. Liichtdioden, Kondensatoren, Dioden, Festspannungsregler etc.) déi eist Lëtzebuerger Land mat senge Kantonen a Flëss am Europaformat (160x100mm) duerstellen.

éck Rdv: um 15:00 Auer (zr 18:00 Auer) am Lycée Technique Arts et Métiers,Atelier C03

0 Euro

Responsabel: Paul KREINS, Georges LAUTH

Elektrotechniker

www.ltam.lu

vun 5 13 - 1 Joer

Krankheeten Zecken & de 13 s, den 28. Mäerz 20 Donnesch

liewen WouZecken? Wéi eng

Krankheeten kënne si bei ons iwwerdroen? Äntwerten op dëss Froe kriss du am Department of Immunology vum Prof. Claude P. Muller, Dr. Anna Reye, Josiane Kirpach an Wibke Jochum. An du kanns och selwer Zecken ënner dem Mikroskop ënnersichen a bestëmmen.

0 Euro

36Resp.:

z n a k a V

Rendez-vous: um 14:30 Auer (zréck t of 16:30 Auer) Departmen bo Immunology, Staatsla an der Stad

Prof. Claude P. Muller Wëssenschaftler am CRP Santé/LNS

www.immunology.public.lu; www.crp-sante.lu

vun 5 13 - 1 Joer

niversum!! D'Faarwe vuFrmeideUs, den 29. Mäerz 2013 Universum ass Denwonnerbar faarweg. Mee wat soen eis déi Faarwen iwwert déi verschidde Stären, Galaxien an Niwellen ?

z n a k a V

éck Rdv: um 14:00 Auer (zr 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: Eric BUTTINI

Physiker

www.naturmusee.lu

vun 5 13 - 1 Joer

g p Effelsber o k s e l e t io d a R ll 2013 100-Meter FReides, de 5. Abrë mat an Komm entdeck d'Funktionement vum risege Radioteleskop zu Effelsberg. Mat dësem dréngen d'Astronome bis an d'Déifte vun eisem Weltraum vir. De Radioteleskop ass e wichtegt Instrument fir eisen Universum ze erfuerschen.

205EEuuroro

Vakanz

Rendez-vous: um 08:00 Auer (zréck 18:00 Auer) um P&R Ho Bus) wald (mir fuere mam

Responsabel: Eric BUTTINI Physiker

www.mpifr-bonn.mpg.de

vun 5 13 - 1 Joer

er experiment20 f e e S x o B 2 O C Abrëll 13 Chemikus Samschdes, de 6. déi faszinant Entdeckt Chimie a Physik, déi

an de Seefeblose stécht. Firwat hu si Faarwen, wat fir Gesetzer verfollegen se ... Mir synthetiséieren eng Mëschung fir riseg Seefeblosen ze maachen an dir kritt eng kleng exklusiv Seefeblose Show ze gesinn.

z n a k a V

éck Rdv: um 14:00 Auer (zr 16:00 Auer) am 'natur musée' am Gronn

04 Euro

Responsabel: João MARTINSChemiker

www.pins.lu

vun 8 15 - 1 Joer

éifstand Metall um dePr 15. Februar 2013 Freides,

kanns du, wéi en HeiIngenieur, selwer Tester

maachen fir ze kucken, wéi stabill verschidden Zorte Stol sinn, wéivill Kraaft se aushalen, wéi een d'Eegeschafte vum Stol (duerch Erhëtzen am Uewen an Ofschrecken am Waasser) däitlech verännert a wéi de Stol esou méi stabil gëtt.

0 Euro

Vakanz

éck Rdv: um 15:30 Auer (zr i r 17:00 Auer) op de Un s Lëtzebuerg Campu Kierchbierg

Responsabel: Manfred GREGER

Ingenieur

www.uni.lu

vun 8 15 - 1 Joer

ioun-ECRES t k u d o r P a g n u 21. Mäerz 2013 LED Fuersch Donneschdes, den anhand D’Beliichtung vun LED’en (Light-emitting Diode) ass d’Zukunft, well si brauchen extrem wéineg Stroum. Bei dëser Visit gesäiss du wéi hei zu Lëtzebuerg LED’en produzéiert a weiderëntwéckelt ginn.

Vakanz

ck Rdv: um 14:30 Auer (zré bei ECRES zu Foetz oder um 13.45 op der Gare zu Lëtzebuerg

Responsabel: Claude SCHETTGEN ECRES

www.ecres.eu

16:00)

0 Euro

vun 8 15 - 1 Joer

Fuerschung r e t o b o R a r e Mäerz 2013 Hightech Las Mëttwochs, de 27. an entdeck de Komm Beruff vum Ingenieur a

Fuerscher. Op dëser Aktivitéit gi Metaller mat Lasertechnik geschweesst, grouss Industrieroboter ugesteiert an du kriss all Erklärungen zum Funktionement an der Applikatioun vun dësen Technologien.

0 Euro

z n a k a V

éck Rdv: um 14:00 Auer (zr i r 16:00 Auer) op de Un Lëtzebuerg s Campu Kierchbierg

Responsabel: Peter PLAPPER Ingenieur a Fuerscher

www.uni.lu

vun 8 15 - 1 Joer

op der Uni g n u h c s r e u F e Mäerz 2013 Solarzell eschdes, den 28. Donn

wandele Solarzelle Liicht an elektresche

Stroum ëm. Op der Uni gëtt no neie Materialie gefuerscht, fir Stroum aus Solarzelle méi bëlleg ze maachen. Hei ginn d'Eegeschafte vun dëse Materialien ënnersicht an nei Solarzellen entwéckelt. Komm mat an experimentéier selwer!

Auer Rendez-vous: um 10:00 (zréck 12:00 Auer) Uni Lëtzebuerg Campus Belval/CRP Lippmann

0 Euro

Responsabel: Susanne SIEBENTRITT Physiker

physics.uni.lu/photovoltaics_lpv

vun 8 15 - 1 Joer

ol anescht m e , n u io t a m m a rëll 2013 Progr ttwochs, den 3. Ab Më

d'Programméieren Entdeck op verschiddenen Objekter. Entwéckel kleng Spiller op engem interaktiven Dësch an interaktive Würfelen.

z n a k a V 0 Euro

Rendez-vous: um 09:00 Auer (zréck 12:00 Auer) rg CRP H. Tudor - Kirchbe

Responsabel: MAQUIL VALÉRIE Informatikerin

www.tudor.lu

vun 8 15 - 1 Joer

Effelsberg p o k s e l e t io d a ll 2013 100-Meter R Freides, de 5. Abrë

z n a k a V

mat an Komm entdeck d'Funktionement vum risege Radioteleskop zu Effelsberg. Mat dësem dréngen d'Astronome bis an d'Déifte vun eisem Weltraum vir. De Radioteleskop ass e wichtegt Instrument fir eisen Universum ze erfuerschen.

éck Rdv: um 08:00 Auer (zr 18:00 Auer) um P&R Howald (mir fuere mam Bus)

205EEuuroro

Responsabel: Eric BUTTINI Physiker

www.mpifr-bonn.mpg.de

vun 8 14 - 1 Joer

Vakanz

tland DiscoveringdenS3.cAborëll 2013 s,

woch erz 2013 bis Mëtt Méindes, de 25. Mä

Highlands mam Schottesch Loch Lomond entdecken,

Mieresvullen a Robben am Firth of Forth erfuerschen, op e Vulkan klammen, am Glasgow Science Center selwer experimentéieren, Hadrian's Wall a Falkirk Wheel besichen, Edinburgh Ghost Tour erliewen

750 Euro

Weider Infoë kriss du no der Umellung. Mir

Responsabel: Claude HEIDT

fuere mam Bus Biolog

www.naturmusee.lu

Patrick Delhalt Tel: 46 22 33-429 E-mail: pdelhalt@mnhn.lu

Umellung och per Internet:

www.science-club.lu

........... .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............... .. .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................ ............. .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............... .. .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................... ............ .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .................. ... .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................ ............... .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ............

Partner:

Numm:....................................................................................... Virnumm:..................................................................................... Adress:....................................................................................... L-......................................................................................... Tel.:.............................................Gebuertsdatum:....../....../....... EMail:.........................................................................................

Hei kriss du Informatiounen iwwer d’Aktivitéiten:

UMELLUNGSZIEDEL

Umellungsziedel

Mat em schwaarz Bic ausfë.llen w.e.g

uiz

nceQ e i c S g n léisu

Wann dësen Ziedel ausgefëllt ass, schéck, fax oder mail e w.e.g. un de: Science-Club - 25, rue Münster - L-2160 Lëtzebuerg Tel.: 462233 450 - Fax: 462233 451 - Mail: science-club@mnhn.lu

RIAT

SEKRETA

Hei kriss du nen Informatiou ivitéiten: iwwer d'Akt

lub Science C er , rue Münst

www.science-club.lu mat: summenaarbecht Ze an t er éi is al uf re Dësen News go

25 ebuerg L-2160 Lëtz 450 3 3 Tel: 46 22 2 33 451 2 6 4 x: Rép./Fa n.lu -club@mnh ail: science E-m

ATEUR AN COORDIN PARTNER USPRIECH nal Musée Natio relle tu a N d'Histoire lt a lh e Patrick D 3-429 Tel: 46 22 3 E-mail: nhn.lu pdelhalt@m

Ecres Mat der finanzieller Ënnerstëtzung: Fonds National de la Recherche 6, rue Antoine de Saint-Exupéry L-1017 Lëtzebuerg