Science News 01/2016 - Service éducatif MNHN Luxembourg by Musée national d'histoire naturelle

1-2016

fir Jonker vun 11 bis 18 Joer kënnt 5 x am Joer eraus

U L . B U L C SCIENCE

News

Januar-Abrëll 2016

Le programme d'activités en français se trouve sur notre site internet

Info: • Quiz + Opléisung vum leschte Quiz Säit 6-7 • Nei Ausstellung am 'natur musée' Säit 8+9 • Interview Elisabeth John – Koordinatorin des „Scienteens Lab Säit 10-13 • Concours GENIAL Säit 14-15 • Können Tiere und Pflanzen im Laufe des Lebens ihr Geschlecht verändern? Säit 16-18 • Aktivitéiten Säit 20-41 • Umeldungsziedel Säit 43

Science live iwwer d'ganzt Joer! Bass du u aft Wëssensch . . chnik an Te e intr sséiert? Hues du iwwer 11 Joer? Wëlls du nei Leit kenne i léieren, dé ht déi selwec u Intressen h wéi s du?

Wa jo, da kuck der den neie Programm vum "Science Club" genee un. De "Science Club" bitt dir vill flott Aktivitéiten, wéi zum Beispill verschidden technesch a wëssenschaftlech Work shopen an Experimenter, intressant wëssenschaftlech Ausstellungen am In- an Ausland, "Science Camp" …

Wann s du un Aktivitéite wëlls deelhuelen, da mell dech beim "Science Club" per Post (mam Umeldungsziedel op der leschter Säit), per E-mail

(science-club@mnhn.lu) oder per Internet un.

(www.science-club.lu) Mee denk drun, d'Zuel vun deenen, déi kënne mat maachen, ass limitéiert. Duerfir, wann s du wierklech un enger Aktivitéit intresséiert bass, da mell dech esou fréi wéi méiglech un.

Science-Club 25, rue Münster L-2160 Lëtzebuerg Tel.: 462233-450 Rép. - Fax: -451

an Zesummenaarbecht mat der

www.uni.lu

mam "Projet Interactifs Scientifiques"

www.pins.lu

www.science-club.lu

De "Science Club" ass eng Initiativ vum 'natur musée'

w w w.m nh n.l u

Mir soen dem "Fonds National de la Recherche" Merci fir seng finanziell Ënner stëtzung.

Science Quiz

legenheit die einmalige Ge aftlers zu du st ha r ua br ch Wissens Am 11. Fe die Rolle eines chtigen für einen Tag in lbst Experimente in einem ri im se t d de un n. Dies fin schlüpfen r durchzuführe ute des Forschungslabo att, dem Labor für junge Le . st rg b bu La m ni Luxe Scienteens LCSB an der U rs bo la gs un ch Fors (Seite 41). luxemburger Abkürzung de?r e di t eh st ür of W ichtung LCSB ier wird Forschungseinr Biomedicine. H

ty in Centre for Safe tienten in der 1. Luxembourgie man die Sicherheit der Pa erforscht, w hen kann. e. Hier wird Biomedizin erhöntre for Systems Biomedicin Ce sammenarbeit 2. Luxembourg che Forschung durch die Zu n, Physikern und is er in ik iz at ed rm biom edizinern, Infon. von Biologen, M e n getriebe ra vo n er ik y. Hier wird di at Mathem Systems Biolog d Bestimmung der r fo re nt Ce g nnung un 3. Luxembour inteilung, Bene Systematik (E der Biologie erforscht. Lebewesen) in dem

mmen mit e Antwort zusa auf Schicke uns dein zurück oder beantworte online ost und ar el ul sg rm au fo n de de el er m w An . Die Gewinner www.science.lu nce News bekannt gegeben. ie im nächsten Sc

en Zu gewininele gibt es v ise. tolle Pre

AuflösunQguiz Science 5/2015 Im letzten Science Quiz hatten wir gefragt, in welcher Reihenfolge die Farben Rot, Gelb, Violett und Grün aus dem Prisma austreten? Die richtige Reihenfolge ist „Rot – Gelb – Grün- Violett“.

Gewinner aben wir 3 h en rt o tw tigen An Aus den rich : •Ein USB Mikroskop : ausgelost

Loïc Friedrich (14 Jahre) •Zwei Mister Science Tassen: Laura Mockel (17 Jahre) und Joé Storn (13 Jahre)

Loosst Iech vun Ärer Abenteuerloscht matrappen a reest vum Gronn direkt a Latäinamerika. Stiecht och Är Frënn mam Dschungelféiwer un! Latäinamerika war tëscht 1830 an 1930 eng privilegiéiert Reesdestinatioun fir eng ganz Rei vu lëtzebuergeschen Naturfuerscher. Den 'natur musée' huet dësem Deel vun der Neier Welt an dëse Leit elo eng grouss Ausstellung gewidmet. D'Ausstellung ass bis de 17. Juli 2016 ze gesinn. Vill Workshopen, Visiten a Konferenze fënns du am Kaderprogramm vun dëser Ausstellung: www.mnhn.lu/agenda

, was ist das Elisabeth John b? La Scienteens Lab ist ein Das Scienteens r Lernort für auβerschulische d Schüler Schülerinnen un Schuljahre der drei letzten ue und des siq des Lycée Clas e. Die Schüler Lycée Techniqu t i m w e i n Tag zum v Inter kommen für eine n – h o J re for nt h Ce t g e Luxembour Elisab es d ine (LCSB) n ic i ed r om o Bi s t System Koordina s Lab“ rg und bu m an der Uni Luxe en ente rim pe Ex „Sciente st lb führen se Labo de b rch. La du ns n ee re Scient in unseren Labo Labor in s da nen – ei er sie nk en Jo m fir kom n Tag lang Dabei be r Naturde t el W e di dem Schüler eine in k Einblic nnen. Als der ihnen Forscher sein kö in wissenschaften, er ftl ha sc en ellung für die st lfe ehemalige Wiss Hi von auch eine wo , hn Jo th be et. weiβ Elisa Berufswahl biet hlt. sie Schülern erzä

werden Welche Inhalte n? te bo ange ologie Zur Zeit stellt Bi punkt er hw Sc unseren en wir et bi er hi d un dar rimente pe Ex verschiedene die Schüler bei an: z.B können er Proteine od uns DNA, RNA Zellen en ich hl aus mensc bekommen isolieren – dafür el itt rk sie einen Labo und an he hu sc und Hand tten pe pi dürfen mit Micro eten bi h lic tz sä arbeiten. Zu ie- und op sk ro ik M ch wir au

lab.uni.lu

s www.scienteen

rse an. Bioinformatikku auch Informatik wird mer im ie og in der Biol er gröβere m im da , er tig wich uziert od pr n Datenmenge rt ie ys al an e di , werden Das ist n. se üs m en rd we ssant für besonders intere lieber am die Schüler, die n als im ite Computer arbe Labor.

Scienteens Was bietet das hule nicht Sc e di Lab, was bieten kann? b haben Im Scienteens La t richtige ei hk lic ög M e wir di tzen, nu be Laborgeräte zu haftler sc en iss W e di die auch b al verwenden. Desh etwas können wir auch perimente Ex e er rt ie kompliz de in der ra durchführen. Ge rden we ie og ol bi Molekular ch in tis re eo th lte ha die In

ittelt, wie der Schule verm ive realat z.B. die quantit können sie er ab time PCR, rc du hgeführt nicht praktisch Geräte e di werden, weil einfach zu n ie al ik und Chem

r kommen teuer sind. Dafü zu uns. nn da r le die Schü n sie die Auβerdem habe echten it m Gelegenheit n zu er ftl ha sc Wissen . en ch re sp

Wie kommt das Scienteens Lab d bei Schülern un ? Lehrern an Das Feedback der Lehrer und Schüler ist sehr er positiv. Die Lehr melden in der Regel gleich die nächsten r Schulklassen fü de en m m das ko Schuljahr an. Auch die Schüler sind , sehr interessiert n ne ih n viele vo möchten gerne ein Praktikum

Elisabeth John ogin und hat ist Molekularbiol am LCSB it be ihre Doktorar

ühren, am LCSB durchf sseren be um einen noch elt W r de n Einblick vo zu n fte ha sc en iss der W bekommen. kunft des Wie sieht die Zu aus? bs La Scienteens e di en ht öc Wir m f Inhalte auch au cher Fä T IN andere M formatik, In , ik at m he (Mat ft und ha sc Naturwissen n. te ei sw au , Technik) tten wir ha ich gl zü be es Di agen von auch schon Anfr ern. Eine mehreren Lehr r Fächer Erweiterung de in unser u na ge fällt auch wir den Konzept rein, da

ch wenn sie abgeschlossen. Au ehr aktiv in der m t ch ni jetzt selber g t - die Begeisterun . Forschung arbeite en ieb bl ge schaften ist für Naturwissen Und es ist

arität ese Interdisziplin Schülern auch di n fte ha turwissensc zwischen den Na , um sie damit zu en ht öc m aufzeigen NaturSc r hule in allen motivieren, in de haften sc en ss wi aktiv zu sein.

ie Weitere Interv f: au du st de fin

Lab, „De Labo fir Das Scienteens im Oktober 2013 Jonker“, wurde ündet und steht vom LCSB gegr herrschaft IKH unter der Schirm zogin Stéphanie. der Erbgroßher

, n von Fachwissen diese Kombinatio g, un er ist ge Be d un Berufserfahrung hüler und Lehrer die sie jetzt an Sc beth John leitet übermittelt. Elisa b und gemeinsam das Scienteens La

Team, zu dem mit einem kleinen er auch Maren Krüg seit einem Jahr die n ler hü Sc n de sie gehört, vermittelt h. Forschung hautna

und PfLanzen Können Tiere Lebens ihr im Laufe des rändern? er zuerst Geschlecht ve Sie sind entwed andeln sich Leonard, Autor : Camille in an der Uni nt de stu gie olo Bi ) ien elg (B ch tti Lü

es nicht selten, Bei Pflanzen ist nliche und än dass Blumen m htsteile ec hl sc Ge weibliche nnen sie tragen. Damit kö hten und uc fr sich selbst be nau die ge r de ie w erzeugen Klone. n gleichen Pflanze uchtung fr be st lb Um diese Se d zu vermeiden un ichen re gs un sl ch we ab kommen, Nachwuchs zu be amie. og gibt es aber Dich ss da , Das bedeutet liche Pflanzen zweigeschlecht nicht zur und auch Tiere ännchen und M it gleichen Ze . Weibchen sind Foto: Shutterstock

rw männlich und ve bchen oder ei W n ei in er spät umgekehrt.

en beobachtet Dieses Phänom elen vi i be man auch Muscheln n, he sc nfi lle Kora n. Ein er m und Plattwür der t is el pi is gutes Be der durch , ch fis en on m Ane mo“ Ne t de in den Film „F kleinen e Di . de ur w t berühm nd si e Anemonenfisch ännlich zunächst alle m it dem Alter und werden m e leben in Si zu Weibchen. mit einem n pe up Gr kleinen hen und bc dominanten Wei Männchen. n ne ei mehreren kl hen jedoch von Falls das Weibc

Foto: Shutterstock

sen einem Raubfisch gefres s da h sic lt wird, verwande r de s au en ch nn größte Mä n. Da he ibc We ein in pe up Gr rn die Produktion von Eie es ist t, ste ko ie erg viel En ibchen sinnvoll, dass das We

nnchen. größer ist als das Mä ernen est Se n ine kle n Bei de ina der Gattung Aster e. Sie geschieht das Gleich oren geb en ch nn Mä als d sin , ich ibl we r und werden nu n vo ge än ml Ar e ein wenn sie

hen. 9-16 Millimeter erreic Bei vielen anderen Korallenfischen aber teil. Die geschieht das Gegen ifische ge pa farbenfrohen Pa d sin e sch pfi und Lip klein weiblich, wenn sie ln sich de an rw sind, und ve sie ein nn we n, he nc än in M en. ch rei gewisses Alter er er öss gr sie en Dabei werd . Die und ändern ihre Farbe eit ark htb weibliche Fruc er wird also mit dem Alt die d en hr wä t, ier uz red eit männliche Fruchtbark . mt zunim In vielen Tieren, die gewöhnlich keine nnen Dichogamie zeigen, kö hts lec sch auch Ge umwandlungen vorkommen.

So hat man beobachtet, wie weibliche Frösche spontan zu Männchen wurden, wenn der männliche Anteil der Population zu niedrig war. Das Geschlecht ist in der Natur also keine feststehende Sache. Das

Endziel aller Lebewesen ist es, sich fortzupflanzen, sodass die eigenen Gene an die nächste Generation weitergegeben werden. Die Spezies, die sich Richtung

Dichogamie entwickelt haben, haben also sichergestellt, dass sie immer ein Geschlecht ersetzen können, wenn dieses fehlt. Es gibt jedoch noch viel zu lernen über die Komplexität der geschlechtwechselnden Lebewesen.

Aktivitéiten:

er vun 11 bis 13 Jo Säit 20-28

er vun 13 bis 15 Jo Säit 29-35

oer vun 15 bis 18 J Säit 36-40

Foto: Shutterstock

vun 11 - 13 Joer

r Theremin io n u J : b a L d a M nuar 2016 mschdes, de 16. Ja Sa

léide n dësem Atelier m vu az us mir e Ba e Synthesizer vun ht sc éi en, de der Welt zesumm Dëst ". in "Junior Therem spillen, du s nn Instrument ka Drot En n. ke ouni et unzepa s de nn wa p, reagéiert doro er od no éi deng Hand m häls a spillt méi wäit ewech dden Téin. esou déi verschi

Rendez-vous: is um 10:00 Auer (b atur 'n am 12:00 Auer) nn musée' am Gro

10 Euro

Responsabel: Michel WILWERT, Christophe SCHAUL Geograf

www.naturmusee.lu

vun 11 - 13 Joer

Vakanz

deren Vu Vullen dean 10F.ie Februar 2016 Mëttwochs,

oeenrg bisRees13duerJch vun 11 ng Fiederwelt:

Säit 22-36 exotesch Papagei Urubu an Tukan, ecken td a Kolibri. Mir en k vun uc de Fiederschm huelen an r indigene Vëlke rt ne ën Fiederen Säit 22-3ei6s d' d’Lupp.

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J Re6ndez-vous: Säit 22-3

is um 15:00 Auer (b atur 'n am ) 17:00 Auer nn ro musée' am G

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Michelle GROSBUSCH

www.naturmusee.lu

5 Euro

vun 11 - 13 Joer

Vakanz

urg Tëntefësch12-.CFehbriruar 2016 Freides, den

ch elwer en Tëntefës ! operéieren

Rendez-vous: is um 14:30 Auer (b atur 'n am 16:30 Auer) nn musée' am Gro

5 Euro

Responsabel: Claude HEIDT Biolog

www.naturmusee.lu

vun 11 - 13 Joer

Zellfabrik

. Februar 2016

Samschdes, den 20

erstinn Jeobe a Planz eren 13 vun 11 béiis Wat sinn

n. Säit 22-36 aus Zelle er tëschent ed he rsc ne Ën d' Planzenzell, enger Déieren- a besteet aus wat fir Deeler fgaben Au fir t eng Zell a wa eler? Mir De el 6 nn déi eenz Säit 22-3hu n Zorten kucke verschidde Mikroskop m Zellen ënner de ieren- a a bauen eng Dé Planzenzell.

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J Re6ndez-vous: Säit 22-3

is um 09:30 Auer (b atur 'n am ) 12:00 Auer nn ro musée' am G

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Maria URSONE Biologin

www.naturmusee.lu

5 Euro

vun 11 - 13 Joer

t Disco Mad Lab: Pdeos,cdekne12. Mäerz 2016 Samsch

n dësem Atelier ill léide mir e Lutesp ng se re ie lé zesummen a eeler elektronesch Baud Den LE g we kennen. Faar der n vu kt blénken am Ta Musek.

Rendez-vous: is um 10:00 Auer (b atur 'n am 12:00 Auer) nn musée' am Gro

10 Euro

Responsabel: Michel WILWERT, Christophe SCHAUL Geograf

www.naturmusee.lu

vun 11 - 13 Joer

Liewewiesen e d n u v n u o ti a ik . Mäerz 2016 D'Klassif Donneschdes, de 17 er vun 11 biseess13duod,Jildaomttéi

e Krok Säit 22-36 amkeete mat ns ei em G at Vullen huet wéi m en no Di d' Echsen? Datt nt he sc të nach ëmmer méi du s tt 6 s liewen? Da Säit 22-3on ill m Fa lz pi no mam Stee r ge en bass, wéi mat ? Ouschterblumm

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J Re6ndez-vous: Säit 22-3

is um 15:00 Auer (b atur 'n am ) 17:00 Auer nn ro musée' am G

Reesen

5 Euro

Säit 22-36

Responsabel: Patrick MICHAELY

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 11 - 13 Joer

Boy & Co Lucy, Turkachndeas, de n 31. Mäerz 2016 Donnes

ir ënnersichen , d'Käpp vum Lucy fir , hi sc Lo Turkana Boy a wéi de erauszefannen, de leschte an Mënsch sech entwéckelt 4 Millioune Joer huet.

Vakanz

Rendez-vous: is um 14:30 Auer (b atur 'n am 16:30 Auer) nn musée' am Gro

5 Euro

Responsabel: Claude HEIDT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 11 - 13 Joer

eum - Köln s s y d O r e t n e Abrëll 2016 Science C Donneschdes, de 7.

Vakanz

er anode ism 13 mat J vun 11 bom Center

e Säit 22-36 Scienc op Köln, fir " m eu ss dy "O entéieren selwer z'experim l vil an esou mat e Spaass verschidd Theme h ec 6 ssenschaftl Säit 22-3wë ieren. lé ze méi no kennen

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J 08:30 Re6ndez-vous: um Säit 22-3

er) um Auer (bis 18:30 Au P&R Howald Bus) (mir fuere mam

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Muriel NOSSEM Guide vum 'natur musée '

www.odysseum.de

25 Euro

vun 11 - 13 Joer

isvull a Co Ä , l e r ä m r e s s a Wa rëll 2016 mschdes, den 9. Ab Sa

Vakanz

ir maachen eng Bestandsopnam ermärel a vun Äisvull, Waass hen op pc ip Wanterpanew der Waark.

er (bis Rdv: um 14:00 Au réck 16:30 Auer) Ettelb 50' N 9° (4 t beim Kier fech 6°06' E)

0 Euro

Responsabel: Claude HEIDT

Biolog

www.naturmusee.lu

vun 13 - 15 Joer

- Gespenst t s o h G : b a L d Ma uar 2016 indes, den 8. Febr Mé

Vakanz

er vun 11 bnisdëse13m AteJelGoieesr penst,

kanns du Säit 22-36 d fir d'Fuesend, en ss pa a léiers zesummeléiden tronesch ek verschidden el kennen. no éi Baudeeler m Säit 22-36

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J Re6ndez-vous: Säit 22-3

is um 14:00 Auer (b atur 'n am ) 16:30 Auer nn ro musée' am G

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Michel WILWERT, Christophe SCHAUL Geograf

www.naturmusee.lu

15 Euro

vun 13 - 15 Joer

Starwatch

r 2016 s, den 13. Februa

chde uar 2016 bis Sams br Fe . 11 n de s, de esch

Donn

end En Ow enhimmel r ä t rem S : bei klo der Vakanz r an e 2. od 11., 1 ruar 2016. 3. Feb den 1

5 Euro

at Teleskopen a he Spektiven er fuersc n ië ax al G mir Planéiten, nd bei a Stären. En Owe mel an im klorem Stärenh . oder 12 ., der Vakanz: 11 . 16 13. Februar 20

Vakanz

Rendez-vous: is 21:00 um 19:30 Auer (b pell Auer) Donatuska Beidweiler

Responsabel: Eric BUTTINI

Physiker

www.naturmusee.lu

vun 13 - 15 Joer

Broutgaass e it is V t u o r B uar 2016 Vum Miel zum eides, den 12. Febr Fr

13tt d'JBroouet r vun 11 biséi gë stallt? Wat ass

hierge Säit 22-36 g? Wat sinn déi ee rd ue Sa r, déi an verschidde Beruffe braucht ge ie str der Broutindu s méi gëss ginn? Dëst a ville erch du e 6 op der Visit Säit 22-3du neluxPa vu d'"Broutgaass" . er Fischer gewu

er vun 13 bis 15 Jo

Joer vun 15 bis 18 Au er (bis Rd6 v: um 10:00 Säit 22-3

nelux 11:15 Auer) bei Pa um (Roodt-Syre) oder are G rg 9.15 Lëtzebue

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Isabelle ENGINGER Panelux-Fischer

www.panelux.lu

0 Euro

vun 13 - 15 Joer

ellesender w l e t t ë M t a m e r uar 2016 Experimentéie chdes, den 20. Febr Sams

u kanns selwer e er Mëttelwellesend de du s em bauen, ande pp ra G de Léitkolwen an rondlage hëls. Du léiers d'G sche tre ek vun engem el en an du nn ke Schwéngkrees zip vun der entdecks de Prin ulatioun. Amplituden-Mod

14:00 Rendez-vous: um er) Auer (bis 16:30 Au am ' ée us am 'natur m Gronn

5 Euro

Responsabel: Patrick RENDULIC

LARU

www.laru.lu

vun 13 - 15 Joer

iley De Sm u d s kann ch le r natie n! huele m e e h at

en Smiley léid20 16 . Mäerz

Donneschdes, de 24

enoer stéckJ ir be13 vun 11 bis selwer

a léide Säit 22-36 tine mat Pla g en udeeler elektronesche Ba tdioden, ch Lii (Widderstänn, en, od Di n, Kondensatore i dé ), c. 6 nsisteren, et Säit 22-3Tra Hei n. lle ste e Smiley duer en dd hi rsc ve léiers du déi r le ee ud Ba elektronesch . en méi no kenn

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J 15:00 Re6ndez-vous: um Säit 22-3

Vakanz

er) Auer (bis 18:00 Au ts et am Lycée des Ar 03 C r Métiers, Atelie

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Paul KREINS, GEORGES LAUTH Elektrotechniker

www.ltam.lu

5 Euro

vun 13 - 15 Joer

ns un kan t io is v D'Tele h ma tierlec du na huelen! heem r mat ke Fir Jon m Léiden!! ung a Er fahr

aird's TV Mad Lab: MMérin.deBs, de 4. Abrëll 2016 kanns n dësem Atelier sch du eng mechane en. au eb m m su Televisioun ze

Vakanz Rendez-vous: is um 14:00 Auer (b atur 'n am 16:30 Auer) nn musée' am Gro

20 Euro

Responsabel: Michel WILWERT, Christophe SCHAUL

Geograf

www.naturmusee.lu

vun 13 - 15 Joer

Natur pur n a e ik b in a t n u o M rëll 2016 Mëttwochs, de 6. Ab

Vakanz

rwer Joikeeiw is M13 outainb vun 11 bam Trail. Ënnerwee

e flotten Säit 22-36 renhe mir och d’Déie sc er fu er ler se ee St de n a Planzewelt vu entdecken Gipsweieren an t vun der en de Fonktionnem len. Däin Kie zu Na6turgasanlag Säit 22-3 nbike an e eegene Mountai s e 'MUST'! as bëssi Konditioun 50 Hm. /6 Insgesamt 32 km

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 J Re6ndez-vous: Säit 22-3

is um 09:00 Auer (b ossen ro St zu ) 18:00 Auer am beim Fräiheetsb

Reesen Säit 22-36

Resp: Fränz SCHNEIDER, Carmen GREISEN, Biker.lu Geograf Françoise THEISEN Biologin

www.biker.lu

10 Euro

vu 15 - 18 Joer

senschaft Konscht a chWdeës,sde n 9. Januar 2016 Sams

onscht inspiréiert vu Wëssenschaft ser an Technik? Bei dë isen we AM Visite am MUD t er xp dir e Konschte aftler, an e Wëssensch ass. h ec datt et méigl enter rim pe Spannend Ex ch le in an aussergewé ren dir we liw r Konschtwierke de Beweis.

Rendez-vous: is um 14:00 Auer (b UDAM M am 15:30 Auer)

0 Euro

Resp: ValérieMudam THOLL, André MOUSSET, Muriel NOSSEM Physiker G uide 'natur musée'

www.mudam.lu

vu 16 - 18 Joer

lar Biologie u k e l o M b a L . Februar 2016 Scienteens nneschdes, den 11

Vakanz

issem13 Joer vun 11 nbdë szentrum

ng Säit 22-36 Fuerschu ffe Biologen, ha sc i Un r de n vu atiker, rm Medeziner, Info atiker m Physiker a Mathe esch og ol zesumme fir d'bi our ne n 6 hanisme vu -3ec Säit 22M ten, ee kh an degenerative Kr an e as se di wéi Parkinson's ze verstoen. Alzheimer, besser

er vun 13 bis 15 Jo

oer vun 15 bis 18 Jer (bis Rd6 v: um 9.00 Au Säit 22-3

Cam16.00 Auer) Uni 8.30 pus Belval oder um rg ue eb tz op der Gare Lë

Reesen Resp.: Elisabeth JOHN

Säit 22-36

Coordinator of the Sciencteens Lab

www.uni.lu

0 Euro

vu 15 - 18 Joer

Starwatch

r 2016 s, den 13. Februa

chde uar 2016 bis Sams br Fe . 11 n de s, de esch

Donn

at Teleskopen a he Spektiven er fuersc n ië ax al G mir Planéiten, nd bei a Stären. En Owe mel an im klorem Stärenh . oder 12 ., der Vakanz: 11 . 16 13. Februar 20

z n a k a V 5 Euro

ei end b En Ow enhimmel Stär klorem er Vakanz: r an d 2. ode 11., 1 ruar 2016. 3. Feb den 1

Rendez-vous: is um 19:30 Auer (b usat on D 21:00 Auer) r le kapell - Beidwei

Responsabel: Eric BUTTINI Physiker

www.naturmusee.lu

vu 15 - 18 Joer

Broutgaass e it is V t u o r B uar 2016 Vum Miel zum eide s, den 12. Febr FR

Vakanz

13tt d'JBroouet r vun 11 biséi gë stallt? Wat ass

er vun 13 bis 15 Jo

Joer vun 15 bis 18 Au er (bis Rd6 v: um 10:00 Säit 22-3

nelux 11:15 Auer) bei Pa um (Roodt-Syre) oder are G rg 9.15 Lëtzebue

Reesen Säit 22-36

Responsabel: Isabelle ENGINGER Panelux-Fischer

www.panelux.lu

0 Euro

vu 15 - 18 Joer

h of Heaz l20t16 e t u it t s n I g r u er o Mä . Donneschdes, de 24 Visite Luxemb

z n a k a V

e isite vun de Labo t en m rte pa vum De ', ity un m 'Infection & Im Fuerscher Explikatioune vu en et zu aktuelle Proj un io at an Demonstr an n vun Technike i an der Equipementer, dé ldag Al Fuerschung am . nn gebraucht gi

Rendez-vous: is um 10:00 Auer (b zu LIH am 12:00 Auer) Esch-Belval

0 Euro

Responsabel: Christiane HILGER

LIH

www.lih.lu

vu 15 - 18 Joer

Lëtzebuerg r e t n e C e c n ie c rëll 2016 Entstoe vum S mschdes, de 16. Ab Sa

er m oeovu EntstJ ck d'13 vun 11ntbdeis e Center

Säit 22-36 neie Scienc risegen zu Lëtzebuerg: e e Blëtzer de Teslagenerator, eter ka M vu bis zu engem atioun ur sta maachen, d'Re hützter sc ge al m -3n6 der denk Säit 22vu i dé n, in ch Groussgasmas oum Str 79 19 an tëschent 1940 uzéiert huet, hei am Land prod ... a villes méi.

er vun 13 bis 15 Jo

Joer vun 15 bis 18 Au er (bis Rd6 v: um 10:00 Säit 22-3

celor 12:00 Auer) bei Ar g oder Mittal-Déifferden g Gare er bu um 9:15 Lëtze

Reesen Responsabel: Nicolas DIDIER

Säit 22-36

Science Center Lëtzebuerg

www.science-center.lu

0 Euro

Fotos: Catherine

Thill

Science Festival 2015

Numm:....................................................................................... Virnumm:..................................................................................... Adress:....................................................................................... L-......................................................................................... Tel.:.............................................Gebuertsdatum:....../....../....... E-mail:............................................................................. .................................................................................... Patrick Delhalt Tel: 46 22 33-429 E-mail: pdelhalt@mnhn.lu

Mat em arz schwa usfëlle Bic a.e w .g.

UMELLUNGSZIEDEL Umellung och per Internet: www.science-club.lu

op e kënnt dir bei eis meng Konditioun n: se lie Eis komplett Allge ce Club no s/ der Säit vum Scien nditions-generale /co .lu lub -c ce ien www.sc

.............. ................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................... . ................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...... ................................. .............. ................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................... . ................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...... ................................. ............ ................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ........................... Opléisung iz Science Qu

__ __________ __________

Wann dësen Ziedel ausgefëllt ass, schéck, fax oder mail e w.e.g. un de:

Science-Club 25, rue Münster - L-2160 Lëtzebuerg Tel.: 462233 450 - Fax: 462233 451 E-mail: science-club@mnhn.lu

SEKRETARIAT Hei kriss du wer Informatiounen iw d'Aktivitéiten:

Science Club

25, rue Münster g L-2160 Lëtzebuer 0 45 Tel: 46 22 33 33 451 Rép./Fax: 46 22 nhn.lu m @ lub -c ce scien

www.science-club.lu aarbecht mat: t an Zesummen er éi is al re uf go Dësen News

www.biker.lu www.science-center.lu

AN COORDINATEURNER RT PA CH IE PR US nall tiona M natio ée na usée Mus relle tu na e oir tu d'h istoire na relle d'hist lt lha Delhalt trickk De Patric Pa 29 -429 33-4 22 33 46 22 Tel:l: 46 Te lu n.lu nh m t@ al n. elh nh m pd pdelhalt@

Mat der finanzieller Ënnerstëtzung: