październik listopad grudzień
2013
MICHAŁ CAŁA. METROPOLIA
Fot. Tomasz Ryszczyński
ARCHEOLOGICZNA AUTOSTRADA VIVAT INSITA. NA GRANICY ILUZJI – MALARSTWO REGINY JĘDRZEJKOWSKIEJ
II FESTIWAL NOWEJ SCENOGRAFII
wystawy czasowe
2
3
MICHAŁ CAŁA
METROPOLIA
> 5 września 2013 – 7 stycznia 2014 Na wystawie prezentujemy 90 fotografii z nowego projektu „Metropolia” realizowanego przez autora w latach 2004–2013 w różnych miejscowościach Górnego Śląska i Zagłębia. Zamysłem prezentacji jest ukazanie skali i form transformacji, jaką przechodzi nasz region. Najbardziej dotyka to najstarszych elementów miast, bowiem ich przeobrażenia następują najszybciej. Zmienia się ich charakter, w miejsce dominujących w strukturze urbanistyczno-architektonicznej elementów przemysłowych wkraczają nowe rozwiązania akcentowane wizualnymi desygnatami. Autor zderzając na swych fotografiach różne elementy koegzystujące w tej niedookreślonej rzeczywistości, oddaje klimat czasu i miejsc. Jego przejawami są ślady wkraczającej zewsząd komercji, najdosadniej widoczne w postaci krzykliwych, dominujących natłokiem i wielkimi formatami reklam. Społeczny wydźwięk projektu akcentują prace obnażające proces pauperyzacji pewnych środowisk i wkraczanie tandetnych elementów konsumpcjonizmu. Dramatycznie sytuując w tym środowisku człowieka, nie jako podmiot, ale jako jego element, ujawnia socjologiczny charakter swych refleksji. Założenia „Metropolii” wpisują się we współczesną potrzebę i próbę redefinicji ikonografii regionu. Michał Cała zachowując właściwą dla swego warsztatu estetykę fotografii, elementy kompozycji budujące własny styl – wieloplanowość, świadomą deformację perspektywy, rytm, nakładanie różnych fragmentów przestrzeni – wprowadza nowy środek wyrazu, jakim jest kolor. Dynamizuje kompozycję, akcentuje pewne fragmenty lub je równoważy, co pozwala odnaleźć specyficzną estetykę prezentowanych miejsc. Fotografie Michała Cały łączą cechy dokumentu z działaniami artystycznymi. Wykraczają poza ramy dokumentalnej rejestracji, egzemplifikują narracyjny charakter jego wypowiedzi. Ich wymowa społeczna współgra z twórczym charakterem, co czyni z dorobku autora nieprzeciętne zjawisko we współczesnej polskiej fotografii. Kurator wystawy: Danuta Kowalik-Dura
Michał Cała, Katowice, 2012
Michał Cała, Łaziska Górne 2012
wystawy czasowe
4
5
ARCHEOLOGICZNA AUTOSTRADA > 25 września 2013 – 7 stycznia 2014 Badania archeologiczne wyprzedzające budowę autostrad to jedne z największych przedsięwzięć badawczych w historii polskiej archeologii. Prace wykopaliskowe prowadzone na niespotykaną wcześniej skalę dostarczyły olbrzymiej ilości nowych źródeł do poznania dawnych dziejów ziem współczesnej Polski. Jednym z terenów, gdzie natrafiono na olbrzymią ilość pozostałości z dawnych czasów, jest odcinek autostrady A4 pomiędzy Krakowem a Tarnowem. Przebadano tam ponad 170 stanowisk archeologicznych ze śladami pradziejowego i nowożytnego osadnictwa, z czego 121 w rejonie Krakowa. Najstarsze z nich pochodzą sprzed około 15 tysięcy lat, najmłodsze – z XIX wieku. Najciekawsze dokonane w tym rejonie odkrycia zostały zaprezentowane w naszym Muzeum na wystawie przygotowanej przez Muzeum Archeologiczne w Krakowie i Krakowski Zespół do Badań Autostrad. Wśród ponad 600 pokazanych przedmiotów są między innymi: gliniana, stylizowana figurka kobiety sprzed 7500 lat znaleziona w Modlnicy; amfora sprzed 6500 lat z Targowiska, zdobiona płaskorzeźbą w kształcie sylwetki ludzkiej; skarb złożony z ponad 50 ozdób (bransolet, szpil, zawieszek, guzów oraz napierśnika), ukryty około 2700–2800 lat temu na terenie dzisiejszych Aleksandrowic; biżuteria dziewczyny pochowanej około 2900 lat temu na terenach dzisiejszego Krakowa-Bieżanowa; wyposażenie celtyckiego wojownika z terenu dzisiejszych Aleksandrowic oraz wiele innych, często unikatowych przedmiotów odkrytych w latach 1997–2010 w trakcie prac prowadzonych na podstawie umowy z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad, a wcześniej Agencją Budowy i Eksploatacji Autostrad, przez Krakowski Zespół do Badań Autostrad powołany na podstawie porozumienia między Instytutem Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Archeologicznym w Krakowie i Uniwersytetem Jagiellońskim. Kuratorzy z ramienia Muzeum Archeologicznego w Krakowie: Albert Zastawny, Justyna Rodak Kurator z ramienia Muzeum Śląskiego: Małgorzata Kurgan-Przybylska
Fot. Robert Słaboński
Fot. Agnieszka Wojtuń
Figurka gliniana, Modlnica, woj. małopolskie, ok. 5500 p.n.e. Figurkę cechuje uproszczone przedstawienie postaci, zaznaczone cechy płciowe i ornament na plecach przypuszczalnie odwzorowujący linie kręgosłupa i żeber albo sposób zdobienia ciała
Fot. Robert Słaboński
wystawy czasowe
6
VIVAT INSITA
Na granicy iluzji – malarstwo Reginy Jędrzejkowskiej > 11 października 2013 – 5 stycznia 2014 Regina Jędrzejkowska pochodzi ze starej, zamożnej rodziny. Urodziła się na Wileńszczyźnie. Ojciec był oficerem w Legionach Piłsudskiego, a w czasie II wojny światowej oficerem sztabowym AK, matka natomiast pochodziła ze starego rodu Masłów, w którym bardzo żywe były polskie tradycje wolnościowe. Radosne i dostatnie dzieciństwo przerwała jednak II wojna światowa – tamten czas to ciągły strach, ukrywanie się, dźwięk tłuczonego szkła, a później wielomiesięczna podróż do Polski, do Gliwic. Regina Jędrzejkowska z zawodu jest lekarką. Pracowała między innymi w przychodni huty „Łabędy”, Szpitalu Miejskim w Zabrzu oraz przychodni rejonowej przy ulicy Kozielskiej w Gliwicach, pomagała także w tamtejszym hospicjum. Twórczość w jej życiu pojawiła się nieoczekiwanie i nagle – była Wigilia 1981 roku. Autorka pamięta, jak padając z nóg ze zmęczenia, wróciła z pracy do wyziębionego mieszkania. Była sama. Siedziała przygnębiona i nagle doznała olśnienia – zdała sobie sprawę, że posiadła jakąś niesamowitą, niemożliwą do ogarnięcia racjonalnym umysłem tajemnicę: potrafi w słowach i obrazach ukazać to, czego nie widać gołym okiem – świat tajemniczy, pełen magii, legend i baśni, świat równoległy, który dostępny jest tylko ludziom o wyjątkowej wrażliwości. Zaczęła więc pisać i malować, aby podzielić się tym, co widzi, słyszy i wie… Kurator wystawy: Sonia Wilk
Regina Jędrzejkowska Dwa naczynia – pismo, 1992, olej, płótno, wł. prywatna
Regina Jędrzejkowska Faraon Egipt Bogactwo komórek szarych,1997, olej, płótno, wł. prywatna
7
wydarzenia
II FESTIWAL NOWEJ SCENOGRAFII
Zapraszamy do uczestniczenia w kolejnej odsłonie Festiwalu Nowej Scenografii, którego tegorocznym hasłem przewodnim jest „Ciało – dress-code – kostium” > 27 – 30 listopada 27 listopada
• Warsztat fotograficzny z Bartkiem Barczykiem • 10.00–14.00 / Rondo Sztuki, Rondo im. Gen. J. Ziętka 1 Konferencja „Ciało – dress-code – kostium” uczestnicy – Agata Chałupnik, Anna Sieroń, Wojciech Dudzik, Roman Lewandowski
Fot. Tomasz Ryszczyński
8
wydarzenia • 14.30, 15.00 / plener Pokazy kostiumowe • 16.00 / Muzeum Śląskie, al. W. Korfantego 3 Spotkanie z Zofią de Inez • 17.30 / Rondo Sztuki, Rondo im. Gen. J. Ziętka 1 Spotkanie z Grupą Mixer • 19.00 / Centrum Scenografii Polskiej, pl. Sejmu Śląskiego 2 Otwarcie wystawy „7 wymiarów scenografii” • 20.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Spotkanie z Magdaleną Maciejewską i projekcja filmu „Wesele” (reż. Wojciech Smarzowski) • 21.00 / ARCHIBAR, ul. Dyrekcyjna 9 Spotkanie w Klubie Festiwalowym: World Stage Design 2013 / Cardiff Wielka Brytania prowadzenie – Martyna Groth i Katarzyna Zawistowska
9
wydarzenia 28 listopada
10
• 10.00–14.00 / Rondo Sztuki, Rondo im. Gen. J. Ziętka 1 Konferencja „Płeć jako performance. Ciało i kostium w perspektywie gender” uczestnicy – Hanna Baltyn, Ewa Dąbek-Derda, Robert Cieślak, Paweł Sztarbowski • 14.30, 15.00, 15.30 / plener Pokazy kostiumowe • 16.00 / Muzeum Śląskie, al. W. Korfantego 3 Spotkanie z Mirkiem Kaczmarkiem prowadzenie – Jolanta Niedoba • 18.00 / Muzeum Śląskie, al. W. Korfantego 3 Otwarcie wystawy „Spektakl w obiektywie miasta” oraz spotkanie i rozmowa z Małgorzatą Bulandą i Bartkiem Barczykiem • 20.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Spotkanie z Małgorzatą Zacharską i projekcja filmu „Angelus” (reż. Lech Majewski) • 21.00 / ARCHIBAR, ul. Dyrekcyjna 9 Spotkanie w Klubie Festiwalowym: Teatr Galeria – próba rekonstrukcji prowadzenie – Martyna Groth
29 listopada
• Warsztat fotograficzny z Bartłomiejem Sową • 10.00 / Drzwi otwarte w pracowniach krawieckich Teatru Rozrywki i Opery Bytomskiej • 11.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Strefa dziecka: projekcja filmu „Historia żółtej ciżemki” (reż. Sylwester Chęciński) i warsztaty dla dzieci • 14.30 / Muzeum Śląskie, al. W. Korfantego 3 Spotkanie z Małgorzatą Bulandą prowadzenie – Agnieszka Kołodziej-Adamczuk • 14.30, 15.00 / plener Pokazy kostiumowe • 16.30 / Muzeum Śląskie, al. W. Korfantego 3 Spotkanie z Magdaleną Musiał • 18.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Showcase i spotkanie z Ewą Drobiec – autorką charakteryzacji m.in. do filmu Wojciecha Smarzowskiego „Dom zły” • 20.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Projekcja filmu „Dom zły” (reż. Wojciech Smarzowski) • 21.00 / ARCHIBAR, ul. Dyrekcyjna 9 Spotkanie w Klubie Festiwalowym – pokaz strojów z projektów kostiumowych
30 listopada
• 11.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Strefa dziecka: projekcja filmu „Podróże Pana Kleksa” (reż. Kzysztof Gradowski) i warsztaty dla dzieci • 09.00–10.00 / Teatr Korez, pl. Sejmu Śląskiego 2 Masterclass: Ewa Bloom-Kwiatkowska (ASP Łódź) • 10.15–11.15 / Teatr Korez, pl. Sejmu Śląskiego 2 Masterclass: Małgorzata Komorowska-Dobrucka (ASP Kraków)
wydarzenia
11
• 13.00–14.30 / Teatr Korez, pl. Sejmu Śląskiego 2 Masterclass: Tomasz Ossoliński • 14.30 / budynek Centrum Kultury Katowice im. K. Bochenek, pl. Sejmu Śląskiego 2 Masterclass: Ewa Drobiec • 18.00 / Centrum Scenografii Polskiej, pl. Sejmu Śląskiego 2 Wręczenie Nagród im. Jerzego Moskala • 20.00 / Kino Kosmos Centrum Sztuki Filmowej, ul. Sokolska 66 Spotkanie z Jagną Janicką i projekcja filmu „Straż Nocna” (reż. Peter Greenaway) • 21.00 / ARCHIBAR, ul. Dyrekcyjna 9 Spotkanie w Klubie Festiwalowym
Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość wprowadzania zmian w programie Festiwalu. Więcej informacji: Magdalena Czerny – koordynator projektu, m.czerny@scenografia-polska.pl, tel. 32 251 57 14 w. 29
SIEDEM WYMIARÓW SCENOGRAFII > 28 listopada – 27 grudnia Wystawa poświęcona całorocznej pracy studentów uczelni artystycznych kształcących scenografów. Siedem wymiarów scenografii to siedem miast, siedem artystycznych uczelni przygotowujących studentów do pracy w telewizji, teatrze i filmie jako scenografów, czyli osoby odpowiedzialne za plastyczną oprawę widowiska oraz filmu. Sukcesywnie poszerzając wystawę o kolejne uczelnie zainteresowane plastyką przestrzeni, konstruujemy i aktualizujemy swoistą nową scenograficzną mapę Polski z jej zróżnicowanym krajobrazem, tradycjami i obszarami poszukiwań. Dzięki takiemu ujęciu prace zgromadzone na wystawie stanowią materiał porównawczy nie tylko dla widzów Centrum, ale również dla samych studentów. Podczas wernisażu ekspozycji, który odbędzie się w trakcie II Festiwalu Nowej Scenografii, poznamy laureatów kolejnej edycji Nagrody im. Jerzego Moskala Festiwalu Nowej Scenografii. W wystawie wezmą udział studenci Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, Pracowni Podstaw Scenografii; Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Katedry Scenografii; Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydziału Sztuki Mediów i Scenografii; Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Katedry Scenografii; Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Pracowni Projektowania Scenografii; Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, Katedry Scenografii; Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, Pracowni Projektowania Kostiumu Teatralnego i Filmowego. Jury złożone m.in. z pedagogów poszczególnych akademii przyzna nagrody w pięciu kategoriach. Projekt aranżacji: Krystian Banik Kuratorzy: Adam Kowalski, Krystian Banik
wystawy stałe
12
SZTUKA PRZEZ DOTYK Ścieżka zwiedzania dla osób niewidomych i niedowidzących Galerii Malarstwa Polskiego Zapraszamy wszystkich chętnych, a w szczególności osoby niewidome i niedowidzące, do zwiedzenia Galerii Malarstwa Polskiego. Specjalnie przygotowane przewodniki, wypukłodrukowe reprodukcje oraz reliefy przybliżą treść wybranych dzieł najwybitniejszych polskich malarzy XIX i XX wieku. Każdy zwiedzający ma możliwość skorzystania z audioprzewodnika i zestawu słuchawkowego. Koordynator projektu: Beata Grochowska
wystawy stałe
13
GALERIA W OKNIE > PAŹDZIERNIK / Wlastimil Hofman Na drodze do Hadesu, 1916 > LISTOPAD / Marianna Wiśnios Święty Hubert, 1987 > GRUDZIEŃ / Fryderyk Antoni Hayder Martwa natura z białym dzbankiem, 1961
FOTOPLASTYKON 3D Z XIX WIEKU
Dawne widoki w trójwymiarze
Fot. Maciej Samulski
Ponad 100-letni fotoplastykon Muzeum Śląskiego to jedno z nielicznych tego typu urządzeń w Polsce. Wynaleziony w drugiej połowie XIX wieku, służy do projekcji trójwymiarowych fotografii stereoskopowych, czyli obrazów przestrzennych. Pozwala na równoczesne oglądanie przezroczy na 24 stanowiskach. Od 1 października 2013 do 6 stycznia 2014 roku zapraszamy na seans „Zanim ruszyła budowa”. Na prezentowanych fotografiach pokażemy widoki dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”, obecnie teren budowy nowego gmachu Muzeum Śląskiego, obrazujące zmieniający się krajobraz obszarów poprzemysłowych, wpisanych w dziedzictwo industrialne Górnego Śląska. Przezrocza są efektem pracy fotografa, członka Polskiego Klubu Stereoskopowego – Macieja Samulskiego – zrealizowane w 2009 roku podczas pierwszej odsłony pleneru fotograficznego „Muzeum kopalnią znaczeń” zorganizowanego przez Muzeum Śląskie. Koordynator projektu: Agnieszka Sowa
Fot. Lidia Rogowicz
Wstęp: normalny – 2,50 zł, ulgowy – 1 zł
wystawy stałe
14
wystawy stałe
15
GALERIA MALARSTWA 1800 –1945 POLSKIEGO
GALERIA MALARSTWA POLSKIEGO po 1945 roku
Galeria Malarstwa Polskiego 1800 –1945 pochodzi ze zbiorów przedwojennego Muzeum Śląskiego. Jest to wspaniała kolekcja zajmująca jedno z czołowych miejsc w kraju, prezentuje bowiem najwybitniejszych polskich malarzy oraz najważniejsze zjawiska i kierunki w sztuce polskiej. Większość obrazów eksponowanych w Galerii zalicza się do największych osiągnięć sztuki polskiej, a przykładem mogą być takie dzieła, jak „Błękitny chłopiec” Piotra Michałowskiego, portrety Jana Matejki, słynna „Żydówka z cytrynami” Aleksandra Gierymskiego, „Sulamitka” Maurycego Gottlieba i „Lato” Aleksandra Kotsisa, a także obrazy malarzy tworzących w okresie międzywojennym, takich jak Tadeusz Makowski, Roman Kramsztyk czy Stanisław Ignacy Witkiewicz.
Ekspozycja sygnalizuje najciekawsze zjawiska artystyczne w Polsce od roku 1945 do początków lat 90. Obejmuje powojenny okres poszukiwań twórczych, pierwsze eksperymenty w ramach nurtu malarstwa materii oraz informel, abstrakcję geometryczną i emocjonalną, dzieła o zabarwieniu metaforyczno-symbolicznym, a także powrót w latach 80. do sztuki figuratywnej o różnym natężeniu ekspresji i deformacji. W Galerii znajdziemy prace najcenniejsze i najbardziej interesujące z perspektywy rozwoju powojennego malarstwa oraz – z uwagi na wyjątkowość niektórych indywidualności twórczych – często nie mieszczące się w obrębie panujących i obowiązujących trendów.
Kurator wystawy: Katarzyna Jarmuł
Władysław Skoczylas Owocobranie, wł. Muzeum Śląskie w Katowicach
Kurator wystawy: Joanna Szeligowska
Edward Dwurnik Wieruszów, wł. Muzeum Śląskie w Katowicach
17
16
UWAGA! TU SIĘ BUDUJE NOWE MUZEUM ŚLĄSKIE Coraz bardziej zbliża się dzień otwarcia kompleksu nowej siedziby Muzeum Śląskiego dla zwiedzających. Pod koniec 2013 roku, po zakończeniu procedur odbiorowych oraz uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie obiektu, możliwe będzie udostępnianie zwiedzającym poszczególnych pomieszczeń oraz obszaru znajdującego się na dachu całego podziemnego kompleksu. Otwarta przestrzeń publiczno-parkowa muzeum znajduje się bowiem w powstającej Strefie Kultury, która sięga od parku Bogucickiego aż do Spodka. Zakończenie prac przy budowie nowego układu drogowego oraz przy zagospodarowaniu skarp pomiędzy Muzeum Śląskim a aleją Roździeńskiego pozwoli na zwiedzanie zrewitalizowanego terenu po byłej kopalni „Katowice”. Same przestrzenie ekspozycyjne w gmachu głównym zostaną udostępnione zwiedzającym po przeniesieniu zbiorów i przygotowaniu wystaw stałych już w 2014 roku. Po wielomiesięcznych negocjacjach, w sierpniu 2013 roku podpisana została również umowa na scenariusz i projekt wykonawczy wystawy stałej historii Górnego Śląska. Zamknięcie projektu planowane jest na połowę 2014 roku, a sama realizacja wystawy powinna zakończyć się w 2015 roku. Fot. Jacek Mężyk
Zgodnie z propozycją Muzeum Śląskiego decyzją Rady Miasta Katowice nowo wybudowana ulica, przy której znajdzie się bezpośredni wjazd do głównego gmachu muzeum, zostanie nazwana imieniem Tadeusza Dobrowolskiego – profesora historii sztuki, doktora filozofii, muzeologa, znawcy malarstwa polskiego, a zarazem pierwszego dyrektora Muzeum Śląskiego. Droga wjazdowa znajdować się będzie pomiędzy murami wykończonymi stalą kortenową z podświetlanymi śląskimi słowami.
„Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego – realna odpowiedź na realne potrzeby”. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007– 2013 oraz środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Fot. Jacek Mężyk
18
Wystawy prezentowane poza siedzibą CSP
TEATR MOŻE ZAISTNIEĆ WSZĘDZIE. TEATR W PRZESTRZENIACH MIASTA
19
W KRĘGU SZAJNY I KANTORA
Krakowska szkoła scenografii po 1956 roku (Kantor, Szajna, Majewski, Pankiewicz, Wiśniak, Zachwatowicz). Biuro Wystaw Artystycznych w Rzeszowie
Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, Szajna Galeria
> 16 października – 10 listopada
> od 16 listopada
Wystawa, stanowiąca część planowanych wydarzeń artystycznych organizowanych w ramach rzeszowskiego projektu „Źródła Pamięci. Szajna-Grotowski-Kantor 2013”, jest doskonałą okazją do poznania dorobku najwybitniejszych artystów XX wieku. Wielcy rewolucjoniści sceny polskiej zostaną ukazani w kontekście wzajemnych relacji i wpływów, jakie wywarli na kolejne pokolenia mistrzów. Teatr tworzony przez malarzy jest jednym z fundamentów współczesnej sztuki. Dlatego ekspozycja może zarówno edukować miłośników, jak i inspirować badaczy.
Ekspozycja prezentuje bezgraniczność możliwości, jakie daje artyście pejzaż miasta, którego nieskrępowana warunkami scenicznymi wyobraźnia drąży tajemnicze, czasami zapomniane rejony ulic, kamienic, fabryk. Wystawa odwołuje się do realizacji, które burzą rozumienie teatru jako widowiska zamkniętego w murach wybudowanych specjalnie dla potrzeb sceny. Wybrane inscenizacje są przykładami zainteresowania artystów realiami życia codziennego, a także poszukiwaniem komunikacji z widzami, którym proponuje się nie tylko bierny odbiór idei, ale również aktywny udział w kształtowaniu świata. Doboru eksponatów dokonano w myśl odwiecznej prawdy, że teatr może zaistnieć wszędzie. Nawiązano do genialnych rozwiązań z odległej historii teatru oraz współczesnych twórców. Zabieranie głosu w obywatelskiej sprawie bądź tworzenie wspólnot artystycznych, w których biorą udział reprezentanci widzów, odwołuje nas do źródeł teatru. Dlatego ekspozycja ukazuje różnice w sposobach realizacji tego zadania postawionego przed sztuką. Teatr Modrzejewskiej w Legnicy, Łaźnia Nowa w Krakowie, TR Warszawa (Teatr Rozmaitości), Teatr Ósmego Dnia, to przykłady, do których sięgamy w ekspozycji. Kuratorzy wystawy: Agnieszka Kołodziej-Adamczuk, Jolanta Niedoba
Kuratorzy wystawy: Agnieszka Koecher-Hensel, Agnieszka Kołodziej-Adamczuk
zajęcia dla dorosłych
POLSKA PLASTYKA SCENICZNA
Forma i idea w teatrze polskim XX wieku
> godz. 17.00 / wstęp 9 zł Cykl spotkań skierowany do młodzieży i studentów szczególnie zainteresowanych interdyscyplinarnymi studiami plastyki teatralnej.
22 października
Modele przestrzeni scenicznych. Kompozycja i symbole w teatrze Stanisława Wyspiańskiego (Wielka rewolucja sceniczna)
19 listopada
Warsztat scenografa. Formalna analiza projektów scenograficznych Karola Frycza (Realizm komponowany)
17 grudnia Makieta ruchomej sceny do spektaklu Pielgrzymi, Teatr Ósmego Dnia, prem. Lizbona, Expo 1998. Fot. Sonia Szeląg
Ekspresja formy. Monumentalny teatr Wincentego Drabika, Zofii Wierchowicz i Andrzeja Kreutza-Majewskiego (Symbolizm i ekspresjonizm) Informacje i zapisy: Aneta Bartnicka – koordynator projektu, a.bartnicka@scenografia-polska.pl, tel. 32 251 57 14, prowadzenie – Agnieszka Kołodziej-Adamczuk
wydarzenia
KONCERTY LUNCHOWE > godz. 15.00 / wstęp 5 zł
20
zajęcia dla dzieci
21
MALI I WIELCY TWÓRCY W MUZEUM ŚLĄSKIM
Warsztaty artystyczne dla dzieci 13 października Akordeon i rosyjska dusza
> soboty / godz. 12.30 / wstęp 5 zł
Wirtuozowska muzyka na akordeon kompozytorów rosyjskich XIX i XX wieku w wykonaniu studentów Katedry Akordeonu Akademii Muzycznej w Katowicach prof. Joachima Pichura
10 listopada Popołudnie z gitarą
J.S. Bach, muzyka hiszpańska i wiele innych ciekawostek o gitarze... Koncert studentów klasy gitary prof. Wandy Palacz
8 grudnia Koncert adwentowy
Utwory na okres Adwentu w wykonaniu studentów Instytutu Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej w Katowicach przygotowanie – Marek Toporowski
12 października warsztaty dla dzieci w wieku 10–12 lat 19 października warsztaty dla dzieci w wieku 7–9 lat Podróże dalekie i bliskie
Pejzaże takich artystów, jak Aleksander i Maksymilian Gierymscy, Józef Chełmoński czy Aleksander Jędrzejewski pomogą nam na chwilę przenieść się w różne ciekawe miejsca, które staną się inspiracją do namalowania swoich obrazków.
Uwaga!
Koncerty będą się odbywały w Galerii Malarstwa Polskiego 1800–1945, która w tym czasie nie będzie dostępna do zwiedzania. Autor cyklu: prof. Marek Toporowski Cykl objęty patronatem Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach
9 listopada warsztaty dla dzieci w wieku 10–12 lat 16 listopada warsztaty dla dzieci w wieku 7–9 lat Konna pasja
Dla wielu artystów każdy temat był pretekstem, aby namalować konia. To fascynujące zwierzę będziemy oglądać na obrazach w Galerii Malarstwa Polskie 1800–1945. Czy w twórczości uczestników zajęć zajmie ono równie ważne miejsce?
14 grudnia warsztaty dla dzieci w wieku 10–12 lat 21 grudnia warsztaty dla dzieci w wieku 7–9 lat Zgadnij, co to?
W trakcie spotkania uczestnicy dowiedzą się, jak to się robi, że przedstawione na obrazie futerko jest miękkie i ciepłe, a porcelanowy dzbanuszek twardy i gładki.
Dziecku może towarzyszyć jedna osoba dorosła. Dla opiekunów wstęp wolny. Bilety w przedsprzedaży. Więcej informacji: Monika Czernik-Czublun – autor cyklu, m.czernik@ muzeumslaskie.pl, tel. 32 77 99 319
zajęcia dla dzieci
WTORKI Z NIESPODZIANKĄ
Zwiedzamy muzeum
> godz. 16.30 / wstęp 3,50 zł Spotkania dla uczniów klas 4–6 połączone z aktywnym zwiedzaniem wystaw i własną pracą twórczą
8 października Kto nie kocha jesieni?
Podczas spotkania w Galerii Malarstwa Polskiego 1800–1945 będzie można porównać pejzaże Józefa Chełmońskiego, Alfonsa Karpińskiego czy Stanisława Kamockiego z widokiem za oknami, a następnie stworzyć własną malarską wizję jesieni.
10 grudnia Archeologiczna autostrada
Jak wygląda praca archeologa? Jakie skarby można znaleźć w ziemi? Biżuteria z brązu będzie inspiracją przy tworzeniu własnych ozdób.
22
wydarzenia
23
ŚWIĄTECZNA JAZDA Z MUZEUM ŚLĄSKIM > 17 grudnia 2013 – 6 stycznia 2014
Muzeum Śląskie w Katowicach po raz jedenasty zaprasza na świąteczną przejażdżkę zabytkowym tramwajem, który zawita do Bytomia, Katowic, Chorzowa, Rudy Śląskiej, Zabrza, Dąbrowy Górniczej, Sosnowca i Będzina. W tramwaju znajdziemy m.in. eksponaty związane z okresem bożonarodzeniowym, ponadto archiwalne fotografie i pocztówki. Ekspozycję zwiedzimy na wybranych przystankach lub odbędziemy niecodzienną przejażdżkę w towarzystwie muzealnych eksponatów. Przejazd tramwajem jest bezpłatny Rozkład jazdy na www.muzeumslaskie.pl Autorzy projektu: Krzysztofa Frankowska, Leszek Jodliński Realizacja: Beata Bieniek, Danuta Piękoś Kurator ekspozycji: Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko Aranżacja: Mariusz Paluchiewicz, Barbara Skrzeczek
Zapraszamy grupy (świetlice, kółka zainteresowań itp.) po wcześniejszym zgłoszeniu w Dziale Oświatowym oraz dzieci przychodzące indywidualnie. Więcej informacji: Beata Grochowska – koordynator projektu, b.grochowska@muzeumslaskie.pl, tel. 32 77 99 316
Partnerzy akcji Partner główny
wydarzenia
24
SPEKTAKL W OBIEKTYWIE MIASTA Wystawa prezentowana w Muzeum Śląskim, al. W. Kofatengo 3 > 27 listopada – 31 grudnia Wystawa jest efektem wyjątkowego pleneru fotograficznego realizowanego przez Centrum Scenografii Polskiej ze znakomitymi artystami – scenografką Małgorzatą Bulandą, fotografikiem Bartłomiejem Barczykiem – przy udziale aktorów i tancerzy Teatru Bezpańskiego. Nie przypadkiem na plenery naszych realizacji wybraliśmy pięć charakterystycznych, tradycyjnych dzielnic robotniczych śląskich miast: Bogucice (Katowice), Lipiny (Świętochłowice), Biskupice (Zabrze), Chebzie (Ruda Śląska) i Bobrek (Bytom). To wizerunki tych miejsc często przywołujemy, rekonstruując obrazy z naszych osobistych projekcji dotyczących Śląska – robotniczego, trudnego, twardego, często upadającego, ale również malowniczego, klimatycznego (czasem wręcz egzotycznego), malarskiego, pełnego ludzi z pasją i determinacją do zmieniania swojego najmniejszego świata i zachowania wartości. Możliwości interpretacji tych tekstów, podobnie jak w przypadku reżyserskiego odczytania dramatu, jest nieskończenie wiele. Do naszej wizji Śląska inspirującego, teatralnego zaprosiliśmy mieszkańców wspomnianych osiedli wraz z ich historiami, kostiumami i rekwizytami z teraźniejszości i przeszłości. Używając kostiumów Małgorzaty Bulandy z szekspirowskich realizacji Teatru im. Modrzejewskiej w Legnicy, elementów dekoracji i środków plastycznych, zbudowaliśmy nadrealną fotograficzną opowieść o miejscach i ludziach, uwieczniając stale odbywający się performance i ujawniając jego siłę. Koncepcja projektu: Adam Kowalski Scenografia i kostiumy: Małgorzata Bulanda Fotografia: Bartłomiej Barczyk Asystent scenografa: Agnieszka Kołodziej-Adamczuk Producent: Inga Niedzielska Aktorzy: Teatr Bezpański, mieszkańcy dzielnic Współpraca: Miejski Dom Kultury Bogucice-Zawodzie, Centrum Kultury Śląskiej i Dom Kultury Grota w Świętochłowicach, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – Terenowy Punkt Pomocy Środowiskowej nr 6 w Bytomiu-Bobrku, Program Aktywności Lokalnej w Zabrzu-Biskupicach
zajęcia dla dzieci
25
MUZEUM DLA MALUCHA
Sobotnie zajęcia dla dzieci > godz. 15.30 / wstęp 5 zł
Spotkania rodzinne dla dzieci w wieku 4–6 lat i ich opiekunów. Dzieci w muzeum wcale nie muszą się męczyć i nudzić! W programie opowiadanie bajek, głośne czytanie, rysowanie, układanki i inne zabawy.
5 października
Baśniowy Kraków Spotkanie z obrazem Juliana Fałata „Widok Krakowa” w Galerii Malarstwa Polskiego z lat 1800–1945 będzie okazją do wysłuchania baśni o Kraku. Potem dzieci zmierzą się z techniką malarstwa akwarelowego.
7 grudnia
Skarby z gliny i brązu Opowieść o skarbach baśniowych i prawdziwych na wystawie „Archeologiczna autostrada”. Dzieci będą też mogły sprawdzić, czy łatwo jest ulepić naczynie z gliny. Dziecku może towarzyszyć jedna osoba dorosła. Dla opiekunów wstęp wolny. Bilety w przedsprzedaży. Więcej informacji: Beata Grochowska – koordynator projektu, b.grochowska@muzeumslaskie.pl, tel. 32 77 99 316
zajęcia dla dorosłych
UWOLNIĆ SŁOWA!
Akcja słowno-graficzna
> czwartki / 07, 14, 21, 28 listopada / godz. 17.00 karnety w przedsprzedaży do 31 października dostępne w kasie Muzeum Śląskiego / wstęp 15 zł Spotkania poświęcone relacji między słowem i obrazem. Uczestnicy zapoznają się z awangardowymi kierunkami w sztuce XX i XXI wieku, projektując własny tekst wizualny. Cykl zakończy akcja artystyczna, podczas której uczestnicy zaprezentują swoje prace. Zajęcia będą uzupełnione zwiedzaniem zabytkowej drukarni Jana Eichhorna.
Fot. Bartłomiej Barczyk
Autor cyklu: Dagmara Stanosz Prowadząca warsztaty: Monika Czernik-Czublun Więcej informacji: Dział Oświatowy, tel. 32 77 99 319
zajęcia dla dorosłych
26
SPOTKANIA Z IKONĄ
NOWOŚĆ!
> drugie środy miesiąca / godz. 17.00 / wstęp 3,50 zł
lekcje i warsztaty muzealne
27
LEKCJE NA ZAMÓWIENIE W CSP Scenografia jako jedno z tworzyw teatralnych
(gimnazja, szkoły średnie, studenci, widzowie indywidualni)
W teatrze lalek. Warsztat
(przedszkola, klasy 1–3 szkoły podstawowej)
Świat to teatr, a aktorami w nim – my
Problematyka dotycząca dawnych i współczesnych widowisk o charakterze parateatralnym, ich źródeł oraz przekształceń, jakim ulegały na przestrzeni wieków. Wstęp 6 zł od osoby
WYKŁADY NA ZAMÓWIENIE W CSP
Konwencje teatralne. Od antycznego teatru otwartego do barokowej sceny pudełkowej Kolejne spotkania ukażą wybrane zagadnienia, które pomogą zrozumieć historię, istotę, symbolikę i właściwe piękno ikony.
9 października
Ikona – obraz modlitwą pisany prowadzenie – Katarzyna Jarmuł Prezentacja wybranych pojęć, zarysu historii, teologii oraz technik wykonywania obrazów, które wywodzą się z tradycji pierwotnego, niepodzielonego jeszcze chrześcijaństwa.
13 listopada
Ikona w przestrzeni świątyni. Mozaika – malarstwo ścienne – ikonostas prowadzenie – Andrzej Holeczko-Kiehl Przybliżenie funkcji ikony we wnętrzach świątyni prawosławnej, jej roli, relacji między strukturą architektoniczną a wizerunkiem, symboliki poszczególnych fragmentów świątyni, szczególnego znaczenia ikonostasu. Z tematem łączy się też problem ikonoklazmu i kultu ikony. Będzie także mowa o wzajemnych relacjach między tradycją bizantyjską a sztuką Zachodu.
11 grudnia
Kult świętego Mikołaja i motyw Bożego Narodzenia w sztuce prawosławia prowadzenie – Henryka Olszewska-Jarema Ikony z przedstawieniem św. Mikołaja należą do najczęściej spotykanych ikon rosyjskich. Popularność jego kultu w prawosławiu zbliżona jest do kultu Matki Boskiej i Chrystusa. Jako patron podróżujących często bywa przedstawiany w tzw. ikonach podróżnych. Z kolei motyw Bożego Narodzenia najczęściej wchodzi w cykl dwunastu wielkich świąt Kościoła prawosławnego zwanych „Prazdnikami”, w ikonostasie występuje w rzędzie ikon świątecznych. Informacje i zapisy: Dagmara Stanosz – koordynator projektu, d.stanosz@muzeumslaskie.pl, tel. 32 77 99 319
- Narodziny teatru. Od rytualnego kręgu do greckiego amfiteatru - Rzym jako teatr. Przestrzeń miasta, przestrzeń cyrku – triumfy, igrzyska i gladiatorzy - Kościół i teatr. Średniowieczny dramat liturgiczny oraz tradycje misteryjne - Renesans – odrodzenie wartości antycznych. Teatr humanistów i narodziny komedii dell’arte - Theatrum mundi – dramaty W. Szekspira na scenie elżbietańskiej - W pudle sceny. Pojawienie się budynku teatralnego i barokowej sceny kulisowej oraz ich ewolucja do wieku XX. Czas trwania : 90–120 min / wstęp 6 zł (grupa musi liczyć min.10 osób)
LEKCJE MUZEALNE W RAMACH WYSTAWY CZASOWEJ W CSP Szybkim krokiem przez pracownię scenografa
Czynna od 16 września do 18 października (szkoły podstawowe) Specjalna prezentacja projektów, makiet, masek i kostiumów teatralnych ze zbiorów Centrum Scenografii Polskiej wprowadzająca młodego widza w magiczny świat teatru i odsłaniająca kulisy pracy scenografa. Lekcja połączona z warsztatem plastycznym. Dla szkół katowickich – refundacja Urzędu Miasta Katowice Rezerwacja: Aneta Bartnicka – koordynator projektu, a.bartnicka@scenografia-polska.pl, tel. 32 251 57 14, 32 251 51 67 w. 21
lekcje i warsztaty muzealne Przedszkola i klasy 1–3 szkół podstawowych
1. Zabawa z obrazami 2. Czym jest obraz? Warsztaty przybliżają wybrane zagadnienia związane ze sztuką także dzieciom niewidomym i niedowidzącym. 3. Abstrakcja – co to takiego?
Nowe warsztaty muzealne dla szkół podstawowych z programem obejmującym zwiedzanie drukarni Jana Eichhorna z przełomu XIX i XX wieku
1. Słowa na wolności, czyli zabawa ze słowami (dla klas 1–3) 2. Abecadło. Historia pisma uzupełniona warsztatem kaligrafii (dla klas 4–6) 3. Od papirusu do czytnika (dla klas 4–6)
Szkoły podstawowe, klasy 4–6 zajęcia z elementami samodzielnej pracy uczniów 1. Poznajemy muzeum (dla klas 4) 2. Pejzaż 3. Od wyobraźni do abstrakcji 4. Kalendarz magiczny – obrzędy, rytuały, tradycje świąteczne (lekcja z elementami warsztatowymi trwa ok. 2 godzin)
lekcje i warsztaty muzealne
28
MADE IN POLAND? 2014
> dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych odpłatność za całość cyklu 150 zł / zgłoszenia będą przyjmowane do 15 listopada 2013 roku / rozpoczęcie zajęć w styczeniu 2014 Jakie znaczenie ma dla współczesnej kultury doświadczenie Holokaustu? Co to jest stereotyp? Co oznacza tolerancja w wielokulturowym społeczeństwie obywatelskim? Zajęcia obejmują cztery spotkania przybliżające zagadnienia zróżnicowania wyznaniowego i etnicznego przedwojennej Europy, tradycji i kultury mniejszości narodowych, tradycji diaspory żydowskiej, tradycji Romów i Sinti, a także recepcji Holokaustu w literaturze i sztuce po 1945 roku. Dla zainteresowanych prowadzone są dodatkowe warsztaty dziennikarskie przygotowujące do pracy nad reportażem. Terminy zajęć będą uzgadniane indywidualnie w zależności od dyspozycyjności grup. Informacje i zapisy: Dagmara Stanosz – koordynator projektu, d.stanosz@muzeumslaskie.pl, tel. 32 77 99 319 Sponsor Partner
Gimnazja i szkoły średnie zajęcia z elementami samodzielnej pracy uczniów
1. Prawda czy piękno? Realizm w malarstwie polskim XIX wieku 2. Kolory Młodej Polski 3. Dwudziestolecie międzywojenne – „radość z odzyskanego śmietnika” 4. Główne kierunki w malarstwie polskim lat 1800–1939 5. Obraz jako dzieło sztuki. Próba analizy na wybranych przykładach 6. Od abstrakcji do nowej figuracji. Analiza obrazów na wybranych przykładach 7. W poszukiwaniu treści i znaczeń. Abstrakcja geometryczna i ekspresjonizm abstrakcyjny 8. Nurt metaforyczny w polskim malarstwie współczesnym 9. Piastowie śląscy 10. Czas powstań śląskich i plebiscytu 11. Stan wojenny w woj. katowickim 12. PRL – państwo totalitarne? 13. Kalendarz magiczny – obrzędy, rytuały, tradycje świąteczne (lekcja z elementami warsztatowymi trwa ok. 2 godzin) 14. Wirtualne podróże – fotografia 3D (lekcja z pokazem w Fotoplastykonie)
Opłata za lekcje i warsztaty – 50 zł od grupy oraz 3,50 zł od ucznia
29
www.made-inpol.blogspot.com
ceny biletów Organizator zastrzega sobie możliwość wprowadzenia limitu miejsc na poszczególne wydarzenia. Bilety w przedsprzedaży są dostępne na tydzień przed terminem każdego spotkania. Na wszystkie wystawy: normalny – 12 zł, ulgowy – 7 zł. Na wszystkie wystawy czasowe: normalny – 9 zł, ulgowy – 5 zł. Na wszystkie wystawy stałe: normalny – 6 zł, ulgowy – 4 zł. Na jedną wybraną wystawę (czasową): normalny – 5 zł, ulgowy – 3 zł. Fotoplastykon: normalny – 2,50 zł, ulgowy – 1 zł. Dla grup zorganizowanych (powyżej 10 osób): 4 zł od osoby. Bilet rodzinny (3–6 osób): 20 zł. W soboty wstęp wolny na wystawy stałe. Obowiązuje cennik na wystawy czasowe i fotoplastykon. Uwaga: Muzeum zastrzega sobie prawo do wprowadzenia dodatkowych cen biletów na wybrane wystawy czasowe. Opłata za korzystanie z usług przewodnika: 20 zł + bilety według cennika. W pierwszy czwartek miesiąca – wejście za 50% na wystawy czasowe CENTRUM SCENOGRAFII POLSKIEJ Bilet normalny – 9 zł, ulgowy – 5 zł. Bilet grupowy (od 3 osób) – 4 zł. Bilet grupowy obejmujący lekcję muzealną – 6 zł. Happy Hours! W każdy drugi piątek miesiąca możesz zwiedzić Centrum Scenografii Polskiej za 1 zł od osoby. Tego dnia CSP jest czynne do godz. 19.30.
Bilet wspólny do siedziby przy al. W. Korfantego i Centrum Scenografii Polskiej: normalny – 15 zł, ulgowy – 10 zł (ważny 14 dni od daty zakupu). Bilet roczny: normalny – 120 zł, ulgowy – 70 zł.
magazyn kulturalny
30
nasze wydawnictwa
31
Muzeum Śląskiego
Zapraszamy
do stoiska Muzeum Śląskiego podczas 17. Targów Książki w Krakowie Mistrzowie plakatu polskiego w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach
Polecamy książki, kubki, filiżanki, makatki, ściereczki do okularów, plakaty, reprodukcje, koszulki
oprac. H. Olszewska-Jarema, A. Sarna
Sztuka i przemysł. Paradygmat innowacji – dziedzictwo kulturowe na obszarach przemysłowych Niemiec i Polski / Kunst und Industrie. Das Paradigma der Innovationen – das Kulturerbe in den Industriegebieten Deutschlands und Polens
Pokażę Wam inny Górny Śląsk. Katalog zbiorów pocztówek Muzeum Śląskiego w Katowicach
24–27
października 2013
Rzeźba. Katalog zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach oprac. A. Holeczko-Kiehl
oprac. dr M. Kaganiec
red. I. Kozina
pełna oferta dostępna na www.muzeumslaskie.pl/sklep
oraz w Magazynie Kulturalnym w Katowicach przy al. W. Korfantego 3
kontakt
www.muzeumslaskie.pl
32
al. W. Korfantego 3 40-005 Katowice tel. 32 779 93 00, fax 32 779 93 67
Godziny otwarcia wtorek: 10.00 –18.00 środa: 10.00 –18.00 czwartek: 10.00 –19.00
piątek: 12.00 –16.00 sobota: 12.00 –18.00 niedziela: 12.00 –17.00 poniedziałek: nieczynne
Uwaga: sprzedaż biletów jest prowadzona do pół godziny przed zamknięciem muzeum. Wystawy „Przemysł śląski w produkcji zbrojeniowej XIX i XX wieku” oraz „W drukarni Jana Eichhorna” są czynne we wtorki i czwartki w godz. 12.00 – 17.00. Maksymalna liczba zwiedzających w tym samym czasie to 10 osób. Biblioteka Zaprasza do korzystania z czytelni od poniedziałku do piątku w godz. 10.00 –15.00. Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki Wykonuje usługi w zakresie konserwacji malarstwa sztalugowego, rzeźby, drobnych przedmiotów użytkowych i wyrobów rzemiosła artystycznego. Czynna od poniedziałku do piątku w godz. 7.00 –16.00. Magazyn Kulturalny (księgarnia Muzeum Śląskiego) czwartek: 10.00 – 18.00 Godziny otwarcia piątek: 10.00 – 17.00 poniedziałek: 10.00 – 16.00 sobota: 11.00 – 16.00 wtorek: 10.00 – 17.00 niedziela: nieczynne środa: 10.00 – 17.00 pl. Sejmu Śląskiego 2 40-032 Katowice tel./fax 32 251 57 14, 32 251 51 67 sekretariatcsp@scenografia-polska.pl
www.scenografia-polska.pl
Ekspozycja czynna od poniedziałku do piątku w godz. 9.00–17.00.
Muzeum Śląskie jest instytucją kultury Samorządu Województwa Śląskiego współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Patroni medialni: