"Apteka pod Łabędziem w Bydgoszczy. Tradycje. Zbiory. Perspektywy.", dr W. Ślusarczyk, G. Frischke

Historia apteki Apteka „Pod Łabędziem” przy ulicy Gdańskiej powstała 27 grudnia 1853 r. jako trzecia w Bydgoszczy. Jej właścicielem był Constantin August Mentzel.

Następnie interes przejął jego syn, Hugo Albert Mentzel. Uruchomił on na zapleczu lokalu laboratorium galenowe z piecem i kotłem parowym, umożliwiając tym samym masową produkcję leków.

Fot. W. Woźniak

Historia apteki W okresie dwudziestolecia międzywojennego była to jedyna apteka w Bydgoszczy należąca do Niemca – Brunona Kazimierskiego.

W czasie II wojny światowej Kazimierski podpisał volkslistę i zmienił nazwisko na Kalten. W 1945 r. uciekł i pozostawił aptekę, którą przejęło państwo.

Fot. W. Woźniak

Historia apteki W 1945 r. aptekę wydzierżawił od państwa mgr farm. Henryk Kowalewski, przedwojenny właściciel apteki „Pod Aniołem” w Bydgoszczy.

– 1948 r. - mgr farm. Tadeusz Kalinowski – 1951 r. - mgr farm. Feliks Eliszewski – 1969 r. - mgr farm. Janina Majewska – 1971 r. - mgr farm. Łucja Wachowska.

Swoją funkcję pełniła do 15 lutego 2003 r.

Fot. W. Woźniak

Zdjęcia z prywatnego archiwum mgr farm. Łucji Wachowskiej, byłej kierownik apteki. Fot. W. Woźniak

W 1990 r. mgr farm. Łucja Wachowska, mgr farm. Danuta Kośmider oraz mgr farm. Bartłomiej Wodyński otrzymali koncesję na prowadzenie placówki, po reprywatyzacji aptek.

Zdjęcia z prywatnego archiwum mgr farm. Łucji Wachowskiej, byłej kierownik apteki. Fot. W. Woźniak

Historia apteki Dzięki staraniom Bartłomieja Wodyńskiego w 150 rocznicę założenia apteki (27 XII 2003 r.) na jej zapleczu powstało Muzeum Farmacji.

Sala ekspozycyjna

W dawnym korytarzu aptecznym zgromadzono pamiątki pochodzące m.in. z aptek działających w Bydgoszczy w okresie zaborów i II Rzeczypospolitej, z ówcześnie działających drogerii i zakładów przemysłu chemiczno-farmaceutycznego z terenu Bydgoszczy i okolic.

Receptura

Zielarnia

Najcenniejszą częścią muzeum jest LABORATORIUM GALENOWE (XIX/XX w.), które jako jedyne w kraju zachowało w pełni oryginalne oprzyrządowanie i obecnie stanowi świadectwo dawnej roli aptek w przemysłowym życiu miasta.

Na uwagę zasługują linia produkcyjna napędzana parą wodną oraz tabletkarka firmy Fritz Kilian z 1905 r.

Laboratorium galenowe

Laboratorium galenowe

Piec kaflowy z kotłem parowym dał tu początek nowoczesnej, jak na owe czasy, technologii opartej na linii produkcyjnej, w której ciąg włączone zostały aparaty destylacyjne, ekstrakcyjne, parownice, autoklawy, suszarki.

Chlubą biblioteki jest 73 starodruków medyczno – farmaceutycznych.

Jej częścią jest także archiwum muzealne, wśród dokumentów przekazano druk wydany przez Radę Miejską i burmistrza Gdańska z powodu zarazy 1708 r.

Biblioteka

Muzeum prowadziło działalność: • • • •

wystawienniczą, dydaktyczną, społeczno-popularyzatorką, naukowo-badawczą.

Przyszłość W 2017 r. Apteka „pod Łabędziem” i Muzeum Farmacji zostały zamknięte, a kolekcja dzięki dotacji celowej Urzędu Miasta Bydgoszczy nabyło Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Zabytki będą prezentowane na wystawie stałej, w pomieszczeniach dawnej apteki. Dzięki temu ekspozycja będzie posiadać walor autentyczności. Ukazane zostaną dzieje bydgoskiego aptekarstwa (XVI-XX w.) oraz dawne techniki wytwarzania leków.

Magazyn

Wystawy czasowe

Receptura

Laboratorium galenowe

„Eksperymentatorium”

Wystawa „Aptekarstwo bydgoskie”

Izba ekspedycyjna XIX/XX w.

Wystawa „Aptekarstwo bydgoskie” • Historia bydgoskiego aptekarstwa – od XVI w. do końca lat 80. XX w.

• Historia bydgoskiego przemysłu chemicznofarmaceutycznego: – Fabryki Kosmetycznej „Halina”, – Hurtowni i Wytwórni Drogeryjno-Aptecznej „Hadroga”.

Przykładowe eksponaty

Fot. W. Woźniak

W ramach przygotowywanej ekspozycji zabytkowa izba ekspedycyjna z przełomu XIX i XX w. zostanie zachowana, umożliwiając zwiedzającym „wejście do starej apteki”.

Meble z końca XIX w. pochodzące z apteki „Pod Łabędziem” w Toruniu.

Izba ekspedycyjna

Fot. G. Frischke

Fot. W. Woźniak

Przykładowe naczynia, które będą eksponowane w izbie ekspedycyjnej

„Eksperymentatorium” Pomieszczenie przeznaczone będzie do prowadzenia zajęć edukacyjnych: lekcji, warsztatów i prelekcji.

Program edukacyjny ma na celu przybliżenie uczestnikom historii i specyfiki pozyskanej kolekcji oraz dziejów aptekarstwa.

Działania skoncentrowane będą wokół pojęć: - apteka jako laboratorium, - system organizacji pracy w dawniej aptece, - pochodzenie leków, - ziołolecznictwo.

Receptura i laboratorium RECEPTURA – oryginalne loże recepturowe z końca lat 60. XX w. z wyposażaniem (naczyniami recepturowymi, wagami itp.). W celu uzyskania autentyzmu ekspozycji, zwiedzający nie będą mogli zbliżać się bezpośrednio do lóż.

LABORATORIUM GALENOWE - na regałach zostaną ustawione naczynia apteczne, na blatach - przyrządy, takie jak: areometr, kolorymetr, aparat Kippa, eksykator, kolby Erlenmeyera, menzurki, itp. Planowane jest także zdalne uruchomienie tabletkarki.

Propozycja aranĹźacji izby recepturowej fot. G. Frischke

Propozycja aranĹźacji izby recepturowej fot. G. Frischke

Propozycja aranżacji laboratorium

Fot. W. Woźniak

fot. G. Frischke

Multimedia Na wystawie „Aptekarstwo bydgoskie” umieszczona zostanie prezentacja multimedialna ukazująca historię Apteki „pod Łabędziem”, natomiast przy wejściu do laboratorium – prezentacja multimedialna objaśniająca etapy pracy linii produkcyjnej.

Apteka, ze względu na charakter zbiorów, stanowi element Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O

Dziękujemy za uwagę!