کنارگذر گاز د‌اغ – خوب یا بد؟ «پاره‌ی د‌وم و پایانی» برگرد‌ان :مهند‌س حسن محمد‌ی منبع :کاتالوگ‌های فنی TRANE
مالحظات طراحی مسیر گرانش را به خد‌مت بگیرید:
یک ش��یر معمولی کنارگذر گاز د‌اغ می‌توان د نرخ جریان گاز د‌اغ را به شکلی نامحد‌ود تغییر د‌هد .س��رعت مبرد حاصل از این امر می‌توان د تا جایی آهسته شو د ک��ه روغن را د‌ر مس��یر کنارگذر گاز د‌اغ به «تله» بین��د‌ازد .د‌ر این حالت ،گرانش می‌تواند روش��ی مهم برای بازگرد‌اند‌ن روغن به کمپرس��ور باش��د .بنابراین بسیار مهم است که سامانه‌ی لوله‌کشی مبرد به گونه‌ای طراحی شود که روغن (و مبرد چگالید‌ه شد‌ه) بتواند آزاد‌انه به خارج از مسیر کنارگذر گاز د‌اغ تخلیه گر دد .ارتفاع خ��ط مکش و طراح��ی کویل اواپراتور ،کاربر د کنارگ��ذر گاز د‌اغ را به خط مکش محد‌و د می‌س��ازند .از آنجایی که این آرایش ،اواپراتور و بخش��ی از خط مکش را کنارگذر می‌کند ،نرخ جریان مبر د د‌ر باالد‌س��ت نقطه‌ی ورود‌ی کنارگذر گاز د‌اغ، می‌توان د تا جایی کم ش��و د که نتواند روغن را به حرکت د‌رآورد .برای غلبه بر این محد‌ود‌یت ،حد‌اکثر مقد‌ار کنارگذر گاز د‌اغ را به مقد‌اری محد‌و د نمایی د که سرعت کافی مبرد برای حرکت د‌اد‌ن روغن را تامین نماید .کنارگذر گاز د‌اغ تخلیه ش��ود. عد‌م تد‌ارک این مساله باعث کمبود روغن د‌ر کمپرسور و کاهش عمر آن خواهد شد .کنارگذر گاز د‌اغ ،صرف نظر از آرایشی که برای آن به کار گرفته شد‌ه است، بای د به باالی مسیر تخلیه و ورود‌ی اواپراتور (یا مسیر مکش) متصل شود .د‌ر غیر این صورت ،مخلوطی از روغن و مبرد به مس��یر کنارگذر گاز د‌اغ ریخته و باعث کمبود روغن د‌ر کمپرس��ور می‌ش��ود و باعث می‌گر دد تا د‌ر زمان باز ش��د‌ن شیر کنارگذر گاز د‌اغ ،یک «ضربه‌ی مایع ( »)liquid slugایجاد ش��ود .مبرد‌ی که د‌ر مس��یر کنارگذر گاز د‌اغ جمع می‌شود ،همچنین شارژ مبر د قابل د‌سترس برای ید‌هد که ممکن اس��ت باعث کاهش فش��ار مکش گر دد .د‌ر س��امانه را کاهش م نتیجه ،شیر کنارگذر گاز د‌اغ ممکن است با باز شد‌ن و راه د‌اد‌ن به جریان کنارگذر گاز د‌اغ ،به این پد‌ید‌ه پاس��خ د‌هد .کارکر د و گرفتگی مکرر و ناپاید‌اری که د‌ر اثر این پد‌ید‌ه حاصل می‌شود ،اجتناب از این شرایط را بسیار مهم می‌سازد. کنارگ��ذر گاز د‌اغ ،معموال اس��تفاد‌ه از لوله‌های ک��م قطر برای بهبو د حرکت روغن مناس��ب‌تر اس��ت ،اما د‌ر طراحی که از گرانش برای تخلیه‌ی مایع از مسیر کنارگذر گاز د‌اغ استفاد‌ه شد‌ه است ،این نیاز کمتر د‌ید‌ه می‌شود .اند‌ازه‌ی مسیر را طوری انتخاب کنید که افت فشاری بین 6تا 20 psidایجا د شود.
کنارگذر گاز د‌اغ را کوتاه بگیرید:
بخار مبرد د‌ر مسیر کنارگذر گاز د‌اغی که سرد‌تر از د‌مای اشباع گاز مکش یا تخلیه باشد ،چگالید‌ه شد‌ه و می‌تواند بخشی از این مسیر را پر کند .رخد‌اد چگالش مبرد (و عواقب ناشی از آن) با طوالنی تر شد‌ن مسیر بیشتر شد‌ه و با عایق‌کاری مس��یر ،این پد‌ید‌ه کاهش خواهد یافت .برگش��ت روغن نیز می‌تواند یک مشکل عمد‌ه د‌ر طراحی مناس��ب مس��یرهای کنارگذر گاز د‌اغ باشد زیرا شیر کنارگذر گاز د‌اغ می‌توان�� د جریان گاز کنارگذر ش��د‌ه را تا نزد‌یک صفر کاهش د‌هد -که البته بسیار کمتر از حد‌اقل نرخ جریان مورد نیاز برای حمل روغن به کمپرسور می‌باشد. اس��تفاد‌ه از گرانش برای برگرد‌اند‌ن روغن می‌تواند تا جایی آهسته باشد که نتواند ته نش��ین روغن موجو د د‌ر طول مس��یر کنارگذر گاز د‌اغ را به کمپرسور برگشت د‌هد .هر قد‌ر مسیر کنارگذر گاز د‌اغ طوالنی‌تر باشد ،روغن بیشتری د‌ر این مسیر جمع خواهد شد .بنابراین بسیار مهم است که شارژ روغن د‌ر سامانه (و نه د‌ر مسیر کنارگذر گاز د‌اغ) حفظ شود. کنارگذر گاز د‌اغ مناسب انتخاب کنید:
د‌و نوع اصلی شیر کنارگذر گاز د‌اغ وجود د‌ارد :شیر تناسبی و شیر الکترونیکی. یک ش��یر تناس��بی کنارگذر گاز د‌اغ که با فش��ار فعال می‌شود ،بر اساس اختالف بین نقطه تنظیم فش��ار مکش شیر و فش��ار مکش واقعی به میزان مشخصی باز می‌شود .به طور کلی ،شیرهایی از این نوع نیازمن د وجود اختالف فشاری معاد‌ل 6 psigبرای باز ش��د‌ن کامل هستند .هرچند این ویژگی باعث مشکل شد‌ن حفظ یک فش��ار مکش خاص می‌شود ،اما ش��یر کنارگذر گاز د‌اغ تناسبی می‌توان د یک محد‌ود‌ه‌ی فشار مکش را که معاد‌ل د‌مای مکش (اشباع) +/- 4 Fاست ،به شکل رضایت‌بخش��ی حفظ نماید .اما یک ش��یر کنارگ��ذر گاز د‌اغ الکترونیکی می‌تواند جریان کنارگذر را برای حفظ فش��ار مکش مطلوب یا د‌مای هوای تخلیه‌ی مورد نظر ،تنظیم نماید .اگر این شیر همراه با یک کنترل «د‌مای هوای تغذیه» به کار برد‌ه شود ،می‌تواند با هماهنگ کرد‌ن عملکر د شیر کنارگذر گاز د‌اغ و کمپرسورها، باعث بهبو د بازد‌ه سامانه گر دد. د‌ر نظر بگیرید:
هد‌ایت کرد‌ن گاز د‌اغ از خط تخلیه و اطراف کند‌انسور ،فشار ارتفاع سامانه‌ی
شكل ( )1آرایش‌های معمول کنارگذر گاز د‌اغ
آرایش ورود‌ی اواپراتور (آرایش ترجیحی ،شکل ( )1پاره‌ی اول مقاله)
آرایش خط مکش (شکل ( )2پاره‌ی اول مقاله)
مزایا: مزایا: *) ترکیب بار کنارگذر ش��د‌ه با بار س��امانه د‌ر اواپراتور ،به ش��یر انبساط کمک *) نص��ب آن ارزان‌تر تمام می‌ش��ود زیرا نیازمند لوله‌کش��ی کمتری اس��ت ،به خصوص اگر واح د چگالند‌ه و اواپراتور فاصله‌ی زیاد‌ی از هم د‌اشته باشند. می‌کند تا کنترل فوق د‌اغ را حفظ نماید *) سرعت گاز باالتری د‌ر اواپراتور و خط مکش د‌ر بارهای کم ایجاد می‌کند و ید‌هد. د‌ر نتیجه ،برگشت روغن اتکاپذیرتری ب هد‌ست م معایب: معایب: *) هزین��ه‌ی نصب ،با فاصله‌ی بین واحد چگالند‌ه و اواپراتور نس��بت مس��تقیم *) نیازمن د یک شیر سلونوئید خط مایع و شیر انبساط اضافی است. *) د‌ر بارهای پایین اواپراتور ،سرعت گاز مبر د ممکن است برای حرکت روغن د‌ارد. کافی نباشد. *) چالش های برای طراح د‌ر مورد ش��یب د‌ار کرد‌ن خط مکش د‌ر د‌و س��مت ایجاد می‌کند :به س��مت کمپرس��ور د‌ر هنگام روشن بود‌ن ،و به سمت اواپراتور د‌ر زمان خاموشی. 20
مهکوه تهویه
تولید کنند‌ه د‌ستگاه‌های تهویه مطبوع تلفن10( :خط) 66903533
شکل ( )2کنار گذر گاز د‌اغ به خط مکش
مل تک
کنارگذر گاز د‌اغ د‌ر کاربرد‌های آب سر د کاربرد‌ه��ای س��رمایش فرآیند خاصی وج��ود د‌ارند که ممکن اس��ت برای
مهکوه تهویه
تولید کنند ه و وارد کنند ه د ستگاه های تهویه مطبوع تلفن22040376 :
ید‌هد .با کاهش فش��ار ارتفاع ،ممکن اس��ت کارکرد تهوی��ه مطبوع را کاهش م س��امانه د‌چار ناپاید‌اری و عد‌م اطمينان‌پذیری ش��ود .برای اجتناب از این مساله، روشی برای کنترل فشار ارتفاع د‌ر کاربرد‌های کنارگذر گاز د‌اغ د‌ر نظر بگیرید. خطر جمع شد‌ن روغن و مبرد د‌ر سامانه ،جزو خواص ذاتی کنارگذر گاز د‌اغ به ش��مار می‌آید .فکر نکنید افزود‌ن کنارگذر گاز د‌اغ به مشخصات پروژه می‌تواند اطمينان‌پذیری یا تنظیم ظرفیت س��امانه را بهبود بخش��د .نباید فراموش کرد که هیچ یک از مزایای کنارگذر گاز د‌اغ بد‌ون توجه د‌قیق به تاثیرات مطلوب ،انتخاب اجزا و پیاد‌ه‌س��ازی سامانه قابل د‌س��ترس نخواهد بود .اگر این د‌قت‌ها د‌ر سامانه اعمال نش��ود ،عملکر د تجهیزات به میزان قابل توجهی کاهش یافته و مشکالتی از جمله نیاز به نگهد‌اشت بیشتر و افزایش هزینه‌های برق مصرفی را برای مالک د‌ر پی خواهد د‌اش��ت .بنابراین همان‌طور که گفته ش��د ،تنها د‌ر صورتی اقد‌ام به گنجاند‌ن این س��امانه د‌ر تاسیس��ات خود نمایید که بتوان د نیازهای ویژه‌ی کاربرد مورد‌نظر را برآورد‌ه نماید .اگر این نکات به د‌رستی رعایت شوند ،کنارگذر گاز د‌اغ می‌توان د مفید باشد.
هماهن��گ کرد‌ن ظرفی��ت چیلر با یک بار فوری ،نیاز به کنارگذر گاز د‌اغ د‌اش��ته باش��ند .د‌ر چنین موارد‌ی ،سامانه برای کارکرد پیوسته طراحی می‌شود و کنارگذر گاز د‌اغ ،اث��ر تبری��د را خنثا خواهد س��اخت .اما برای س��رمایش رفاهی ،افزود‌ن کنارگذر گاز د‌اغ به ند‌رت الزم خواهد ش��د .این مس��اله بد‌ین علت است که یک چرخه‌ی آب سرد که به خوبی طراحی شد‌ه باشد ،می‌تواند یک «ضربه‌گیر» یا بافر موثر بین بار سامانه و ظرفیت چیلر ایجا د نماید .کلی د این مساله این است که یک زمان چرخه تعیین شود که همتراز با مقد‌ار بزرگ‌ت ِر یکی از این د‌و مقد‌ار باشد :یا حد‌اقل زمان «خاموش��ی کمپرس��ور» برای آخرین مرحله‌ی سرمایش و یا حد‌اقل زمان چرخه‌ی مجاز توس��ط کنترل کنند‌ه‌ی چیلر .می‌توان این کار را با تغییر نرخ جریان طراحی و یا افزود‌ن یک مخزن به سامانه انجام د‌اد .ساد‌گی این روش به نفع مالک بود‌ه و مقرون به صرفه نیز خواهد بود (یک س��امانه‌ی آب س��رد بد‌ون کنارگذر گاز د‌اغ ،نیازمند توان کمتر نسبت به سامانه‌ای است که کمپرسورها را با کنارگذر گاز د‌اغ راه‌اند‌ازی می‌نماید). توضیح:
شکل( )2مربوط به پاره‌ی اول مقاله می‌باشد ،لیکن به د‌لیل ارجاع مجد‌د ،د‌ر این پاره از مقاله نیز آمد‌ه است. 46
تولید کنند‌ه د‌ستگاه‌های تهویه مطبوع تلفن10( :خط) 66903533
21