عالئم مشخصه پيچ هاي ميليمتري
براي طراحي فرمان برو نرو مشخصات ابعادي قطرها را از استانداردهاي معرفي شده توسط طراح قطعه از قبيل استاندارد DIN 13و يا استاندارد JISبدست مياوريم .
پيچي و مهره اي با مشخصه M10 x 1.5 6H/ 6gمورد بررسي قرارگرفته و تعاريف مورد نياز در مورد پيچ و مهره به تفصيل بيان شده است اولين حرف مشخص پيچ ميليمتري حرف Mمي باشد كه نشان دهنده ميليمتري بودن رزوه مي باشد. بعد از حرف Mقطر خارجي مهره يا اندازه اسمي مهره مشخص مي شود.
گام رزوه يكي ديگر از عالئم نشانداده شده ميباشد . عدد مشخص شده ( ) 6نشانده كيفيت تلرانس ميباشد و حرف بزرگ ( ) Hنمايش داده شده نشاندهنده ثبوت مهره ميباشد و حرف كوچك gنشاندهنده پيچي است كه وضعيت انطباقي لق را دارا ميباشد با توجه به استاندارد DIN 13ميتوان مقادير عددي قطرهاي پيچ و مهره را بدست اورد با مراجعه به جدول استاندارد مشخصات قطر هاي داخلي متوسط و خارجي را با توجه به وضعيت و كيفيت تلرانسي براي پيچ و مهره بدست ميايد در ادامه وضعيت تلرانسي و مقادير حداقل و حداكثر لقي به تفصيل بيان خواهد شد نواحي تلرانسي هاشور خورده در شكل مقابل محدوده تلرانس ساخت قطرهاي داخلي ( ).Minor diaو قطر متوسط ( ).Effective diaو قطر خارجي ( ).Major diaرا نشان ميدهد ناحيه تلرانسي قطر متوسط پيچ و مهره از مهمترين ناحيه عملكردي پيچ و مهره ميباشد بدين معني كه در صورتيكه قطر خارجي پيچ كه همان سطح ماشينكاري قبل از رزوه كاري ميباشد آنقدر كوچك شود كه به قطر متوسط برسد و قطر داخلي مهره كه همان قطر مته ميباشد آنقدر بزرگ شود كه به قطر متوسط مهره برسد باز هم پيچ داخل مهره با توجه به گام حركت ميكند براي كنترل مقدار قطر متوسط پيچ از فرمان برو نرو رزوه رينگي استفاده ميگردد و براي كنترل قطر متوسط مهره از فرمان برو نرو توپي رزوه استفاده ميگردد
عمر و استهكام پيچ و مهره هنگام اعمال نيرو هاي فشاري و كششي به پيچ و مهره به مقادير قطر خارجي پيچ و قطر داخلي مهره بستگي دارد و در صورتيكه قطر داخلي مهره بزرگتر از حد ماكزيمم قطر داخلي شده باشد و از طرف ديگر قطر خارجي پيچ نيز از مينيمم اندازه كوچكتر شده باشد عمر پيچ و مهره كم شده و احتمال هرز شد ن پيچ و مهره وجود خواهد داشت لذا براي اطمينان از صحت قطر خارجي پيچ از فرمان دهان ( ) Snap gaugeساده استفاده ميگردد و براي كنترل قطر داخلي مهره از فرمان برو نرو توپي ( ( اژدر plug gaugeساده استفاده ميگردد حداقل وحد اكثر مقدار لقي بين پيچ و مهره با توجه به بازه تلرانسي در قطر متوسط براي پيچ و مهره بدست ميايدحداقل مقدار لقي صفر( ) 0در شرايطي ميباشد كه اختالف مينيمم قطر متوسط مهره ( Min. )effective dia. Internalو ماكزيمم قطر متوسط پيچ( ) Max effective dia. Externalبرابر صفر باشد و حداكثر لقي با كاهش قطر متوسط پيچ به مينيمم مقدار و افزايش قطر متوسط مهره به ماكزيمم مقدار بدست ميايد. حداقل لقي =مينيمم قطر متوسط مهره – ماكزيمم قطر متوسط پيچ حداكثر لقي = ماكزيمم قطر متوسط مهره – مينيمم قطر متوسط پيچ
از آنجا كه با وجود زبري سطح و اصطكاك بين پيچ ومهره در شرايطي كه مقدار حداقل لقي صفر باشد احتمال گير كردن پيچ و مهره را در پي خواهد داشت لذا براي پيچ و مهره هائي كه جهت حركت خود نياز به لقي بين پيچ و مهره داشته باشند ميبايست وضعيت لقي پيچ و مهره به صورتي باشد كه در بد ترين شرايط كه مينيمم قطر متوسط مهره ( )Min. effective dia. Internalو ماكزيمم قطر متوسط پيچ( ) Max effective dia. Externalاختالف داشته كه اين مقدار اختالف همان لقي بين پيچ و مهره ميباشد
به عنوان مثال براي پيچ و مهره با وضعيت انطباقي M10 x 1.5 6H/ 6gمقدار حداقل لقي برابر 030.0ميباشد كه با توجه به عدد كيفيت 6مقدار حداكثر لقي برابر03.00خواهد بود اين در شرايطي است كه با وضعيت و كيفيت تلرانس g8مقدار حداقل لقي همان 030.0ميباشد و حداكثر لقي برابر با 03000ميباشد
حداقل لقي را ميتوان با تغيير وضعيت تلرانس از gبه eافزايش داد كه در اين حالت براي پيچ و مهره M10x 1.5 6eمقدار حداقل لقي برابر 03060ميباشد در صورتيكه طراح كيفيت و وضعيت تلرانس را مشخص نكرده باشد كيفيت و وضعيت پيچ ومهره 6H/6g ميباشد. مثال مطلوبست محاسبه مقدار حداقل لقي و حداكثر لقي براي پيچ و مهره M14x2 5H /4h با استفاده از DIN 13ميتوان مقادير مينيمم و ماكزيمم قطر متوسط پيچ و مهره را پيدا نمود و حداقل و حداكثر لقي را محاسبه نمود براحتي ميتوان دريافت كه مقدار حداقل لقي براي پيچ و مهره با وضعيت تلرانسي Hو hصفر ميباشد
شكل زير قطر هاي داخلي ( )Minor diameterقطر متوسط ( )pitch diameterيا ( effective )diameterو قطر خارجي( )major diameterرا نشان ميدهد با استفاده از سه پين نيز ميتوان قطر متوسط پيچ را اندازه گيري نمود
Anari cn=Anari, o, ou, email=anari201 1@gmail.com, c=IR