Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ - 87η ΔΕΘ || ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ by naftemporikiGR

ΠΟΡΕΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

EΠIXEIΡΕΙΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023

EΠIXEIΡΕΙΝ

E D I TO R I A L

Μια νέα εποχή

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ

H ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΚΔΟΤΗΣ-ΜΕΤΟΧΟΣ

Γιώργος Μελισανίδης ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Σπύρος Κτενάς ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ & ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Πλάτων Τσούλος ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Δημήτρης Νίκας ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Αθανάσιος Αδαμόπουλος

EΠIXEIΡΕΙΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023

ΠΟΡΕΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Πώς προσδιορίζεται η ιστορικότητα μιας στιγμής, μιας περιόδου, ή ενός γεγονότος; Από το μέγεθος της επίδρασης που έχει και τη διάρκεια στον χρόνο. Με αυτό ως δεδομένο, η φετινή ΔΕΘ μπορεί να θεωρηθεί ως ιστορική, αφού συμπίπτει χρονικά με την οριστική επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα. Η Ελλάδα αφήνει πίσω της τα δεινά της μακρόχρονης κρίσης και μετά το τέλος των μνημονίων βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη συγκυρία: την επανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, μια εξέλιξη που θα ξαναβάλει τη χώρα στην ατζέντα των μεγάλων επενδυτικών αποφάσεων, προσφέροντας το καύσιμο για μια ισχυρή, βιώσιμη και μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν αρκεί από μόνη της. Η Ελλάδα πρέπει να έχει μάθει από τα λάθη του παρελθόντος, να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που δημιουργούνται και κυρίως να αποκτήσει στρατηγικό σχεδιασμό με μακροχρόνιο ορίζοντα, αν θέλει να αλλάξει πορεία και να ισχυροποιήσει τη θέση της ανάμεσα στους Ευρωπαίους εταίρους της και στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

Χριστίνα Χαφουσίδου ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

Γιάννης Σαραντόπουλος EΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ

Νίκος Γιαννάκης, Χρήστος Μαραβελίδης, Γιάννης Χιώτης, Γιώργος Ψιάχος ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ανθή Αγγελοπούλου, Δανάη Αλεξάκη, Βάσω Βεγίρη, Γιώργος Γεωργίου, Σταμάτης Ζησίμου, Φάνης Ζώης, Τέτη Ηγουμενίδη, Αντώνης Τσιμπλάκης, Πάρης Τσιριγώτης, Θάνος Τσίρος ΔΙΟΡΘΩΣΗ

Διονύσης Μάρρας, Σωτηρία Τσολάκου ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Μαρία Μπαλικούρα

Η 87η ΔΕΘ μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για αυτή τη νέα πορεία. Όσα θα συμβούν, όσα θα ειπωθούν στη διάρκεια της Έκθεσης μπορεί να σηματοδοτήσουν την έναρξη αυτής της εποχής, απαλλαγμένης από «βάρη» του παρελθόντος και με το μέλλον ευοίωνο. Η φετινή 'Εκθεση διεξάγεται σε μια περίοδο που η χώρα βρίσκεται σε σταθερή πορεία, πολιτικά και οικονομικά, όμως οι διεθνείς προκλήσεις παραμένουν ζωντανές και αφορούν την ενέργεια, την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Είναι πασιφανές ότι αυτός ο συνδυασμός αναγκάζει τον πλανήτη να επανεξετάσει τις πολιτικές του, θέτοντας ως βασικό κριτήριο για την πορεία προς το μέλλον τη βιωσιμότητα, την πράσινη μετάβαση και την προστασία του περιβάλλοντος. Η ψηφιακή μετάβαση είναι επίσης μια προτεραιότητα, ειδικά μετά τη δυναμική εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης.

ΕΜΠΟΡΙΚO ΤΜΗΜΑ

Όθων Βασιλόπουλος, Γκρατσιέλλα Κλάδη, Λίζα Γκεζέπογλου, Γιώργος Σακελλόπουλος, Βένια Παντελή, Ματίνα Γράψα, Ειρήνη Πολίτου Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας

ΔIEYΘΥΝΣΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Έφη Μπόνη CAREERNET

Σοφία Κασαπάκη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΑΤΕΛΙΕ

Μπέτυ Σπανού ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ

Η 87η ΔΕΘ εστιάζει ακριβώς σ’ αυτές τις προκλήσεις, απόδειξη πως η 'Εκθεση κινείται διαρκώς στην αιχμή των εξελίξεων. Στη διάρκειά της θα παρουσιαστούν οι νέες προτάσεις της αγοράς σε θέματα τεχνολογίας, καινοτομίας, προστασίας του περιβάλλοντος, ενέργειας, εκπαίδευσης, νεοφυών επιχειρήσεων και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Στη φετινή διοργάνωση, τιμώμενη χώρα θα είναι η Δημοκρατία της Βουλγαρίας, μια χώρα που δίνει το «παρών» στη ΔΕΘ από την πρώτη διοργάνωσή της, το 1926. Οι πύλες της ΔΕΘ ανοίγουν. Καλωσορίσατε στον λαμπρό νέο κόσμο!

Ελευθερία Κηρύκου, Mαρία Πασχαλίδου ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ

Ελένη Κοντού, Χρήστος Μπουβής ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

Κωνσταντίνα Παναγοπούλου ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ

Ακτή Κονδύλη 10 Πειραιάς 185 45 τηλ.: 210 5198000 fax.: 210 5139905 ΕΞΥΠΗΡΈΤΗΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ

801 11 11300 από σταθερό www.naftemporiki.gr info@naftemporiki.gr ΔΙΑΝΈΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΆΝ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΈΣ ΤΗΣ «N» EKTYΠΩΣΗ

Αίσακος Α.Ε.

Αθανάσιος Αδαμόπουλος

H ηγέτιδα δύναμη της Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και στη Θεσσαλονίκη

ADVERTORIAL

Hellenic Environmental Center (HEC) είναι ένας κορυφαίος πάροχος υπηρεσιών περιβαλλοντικής διαχείρισης στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Με πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας, επενδύει συνεχώς σε τεχνολογικό και ανθρώπινο δυναμικό, καθώς επίσης και σε υποδομές, στη διαχείριση των υγρών καταλοίπων, για να παρέχει με αποδεδειγμένη επιτυχία ασφαλείς, αποδοτικές και περιβαλλοντικά υπεύθυνες λύσεις στους πελάτες της σε όλο τον κόσμο. Η εταιρεία έχει παρουσία στα περισσότερα και μεγαλύτερα ελληνικά λιμάνια, αλλά και ηγετική παρουσία σε κομβικά λιμάνια της Ευρώπης, όπως το Αμβούργο, το Γιβραλτάρ και η Μάλτα. Επιπλέον, αναλαμβάνει έργα σε μια ευρεία γκάμα βιομηχανικών και εμπορικών τομέων, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων, της ναυτιλίας, της βιομηχανίας, των πλατφορμών και των διυλιστηρίων. Η HEC είναι ο αποκλειστικός πάροχος Ευκολιών Υποδοχής Λιμένων (ΕΥΛ) στη Θεσσαλονίκη από την αρχή του 2023. Δεδομένου ότι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει αλματώδη ανάπτυξη, οι ΕΥΛ είναι ένα κρίσιμο μέρος του περιβαλλοντικού συστήματος

διαχείρισης του λιμανιού και διασφαλίζουν ότι όλα τα υγρά κατάλοιπα που παράγονται από τα πλοία συλλέγονται και τυγχάνουν κατάλληλης επεξεργασίας. Για να υποστηρίξει τις δραστηριότητές της στη Θεσσαλονίκη, η HEC έχει ιδρύσει ένα τοπικό γραφείο με πολύ έμπειρο προσωπικό, που είναι αφοσιωμένο στην παροχή του υψηλότερου επιπέδου εξυπηρέτησης στους πελάτες της HEC. Η HEC, προκειμένου να καλύψει επαρκώς τις περιβαλλοντικές ανάγκες του λιμένα Θεσσαλονίκης, διέθεσε τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό σε πλωτά Η HEC είναι (δεξαμενόπλοια) και πιστοποιηχερσαία (βυτιοφόρα οχήματα), επανδρωμένη με ISO μένα με εξειδικευμένα 14001:2015, πληρώματα και όλο το το οποίο είναι απαραίτητο επιστημονιτο υψηλότερο κό & εργατικό δυναμικό. διεθνές πρότυπο Αυτός ο εξοπλισμός περιβαλλοντικής επιτρέπει στη HEC να διαχείρισης. συλλέγει και να μεταφέρει ένα ευρύ φάσμα καταλοίπων, συμπεριλαμβανομένων λιπαντικών αποβλήτων, χημικών αποβλήτων και ιλύος. Συμμετέχει με πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάθε εκδήλωση ή δράση που έχει σχέση με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την ισορροπία του οικοσυστήματος τόσο στο

λιμάνι της Θεσσαλονίκης όσο και στην ευρύτερη περιοχή του Θερμαϊκού. Τελευταία, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε. (ΟΛΘ Α.Ε.) και την HELMEPA ανέλαβε να βοηθήσει σημαντικά στον καθαρισμό του βυθού του λιμανιού. Η HEC διαθέτει επίσης ένα σύγχρονο εργαστήριο για την ανάλυση αποβλήτων και την παρακολούθηση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Το εργαστήριο είναι εξοπλισμένο με τα πιο προηγμένα όργανα και αναλυτικά εργαλεία, τα οποία επιτρέπουν στη HEC να παρέχει ακριβείς και έγκαιρες πληροφορίες στους πελάτες της. Η εταιρεία είναι πιστοποιημένη με ISO 14001:2015, το οποίο είναι το υψηλότερο διεθνές πρότυπο περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η πιστοποίηση αυτή εγγυάται ότι η HEC εφαρμόζει τις βέλτιστες πρακτικές για τη διαχείριση του περιβάλλοντος. Ως η πρώτη εταιρεία στον κόσμο που έχει πιστοποιηθεί πλήρως από τον Lloyds Register για τη Διαρρύθμιση και Διαχείριση Εγκαταστάσεων Υποδοχής Λιμενικών Απόβλητων (ISO 16304:2018), έχει ως σκοπό την υποστήριξη Πράσινων Λιμένων σε όλο τον κόσμο, βοηθώντας τους λιμένες και τις μαρίνες να θέσουν σε λειτουργία ένα ολοκληρωμένο πράσινο μοντέλο λειτουργίας, ενώ παράλληλα συμμορφώνονται με τους υφιστάμενους κανονισμούς.

ΠΡΆΣΙΝΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΣΕ ΌΛΟ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ

ΠΑΡΕΜΒΑΊΝΟΥΝ ΟΙ:

Κωστής Χατζηδάκης .................................................... 12 Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Σωκράτης Φάμελλος ............................................................ 20

8 14

Πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ.

Διαφορετική συνταγή για την οικονομία

Νίκος Ανδρουλάκης .............................................. 22

8+1 χρηματοδοτικά εργαλεία για ιδιωτικές επενδύσεις

Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής

Δημήτρης Κουτσούμπας .............................................. 24 Γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ

Χρήστος Σταϊκούρας ....................................................... 26 Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών

Κώστας Σκρέκας ................................................................... 28

102

104

106

Ανάπτυξη σε κυκλική τροχιά

Χτίζοντας το μέλλον

Με διαφορετικές ταχύτητες τρέχει η αγορά ακινήτων

Υπουργός Ανάπτυξης

Άδωνις Γεωργιάδης ...................................................... 29 Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης

Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης .............................................. 30 Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

Κώστας Φραγκογιάννης ...................................... 32

Αγώνας ταχύτητας για την Ψηφιακή Δεκαετία 2030

Η αγροτική οικονομία πρέπει να «πρασινίσει»

Το τρίλημμα της βιομηχανίας τροφίμων

Υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και Εξωστρέφεια

Στάθης Κωνσταντινίδης ...................................... 34 Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για Θέματα Μακεδονίας - Θράκης

Απόστολος Τζιτζικώστας ................................................. 36 Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας

3 δράσεις για την ανανέωση του στόλου της ακτοπλοΐας

Το «στοίχημα» των ναυπηγείων

Στο 7% του ΑΕΠ η συνεισφορά της ναυτιλίας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

ΓΡΆΦΟΥΝ ΟΙ:

38-46

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Τάσος Τζήκας ....................................................................... 50

Βασίλης Κορκίδης .............................................................. 76

Πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO

Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής

• Ισχυρός επενδυτικός εταίρος • Anton Markov, γενικός πρόξενος της Βουλγαρίας στη Θεσσαλονίκη • Πλούσια ιστορία συμμετοχών • Γρηγόρης Σταματόπουλος, CEO Export Credit Greece

Κυριάκος Ποζρικίδης ....................................................... 51 Διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ-HELEXPO

Σπύρος Πρωτοψάλτης ............................................. 54 Διοικητής της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και εθνικός συντονιστής για τις Δεξιότητες

Γιάννος Κοντόπουλος ................................................ 55 Διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών

Χριστίνα Σακελλαρίδη ................................................. 56 Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ)

Ιωάννης Μασούτης ........................................................... 58 Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ)

Γιώργος Καββαθάς ............................................................ 66 Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ)

Τα σούπερ μάρκετ αλλάζουν το «παιχνίδι» στη λιανική

108

Ανάγκη για νέα… ύφανση

2023

Τα λιμάνια ανοίγουν νέους ορίζοντες

111

«Άνοιξη» στο φάρμακο και στην ιδιωτική υγεία

Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου ............................................... 68

Λουκία Σαράντη .................................................................. 82 Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ)

Συμεών Διαμαντίδης ................................................... 86 Πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ)

Αναστάσιος Καπνοπώλης ................................................ 87 Πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ)

Μιχάλης Ζορπίδης .............................................................. 91 Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ)

Νικόλαος Μπακατσέλος .............................................. 94 Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου

Βασίλειος Γούναρης .............................................................. 95 Πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου

Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ), του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών (ΕΕΔΕΓΕ) και εκτελεστική αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)

Άννα Καλλιάνη ......................................................... 96

Γιώργος Καρανίκας .......................................................... 74

Πρόεδρος του Ελληνοϊταλικού Επιμελητηρίου

Πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ)

Πρόεδρος του Ελληνοβρετανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου

Ιωάννης Τσαμίχας .......................................................... 97

Θεόδωρος Τρύφων .............................................................. 110 Co CEO ομίλου ELPEN και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Όμιλος Intrakat: Επενδυτική προτεραιότητα οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Με 35 χρόνια συνεχούς επιτυχημένης λειτουργίας, εδραιωμένη παρουσία σε 5 χώρες, 600+ άτομα στελεχικού και επιστημονικού προσωπικού και ανεκτέλεστο έργων που ξεπερνά τα 2,1 δισ. ευρώ, η Intrakat συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους ομίλους της χώρας μας

ADVERTORIAL

??6

ι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα ανάπτυξης για την Intrakat, η οποία -αναγνωρίζοντας την καθοριστική αξία τους για την ενεργειακή αυτάρκεια της Ελλάδας- επενδύει στρατηγικά σε αυτές, διαθέτοντας ήδη ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο που διευρύνεται συνεχώς. Ο όμιλος διαθέτει ήδη έργα ΑΠΕ παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής ισχύος 1,8 GW - με 0,9 GW από αιολικά πάρκα και 0,9 GW από φωτοβολταϊκά πάρκα. H δραστηριοποίηση της εταιρείας στον τομέα των ΑΠΕ περιλαμβάνει επίσης την αδειοδότηση και ανάπτυξη 11 σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση Η Intrakat κατασυσσωρευτών, σκευάζει ή έχει συνολικής ισχύος ήδη θέσει σε λει0,9 GW . τουργία αιολικά Μάλιστα πάρκα στη Στερξεκάθαρο δείγμα νίζα και στους της στρατηγικής Αυλούς Βοιωτίας, της Intrakat για στο Μουζάκι την είσοδό της Καρδίτσας, στο στο κλαμπ των Φραγκάκι της μεγάλων παικτών Άνδρου και στο αποθήκευσης ενέργειας Καστρί Ευβοίας. στην Ελλάδα, αποτέλεσε ο πρόσφατος διαγωνισμός της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την κατασκευή και λειτουργία Σταθμών Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας όπου κέρδισε τις εντυπώσεις καθώς εγκρίθηκαν και οι τρεις επενδύσεις τις οποίες είχε προτείνει, αναλαμβάνοντας τη δημιουργία 3 νέων μονάδων, αθροιστικής ισχύος 100 MW. Ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Intrakat Αλέξανδρος Εξάρχου, αναφερόμενος στον τομέα αυτό, έχει σημειώσει ότι «οι ΑΠΕ

ΨΗΦΙΑΚΟΣ 87η ΔΕΘ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μας, όπως και στη βιώσιμη ανάπτυξή της. Θεωρούμε πως η Intrakat μπορεί να αναπτυχθεί στρατηγικά στον τομέα αυτό και να δημιουργήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα τόσο στην παραγωγή όσο και στην αποθήκευση “καθαρής ενέργειας” και γι’ αυτό οι ΑΠΕ αποτελούν επενδυτική μας προτεραιότητα». Σημειώνεται πως η εταιρεία κατασκευάζει ή έχει ήδη θέσει σε λειτουργία πάρκα στη Στερνίζα και στους Αυλούς Βοιωτίας, στο Μουζάκι Καρδίτσας, στο Φραγκάκι της Άνδρου και στο Καστρί Ευβοίας. Παράλληλα, η Intrakat έχει δηλώσει την πρόθεσή της να συμμετάσχει στους επικείμενους διαγωνισμούς για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα που θα υλοποιηθούν στη χώρα μας, σε συνεργασία με τον στρατηγικό της συνεργάτη, τη βελγική Parkwind, η οποία διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε αντίστοιχα

έργα. Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα αποτελούν σημαντική ευκαιρία για την αύξηση παραγωγής «πράσινης» ενέργειας στη χώρα μας και την επίτευξη του εθνικού στόχου για παραγωγή τουλάχιστον 2 GW υπεράκτιας αιολικής ενέργειας ως το 2030.

Τα έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα της Intrakat είναι συνολικής ισχύος 1,8 GW.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Η εξέλιξη του ΑΕΠ (%)

Ονοµαστικό ΑΕΠ (σε δισ. ευρώ)

5,9 250

208 5

222 234

246

256

Η πορεία του πληθωρισµού (%) 10

200

150

100

3,0

2,3

2,1

2022 2023 2024 2025 2026

87η ΔΕΘ

2022 2023 2024 2025 2026

Πρωτογενές αποτέλεσµα (% του ΑΕΠ)

9,3

2,1

2,3

2,5

4,5

1,1 2,4

2,0

0,1 0

2022 2023 2024 2025 2026

ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ

ME ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΉ ΣΥΝΤΑΓΉ

ΑΜΑΡΤΊΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΌΝΤΟΣ

Συγκράτηση των δίδυμων ελλειμμάτων με περισσότερες επενδύσεις και εξαγωγές, μεγαλύτερη εξωστρέφεια, επιστροφή της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ σε χαμηλότερα επίπεδα και μονοψήφια ποσοστά ανεργίας είναι οι βασικοί στόχοι του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης για την περίοδο 2023-2026 Του Θάνου Τσίρου thtsiros@naftemporiki.gr

Ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας ύστερα από 14 ολόκληρα χρόνια, επιστροφή του ονομαστικού ΑΕΠ σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά της… προμνημονιακής περιόδου και κλείσιμο μιας εκ των μεγαλύτερων υφεσιακών περιόδων που έχει καταγραφεί στην παγκόσμια ιστορία - με διαφορετική συνταγή αυτή τη φορά: περισσότερες επενδύσεις και εξαγωγές, περισσότερη εξωστρέφεια για να να αποφευχθούν οι… αμαρτίες του παρελθόντος, δηλαδή ο υπερδανεισμός νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε να στηριχθεί η ανάπτυξη στην κατανάλωση, με αποτέλεσμα και την εκτίναξη των λεγόμενων δίδυμων ελλειμμάτων. Επίσης, επιστροφή της αναλογίας του χρέους ως προς το ΑΕΠ σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του 2012, όταν γινόταν το μεγαλύτερο κούρεμα δημοσίου χρέους της Ιστορίας, αλλά και μονοψήφια ποσοστά ανεργίας ώστε να περάσουν οριστικά στο παρελθόν τα ντροπιαστικά για ευρωπαϊκή χώρα νούμερα της τάξεως του 27%. Τα παραπάνω είναι οι στόχοι που έχουν τεθεί προκειμένου να επιτευ-

χθεί -και σε επίπεδο οικονομικών δεικτών- η λεγόμενη «επιστροφή στην κανονικότητα». Μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια (αρχής γενομένης όμως από τις επόμενες εβδομάδες και μήνες), ζητούμενο είναι η χώρα να αρχίσει να καταγράφει επιδόσεις που είχαν να αποτυπωθούν στις στατιστικές εδώ και μια 15ετία, δηλαδή πριν από την ουσιαστική χρεοκοπία της χώρας. H ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας είναι πιθανό να γίνει μέσα στο δίμηνο Σεπτεμβρίου Οκτωβρίου της φετινής χρονιάς. Η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ θα πέσει κάτω από τα επίπεδα του 2012 μέσα στο 2024, ενώ από το 2025 το ονομαστικό ΑΕΠ θα βρεθεί σε νέο ιστορικό υψηλό. Όσο για την ανεργία, εκτιμάται ότι θα γράψει και πάλι μονοψήφιο ποσοστό (σε μέσο επίπεδο έτους) το πιθανότερο μέσα στο 2025, κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο για ακόμη μια «κανονικότητα»: τη δυνατότητα του εργαζομένου στον ιδιωτικό τομέα να λαμβάνει αύξηση στον μισθό του με βάση την προϋπηρεσία του, ένα δικαίωμα που του έχει αφαιρεθεί από το 2012. ►

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

►

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΉ ΣΥΝΤΑΓΉ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΑΜΑΡΤΊΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΌΝΤΟΣ

ΠΡΟΣ ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΚΤHΣΗ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΑΕΠ ΤΗΣ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΥΦΕΣΗΣ

ΣΕ ΠΟΛΎ ΚΑΛΉ ΠΟΡΕΊΑ ΤΟ ΧΡΈΟΣ

ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΉ ΜΟΝΟΨΉΦΙΑΣ ΑΝΕΡΓΊΑΣ

ΑΕΠ: To πρόγραμμα σταθερότητας για την περίοδο 2023-2026 είναι ουσιαστικά ο οικονομικός χάρτης βάσει του οποίου σχεδιάζει να κινηθεί η χώρα τα επόμενα χρόνια. Αυτό προβλέπει ότι στο τέλος της χρονιάς το ονομαστικό ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στα 222 δισ. ευρώ, από 208 δισ. ευρώ στο τέλος του 2022. Με προσδοκώμενο ρυθμό ανάπτυξης τάξεως του 3% για το 2024 και για το 2025, το ΑΕΠ της επόμενης χρονιάς θα φτάσει -και λόγω του πληθωρισμού που προβλέπεται στο 2,4%- στα 234 δισ. ευρώ, ενώ για το 2025 θα ανέλθει στα 245-246 δισ. ευρώ. Αν αυτό επιτευχθεί, θα έχει καταγραφεί στην πραγματικότητα η πλήρης ανάκτηση του χαμένου εδάφους από την πολυετή ύφεση. Τα 240-245 δισ. ευρώ είναι το υψηλότερο επίπεδο που βρέθηκε το ελληνικό ΑΕΠ από τη σύσταση του κράτους, οπότε από το 2025-2026 και μετά η Ελλάδα θα μπορεί να συγκαταλέγεται στις χώρες της Ε.Ε. που θα καταγράφουν υψηλότερα ονομαστικά εισοδήματα. Θα πρόκειται για το κλείσιμο ενός τεράστιου κύκλου, καθώς η ύφεση στην Ελλάδα έφτασε να μειώνει το ΑΕΠ ακόμη και πάνω από 30%, περιορίζοντάς το ακόμη και κάτω από το επίπεδο των 170 δισ. ευρώ. Εκτός πάντως από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ σε νέα ιστορικά υψηλά, το ζητούμενο για αλλαγή της σύνθεσης παραμένει. Είναι ενδεικτικό ότι ολόκληρη την περσινή χρονιά -κατά την οποία το ΑΕΠ έφτασε σε ονομαστικές τιμές στο επίπεδο των 208 δισ. ευρώ, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2011- οι επενδύσεις ανήλθαν τελικώς στα 28,5 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 13,7% του ΑΕΠ. Τη διετία 2007-2008, έτη στα οποία καταγράφηκαν και οι καλύτερες επιδόσεις στην ιστορία της χώρας -με το ΑΕΠ να έχει αναρριχηθεί ακόμη και στα 242 δισ. ευρώ-, οι επενδύσεις έφταναν ακόμη και στα 63 δισ. ευρώ ετησίως, αντιπροσωπεύοντας ακόμη και το 26% του ΑΕΠ, δηλαδή διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με σήμερα. Άρα, εκτός από την ονομαστική αύξηση, αναζητείται και ο τρόπος για να αυξηθεί η αναλογία των επενδύσεων στο ΑΕΠ πάνω από το 20%, δηλαδή ουσιαστικά να διπλασιαστεί σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα… εις βάρος της κατανάλωσης. Αυτό θα επιδιωχθεί να γίνει με την πλήρη αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, τα οποία με τη σειρά τους θα… κινητοποιήσουν και ιδιωτικά κεφάλαια. Κρίσιμης και καθοριστικής σημασίας θα είναι και η αναλογία ΑΕΠ / χρέος.

Αναλογία χρέους / ΑΕΠ: Το 2012, με την Ελλάδα να βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής, αποφασιζόταν το μεγαλύτερο «κούρεμα» κρατικού χρέους στην Ιστορία, το περίφημο PSI. Τη συγκεκριμένη χρονιά, η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ διαμορφωνόταν πάνω από το 160% του ΑΕΠ. Ακολούθησε μια πολύ δύσκολη δεκαετία για την Ελλάδα με επιβολή σκληρών περιοριστικών μέτρων για να τιθασευτούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα, ενώ πάνω που η χώρα άρχιζε να ισοσκελίζει τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ήρθε η πανδημία για να φουσκώσει τον κρατικό δανεισμό και να εκτοξεύσει την αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ ακόμη και στο ιστορικό υψηλό του 206% του ΑΕΠ. Από το 2021 και μετά, επιχειρείται η ταχύτερη επιστροφή στην κανονικότητα των τελευταίων δεκαετιών. Ο προγραμματισμός προβλέπει ότι στο τέλος του 2023 η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ θα περιοριστεί κοντά στο 160%, με προοπτική να υποχωρήσει ακόμη περισσότερο, κοντά στο 150% έως το τέλος του 2024. Δηλαδή ήδη από το τέλος της επόμενης χρονιάς η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ μπορεί να είναι χαμηλότερη ακόμη και από τη χρονιά του μεγαλύτερου «κουρέματος». Σε απόλυτους αριθμούς, η Ελλάδα θα χρωστάει στο τέλος του 2023 περί τα 355-360 δισ. ευρώ, περισσότερα από ό,τι στο τέλος του 2012 (305 δισ. ευρώ). Αυτά όμως που μετρούν οι αγορές είναι η αναλογία ως προς το ΑΕΠ, το κόστος εξυπηρέτησης και η διάρθρωση. Η νέα «κανονικότητα» για την Ελλάδα προβλέπει σταθερό επιτόκιο σχεδόν για το σύνολο του χρέους, διαδοχική μείωση της αναλογίας ως προς το ΑΕΠ (και μάλιστα με έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς στον πλανήτη), σταθερό κόστος εξυπηρέτησης, με τους τόκους να σταθεροποιούνται στα επίπεδα των 5 δισ. ευρώ εν μέσω αύξησης των επιτοκίων, αλλά και ένα σημαντικό αποθεματικό ασφαλείας άνω των 30 δισ. ευρώ, ικανό να καλύψει τις ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους ακόμη και για 3-4 χρόνια. Άρα, στο κομμάτι της εξυπηρέτησης του χρέους η Ελλάδα όχι μόνο έχει επιστρέψει στην κανονικότητα, αλλά ουσιαστικά βρίσκεται σε καλύτερη θέση από πολλές άλλες χώρες διεθνώς, ακόμη και χώρες με χαμηλότερη αναλογία χρέους / ΑΕΠ.

Ανεργία: Επιστροφή στην κανονικότητα για την αγορά εργασίας σημαίνει το ποσοστό ανεργίας να πέσει και πάλι σε μονοψήφια ποσοστά, όπως συνέβαινε πριν από το 2010. Τα βλέμματα θα στραφούν το επόμενο χρονικό διάστημα στο πότε θα γίνει μονοψήφιο το μέσο ετήσιο ποσοστό, καθώς αυτό θα ανοίξει τον δρόμο και για την επιστροφή των τριετιών. Αυτό προϋποθέτει ότι ο αριθμός των ανέργων θα πέσει και πάλι ύστερα από σχεδόν δύο δεκαετίες αισθητά κάτω από το επίπεδο των 500.000 ατόμων, κάτι που έχει να γίνει από το 2009. Ήταν Μάιος του 2008 όταν για τελευταία φορά η χώρα μέτρησε 368 χιλιάδες ανέργους. Έκτοτε, χάθηκαν ακόμη και περισσότερες από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας (φτάσαμε τον Μάιο του 2013 να μετράμε 1,35 εκατομμύριο ανέργους) και πλέον το ζητούμενο είναι να κλείσει και αυτός ο κύκλος

87η ΔΕΘ

Η ανεργία την τελευταία 10ετία τον Μάιο (%) 30 28,0 27,2

24,7 23,9

22,1

20 19,6

19,7

17,6

15,6

12,7 10,8 10

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

ΑΡΘΡΟ ●

Το σχέδιό μας για την ελληνική οικονομία Μετά την έξοδο της χώρας από την «υγειονομική ζώνη» και την επίτευξη αξιοσημείωτων επιτυχιών, δεν είναι ώρα για επανάπαυση και εφησυχασμό αλλά για εντατικοποίηση των προσπαθειών, που θα βασίζονται επάνω σε έξι πυλώνες

Π Κωστής Χατζηδάκης Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

87η ΔΕΘ

οιο είναι το αποτύπωμα τεσσάρων χρόνων κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στην ελληνική οικονομία; Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης (σημαντικά υψηλότεροι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο). Ρεκόρ στις άμεσες ξένες επενδύσεις και στις εξαγωγές. Μείωση της ανεργίας πάνω από έξι μονάδες. Συνεχείς αναβαθμίσεις του αξιόχρεού μας από τους οίκους αξιολόγησης (με ορισμένους οίκους να μας έχουν ήδη δώσει την επενδυτική βαθμίδα). Η πρόοδος αυτή έβγαλε τη χώρα από την «υγειονομική ζώνη», στην οποία είχε τοποθετηθεί κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να ακολουθήσει ο εφησυχασμός. Αντίθετα, τώρα απαιτείται να εντείνουμε την προσπάθεια ενδυνάμωσης της οικονομίας, διότι οι συνθήκες είναι ίσως για πρώτη φορά μετά από καιρό τόσο πρόσφορες ώστε η χώρα μας να πετύχει την πραγματική σύγκλιση με την Ευρώπη! Τι δικαιολογεί αυτή την αισιοδοξία; Πρώτον, μια σειρά από συγκριτικά μας πλεονεκτήματα: Το συσσωρευμένο δυναμικό της τελευταίας δεκαετίας στην οικονομία. Τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη προωθηθεί. Η πολιτική σταθερότητα που προέκυψε από τις τελευταίες εκλογές. Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει τη δικαιολογημένη αισιοδοξία ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει για τα καλά σε έναν ενάρετο κύκλο δημιουργίας, ανάπτυξης και ατομικής προόδου για όλους τους Έλληνες. Δεύτερον, το ίδιο το σχέδιό μας για μια ακόμη πιο δυναμική, ανταγωνιστική και παραγωγική οικονομία. Είναι ένα σχέδιο με έξι πυλώνες: Πυλώνας πρώτος: Δημοσιονομική σταθερότητα και υπευθυνότητα. Διότι μια σοβαρή δημοσιονομική πολιτική είναι το θεμέλιο της συνολικής οικονομικής πολιτικής - συμπεριλαμβανομένης μιας ουσιώδους κοινωνικής πολιτικής. Γι’ αυτό και εστιάζουμε στην επίτευξη των δημοσιονομικών μας στόχων, στην επενδυτική βαθμίδα, στη συνέχιση της πτωτικής πορείας του δημοσίου χρέους. Σε αυτό το

πλαίσιο, η Ελλάδα θα συμβάλει δημιουργικά στην επικαιροποίηση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων. Πυλώνας δεύτερος: Επιτάχυνση της μετάβασης του παραγωγικού μοντέλου προς ένα μοντέλο περισσότερο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και ανθεκτικό. Τέσσερα χρόνια τώρα η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο, με τις εξαγωγές να πλησιάζουν πλέον το 50% του ΑΕΠ. Απέχουμε, ωστόσο, ακόμη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και γι’ αυτό διαφοροποιούμε περαιτέρω τις εξαγωγές μας. Εστιάζουμε σε σύνθετα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας. Δίνουμε έμφαση στους τομείς στους οποίους είμαστε ανταγωνιστικοί: τον αγροτοδιατροφικό τομέα, τη φαρμακοβιομηχανία, τη ναυτιλία, με στόχο την αύξηση των εξαγωγών στο 60% του ΑΕΠ έως το 2027. Πυλώνας τρίτος: Aύξηση του εργατικού δυναμικού και ενίσχυση των δεξιοτήτων του. Και τα δύο είναι προϋποθέσεις τόσο για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου όσο και για την αύξηση του μακροχρόνιου ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας. Την προηγούμενη τετραετία, δημιουργήσαμε πάνω από 300.000 επιπλέον θέσεις εργασίας. Στόχος μας είναι να προστεθούν ακόμη περισσότερες και ακόμη ποιοτικότερες θέσεις εργασίας. Πώς; Βελτιώνοντας το επιχειρηματικό περιβάλλον και μειώνοντας το μη μισθολογικό κόστος. Παρέχοντας κίνητρα συμμετοχής των νέων και των γυναικών στην αγορά εργασίας, αλλά και ενισχύοντας περαιτέρω την τάση επαναπατρισμού της γενιάς του brain drain. Πυλώνας τέταρτος: Kαταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Τόσο για λόγους κοινωνικής

Αυτό είναι το σχέδιό μας για μια οικονομία δυναμική, ανταγωνιστική και παραγωγική, η οποία αφήνει οριστικά πίσω της το παρελθόν των ελλειμμάτων και των κρίσεων.

δικαιοσύνης και τήρησης των όρων δίκαιου ανταγωνισμού όσο και για να προχωρήσουμε στη συνέχεια σε περισσότερες φορολογικές ελαφρύνσεις. Την προηγούμενη τετραετία σημειώθηκε πρόοδος. Προωθήθηκαν τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Μειώθηκε το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ». Παρ’ όλα αυτά, το ζήτημα είναι σοβαρό. Γι' αυτό θα ρίξουμε στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής μεταρρυθμίσεις με επίκεντρο τις νέες τεχνολογίες. Πυλώνας πέμπτος: Eύρωστο τραπεζικό σύστημα. Πρώτος στόχος είναι η μείωση της ψαλίδας μεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων και των επιτοκίων καταθέσεων, με πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν τον ανταγωνισμό υπέρ των καταθετών, όπως η δυνατότητα χορήγησης δανείων και από μη τραπεζικά ιδρύματα. Δεύτερος στόχος η αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων με πρωτοβουλίες όπως το νέο πλαίσιο κανόνων και υποχρεώσεων για τους servicers -με ποινές όταν αυτά δεν τηρούνται-, αλλά και μέτρα βελτίωσης του εξωδικαστικού μηχανισμού. Τρίτος στόχος είναι η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις τράπεζες, που θα είναι καταλύτης για μια νέα δυναμική πορεία των ελληνικών τραπεζών. Πυλώνας έκτος: Eνίσχυση των επενδύσεων. Διότι, παρά τη σημαντική αύξησή τους την τελευταία τετραετία, το επενδυτικό κενό παραμένει σημαντικό σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σύμμαχοί μας, πέρα από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, είναι επίσης τα εξής: Τα μεγάλα σε όγκο ευρωπαϊκά κονδύλια (π.χ. Ταμείο Ανάκαμψης). Το υπάρχον ευνοϊκό φορολογικό και αδειοδοτικό περιβάλλον. Η πολιτική και κυβερνητική σταθερότητα. Μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν την επενδυτική εμπιστοσύνη, όπως η βελτίωση της ταχύτητας απονομής δικαιοσύνης και η μεγαλύτερη ψηφιοποίηση του κράτους. Η συστηματικότερη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (χιονοδρομικά κέντρα και παραλιακό μέτωπο της Αττικής), αλλά και η νέα γενιά παραχωρήσεων (περιφερειακά αεροδρόμια και Αττική Οδός).

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

87η ΔΕΘ

Σε περισσότερα από 2 δισ. ευρώ ανέρχεται η δυνητική ρευστότητα των εννέα υφισταμένων χρηματοδοτικών εργαλείων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (HDB) προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και τα φυσικά πρόσωπα. Ειδικότερα, αυτή τη στιγμή και σε συνεργασία με τις εμπορικές και συνεταιριστικές τράπεζες, είναι ενεργά πέντε χρηματοδοτικά εργαλεία για την παροχή δανείων κεφαλαίου κίνησης και επενδυτικού σκοπού, τρία ταμεία εγγυοδοσίας, καθώς και το «Σπίτι μου», το οποίο απευθύνεται σε νέους ηλικίας από 25 έως και 39 ετών για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία απευθύνονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρέχουν δάνεια με ευνοϊκούς όρους και μάλιστα με επιδότηση επιτοκίου που ανέρχεται στο 40%, ενώ για το Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας το άτοκο τμήμα του δανείου ανέρχεται στο 50%. Αντίστοιχα, στα εγγυοδοτικά προγράμματα το ποσοστό της εγγύησης ανέρχεται στο 80% του δανείου. Με τα εν λόγω προγράμματα, η HDB επιδιώκει να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι με την πλατφόρμα Know Your Customer που έχει ενεργοποιήσει η τράπεζα, διευρύνεται θεαματικά ο αριθμός των επιχειρήσεων που μπορούν να αξιοποιηθούν. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι ο προϋπολογισμός των 600 εκατ. ευρώ του χρηματοδοτικού εργαλείου «Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων/Liquidity Co-Financing Loans)», που ενεργοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο, εξαντλήθηκε σε μόλις μία εβδομάδα, γεγονός που καταδεικνύει τη ζήτηση ρευστότητας, καθώς πρόκειται για δάνεια κεφαλαίου κίνησης. Το εν λόγω ταμείο, πάντως, ενισχύθηκε πρόσφατα με επιπλέον 130 εκατ. ευρώ.

8+1 χρηματοδοτικά εργαλεία για ιδιωτικές επενδύσεις Δυνητική ρευστότητα άνω των 2 δισ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω δανειοδότησης με ευνοϊκούς όρους από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Του Σταμάτη Ζησίμου szisimou@naftemporiki.gr ►

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

8+1 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΆ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΈΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ

ΤΟ ΠΡΟΦΊΛ ΚΆΘΕ ΔΡΆΣΗΣ

►

Πράσινα Συγχρηματοδοτούμενα Δάνεια (Green Co-Financing Loans)

Δάνεια Ψηφιακής Αναβάθμισης (Digitalization Co-Financing Loans)

Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων (Liquidity Co-Financing Loans)

Το πρόγραμμα Πράσινα Συγχρηματοδοτούμενα Δάνεια δημιουργήθηκε για να παρέχει ευνοϊκούς όρους σε δάνεια επενδυτικού σκοπού προς ΜμΕ, με διετή μερική επιδότηση επιτοκίου και άτοκο το 40% του κεφαλαίου, για την υλοποίηση επενδυτικών έργων πράσινης μετάβασης. Ενισχύονται επενδυτικά έργα στους τομείς της Πράσινης Κινητικότητας, Εξοικονόμησης Ενέργειας/Ενεργειακής Αναβάθμισης και Παραγωγής Ενέργειας μέσω Ανανεώσιμων Πηγών. Ο αρχικός διαθέσιμος προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται στα 200 εκατ. ευρώ και, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των τραπεζικών ιδρυμάτων κατά 60% σε κάθε χορήγηση, θα κινητοποιηθούν πρόσθετα κεφάλαια 300 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους έως 500 εκατ. ευρώ. Το Ταμείο καταβάλλει για κάθε δάνειο το 40% του κεφαλαίου άτοκα, ενώ το υπόλοιπο 60% χορηγείται μέσω του πιστωτικού ιδρύματος. Επιπρόσθετα, το Ταμείο επιδοτεί τμήμα του επιτοκίου που εφαρμόζει το πιστωτικό ίδρυμα στα κεφάλαιά του (3%) για τα δύο πρώτα έτη του δανείου (από την πρώτη εκταμίευση). Το ύψος του δανείου μπορεί να κυμανθεί από 80.000 έως 8 εκατ. ευρώ. Διευκρινίζεται ότι η ενδιαφερόμενη επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να αιτηθεί χρηματοδότηση στο σύνολο των υποπρογραμμάτων (και σε παραπάνω από μία συνεργαζόμενη τράπεζα) υποβάλλοντας τα ανάλογα business plans των επενδύσεων και τηρώντας αθροιστικά το ανώτατο ποσό των 8 εκατ. ευρώ. Η διάρκεια του δανείου μπορεί να είναι από δύο έως δέκα έτη, με δυνατότητα λήψης περιόδου χάριτος κεφαλαίου έως 24 μήνες.

87η ΔΕΘ

Το πρόγραμμα Δάνεια Ψηφιακής Αναβάθμισης δημιουργήθηκε για να παρέχει ευνοϊκούς όρους σε δάνεια επενδυτικού σκοπού προς ΜμΕ, με διετή μερική επιδότηση επιτοκίου και άτοκο το 40% του κεφαλαίου, που θα αναλάβουν την υλοποίηση επενδυτικών έργων ψηφιοποίησης και ψηφιακής αναβάθμισης των εργασιών τους. Ο αρχικός προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται στα 100 εκατ. ευρώ και συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των πιστωτικών ιδρυμάτων κατά 60% σε κάθε χορήγηση θα κινητοποιηθούν πρόσθετα κεφάλαια 150 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους έως 250 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα προβλέπει την επιδότηση τόκων για δύο έτη με επιπλέον κεφάλαια ύψους 9 εκατ. ευρώ. Το ύψος του δανείου ανέρχεται από 25 χιλ. έως 1 εκατ. ευρώ και η διάρκειά του μπορεί να είναι από δύο έως δέκα έτη, με δυνατότητα λήψης περιόδου χάριτος κεφαλαίου έως 24 μήνες.

Το πρόγραμμα Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων δημιουργήθηκε για να παρέχει ευνοϊκούς όρους σε δάνεια κεφαλαίου κίνησης προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με άτοκο το 40% του κεφαλαίου και δυνατότητα διετούς μερικής επιδότησης επιτοκίου. Το ύψος του δανείου ανέρχεται από 10 χιλ. έως 1,5 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, το Ταμείο καταβάλλει για κάθε δάνειο το 40% του κεφαλαίου άτοκα, ενώ το υπόλοιπο 60% χορηγείται μέσω του πιστωτικού ιδρύματος. Επιπρόσθετα, υπάρχει η δυνατότητα μερικής επιδότησης του επιτοκίου που εφαρμόζει το πιστωτικό ίδρυμα στα κεφάλαιά του (3%) για τα δύο πρώτα έτη του δανείου και αφορά, αποκλειστικά και μόνο, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν λάβει επιχειρηματικό δάνειο από προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ο αρχικός προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται στα 240 εκατ. ευρώ και συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των πιστωτικών ιδρυμάτων κατά 60% σε κάθε χορήγηση θα κινητοποιηθούν πρόσθετα κεφάλαια 360 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων για το Ταμείο ύψους έως 600 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, το αρχικό ποσό των 600 εκατ. ευρώ απορροφήθηκε άμεσα και για τον λόγο αυτό προστέθηκαν πρόσφατα άλλα 130 εκατ. ευρώ. Η διάρκεια του δανείου επίσης μπορεί να είναι από δύο έως δέκα έτη, με δυνατότητα λήψης περιόδου χάριτος κεφαλαίου έως 24 μήνες.

Ταμείο Μικρών Δανείων Αγροτικής Επιχειρηματικότητας

Το Ταμείο Μικρών Δανείων Αγροτικής Επιχειρηματικότητας δημιουργήθηκε για να παρέχει συγχρηματοδοτούμενα δάνεια επενδυτικού χαρακτήρα ή κεφαλαίου κίνησης μέσω των συνεργαζόμενων τραπεζών, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό και μεταποιητικό κλάδο. Το ανώτατο ποσό δανείου είναι οι 25.000 ευρώ, με ελάχιστο τις 3.000 ευρώ - και το 50% αυτού είναι άτοκο. Ο αρχικός διαθέσιμος προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται σε 21,5 εκατ. ευρώ, με το ύψος χαρτοφυλακίου να αγγίζει τα 40 εκατ. ευρώ. Η διάρκεια των δανείων κυμαίνεται από 24 έως 60 μήνες (συμπεριλαμβανομένης περιόδου χάριτος έως 24 μήνες).

730 ΕΚΑΤ.

Επιχειρηματική Χρηματοδότηση ΤΕΠΙΧ ΙΙ

40 ΕΚΑΤ.

Τ Α Μ Ε ΊΟ Μ Ι Κ Ρ Ώ Ν Δ Α Ν Ε Ί Ω Ν Α Γ Ρ Ο Τ Ι Κ Ή Σ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ

62,5 ΕΚΑΤ.

70 ΕΚΑΤ.

Τ Α Μ Ε ΊΟ Ε Γ Γ Υ Ο Δ Ο Σ ΊΑ Σ Ε Α Τ - Τ Μ Ε Δ Ε

140,7 ΕΚΑΤ. Τ Α Μ Ε ΊΟ Ε Γ Γ Υ Ο Δ Ο Σ ΊΑ Σ Κ Α Ι Ν Ο Τ Ο Μ ΊΑ Σ

ΔΆΝΕΙΑ ΨΗΦΙΑΚΉΣ ΑΝΑΒΆΘΜΙΣΗΣ

Με το υποπρόγραμμα επενδυτικών δανείων της δράσης «Επιχειρηματική Χρηματοδότηση» του Ταμείου Επιχειρηματικότητας ΙΙ (ΤΕΠΙΧ ΙΙ) προωθείται η διευκόλυνση της πρόσβασης των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, οι οποίοι ενισχύουν την επενδυτική δραστηριότητα της χώρας. Οι στόχοι αυτοί υλοποιούνται μέσω της παροχής δανείων με ευνοϊκούς όρους, αφού το 40% του κεφαλαίου κάθε δανείου είναι άτοκο, καθώς χρηματοδοτείται από το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ, το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση της HDB. Συνολικά, στο πλαίσιο του συγκεκριμένου ταμείου θα διατεθούν 375 εκατ. ευρώ. Επιλέξιμες για τη συγκεκριμένη δράση είναι οι υπό σύσταση, νεοσύστατες, νέες και υφιστάμενες πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις των επιλέξιμων οικονομικών κλάδων που αναπτύσσουν βιώσιμη επιχειρηματική δράση στην ελληνική επικράτεια. Το πρόγραμμα παρέχει δάνεια επενδυτικού σκοπού ύψους από 25 χιλ. έως 1,5 εκατ. ευρώ και η διάρκεια αποπληρωμής τους ορίζεται από πέντε έως δέκα έτη, με δυνατότητα περιόδου χάριτος έως 36 μήνες. Τα δάνεια αφορούν τόσο σε ανεξάρτητα όσο και σε επενδυτικά σχέδια που εντάχθηκαν σε προγράμματα κρατικής ενίσχυσης και δεν έχουν υλοποιηθεί. Τ Α Μ Ε ΊΟ Ε Γ Γ Υ Ο Δ Ο Σ ΊΑ Σ Δ Α Ν Ε Ί Ω Ν Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Ή Σ Ε Ω Ν Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Ή Σ Ο Π Τ Ι Κ ΟΑ Κ Ο Υ Σ Τ Ι Κ Ώ Ν Έ Ρ Γ Ω Ν

Το Ταμείο Εγγυοδοσίας Καινοτομίας είναι το πρώτο χρηματοδοτικό εργαλείο που έχει στόχο να στηρίξει τις καινοτόμες νεοσύστατες και υφιστάμενες πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) οιασδήποτε νομικής μορφής, που προάγουν την έρευνα και καινοτομία. Το χρηματοδοτικό εργαλείο στηρίζει την ανταγωνιστικότητα των καινοτόμων ΜμΕ, ενώ συνδυάζει για πρώτη φορά την παροχή εγγύησης σε δάνειο και επιχορήγησης σε ποσοστό 20% του δανειακού κεφαλαίου, προσφέροντας επενδυτικά δάνεια και κεφάλαια κίνησης, μέσω των τραπεζών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Το ανώτερο ποσό δανείου είναι οι 400.000 ευρώ, με ελάχιστο τις 25.000 ευρώ. Η διάρκεια του δανείου ορίζεται έως και δέκα έτη και συμπεριλαμβάνεται τυχόν περίοδος χάριτος από ένα έως τρία έτη. Συνολικά, τα πιστωτικά ιδρύματα θα διαθέσουν 140,7 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των καινοτόμων επιχειρήσεων.

250 ΕΚΑΤ.

375 ΕΚΑΤ.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉ ΧΡΗΜΑΤΟΔΌΤΗΣΗ - ΤΕΠΙΧ ΙΙ

Π Ρ Ά Σ Ι Ν Α Σ Υ Γ Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ ΟΎ Μ Ε Ν Α Δ Ά Ν Ε Ι Α

ΔΆΝΕΙΑ ΡΕΥΣΤΌΤΗΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ ΑΝΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ

500 ΕΚΑΤ.

Ταμείο Εγγυοδοσίας Καινοτομίας

►

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

8+1 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΆ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΈΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ

►

Ταμείο Εγγυοδοσίας Δανείων Επιχειρήσεων Παραγωγής Οπτικοακουστικών Έργων

Στεγαστικό πρόγραμμα νέων «Σπίτι μου»

Το Ταμείο Εγγυοδοσίας Δανείων Επιχειρήσεων Παραγωγής Οπτικοακουστικών Έργων δημιουργήθηκε για να παρέχει εγγύηση 80% σε δάνεια μέσω των συνεργαζόμενων τραπεζών, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο παραγωγής οπτικοακουστικών έργων. Μέσω του συγκεκριμένου ταμείου θα χορηγηθούν δάνεια συνολικού ύψους 62,5 εκατ. ευρώ. Το ποσό δανείου, είτε αυτό είναι επενδυτικού σκοπού είτε κεφάλαιο κίνησης, μπορεί να κυμανθεί από 25.000 έως 900.000 ευρώ. Η μέγιστη διάρκεια για τα δάνεια επενδυτικού σκοπού είναι τα δέκα έτη και τα πέντε έτη για αυτά του κεφαλαίου κίνησης (συμπεριλαμβανομένης τυχόν περιόδου χάριτος).

“

Η HDB παρέχει πέντε χρηματοδοτικά εργαλεία για δάνεια κεφαλαίου κίνησης και επενδυτικού σκοπού, καθώς και τρία ταμεία εγγυοδοσίας.

Ταμείο Εγγυοδοσίας ΕΑΤ-ΤΜΕΔΕ

Το Ταμείο Εγγυοδοσίας ΕΑΤ-ΤΜΕΔΕ δημιουργήθηκε για να παρέχει εγγύηση 80% σε δάνεια μέσω των συνεργαζόμενων τραπεζών, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε δανεισμό χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιστήμονες ελεύθεροι επαγγελματίες του κλάδου των μηχανικών, μελετητών και κατασκευαστών εργοληπτών δημοσίων έργων (ΤΜΕΔΕ). Το ποσό του αρχικού κεφαλαίου του δανείου δεν υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ και το ένα από τα παρακάτω όρια, όποιο είναι μικρότερο: 2 x ετήσιο μισθολογικό κόστος 2019 ή το 25% του κύκλου εργασιών κατά το έτος 2019 ή, για νεοϊδρυθείσες, το 100% των τεκμηριωμένων αναγκών ρευστότητας από την ημερομηνία χορήγησης του δανείου και για τους επόμενους 18 μήνες, οι οποίες πρέπει να τεκμηριώνονται. Η μέγιστη διάρκεια δανείου - εγγύησης είναι 60 μήνες (πέντε έτη), συμπεριλαμβανομένης τυχόν περιόδου χάριτος. Συνολικά θα διατεθούν 70 εκατ. ευρώ.

87η ΔΕΘ

Το πρόγραμμα στεγαστικών δανείων «Σπίτι μου» δημιουργήθηκε για να παρέχει συγχρηματοδοτούμενα στεγαστικά δάνεια προς ιδιώτες, οι οποίοι θα ικανοποιούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας του προγράμματος, μέσω των συνεργαζόμενων πιστωτικών ιδρυμάτων. Μέσω του νέου προγράμματος, και σε συνεργασία με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), οι ενδιαφερόμενοι ιδιώτες ηλικίας 25-39 ετών θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσβαση σε χαμηλότοκη χρηματοδότηση για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Η αγορά ακινήτου θα συγχρηματοδοτείται κατά 75% από το χρηματοδοτικό μέσο, που θα είναι άτοκο, και 25% από τις συνεργαζόμενες τράπεζες. Η επιδότηση επιτοκίου θα πραγματοποιείται κατά 100% αποκλειστικά προς τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες. Παράλληλα, από τους πόρους του Ταμείου καλύπτεται 100% το κόστος διαχείρισης των δανειακών φακέλων που χρεώνεται από τα συνεργαζόμενα πιστωτικά ιδρύματα στους δανειολήπτες. Το ανώτατο ποσό δανείου θα ανέρχεται σε 90% του ποσού του συμβολαίου αγοραπωλησίας και σε κάθε περίπτωση δεν ξεπερνά τις 150.000 ευρώ. Η διάρκεια δανείου είναι από 3 έως και 30 έτη. Τα πλεονεκτήματα για τους δικαιούχους είναι τα εξής: α) Μηδενικό επιτόκιο δανείου για το 75% του κεφαλαίου που επιδοτείται από το πρόγραμμα, με τη δυνατότητα το επιτόκιο να είναι μηδενικό για το σύνολο του δανείου σε περιπτώσεις νέων ζευγαριών που έχουν τρία ή παραπάνω παιδιά κατά την ημερομηνία υποβολής αίτησης χρηματοδότησης ή νέων ζευγαριών που κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου (έως 30 έτη) καταστούν τρίτεκνοι ή πολύτεκνοι. β) Κάλυψη από το πρόγραμμα του διαχειριστικού κόστους του δανειακού φακέλου κατά την εκταμίευση που χρεώνει το εκάστοτε πιστωτικό ίδρυμα τον δανειολήπτη. γ) Τα δάνεια θα παρέχονται χωρίς την εφαρμογή της εισφοράς του νόμου 128/75, η οποία ανέρχεται σήμερα σε 0,12%

ΑΡΘΡΟ ●

Απαιτείται αναπτυξιακή στρατηγική απέναντι στις προκλήσεις Οι κυβερνητικές επιλογές μάς οδήγησαν σε ένα εκτεταμένο κύμα αισχροκέρδειας, που επιβάρυνε υπέρμετρα και την παραγωγή και την κατανάλωση και λειτούργησε ως μηχανισμός αναδιανομής προς όφελος λίγων

Η Σωκράτης Φάμελλος Πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

87η ΔΕΘ

τετραετία 2019-2023 ξεκίνησε με καλούς οιωνούς για την ελληνική οικονομία. Έξω από τα μνημόνια, με το χρέος ρυθμισμένο, χαμηλά επιτόκια και υψηλό αποθεματικό. Είχαν δρομολογηθεί ταυτόχρονα μεγάλες μεταρρυθμίσεις, όπως το κτηματολόγιο, οι δασικοί χάρτες, ο χωροταξικός σχεδιασμός, η κυκλική οικονομία, οι ενεργειακές κοινότητες, η προσαρμογή της χώρας στην κλιματική αλλαγή, αλλά και ο προγραμματισμός και η διαχείριση του ΕΣΠΑ. Στη συνέχεια, και λόγω της πανδημίας, δόθηκαν επιπλέον δημοσιονομικά περιθώρια στη χώρα μας με την άρση των περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας, αυξημένη ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς και νέοι πόροι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Αντί όμως να αξιοποιηθούν όλα τα ανωτέρω στη βάση της ήδη εγκεκριμένης Αναπτυξιακής Στρατηγικής (Growth Strategy, 2018) οι κυβερνητικές επιλογές μάς οδήγησαν σε ένα εκτεταμένο κύμα αισχροκέρδειας, που επιβάρυνε υπέρμετρα και την παραγωγή και την κατανάλωση και λειτούργησε ως μηχανισμός αναδιανομής προς όφελος λίγων. Χαρακτηριστικά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παραμένουν αποκλεισμένες από κάθε πηγή χρηματοδότησης αλλά και από την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Το νέο ΕΣΠΑ αφορά μόλις το 6,5% των ΜμΕ, ενώ το 90% των εγκεκριμένων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης αφορά μεγάλους οικονομικούς ομίλους. Παράλληλα καθυστερούν οι σοβαρές μεταρρυθμίσεις, ενώ σοβαρές υποχωρήσεις στο κράτος δικαίου πλήττουν τον υγιή ανταγωνισμό και την προσέλκυση επενδύσεων. Η κυβέρνηση καθυστερεί να στραφεί προς τις τεράστιες προκλήσεις του μέλλοντος, όπως είναι η κλιματική κρίση, η τεχνητή νοημοσύνη, η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Την ίδια στιγμή οι ανισότητες αυξάνονται

και βαθαίνουν, όπως και το ιδιωτικό χρέος, η ακρίβεια συνεχίζει να πλήττει τα νοικοκυριά αλλά και την οικονομία, αφού η αγοραστική δύναμη μεγάλης μερίδας των πολιτών μειώνεται διαρκώς. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. επιλέγει όχι μόνο να μην αντιμετωπίζει τη συνεχιζόμενη κρίση ακρίβειας, αλλά να την τροφοδοτεί με την επιδότηση της αισχροκέρδειας των μεγάλων εταιρειών και με την άρνησή της να παρέμβει αποφασιστικά για τον έλεγχο των καρτέλ. Αυτό έχει καταστεί έντονα εμφανές με τα υπερκέρδη στην ενέργεια. Από τα 2,2 δισ. ευρώ των υπερκερδών στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας η κυβέρνηση εισέπραξε μόλις 340 εκατ. ευρώ, με «νομοθετικό» μαγείρεμα. Ενώ δεν έχει εισπραχθεί έκτακτος φόρος από τα 1,6 δισ. ευρώ υπερκέρδη των διυλιστηρίων, παρά την προτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι, η Ελλάδα είναι η τρίτη ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη στην αμόλυβδη, η τιμή της βενζίνης φτάνει στα 2 ευρώ (όπως πέρυσι), παρά τη μείωση στην τιμή του brent κατά 30% σε σχέση με πέρυσι. Η οικονομία και η κοινωνία στην Ελλάδα πλήττονται από τον πληθωρισμό απληστίας, «greedflation», σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΔΝΤ, εφόσον τα κέρδη των επιχειρήσεων ευθύνονται σε ποσοστό 45% για την αύξηση του πληθωρισμού και όχι μόνο η πραγματική άνοδος τιμών των πρώτων υλών και των μέσων παραγωγής. Η ελληνική οικονομία παράλληλα είναι παγιδευμένη σε ένα μοντέλο που στηρίζεται στις ιδιωτικοποιήσεις, τις κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις, τη στήριξη των funds, το real

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παραμένουν αποκλεισμένες από κάθε πηγή χρηματοδότησης αλλά και από την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση.

estate και τις φαραωνικές τουριστικές επενδύσεις. Χωρίς όμως σχεδιασμό προτεραιοτήτων για μια οικονομία του πραγματικού προϊόντος. Είναι σαφές ότι χρειάζεται αλλαγή στρατηγικής ώστε η Ελλάδα να μη «μείνει πίσω» σε αυτόν τον τεράστιο μετασχηματισμό που συντελείται. Απαιτείται ένας ριζικός παραγωγικός και κοινωνικός μετασχηματισμός της χώρας μας, που πρέπει να σχεδιασθεί και να καθοδηγηθεί από μία ισχυρή και «έξυπνη» πολιτεία. Είναι κρίσιμο και επιτακτικό να ανακατευθυνθούν σε αυτή την παραγωγική κατεύθυνση, με διαφάνεια και για όλη την οικονομία οι πόροι του ΕΣΠΑ, του Ταμείου Ανάκαμψης, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είναι η μοναδική πολιτική δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί κυβερνητική λύση με προοπτική προόδου για όλους και όλες. Γιατί δεν χρωστάει και δεν εξαρτάται από κανέναν! Με ένα ριζικά διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης και μία δυναμική κοινωνία ενεργών πολιτών, που δεν θα περιορίζεται στη βραχυπρόθεσμη τουριστική ανάπτυξη αλλά θα αναπτύσσει συμμετρικά το σύνολο των παραγωγικών τομέων της χώρας, τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και ειδικά την οικονομία της γνώσης, ενώ ταυτόχρονα θα αναδιανέμει τον πλούτο προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας.

ΑΡΘΡΟ ●

Κράτος-αρωγός στην παραγωγική ανασυγκρότηση της πατρίδας μας Ισχυρή περιφερειακή ανάπτυξη, μαζί με ουσιαστικά κίνητρα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προχωρούν σε συνεργασίες και δικτυώσεις, όπως επίσης και ειδικές γραμμές χρηματοδότησης για καινοτόμες - ψηφιακές επενδύσεις, η πρότασή μας για το αύριο

Κ Νίκος Ανδρουλάκης Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής

87η ΔΕΘ

ατά τη διάρκεια της κρίσης της πανδημίας, οι διαφορετικοί τρόποι ανταπόκρισης των εθνικών οικονομιών κατέδειξαν ότι χώρες με αδύναμη παραγωγική βάση και υψηλά ποσοστά εισαγωγών, όπως η Ελλάδα, βυθίστηκαν στην ύφεση και δυσκολεύτηκαν να ανακάμψουν, ενώ οι οικονομίες που βασίζονται σε πιο ισχυρή παραγωγική και τεχνολογική βάση εμφάνισαν μεγαλύτερα περιθώρια αντοχής στους εξωτερικούς κλυδωνισμούς. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αποτελεί τη σημαντικότερη ευκαιρία για τη χώρα μας, ώστε να εξαλειφθούν οι χρόνιες παθογένειες στο παραγωγικό υπόδειγμα. Δεν είναι τυχαίο ότι η Κομισιόν εντάσσει στις «ακραίες δημοσιονομικές ανισορροπίες» που παρουσιάζει η Ελλάδα το πολύ μεγάλο έλλειμμα του 2022 στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Επομένως, το μείζον διακύβευμα για τη χώρα μας είναι τα κεφάλαια από τα ευρωπαϊκά ταμεία που θα εισρεύσουν τα επόμενα χρόνια, να χρησιμοποιηθούν για μεταρρυθμίσεις οι οποίες ενισχύουν το δυνητικό ΑΕΠ της χώρας, σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον, ιδίως, όπου η κλιματική κρίση είναι πιθανό να περιορίσει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Ωστόσο, στα τέσσερα περασμένα χρόνια της θητείας της, η Ν.Δ. σπατάλησε την ευκαιρία να οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σπατάλησε την ευκαιρία επίσης να αλλάξει το παραγωγικό υπόδειγμα της χώρας και να δημιουργήσει καλές και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές. Αντιθέτως, επιδόθηκε σε ένα κρεσέντο δημοσιονομικού λαϊκισμού, δίνοντας επιδόματα -απαραίτητα σε κάποιες περιπτώσεις- χωρίς όμως στόχευση, εκμεταλλευόμενη την υπεραπόδοση των έμμεσων φόρων λόγω πληθωρισμού. Και όλα τα παραπάνω, παρά το ότι υπήρχαν αυξημένα περιθώρια ευελιξίας λόγω

της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, καθώς ανεστάλη το Σύμφωνο Σταθερότητας και τα ομόλογά μας έγιναν κατ’ εξαίρεση αποδεκτά από την ΕΚΤ, στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλάρωσης. Παράλληλα, ο ρυθμός αύξησης των τιμών είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα σταθερά υψηλότερος από τον ρυθμό αύξησης των μισθών. Η αύξηση των τιμών στα τρόφιμα, κυρίως, είναι ταχύτερη από την αύξηση του κόστους παραγωγής, πράγμα που σημαίνει ότι τα περιθώρια κέρδους έχουν αυξηθεί εις βάρος των καταναλωτών. Κατά συνέπεια, επειδή οι φτωχότεροι δαπανούν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε είδη πρώτης ανάγκης, οι ανισότητες διευρύνονται ταχύτατα. Επιπρόσθετα, το κόστος στέγασης έχει αυξηθεί θεαματικά λόγω της εκτίναξης των ενοικίων, ενώ το ιλιγγιώδες ιδιωτικό χρέος, ο αφελληνισμός της οικονομίας από τα ξένα funds και οι βραχυπρόθεσμες-κερδοσκοπικές ξένες επενδύσεις ναρκοθετούν τη βιώσιμη προοπτική της κοινωνίας. Το δικό μας όραμα για την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας έχει τριπλή στόχευση: Μιλάμε για θεσμική θωράκιση, για παραγωγική ανασυγκρότηση και για κοινωνική συνοχή, ώστε να πραγματοποιηθεί ομαλά η μετάβαση της οικονομίας και της κοινωνίας στη νέα εποχή των ραγδαίων μεταβολών στην τεχνολογία, τη γνώση, την καινοτομία. Η ρεαλιστική και υλοποιήσιμη πρότασή μας αφορά ένα Εθνικό Στρατηγικό Αναπτυξιακό Σχέδιο, Made in Greece, με αλλαγή των προτεραιοτήτων του Ταμείου Ανάκαμψης για τη στήριξη της εγχώριας παραγωγής. Με ισχυ-

Μείζον διακύβευμα είναι τα κεφάλαια από τα ευρωπαϊκά ταμεία να χρησιμοποιηθούν για μεταρρυθμίσεις οι οποίες ενισχύουν το δυνητικό ΑΕΠ της χώρας.

ρή περιφερειακή ανάπτυξη, μαζί με ουσιαστικά κίνητρα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προχωρούν σε συνεργασίες και δικτυώσεις, όπως επίσης και ειδικές γραμμές χρηματοδότησης για καινοτόμες - ψηφιακές επενδύσεις. Θέτουμε ως προτεραιότητα την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας με ρήτρες συμπαραγωγής, με σκοπό την αύξηση της στρατηγικής αυτονομίας της πατρίδας μας. Προϋπόθεση για την παραγωγική ανασυγκρότηση αποτελεί η θωράκιση του κράτους δικαίου και η οικοδόμηση ενός αξιοκρατικού και επιχειρησιακά ικανού κρατικού μηχανισμού. Η υποβάθμιση της θεσμικής λειτουργίας της Δημοκρατίας μας τα τελευταία χρόνια, μαζί με την παταγώδη αποτυχία του δήθεν «επιτελικού κράτους» προκαλούν έντονη ανασφάλεια στους πολίτες. Η ανασφάλεια αυτή τροφοδοτείται και από την εγκατάλειψη του κοινωνικού κράτους -ιδίως του ΕΣΥ και της δημόσιας παιδείας- από την κυβέρνηση της Ν.Δ., παρά την πανδημία. Το φετινό καλοκαίρι υπογραμμίστηκε η αναποτελεσματικότητα της κυβέρνησης σε θέματα πολιτικής προστασίας και ιδίως της πρόληψης των πυρκαγιών, η αντιμετώπιση των οποίων αναδεικνύεται στην πιο σημαντική πρόκληση για τις μεσογειακές χώρες λόγω και της κλιμάκωσης της κλιματικής αλλαγής. Για το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία γενικότερα, η πρώτιστη ευθύνη της πολιτείας είναι η παροχή δωρεάν και ποιοτικών κοινωνικών υπηρεσιών προς όλους τους πολίτες και η δραστική μείωση των ανισοτήτων. Σε ένα διεθνές περιβάλλον πολλαπλών προκλήσεων και κλιμακούμενων εντάσεων, η ευημερία και η ασφάλεια της ελληνικής κοινωνίας περνούν μέσα από την οικοδόμηση ενός διάφανου και αποτελεσματικού κράτους, που θα στέκεται αρωγός στις αναπτυξιακές προσπάθειες για μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομία.

ΑΡΘΡΟ ●

Πληγή για το λαϊκό εισόδημα ο πολύ υψηλός πληθωρισμός Η δέσμευση της κυβέρνησης να ακολουθήσει την πολιτική αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας θα μεταφραστεί στη διατήρηση των άδικων έμμεσων φόρων, στο ψηφιακό κυνήγι των αυτοαπασχολούμενων και στις περικοπές δαπανών κοινωνικής πολιτικής

Ο Δημήτρης Κουτσούμπας Γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ

87η ΔΕΘ

ι κυβερνητικοί προπαγανδιστικοί διθύραμβοι μπροστά στη ΔΕΘ δεν μπορούν να κρύψουν τα νέα βάρη που θα κληθεί να σηκώσει η λαϊκή οικογένεια το επόμενο διάστημα. Ήδη το λαϊκό εισόδημα συμπιέζεται απ' τον πολύ υψηλό πληθωρισμό των τροφίμων, την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και των ενοικίων, την ενεργειακή ακρίβεια. Η κυβέρνηση, με βάση τις κατευθύνσεις της Ε.Ε., θα καταργήσει το επόμενο διάστημα τις οριζόντιες επιδοτήσεις για το ηλεκτρικό ρεύμα και τα καύσιμα θέρμανσης. Τα μέτρα που θα εξαγγείλει στη ΔΕΘ για την προσωρινή ανακούφιση της λαϊκής οικογένειας θα είναι ελάχιστα και θα περιοριστούν στις ομάδες ακραίας φτώχειας, αφού πρέπει να διασφαλίσει νέα «ματωμένα πλεονάσματα» την τριετία 2023-2025. Η δέσμευσή της να ακολουθήσει την πολιτική αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας της Ε.Ε. θα μεταφραστεί στη διατήρηση των υψηλών, άδικων έμμεσων φόρων, στο ψηφιακό κυνήγι των αυτοαπασχολούμενων για φοροδιαφυγή, στις περικοπές κρατικών δαπανών κοινωνικής πολιτικής, ενώ θα συνεχιστεί η πολιτική φοροαπαλλαγών για το μεγάλο κεφάλαιο. Οι μόνοι που έχουν λόγο να πανηγυρίζουν για την κυβερνητική πολιτική για την

προσέλκυση νέων επενδύσεων, είναι οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι. Η επίτευξη των στόχων για την κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και την επιτυχή επαναδιαπραγμάτευση για τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης θα συνοδευτεί με κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης. Εκτός απ' τα «ματωμένα πλεονάσματα», προβλέπεται να επεκταθούν οι ελαστικές μορφές εργασίας με τις συμβάσεις μηδενικών ωρών και εργασίας κατά παραγγελία, τη δουλειά 13 ώρες τη μέρα, με βάση τις κοινοτικές οδηγίες, που διαλύουν κυριολεκτικά τη ζωή των εργαζομένων. Ταυτόχρονα θα φορτώσουν στη λαϊκή οικογένεια την αποπληρωμή νέων δανείων απ' το Ταμείο Ανάκαμψης και τα βάρη της πράσινης μετάβασης (αλλαγές σε αυτοκίνητα, κτίρια, εξοπλισμό κ.λπ.). Οι εργαζόμενοι έχουν πλούσια πείρα. Γνωρίζουν ότι η ανάπτυξη στον τομέα του τουρισμού την προηγούμενη περίοδο όχι μόνο δεν συνοδεύτηκε από βελτίωση της θέσης των εργαζόμενων στον κλάδο, όπως και των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων γενικότερα, αλλά αντίθετα βασίστηκε στα χαμηλά μεροκάματα και στις εργασιακές σχέσεις εξάντλησης. Από την άλλη, οδήγησε ακόμα περισσότερες οικογένειες στο να μην μπορούν να απολαύσουν ούτε καν μερικές ημέρες αναψυχής. Οι εργαζόμενοι βιώνουν στο πετσί τους ότι η ανάπτυξη για το κεφάλαιο δεν σημαίνει βελτίωση της θέσης τους, αλλά βασίζεται και προϋποθέτει τη συνέχιση της πολιτικής φθηνής εργατικής δύναμης, τη φορολογία του λαού για να χρηματοδοτείται αυτή η ανά-

Οι μόνοι που έχουν λόγο να πανηγυρίζουν για την κυβερνητική πολιτική για την προσέλκυση νέων επενδύσεων, είναι οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι.

πτυξη, την αξιοποίηση των εγχώριων πόρων προς όφελος του κεφαλαίου. Η κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο αν εκδηλωθεί νωρίτερα η νέα κρίση σε Ευρωζώνη και ΗΠΑ, λόγω της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που δεν βρίσκει διέξοδο τοποθέτησης με ικανοποιητική κερδοφορία. Ήδη η Γερμανία βρίσκεται σε ύφεση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και τα υπόλοιπα κόμματα του συστήματος είναι συνένοχα για την πολιτική της Ε.Ε. και της άρχουσας τάξης που ματώνει το λαό, για το σημερινό κράτος που είναι ικανό μόνο στο να προωθεί τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων. Γι' αυτό το λόγο το σημερινό κράτος του κεφαλαίου δεν θέλει ούτε μπορεί να ανταποκριθεί στις στοιχειώδεις απαιτήσεις πολιτικής προστασίας. Το ΚΚΕ έγκαιρα είχε προειδοποιήσει για όλα αυτά. Το ΚΚΕ μπαίνει μπροστά για να μην υπάρξει κλίμα αναμονής και να οργανωθεί η αναγκαία λαϊκή αντεπίθεση. Οι δυνάμεις μας πρωτοστατούν για την οργάνωση των εργατικών αγώνων απέναντι στα νέα αντιλαϊκά μέτρα, για να στοχεύσει ο λαός τον πραγματικό αντίπαλο, την άρχουσα τάξη, καθώς και την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ που τη στηρίζουν, να ανοίξει έτσι το δρόμο για ριζικές αλλαγές προς όφελός του.

ΑΡΘΡΟ ●

Πολλαπλασιαστής ανάπτυξης της οικονομίας οι υποδομές Οι επενδύσεις σε έργα υποδομής δίνουν προστιθέμενη αξία στο εθνικό κεφάλαιο, αναβαθμίζουν την Ελλάδα στον γεωπολιτικό χάρτη της ΝΑ Ευρώπης ως έναν ελκυστικό προορισμό στο διεθνές εμπόριο και παράγουν νέες ευκαιρίες επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και απασχόλησης

Κ Χρήστος Σταϊκούρας Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών

87η ΔΕΘ

ατά τη νέα περίοδο διακυβέρνησης, η προσπάθεια ολόπλευρης ισχυροποίησης της χώρας συνεχίζεται με ισχυρή πολιτική βούληση και σχέδιο, σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Βασικό παράγοντα σε αυτή την εθνική προσπάθεια αποτελεί ο τομέας των υποδομών και μεταφορών, με όλες τις διαστάσεις του. Σε αυτό το πλαίσιο, από κοινού, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών σε συνεργασία με τις υπηρεσίες αλλά και τους εποπτευόμενους δημόσιους φορείς εργάζονται, συνεκτικά και εντατικά, για να ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Την τρέχουσα περίοδο το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υλοποιεί πλήθος έργων, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζει και αναπτύσσει τη νέα δέσμη παρεμβάσεων. Έργα, που αφορούν οδικούς άξονες και οδικά δίκτυα, αεροδρόμια, τον σιδηρόδρομο, την αξιοποίηση των υδάτινων πόρων, δημόσιες κτιριακές υποδομές κ.ο.κ. Κεντρικές επιδιώξεις δεν είναι άλλες από την προώθηση της ασφάλειας, της ποιότητας, της αποδοτικότητας στη χρήση των -σε κάθε περίπτωση- περιορισμένων πόρων, την προστασία του περιβάλλοντος. Η χώρα και οι πολίτες της έχουν ανάγκη από ασφαλείς, σύγχρονες και αξιόπιστες υποδομές και μεταφορές. Στόχος είναι η βελτίωση της συνδεσιμότητας και της προσβασιμότητας, κυρίως με νέους αυτοκινητόδρομους, σιδηροδρομικές και αεροπορικές συνδέσεις, που διαρκώς εξασφαλίζουν ασφαλέστερη και ταχύτερη μεταφορά ανθρώπων και αγαθών, προωθώντας την ποιότητα ζωής σε όλη την επικράτεια και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ειδικότερα, χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η κατασκευή του οδικών αξόνων Πατρών - Πύργου, του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης, η ολοκλήρωση του Ε65, που θα συνδέσει την Κεντρική Ελλάδα με την Εγνατία στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ προχωρούν, επίσης, η οδική σύνδεση Ακτίου - Αμβρακίας, η Παράκαμψη Χαλκίδας

- Ψαχνών και ο άξονας Μπράλος - Άμφισσα. Στο σιδηροδρομικό δίκτυο, ολοκληρώνεται η εγκατάσταση σύγχρονου συστήματος σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, το οποίο θα αναβαθμίσει το επίπεδο ασφάλειας των μεταφορών. Ταυτόχρονα, προωθείται η σύνδεση του δικτύου με τα μεγάλα λιμάνια της χώρας, που θα απελευθερώσει μία τεράστια δυναμική στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Επίσης, αναβαθμίζουμε ως προτεραιότητα τις υποδομές, που αφορούν έργα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων, καθώς είναι βέβαιο ότι θα αποδειχθούν καθοριστικής σημασίας, με δεδομένη την κλιμάκωση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Στον τομέα αυτό ενδεικτικά αναφέρω συγκεκριμένα έργα, που είναι σε εξέλιξη, όπως τα μεγάλα αρδευτικά έργα στην περιοχή Βάλτου - Αμφιλοχίας, το φράγμα Ενιπέα και το φράγμα του Ταυρωνίτη. Σε αυτά προωθούμε άλλα 63 μεγάλα αρδευτικά έργα, την ευθύνη υλοποίησης των οποίων ανέλαβε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Τα ανωτέρω έργα θα βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής και τη στρεμματική απόδοση στον αγροτικό τομέα. Παράλληλα, σε όλη την Ελλάδα κατασκευάζονται από το υπουργείο νέες σχολικές μονάδες, δημαρχιακά κτίρια και δικαστικά μέγαρα, με στόχο την αναβάθμιση του επιπέδου των υπηρεσιών προς τους πολίτες, αλλά και της ποιότητας ζωής χιλιάδων επαγγελματιών. Η Θεσσαλονίκη αποτελεί το δεύτερο πληθυσμιακό και οικονομικό κέντρο της χώρας και φιλοδοξία όλων μας είναι να καταστεί το ισχυρό κέντρο της Νότιας Βαλκανικής, αποτελώντας ένα πρότυπο ολιστικής ανάπτυξης. Ήδη

Φιλοδοξία όλων μας είναι να καταστεί η Θεσσαλονίκη το ισχυρό κέντρο της Νότιας Βαλκανικής, αποτελώντας ένα πρότυπο ολιστικής ανάπτυξης.

πραγματοποιούνται έργα μεγάλης εμβέλειας και σχεδιάζονται σημαντικές παρεμβάσεις, που θα αλλάξουν τόσο τις λειτουργίες όσο και τη συνολική εικόνα της πόλης. Η δημιουργία σύγχρονων υποδομών θα τονώσει την οικονομική δραστηριότητα και θα προσφέρει ποιοτικές και φιλικές προς το περιβάλλον υπηρεσίες μεταφορών στους συμπολίτες μας. Ειδικότερα, η λειτουργία του Μετρό τον επόμενο χρόνο, σε συνδυασμό με την κυκλοφορία των νέων ηλεκτρικών λεωφορείων, θα διαμορφώσουν έναν νέο συγκοινωνιακό χάρτη, που θα προσφέρει σύγχρονες υπηρεσίες στο επιβατικό κοινό και θα περιορίσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Επίσης, σε λίγους μήνες προγραμματίζεται και η έναρξη των εργασιών κατασκευής της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής Οδού Θεσσαλονίκης (flyover), ενώ έχουμε ήδη ξεκινήσει τη συνεργασία με όλους τους τοπικούς φορείς ώστε να περιορίσουμε τις συνέπειες από τη λειτουργία των εργοταξίων στην καθημερινότητα των Θεσσαλονικέων. Άλλωστε, αυτό είναι το τρίπτυχο των προϋποθέσεων που επιδιώκουμε να πληροί κάθε έργο που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών: Κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας με ποιότητα και ασφάλεια, συνεισφορά στην οικονομική ανάπτυξη και μέριμνα για το περιβάλλον. Ικανοποιώντας αυτές τις προϋποθέσεις, οι επενδύσεις σε έργα υποδομής δίνουν προστιθέμενη αξία στο εθνικό κεφάλαιο και λειτουργούν ως κρίσιμος πολλαπλασιαστής στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Αναβαθμίζουν την Ελλάδα στον γεωπολιτικό χάρτη της ΝΑ Ευρώπης. Την καθιστούν ελκυστικό προορισμό στο διεθνές εμπόριο, παράγουν νέες ευκαιρίες επιχειρηματικής δραστηριότητας, και, φυσικά, νέες ευκαιρίες απασχόλησης. Διαμορφώνουν τις συνθήκες για ισχυρή και διατηρήσιμη βιώσιμη ανάπτυξη.

ΑΡΘΡΟ ●

Βάση για βιώσιμη ανάπτυξη το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον Η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, η ανάδυση της χώρας μας ως διεθνούς επενδυτικού hot-spot και πάνω απ' όλα η αναμενόμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αποτελούν το στέρεο έδαφος για ακόμη μεγαλύτερα αναπτυξιακά βήματα

Η Κώστας Σκρέκας Υπουργός Ανάπτυξης

87η ΔΕΘ

87η ΔΕΘ πραγματοποιείται σε ένα περιβάλλον σημαντικών εξελίξεων για την ελληνική οικονομία, η οποία βρίσκεται σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά και μάλιστα με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου, καταρρίπτοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο σε επενδύσεις, εξαγωγές και τουριστικά έσοδα. Παρά τα σύννεφα που συσσωρεύονται στον διεθνή ορίζοντα λόγω των απρόβλεπτων γεωπολιτικών εξελίξεων, της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής και των πληθωριστικών πιέσεων, η Ελλάδα επιταχύνει τον αναπτυξιακό της βηματισμό και βρίσκεται σταθερά μεταξύ των πρώτων σε μεγέθυνση οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για ακόμη μια χρονιά, οι επιδόσεις της οικονομίας κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα των αρχικών προβλέψεων χάρη και στην αποκλιμάκωση των τιμών της ενέργειας, στην οποία συνέβαλαν σε σημαντικό βαθμό οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Κινητήριες δυνάμεις της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας είναι: - οι επενδύσεις, οι οποίες καταρρίπτοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο είναι φέτος σε τροχιά αύξησης κατά 15,5%, καταγράφοντας διψήφιο ποσοστό για τρίτη συνεχή χρονιά, - οι εξαγωγές, οι οποίες οδεύουν φέτος για νέο ρεκόρ όλων των εποχών μετά το 2022, όταν και εκτινάχθηκαν στα 55,84 δισ. ευρώ και - ο τουρισμός, με τα τουριστικά έσοδα να έχουν υπερβεί στο εξάμηνο ακόμη και αυτά της χρονιάς-ρεκόρ του 2019 (6,17 προς 5,41 δισ. ευρώ). Η σταθερότητα σε πολιτικό και μακροοικονομικό επίπεδο, η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ που συναθροίζονται στο μεγαλύτερο αναπτυξιακό πρόγραμμα των τελευταίων δεκαετιών, η αναβάθμιση της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας μας μέσα από ένα πλέγμα διεθνών

συνεργασιών, η ανάδυση της Ελλάδας ως διεθνούς επενδυτικού hot-spot και μάλιστα η επιλογή της για σημαντικές επενδύσεις από παγκόσμιους κολοσσούς, ο δυναμισμός των ελληνικών επιχειρήσεων και πάνω απ' όλα η αναμενόμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αποτελούν το στέρεο έδαφος για την ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας -και- τα επόμενα χρόνια. Ως υπουργείο Ανάπτυξης, έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πολιτικών και πρωτοβουλιών υποστηρίζοντας τις επιχειρήσεις και το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας, συμβάλλοντας στην προσέλκυση και ολοκλήρωση νέων επενδύσεων. Προς την κατεύθυνση αυτή, κεντρική προτεραιότητα είναι η πλήρης ψηφιοποίηση, η επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών τόσο ίδρυσης επιχειρήσεων όσο και αδειοδοτήσεων, καθώς και αξιολογήσεων - εγκρίσεων επενδυτικών σχεδίων. Αξιοποιούμε το θετικό για την ελληνική οικονομία μομέντουμ προσελκύοντας νέες μεγάλες επενδύσεις, μέσω του σύγχρονου θεσμικού πλαισίου των στρατηγικών επενδύσεων, και πολλές μικρότερου προϋπολογισμού, μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου και των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι ισχυρό τόσο σε παραδοσιακά δυναμικούς τομείς της οικονομίας, όπως τα τρόφιμα, το real estate/ κατασκευές και ο τουρισμός, όσο και σε καινούργιους, όπως η ενέργεια, τα logistics, τα φάρμακα και ο τομέας τεχνολογίας και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος είναι η βιομηχανία, όπως αποδεικνύεται αφενός από την

Ως υπουργείο Ανάπτυξης, δεσμευόμαστε για ακόμα μεγαλύτερες τομές με υψηλό αναπτυξιακό πρόσημο για ολόκληρη τη χώρα.

αναγέννηση των ναυπηγείων και τις μεγάλες επενδύσεις σε βιομηχανικούς κλάδους αιχμής και αφετέρου από το γεγονός ότι συγκαταλέγεται στους δύο πρώτους τομείς προτίμησης των ξένων επενδυτών. Η υλοποίηση του εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τη βιομηχανία και η υποστήριξη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της βιομηχανίας οδηγούν σε έναν νέο κύκλο σημαντικών επενδύσεων. Επιπρόσθετα, η Ελλάδα, αξιοποιώντας το υψηλά καταρτισμένο επιστημονικό δυναμικό και τη γεωστρατηγική της θέση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την ευρύτερη περιοχή, προσελκύει επενδύσεις στη «νέα οικονομία της γνώσης», και μάλιστα από τις μεγαλύτερες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος μας είναι οι κολοσσοί των ΤΠΕ να αναπτύξουν συνέργειες και συνεργασίες με το δυναμικά αναπτυσσόμενο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων, μέσω της πλατφόρμας Elevate Greece, την οποία αναβαθμίζουμε και εξελίσσουμε. Ταυτόχρονα, προχωρούμε στη γενναία χρηματοδότηση της έρευνας και σε νέες υποδομές (ΧΡΩΠΕΙ, ThessINTEC) αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, σε αγαστή συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. Στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων μας βρίσκεται πάντα η στήριξη της κοινωνίας και ιδίως των πιο ευάλωτων που πιέζονται από τον πληθωρισμό, καθώς και η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και η τόνωση του υγιούς ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών. Τη νέα τετραετία, υλοποιούμε με συνέπεια τον οραματικό αλλά ρεαλιστικό στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης, απαραίτητη προϋπόθεση για μια ισχυρή κοινωνία. Δεσμευόμαστε για ακόμα μεγαλύτερες τομές με υψηλό αναπτυξιακό πρόσημο για ολόκληρη τη χώρα. Με ένα κράτος σύγχρονο και αποτελεσματικό, σύμμαχο του πολίτη, δημιουργούμε με αξιοπιστία και σταθερότητα την Ελλάδα τού αύριο.

ΑΡΘΡΟ ●

Εθνικός στόχος η μείωση της ανεργίας κάτω από το 10% Προτεραιότητες του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στη νέα τετραετή θητεία της κυβέρνησης αποτελούν η αύξηση του εργατικού δυναμικού, και η βελτίωση της αγοράς όσον αφορά τις συνθήκες απασχόλησης των εργαζομένων και τις επαγγελματικές προοπτικές

Μ Άδωνις Γεωργιάδης Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης

ετά τις δύο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, ανοίγεται μπροστά μας μια τετραετία πολιτικής σταθερότητας, την οποία έχουν ανάγκη ο τόπος και η οικονομία μας. Ο λαός ανανέωσε την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, όχι μόνο επειδή είδε ότι για πρώτη φορά μια κυβέρνηση υλοποιεί τις προεκλογικές της δεσμεύσεις, αλλά κυρίως επειδή διαπίστωσε ότι το κυβερνητικό έργο της πρώτης τετραετίας απέδωσε καρπούς, που τώρα ήρθε η ώρα να γευτούν οι Έλληνες πολίτες. Στόχος της κυβέρνησης από εδώ και εμπρός είναι να λάβει η Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα, η οποία θα της δώσει πρόσβαση σε κεφάλαια που τα τελευταία 12 χρόνια δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν τη χώρα μας. Αυτό σημαίνει νέες επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας, νέα αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, καλύτερη πορεία του ασφαλιστικού συστήματος, περισσότερες συντάξεις και μεγαλύτερους μισθούς. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις προγραμματικές του δηλώσεις μίλησε για την ανάγκη ύπαρξης ενός πολυδιάστατου εκσυγχρονισμού, επισημαίνοντας παράλληλα ότι μόνο η ανάπτυξη και οι ιδιωτικές επενδύσεις μπορούν να αυξήσουν τον εθνικό πλούτο, στον οποίο, όπως ανέφερε, πρέπει να έχουν όλοι μερίδιο. Σε αυτή τη νέα τετραετία, προτεραιότητά μας στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είναι από τη μία η μείωση της ανεργίας και από την άλλη η βελτίωση της αγοράς εργασίας όσον αφορά τις συνθήκες απασχόλησης των εργαζομένων και τις επαγγελματικές προοπτικές. Η μείωση της ανεργίας θα βοηθήσει την οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία, την κοινωνία. Πέφτοντας κάτω από το 10%, θα μας επιτρέψει να συζητήσουμε για επαναφορά δικαιωμάτων που χάθηκαν μέσα στα μνημόνια. Είναι εθνικός στόχος να πέσουμε

Η μείωση της ανεργίας θα βοηθήσει την οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία, την κοινωνία.

κάτω από το 10% σε ετήσια βάση και θα τον πετύχουμε. Ταυτόχρονα, όσο έρχονται στην Ελλάδα ξένες επενδύσεις και όσο μεγεθύνεται η οικονομία, τόσο θα υπάρχει μεγαλύτερη πίεση στην αγορά εργασίας για εξεύρεση νέων και καλύτερα αμειβόμενων εργαζομένων. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους, προκειμένου να είναι ανταγωνιστικές και να προσφέρουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ οι κυβερνήσεις οφείλουν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διαρκή αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων και ιδίως των εργαζομένων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες δεν έχουν δικά τους

Η μείωση της ανεργίας κάτω από το 10% θα μας επιτρέψει να συζητήσουμε για επαναφορά δικαιωμάτων που χάθηκαν μέσα στα μνημόνια.

προγράμματα κατάρτισης, όπως έχουν οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Δίνοντας έμφαση στην καινοτομία και στην επιχειρηματικότητα, επενδύουμε στη δημιουργία επαγγελματιών που θα οδηγήσουν την επιχείρηση που εργάζονται σε ένα, όχι μόνο βιώσιμο, αλλά και πολλά υποσχόμενο μέλλον. Απαιτείται, λοιπόν, συνεργασία και μεθοδικότητα από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε με ευελιξία σε όλες τις μεταβολές που προκύπτουν με ραγδαίους ρυθμούς στην αγορά εργασίας και εν γένει στην οικονομία. Η χώρα μας βρίσκεται σε μία χρονική καμπή που απαιτούνται τολμηρές μεταρρυθμίσεις για να αντιμετωπιστούν μακροχρόνιες παθογένειες και στρεβλώσεις. Έχουμε μπροστά μας τέσσερα χρόνια σκληρής δουλειάς. Ο στόχος είναι δύσκολος, αλλά όχι ακατόρθωτος. Το όραμά μας είναι να δημιουργήσουμε ένα εργασιακό περιβάλλον καλύτερο για τα παιδιά μας και την Ελλάδα του αύριο.

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Μια Ελλάδα με ισχυρή ναυτιλία είναι παντοδύναμη Μέσα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, στο ΥΝΑΝΠ έχουμε ως πρωταρχικό γνώμονα τη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης της ελληνικής ναυτιλίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου της, με στόχο τη διατήρηση της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας της

Η Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

87η ΔΕΘ

Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί πάντα ένα μεγάλο πολιτικό γεγονός, που συνιστά ορόσημο των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων. Για εμάς, η ΔΕΘ δεν είναι ένα πολιτικό «μπαλκόνι», ούτε ένας χώρος ανέξοδων υποσχέσεων, όπως χρησιμοποιήθηκε από άλλους στο παρελθόν με δυσάρεστες συνέπειες. Η φετινή 87η ΔΕΘ πραγματοποιείται μετά τις διπλές εκλογές και την ψήφο εμπιστοσύνης στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τη Νέα Δημοκρατία. Η Ελλάδα, με σταθερή, ισχυρή και αυτοδύναμη κυβέρνηση, καλείται να πορευτεί σε μια νέα εποχή. Σε αυτό το πλαίσιο, στον προγραμματισμό του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την περίοδο 20232024 έχουμε εντάξει σημαντικές δράσεις και πρωτοβουλίες με άξονες τη ναυτιλία, την ακτοπλοΐα, τη νησιωτικότητα, τους ναυτικούς μας, την ασφάλεια των θαλασσών, τις λιμενικές υποδομές μας, τον θαλάσσιο τουρισμό. Μέσα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, ως πρωταρχικό γνώμονα έχουμε τη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης της ελληνικής ναυτιλίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου της, με στόχο τη διατήρηση της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας της. Στόχος μας είναι η ενίσχυση της ελληνικής σημαίας στα ελληνόκτητα πλοία, καθώς και η αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του κλάδου της ναυτιλίας στο ΑΕΠ της χώρας. Στοχεύουμε στην αύξηση των πλοίων που εντάσσονται στο ελληνικό νηολόγιο καθιστώντας το πιο ανταγωνιστικό με τη δημιουργία ψηφιακών εργαλείων, με παράλληλο στόχο την ποσοτική και ποιοτική του εξέλιξη με νεότερα και πιο «πράσινα» πλοία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της απανθρακοποίησης του στόλου της ελληνικής ναυτιλίας. Η περαιτέρω ανάπτυξη της ναυτιλίας προϋποθέτει επαρκώς εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, γεγονός που επιτάσσει τον εκσυγ-

χρονισμό της ναυτικής εκπαίδευσης και τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, της ανάπτυξης ιδιωτικών δομών και της προσαρμογής στα αυστηρά πρότυπα των διαρκώς εξελισσόμενων διεθνών κανονισμών για τη ναυτική εκπαίδευση-κατάρτιση και την ασφάλεια της ζωής στη θάλασσα. Στο επίκεντρο των πολιτικών μας βρίσκεται και η ενίσχυση της νησιωτικότητας, κυρίως μέσω της αναβάθμισης του δικτύου θαλασσίων συγκοινωνιών. Στόχος είναι να υπάρχουν ακτοπλοϊκές συνδέσεις όλους τους μήνες του χρόνου. Κανένα νησί να μη μείνει απομονωμένο. Βασικό ζητούμενο της ελληνικής ακτοπλοΐας παραμένει η αναγκαιότητα ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου, με γνώμονα τα σύγχρονα μεταφορικά δεδομένα και την υποχρεωτική προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της διεθνούς περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Όλα τα παραπάνω έχουν ως βασικό προαπαιτούμενο την ασφάλεια του θαλάσσιου πεδίου, ως προϋπόθεση ανάπτυξης κάθε οικονομικής δραστηριότητας στη θάλασσα. Το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή αποτελεί κομβικό φορέα άσκησης της εθνικής κυριαρχίας στις θαλάσσιες περιοχές δικαιοδοσίας μας. Στον προγραμματισμό για το Λ.Σ. - ΕΛ.ΑΚΤ. περιλαμβάνονται μια σειρά από έργα και δράσεις που ενισχύουν και ισχυροποιούν τον ρόλο του Σώματος, σε θέματα προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών με την παράλληλη αντιμετώπιση κάθε μορφής εγκληματικότητας και παραβατικότητας στον θαλάσσιο χώρο, ασφάλειας των θαλάσσιων συνόρων, που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα,

Στόχος μας είναι η ενίσχυση της ελληνικής σημαίας στα ελληνόκτητα πλοία, καθώς και η αύξηση του ποσοστού συμμετοχής της ναυτιλίας στο ΑΕΠ της χώρας.

προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της ασφαλούς ναυσιπλοΐας. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ενίσχυσης του αξιόμαχου του Σώματος, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε επιχειρησιακά μέσα. Παράλληλα, απαιτείται ο εκσυγχρονισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών του Λ.Σ., όπως ενδεικτικά της ψηφιοποίησης του ελληνικού νηολογίου και της ανάπτυξης ηλεκτρονικού ναυτολογίου. Σημαντικό ρόλο στη μελλοντική πορεία της χώρας θα παίξουν και οι λιμένες της, γι’ αυτό και μία από τις βασικές παραμέτρους αποτελεί η αναθεώρηση και ο εξορθολογισμός του συστήματος της λιμενικής διακυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρωτοβουλίες μας κινούνται σε δύο κατευθύνσεις: στον θεσμικό και στον επιχειρησιακό τομέα. Στον θεσμικό τομέα υπάρχει ανάγκη εξορθολογισμού του υφιστάμενου λιμενικού συστήματος, το οποίο διαθέτει σήμερα μια πανσπερμία φορέων διοίκησης λιμένων, αλλά και ελλείψεις και προβλήματα στην ποιότητα των λιμενικών υποδομών, που χρήζουν νέων επενδύσεων, μέρος των οποίων θα κατασκευαστούν από πόρους του ΕΣΠΑ 2021-2027 που έχουν ήδη δεσμευτεί. Σε ό,τι αφορά την επιχειρησιακή ανάπτυξη της λιμενικής βιομηχανίας, τα επόμενα δύο χρόνια προβλέπεται η περαιτέρω εξέλιξη των επενδύσεων του ΟΛΠ και του ΟΛΘ, ενώ ήδη το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αποτελεί ενεργειακή πύλη για ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με σημαίνουσα γεωστρατηγική θέση για το παγκόσμιο εμπόριο. Εμείς, στο υπουργείο Ναυτιλίας, πορευόμαστε με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Μέσα από τις πολιτικές μας θέλουμε να μεγαλώσουμε το αποτύπωμα της ναυτιλίας στο εθνικό κεφάλαιο, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά. Άλλωστε, Ελλάδα χωρίς θάλασσα δεν μπορεί να υπάρξει. Μια Ελλάδα με ισχυρή ναυτιλία είναι παντοδύναμη!

NEO

MOKKA ELECTRIC 100% ΤΟΛΜΗΡΟ. 100% ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ. Ιπποδύναμη 115 kW/156 hp Ροπή 270 Nm Ηλεκτρική αυτονομία έως 406 km Χωρητικότητα μπαταρίας 54 kWh

ΣΙΝΗΣ Α.Ε.

ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΔΙΑΝΟΜΕΑΣ OPEL Αγ. Γεωργίου, Πατριαρχικό Πυλαίας 540 12, Θεσσαλονίκη, Τηλ: 2310-477100 www.sinis.com.gr

ΑΡΘΡΟ ●

Ταξιδεύοντας το ελληνικό brand στις αγορές του κόσμου Επιδίωξή μας στο πεδίο της οικονομικής διπλωματίας είναι η διαρκής ενδυνάμωση της θέσης της Ελλάδας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι μέσα από επενδύσεις σε καινοτόμους κλάδους της οικονομίας και από εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας

Δ Κώστας Φραγκογιάννης Υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και Εξωστρέφεια

87η ΔΕΘ

ομικές μεταρρυθμίσεις σε σειρά τομέων της κρατικής δραστηριότητας βρίσκονται πάντοτε στο επίκεντρο των εξαγγελιών της κυβέρνησης Μητσοτάκη και για την τετραετία 2023-2027. Η συνεπής και συστηματική προσπάθεια εκσυγχρονισμού συνεχίζεται. Η μετατροπή του μοντέλου της ελληνικής οικονομίας σε ολοένα και πιο παραγωγικό, πιο εξωστρεφές, πιο καινοτόμο έχει δρομολογηθεί και προχωρά. Στο πεδίο της οικονομικής διπλωματίας ειδικότερα, συνεχίζουμε με την ίδια ένταση και αφοσίωση το έργο μας. Επιδίωξή μας η οικονομική ασφάλεια, η ευρωστία και η διαρκής ενδυνάμωση της θέσης της Ελλάδας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Άλλωστε, τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας συνηγορούν προς αυτό και προδιαγράφονται ευοίωνα για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, της τάξης του 3% κατά μέσο όρο στην τετραετία. Απώτερος στόχος μας είναι ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Βιώσιμο τόσο με την έννοια του σεβασμού στο περιβάλλον όσο και με την έννοια της ανάπτυξης που στηρίζεται σε ισχυρά θεμέλια. Προέρχεται περισσότερο από επενδύσεις και λιγότερο από κατανάλωση. Εδράζεται σε καινοτόμους κλάδους της οικονομίας, σε εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας. Ισχυροποιεί συστηματικά τη θέση και φήμη της χώρας ως πυλώνα σταθερότητας και ευημερίας στην ευρύτερη γειτονιά της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, αλλά και ως πύλης εισόδου στην ευρωπαϊκή αγορά. Πεποίθησή μας είναι ότι το τρίπτυχο ενίσχυση των εξαγωγών, προσέλκυση επενδύσε-

ων και ενδυνάμωση της διεθνούς παρουσίας και του ρόλου της Ελλάδας αφορά και ωφελεί το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού. Η κοινωνία θα δει τελικά βελτίωση των εισοδημάτων της και άνοδο του βιοτικού της επιπέδου. Με οδηγό μας το θεσμοθετημένο πλέον, από το 2021, ετήσιο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εξωστρέφειας, όπου καταγράφονται συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι στόχοι και στοχευμένες δράσεις, συνεχίζουμε να αναβαθμίζουμε την οικονομική διπλωματία σε διμερές και πολυμερές επίπεδο. Εξίσου σημαντική η αδιάλειπτη στήριξη στη διεθνοποίηση της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας. Προωθούμε και προασπίζουμε τα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Με συστηματική παρουσία στις διεθνείς αγορές, από κοινού πολιτεία, θεσμικοί φορείς της αγοράς και επιχειρήσεις ισχυροποιούμε το σύγχρονο, ενιαίο, εθνικό brand. Προς τον στόχο αυτό, θα αξιοποιήσουμε περαιτέρω το εργαλείο των επιχειρηματικών συμβουλίων, καθώς μέσα από αυτά θεσμοθετείται και κατ’ επέκταση ενισχύεται η συνεργασία μεταξύ ιδιωτικών επιχειρήσεων της Ελλάδας και της εκάστοτε χώρας σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Ιδιαίτερη προτεραιότητα δίνουμε και πάλι στην ενεργειακή διπλωματία και τη διεθνή συνεργασία σε θέματα περιβάλλοντος, με γνώμονα την ασφάλεια, τη διασυνδεσιμότητα και την εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών και διαδρομών. Στόχος μας είναι η ενθάρρυνση καινοτόμων εγχειρημάτων στον τομέα της ενέργειας/περιβάλλοντος, στα οποία θα

Μέχρι το 2027 στοχεύουμε σε αύξηση των εξαγωγών στο 60% του ΑΕΠ και σε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό 80% από πράσινες πηγές.

ενσωματώνονται νέες τεχνολογίες (εγχειρήματα αντίστοιχα με το Astypalea Smart & Sustainable Island, GR-eco islands). Στην ίδια γραμμή, συνεχίζουμε να καλλιεργούμε συστηματικά σχέσεις και συνεργασίες με παραδοσιακούς εταίρους, όπως οι ΗΠΑ, η Κεντρική και η Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ενισχύουμε τις επαφές με στρατηγικούς εταίρους σε Μέση Ανατολή και Νοτιοανατολική Ασία. Ανοίγουμε τα φτερά μας προς άλλες, ανερχόμενες και δυναμικές αγορές. Μία εξ αυτών, η Ινδία, τεράστια αγορά, με μεγάλες προκλήσεις αλλά και σημαντικές προοπτικές συνεργασίας. Δρομολογούμε ήδη επιχειρηματική αποστολή κατά τους επόμενους μήνες, σε συνέχεια της ιστορικής επίσκεψης του Ινδού πρωθυπουργού Narenda Modi στην Αθήνα πριν από λίγες ημέρες, στις 25 Αυγούστου. Με την πολύτιμη, συστηματική και αρμονική συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου, που εξασφαλίσαμε κατά την προηγούμενη θητεία, πορευόμαστε με κοινό όραμα και με ενδεικτικούς στόχους μέχρι το 2027 για: α) αύξηση των εξαγωγών στο 60% του ΑΕΠ, β) προσέλκυση επενδύσεων σε τεχνολογία, καινοτομία, βιοεπιστήμες, γ) παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό 80% από πράσινες πηγές. Με αισιοδοξία, επομένως, για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και με προσήλωση στους στόχους της οικονομικής διπλωματίας, πιάνουμε άμεσα δουλειά και ταξιδεύουμε το εθνικό μας brand στις αγορές του κόσμου.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ●

Δίπλα στον κόσμο της οικονομίας Τους στόχους και τις προτεραιότητές του παρουσιάζει μιλώντας στη «Ν» ο νέος υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για τη Μακεδονία και τη Θράκη, Στάθης Κωνσταντινίδης. Δηλώνει έτοιμος να εργαστεί μεθοδικά ώστε ο Τομέας Μακεδονίας - Θράκης του υπουργείου Εσωτερικών να γίνει πιο δραστήριος, πιο παρεμβατικός και πιο εποπτικός Στη Βάσω Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

«Ε

Εξαρχής, κατά την ανάληψη των καθηκόντων σας, κύριε υπουργέ, θέσατε ως προτεραιότητα τη «βελτίωση της ζωής των συμπολιτών μας». Πώς θα το πετύχει αυτό το ΥφΜΑΘ; «Έχω απόλυτη συναίσθηση της αποστολής μου. Σε συνεργασία με την υπουργό Εσωτερικών κ. Κεραμέως, τον αναπληρωτή υπουργό κ. Λιβάνιο, την υφυπουργό κ. Χαραλαμπογιάννη, αλλά και το στελεχιακό δυναμικό του Διοικητηρίου, θα εργαστούμε μεθοδικά ώστε ο Τομέας Μακεδονίας και Θράκης του υπουργείου Εσωτερικών να είναι πιο δραστήριος, πιο καινοτόμος, πιο παρεμβατικός, πιο εποπτικός. Κι όλα αυτά, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που μας ανατέθηκαν και του ισχυρού ενδιαφέροντος του πρωθυπουργού για την υλοποίηση των αναπτυξιακών σχεδίων των τριών Περιφερειών (Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) που εμπίπτουν στον γεωγραφικό χώρο ευθύνης μας. Δεδομένου ότι ως φορέας της κεντρικής διοίκησης διαθέτουμε υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, είμαι σίγουρος ότι με πνεύμα συνεργασίας και δημιουργική διάθεση θα έχουμε καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη και την πρόοδο του τόπου μας». Ποιοι οι ειδικότεροι στόχοι σας όσον αφορά τη στήριξη της επιχειρηματικής κοινότητας της Βόρειας Ελλάδας; Θα αλλάξει κάτι όσον αφορά τις επενδύσεις του αναπτυξιακού νόμου στις οποίες εμπλέκεται το ΥφΜΑΘ; «Στόχος μας είναι να επιταχύνουμε τους ρυθμούς αξιολόγησης και έγκρισης επενδυτικών σχεδίων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά μας (από 1 έως 3 εκατ. ευρώ). Νομιμότητα, τυπικότητα και ταχύτητα δεν είναι ασύμβατες έννοιες. Όπου παρατηρούνται ελλείψεις, θα επεμβαίνουμε άμεσα για να τις αντιμετωπίζουμε. Είναι προτεραιότητά μας να στεκόμαστε δίπλα στον κόσμο της παραγωγής, της δημιουργίας και της πραγματικής οικονομίας. Να είμαστε αρωγοί και συμπαραστάτες των μικρών, μεσαίων και μεγαλύτερων επιχειρήσεων, δίνοντας καθαρές και έγκαιρες λύσεις όποτε

87η ΔΕΘ

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

ίναι προτεραιότητά μας να στεκόμαστε δίπλα στον κόσμο της παραγωγής, της δημιουργίας και της πραγματικής οικονομίας», τονίζει μιλώντας στη «Ν» ο κ. Κωνσταντινίδης και αναφέρεται σε όλες τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί, καθώς και πώς θα κινηθεί από τη νέα του θέση.

Στάθης Κωνσταντινίδης: Στόχος μας είναι να είμαστε αρωγοί και συμπαραστάτες των μικρών, μεσαίων και μεγαλύτερων επιχειρήσεων, δίνοντας καθαρές και έγκαιρες λύσεις όποτε χρειαστεί.

χρειαστεί. Απλοποιώντας τις διαδικασίες και προσφέροντας στην επιχειρηματική κοινότητα εφόδια για ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας». Μεγαλύτερη η δική μας ευθύνη για την επιτυχία του εγχειρήματος να γίνει η Δυτική Μακεδονία η πιο πράσινη περιφέρεια της Ελλάδας.

Το ΥφΜΑΘ εποπτεύει μεταξύ άλλων τη ΔΕΘ. Ο στόχος της διοργάνωσης της επετειακής ΔΕΘ του 2026 στο «Thessaloniki ConFEx Park», όπως θα ονομάζεται η νέα ΔΕΘ, εκ των πραγμάτων είναι μη εφικτός, καθώς δεν έχουν προχωρήσει ακόμη οι διαδικασίες για την ανάπλαση από πλευράς Υπερταμείου. Ποιο θεωρείτε ως ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση του έργου; «Η πρόοδος του έργου ήταν ένα από τα πρώτα θέματα που με απασχόλησαν. Σε συνάντησή μου με τον πρόεδρο της ΔΕΘ Α.Ε. κ. Τζήκα και τον διευθύνοντα σύμβουλο κ. Ποζρικίδη, ενημερώθηκα ότι οι κατα-

σκευαστικές εργασίες του εμβληματικού έργου της ανάπλασης αναμένεται να ξεκινήσουν έως τις αρχές του 2025, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2026, στην επέτειο των 100 χρόνων λειτουργίας της Έκθεσης, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα μπορεί να εγκαινιαστεί το νέο Περίπτερο 1 (δίπλα στο Παλέ ντε Σπορ), το οποίο θα είναι και το μεγαλύτερο του νέου εκθεσιακού χώρου. Τα έκτακτα γεγονότα που βιώσαμε άλλαξαν τα δεδομένα και το κόστος γενικότερα στις κατασκευές και εύλογα προκάλεσαν καθυστερήσεις και στο συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, που σχετίζονται με τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Όμως, το έργο προχωράει και είναι πάρα πολύ σημαντικό για τη Θεσσαλονίκη, αφού θα αλλάξει την εικόνα της πόλης, μιας και βρίσκεται στην καρδιά της, ενώ θα αναβαθμίσει τον θεσμό της ΔΕΘ, αφού θα πρόκειται για το πιο σύγχρονο εκθεσιακό κέντρο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Μια σύγχρονη και αναβαθμισμένη ΔΕΘ, μέσα από τις δράσεις της, θα δώσει αναπτυξιακή ώθηση και υπεραξία συνολικά στη Βόρεια Ελλάδα». Προέρχεστε από τη Δυτική Μακεδονία, την ενεργειακή «καρδιά» της χώρας στη λιγνιτική εποχή, που τώρα «πρασινίζει» και αναμένεται να πρωτοπορήσει στην εποχή του υδρογόνου. Πώς θα εμπλακεί το ΥφΜΑΘ σε αυτό το εγχείρημα; «Την προηγούμενη τετραετία έγινε σημαντική δουλειά σε θεσμικό και τεχνικό επίπεδο για την προετοιμασία του Σχεδίου της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και μάλιστα η ελληνική πρόταση ήταν η πρώτη που εγκρίθηκε από τα ευρωπαϊκά όργανα, γεγονός που συνεπάγεται την εξασφάλιση μεγάλων χρηματοδοτήσεων. Τώρα είμαστε στη φάση των προσκλήσεων για την προσέλκυση επενδυτικών σχεδίων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, που θα αντιστρέψουν τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης. Οι νέες τεχνολογίες και οι καινοτόμες εφαρμογές, ιδίως στην ενέργεια, αποτελούν ξεχωριστό άξονα στο νέο πλουραλιστικό αναπτυξιακό μοντέλο που πρεσβεύουμε για τη Δ. Μακεδονία. Διαθέτουμε ενεργειακή κουλτούρα και θέλουμε να πρωτοπορήσουμε στις εξελίξεις, γι' αυτό και ήδη ωριμάζουν διάφορες προτάσεις τεχνολογίας υδρογόνου στην περιοχή. Εξάλλου, στις νέες αρμοδιότητες του υφυπουργείου εμπίπτει και το κομμάτι της μετάβασης σε περιφερειακό επίπεδο, γεγονός που σηματοδοτεί τη δική μας μεγαλύτερη ευθύνη για την επιτυχία του εγχειρήματος, ώστε η Δυτική Μακεδονία να γίνει η πιο πράσινη περιφέρεια της Ελλάδας».

ΑΡΘΡΟ ●

Κεντρική Μακεδονία σύγχρονη, έξυπνη, πράσινη και ανθρώπινη Συνεπείς στις δεσμεύσεις μας, δουλεύοντας μεθοδικά και υπεύθυνα, με επιμονή και αφοσίωση, υλοποιούμε το όραμά μας για τη Μακεδονία του 2030, που οι νέες δυνατότητες και ευκαιρίες θα φτάσουν σε κάθε σπίτι και η ανάπτυξη θα είναι βιώσιμη, θα είναι δίκαιη, θα είναι για όλους

Η Απόστολος Τζιτζικώστας Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας

87η ΔΕΘ

Κεντρική Μακεδονία σε δύσκολες εποχές συνεχίζει να δυναμώνει. Περάσαμε πολλά όλα αυτά τα χρόνια, όμως δεν το βάλαμε κάτω, παραμείναμε συνεπείς στις δεσμεύσεις μας, δουλεύοντας μεθοδικά και υπεύθυνα, με επιμονή και αφοσίωση. Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε έργα και δράσεις που δίνουν πραγματικές λύσεις στα προβλήματα και ουσιαστικές απαντήσεις στις καθημερινές ανάγκες των συμπολιτών μας. Και μαζί χτίσαμε μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης που βασίζεται στην αλήθεια, τις πράξεις, τα έργα και την πολλή δουλειά. Στηρίξαμε τις τοπικές μας επιχειρήσεις, προσελκύσαμε μεγάλες επενδύσεις στον τουρισμό και στην καινοτομία, δημιουργήσαμε νέες θέσεις εργασίας, πετύχαμε πρωτιές στην απορρόφηση των πόρων και την αύξηση των εξαγωγών και φιλοξενήσαμε παγκόσμιες κινηματογραφικές παραγωγές. Ολοκληρώσαμε μεγάλα έργα που αναβαθμίζουν τις υποδομές, όπως η Δυτική Είσοδος της Θεσσαλονίκης και ο Ανισόπεδος Κόμβος Κ16, ο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος στη Χαλκιδική, η Είσοδος του Κιλκίς και η Περιφερειακή Οδός Κατερίνης, ενώ ξεκινάει το έργο που οραματίστηκε, σχεδίασε και θα υλοποιήσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, που θα αποτελέσει τη νέα ταυτότητα της πόλης. Χτίσαμε νέα σχολεία δίνοντας λύση στο πρόβλημα της σχολικής στέγης και στηρίξαμε τους γονείς και τις οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, εξασφαλίζοντας θέσεις για τα παιδιά στους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς.

Φέραμε σύγχρονα ιατρικά μηχανήματα και στην πιο κρίσιμη περίοδο ενισχύσαμε με ιατρικό εξοπλισμό και επικουρικούς γιατρούς τα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας σε όλη την Κεντρική Μακεδονία. Δημιουργήσαμε περισσότερους χώρους πρασίνου στις γειτονιές μας και κάναμε πιο ασφαλείς τις πόλεις και τα χωριά μας με νέα αντιπλημμυρικά έργα. Μειώσαμε το περιβαλλοντικό και ενεργειακό κόστος, με την ενεργειακή αναβάθμιση σχολείων, δημόσιων κτιρίων, νοσοκομείων, αθλητικών εγκαταστάσεων και κατοικιών οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα. Ήμασταν δίπλα στους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας με νέες δομές αλληλεγγύης για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, τα άτομα με αναπηρία, τις γυναίκες που βρίσκονται σε κίνδυνο, τους έφηβους και τα παιδιά. Ενισχύσαμε τον πρωτογενή τομέα χρηματοδοτώντας 8.800 νέους αγρότες και 3.440 νέες γεωργικές επενδύσεις στον τόπο μας. Δημιουργήσαμε την ψηφιακή Περιφέρεια με 250 ψηφιακές υπηρεσίες που παρέχουμε στους πολίτες και μειώνουν τη γραφειοκρατία, καταργούν τις ουρές, την ταλαιπωρία και τα γκισέ. Προβάλαμε σε όλο τον κόσμο την πολιτιστική κληρονομιά της Μακεδονίας, με το νέο Μουσείο Βεργίνας, την προστασία και ανάδειξη του Τύμβου Καστά και της ευρύτερης περιοχής της Αμφίπολης, το Ανάκτορο της Αρχαίας Πέλλας, τα κειμήλια του Αγίου Όρους, τις νέες ψηφιακές εφαρμογές στα

Η Κεντρική Μακεδονία διαρκώς εξελίσσεται και εκσυγχρονίζεται, με την αξιοποίηση πόρων τους οποίους μετατρέπουμε σε μετρήσιμο έργο για κάθε πολίτη.

μουσεία και την προβολή 130 μνημείων και αρχαιολογικών μας χώρων. Πραγματοποιήσαμε 1.050 πολιτιστικές δράσεις και εκδηλώσεις με το Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στις οποίες συμμετείχαν χιλιάδες καλλιτέχνες που ζουν και εργάζονται στον τόπο μας, ενώ στηρίξαμε και τους πολιτιστικούς μας θεσμούς, όπως τα Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ, τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου, το Φεστιβάλ Βιβλίου και την Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης. Βάλαμε την Κεντρική Μακεδονία στο κέντρο των αποφάσεων της Ευρώπης. Η Κεντρική Μακεδονία διαρκώς εξελίσσεται και εκσυγχρονίζεται, με την αξιοποίηση πόρων τους οποίους μετατρέπουμε σε μετρήσιμο έργο για κάθε πολίτη, χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς εξαιρέσεις. Και ο στόχος μας είναι, όπως και στα δύσκολα, έτσι και τώρα, στην περίοδο προόδου και ανάπτυξης που έχουμε βάλει την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, να μην αφήσουμε κανέναν συμπολίτη μας μόνο του, κανέναν πίσω. Για αυτό και με κάθε έργο και δράση που κάνουμε και με το ολοκληρωμένο σχέδιο που έχουμε για τα επόμενα χρόνια, υλοποιούμε το όραμά μας για τη Μακεδονία του 2030, την Περιφέρεια που οι νέες δυνατότητες και ευκαιρίες θα φτάσουν σε κάθε οικογένεια, σε κάθε σπίτι και η ανάπτυξη θα είναι βιώσιμη, θα είναι δίκαιη, θα είναι για όλους. Με εμπιστοσύνη συνεχίζουμε να χτίζουμε την Κεντρική Μακεδονία που αξίζουμε, μια Περιφέρεια σύγχρονη, έξυπνη, πράσινη και ανθρώπινη, που θα αντανακλά τον καλύτερό μας εαυτό. Το είπαμε, το κάνουμε πράξη.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΤΙΜΩΜΕΝΗ ΧΩΡΑ 2023

ΙΣΧΥΡΟΣ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΣ

ΕΤΑΊΡΟΣ

87η ΔΕΘ

Το Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού της Βουλγαρίας στη Σόφια.

►

87η ΔΕΘ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ / ΤΙΜΩΜΕΝΗ ΧΩΡΑ 2023

Αλλεπάλληλα ρεκόρ στις συναλλαγές Στα 6,8 δισ. ευρώ εκτινάχθηκε ο όγκος του εμπορίου Ελλάδας - Βουλγαρίας το 2022, ενώ μόλις έναν χρόνο νωρίτερα είχε σπάσει για πρώτη φορά το «φράγμα» των 4 δισ. ευρώ Της Βάσως Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

►

“

Η ελληνική επιχειρηματικότητα εκτιμάται ότι συνεισφέρει στη μεγέθυνση του βουλγαρικού ΑΕΠ, με μερίδιο περί το 5% επί των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων.

Βουλγαρία αποτελεί τα τελευταία έτη τον σημαντικότερο οικονομικό και εμπορικό εταίρο της χώρας μας στα Βαλκάνια και έναν από τους σημαντικότερους παγκοσμίως. Ο όγκος των διμερών εμπορικών συναλλαγών μας με τη Βουλγαρία, εν μέσω γενικότερων «κλυδωνισμών» λόγω της πανδημίας Covid-19 και της εκδήλωσης της ρωσο-ουκρανικής σύρραξης (2022) -όπως επισημαίνεται στην Ετήσια Έκθεση του ελληνικού γραφείου ΟΕΥ (Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων) στη Σόφια για την ελληνική οικονομία και τις διμερείς οικονομικές σχέσεις για το 2022-, όχι μόνο δεν διαταράχθηκε, αλλά κατέρριψε κάθε προηγούμενο ρεκόρ, σπάζοντας για πρώτη φορά το 2021 το φράγμα των 4 δισ. ευρώ και φθάνοντας στο «αστρονομικό» ποσό των 6,8 δισ. ευρώ στο δωδεκάμηνο του 2022. Το γεγονός αυτό αποδίδεται -όπως αναφέρεται και στην εν λόγω Έκθεση- και στην επιλογή διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων των τελευταίων ετών να οικοδομήσουν σχέσεις στρατηγικής συνεργασίας με τη Βουλγαρία, η οποία επιβεβαιώθηκε και μέσα στο έτος 2022. Στο πλαίσιο σειράς εκατέρωθεν επισκέψεων που πραγματοποιήθηκαν το 2022 προς ενίσχυση της συνεργασίας σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, επιβεβαιώθηκε το εξαίρετο επίπεδο των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων και η βούληση για περαιτέρω ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας, με στόχο κυρίως την προαγωγή στρατηγικών διασυνοριακών έργων συνδεσιμότητας στα πεδία των υποδομών μεταφορών-ενέργειας. Ενεργειακό «άλμα» εξαγωγών Αναλυτικότερα, οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τη Βουλγαρία το 2022 υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος (+106,8%) και διαμορφώθηκαν στα 4,2 δισ. ευρώ, καθιστώντας τη Βουλγαρία τον δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο στις εξαγωγές της Ελλάδας παγκοσμίως, πίσω μόνο από την Ιταλία. Αντίστοιχα, οι εισαγωγές της Ελλάδος από τη

87η ΔΕΘ

δισ. ευρώ οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τη Βουλγαρία το 2022.

δισ. ευρώ οι εισαγωγές της Ελλάδας από τη Βουλγαρία το 2022.

δισ. ευρώ ο ετήσιος τζίρος των επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων.

χιλιάδες οι ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις στη Βουλγαρία.

Βουλγαρία επίσης αυξήθηκαν σε σχέση με το 2021 (+18,3%) και ανήλθαν σε 2,6 δισ. ευρώ. Η «εκτόξευση» των εξαγωγών μας προς τη Βουλγαρία κατά το έτος 2022 -όπως επισημαίνεται στην εν λόγω Έκθεση- οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές πετρελαιοειδών και κατά κύριο λόγο στις εξαγωγές φυσικού αερίου του κωδικού CN8 «27112100: Αέριο φυσικό σε αεριώδη κατάσταση» που υπερέβη τα 2 δισ. ευρώ το 2022 εξαιτίας εξελίξεων όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η σοβαρή «κρίση ενεργειακών προμηθειών» που αντιμετώπισε η Βουλγαρία (εξαιτίας της από 26/04/2022 μονομερούς απόφασης της Ρωσικής Ομοσπονδίας να αναστείλει τις παραδόσεις φ.α. προς τη Βουλγαρία), η έναρξη λειτουργίας του αγωγού φ.α. IGB (Οκτ. 2022) και η τροφοδοσία των αυξημένων αναγκών της Βουλγαρίας σε προμήθειες υγροποιημένου φ.α. (LNG) από τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας. Τα κυριότερα εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα προς τη Βουλγαρία κατά το έτος 2022 (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) ήταν αέρια πετρελαίου και άλλοι αέριοι υδρογονάνθρακες, συσκευές ημιαγωγών, απορρίμματα και θραύσματα από χαλκό, λάδια από πετρέλαιο ή από ασφαλτούχα ορυκτά, πολυμερή του προπυλενίου ή άλλων ολεφινών σε αρχικές μορφές, προϊόντα καπνού, παιχνίδια από πλαστική ύλη, ράβδοι από αργίλιο, ντομάτες και φράουλες νωπές, μπίρα, επιτραπέζιες ελιές, έτοιμα ενδύματα από βαμβάκι και προϊόντα χάρτου. Ελληνικές επενδύσεις Το 2022, σύμφωνα με στοιχεία από την Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας (ΒΝΒ), το απόθεμα των ελληνικών άμεσων ξένων επενδύσεων στη Βουλγαρία αυξήθηκε στα 2,958 δισ. ευρώ, έναντι 2,814 δισ. ευρώ το 2021, 2,544 δισ. ευρώ το 2020, 2,491 δισ. ευρώ το 2019, 2,222 δισ. ευρώ το 2018 και 2,244 δισ. ευρώ το 2017. Με βάση την παραπάνω επενδυτική επίδοση, η Ελλάδα παρέμεινε για το 2022 στην πέμπτη θέση

2,96 2022

2021

2,54 2020

2019

2,22 2018

2,49

2,81

(σε δισ. ευρώ)

2,24

Επιχειρηματικό αποτύπωμα Σύμφωνα, δε, με στοιχεία του προαναφερόμενου Ελληνικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου στη Βουλγαρία και της ICAP Bulgaria, οι ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις στη Βουλγαρία εκτιμώνται σε 18.136, οι οποίες απασχολούν συνολικά 27.000 άτομα και καταγράφουν ετήσιο κύκλο εργασιών 3,9 δισ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη γεωγραφική κατανομή τους, η πλειονότητα αυτών, κυρίως μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, εντοπίζονται γεωγραφικά στη μεγάλη περιφέρεια του Blagoevgrad, στη Νοτιοδυτική Βουλγαρία και κυρίως στις περιοχές πλησίον των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Ακολουθεί σε αριθμό η περιοχή της πρωτεύουσας Σόφιας (Sofia-grad) και η πέριξ αυτής ευρύτερη περιοχή (π.χ. SofiaProvince, Pernik), στις οποίες είναι συγκεντρωμένες οι κατά τεκμήριο μεγαλύτερες σε μέγεθος και εντάσεως κεφαλαίου, τεχνολογίας και εργασίας ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις

2017

κίνηση των κεφαλαίων η έλευση της πανδημίας του Covid-19 το πρώτο τρίμηνο του έτους 2020, πραγματοποιήθηκαν κάποιες σημαντικές επενδύσεις στη Βουλγαρία από ελληνικούς ομίλους, όπως ο Όμιλος Βιοχάλκο, οι Μύλοι Λούλη, ενώ από τον Νοέμβριο του 2020 η ΟΛΘ Α.Ε. έχει δημιουργήσει το πρώτο της «Dry Port», δηλαδή έναν τερματικό σταθμό αποθήκευσης και διαχείρισης φορτίων στην περιοχή Iliyantsi, προάστιο της Σόφιας.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

μεταξύ των ξένων επενδυτών, ξεπερνώντας οριακά την Ιταλία. Υπενθυμίζεται ότι παλαιότερα και για πολλά χρόνια η χώρα μας κατείχε την τρίτη θέση και το 2017 έπεσε για πρώτη φορά στην έκτη. Η ελληνική επιχειρηματικότητα εκτιμάται ότι συνεισφέρει στη μεγέθυνση του εγχώριου ΑΕΠ, με μερίδιο περί το 5% επί του συνολικού αποθέματος ΑΞΕ, συμβάλλοντας στη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας και ενισχύοντας την οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα της φιλοξενούσας χώρας. Στη Σόφια εδρεύει το Ελληνικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο στη Βουλγαρία, που αποτελεί ιδιαίτερα δραστήρια θεσμική έκφραση της ελληνικής επιχειρηματικότητας, με μέλη του τις μεγαλύτερες ελληνικές επενδυτικές παρουσίες στη χώρα. Την περίοδο 2019-2022 και παρά τους σημαντικούς περιορισμούς που συνεπαγόταν για την

Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας

Άποψη αγάλματος λιονταριού στη Σόφια της Βουλγαρίας. Σημειώνεται ότι λέοντες κοσμούν και το εθνόσημο της γειτονικής χώρας.

87η ΔΕΘ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ / ΤΙΜΩΜΕΝΗ ΧΩΡΑ 2023

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Αμέτρητες οι διμερείς ευκαιρίες «Σήμα» για κοινές υποδομές και ενεργειακή-μεταφορική-οικονομική διασύνδεση των δύο χωρών στέλνει, μιλώντας στη «Ν», ο κ. Anton Markov, γενικός πρόξενος της Βουλγαρίας στη Θεσσαλονίκη Στη Βάσω Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

η βούληση της Βουλγαρίας για εμβάθυνση και διεύρυνση των σχέσεών της με την Ελλάδα τονίζει, μιλώντας στη «Ν», ο γενικός πρόξενος της Βουλγαρίας στη Θεσσαλονίκη, Anton Markov. Χαρακτηρίζει, δε, μεγάλη τιμή για τη χώρα του την επιλογή της ως Τιμώμενη Χώρα στην 87η ΔΕΘ. Οι σχέσεις των δύο χωρών, όπως επισημαίνει εξ αρχής ο κ. Markov, αποτελούν σήμερα άξονα σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η βούληση της Βουλγαρίας για εμβάθυνση και διεύρυνσή τους είναι πάγια και «η γεωγραφική εγγύτητα των χωρών μας, καθώς και η κοινή μας πορεία στον ευρωπαϊκό χώρο προσφέρουν αμέτρητες ευκαιρίες για υλοποίηση κοινών υποδομών και για ενεργειακή, μεταφορική και οικονομική διασύνδεση».

«Κλειδί» τα ελληνικά λιμάνια Περαιτέρω επισημαίνει πως η κρίση των τιμών και της ενέργειας, μαζί με τους υπόλοιπους κινδύνους που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία έδειξαν πόσο μεγάλες είναι οι δυνατότητες και τα οφέλη της οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας και «πρέπει να τα εκμεταλλευτούμε στο μέγιστο προς όφελος των δύο λαών μας». Ιδιαίτερα, δε, όπως προσθέτει χαρακτηριστικά, «οι δυσκολίες και η μετ’ εμποδίων διέλευση των εμπορικών μας πλοίων στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και τα στενά της ανέδειξαν το γεγονός ότι η βουλγαρική οικονομία χρειάζεται όλο και περισσότερο τις ευκαιρίες που προσφέρουν τα ελληνικά λιμάνια στο Βόρειο Αιγαίο. Η Βουλγαρία ήδη δήλωσε το ενδιαφέρον της για τη μελλοντική ανάπτυξη των λιμανιών στην Καβάλα και στην Αλεξανδρούπολη». Στρατηγικοί εταίροι Η Βουλγαρία και η Ελλάδα, όπως υπογραμμίζει επίσης ο γενικός πρόξενος της Βουλγαρίας, είναι στρατηγικοί εταίροι και στο έργο του ενεργειακού και μεταφορικού διαδρόμου Βορρά-Νότου και όταν πέρυσι η Gazprom σταμάτησε την προμήθεια αερίου στη Βουλγαρία, η Ελλάδα έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την ομαλή

87η ΔΕΘ

η Βουλγαρία και η Ελλάδα συζητούν αυτή τη στιγμή τις πιθανές οδούς μεταφοράς καθώς και τα πρακτικά βήματα για την υλοποίηση του έργου. Φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια Η Ελλάδα παράλληλα, όπως προσθέτει ο Βούλγαρος πρόξενος, έχει δηλώσει το ενδιαφέρον της για δύο ενεργειακά έργα στη Βουλγαρία: την επέκταση της δεξαμενής φυσικού αερίου στο Τσίρεν και την ενδεχόμενη κατασκευή νέας μονάδας στον Πυρηνικό Σταθμό «Κοζλοντούι», με σκοπό την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Anton Markov: Η παρουσία των πρωθυπουργών Ελλάδας και Βουλγαρίας κατά την έναρξη της ΔΕΘ θα προσφέρει την ευκαιρία να συζητηθούν τα ζητήματα στις διμερείς σχέσεις που μας ενώνουν.

Όταν πέρυσι η Gazprom σταμάτησε την προμήθεια αερίου, η Ελλάδα έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την ομαλή τροφοδότηση της Βουλγαρίας.

τροφοδότηση της οικονομίας και των νοικοκυριών της Βουλγαρίας. Επί του παρόντος βρίσκονται σε εξέλιξη εντατικές εργασίες για την αύξηση της ποσότητας του αερίου μέσω της εγκατάστασης πρόσθετων Σταθμών Συμπίεσης στον αγωγό IGB.

Μπουργκάς Αλεξανδρούπολη Επίσης, το έργο του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, σύμφωνα με τον κ. Markov, θα μπορούσε να εξασφαλίσει στο διυλιστήριο του Μπουργκάς τις απαραίτητες πρώτες ύλες, μετά τη λήξη της παρέκκλισης που επιτρέπει τη μεταποίηση του ρωσικού πετρελαίου, και

Ανακαίνιση σιδηρόδρομου Επίσης, ήδη ξεκίνησε την ανακαίνιση των σιδηροδρομικών της γραμμών που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Βουλγαρία - πρόκειται για τις γραμμές Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας (Κούλατα) και Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο (Σβίλενγκραντ). Η βελτίωση της τεχνικής κατάστασης των γραμμών αυτών, και στις δυο κατευθύνσεις, όπως σημειώνει ο κ. Markov, θα επιτρέπει τη μεταφορά περισσότερων αγαθών από τα βουλγαρικά προς τα ελληνικά λιμάνια στο Αιγαίο και αντίστροφα. Μεγάλη τιμή η ΔΕΘ Στο πλαίσιο, δε, της συμμετοχής της Βουλγαρίας στην 87η ΔΕΘ ως Τιμώμενης Χώρας, την οποία χαρακτηρίζει ως μεγάλη τιμή, επισημαίνει ότι θα παρουσιαστούν οι δυνατότητες της βουλγαρικής οικονομίας σε όλους τους τομείς της και ότι στα πλαίσια της ΔΕΘ, η Βουλγαρία αποσκοπεί στη μεγάλη συμμετοχή βουλγαρικών εταιρειών από όλους τους τομείς της οικονομίας με έμφαση στις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και τις βιομηχανίες υψηλής προστιθέμενης αξίας. «Η παρουσία των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας κατά την έναρξη της Έκθεσης θα προσφέρει την ευκαιρία να συζητηθούν τα ζητήματα στις διμερείς σχέσεις που μας ενώνουν», καταλήγει ο γενικός πρόξενος της γειτονικής και τιμώμενης στη φετινή ΔΕΘ χώρας στη Θεσσαλονίκη.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ / ΤΙΜΩΜΕΝΗ ΧΩΡΑ 2023

Ο οραματιστής και εμπνευστής της ΔΕΘ, αείμνηστος Νικόλαος Γερμανός.

Περίπτερο στη 13η ΔΕΘ το 1938.

ΑΝΑΔΡΟΜΉ

Πλούσια ιστορία συμμετοχών Από τις πρώτες χώρες που τίμησαν τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης Της Βάσως Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

την 1η ΔΕΘ, του 1926, που πραγματοποιήθηκε στο πεδίο ασκήσεων του Γ’ Σώματος Στρατού (Πεδίον του Άρεως), από τις 3 μέχρι τις 17 Οκτωβρίου, δύο ήταν οι επίσημες ξένες εθνικές συμμετοχές. Η μία ήταν της Βουλγαρίας και η άλλη της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Στην πρώτη αυτή διοργάνωση το σύνολο των εκθετών έφτασε τους εξακόσιους και κατά τις δεκαπέντε ημέρες λειτουργίας της Έκθεσης σημειώθηκε πρωτοφανής κοσμοσυρροή, με 100.000 επισκέπτες. Η Έκθεση πλαισιώθηκε επίσης από αθλητικές εκδηλώσεις, παραστάσεις θιάσων, προβολές

87η ΔΕΘ

Η Θεσσαλονίκη, το 1930, σε ρυθμούς 5ης ΔΕΘ.

κινηματογραφικών ταινιών και έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ του Ηρακλή Θεσσαλονίκης και της Σλάβια Σόφιας, με νικήτρια τη βουλγαρική ομάδα. Μετά την επιτυχία μάλιστα της πρώτης διοργάνωσης, η 2η ΔΕΘ (18 Σεπτεμβρίου - 3 Οκτωβρίου 1927) μεγαλώνει σε έκταση, φήμη και ακτινοβολία και οι επίσημες κρατικές συμμετοχές αυξάνονται σε πέντε, με τη Βουλγαρία σταθερά στην πρώτη γραμμή, ακολουθούμενη από την Πολωνία, την Ελβετία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, ενώ αντιθέτως δεν συμμετείχε η Σοβιετική Ένωση. Το βουλγαρικό περίπτερο παρουσίαζε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, ενώ

στον διάκοσμό του ξεχώριζε ένα μικρό βαγόνι με κάρβουνο των μεταλλείων Πέρνικ. Το μεγαλύτερο από τα περίπτερα των επίσημων ξένων συμμετοχών ήταν εκείνο της Ρουμανίας, όπου δέσποζαν τρόφιμα, υφάσματα, πλεκτά είδη, δέρματα και ξυλεία, ενώ στο ουγγρικό περίπτερο υπήρχαν ραδιοτηλέφωνα από τα οποία οι επισκέπτες μπορούσαν να ακούσουν παραδοσιακή ουγγρική μουσική. Στο πολωνικό περίπτερο, την ίδια χρονιά, παρουσιάστηκαν κυρίως βιομηχανικά εκθέματα και στο ελβετικό μηχανήματα και σοκολάτες. Οι επισκέπτες, σύμφωνα με την οργανωτική επιτροπή, διπλασιάστηκαν σε σχέση με την

Στιγμιότυπο από τη 2η ΔΕΘ του 1927. Η Βουλγαρία ήταν στην πρώτη γραμμή των ξένων εθνικών συμμετοχών.

Οι Εύζωνες παραταγμένοι στην επίσημη έναρξη της 5ης ΔΕΘ το 1930, έκθεση στην οποία συμμετείχε η Βουλγαρία.

Κτίριο-απομίμηση του Λευκού Πύργου με διαφημιστικές επιγραφές στη 2η ΔΕΘ το 1927.

πρώτη ΔΕΘ, ξεπερνώντας τα 200.000 άτομα. Προς τιμήν, μάλιστα, της ΔΕΘ και παρότι η Αγγλία δεν συμμετείχε επίσημα στην Έκθεση, παρατέθηκε δεξίωση σε αγγλικό θωρηκτό πλοίο που είχε καταπλεύσει στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ δεξίωση επ’ ευκαιρία της ΔΕΘ διοργάνωσε και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης. Ήδη, δε, από το 1927, δηλαδή από τη δεύτερη μόλις διοργάνωσή της, η ΔΕΘ γίνεται μέλος της Ενώσεως Διεθνών Εμποροπανηγύρεων τότε - Εκθέσεων σήμερα, με τον τίτλο «Uniuon de Foires Internatioanles». Στην 3η και στην 4η ΔΕΘ δεν υπήρξε επίσημη κρατική συμμετοχή της Βουλγαρίας, η

οποία όμως επανακάμπτει στην 5η ΔΕΘ (από τις 14 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 1930), μαζί με τις αντίστοιχες επίσημες κρατικές συμμετοχές της Γιουγκοσλαβίας, της Ιαπωνίας, της Ουγγαρίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 8 Οκτωβρίου 1930, ο αείμνηστος Νικόλαος Γερμανός, οραματιστής και εμπνευστής της ΔΕΘ, αναλαμβάνει καθήκοντα δημαρχούντος του Δήμου Θεσσαλονίκης. Σερί συμμετοχών Επίσημη κρατική βουλγαρική συμμετοχή υπήρξε ξανά στη 13η ΔΕΘ (11-21 Οκτωβρίου 1938), ενώ την επόμενη χρονιά, δηλαδή

στη14η ΔΕΘ (24 Σεπτεμβρίου-15 Οκτωβρίου 1939) το περίπτερο της επίσημης κρατικής συμμετοχής της Βουλγαρίας ήταν επιβλητικό, φτάνοντας σε ύψος τα 12 μέτρα. Επίσημη κρατική συμμετοχή της Βουλγαρίας στην προπολεμική ιστορία και τα πρώτα χρόνια του θεσμού της ΔΕΘ υπήρξε και στην τελευταία προπολεμική διοργάνωση της Έκθεσης, στη 15η ΔΕΘ, από τις 22 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 28 Οκτωβρίου 1940, που πραγματοποιήθηκε στις νέες εγκαταστάσεις. Λίγες ημέρες μετά κηρύχθηκε ο πόλεμος και πολλοί από τους εκθέτες δεν πρόλαβαν να πάρουν ούτε τα εκθέματα από τα περίπτερά τους

87η ΔΕΘ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ / ΤΙΜΩΜΕΝΗ ΧΩΡΑ 2023

AΡΘΡΟ

Μια συνεχώς εξελισσόμενη διμερής οικονομική σχέση Η Βουλγαρία, ως η δεύτερη χώρα σε εξαγωγές ελληνικών προϊόντων το 2022, αναδεικνύεται σε σημαντικό εμπορικό εταίρο για τη χώρα μας, παρουσιάζοντας έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον

Η Γρηγόρης Σταματόπουλος CEO Export Credit Greece

87η ΔΕΘ

Ελλάδα αποτελεί τον ευρωπαϊκό φάρο στη βαλκανική χερσόνησο. Μέλος της Ε.Ε., με σημαντική παρέμβαση, ηγέτης στη ναυτιλία και το εμπόριο, πρωτοπόρος στην ενεργειακή αυτονομία και την ενεργειακή συνεργασία, αποτελεί το κράτος-οδηγό για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για τις χώρες με τις οποίες γειτνιάζει. Φέτος, η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, με τιμώμενη χώρα τη γείτονα Βουλγαρία, γίνεται μια «τοπική» υπόθεση. Με την πλούσια ιστορία που συνδέει την Ελλάδα και τη Βουλγαρία και τη ζωντανή, διαδραστική σχέση που διαμορφώνεται όχι μόνο μεταξύ των δύο κρατών, αλλά κυρίως μεταξύ των πολιτών και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις δύο χώρες, αναπτύσσεται μια δυναμική, διμερής οικονομική σχέση με όγκο συναλλαγών που συνεχώς αυξάνεται και η οποία ανταποκρίνεται στο εύρος της σχέσης των δύο λαών. Τα οικονομικά μεγέθη που χαρακτηρίζουν το επίπεδο της εξωστρέφειας της Ελλάδας προς τη Βουλγαρία συνηγορούν σε αυτή την άποψη. Η Βουλγαρία, μάλιστα, ως η δεύτερη χώρα σε εξαγωγές ελληνικών προϊόντων το 2022, αναδεικνύεται σε σημαντικό εμπορικό εταίρο για τη χώρα μας, παρουσιάζοντας παράλληλα έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον. Στην

ενίσχυση της σχέσης λοιπόν των δυο χωρών εντοπίζεται σημαντικό αναπτυξιακό πρόσημο, ενώ παράλληλα η οικονομική δυναμική, η οποία καθιστά τις δυο χώρες στενούς συνεργάτες, συνεισφέρει στη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή. Η Βουλγαρία είναι βασικός μας εξαγωγικός εταίρος στην περιοχή, αλλά δεν είναι ο μοναδικός γείτονας στη βαλκανική χερσόνησο με τον οποίο έχουμε στενές σχέσεις. Η ελληνική παρουσία στην Αλβανία είναι συνεχής, με ελληνικά κεφάλαια να επενδύονται σταθερά στην οικονομία της μέσω της συνεχούς παρουσίας ελληνικών εταιρειών. Οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται μεταξύ των βασικών επενδυτών της Βόρειας Μακεδονίας. Ακόμα, έχουμε στρατηγική συνεργασία με τις υπόλοιπες χώρες των Βαλκανίων, στηρίζοντας έμπρακτα και πολιτικά τον ευρωπαϊκό δρόμο για τις χώρες της περιοχής μας, με στόχο τη διεύρυνση της Ένωσης και την ενσωμάτωση της περιοχής στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια. Άλλωστε, φέτος κλείνουν 20 χρόνια και από τη Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης - με τη χώρα μας να παραμένει πάγια υποστηρικτική στην ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Export Credit Greece, ως ο εθνικός Οργανισμός Εξαγωγικών Πιστώσεων, έχει Η Export Credit Greece έχει αποτελέσει τον πλοηγό για τις ασφαλείς εξαγωγές, αλλά και για τη διεύρυνση των επιλογών των Ελλήνων επιχειρηματιών στη Βουλγαρία.

αποτελέσει -και έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει να αποτελεί μέσω των καινοτομιών που θα λανσάρει στους επόμενους μήνες- τον πλοηγό για τις ασφαλείς εξαγωγές των ελληνικών προϊόντων, αλλά και για τη διεύρυνση των επιλογών των Ελλήνων επιχειρηματιών στη δραστηριοποίησή τους στη Βουλγαρία. Με ευρύ δίκτυο συνεργασιών, με αξιοπιστία και με συνεχή υποστήριξη στους Έλληνες που εξάγουν στη χώρα, αλλά και με νέα προϊόντα που μπορούν να διευκολύνουν κάθε βήμα εξωστρέφειας, η Export Credit Greece στηρίζει την ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκουμε να βρισκόμαστε σε συνεχή κινητικότητα στο επίπεδο των συνεργειών τόσο στο εσωτερικό, με κύκλους επαφών με τους συνδέσμους των Ελλήνων εξαγωγών, όσο και στο εξωτερικό, με ομόλογους οργανισμούς εξαγωγικών πιστώσεων, καλλιεργώντας την αναγνωρισιμότητα του ελληνικού brand στα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου. Για αυτόν τον σκοπό, στο περιθώριο της φετινής Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, θα υπογράψουμε ένα Μνημόνιο Συνεργασίας με τον ομόλογο οργανισμό εξαγωγικών πιστώσεων της Βουλγαρίας Bulgarian Export Insurance Agency «BAEZ», έτσι ώστε να θέσουμε μια ακόμα βάση για την από κοινού αντιμετώπιση των περιφερειακών προκλήσεων της περιοχής μας.

contact:

+30 211 95 50 000 leasing.sixt.gr

Ktx_2023.indd 9

29/3/23 11:16 AM

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Οι προοπτικές με πυξίδα το τρίπτυχο οικονομία - ανακύκλωση - σύγχρονη διαχείριση απορριμμάτων και το «φωτεινό» παράδειγμα της Κεντρικής Μακεδονίας Της Βάσως Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

87η ΔΕΘ

Τ Υ Π Ξ Ά Η Ν ΣΕ Α

“

Στόχος της 87ης ΔΕΘ είναι η ανάπτυξη ελληνοβουλγαρικών συνεργασιών σε διάφορους τομείς, με αυτόν της κυκλικής οικονομίας να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα.

ι επενδύσεις σε τομείς που εμπίπτουν στο πεδίο της κυκλικής οικονομίας ανέρχονται μόλις στο 0,02% του ΑΕΠ στην Ελλάδα, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 0,12%. Σίγουρα αυτή δεν είναι η καλύτερη δυνατή επίδοση, βλέποντας όμως το «ποτήρι» με θετικό πρίσμα, αντικειμενικά η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια μπορεί και πρέπει να φέρει σημαντικές αναπτυξιακές προοπτικές για τη βιομηχανία. Ενέργεια, αλουμίνιο και τσιμεντοβιομηχανία αποτελούν χαρακτηριστικούς τομείς στους οποίους ήδη ελληνικές εταιρείες -κυρίως μεγάλες- κινούνται «κυκλικά», ενώ, όπως επισημαίνεται από πλευράς του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), η αξιοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων μπορεί να κάνει πιο «κυκλική» την ελληνική βιομηχανία και να συμβάλει στην αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας. Το πρωτοποριακό project, εξάλλου, της μετατροπής της Τήλου στο πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων ήδη «αγκαλιάζεται» από το Άμπου Ντάμπι σε μεγαλύτερη κλίμακα, ενώ, όπως τόνισε χαρακτηριστικά και ο καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Δημήτρης Δημητρίου στο 1ο Forum για την κυκλική οικονομία -πραγματοποιήθηκε προ ολίγων μηνών στο πλαίσιο της 1ης Διεθνούς Έκθεσης Κυκλικής Οικονομίας «Forward Green» στη ΔΕΘ-, όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι ροές κεφαλαίου λαμβάνουν πλέον σοβαρά υπόψη το κομμάτι της κυκλικής οικονομίας και η υιοθέτηση των αρχών της έχει εξελιχθεί σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο για τις επιχειρήσεις. Στόχος της 87ης ΔΕΘ, άλλωστε, στο πλαίσιο της συμμετοχής της Βουλγαρίας ως τιμώμενη χώρα, είναι η ανάπτυξη ελληνοβουλγαρικών συνεργασιών σε διάφορους τομείς, με αυτόν της κυκλικής οικονομίας να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα, καθώς η γειτονική χώρα έχει σαφώς καλύτερες επιδόσεις από τη δική μας στο εν λόγω πεδίο. Βασική συνιστώσα της κυκλικής οικονομίας αποτελεί εξ ορισμού η ανακύκλωση σε κάθε δυνατό κλάδο και τομέα. Όσον αφορά, δε, ειδικότερα τη διαχείριση απορριμμάτων, ο ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας -ο πρώτος και μοναδικός πανελλαδικά Περιφερειακός Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτωνεκ των πραγμάτων αποτελεί «οδηγό» για όλη τη χώρα και βάζει πλώρη για νέα έργα και δράσεις, ενώ πρόσφατα βραβεύτηκε για το έργο του από το υπουργείο Ψηφιακής

Ή Κ Ι Λ Κ Υ Κ

ΤΡΟΧ ΙΆ O

μ νο ικο

Διακυβέρνησης. «Ζούμε σε μια ιστορική περίοδο», τονίζει ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας και πρόεδρος Δ.Σ. του Δήμου Πυλαίας - Χορτιάτη Μιχάλης Γεράνης, «που πολλά σταυροδρόμια συναντώνται στον ίδιο χρόνο. Από τη μια μεριά η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και στην κυκλική οικονομία αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός ολοκληρωμένου και ορθολογικού συστήματος διαχείρισης αποβλήτων. Από την άλλη μεριά ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η τεχνητή νοημοσύνη και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things - IoT) συνθέτουν το μέλλον, διαμορφώνοντας μια νέα ιστορική εποχή. Πάμε να δούμε το παράδειγμα της Κεντρικής Μακεδονίας. Γνωρίζουμε την υποχρέωσή μας, με βάση το άρθρο 50 του ν. 4819/2021, για τη χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων, όμως, πέρα από την υποχρέωσή μας, είναι το σχέδιό μας για να πετύχουμε το αυτονόητο, δηλαδή να προστατεύουμε το περιβάλλον από την ταφή αποβλήτων. Μπαίνουμε στη λογική της κυκλικής οικονομίας, που είναι ένας σύγχρονος τρόπος συνύπαρξης με τη φύση, έχοντας ως πυξίδα ότι το τρίπτυχο οικονομία, ανακύκλωση και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας. Ο ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο της προμήθειας υλικοτεχνικού εξοπλισμού χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (καφέ κάδος), ολοκλήρωσε όλες τις διαδικασίες προκειμένου οι δήμοι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας να διαθέτουν έναν επαρκή εξοπλισμό για την ταυτόχρονη έναρξη και εφαρμογή του Προγράμματος Χωριστής Συλλογής Βιοαποβλήτων. Παράλληλα, πραγματοποιήσαμε την ανάπτυξη και παρακολούθηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων σε δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας». Περαιτέρω και στο πλαίσιο των καθορισμένων από την Ε.Ε. αξόνων για τη διαχείριση αποβλήτων, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι δρομολογημένες οι υποδομές από τον ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας και αρκετούς δήμους, όπως: ● Μονάδα ανάκτησης και ανακύκλωσης Περιφερειακής Ενότητας Σερρών (σε λειτουργία). ● Μονάδες ανάκτησης και ανακύκλωσης Ανατολικού και Δυτικού Τομέα (ώριμα έργα - δημοπρατημένα). ● Μονάδες μεταβατικής κομποστοποίησης βιοαποβλήτων (τρόφιμων - κήπων) από διαλογή στην πηγή (συμβασιοποιημένο - εν εξελίξει η κατασκευή τους). ● Εξοπλισμός ανακύκλωσης βιοαποβλήτων (ο ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας παρέδωσε καφέ κάδους, απορριμματοφόρα και κλαδοτεμαχιστές σε 38 δήμους της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας). ● Γωνιές ανακύκλωσης και πράσινα σημεία (ώριμα για μερικούς δήμους με πρωτοβουλία τους). «Με τη σταδιακή λειτουργία των ανωτέρω έργων έως το 2025», τονίζει ο κ. Γεράνης, «θα επιτύχουμε μια μεγάλη αλλαγή: από ταφή αποβλήτων κοντά στο 90%, θα τη μειώσουμε, σε πρώτη φάση, κάτω από 50%»

ση - σύγχρον η κύκλω δ ια χ ανα ε ίρ ι ία σ η α π ο ρ

“

Οι επενδύσεις στο πεδίο της κυκλικής οικονομίας ανέρχονται μόλις στο 0,02% του ΑΕΠ στην Ελλάδα, έναντι μέσου όρου 0,12% στην Ε.Ε.

87η ΔΕΘ

ων άτ μμ ρι

ΑΡΘΡΟ ●

Το μεγάλο στοίχημα για τις νέες γενιές και τη Θεσσαλονίκη Η ΔΕΘ ενισχύει συνεχώς τον αναπτυξιακό ρόλο της, όμως το έργο της ανάπλασης του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης αποτελεί την ευκαιρία για να διεκδικήσει η πόλη τον ρόλο που της αξίζει, δηλαδή να καταστεί ένας ελκυστικός επιχειρηματικός κόμβος

Ο Τάσος Τζήκας Πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO

87η ΔΕΘ

εκθεσιακός φορέας χρόνο με τον χρόνο ενισχύει τον αναπτυξιακό του ρόλο. Οι εκθέσεις του εμπλουτίζονται, με τα μεγέθη τους να βελτιώνονται ποσοτικά και ποιοτικά, ενώ η εκθεσιακή θέση της Θεσσαλονίκης αναβαθμίζεται. Κάθε χρόνο σχεδιάζουμε μια ακόμα μεγαλύτερη ΔΕΘ, υποδεχόμαστε περισσότερους επισκέπτες, δημιουργούμε ευκαιρίες επιχειρηματικών συνεργασιών και προσφέρουμε ένα βήμα διαλόγου για θέματα που απασχολούν την κοινωνία, την πολιτική και την οικονομία. Φέτος κάνουμε μια βαλκανική στροφή, επιλέγοντας τη Βουλγαρία ως τιμώμενη χώρα της 87ης ΔΕΘ και επενδύοντας στην προοπτική της ευρύτερης βαλκανικής μας γειτονιάς και στον ρόλο που η Θεσσαλονίκη μπορεί να παίξει τις επόμενες δεκαετίες. Αυτός ο αναπτυξιακός ρόλος θα βρει τα επόμενα χρόνια μια στέγη αντάξια του μέλλοντος που οραματιζόμαστε για την Έκθεση και τη Θεσσαλονίκη. Με την ανάπλαση του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης η πόλη αλλά και η χώρα θα αποκτήσουν ένα σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο που θα αναβαθμίσει τον τοπικό, τον περιφερειακό και τον διεθνή ρόλο του εθνικού εκθεσιακού φορέα, εισάγοντάς τον σε μια νέα εκθεσιακή κατηγορία. Θα συμβάλει στην ανάδειξη της Θεσσαλονίκης ως ενός επιχειρηματικού, εμπορικού και τουριστικού hub και θα αναβαθμίσει παράλληλα την ποιότητα ζωής των πολιτών, προσφέροντάς τους έναν χώρο πρασίνου και πολιτισμού στο κέντρο της πόλης που ξεπερνά το 50% της σημερινής έκτασης της Έκθεσης. Είναι ένα πολυθεματικό αναπτυξιακό πρότζεκτ, αφού θα κάνει τη Θεσσαλονίκη πιο ανταγωνιστική σε εκθεσιακό, επιχειρηματικό, οικονομικό και τουριστικό επίπεδο μέσω της αναβάθμισης των υποδομών της. Πρόκειται, άλλωστε, για μια από τις μεγαλύτερες αστικές αναπλάσεις που γίνεται στο

κέντρο μιας πόλης στην Ευρώπη και θα οδηγήσει στο πλέον σύγχρονο βιοκλιματικό εκθεσιακό κέντρο, με εξοικονόμηση ενέργειας κατά 70% σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση και μείωση κατανάλωσης νερού κατά 40% με 50%. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν τα υπογραμμίζουμε μόνο εμείς. Τον Ιούλιο η ανάπλαση του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης παρουσιάστηκε από τη ΔΕΘHELEXPO στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων που διοργάνωσε η Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων (UIA) στην Κοπεγχάγη, τη σημαντικότερη εκδήλωση για τη βιώσιμη αρχιτεκτονική διεθνώς. Το έργο επελέγη ως ένα ιδιαίτερο case study, καθώς αποτελεί μια πρότυπη αστική ανάπλαση που συνδυάζει την περιβαλλοντική και κοινωνική αειφορία με την οικονομική ανάπτυξη, ενώ είναι ένα παράδειγμα του πώς οι δημόσιες και ιδιωτικές συνεργασίες μπορούν να οδηγήσουν σε βιώσιμα, συμπεριληπτικά και ανθεκτικά οικοσυστήματα. Υπενθυμίζω πως η ανάπλαση προβλέπει τη δημιουργία τεσσάρων εκθεσιακών περιπτέρων και ενός συνεδριακού κέντρου, ενός business center, ενός ξενοδοχείου και ενός υπόγειου πάρκινγκ δυναμικότητας περίπου 1.800 θέσεων, ενώ άνω του 50% της έκτασης θα είναι ανοιχτοί χώροι για τον κόσμο και πράσινο που θα αποδοθεί στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία χρόνια, και παρά τους περιορισμούς που έφερε η πανδημία, εργαστήκαμε με συστηματικό τρόπο ώστε οι απαιτούμενες διαδικασίες για το έργο της ανάπλασης να μην παρακωλυθούν. Τρέξαμε, γιατί το

Εκτιμούμε ότι οι εργασίες κατασκευής των νέων εγκαταστάσεων θα αρχίσουν έως το τέλος του 2024 και θα διαρκέσουν μέχρι το 2028.

έργο το χρειάζονται η πόλη και οι πολίτες. Η αρχιτεκτονική μελέτη μάς παραδόθηκε και δρομολογήθηκε μια σειρά άλλων μελετών. Πλέον το θέμα της χρηματοδότησης είναι το φλέγον. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε υποβάλει την πρότασή μας για το χρηματοδοτικό μοντέλο στο Υπερταμείο και αναμένουμε, βάσει της μελέτης επικαιροποίησης που βρίσκεται σε εξέλιξη, τις τελικές αποφάσεις, προκειμένου να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματά μας. Εκτιμούμε ότι θα είμαστε μέσα στα χρονοδιαγράμματα με όλους τους περιορισμούς που υπαγορεύει η απόφασή μας να μη σταματήσει η Έκθεση τη λειτουργία της όσο βρίσκονται σε εξέλιξη οι κατασκευαστικές εργασίες. Υπό την αίρεση ότι δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις που να οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες το επόμενο διάστημα, εκτιμούμε ότι η κατασκευή των νέων μας εκθεσιακών και συνεδριακών εγκαταστάσεων θα ξεκινήσει μέχρι το τέλος του 2024 και θα διαρκέσει έως το 2028. Στόχος μας είναι το 2026, στην επέτειο των 100 ετών από την πρώτη διοργάνωση της ΔΕΘ του 1926, να είμαστε σε θέση να εγκαινιάσουμε το περίπτερο 1. Η Θεσσαλονίκη έχει μια μεγάλη ευκαιρία να αλλάξει εκθεσιακά επίπεδο και να διεκδικήσει τον ρόλο που της αξίζει ιστορικά, δηλαδή να καταστεί ένας ελκυστικός επιχειρηματικός κόμβος. Και γι’ αυτό εργαζόμαστε. Η ανάπλαση του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης είναι για μας ένα μεγάλο αναπτυξιακό στοίχημα που αφορά όλους μας, και κυρίως τις νέες γενιές.

ΑΡΘΡΟ ●

Με εξωστρεφή χαρακτήρα και πολλές καινοτομίες Στο επίκεντρο της Έκθεσης οι νέες προτάσεις σε θέματα τεχνολογίας, προστασίας του περιβάλλοντος, ενέργειας, εκπαίδευσης, νεοφυών επιχειρήσεων και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης

Π Κυριάκος Ποζρικίδης Διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ-HELEXPO

αρούσα στις εξελίξεις της εποχής μας με χαρακτήρα εξωστρεφή και με πολλές καινοτομίες θα είναι η 87η ΔΕΘ, η οποία πραγματοποιείται από τις 9-17 Σεπτεμβρίου στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Η 87η ΔΕΘ θα αναδείξει τη δυναμική και τις προοπτικές της ελληνικής αγοράς με τις πλέον σύγχρονες υπηρεσίες και τεχνολογίες που προσφέρονται σήμερα, φιλοξενώντας και φέτος ένα ευρύτατο φάσμα της ελληνικής επιχειρηματικότητας και παραγωγικότητας, με έμφαση στην ελληνική περιφέρεια. Η φετινή διοργάνωση, με τιμώμενη χώρα τη Βουλγαρία, θα εστιάσει σε νέες προτάσεις σε θέματα τεχνολογίας, καινοτομίας, προστασίας του περιβάλλοντος, ενέργειας, εκπαίδευσης, νεοφυών επιχειρήσεων και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Με μια συμμετοχή 60 επιχειρήσεων, τη μεγαλύτερη βαλκανικής χώρας στη διοργάνωση, από κλάδους όπως αυτοί της ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας, της βιομηχανίας, της καινοτομίας-τεχνολογίας, των τροφίμων, των μεταφορών-logistics, των καλλυντικών, του τουρισμού, του πρωτογενούς τομέα, της συσκευασίας και των υπηρεσιών, η γειτονική μας χώρα θα δώσει δυναμικό «παρών» στο περίπτερο 13. Η βουλγαρική παρουσία στη διοργάνωση θα είναι στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, καθώς στην 87η ΔΕΘ θα έρθουν ο Βούλγαρος πρόεδρος, ο πρωθυπουργός της χώρας και πολλά μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Το ενδιαφέρον των βουλγαρικών επιχειρήσεων για τη ΔΕΘ ήταν εξαρχής μεγάλο και στο πλαίσιο αυτό θα έχουν B2B συναντήσεις με ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τις 1.000 υπό την οργανωτική ευθύνη του εκθεσιακού φορέα και του ΣΒΕ, όπως έγινε και πέρσι. Παράλληλα, τη βουλγαρική συμμετοχή θα πλαισιώσει πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων, με αιχμή τον πολιτισμό, αλλά και τις οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - Βουλγαρίας.

Το περίπτερο της Βουλγαρίας θα εγκαινιάσουν μαζί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Βούλγαρος ομόλογός του Νικολάι Ντένκοφ, ο οποίος θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη επικεφαλής κυβερνητικού κλιμακίου με αρκετούς υπουργούς το Σαββατοκύριακο των εγκαινίων της ΔΕΘ, 9 και 10 Σεπτεμβρίου. Τη Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου στη ΔΕΘ θα είναι και ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος θα συναντηθεί με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Οι δυο τους θα μιλήσουν από το βήμα του ελληνοβουλγαρικού επιχειρηματικού φόρουμ. Η δυναμική που αποτυπώνεται στη συμμετοχή της τιμώμενης χώρας είναι διάχυτη σε όλη τη διοργάνωση της 87ης ΔΕΘ, στην οποία θα συμμετάσχουν πολύ πάνω από 1.000 εκθέτες. Οι εννέα θεματικές της, Ελλάδα και Επιχειρηματικότητα, Akademia, Ελλάδα των Περιφερειών, Κυκλική Οικονομία, Γαστρονομία-Διατροφή, Ψηφιακή Ελλάδα Start ups, Δημόσιοι Φορείς Οργανισμοί, Cosmos-Διεθνείς συμμετοχές, Έπιπλα-Οικιακός Εξοπλισμός, θα παρουσιάσουν ό,τι πιο πρωτοποριακό και μοντέρνο έχουν να επιδείξουν η αγορά και η οικονομία. Την ίδια στιγμή, μια μουσική γιορτή, που φιλοδοξεί να ξεσηκώνει κάθε βράδυ το κοινό της Θεσσαλονίκης, ταξιδεύοντάς το παρέα με μεγάλες επιτυχίες και κορυφαία ονόματα του εγχώριου μουσικού στερεώματος, έρχεται στην 87η ΔΕΘ με τα Music Events Live. Το φετινό πρόγραμμα του καθιερωμένου πλέον μουσικού θεσμού της ΔΕΘ κρύβει πολλές εκπλήξεις που θα καλύψουν όλες τις προτιμήσεις και θα ικανοποιήσουν κάθε ηλικία.

Η 87η ΔΕΘ θα αναδείξει τη δυναμική και τις προοπτικές της ελληνικής αγοράς με τις πλέον σύγχρονες υπηρεσίες και τεχνολογίες που προσφέρονται σήμερα.

Ακόμη, πλήθος εκδηλώσεων και πρωτότυπων αφιερωμάτων θα εμπλουτίσει τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα της ΔΕΘ, προσελκύοντας το ενδιαφέρον όλων των ηλικιών. Σημαντικά παράλληλα γεγονότα θα πλαισιώσουν τη διοργάνωση, όπως κάθε χρόνο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η έκθεση που είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας. Στο πεδίο της επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας, υπό την αιγίδα των Επιμελητηρίων της χώρας και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος το «παρών» θα δώσουν 350 μικρομεσαίες επιχειρήσεις από ολόκληρη τη χώρα, ενώ στο περίπτερο 16 θα υπάρξει σημαντική θεματική συμμετοχή επιχειρήσεων κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης. Στη φετινή ΔΕΘ θα συμμετάσχει επισήμως και η Νότια Κορέα, που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς γίγαντες του πλανήτη. Πολύ σημαντικό και πλούσιο είναι το συνεδριακό πρόγραμμα της 87ης ΔΕΘ, η οποία θα φιλοξενήσει το 3ο συνέδριο του «Economist» στις 7 και 8 Σεπτεμβρίου στο συνεδριακό κέντρο «Ι. Βελλίδης». Τίτλος του 3ου Metropolitan Thessaloniki Summit είναι «Ο νέος οδικός χάρτης της Ελλάδας μετά τις εκλογές - Χτίζοντας αξιόπιστες συνεργασίες στην περιοχή». Στην εναρκτήρια συνεδρία θα μιλήσουν ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης και ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Ντ. Ντε Βιλπέν, ενώ στο κλείσιμο των εργασιών ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Ν. Ντένκοφ. Στη συνέχεια, στις 13 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί σύνοδος και πάλι στο συνεδριακό κέντρο «Ι. Βελλίδης» για το επίκαιρο ζήτημα της διαχείρισης φυσικών καταστροφών. Τέλος, να σημειώσω ότι φέτος όλοι οι επισκέπτες της ΔΕΘ θα μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, μέσα από το κινητό τους και από ειδική εφαρμογή να έχουν καθοδήγηση για την περιήγησή τους μέσα στους χώρους της Έκθεσης.

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία Στο σύγχρονο και ταχύτατα εξελισσόμενο εργασιακό περιβάλλον, οι δράσεις νέας γενιάς που υλοποιεί η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) σε κλάδους υψηλής ζήτησης αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την κατάρτιση και επανακατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας

Ο Σπύρος Πρωτοψάλτης Διοικητής της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και εθνικός συντονιστής για τις Δεξιότητες

87η ΔΕΘ

ι ραγδαίες αλλαγές στην τεχνολογία και η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση της οικονομίας απαιτούν ένα κατάλληλα καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, με τις απαραίτητες δεξιότητες, που θα μπορεί να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ανακηρύξει το 2023 ως Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, από 9 Μαΐου 2023 έως 8 Μαΐου 2024, με στόχο την ενίσχυση της επένδυσης στην απόκτηση και αναβάθμιση δεξιοτήτων και την προώθηση της νοοτροπίας της διά βίου επιμόρφωσης και επανειδίκευσης, που θα βοηθήσει τους πολίτες να εξασφαλίζουν και να απολαμβάνουν καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης και υψηλότερες αμοιβές, διασφαλίζοντας μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη που δεν θα αφήνει κανέναν πίσω. Με την Ελλάδα να βρίσκεται στην τρίτη θέση από το τέλος στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Δεξιοτήτων και να είναι ουραγός στην ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση, το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία ώστε η χώρα επιτέλους να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη, ρεαλιστική και συγκροτημένη εθνική στρατηγική για τις δεξιότητες και να κάνει τολμηρά βήματα μπροστά, αλλά και να προχωρήσει στις αναγκαίες ρήξεις με παθογένειες του παρελθόντος. Με την ανάληψη του ρόλου του εθνικού συντονιστή για τις δεξιότητες τον περασμένο Φεβρουάριο, έθεσα άμεσα δύο κεντρικές προτεραιότητες: την υλοποίηση δράσεων κατάρτισης και επανακατάρτισης για ανέργους και εργαζομένους, με έμφαση στις ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, καθώς και τη δημιουργία ενός σχεδίου, ενός οδικού χάρτη, για τον σχεδιασμό πολιτικών που θα έχουν χειροπιαστά αποτελέσματα και θα απαντούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει τώρα ή θα αντιμετωπίσει σύντομα η αγορά εργασίας. Ειδικά για τη χώρα μας, χρειάζονται μεγάλες μεταρρυθμίσεις και παρεμβάσεις ώστε να συμ-

μετάσχουμε ενεργά στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2030», σύμφωνα με τους οποίους τουλάχιστον το 60% του συνόλου των ενηλίκων πρέπει να συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης και τουλάχιστον το 78% να εργάζονται μέχρι το 2030. Στόχος μας είναι συνολικά 500.000 πολίτες να αποκτήσουν και να αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους μέχρι το 2025. Αιχμή του δόρατος για την κατάρτιση και επανακατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας αποτελούν οι δράσεις νέας γενιάς που υλοποιεί η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης σε κλάδους υψηλής ζήτησης που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δίνοντας τη δυνατότητα σε 270.000 ανέργους και μισθωτούς εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα να αποκτήσουν ή να αναβαθμίσουν τις ψηφιακές και πράσινες δεξιότητές τους. Με διττό στόχο την ενίσχυση της απασχολησιμότητας των ανέργων για την ταχύτερη εργασιακή επανένταξή τους αλλά και την προσαρμογή των εργαζομένων στις απαιτήσεις των σύγχρονων τάσεων στους χώρους εργασίας ώστε να αναβαθμίσουν τις προοπτικές τους για επαγγελματική σταθερότητα και ανέλιξη, οι δράσεις έχουν ήδη οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα: Περισσότεροι από 205.000 έχουν ολοκληρώσει προγράμματα επιλογής τους από παρόχους επιλογής τους, ενώ περισσότεροι από 185.000 έχουν ήδη λάβει σχετική πιστοποίηση από ανεξάρτητους φορείς. Ενδεικτικά, οι επιλογές μαθημάτων περιλαμβάνουν από βασικά ψηφιακά εργαλεία γραφείου, προγράμματα για social media marketing και διαχείριση e-shop μέχρι αντικείμενα πιο υψηλής εξειδίκευσης όπως data analytics, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, logistics

Στόχος μας είναι συνολικά 500.000 πολίτες να αποκτήσουν και να αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους μέχρι το 2025.

και υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών στον αγροτικό τομέα. Στον τομέα της στρατηγικής, το Εθνικό Συμβούλιο Δεξιοτήτων Εργατικού Δυναμικού, που θεσπίστηκε το 2022, επεξεργάζεται την επικαιροποίηση της Στρατηγικής για την Αναβάθμιση των Δεξιοτήτων του Εργατικού Δυναμικού και τη Διασύνδεση με την Αγορά Εργασίας που έχει ως σκοπό τη διαμόρφωση ενός συνεκτικού πλαισίου για τη διάγνωση και πρόβλεψη των αναγκών της οικονομίας και την αξιοποίηση και προσαρμογή των δράσεων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης για την αποτελεσματική αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης σε όρους απαιτούμενων δεξιοτήτων, με έμφαση στην ψηφιακή και πράσινη ανάπτυξη. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια διαδραματίζει το νέο ευρωπαϊκό σύστημα ταξινόμησης δεξιοτήτων, ικανοτήτων, προσόντων και επαγγελμάτων (ESCO). Η ΔΥΠΑ ήταν ο πρώτος ελληνικός οργανισμός που υιοθέτησε το καινοτόμο αυτό εργαλείο, μέσω του οποίου όσοι αναζητούν εργασία μπορούν να εμπλουτίζουν το βιογραφικό τους με δεξιότητες, ικανότητες, προσόντα και γνώσεις, ενώ οι επιχειρήσεις μπορούν να περιγράφουν με πιο λεπτομερή τρόπο τις προσφερόμενες θέσεις εργασίας και, παράλληλα, να αναγνωρίζουν ορθότερα τις δεξιότητες των υποψηφίων. Οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων θα έχουν άμεσο αποτέλεσμα και αντίκτυπο, αλλά θέτουν και τις βάσεις για τον επαναπροσδιορισμό της πολιτικής για το ανθρώπινο δυναμικό που τόσο έχει ανάγκη η χώρα, ξεκινώντας από μια εκτενή και αποτελεσματική ενημέρωση και την ενεργή συμμετοχή όλων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών σε δράσεις κατάρτισης και επανακατάρτισης, ώστε οι επαγγελματικές προσδοκίες τους να αντιστοιχούν και να ανταποκρίνονται στο σύγχρονο και ταχύτατα εξελισσόμενο εργασιακό περιβάλλον, στηρίζοντας μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με ισχυρή κοινωνική συνοχή.

ΑΡΘΡΟ ●

Στο επίκεντρο η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας Η επάνοδος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις αναπτυγμένες αγορές θα επαναδιαμορφώσει την ταυτότητα των επενδυτών, στο ραντάρ των οποίων θα βρεθούν οι ελληνικές μετοχές και επιχειρήσεις, ενώ θα έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές εισροές στην εγχώρια αγορά

Τ Γιάννος Κοντόπουλος Διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών

ους τελευταίους μήνες, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας της Ελλάδας βρίσκεται στο επίκεντρο ενδιαφέροντος της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, καθώς θα αποτελέσει και τυπική επισφράγιση της επιστροφής της χώρας μας στη σταθερότητα και την ανάπτυξη. Η επενδυτική βαθμίδα, στον βαθμό που τα θετικά αποτελέσματά της αποτυπωθούν άμεσα στην πραγματική οικονομία, θα προκαλέσει αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων που συνακόλουθα θα ενισχύσουν τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, ο οποίος εκτιμάται στο 2,3% το 2023 και στο 2,7% το 2024, θα έχει δηλαδή ουσιαστικό θετικό αντίκτυπο στο σύνολο της εγχώριας οικονομίας. Από την πλευρά του, το Χρηματιστήριο Αθηνών διανύει τον τελευταίο χρόνο μία πορεία που αντανακλά αυτή τη συντονισμένη εθνική προσπάθεια ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Η ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας αποτελεί προαπαιτούμενο και για την επιστροφή της εγχώριας χρηματιστηριακής αγοράς στην κατηγορία των αναπτυγμένων αγορών. Αναμένοντας τη «σφραγίδα» αυτή, εργαζόμαστε όλο αυτό το διάστημα συστηματικά και σε στενή συνεργασία με όλους τους συναρμόδιους φορείς, προκειμένου να προωθήσουμε όλες τις μεταρρυθμίσεις που οι οίκοι αξιολόγησης θέτουν ως απαραίτητα κριτήρια για τη μετάταξή μας αυτή. Είναι προφανές ότι η επάνοδος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις ανεπτυγμένες αγορές θα επαναδιαμορφώσει την ταυτότητα των επενδυτών, στο ραντάρ των οποίων θα βρεθούν οι ελληνικές μετοχές και επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα θα έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές εισροές στην εγχώρια αγορά. Ωστόσο, όσο σημαντική και αναμενόμενη είναι για το Χρηματιστήριο και τις εταιρείες του η παραπάνω εξέλιξη, ύστερα από μία και πλέον δεκαετία παραμονής μας σε κατηγορία αναδυόμενων αγορών, δεν αποτελεί το μοναδικό σημείο στο οποίο εστιάζουμε τις

προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες μας. Οι δράσεις εξωστρέφειας για την προβολή και την ανάδειξη των προοπτικών της χρηματιστηριακής αγοράς στην εγχώρια αλλά και διεθνή επενδυτική κοινότητα είναι συστηματικές και στρατηγικές. Ξεκινήσαμε τους προηγούμενους μήνες και ολοκληρώνουμε στα τέλη Οκτωβρίου τη διοργάνωση τριών roadshows στο εξωτερικό για την παρουσίαση εταιρειών της μεσαίας κεφαλαιοποίησης σε διεθνείς επενδυτές. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη και διαπιστώθηκε ουσιαστικό ενδιαφέρον για τις ελληνικές εισηγμένες εταιρείες που έδωσαν το «παρών», από funds και αναλυτές που για πρώτη φορά είχαν την ευκαιρία να «γνωρίσουν» τις εταιρείες αυτές. Το πρώτο roadshow πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο στη Γενεύη, το δεύτερο στο Παρίσι και η προσπάθεια θα ολοκληρωθεί με το τρίτο roadshow για εταιρείες αυτής της κατηγορίας στη Φραγκφούρτη, στο τέλος του επόμενου μήνα. Οι επαφές των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών με κορυφαίους εκπροσώπους διεθνών funds θα έχουν συνέχεια, καθώς προγραμματίζουμε τη διεξαγωγή -τους επόμενους μήνες- και άλλων συνεδρίων στο εξωτερικό, με τη συμμετοχή κορυφαίων εκπροσώπων της οικονομικής αλλά και πολιτικής ζωής της χώρας μας. Από τις πρώτες ημέρες ανάληψης των καθηκόντων μου αναφέρθηκα στην ανάγκη «επανεκκίνησης» της Εναλλακτικής Αγοράς, ώστε να αποτελέσει ένα ισχυρό εφαλτήριο που βοηθά καινοτόμες και υγιείς επιχειρήσεις να ωριμάσουν, να αναπτυχθούν και να

Το Χρηματιστήριο Αθηνών διανύει τον τελευταίο χρόνο μία πορεία που αντανακλά τη συντονισμένη εθνική προσπάθεια ανάπτυξης και εξωστρέφειας.

περάσουν στη συνέχεια στην Κύρια Αγορά του Χρηματιστηρίου. Υπάρχουν τέτοια απολύτως επιτυχημένα παραδείγματα στο πρόσφατο παρελθόν, είμαι βέβαιος πως στο μέλλον θα έχουμε ακόμα περισσότερα. Για τον σκοπό αυτό εργασθήκαμε και συνεργασθήκαμε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τους προηγούμενους μήνες και πολύ σύντομα θα είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε μία σειρά ουσιαστικών αλλαγών και κινήτρων που αφορούν τη λειτουργία της Εναλλακτικής Αγοράς. Η «ανανέωση» των υφιστάμενων αγορών μας, η διαρκής προσπάθεια για διεύρυνση και βελτίωση της γκάμας των χρηματοδοτικών εργαλείων και των υπηρεσιών που παρέχει το Χρηματιστήριο Αθηνών στις εταιρείες και στα μέλη του, οι πρωτοβουλίες εξωστρέφειας εντός και εκτός συνόρων για την προβολή των ελληνικών εταιρειών σε επενδυτές, όλα αυτά κατατείνουν σε έναν κοινό στόχο: την αύξηση νέων εισαγωγών στο Χρηματιστήριο και την ενίσχυση ρευστότητας της αγοράς μας. Με χαρά διαπιστώνουμε πως έχει πλέον αρχίσει να διαμορφώνεται ένα ουσιαστικό pipeline τόσο για νέες εισαγωγές όσο και για εκδόσεις εταιρικών ομολόγων. Ευελπιστώ πως θα συνεχίσει να εμπλουτίζεται με καινούργιες εταιρείες που θα επιδείξουν ενδιαφέρον είτε για την Κύρια είτε για την Εναλλακτική Αγορά του Χρηματιστήριου. Εμείς από την πλευρά μας παραμένουμε αρωγοί κάθε υγιούς προσπάθειας ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων και σε στενή συνεργασία με όλο το οικοσύστημα θα συνεχίσουμε να αναδεικνύουμε τα πολλαπλά οφέλη αλλά και τις ευκαιρίες που συνεπάγεται η εισαγωγή μιας εταιρείας στο Χρηματιστήριο. Στη σταθερά εξελισσόμενη αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας, οφείλουμε, μπορούμε και θα διαδραματίσουμε τον ουσιαστικό ρόλο που μας αναλογεί.

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Οι εξαγωγές «απάντηση» σε έναν κόσμο που αλλάζει Η οικοδόμηση μιας ισχυρής και ανθεκτικής οικονομίας περνάει μέσα από την τόνωση της εγχώριας παραγωγής και της εξαγωγικής δραστηριότητας, δύο τομείς που μαζί με την καινοτομία πρέπει να βρεθούν στην αιχμή του αναπτυξιακού μοντέλου για τη «Νέα Ελληνική Οικονομία»

H Χριστίνα Σακελλαρίδη Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ)

καρδιά της οικονομίας και του επιχειρείν χτυπάει στη Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης συνιστά διαχρονικά ένα μεγάλο οικονομικό - πολιτικό γεγονός όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Απόδειξη η συμμετοχή των ξένων χωρών με μεγάλα περίπτερα, οι οποίες τη θεωρούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να απευθυνθούν όχι μόνο στα Βαλκάνια αλλά και στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Φέτος, μάλιστα, τιμώμενη χώρα θα είναι η Βουλγαρία, με την οποία ερχόμαστε όλο και πιο κοντά σε επίπεδο οικονομικών σχέσεων. Αποτελεί, πλέον, τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της χώρας μας, ενώ οι προοπτικές για περαιτέρω ενίσχυση του διμερούς εμπορίου είναι κάτι παραπάνω από θετικές. Ήδη, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από Βούλγαρους να επενδύσουν στην Ελλάδα και στις ευκαιρίες που παρουσιάζει. Οι προκλήσεις Η φετινή έκθεση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς πραγματοποιείται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία: Η αβεβαιότητα κυριαρχεί στις διεθνείς αγορές, η Ευρώπη ταλανίζεται από τον υψηλό πληθωρισμό και τον πόλεμο στην Ουκρανία και μια σειρά από γεωπολιτικές προκλήσεις απειλούν τη σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επιπλέον, στη «γειτονιά» μας παρατηρείται έντονη κινητικότητα όσον αφορά την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια διαδικασία όπου η Ελλάδα επιδιώκει και πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, ώστε να διαμορφώσει τις εξελίξεις προς όφελός της. Υπό αυτό το πρίσμα, θεωρούνται ξεχωριστής σημασίας οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τη διασφάλιση της αναπτυξιακής πορείας και την ενίσχυση

87η ΔΕΘ

Ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει την αδιάκοπη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων που επέτρεψαν στην ελληνική οικονομία να εισέλθει σε ανοδική τροχιά.

του εισοδήματος των πολιτών. Ειδικά των πιο ευάλωτων στρωμάτων της κοινωνίας, που πλήττονται περισσότερο από την ακρίβεια.

Οι μεταρρυθμίσεις Ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει και προσδοκά την αδιάκοπη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, με την ίδια προσήλωση που επέδειξε το κυβερνών κόμμα και κατά την αμέσως προηγούμενη θητεία του στην εξουσία. Μεταρρυθμίσεις που επέτρεψαν στην ελληνική οικονομία να εισέλθει σε ανοδική τροχιά, ύστερα από πολλά χρόνια υπανάπτυξης και να δώσουν νέα προοπτική στις επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν και να επενδύσουν. Συνέβαλαν στην ενεργοποίηση, έπειτα από αρκετό καιρό, των υγιών δυνάμεων του τόπου και παράλληλα βοήθησαν στην προσέλκυση μεγάλων ξένων επενδύσεων, που τόσο έχει ανάγκη η χώρα. Άλλωστε, η κάλυψη του τεράστιου επενδυτικού κενού που δημιουργήθηκε στην υπερδεκαετή κρίση θεωρείται ζωτικής σημασίας για την επιστροφή της χώρας σε έναν νέο ενάρετο οικονομικό κύκλο. Η πρόοδος αυτή αναγνωρίζεται από τους ξένους οίκους και αναλυτές, φέρνοντας πλέον τη χώρα πολύ κοντά στην επίτευξη του εθνικού στόχου. Που δεν είναι άλλος από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Ένα ορόσημο που θα σηματοδοτήσει την ολική επαναφορά της χώρας στην κανονικότητα και ταυτόχρονα θα ανοίξει ένα νέο και πολλά υποσχόμενο κεφάλαιο στην οικονομική ιστορία του τόπου. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην

ανασυγκρότηση της εγχώριας παραγωγής. Πρόκειται για ένα φλέγον ζήτημα, το οποίο πρέπει να τύχει της κατάλληλης προσοχής. Σαφέστατα και γίνονται προσπάθειες και μάλιστα κάτω από αντίξοες συνθήκες. Ωστόσο, είναι ανάγκη να τονωθεί ο πρωτογενής τομέας και η βιομηχανία, με τέτοιο τρόπο ώστε να παράγουν διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα. Πρέπει, εξάλλου, να κλείσουμε όσο μπορούμε το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Αυτό, άλλωστε, ήταν η αχίλλειος πτέρνα μας και ο λόγος που «μπήκαμε στα μνημόνια». Η οικοδόμηση μιας ισχυρής και ανθεκτικής οικονομίας περνάει μέσα από την τόνωση της εγχώριας παραγωγής και των εξαγωγών. Είναι δύο συγκοινωνούντα δοχεία. Δύο τομείς που πρέπει να βρεθούν στην αιχμή του αναπτυξιακού μοντέλου που θα χτίσει η χώρα. Μαζί με την καινοτομία, η οποία θα πρέπει να χαρακτηρίζει τη «Νέα Ελληνική Οικονομία». Η διαφοροποίηση πρέπει να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα κάθε πολιτικής που εκπονείται για τη στήριξη της αγοράς. Το στοίχημα του Ταμείου Ανάκαμψης Η Ελλάδα πρέπει να γίνει συνώνυμο της ποιότητας και της καινοτομίας. Να προσφέρει τις καλύτερες λύσεις. Στην προσπάθεια αυτή, οφείλουμε να αξιοποιήσουμε με τον πλέον πρόσφορο τρόπο τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόκειται για ένα «ανέλπιστο δώρο», που δεν πρέπει να πάει χαμένο. Περιμένουμε από την κυβέρνηση να κάνει ό,τι μπορεί για να αξιοποιηθεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Και να μεγιστοποιηθεί το όφελος για την οικονομία και τους συντελεστές της. Μέσα από την ανάπτυξη θα έρθουν νέες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Οι Έλληνες εξαγωγείς και ειδικότερα ο ΠΣΕ είμαστε παρόντες και έτοιμοι να συμβάλουμε στη διαμόρφωση της επόμενης ημέρας. Όπως κάνουμε, άλλωστε, στα 70 και πλέον χρόνια ιστορίας μας.

800 ΝΕΕΣ

για εισπνεόµενα και στερεές µορφές

ΑΡΘΡΟ ●

Υλοποιήσιμα μέτρα στήριξης της αγοράς Ζητούμενο η ανακούφιση του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων έπειτα από την ενεργειακή κρίση, η οποία οδήγησε σε αύξηση του πληθωρισμού, τη δεκαετή οικονομική κρίση και φυσικά τις επιπτώσεις της πανδημίας

Ε Ιωάννης Μασούτης Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ)

87η ΔΕΘ

ίναι θετικό το γεγονός ότι στη φετινή ΔΕΘ η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει στο πεδίο της οικονομίας, σε μεγάλο βαθμό, τις θέσεις και τις προτάσεις της επιμελητηριακής κοινότητας. Αναμένουμε να ακούσουμε υλοποιήσιμα και ρεαλιστικά μέτρα, τα οποία θα ανακουφίζουν το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων έπειτα από την τριετή ενεργειακή κρίση, η οποία οδήγησε σε αύξηση του πληθωρισμού, τη δεκαετή εγχώρια οικονομική κρίση η οποία προηγήθηκε και φυσικά την πανδημική κρίση και τις επιπτώσεις της στην οικονομία. Το ντόμινο της πολυετούς οικονομικής αστάθειας είχε ως συνέπεια τη μείωση των επιχειρηματικών κερδών, η οποία σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους του χρήματος δημιούργησαν σοβαρά εμπόδια στις επενδύσεις. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ζητούμενο είναι να διασφαλιστεί η θετική δυναμική της ελληνικής οικονομίας, όπως αποτυπώθηκε το προηγούμενο διάστημα. Αναμένεται να ακούσουμε -και αποτελεί θετική εξέλιξη- ότι τη χρονιά αυτή θα είναι σε πλήρη εξέλιξη η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ. Αναμένεται από τους επιχειρηματίες η συνέχιση του κυβερνητικού προγράμματος για τις 50 μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και η συνέχιση των παρεμβάσεων που έχουν ως στόχο την ψηφιοποίηση του κράτους και τη συνέχιση της μάχης κατά της γραφειοκρατίας - η οποία ακόμα και σήμερα κρατάει πίσω μία σειρά από επενδυτικά σχέδια. Στο πλαίσιο αυτών των παρεμβάσεων, αναμένουμε βελτιώσεις στη διαδικασία δανειοδότησης επενδύσεων και μέτρα για τα επιχειρηματικά πάρκα, ενώ ζητάμε να παραμείνει ανοιχτό το μέτρο επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος, αν και εφόσον χρειαστεί. Ακόμα, στόχο μας αποτελεί να διατηρηθεί ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ σε μια σειρά από υπηρεσίες και να ισχύει η

αναστολή του ΦΠΑ για νέες οικοδομές έως το τέλος του 2024. Τα τελευταία τρία χρόνια, έχουμε ζήσει πρωτόγνωρες ανατροπές και διακυμάνσεις σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Το θετικό είναι ότι, παρά τις πιέσεις, τόσο η οικονομία όσο και οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν μέχρι σήμερα αξιοσημείωτες αντοχές. Τη χρονιά που προηγήθηκε, η Ελλάδα σημείωσε έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Ακόμα, είχαμε εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων, ενώ ο αριθμός των επιχειρήσεων διευρύνθηκε, με τις νέες εγγραφές στο ΓΕΜΗ να σημειώνουν τη μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγραφεί στα 10 χρόνια λειτουργίας του. Η ανεργία έφτασε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2010. Στις επιδόσεις αυτές συνέβαλαν αναμφίβολα οι παρεμβάσεις της πολιτείας, οι οποίες μετρίασαν τις επιπτώσεις των εξωγενών κρίσεων. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έχει προεξοφλήσει στην αγορά τις θετικές επιπτώσεις που θα επιφέρει στην πραγματική οικονομία. Αυτό θα αποτυπωθεί με σημαντική εισροή κεφαλαίων από μεγάλα funds του εξωτερικού, τα οποία σήμερα -στην πλειονότητά τους και μάλιστα σε ποσοστό 90%- δεν μπορούν να επενδύουν σε τίτλους χωρών που δεν έχουν investment grade. Η Ελλάδα θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Ιταλίας, η οποία προσελκύει επενδυτικά κεφάλαια λόγω επενδυτικής βαθμίδας, ενώ επιλύει παράλληλα σημαντικά ζητήματα στο τραπεζικό της σύστημα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, όπως και τα νοικοκυριά, βρέθηκαν εκτεθειμένες στη μεγάλη παγκόσμια ενεργειακή αναταραχή.

Το θετικό είναι ότι, παρά τις πιέσεις, τόσο η οικονομία όσο και οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν μέχρι σήμερα αξιοσημείωτες αντοχές.

Η κυβέρνηση στήριξε τα ελληνικά νοικοκυριά και τους αγρότες σε ποσοστό το οποίο άγγιζε σχεδόν το 100% των αυξήσεων, ώστε να θωρακιστεί το οικογενειακό εισόδημα. Σε ορισμένες επιχειρήσεις -κυρίως στις ενεργοβόρες ΜμΕ- η επιδότηση έφτασε το 60% επί της συνολικής αύξησης, όμως δεν κατάφερε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό. Το ενεργειακό κόστος, εξ όσων καταγράφονται από τα έως τώρα δεδομένα, δεν θα απασχολήσει το επόμενο διάστημα την επιχειρηματικότητα και δεν θα επιβαρύνει, αν δεν προκύψει κάποια παγκόσμια αρνητική συγκυρία. Σε κάθε περίπτωση, ζητάμε να παραμείνει ανοιχτό το μέτρο επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος, αν και εφόσον χρειαστεί. Η ΚΕΕΕ έχει αναλάβει πρωτοβουλία ώστε σε συνεργασία με όλα τα επιμελητήρια-μέλη της να καταγράψει τις ανάγκες των επιχειρήσεων όλης της χώρας, τόσο σε ειδικότητες όσο και σε αριθμό εργαζομένων. Σχεδόν όλοι οι κλάδοι του ελληνικού επιχειρείν αντιμετωπίζουν προβλήματα εξεύρεσης εργαζομένων με εξειδίκευση. Τις βασικές δυστοκίες τις συναντάμε στον τουρισμό, στην εστίαση, στη βιοτεχνία, στον πρωτογενή τομέα και στις κατασκευές. Σε κάθε περίπτωση, αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε κάθε περιοχή και σε κάθε κλάδο τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας. Επόμενό μας βήμα αποτελεί να προτείνουμε στην κυβέρνηση πολιτικές ώστε να καλυφθούν τα κενά τα οποία στοιχίζουν στις επιχειρήσεις, καθώς μειώνουν την ανταγωνιστικότητά τους. Ο ρόλος της διοίκησης της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων είναι να μεταφέρει στην κυβέρνηση, στους αρμόδιους φορείς και όπου χρειαστεί τις θέσεις του επιχειρηματιών, τις προτάσεις αλλά και τις ανησυχίες, ώστε όλοι μαζί να προωθήσουμε την επιχειρηματικότητα και να στηρίξουμε ενεργά όλους όσοι ενισχύουν και στηρίζουν την ελληνική οικονομία.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ

Τα μεγάλα έργα υποδομών, συνολικού προϋπολογισμού 27,6 δισ. ευρώ, που έχουν προγραμματιστεί ανά την επικράτεια με χρονικό ορίζοντα το 2030, ανεβάζουν τον πήχη για τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας αλλά και του κατασκευαστικού κλάδου Της Τέτης Ηγουμενίδη tigoumenidi@naftemporiki.gr

87η ΔΕΘ

ΜΕΛΛΟΝ

Στα μεγαλύτερα έργα υποδομών περιλαμβάνονται το Μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ο ΒΟΑΚ και οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού. ►

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

►

ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

ε μεγάλη πρόκληση εξελίσσεται για την κατασκευαστική αγορά η υλοποίηση των έργων υποδομών, εγκαίρως, προκειμένου να μη χαθούν χρηματοδοτικοί πόροι, αλλά και για να συμβάλουν στην ανάπτυξη συνολικά της χώρας. Σύμφωνα με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σταϊκούρα, το Αναπτυξιακό Σχέδιο για την Ελλάδα με χρονικό ορίζοντα το 2030 περιλαμβάνει περί τα 188 έργα, προϋπολογισμού 27,6 δισ. ευρώ. Τμήμα αυτών έχει ανατεθεί στους κατασκευαστικούς ομίλους, με το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων τους να έχει διαμορφωθεί σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Βάσει των πιο πρόσφατων στοιχείων, το συνολικό ανεκτέλεστο των πέντε ομίλων 7ης τάξεως, ΓΕΚ Τέρνα, Άβαξ, Intrakat, Άκτωρ (Ελλάκτωρ) και Μέτκα (Mytilineos) βρίσκεται στα 16,2 δισ. ευρώ (το 2022 ήταν περίπου 11 δισ. και 9 δισ. ευρώ το 2021).

Προοπτικές και προκλήσεις Ωστόσο, από τη μια μεριά ο τεχνικός κόσμος είναι ικανοποιημένος γιατί έχει μπροστά του τουλάχιστον μια οκταετία με μπόλικη δουλειά, από την άλλη αντιμετωπίζει την έλλειψη τεχνικού και εργατικού δυναμικού, πρόβλημα που αναμένεται να ενταθεί το επόμενο διάστημα όσο φτάνει η ώρα να ξεκινήσουν περισσότερα έργα. Εκτίμηση του ΣΑΤΕ (Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών) είναι ότι τα επόμενα έτη θα χρειαστούν επιπλέον 80.000 - 100.000 εργαζόμενοι. Για την επίλυση του προαναφερόμενου προβλήματος υπάρχουν σε εξέλιξη συζητήσεις. Την ίδια στιγμή, τους κατασκευαστές απασχολεί το αυξημένο κόστος σε υλικά, ενίοτε και η διαθεσιμότητά τους, καθώς η πανδημία και στη συνέχεια η ενεργειακή κρίση έχουν διαταράξει την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Σε ετοιμότητα είναι αναγκαίο να τεθεί και το τραπεζικό σύστημα, καθώς η υλοποίηση των έργων προϋποθέτει την έκδοση εγγυητικών επιστολών και ταυτόχρονα σημαντικό μέρος των έργων εκτελείται με το σύστημα της παραχώρησης και των ΣΔΙΤ, που σημαίνει ότι οι κατασκευαστές και οι υπόλοιποι οικονομικοί φορείς που συνεργάζονται πρέπει να έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Παραχωρήσεις και ΣΔΙΤ Παραχωρήσεις και ΣΔΙΤ βρίσκονται με προτεραιότητα στο στόχαστρο των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, καθώς εγγυώνται σταθερά έσοδα από μερίσματα, διόδια και πληρωμές διαθεσιμότητας, την ώρα που η κατασκευή χαρακτηρίζεται από κυκλικότητα, κάτι που έμαθαν πολύ καλά οι εταιρείες κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, όταν για να αναλάβουν ένα έργο έδιναν εκπτώσεις που ξεπερνούσαν και το 50%.

87η ΔΕΘ

Το Μετρό της Θεσσαλονίκης, με προϋπολογισμό άνω των 2 δισ. ευρώ, θα αρχίσει να λειτουργεί εντός του 2024 και θα εξυπηρετεί περίπου 300.000 πολίτες ημερησίως.

“

Την τελευταία τετραετία τα έργα που σχεδιάζονται ως Σύμπραξη Δημοσίου και Περίπου 700 Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) εκατ. ευρώ το υπερτετραπλασιάστηκαν σε συνολικό κόστος σχέση με όλα τα προηγούμενα κατασκευής των χρόνια από την έναρξη του νέων αυτοκιθεσμού το 2009. Περί τα νητόδρομων 45 έργα ΣΔΙΤ, συνολικού Θεσσαλονίκη κόστους επένδυσης περίπου Έδεσσα και Δρά6,3 δισ. ευρώ, έχουν εγκριθεί μα - Αμφίπολη. και βρίσκονται σε στάδιο διαγωνιστικής διαδικασίας. Στην περίπτωση των ΣΔΙΤ είναι ανάγκη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και επίσης να ξεκαθαρίσει η εικόνα ποια από αυτά τελικά θα προχωρήσουν (ορισμένα έχουν κλειδώσει με προϋπολογισμούς που πλέον είναι εκτός πραγματικότητας και δεν υπάρχει περίπτωση η αγορά να ενδιαφερθεί). Στα μεγαλύτερα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σχεδιάζονται περιλαμβάνονται το μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης (ΒΟΑΚ), οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού, ενώ με εξαιρετικό ενδιαφέρον αναμένεται το ποιος θα είναι ο νέος παραχωρησιούχος για τον προαναφερόμενο αστικό αυτοκινητόδρομο.

Μετρό Αθήνας και Θεσσαλονίκης Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές του υπουργείου Υποδομών, στη Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας η πρόοδος των σε εξέλιξη πρόδρομων εργασιών είναι περίπου στο 50%. Ο πρώτος μετροπόντικας έχει διανύσει τα πρώτα μέτρα και είναι σε φάση συστηματοποίησης της εκσκαφής. Ο δεύτερος είναι στην Ελλάδα και αναμένεται να ξεκινήσει τις εργασίες το φθινόπωρο. Το Μετρό της Θεσσαλονίκης, με προϋπολογισμό άνω των 2 δισ. ευρώ, θα αρχίσει να λειτουργεί (επιτέλους) εντός του 2024 για να εξυπηρετήσει περίπου 300.000 πολίτες ημερησίως. Μέχρι το τέλος του 2023 εκτιμάται ότι θα έχει οριστικοποιηθεί η τελική χάραξη των νέων επεκτάσεων, ώστε η ωρίμανση της δημοπράτησης της επέκτασης προς τα βορειοδυτικά να προχωρήσει μέσα στην επόμενη τετραετία. Μετά την ολοκλήρωση του βασικού έργου θα παραδοθεί σε λειτουργία και η επέκταση προς Καλαμαριά. Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης Ένα από τα μεγαλύτερα έργα που θα εκτελεστεί το επόμενο διάστημα είναι ο ΒΟΑΚ. Το πρώτο εργοτάξιο στο τμήμα Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος (ανάδοχος η Άκτωρ) εγκαταστάθηκε το 2022 και έχουν ξεκινήσει εργασίες σε τμήμα 2,7 χιλιομέτρων.

ΑΤΤΙΚΉ ΟΔΌΣ Την ίδια στιγμή, η Αττική Οδός κατασκευάστηκε και λειτουργεί δύο δεκαετίες και πλέον από τις Άκτωρ Παραχωρήσεις (Ελλάκτωρ) και Άβαξ, δύο ομίλους που συμμετέχουν και στη διαδικασία για τη νέα παραχώρηση (σε κοινοπραξία με τη γαλλική Meridiam). Ο ανταγωνισμός για τη νέα παραχώρηση του αστικού αυτοκινητόδρομου είναι μεγάλος. Το ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) εξετάζει προσφορές από έξι οικονομικούς φορείς, στους οποίους συμμετέχουν όλοι οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι της χώρας και μεγάλες ξένες εταιρείες διαχείρισης υποδομών. Με ενδιαφέρον όμως αναμένεται και η απόφαση της ειδικής επιτροπής του υπουργείου Υποδομών για την πρότυπη πρόταση που κατέθεσε στις 17 Μαΐου 2023 η κοινοπραξία των ΓΕΚ Τέρνα (36%), Άκτωρ Παραχωρήσεις (32%) και Άβαξ (32%) για την κατασκευή των επεκτάσεων της Αττικής Οδού προς Λαύριο, Ραφήνα και Λεωφόρο Βουλιαγμένης με εκτιμώμενο προϋπολογισμό που θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ. Ανάμεσα στα έργα υποδομών που θα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια είναι και η αναβάθμιση της ανατολικής εσωτερικής περιφερειακής Θεσσαλονίκης, γνωστής ως flyover.

Όλα τα μέτωπα, σύμφωνα πάντα με το αρμόδιο υπουργείο, θα έχουν ξεκινήσει εντός του 2024. Το τμήμα Χερσόνησος - Νεάπολη (το έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΓΕΚ Τέρνα - Άκτωρ Παραχωρήσεις Intrakat) συμβασιοποιήθηκε την περασμένη άνοιξη και η εκκίνηση των εργοταξίων προβλέπεται εντός των πρώτων μηνών του 2024. Για την παραχώρηση του ΒΟΑΚ, προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ, έχουν καταθέσει προσφορές (8 Μαΐου 2023) η ΓΕΚ Τέρνα και οι κοινοπραξίες Άκτωρ Παραχωρήσεις Mytilineos και Άβαξ - Egis - Meridiam. Οι διαδικασίες για τον ΒΟΑΚ θα πρέπει να «τρέξουν», καθώς το έργο έχει εξασφαλίσει ένα τμήμα της χρηματοδότησής του από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ανέρχεται συνολικά σε 427 εκατ. ευρώ (η παραχώρηση με 200 εκατ. το δημόσιο έργο, με το σύνολο της δαπάνης χωρίς τον ΦΠΑ, και το ΣΔΙΤ με 90 εκατ.) Τα υπόλοιπα έργα Ανάμεσα στα έργα που υλοποιούνται ή βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία ή ωριμάζουν ή βρίσκονται υπό ανάθεση είναι: η επέκταση της Γραμμής 2 του Μετρό της Αθήνας, η επέκταση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου, η αναβάθμιση και εγκατάσταση ETCS στο σιδηροδρομικό δίκτυο Αθήνα - Θεσσαλονίκη Προμαχώνας, οι εργασίες σιδηροδρομικής υποδομής,

“

επιδομής και ηλεκτροκίνησης στον Σ.Σ. Αθηνών, η κατασκευή κάθετων αξόνων στην Στις νέες υποδοΕγνατία Οδό, η αναβάθμιση μές εντάσσεται της ανατολικής εσωτερικής η αναβάθμιση περιφερειακής Θεσσαλονίκης και εγκατάσταση (flyover), ο οδικός άξονας ETCS στο σιδηροΛαμία - Καρπενήσι, κτιριακά δρομικό δίκτυο έργα και μελέτες υποδομών Αθήνα - ΘεσσαΠαιδείας, Υγείας, Δικαιοσύνης λονίκη - Προμακαι Προστασίας του Πολίτη, χώνας. η μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση και τεχνική διαχείριση Περιφερειακών Επιχειρησιακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας, η διευθέτηση και οριοθέτηση ρεμάτων και η υλοποίηση έργων αντιπλημμυρικής θωράκισης. Επίσης σημαντική θέση στο πλάνο των νέων υποδομών, αν και δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα για το πότε θα προχωρήσουν, καταλαμβάνουν τα έργα της σύνδεσης του σιδηροδρόμου με όλα τα μεγάλα λιμάνια. Αφορά ειδικότερα έξι μεγάλα σιδηροδρομικά έργα που θα συνδέουν, με ταχύτητα και ασφάλεια, τα μεγάλα λιμάνια της χώρας (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Λαύριο και Ραφήνα) με το σιδηροδρομικό δίκτυο.

ΝΈΟΙ ΟΔΙΚΟΊ ΆΞΟΝΕΣ Μικρότερου προϋπολογισμού, αλλά ΣΔΙΤ, που σημαίνει ετήσια έσοδα για τους κατασκευαστικούς ομίλους, είναι τα έργα κατασκευής των αυτοκινητοδρόμων Θεσσαλονίκη - Έδεσσα (προϋπολογισμού 444,9 εκατ.) και Δράμα - Αμφίπολη (προϋπολογισμού 248,5 εκατ.). Για τα δύο αυτά έργα ενδιαφέρον εκδήλωσαν οι πέντε μεγάλοι όμιλοι, ΓΕΚ Τέρνα, Άκτωρ Παραχωρήσεις, Άβαξ, Μέτκα (Mytilineos) και Intrakat, με τη διαγωνιστική διαδικασία να έχει περάσει στη δεύτερη φάση της. Στα σημαντικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη περιλαμβάνεται επίσης ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας Ε65, ο οποίος στο σύνολό του αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη τετραετία. Τα τμήματα Λαμία - Ξυνιάδα και Τρίκαλα - Καλαμπάκα θα παραδοθούν έως τις αρχές του 2024. Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα - Πύργος θα ολοκληρωθεί το 2025, ενώ η οδική σύνδεση Άκτιο - Αμβρακία θα παραδοθεί στην κυκλοφορία τον φετινό Νοέμβριο.

87η ΔΕΘ

►

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

►

ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Το νέο τοπίο στις κατασκευαστικές εταιρείες Οι τεχνικές εταιρείες αντιμετωπίζουν την πρόκληση της έγκαιρης κατασκευής εκατοντάδων έργων σε μια συγκυρία που οι ισορροπίες στον κλάδο αλλάζουν με καταλύτη την εξαγορά της Άκτωρ από την Intrakat. Τα έργα που ήδη έχει αναλάβει ή διεκδικεί να αναλάβει κάθε μία από τις πέντε μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της χώρας είναι τα εξής:

INTRAKAT

ΓΕΚ ΤΈΡΝΑ

ΆΒΑΞ

Η Intrakat, με την εξαγορά της θυγατρικής της Ελλάκτωρ, καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση ανάμεσα στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους και σύμφωνα με τη διοίκησή της διαθέτει τη δύναμη, την τεχνογνωσία, τις ταμειακές ροές, αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό προκειμένου να πετύχει τους αναπτυξιακούς της στόχους. Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της Intrakat, στο τέλος Ιουνίου ήταν 2,1 δισ., ενώ μετά την εξαγορά της Άκτωρ, διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2023, θα διαθέτει συνολικό ανεκτέλεστο της τάξεως των 4,9 δισ. ευρώ. Στα έργα που έχει αναλάβει η Intrakat τελευταία περιλαμβάνεται ο οικιστικός πύργος Riviera Tower στο Ελληνικό (συνολικού προϋπολογισμού 350 εκατ.), το πρώτο κτίριο που θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα με ύψος 200 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στο χαρτοφυλάκιο της εταιρείας έχουν περιέλθει επίσης δύο σημαντικά ΣΔΙΤ (οι φοιτητικές Εστίες Πανεπιστημίου Κρήτης με κόστος 255 εκατ. ευρώ και το νέο κτίριο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών με κόστος 139,6 εκατ. ευρώ), που αναμένεται να εξελιχθούν το επόμενο διάστημα. Ακόμη, έχει υπογράψει συμφωνία με την εταιρεία Ecomar Storage Solutions FZE, με έδρα στη Φουτζέιρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, για την εκτέλεση του έργου Ecomar Phase 3 Terminal Project, προϋπολογισμού 357 εκατ. (πρόκειται για φίλια εταιρεία, καθώς ανήκει στους βασικούς μετόχους της Intrakat Δημήτριο Μπάκο και Ιωάννη Καϋμενάκη).

Για τη διοίκηση της ΓΕΚ Τέρνα ο όμιλος βρίσκεται στην καλύτερη θέση που έχει υπάρξει ποτέ στα 50 χρόνια της δραστηριοποίησής του. Σύμφωνα με την ίδια, σε υλοποίηση βρίσκεται ένα επενδυτικό πλάνο 10 δισ. ευρώ, σε παραχωρήσεις και ενέργεια, χωρίς σημαντικές ανάγκες αναχρηματοδότησης έως το 2027. Φέτος το capex είναι 2 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το οικονομικό κλείσιμο για την Εγνατία Οδό. Όπως εκτιμάται, ο αυτοκινητόδρομος θα περάσει στη διαχείριση της ΓΕΚ Τέρνα μέχρι το τέλος του έτους και αφού η εταιρεία καταβάλει στο Δημόσιο το εφάπαξ τίμημα, ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Άλλα έργα της ΓΕΚ Τέρνα, που αντιστοιχούν σε επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι ο νέος Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης, το Ολοκληρωμένο Τουριστικό Συγκρότημα με καζίνο στο Ελληνικό και η νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στην Κομοτηνή. Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της κατασκευής της ΓΕΚ Τέρνα είναι 5,5 δισ. ευρώ, σημαντικό τμήμα του οποίου αφορά κατασκευές - επενδύσεις του ομίλου.

Στις σημαντικότερες εξελίξεις του προηγούμενου διαστήματος για την Άβαξ περιλαμβάνεται η ανάληψη ρόλου συμβούλου (ECI) για το Vouliagmenis Mall στο Ελληνικό, σε συνεργασία με τη Rizzani de Eccher και με προοπτική να αναλάβουν και την κατασκευή. Επιβεβαιώνοντας το know how της σε ενεργειακά και βιομηχανικά έργα, η Άβαξ έχει υπογράψει επίσης

6,3 ΔΙΣ.

το συνολικό κόστος για 45 ΣΔΙΤ που έχουν ήδη εγκριθεί

1,7 ΔΙΣ.

ο προϋπολογισμός της σύμβασης παραχώρησης του ΒΟΑΚ

>1 ΔΙΣ.

το εκτιμώμενο κόστος των επεκτάσεων της Αττικής Οδού

87η ΔΕΘ

Α Ν Ε Κ Τ Ε Λ Ε Σ Τ Α Υ Π Ο Λ Ο Ι Π Α Ε Ρ Γ Ω Ν Α Ν Α Ε Τ Α Ι Ρ Ε Ι Α (ποσά σε δισ. ευρώ)

5,5

2,9

το προηγούμενο διάστημα σύμβαση προϋπολογισμού 673,5 εκατ. ευρώ για την κατασκευή σταθμού παραγωγής ενέργειας ισχύος 1.750 ΜW στη Ρουμανία. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που έχει ανατεθεί μέχρι σήμερα σε ελληνική εταιρεία και θα παραδοθεί με το κλειδί στο χέρι το καλοκαίρι του 2026. Αποτελεί την τρίτη κατά σειρά ανάθεση της Mass Group Holding στον Όμιλο Άβαξ, η οποία ανέβασε το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της στα 2,9 δισ. ευρώ.

2,9

2,8

2,1

ΕΛΛΆΚΤΩΡ

MYTILINEOS

Με έμφαση στις παραχωρήσεις, από τις οποίες αναμένονται το επόμενο διάστημα ταμειακές ροές ύψους 1,3 δισ. ευρώ, θα συνεχίσει να πορεύεται η Ελλάκτωρ, σύμφωνα με τη διοίκησή της. Ο κλάδος της κατασκευής παρουσιάζεται στις οικονομικές καταστάσεις ως διακοπείσα δραστηριότητα. Στον τομέα των ακινήτων Reds, η θυγατρική της Ελλάκτωρ, έχει ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 400 εκατ. ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνονται το κτήμα Καμπά (150 εκατ.), η μαρίνα Αλίμου (100 εκατ.) και οι Γούρνες Ηρακλείου (150 εκατ.).

Ο Όμιλος Mytilineos θα διαχειριστεί το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων 2,95 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο συμβασιοποίησης) που πλέον έχει, με νέα δομή και ειδικότερα με δύο νέες θυγατρικές για τις κατασκευές (Μέτκα) και τις παραχωρήσεις (Μ Παραχωρήσεων). Η Μέτκα και η Μ Παραχωρήσεων τοποθετούνται στρατηγικά, όπως έχει επισημάνει η διοίκηση του ομίλου, για να αξιοποιήσουν κατάλληλα τις ευκαιρίες που ανοίγονται τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, διεκδικώντας μεγάλο μερίδιο της αγοράς έργων υποδομών, ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων που θα δημοπρατηθούν. Παράλληλα, μέσω του Division M Power Projects (ex. Sustainable Engineering Solutions Business Unit), η Mytilineos επιδιώκει την περαιτέρω εδραίωσή της στον χώρο των συμβατικών έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η κατασκευή θερμικών σταθμών, αλλά και καινοτόμων ενεργειακών έργων, όπως μονάδες Waste-to-Energy, έργα energy transition (δίκτυα διανομής, υδρογόνο κτλ.), καθώς και έργα εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας, ψηφιακής μετάβασης, smart cities και IoT platforms

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΚΟΡΥΦΑΙΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ (ποσά σε δισ. ευρώ)

2023

2021

16,2 2022

~11

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Μικρομεσαία επιχειρηματικότητα με αναπτυξιακές προοπτικές Οι πολιτικές της κυβέρνησης που στοχεύουν στην επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης οφείλουν να συμπεριλάβουν και την ενίσχυση-στήριξη των ΜμΕ, οι οποίες σήμερα προσφέρουν περισσότερο από το 85% των θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα

Η Γιώργος Καββαθάς Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ)

87η ΔΕΘ

ελληνική οικονομία βρέθηκε τα τελευταία χρόνια στη δίνη των εξωγενών γεγονότων που την επηρέασαν σημαντικά, με τελευταία την πανδημική και την ενεργειακή κρίση που έφεραν την οικονομία διεθνώς σε βαθιά ύφεση, η οποία απαίτησε μια πρωτόγνωρη σε ύψος δημοσιονομική παρέμβαση προκειμένου να μετριαστούν οι αρνητικές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις της. Για τη χώρα μας η κρίση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη ραγδαία υποχώρηση των βασικών οικονομικών δεικτών που προσδιορίζουν την οικονομική κατάσταση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων, έτσι όπως αποτυπώνονται και στις έρευνες οικονομικού κλίματος που πραγματοποίησε όλο το προηγούμενο διάστημα το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ. Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση στην Ελλάδα έλαβε σταδιακά σειρά μέτρων στήριξης που αποσκοπούσαν, κυρίως, στην ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και στη συγκράτηση της απασχόλησης, τα οποία μετρίασαν τον αρνητικό αντίκτυπο και βοήθησαν τις επιχειρήσεις να παραμείνουν «ζωντανές». Σήμερα, όμως, καθώς επιστρέψαμε σε μια σχετική κανονικότητα, το γεγονός ότι η οικονομική αυτή κρίση που προκάλεσε η πανδημία βρήκε τις ΜμΕ σε μια περίοδο όπου προσπαθούσαν ακόμα να ανακάμψουν από την προηγούμενη δεκαετή κάνει εμφανές ότι η στήριξη σε οικονομικό, αλλά και θεσμικό επίπεδο των μικρών επιχειρήσεων δεν μπορεί να μην υπάρχει προσαρμοσμένη στις συνθήκες εκείνες που θα δημιουργήσουν αναπτυξιακές προοπτικές για το μέλλον των επιχειρήσεων. Η «έκρηξη» του πληθωρισμού από τα μέσα του 2021 και έπειτα, ο οποίος τροφοδοτήθηκε από την υπέρμετρη αύξηση των διεθνών τιμών ενέργειας και τη διατάραξη των

εφοδιαστικών αλυσίδων και εντάθηκε ακόμα περισσότερο από τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, που συνεχίζονται, και τις καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, δημιουργεί νέες προκλήσεις, δοκιμάζοντας τις προοπτικές δυναμικής ανάκαμψης των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των μικρών και πολύ μικρών. Με βάση τις έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, το 2022 το κόστος ενέργειας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων αυξήθηκε μεσοσταθμικά κατά 76%, το κόστος προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων κατά 43,5% και το κόστος καυσίμων οχημάτων κατά 57,8%, ενώ μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αποκλιμάκωση των τιμών. Παρ’ όλα αυτά η κατάσταση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων δείχνει να σταθεροποιείται, παρουσιάζοντας μάλιστα και μικρά σημάδια ανάκαμψης. Ωστόσο, τα σημαντικά προβλήματα παραμένουν και ως εκ τούτου οι πολιτικές της κυβέρνησης που στοχεύουν στην επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης οφείλουν να συμπεριλάβουν και την ενίσχυση και στήριξη της μικρής κλίμακας επιχειρηματικότητας, η οποία σήμερα προσφέρει περισσότερο από το 85% των θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, συμβάλλοντας στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι με αρκετά προβλήματα που παραμένουν και με τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις να καλούνται να τα αντιμετωπίσουν χωρίς να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα, το οποίο τις έχει αποκλείσει θεωρώντας την

Το 2022 η πλειονότητα των επενδύσεων από ΜμΕ ήταν μικρής κλίμακας, με περισσότερες από 8 στις 10 επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν ίδια κεφάλαια.

πλειονότητά τους μη αξιόχρεη. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συχνά επικαλούνται οι τράπεζες, από τις περίπου 850.000 επιχειρήσεις μόλις 50.000 πληρούν τα κριτήρια για τραπεζικό δανεισμό, με τις υπόλοιπες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες να βρίσκονται εκτός του τραπεζικού συστήματος. Στοιχεία του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, μάλιστα, δείχνουν ότι τη χρονιά που πέρασε οι περισσότερες επενδύσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων ήταν μικρής κλίμακας και κάλυπταν κυρίως ανάγκες προσαρμογής ή συντήρησης και πολύ λιγότερο επέκτασης ή ανάπτυξης. Για περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις το ύψος της επένδυσης ήταν έως 5.000 ευρώ, ενώ το ποσοστό εκείνων που χρηματοδότησαν τις επενδύσεις τους με ίδια κεφάλαια ξεπέρασε το 80%. Στις αλλαγές, όμως, που πραγματοποιούνται στον οικονομικό χάρτη οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να συνεχίσουν μόνες τους. Αν εξαφανιστούν, οι επιπτώσεις θα είναι ολέθριες. Το σίγουρο, λοιπόν, είναι ότι χωρίς μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορεί να υπάρξει κανονικότητα σε καμία οικονομία, πόσο μάλλον στην ελληνική που βασίζεται σε αυτές. Χρειάζεται, λοιπόν, μια νέα προσέγγιση που θα θέτει, μεταξύ άλλων, ως προτεραιότητα τη στήριξη της ρευστότητάς τους και την αποτελεσματική διαχείριση των οφειλών τους. Διότι ο επιχειρηματικός κόσμος και ιδιαίτερα οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις βρίσκονται μπροστά σε νέες προκλήσεις, τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν και να περάσουν στη νέα εποχή. Η κυβέρνηση οφείλει να μεριμνήσει και να δημιουργήσει άμεσα εκείνες τις προοπτικές ανάπτυξης που απαιτούνται για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Κανείς, άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνά ότι οι μικροί της αγοράς πάντα στήριζαν και στηρίζουν την απασχόληση και την ελληνική οικονομία γενικότερα.

ΑΡΘΡΟ ●

Για μια παραγωγική, εξωστρεφή οικονομία Οφείλουμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για μια βιομηχανία σύγχρονη, ανταγωνιστική και καινοτόμο, ικανή να συμβαδίσει με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής, αλλά και να απαντήσει στο αίτημα για συμπόρευση της ανάπτυξης με την περιβαλλοντική προστασία

Τ Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ), του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών (ΕΕΔΕΓΕ) και εκτελεστική αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ)

87η ΔΕΘ

ο αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών διαμόρφωσε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας στη χώρα, αυξάνοντας τις προσδοκίες για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και των πολιτικών που οδηγούν στον παραγωγικό μετασχηματισμό και στην ταχύρρυθμη, αλλά ταυτόχρονα συνεκτική και βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου θα έχει η επέκταση και η ισχυροποίηση της βιομηχανικής βάσης της χώρας, η ενίσχυση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ελληνικών εξαγωγών. Παρά τα πλήγματα που έχει δεχθεί τις τελευταίες δεκαετίες, η ελληνική βιομηχανία παραμένει ζωντανή και δραστήρια. Τα τελευταία χρόνια αυξάνει σταθερά τον κύκλο εργασιών της, προσελκύει νέες επενδύσεις, βελτιώνει τις εξαγωγικές της επιδόσεις και πρωταγωνιστεί στην ταχύτερη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μετά την πανδημία. Αυτή η δυναμική οφείλει να ενισχυθεί, ώστε η βιομηχανία να αναδειχθεί στα επόμενα χρόνια ως βασικός πυλώνας του νέου αναπτυξιακού υποδείγματος της χώρας. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για μια βιομηχανία σύγχρονη, ανταγωνιστική, καινοτόμο και εξωστρεφή, ικανή να συμβαδίσει με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής, αλλά και να απαντήσει στο αίτημα για συμπόρευση της οικονομικής ανάπτυξης με την περιβαλλοντική προστασία και την κοινωνική συνοχή. Αναπόσπαστο μέρος αυτής της προσπάθειας πρέπει να είναι η κινητοποίηση νέων επενδύσεων, με έμφαση στην ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, αλλά και η ενδυνάμωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη βάση της εγχώριας βιομηχανίας, παράγοντας το 43% του κύκλου εργασιών της και το 48% της προστιθέμενης αξίας της. Η ενθάρρυνση συνεργασιών μεταξύ μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι η απάντηση στο πρόβλημα του κατακερματισμού, που καθηλώνει την παραγωγικότητα, τη διεθνή ανταγωνιστικότητα

και την εξωστρέφεια της ελληνικής βιομηχανίας. Μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ 2021-2027 παρέχονται σημαντικές ευκαιρίες και εργαλεία για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών σχεδίων, επενδύσεων και συμπράξεων, που θα επιταχύνουν την παραγωγική αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, η ουσιαστική αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών θα εξαρτηθεί από μια σειρά παραγόντων. Ένας από τους σημαντικότερους είναι η συνέχιση της προσπάθειας να καλυφθεί το έλλειμμα καινοτομίας που παρουσιάζει διαχρονικά η ελληνική οικονομία. Πρόκειται για έναν στόχο που περνά μέσα από την ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση των δικτύων διασύνδεσης της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας με τον κόσμο της παραγωγής και των επιχειρήσεων, ώστε να ευνοείται η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, υπηρεσιών και επιχειρηματικών μοντέλων. Τα τελευταία χρόνια το περιβάλλον καινοτομίας στη χώρα μας έχει αναβαθμιστεί σημαντικά, με την αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας, φορολογικά κίνητρα για σχετικές επενδύσεις κ.ά. Η προσέλκυση μεγάλων διεθνών επενδύσεων στους τομείς της έρευνας και καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών αποτυπώνει και ενισχύει περαιτέρω τις αναβαθμισμένες προοπτικές του οικοσυστήματος. Εξίσου καθοριστικής σημασίας παράγοντας είναι η ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων, ώστε να σχεδιάσουν αποτελεσματικές στρατηγικές, να αποκτήσουν νέες ευκαιρίες δικτύωσης, να καλλιεργήσουν επαφές σε υφιστάμενες και νέες αγορές, να αξιοποιήσουν σύγχρονα εργαλεία προώθησης των προϊόντων τους, να αποκτήσουν μερίδια σε διεθνείς αλυσίδες αξίας. Απαραίτητη είναι,

Το ΕΒΕΑ πρωτοπορεί στην ανάπτυξη δομών και υπηρεσιών για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα και την καινοτομία.

επίσης, η επένδυση στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με προγράμματα κατάρτισης και επανειδίκευσης, καθώς και η ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων για την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης, την αναβάθμιση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, την περαιτέρω βελτίωση του φορολογικού, αδειοδοτικού και χωροταξικού πλαισίου της χώρας. Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών αναγνωρίζει τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε όλους αυτούς τους τομείς. Στο πλαίσιο δε του θεσμικού του ρόλου, συμμετέχει και στηρίζει την προσπάθεια για μια παραγωγική, εξωστρεφή οικονομία, με ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών. Πρωτοπορεί στην ανάπτυξη δομών και υπηρεσιών για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, με τη δημιουργία της Θερμοκοιτίδας Νεοφυών Επιχειρήσεων Αθήνας, με την ανάπτυξη γόνιμων συνεργασιών, με την άρτια υλοποίηση εθνικών και διασυνοριακών προγραμμάτων, με δράσεις διεθνούς δικτύωσης. Αποτελεί τον κατ’ εξοχήν φορέα στήριξης της εξωστρέφειας των μελών του, με ποιοτικές υπηρεσίες ενημέρωσης, εκπαίδευσης και υποστήριξης, με πλήθος εμπορικών αποστολών και συστηματικές δράσεις επιχειρηματικής δικτύωσης και διείσδυσης στις αγορές του εξωτερικού. Συνεργάζεται συστηματικά με φορείς της αγοράς και της πολιτείας, όπως η ΔΥΠΑ, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, το Enterprise Greece και Elevate Greece, κλαδικούς φορείς, πανεπιστημιακά ιδρύματα, ΟΤΑ κ.ά. Παραμένει, ταυτόχρονα, αξιόπιστος συνομιλητής της πολιτείας, για την προώθηση μεταρρυθμίσεων και παρεμβάσεων που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Με προσήλωση σε μια θετική μεταρρυθμιστική ατζέντα και συνένωση δυνάμεων, μπορούμε να πετύχουμε τους φιλόδοξους αναπτυξιακούς στόχους της νέας περιόδου και να δημιουργήσουμε όρους για ισχυρότερη, ανθεκτική ανάπτυξη της οικονομίας στο μέλλον.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Με διαφορετικές ταχύτητες τρέχει η αγορά ακινήτων Παρά την πίεση του αυξημένου πληθωρισμού και των επιτοκίων, η ελληνική αγορά ακινήτων εξακολουθεί να παραμένει ελκυστική με πολύ καλές αποδόσεις, αλλά για ποικίλους λόγους έχει διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης Της Τέτης Ηγουμενίδη tigoumenidi@naftemporiki.gr

“

14,5% αυξημένες ήταν οι ονομαστικές αξίες των διαμερισμάτων το α' τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με πέρσι.

87η ΔΕΘ

υγκρατημένη αισιοδοξία επικρατεί σχετικά με την πορεία της κτηματαγοράς στο ορατό μέλλον, με την Τράπεζα της Ελλάδος να εκτιμά πως «θα συνεχίσει να διατηρεί την ελκυστικότητά της, ειδικά για το υψηλών προδιαγραφών απόθεμά της». Όπως υπογραμμίζεται ειδικότερα στην «Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2022-2023», η ελληνική αγορά ακινήτων, «παρουσιάζοντας σημαντικές ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις υπόλοιπες αγορές ακινήτων της Ευρώπης, τους πρώτους μήνες του 2023, ειδικά το υψηλών προδιαγραφών τμήμα της, συνέχισε να αναπτύσσεται». Παρά τις αβεβαιότητες που αναδύθηκαν από τις αρχές του 2022, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις αυξήσεις των επιτοκίων και τις επιβαρύνσεις στο κόστος ενέργειας και υλικών, οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης των τιμών

διατηρήθηκαν, ως αποτέλεσμα της έντονης ζήτησης και της περιορισμένης προσφοράς χώρων με σύγχρονα τεχνικά χαρακτηριστικά. Οι πληθωριστικές πιέσεις, όπως και η εκ νέου επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία εδώ και πάνω από μια δεκαετία επηρεάζεται από διαδοχικές κρίσεις, συνετέλεσαν στην περαιτέρω αύξηση των τιμών, με τους επενδυτές να συνεχίζουν να πλειοδοτούν επί του περιορισμένου αποθέματος. Διάχυση αυξήσεων Η χαμηλή προσφορά σύγχρονων ακινήτων οδηγεί σταδιακά στη διάχυση των αυξήσεων των τιμών προς ακίνητα χαμηλότερων τεχνικών προδιαγραφών. Παράλληλα, οι αποδόσεις διατηρούνται σε επίπεδα χαμηλά για την αγορά, αλλά επενδυτικά ελκυστικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραμένει ενεργή η επενδυτική δραστηριότητα τόσο από το εξωτερικό

όσο και από το εσωτερικό της χώρας. Η αυξανόμενη ζήτηση για ακίνητα σύγχρονων προδιαγραφών εκτιμάται ότι τελικά θα συντελέσει και στην αναβάθμιση του υφιστάμενου αποθέματος, το οποίο, αν δεν προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις, θα απαξιωθεί περαιτέρω. Σημαντικό ρόλο στη μεγέθυνση της ελληνικής κτηματαγοράς διαδραματίζουν οι καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις, οι οποίες διατήρησαν και κατά το α' τρίμηνο του 2023 (τελευταία επίσημα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος) ανοδική πορεία καταγράφοντας ετήσιο ρυθμό αύξησης 32,9%. Διαμορφώθηκαν σε 0,5 δισ. ευρώ, συνεχίζοντας τη δυναμική πορεία του προηγούμενου έτους, κατά το οποίο σημείωσαν μέση ετήσια αύξηση 68% (2 δισ. ευρώ). Όπως επισημαίνουν στελέχη του real estate, η ελληνική κτηματαγορά δεν είναι ενιαία. Με διαφορετικές ταχύτητες κινούνται

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για πράσινη βιώσιμη ανάπτυξη έχει δώσει ώθηση στην ανάπτυξη νέων ακινήτων υψηλών προδιαγραφών.

τα οικιστικά ακίνητα σε σχέση με τους γραφειακούς χώρους, τα logistics κ.λπ. Τα γραφεία, π.χ., είναι μια αγορά η οποία κινείται με σχετική σταθερότητα, δεν παρατηρείται αστάθεια όπως σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες, στις οποίες οι τιμές ανεβαίνουν και κατεβαίνουν με πολύ μεγάλο ρυθμό όταν οι συνθήκες στην οικονομία διαφοροποιούνται. Σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για περισσότερους πράσινους γραφειακούς χώρους, ενώ η ζήτηση για παλιά γραφεία και σε δευτερεύουσες τοποθεσίες παραμένει προβληματική, όπως και τα προηγούμενα χρόνια. Η αγορά των logistics εξακολουθεί να έχει καλές αποδόσεις (περί το 7%), η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προσφορά και το μεγάλο πρόβλημα παραμένει η έλλειψη κατάλληλων οικοπέδων. Την ίδια στιγμή οι developers ακολουθούν τον κανόνα να μην ξεκινούν μια ανάπτυξη παρά μόνον όταν έχουν εξασφαλίσει τον αγο-

ραστή ή τον μισθωτή. Σύμφωνα επίσης με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, η αγορά ακινήτων θα συνεχίσει να βρίσκεται υπό την πίεση του αυξημένου πληθωρισμού και των επιτοκίων, της περιορισμένης χρηματοδότησης, του υψηλού κόστους ενέργειας και υλικών και της ευρύτερης γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Οι συνθήκες αυτές, σε συνδυασμό με την καθοδική διόρθωση των αξιών που ήδη συντελείται διεθνώς, εκτιμάται ότι θα στρέψουν το επενδυτικό ενδιαφέρον προς βιώσιμες επενδύσεις και προς ακίνητα με χαμηλότερο κόστος λειτουργίας, μεγαλύτερη ευελιξία και επίπεδα ποιότητας που θα διασφαλίζουν την αποκόμιση εισοδήματος και υπεραξιών για μεγάλο χρονικό ορίζοντα. Αναπτύξεις υπερτοπικού χαρακτήρα και σημαντικά έργα υποδομών στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την περιφέρεια έχουν δημιουργήσει νέο ενδιαφέρον για επιχειρηματική

δραστηριότητα και κατοικία σε διαφορετικές περιοχές της χώρας. Παράλληλα, το αυξανόμενο ενδιαφέρον για πράσινη βιώσιμη ανάπτυξη και η ενσωμάτωσή της, σε αρκετές περιπτώσεις, στην εταιρική πολιτική των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν ήδη δώσει ώθηση στην ανάπτυξη νέων ακινήτων υψηλών προδιαγραφών και θα οδηγήσουν σταδιακά στη μετακίνηση των χρηστών προς αυτά. Οι αξίες των διαμερισμάτων Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, και συγκεκριμένα τους δείκτες τιμών διαμερισμάτων που δημοσιεύει η Τράπεζα της Ελλάδος από στοιχεία - εκτιμήσεις που συλλέγει από τα πιστωτικά ιδρύματα, οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων το α' τρίμηνο του 2023 ήταν αυξημένες έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2022 κατά 14,5% (προσωρινά στοιχεία), ενώ για το σύνολο του 2022, με βάση τα ανα-

“

7,2% μειώθηκαν τα νέα στεγαστικά δάνεια το α' τετράμηνο του 2023, έναντι αύξησης 67,3% το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

►

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΤΡΕΧΕΙ Η ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

►

Αγοραπωλησίες επαγγελματικών χώρων.

Σύμφωνα με την Cushman & Wakefield Proprius, οι επενδύσεις στην αγορά των γραφείων το α' τρίμηνο του 2023 ήταν συνολικού ύψους 170 εκατ. ευρώ. Μεταξύ άλλων ανακοινώθηκαν η πώληση στη Eurobank των γραφείων που κατασκευάζει η Dimand για την PwC, επί της Λ. Κηφισίας και τα νέα δικαστήρια Πειραιά που θα κατασκευάσει η Dimand, ενώ η Trastor ΑΕΕΑΠ αγόρασε τρεις γραφειακούς χώρους από την Τράπεζα Πειραιώς. Οι υπό κατασκευή γραφειακοί χώροι είναι συνολικά περίπου 85 χιλ. τ.μ. και στον προγραμματισμό των εταιρειών βρίσκονται αναπτύξεις περίπου 296 χιλ. τ.μ.

“

Κατά 48,4% ενισχύθηκαν οι επενδύσεις σε κατοικίες το α' τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα της περσινής χρονιάς.

θεωρημένα στοιχεία, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 11,7%. Από την ανάλυση των στοιχείων κατά παλαιότητα, το α' τρίμηνο του 2023 ο ρυθμός αύξησης στα παλαιά διαμερίσματα (ηλικίας άνω των 5 ετών) ήταν μεγαλύτερος (15,6%) σε σχέση με αυτόν των νέων διαμερισμάτων (12,8%), ενώ αντίθετα το 2022 ο ρυθμός αύξησης στα νέα διαμερίσματα ήταν ελαφρώς υψηλότερος. Κατά γεωγραφική περιοχή, τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας καταγράφουν ισχυρότερους ετήσιους ρυθμούς αύξησης τιμών από τον μέσο ετήσιο ρυθμό, για το σύνολο της Ελλάδος, κυρίως λόγω του συνεχιζόμενου επενδυτικού ενδιαφέροντος. Η οικοδομική δραστηριότητα Η οικοδομική δραστηριότητα σε κατοικίες (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) εμφανίζεται να ανακάμπτει τους δύο πρώτους μήνες του 2023 σε επίπεδο χώρας, καταγράφοντας σε όρους

87η ΔΕΘ

όγκου οικοδομών (σε κυβικά μέτρα) ετήσια αύξηση 6,8%, ενώ στην περιοχή της Αττικής η αντίστοιχη αύξηση ήταν υψηλότερη (19,3%). Οι επενδύσεις σε κατοικίες (εποχικώς διορθωμένα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ σε σταθερές τιμές) ενισχύθηκαν το α' τρίμηνο του 2023, σε ετήσια βάση, κατά 48,4%, αν και παρέμειναν σε χαμηλό επίπεδο ως ποσοστό του ΑΕΠ (2%). Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών για την κατασκευή κατοικιών του ΙΟΒΕ, κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 2023, σημείωσε μικρή βελτίωση έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2022 (13,8%). Στον αντίποδα το α' τρίμηνο του 2023 το συνολικό κόστος κατασκευής νέων κτιρίων κατοικιών (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) το οποίο αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 8,1%, ενώ για το σύνολο του 2022 η μέση ετήσια αύξηση ήταν 8,8%. Το συνολικό ύψος των νέων στεγαστικών δανείων, το οποίο παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, μειώθηκε κατά την περίοδο Ιανουαρίου

- Απριλίου 2023 σε ετήσια βάση κατά 7,2%, έναντι σημαντικής αύξησης την αντίστοιχη περίοδο του 2022 (67,3%). Παράλληλα, η αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων συνετέλεσε στη μείωση της ζήτησης στεγαστικών δανείων επί τέταρτο κατά σειρά τρίμηνο, μετά από δύο έτη συνεχούς αύξησης της ζήτησης (στοιχεία της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων, α' τρίμηνο 2023). Επαγγελματικά ακίνητα Στον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων οι αυξήσεις είναι συγκρατημένες. Με βάση τα στοιχεία που συλλέγει η Τράπεζα της Ελλάδος, το β' εξάμηνο του 2022 οι τιμές γραφείων υψηλών προδιαγραφών αυξήθηκαν κατά 2,2% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο εξάμηνο, ενώ οι τιμές των καταστημάτων υψηλών προδιαγραφών αυξήθηκαν κατά 2,4%. Στην Αθήνα οι ρυθμοί αύξησης για τα γραφεία και για τα καταστήματα υψηλών προδια-

είναι οι αποδόσεις στην αγορά των logistics, ενώ η ζήτηση είναι πολύ μεγάλη.

~7%

ετήσιο ρυθμό αύξησης κατέγραψαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα το α' τρίμηνο του έτους.

32,9%

8,1%

γραφών ήταν υψηλότεροι και διαμορφώθηκαν σε 3,7% και 3,2% αντίστοιχα. Αυξήσεις καταγράφηκαν και στα μισθώματα γραφείων και καταστημάτων όλων των κατηγοριών, που ανήλθαν σε 1,1% και 1,8% αντίστοιχα σε επίπεδο χώρας, σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο. Στη διάρκεια του 2022 η οικοδομική δραστηριότητα για επαγγελματικής χρήσης ακίνητα (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) κατέγραψε αρνητικό ρυθμό μεταβολής (-8,1%) και, παρά το γεγονός ότι τους δύο πρώτους μήνες του 2023 ο αντίστοιχος ρυθμός μεταβολής έγινε οριακά θετικός (0,8%), στις επιμέρους κατηγορίες η εικόνα παραμένει μικτή. Συγκεκριμένα, το α' δίμηνο του 2023 καταγράφηκε πολύ σημαντική αύξηση στον αριθμό νέων αδειών για γραφεία (342,9%), ενώ ο αντίστοιχος συνολικός όγκος (σε κυβικά μέτρα) ήταν μειωμένος κατά 52,0% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022. Οι νέες άδειες για καταστήματα ήταν

μειωμένες κατά 33,3%, με τον όγκο ωστόσο να είναι αυξημένος κατά 51,2%. Πτώση καταγράφηκε κατά το πρώτο δίμηνο τόσο στον αριθμό νέων αδειών (-10,4%) όσο και στον όγκο (-9,4%) των ξενοδοχείων. Με βάση την Έρευνα Αγοράς Επαγγελματικών Ακινήτων του β' εξαμήνου του 2022, που διεξάγει η Τράπεζα της Ελλάδος, οι ελάχιστες αποδόσεις των γραφείων υψηλών προδιαγραφών στα εμπορικότερα σημεία του κέντρου της πρωτεύουσας κυμάνθηκαν μεταξύ 5,6% και 6,4%, σταθερές σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο. Οι αποδόσεις καταστημάτων υψηλών προδιαγραφών στις εμπορικότερες θέσεις του κέντρου της Αθήνας (οδός Ερμού) εκτιμάται ότι κυμάνθηκαν μεταξύ 5,3% και 6,2%, επίσης στα επίπεδα του πρώτου εξαμήνου του 2022. Στην ίδια έρευνα, οι προσδοκίες για το 2023 καταγράφηκαν ως ιδιαίτερα θετικές για τις επαγγελματικές αποθήκες και τα ξενοδοχεία

υψηλών προδιαγραφών, ενώ αντίθετα σημαντικό ποσοστό των συμμετεχόντων διατύπωσε χαμηλές προσδοκίες για την αγορά καταστημάτων, με εξαίρεση τα ανοικτά εμπορικά κέντρα.

μειώθηκε η οικοδομική δραστηριότητα για ακίνητα επαγγελματικής χρήσης το 2022.

Το logistic Παράλληλα, ως ο τομέας με τις θετικότερες προσδοκίες για τα επόμενα δύο χρόνια αναδείχθηκε η διαμετακόμιση και οι επαγγελματικές αποθήκες υψηλών τεχνικών και τεχνολογικών προδιαγραφών, ειδικά σε θέσεις κοντά στον αστικό ιστό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, επαρκώς εξυπηρετούμενες από υποδομές λιμένων και οδικού ή σιδηροδρομικού δικτύου. Υψηλές καταγράφονται οι προσδοκίες για τα ξενοδοχεία και τη φιλοξενία, όπως και για τα γραφεία υψηλών βιοκλιματικών προδιαγραφών, ενώ ειδική μνεία γίνεται για την επενδυτική κατοικία και τις ειδικότερες χρήσεις της, όπως η κατοικία για ηλικιωμένους με υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες

“

Η αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων συνετέλεσε στη μείωση της ζήτησης στεγαστικών δανείων επί τέταρτο κατά σειρά τρίμηνο.

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Μοντέλο ανάπτυξης με κλειδί το εμπόριο Οι εμπορικές επιχειρήσεις μπορούν να προσδοκούν πως η αναμενόμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και η διατήρηση ισχυρών ρυθμών μεγέθυνσης θα μπορέσουν να διασφαλίσουν για τις ίδιες ένα περιβάλλον ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας

Ο Γιώργος Καρανίκας Πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ)

87η ΔΕΘ

ι ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις πέρασαν διά πυρός και σιδήρου την περίοδο της πανδημίας, αλλά επέδειξαν αξιοσημείωτες αντοχές και προσαρμοστικότητα, διατηρώντας και κατά τη διάρκεια της πρωτόγνωρης ενεργειακής κρίσης τον ρόλο του κλάδου πρωταγωνιστικό και τη συνεισφορά του εξέχουσα στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Η εικόνα αυτή αποδεικνύεται από τα πραγματικά στοιχεία της οικονομίας το προηγούμενο έτος: Το εμπόριο συνολικά συνεισέφερε το 2022 κατά 12,3% στο ΑΕΠ. Στον κλάδο του εμπορίου δραστηριοποιούνται συνολικά 225.000 επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει πως το 28% των μη αγροτικών επιχειρήσεων είναι εμπορικές. Ο Κύκλος Εργασιών του Εμπορίου το 2022 ξεπέρασε τα 167 δισ. ευρώ ή το 36,3% του συνολικού κύκλου της οικονομίας. Συνεπώς, περισσότερα από 3 στα 10 ευρώ που κυκλοφορούν στην οικονομία διακινούνται εντός του εμπορίου. Την ίδια χρονιά στο εμπόριο κατεγράφησαν περισσότερες από 724.000 ποιοτικές θέσεις εργασίας, που σημαίνει πως το 17,4% των απασχολουμένων εργάζονται στο εμπόριο. Για τον λόγο αυτό, ο κλάδος χαρακτηρίζεται διαχρονικά ως ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας. Σήμερα, το 29% των εργοδοτών της οικονομίας δραστηριοποιείται στο εμπόριο. Στο λιανικό εμπόριο ειδικότερα, ο κύκλος εργασιών το 2022 διαμορφώθηκε σε 51,3 δισ. ευρώ, ή στο 11,1% του συνολικού κύκλου της οικονομίας. Ένας στους 5 εργοδότες δραστηριοποιείται στο λιανικό εμπόριο, στο οποίο λειτουργούν περισσότερες από 141.000 επιχειρήσεις. Δηλαδή, το 16,0% του συνόλου των επιχειρήσεων της οικονομίας ανήκουν στο λιανικό εμπόριο. Τη σημασία του λιανικού εμπορίου ενισχύει το γεγονός ότι έχει εξαιρετικά ισχυρούς δεσμούς με τους κλάδους της αγροδιατροφής, της κλωστοϋφαντουργίας και του τουρισμού, οι συνέργειες με τους οποίους έχουν μεγάλα περιθώρια δημιουργίας προστιθέμενης αξίας για τις επιχειρήσεις και την οικονομία. Επιπλέ-

ον, το λιανικό εμπόριο συνεχίζει να αποτελεί πύλη εισόδου νέων στην αγορά εργασίας. Η απασχόληση των νέων 15-29 ετών στο λιανικό εμπόριο κινείται στο 13,5%, ενώ στο σύνολο της οικονομίας στο 12,8%. Το 2022 στον κλάδο απασχολήθηκαν 496.636 άτομα, δηλαδή σχεδόν το 12,0% των εργαζομένων της οικονομίας. Αξιοσημείωτη είναι η διάρθρωση της απασχόλησης στο λιανικό εμπόριο και ιδιαίτερα κρίσιμη για τις επιδόσεις της χώρας αναφορικά με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης της Κομισιόν σχετικά με την ισότητα των φύλων. Η συμμετοχή των γυναικών ανέρχεται στο 50,1% της απασχόλησης, όταν στο σύνολο της οικονομίας ανέρχεται στο 42,2%. Με αυτά τα χαρακτηριστικά το ελληνικό εμπόριο είναι έτοιμο να διαδραματίσει τα επόμενα χρόνια καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ενός νέου και βιώσιμου αναπτυξιακού υποδείγματος για την ελληνική οικονομία. Οι εμπορικές επιχειρήσεις μπορούν εύλογα να προσδοκούν πως η αναμενόμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και η διατήρηση ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης, όπως προδιαγράφεται στις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης και της Ε.Ε., θα μπορέσουν να διασφαλίσουν για τις ίδιες ένα περιβάλλον ενισχυτικό της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειάς τους και υποστηρικτικό στις προσπάθειές τους να ανταποκριθούν στη διπλή πρόκληση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Σήμερα όλοι συμφωνούμε πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί μονόδρομο και καταλύτη ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός μικρών και

Τη σημασία του λιανικού εμπορίου ενισχύει το γεγονός ότι έχει εξαιρετικά ισχυρούς δεσμούς με τους κλάδους της αγροδιατροφής, της κλωστοϋφαντουργίας και του τουρισμού.

πολύ μικρών επιχειρήσεων δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους και την τεχνογνωσία για να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη από την επέλαση της ψηφιακής εποχής και του ηλεκτρονικού εμπορίου. Στο εμπόριο, οι πολύ μικρές (micro) επιχειρήσεις αποτελούν το 96% των επιχειρήσεων και απασχολούν 411.000 άτομα, δηλαδή περίπου το 56,5% της απασχόλησης του κλάδου. Οι επιχειρήσεις αυτές κινδυνεύουν να χάσουν μερίδια αγοράς και στο φυσικό κατάστημα, λόγω της αδυναμίας τους να ανταποκριθούν στις νέες καταναλωτικές τάσεις που επηρεάζονται συνεχώς από το ισχυρό branding και digital marketing και την «πολύ-καναλική» (multichannel) προσέγγιση του αγοραστικού κοινού που εφαρμόζουν οι ισχυροί «παίκτες» του λιανικού εμπορίου. Καθίσταται προφανές πως απαιτούνται επενδύσεις κυρίως σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό και στην ψηφιακή μετάβαση, με την ενεργή υποστήριξη των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και των ΕΣΠΑ, καθώς και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και στην επανακατάρτιση των εργαζομένων. Αναμφίβολα, τις προοπτικές του κλάδου και συνολικά της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας «κονταίνουν» τα υψηλά επιτόκια και ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός στα τρόφιμα, που συνεχίζουν να προκαλούν συνθήκες περιορισμού του εισοδήματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Το επόμενο διάστημα, είναι απαραίτητο να συνεχισθεί η πολιτική λήψης στοχευμένων μέτρων στήριξης των ευάλωτων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Στην κατεύθυνση υποστήριξης του υγιούς ανταγωνισμού, ο εμπορικός κόσμος τάσσεται σταθερά υπέρ της πρόθεσης της κυβέρνησης για πάταξη της φοροδιαφυγής μέσω της ψηφιοποίησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της σύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS. Στα εργασιακά, η ΕΣΕΕ είναι υπέρ της επαναφοράς στους κοινωνικούς εταίρους της αποφασιστικής αρμοδιότητας για τον κατώτατο μισθό και της πλήρους αποκατάστασης του τριμερούς κοινωνικού διαλόγου.

ΑΡΘΡΟ ●

Τα αντίμετρα στον «μεγάλο στασιμοπληθωρισμό» τροφίμων Ποιες επιπλέον ενέργειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση των τιμών, μειώνοντας τους κινδύνους που προκαλούνται για την οικονομία από τις πληθωριστικές πιέσεις σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και την κλιματική αλλαγή

Η Βασίλης Κορκίδης Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής

87η ΔΕΘ

κλιματική κρίση απομακρύνει τις προσδοκίες για αποκλιμάκωση των ανατιμήσεων στα τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά εντός του 2023, που πλέον μετατίθενται χρονικά για το 2024. Σύμφωνα μάλιστα με τους οικονομολόγους, η κλιματική αλλαγή είναι πάνω από όλα στασιμοπληθωριστική. Οι ξηρασίες, τα κύματα καύσωνα, οι τυφώνες και άλλες καταστροφές διαταράσσουν όλο και περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα και απειλούν τις γεωργικές σοδειές, με αποτέλεσμα να αυξάνουν αναπόφευκτα τις τιμές των τροφίμων. Ο «μεγάλος στασιμοπληθωρισμός» δημιουργείται μετά από μεγάλες περιόδους αποπληθωρισμού και θεωρητικά χτυπά σκληρά μετοχές και ομόλογα. Στην παρούσα κατάσταση, όμως, λόγω ενός μίγματος παραγόντων σε ζήτηση και προσφορά αγαθών, αντιμετωπίζουμε έναν πληθωρισμό που χτυπά κυρίως τρόφιμα και βασικά αγαθά. Η θεωρία του «μεγάλου στασιμοπληθωρισμού» περιγράφει μια οικονομική κατάσταση όπου συνδυάζονται η στασιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης με τον υψηλό πληθωρισμό και την ανεργία. Συνήθως, ο πληθωρισμός συνδέεται με υψηλή οικονομική ανάπτυξη και χαμηλή ανεργία. Ωστόσο, στην περίπτωση του «μεγάλου στασιμοπληθωρισμού» αυτά τα φαινόμενα συμβαίνουν ταυτόχρονα, κάτι που δυσχεραίνει τις πολιτικές αντιμετώπισης της κατάστασης. Οι ακριβείς αιτίες και οι τρόποι αντιμετώπισης αυτής της οικονομικής κατάστασης είναι θέματα που συζητούνται στον οικονομικό κόσμο και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Παρά το γεγονός ότι ο εναρμονισμένος πληθωρισμός, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουλίου της Eurostat, κυμαίνεται στο 3,4% στην Ελλάδα έναντι 5,3% στην Ε.Ε., ο πληθωρισμός στα είδη διατροφής κατέγραψε ετήσια άνοδο 10,9%, κινούμενος στα ίδια επίπεδα με την Ευρωζώνη. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, σε σύνολο 60 κατηγοριών τροφίμων και ποτών οι τιμές, μέσα σε ένα εξάμηνο, αυξήθηκαν σε 52

κατηγορίες, ενώ μόνο σε οκτώ καταγράφηκαν μειωμένες τιμές της τάξης του 2% με 4%. Αντίστοιχα, οι ανατιμήσεις των τροφίμων το καλοκαίρι του 2023 κυμάνθηκαν από 5% έως 17% και με αύξηση-ρεκόρ 41% στα φρούτα. Ενώ όμως όλοι ευελπιστούμε ότι οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων αργά ή γρήγορα θα μειωθούν, η Oxford Economics τονίζει πως θα παραμείνουν κατά 25% υψηλότερες απ’ ό,τι κατά τη δεκαετία πριν από την πανδημία. Ο στασιμοπληθωρισμός στα τρόφιμα είναι πιθανός κίνδυνος όταν επιμένει μια κατάσταση όπου οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται σε συνδυασμό με τη στασιμότητα της οικονομίας, κάτι που ευτυχώς δεν συμβαίνει με την ελληνική οικονομία. Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στους καταναλωτές και την ευρωπαϊκή οικονομία εν γένει. Οι αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν τις τιμές των τροφίμων σε σταθερά υψηλά επίπεδα είναι πολλαπλές, όπως η επιρροή των κλιματικών συνθηκών στη γεωργία, οι αυξημένες τιμές εισαγωγών και η αύξηση της ζήτησης για τρόφιμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο, συνήθως απαιτούνται κατάλληλες κεντρικές πολιτικές, που να περιορίζουν τις τιμές, να υποστηρίζουν με ενισχύσεις τους αγρότες και να προωθούν την αύξηση της παραγωγής τροφίμων. Η Ε.Ε. έχει ήδη προειδοποιήσει για μια πιθανή επισιτιστική κρίση και τον κίνδυνο ελλείψεων βασικών ειδών διατροφής λόγω σημαντικής πτώσης της αγροτικής παραγωγής. Η σοδειά του ευρωπαϊκού Νότου έχει περιοριστεί φέτος στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας τετραετίας, εξαιτίας των φαινομένων υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας. Η αγροτική παραγωγή

Λόγω ενός μίγματος παραγόντων σε ζήτηση και προσφορά αγαθών, αντιμετωπίζουμε έναν πληθωρισμό που χτυπά κυρίως τρόφιμα και βασικά αγαθά.

στην Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα έχει σημαντική πτώση, η οποία εντοπίζεται κυρίως στα φρούτα, στο ελαιόλαδο και στα λαχανικά. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη, όπως καύσωνες, πλημμύρες, καταιγίδες και χαλαζοπτώσεις, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, υποθηκεύουν το άμεσο μέλλον, καθώς οδηγούν σε μείωση των προβλέψεων απόδοσης και ποιότητας για διάφορα βασικά γεωργικά προϊόντα. Ανατιμήσεις των τροφίμων πυροδοτεί και το νέο ράλι στις τιμές των σιτηρών, με τις αυξήσεις να ξεπερνούν το 13% αμέσως μετά το πάγωμα από τη Ρωσία της συμφωνίας για εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα. Παράλληλα με τις γεωπολιτικές αλλαγές, η εξάρτηση των εισαγωγών και η έλλειψη εργατών γης εντείνουν τους φόβους, τροφοδοτώντας έτσι τον πληθωρισμό των τροφίμων υπό τη μορφή ενός «πληθωρισμού φόβου». Οι μεταβολές στις σοδειές της αγροτικής παραγωγής, αλλά και η ανασφάλεια της Μαύρης Θάλασσας, έχουν δημιουργήσει νέους διαύλους εφοδιασμού τροφίμων στην Ευρώπη, στους οποίους προσπαθεί να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή και η Ελλάδα. Τον τελευταίο χρόνο μάλιστα η αύξηση κατά 15% των εξαγωγικών παραγγελιών τροφίμων από την Ελλάδα ήταν εντυπωσιακή, επιτυγχάνοντας άνοδο 5% του μεριδίου μας στις ευρωπαϊκές αγορές. Η ελληνική κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας ότι ο «πολυμορφικός» πληθωρισμός ζήτησης, κόστους, απληστίας και φόβου εξαντλεί τις αντοχές των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, εντείνει τις προσπάθειες αναχαίτισης της ακρίβειας στα τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά, χρησιμοποιώντας τα αμυντικά εργαλεία των ελέγχων, του «καλαθιού του νοικοκυριού», του «market pass», καθώς και της επιβολής πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους των επιχειρήσεων. Σωστά διατηρεί και επεκτείνει το «market pass», που καλύπτει σχεδόν το 10% των καθημερινών αγορών, ενισχύοντας 2.800.000 οικογένειες με 22 μέχρι και 100

5%-17%

SHUTTERSTOCK

οι ανατιμήσεις των τροφίμων το φετινό καλοκαίρι (ΕΛΣΤΑΤ)

ευρώ κάθε μήνα. Ένα αφορολόγητο και ακατάσχετο βοήθημα, που δεν πρόκειται βεβαίως για τη λύση του προβλήματος, αλλά για μια προσπάθεια ανακούφισης, που λειτουργεί ως αντίμετρο των απωλειών από την άνοδο των τιμών στα τρόφιμα. Τη σημασία του «market pass» αντιλαμβάνεται κανείς από το γεγονός πως πλέον το υιοθετούν όλο και περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη. Σε εθνικό επίπεδο, αυτό που δύσκολα μπορεί να περιορισθεί είναι η πρακτική των πολυεθνικών εταιρειών που πουλάνε τα προϊόντα τους ακριβότερα στην Ελλάδα, καθώς εξαιρούνται από την επιβολή πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους τους, με αποτέλεσμα τα ίδια προϊόντα να πωλούνται πιο ακριβά στην Ελλάδα συγκριτικά με άλλες χώρες στην Ευρώπη. Οι άμυνές μας κατά της ακρίβειας των τροφίμων δεν πρέπει λοιπόν να επικεντρωθούν μόνο στα εισαγόμενα προϊόντα, που ναι μεν διατηρούν τον εισαγόμενο πληθωρισμό, αλλά δύσκολα ελέγχονται και περιορίζονται. Πρέπει πρώτα να γίνουν παρεμβάσεις στήριξης και ενίσχυσης των αγροτών σε εκείνα τα προϊόντα τα οποία έχουμε εγχώρια παραγωγή και επάρκεια. Κάτι τέτοιο είναι εφικτό, όπως προκύπτει από τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή σε τουλάχιστον 25 από τις 60 βασικές κατηγορίες διατροφής. Επίσης πρέπει να εξετάσουμε γιατί η Ελλάδα εμφανίζει μεγαλύτερο ποσοστό ανατιμήσεων σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης σε τουλάχιστον 10 βασικά προϊόντα. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να διερευνηθεί η διατροφική εισαγωγική εξάρτηση, η τιμολογιακή πολιτική μεταξύ εταιρειών, καθώς και οι συμφωνίες συγκέντρωσης βασικών αγαθών από μεγάλες εταιρείες της Ε.Ε. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η συμμετοχή των εταιρικών κερδών επηρεάζει τον ΔΤΚ στα τρόφιμα κατά 45% και κατά 40% η επιβάρυνση των εισαγωγών. Η προτίμηση των Ευρωπαίων καταναλωτών σε φθηνότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και η μείωση της ψαλίδας από τα επώνυμα είναι μια ηχηρή προειδοποί-

ηση. Θα πρέπει λοιπόν, σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο, να βρεθεί λύση πριν η αποκλιμάκωση των τιμών στο ράφι προκύψει όχι από τη μείωση του κόστους της παραγωγής και εφοδιασμού, αλλά από την «εξ ανάγκης» μείωση της κατανάλωσης. Μια τέτοια αρνητική εξέλιξη θα είναι επιζήμια για όλους, αφού θα περιορίσει το μερίδιο όλων των επιχειρήσεων τροφίμων στην ευρωπαϊκή αγορά, δημιουργώντας νέα σενάρια και θεωρίες στασιμοπληθωρισμού. Η κλιματική κρίση όμως δεν είναι θεωρία, αλλά πραγματικότητα που μπορεί να προκαλέσει στασιμοπληθωρισμό, επηρεάζοντας τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση τροφίμων. Οι αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες μπορούν να επηρεάσουν τη γεωργία λόγω ανάγκης για ακριβότερες πρακτικές αντιμετώπισης των κλιματικών κινδύνων, την παραγωγή τροφίμων, καθώς και τις προτιμήσεις των καταναλωτών σε περισσότερα οικολογικά παραγόμενα τρόφιμα. Οι λόγοι που η κλιματική κρίση σχετίζεται με τον στασιμοπληθωρισμό είναι η επιδείνωση των αγροτικών συνθηκών, η αύξηση του κόστους παραγωγής και η αλλαγή στη ζήτηση τροφίμων. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες, η ξηρασία ή οι πλημμύρες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γεωργία και τις εκτάσεις καλλιέργειας, οδηγώντας σε μείωση της παραγωγής τροφίμων και σε αύξηση των τιμών. Τα κυρίως προβλήματα του στασιμοπληθωρισμού στα τρόφιμα περιλαμβάνουν πρωταρχικά την επισιτιστική ανασφάλεια. Όταν οι τιμές αυξάνονται, ορισμένοι καταναλωτές μπορεί να μην μπορούν πλέον να αγοράσουν επαρκή ποσότητα τροφίμων, οδηγώντας σε επισιτιστικό κίνδυνο. Άλλο πρόβλημα είναι η

Η κλιματική κρίση δεν είναι θεωρία, αλλά μια πραγματικότητα, που μπορεί να προκαλέσει στασιμοπληθωρισμό, επηρεάζοντας την προσφορά και τη ζήτηση τροφίμων.

Ενδεχόμενη αποκλιμάκωση των τιμών λόγω μείωσης της κατανάλωσης θα περιορίσει το μερίδιο όλων των επιχειρήσεων τροφίμων στην ευρωπαϊκή αγορά, δημιουργώντας νέα σενάρια και θεωρίες στασιμοπληθωρισμού.

απώλεια εισοδήματος για τους παραγωγούς. Οι αυξημένες τιμές μπορεί να είναι καλές για τους παραγωγούς σε μια πρώτη φάση, αλλά εάν η ζήτηση μειωθεί λόγω ακρίβειας, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του εισοδήματός τους στο μέλλον. Οι παγκόσμιες επιπτώσεις στον ευαίσθητο τομέα των τροφίμων αποτελούν πρωταρχικό παράγοντα και οι αλλαγές στην κατανάλωση και στις τιμές μπορούν να επηρεάσουν δραστικά την ανάπτυξη και την απασχόληση. Αντίστοιχα, οι επιπτώσεις από τη μείωση της κατανάλωσης και οι αυξημένες τιμές μπορούν να επηρεάσουν επίσης την παγκόσμια αγορά τροφίμων και το διεθνές εμπόριο. Συνολικά, η κλιματική κρίση μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στην παραγωγή και την κατανάλωση τροφίμων, προκαλώντας αυξημένη τιμολόγηση και περιορισμούς στη διαθεσιμότητα. Αυτό έχει δυνητικά αντίκτυπο στην οικονομία και στην ευημερία των ανθρώπων. Σε αυτές τις καταστάσεις, η κεντρική διαχείριση και η έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ευρωπαϊκών πολιτικών μπορούν να παίξουν κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και στη διασφάλιση της βιώσιμης πρόσβασης στα τρόφιμα. Εν πάση περιπτώσει, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί πρέπει να είναι προσεκτικοί για την αντιμετώπιση των πιθανών απειλών του στασιμοπληθωρισμού στον τομέα των τροφίμων, που μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους παραγωγούς. Ανάλογα μάλιστα με την κλίμακα των αλλαγών, αυτά τα προβλήματα μπορεί να γίνουν πιο σοβαρά για την οικονομία γενικότερα και να επηρεάσουν την ευρωπαϊκή κοινωνία συνολικά. Τα ενδεδειγμένα ευρωπαϊκά αντίμετρα για την αποφυγή επισιτιστικής κρίσης θα πρέπει να έχουν πρότυπο ενέργειες αντίστοιχες με αυτές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της πρόσφατης ενεργειακής κρίσης, αλλά αυτή τη φορά όσο το δυνατόν ταχύτερα και με μόνιμα μέτρα διατροφικής απεξάρτησης της Ευρώπης .

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΑΓΏΝΑΣ ΤΑΧΎΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΉ ΔΕΚΑΕΤΊΑ 2030 Σε εξαιρετικά σύντομο διάστημα πρέπει να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις σε ό,τι έχει σχέση με τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ώστε η χώρα μας να μη χάσει την 4η βιομηχανική επανάσταση

Της Τέτης Ηγουμενίδη tigoumenidi@naftemporiki.gr

87η ΔΕΘ

ηλεπικοινωνιακά δίκτυα νέας γενιάς, κέντρα δεδομένων, υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών αποτελούν βασικά κομμάτια του παζλ προκειμένου η Ελλάδα να μη χάσει το τρένο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Η αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έπειτα από τις πρόσφατες εκλογές, σε συνδυασμό με τις υποχρεώσεις μας ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φέρνουν στο προσκήνιο όλα τα θέματα που άπτονται των παραπάνω. Σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο να τεθεί στο τραπέζι της συζήτησης ώστε να ληφθούν αποφάσεις ό,τι έχει σχέση με τις επενδύσεις, ιδιωτικές και δημόσιες, στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), καθώς και οι δράσεις και πολιτικές που θα εφαρμοστούν από την κυβέρνηση στην πορεία προς την Ψηφιακή Δεκαετία 2030. Το επιβάλλει υποχρέωσή μας να καταρτίσουμε, όπως και οι υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ε.Ε., έως τις 9 Οκτωβρίου τον οδικό χάρτη ώστε η χώρα μας να πετύχει τους στόχους της Ψηφιακής Δεκαετίας, με κυρίαρχο την καθολική κάλυψη με δίκτυα οπτικών ινών όλων των Ευρωπαίων πολιτών, ικανά για ταχύτητα σύνδεσης 1 Gbps.

Βάσει των οδηγιών της Ε.Ε., κάθε εθνικός χάρτης πορείας θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: Α) Τις κύριες προγραμματισμένες, εγκεκριμένες και εφαρμοζόμενες, πολιτικές, μέτρα και δράσεις που συμβάλλουν στους στόχους για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Β) Τις προβλεπόμενες εθνικές πορείες οι οποίες συμβάλλουν στην επίτευξη των ψηφιακών στόχων οι οποίοι είναι μετρήσιμοι, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Ειδικότερα, τα κράτη-μέλη παρέχουν στους οικείους εθνικούς χάρτες πορείας την εκτίμηση των επενδύσεων και των πόρων που απαιτούνται για την επίτευξη των ψηφιακών στόχων, καθώς και τη γενική περιγραφή των πηγών των εν λόγω επενδύσεων, τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημόσιων, περιλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της σχεδιαζόμενης χρήσης προγραμμάτων και μέσων της Ένωσης. Γ) Το χρονοδιάγραμμα και τον αναμενόμενο αντίκτυπο των προγραμματισμένων, εγκεκριμένων και εφαρμοζόμενων πολιτικών, μέτρων και δράσεων προς την Ψηφιακή Δεκαετία 2030. Υπενθυμίζεται ότι η πρωτοβουλία για την Ψηφιακή Δεκαετία δρομολογήθηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην

“

Στις 9 Οκτωβρίου οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να έχουν καταρτίσει τον χάρτη για να επιτύχουν τους στόχους της Ψηφιακής Δεκαετίας.

ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2020, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Ε.Ε. μπορεί να διαμορφώσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της σύμφωνα με τις αξίες και τα στρατηγικά της συμφέροντα.

Δίκτυα Η καθολική κάλυψη της χώρας με γρήγορα δίκτυα σύνδεσης στο Ιnternet, σταθερά και κινητά είναι από τις σημαντικότερες προκλήσεις της χώρας. Η συνδεσιμότητα είναι η βάση για την ανάπτυξη της οικονομίας στην ψηφιακή εποχή, δείκτης που πλέον κοιτούν οι επενδυτές πριν από κάθε κίνησή τους σε οποιαδήποτε αγορά. Έχουν ανακοινωθεί σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις στη σταθερή τηλεφωνία για τη δημιουργία δικτύων οπτικών ινών FTTH, ωστόσο οι πάροχοι χρειάζονται την αρωγή της πολιτείας και των τοπικών αρχών για να προχωρήσουν. Στην πραγματικότητα τίποτα δεν είναι αυτονόητο και το ζήτημα δεν είναι μόνον να γίνουν οι αναγκαίες επενδύσεις, αλλά ►

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΑΓΩΝΑΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 2030

► και στο σωστό χρόνο. Μια μεγάλη καθυστέρηση θα κοστίσει στη χώρα. Ο ΟΤΕ έχει σε εξέλιξη πρόγραμμα επενδύσεων 3 δισ. ευρώ. Βάσει των πιο πρόσφατων αναφορών του, στο τέλος της τρέχουσας χρονιάς πρόσβαση σε ταχύτητες 1 Gbps θα έχουν περίπου 1,4 εκατ. σπίτια και επιχειρήσεις και στόχος είναι μέχρι το 2027 να φτάσουν τα 3 εκατ. Η Nova έχει δεσμευτεί σε επενδυτικό πρόγραμμα 2 δισ. ευρώ σε βάθος πενταετίας. Μεταξύ άλλων έχει ανακοινώσει ότι θα κατασκευάσει περί τις 1,6 εκατ. συνδέσεις FTTH, διαθέτοντας 0,5 δισ. Η καθολική κάλυευρώ. Το τρέχον επενδυτικό πρόψη της χώρας με γραμμα της Vodafone Ελλάδος, γρήγορα δίκτυα ύψους 600 εκατ. ευρώ, ολοσύνδεσης στο κληρώνεται το 2025 και μέχρι Internet, στατότε η εταιρεία, όπως έχουν θερά και κινητά πει τα στελέχη της, θα έχει είναι από τις κατασκευάσει συνολικά 850 σημαντικότερες χιλ. συνδέσεις με FTTH (300 προκλήσεις χιλ.) και FTTC - οπτική ίνα στις της χώρας. υπαίθριες καμπίνες (550 χιλ.). Στη συνέχεια το επενδυτικό πλάνο της προβλέπει τη μετατροπή όλων των συνδέσεων FTTC σε FTTH. Επίσης, η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει ότι θα επενδύσει για την ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών πάνω στις υπάρχουσες υποδομές μεταφοράς ενέργειας (στο ενσύρματο δίκτυό της) 680 εκατ. ευρώ, για να φθάσει το 2026 να εξυπηρετεί 3 εκατ. συνδέσεις.

“

Κυβερνητικές δεσμεύσεις Ο νέος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, κατά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ενέταξε στις προτεραιότητές του τα έργα ευρυζωνικότητας θέτοντας τους εξής φιλόδοξους στόχους:  Έως το 2027 το 94% της χώρας να καλύπτεται με 5G και οπτική ίνα σε κάθε κτίριο.  Άμεση προτεραιότητα των έργων οπτικής ίνας για γρήγορο Internet σε σχολεία, νοσοκομεία, αγροτικές περιοχές.  Επέκταση των έργων Fiber to the Home (FTTH) και Ultra-Fast Broadband.  Πλήρες δίκτυο 5G που θα καταστήσει εφικτές τις λύσεις τηλεϊατρικής σε ακριτικές και νησιωτικές περιοχές, ενισχύοντας τη δημιουργία Smart Islands. Σχετικά με τα έργα ψηφιοποίησης, ο κ. Παπαστεργίου αναφέρθηκε στην επέκταση του gov.gr με πλήρη ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών του Ελληνικού Δημοσίου έως το 2027, έργο το οποίο περιλαμβάνει:  Τον εκσυγχρονισμό του gov.gr με το νέο CRM του Δημοσίου, που θα αποτελέσει τη βάση για την επόμενη μέρα του gov.gr.  Την ολοκλήρωση όλων των μεγάλων έργων του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF).  Την επέκταση των λειτουργιών του myHealth σε περισσότερες μονάδες υγείας και υλοποίηση του μεγάλου έργου της ΗΔΙΚΑ.  Την ενίσχυση του Κέντρου Διαλειτουργικότητας.

87η ΔΕΘ

Οι φιλόδοξοι στόχοι του υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης  Έως το 2027 το 94% της χώρας να καλύπτεται με 5G και οπτική ίνα σε κάθε κτίριο.  Άμεση προτεραιότητα των έργων οπτικής ίνας για γρήγορο Internet σε σχολεία, νοσοκομεία, αγροτι-

κές περιοχές.  Επέκταση των έργων Fiber to the Home (FTTH) και Ultra-Fast Broadband.  Πλήρες δίκτυο 5G που θα καταστήσει εφικτές τις λύσεις τηλεϊατρικής σε ακριτικές και νησιωτικές

περιοχές, ενισχύοντας τη δημιουργία Smart Islands.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ

το ύψος του επενδυτικού προγράμματος του ΟΤΕ

ΔΙΣ. ΕΥΡΩ

ΔΙΣ. ΕΥΡΩ επενδυτικό πρόγραμμα σε βάθος πενταετίας έχει δεσμευθεί να υλοποιήσει η Nova

 Τη δημιουργία Ενιαίας Πύλης Πληρωμών οφειλών.  Την ψηφιοποίηση αρχείων Δημοσίου, με αιχμή το Κτηματολόγιο, τον ΕΦΚΑ, τα νοσοκομεία και τα δικαστήρια και το Wallet (επέκταση του υπάρχοντος και η δημιουργία νέου, που θα είναι συμβατό με το ευρωπαϊκό, παράλληλα με ενσωμάτωση ακόμα περισσότερων λειτουργιών).

Η έλευση των κολοσσών Με τις επενδύσεις αμερικάνικων τεχνολογικών κολοσσών και ελληνικών εταιρειών που βρίσκονται σε εξέλιξη η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να καταστεί κόμβος διακίνησης και αποθήκευσης δεδομένων, διασυνδέοντας τη Μέση Ανατολή και την Αφρική με την Ευρώπη. Βάσει εκτιμήσεων στελεχών της αγοράς, οι επενδύσεις σε data centers και υποθαλάσσια καλώδια θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια. Τα data centers σήμερα είναι 13 και θα γίνουν 24, με τη συνολική ισχύ τους να διαμορφώνεται σε 139 MW από 34 MW. Η ανάπτυξη κέντρων δεδομένων είναι αναγκαία. Τεχνολογίες όπως το cloud computing, το IoT (διαδίκτυο των πραγμάτων), το AI (τεχνητή νοημοσύνη) και των μεγάλων δεδομένων (big data) για να αναπτυχθούν χρειάζονται την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση στη μεταφορά των data. Τα data centers στο μεταξύ προσελκύουν την προσαιγιάλωση μεγάλων διεθνών υποθαλάσσιων καλωδίων, τα οποία μέχρι πρόσφατα προσπερνούσαν την Ελλάδα.

δημοσιοποιηθεί στις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) και στις Μελέτες Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (ΕΣΧΑΣΕ), σχεδιάζει τρία data centers. Το ένα (το μεγαλύτερο) θα κατασκευαστεί στα Σπάτα και τα άλλα δύο στο Κορωπί, σε απόσταση περίπου 9 - 10 χλμ., και όλα μαζί θα βρίσκονται σε λειτουργική σχέση μεταξύ τους, όπως συνηθίζουν να πράττουν οι εταιρείες του μεγέθους της διασφαλίζοντας την αδιάλειπτη λειτουργία των υπηρεσιών τους. Η δυναμικότητα του κέντρου δεδομένων στα Σπάτα (σε έκταση ιδιοκτησίας της) θα είναι 19,2 MW, Τα data centers διπλάσια αυτής στο Κορωπί (9,6 MW). Από τις ελληνικές που βρίσκονται εταιρείες που επενδύουν στο στην Ελλάδα εν λόγω οικοσύστημα η Grid είναι αυτή τη Telecom έχει σήμερα αναπτύστιγμή 13 και θα ξει 4.000 χλμ. οπτικής ίνας, γίνουν 24, με τη υποθαλάσσια και χερσαία, και συνολική ισχύ θα φτάσει τα επόμενα χρόνια τα τους να διαμορ6.000 χλμ. Π.χ. η Κρήτη είναι φώνεται σε 139 συνδεδεμένη από την Grid με MW από 34 MW. 4 υποθαλάσσια καλώδια, δύο από την Πελοπόννησο στα Χανιά και δύο από την Αττική στο Ηράκλειο.

“

Εντυπωσιακή ανάπτυξη των data centers Ακολουθώντας τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες για αποθήκευση, διαχείριση και επεξεργασία δεδομένων, η αγορά των data centers καταγράφει εντυπωσιακή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Η παγκόσμια αγορά υποδομών κέντρων δεδομένων εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 50 δισ. δολάρια το 2021 σε 120 δισ. δολάρια έως το 2030, με ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 12% κατά τη διάρκεια της πρόβλεψης. Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Arizton, το μέγεθος της εγχώριας αγοράς των data centers αναμένεται σχεδόν να διπλασιαστεί μέχρι το 2028, καθώς βάσει των εκτιμήσεων θα αυξάνεται με ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 8,78%, φθάνοντας σε 1,21 δισ. δολάρια.

Οι πρωταγωνιστές Σε αυτή τη φάση πρωταγωνιστές στη δημιουργία data centers είναι η Digital Realty και η Microsoft. Η Digital Realty υλοποιεί στην Ελλάδα το μεγαλύτερο επενδυτικό πλάνο που αφορά τη δραστηριοποίησή της στην περιοχή της Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής. Έχει ολοκληρώσει το τρίτο data center της, τo Athens 3, έχει ξεκινήσει η κατασκευή του Athens 4 (ολοκληρώνεται αρχές 2025) δίπλα από το Athens 3, ενώ το Athens 5 βρίσκεται σε προχωρημένη φάση σχεδιασμού. Κέντρο δεδομένων θα κατασκευάσει επίσης στην Κρήτη, το Heraklion 1, με προοπτική να τεθεί σε λειτουργία μέσα του 2025. Τα ανακοινωμένα πλάνα προδιαγράφουν μια αύξηση του διαθέσιμου IT φορτίου στα data centers της Digital Realty, από 2 MW σήμερα (λειτουργεί τα Athens 1 και Athens 2 στο Κορωπί) σε περίπου 35 MW εντός τριετίας. Πρόκειται για πραγματικό άλμα στη συνολική διαθέσιμη ισχύ των υποδομών της αμερικάνικης εταιρείας -που ήρθε στην Ελλάδα εξαγοράζοντας τη Lamda Hellix- το οποίο βεβαίως λαμβάνει υπόψη του την αυξανόμενη ζήτηση. Ως ουδέτερος πάροχος (carrier neutral) η Digital Realty έχει, μεταξύ άλλων, πελάτες της όλους τους μεγάλους αμερικάνικους κολοσσούς, όπως είναι η Microsoft, η Google κ.λπ. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η επένδυση της Microsoft, η οποία έχει ενταχθεί στο καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων. Βάσει των στοιχείων που έχουν

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

680

ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ

θα επενδύσει η ΔΕΗ για την ανάπτυξη δικτύου οπτικών ινών πάνω στις υπάρχουσες υποδομές της για τη μεταφορά ενέργειας

600

ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ το ύψος του τρέχοντος επενδυτικού προγράμματος της Vodafone Ελλάδος που ολοκληρώνεται το 2025

4.000 ΧΛΜ.

οπτικής ίνας, υποθαλάσσια και χερσαία, έχει αναπτύξει η Grid Telecom και θα φτάσει τα επόμενα χρόνια τα 6.000 χλμ.

Το 2 Africa Παράλληλα, έχει υπογράψει συμφωνίες για συνεργασίες και συμμετοχή στους φορείς που αναπτύσσουν μεγάλα υποθαλάσσια καλώδια, όπως, μεταξύ άλλων, το 2 Africa. Σε συνεργασία με την Telecom Egypt, έχει ανακοινώσει τη συμμετοχή της στη διακλάδωση του 2 Africa προς την Κρήτη και με την επένδυση αυτή η θυγατρική του ΑΔΜΗΕ αποκτά σημαντική καλωδιακή χωρητικότητα προς την Αίγυπτο, την Ιταλία και τη Γαλλία. Στις συμφωνίες που έχει ανακοινώσει η Grid περιλαμβάνεται επίσης η συμμετοχή της στην κατασκευή του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος οπτικών ινών υπό την ονομασία Andromeda, το οποίο θα διασυνδέει Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, σε συνεργασία με την Tamares Telecom. Επιπλέον, η θυγατρική του ΑΔΜΗΕ σχεδιάζει την ανάπτυξη καλωδιακού σταθμού ανοιχτής πρόσβασης στη νότια πλευρά της Κρήτης. Θα λειτουργεί ως σημείο υποδοχής νέων υποθαλάσσιων συστημάτων που διασχίζουν την Ανατολική Μεσόγειο και θα προσφέρει υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης και συντήρησης σε επίπεδο υποδομών και επιχειρησιακών εφαρμογών. Την ίδια στιγμή η Lancom, αμιγώς ελληνική εταιρεία, διαθέτει τρία ιδιόκτητα data centers και έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για την κατασκευή του τέταρτου στην Κρήτη. Το Balkan Gate Crete (Tier III carrier neutral Data Center) θα ολοκληρωθεί το 2024. Το Balkan Gate, το τρίτο ιδιόκτητο data center της Lancom, στη Θεσσαλονίκη αποτελεί το μεγαλύτερο «ουδέτερο» (carrier neutral) κέντρο δεδομένων της Βόρειας Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα, πιο προηγμένα και ενεργειακά αποδοτικά data centers στη Νοτιοανατολική Ευρώπη

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Περιφερειακή σύγκλιση: Η νέα μεγάλη πρόκληση Αποτελώντας ισχυρό πυλώνα για την ανάπτυξη της οικονομίας, η ελληνική βιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, με τον ΣΒΕ να θέτει στο επίκεντρο τον σχεδιασμό στοχευμένων δράσεων για τη μείωση των ανισοτήτων που παρατηρούνται μεταξύ των περιφερειών της χώρας

Η Λουκία Σαράντη Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος, ΣΒΕ

87η ΔΕΘ

έμπρακτη υποστήριξη της βιομηχανίας θα πρέπει να τεθεί αρκετά ψηλά στην ατζέντα της νέας κυβέρνησης. Οι κυβερνητικές εξαγγελίες για τη βιομηχανία κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων είναι απόλυτα θετικές, αλλά απομένει η κατάθεση του «Σχεδίου Δράσης» της κυβέρνησης για την επίτευξή τους. Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, ο ΣΒΕ υποστηρίζει ότι η νέα κυβέρνηση θα πρέπει απαραίτητα να βοηθήσει τη βιομηχανία στην αντιμετώπιση εξωγενών κινδύνων, αλλά και στην αξιοποίηση νέων επιχειρηματικών ευκαιριών, στο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί μετά την υγειονομική κρίση. Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της χώρας και για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να υποστηριχθεί στην πράξη η βιομηχανία, ώστε και αυτή να μπορέσει με τη σειρά της να συνεχίσει να προσφέρει ουσιαστικά στον τόπο. Άλλωστε η ελληνική βιομηχανία είναι ισχυρός πυλώνας για την ανάκαμψη της οικονομίας μας, αφού:  Παρουσιάζει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε περιόδους κρίσης σε σχέση με άλλους τομείς της οικονομίας - όπως π.χ. ο τουρισμός.  Παρέχει υψηλότερους μισθούς και αμοιβές από άλλους τομείς της οικονομίας.  Δημιουργεί σταθερές θέσεις εργασίας.  Συμβάλλει στη συγκράτηση της φυγής των νέων στο εξωτερικό.  Υλοποιεί επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου και τεχνολογίας. Στην παρούσα χρονική συγκυρία μεγάλο πρόβλημα που θα πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα είναι η διεύρυνση των περιφερειακών ανισοτήτων. Τα προηγούμενα οκτώ χρόνια βασικοί οικονομικοί και κοινωνικοί δείκτες επιδεινώθηκαν για όλες τις περιφέρειες εκτός από την Αττική. Για παράδειγμα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας έχει μειωθεί κατά 16% σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Αττικής την επταετία 2015 - 2021. Επίσης, το ποσοστό

ανεργίας μειώθηκε κατά 8% στην Αττική την οκταετία 2015 - 2022, ενώ στις υπόλοιπες περιφέρειες παραμένει ίδιο όπως το 2015, είτε αυξάνεται σε ποσοστό 2%, όπως για παράδειγμα στη Θεσσαλία και την Κεντρική Μακεδονία. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και η μελέτη του δείκτη ανταγωνιστικότητας των ελληνικών περιφερειών: ενώ η Αττική κατατάσσεται σε μεσαία θέση ανταγωνιστικότητας στην Ε.E., όλες οι υπόλοιπες περιφέρειες της χώρας βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις κατάταξης, μεταξύ των 234 περιφερειών της Ε.E. Επιπλέον, η εξέταση του δείκτη καινοτομίας των περιφερειών αποδεικνύει μικρή απόκλιση της Αττικής από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και πολύ μεγάλες αποκλίσεις για περιφέρειες όπως: η Ανατολική Μακεδονία - Θράκη, το Βόρειο Αιγαίο, τα Ιόνια νησιά και το Νότιο Αιγαίο. Με βάση τα παραπάνω, ο ΣΒΕ υποστηρίζει ότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη ο σχεδιασμός και η εφαρμογή συγκεκριμένης και στοχευμένης πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης για την έμπρακτη και βιώσιμη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων στη χώρα και την επίτευξη περιφερειακής σύγκλισης. Στο πλαίσιο ακριβώς αυτό, σημαντικό ζήτημα το οποίο πρέπει να συμπεριληφθεί κατά τον σχεδιασμό της νέας περιφερειακής πολιτικής, είναι η επαναφορά της βιομηχανίας στην πρωτοπορία της ανάπτυξης, με την υλοποίηση επενδύσεων που θα στηρίξουν τη βιωσιμότητα των υφιστάμενων βιομηχανιών και θα δημιουργήσουν νέες παραγωγικές μονάδες στην περιφέρεια. Προς αυτή την κατεύθυνση ο ΣΒΕ έχει καταθέσει ολοκληρωμένες προτάσεις προς την

Είναι καιρός πια να προχωρήσουν οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για ένα ακόμα πιο παραγωγικό αύριο με προτεραιότητα την περιφερειακή ανάπτυξη.

κυβέρνηση για την έμπρακτη υποστήριξη της πολιτείας στη βιομηχανία, με κύρια στόχευση την αντιμετώπιση των τεσσάρων μεγάλων προκλήσεων, που για μας είναι: 1. Η ενεργειακή κρίση, η οποία δυστυχώς, και παρά την πρόσφατη μείωση των τιμών, παραμένει ως συνεχής απειλή. 2. Οι αντίξοες οικονομικές συνθήκες και ιδίως η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων δανεισμού και ο υψηλός πληθωρισμός. 3. Η κάλυψη των ελλείψεων σε προσωπικό, ιδίως σε μεσαία στελέχη και εργαζομένους με τεχνικές και ψηφιακές δεξιότητες. 4. Η ανάληψη δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού και πράσινης μετάβασης. Βεβαίως, οι προκλήσεις δεν σταματούν στα τέσσερα παραπάνω σημεία. Απαιτείται: η συμπλήρωση των υποδομών στην περιφέρεια, και ειδικά των υποδομών που υποστηρίζουν την τοπική επιχειρηματικότητα, η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την υλοποίηση επενδύσεων, οι στοχευμένες δράσεις βιομηχανικής πολιτικής που θα εισφέρουν θετικά στη μείωση του τεχνολογικού ελλείμματος για τη βιομηχανία, η βελτίωση των διατάξεων που συνιστούν το ρυθμιστικό περιβάλλον για τη μεταποιητική δραστηριότητα, η επίλυση του μεγάλου προβλήματος της απονομής δικαιοσύνης, και ειδικά των υποθέσεων που αφορούν την επιχειρηματικότητα και την υλοποίηση επενδύσεων, η ενίσχυση της διεθνοποίησης και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, και, φυσικά, η αντιμετώπιση των ιδιαίτερων προβλημάτων των περιφερειών της χώρας, πολλά από τα οποία είναι μάλιστα χρονίζοντα. Είναι καιρός πια να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, να προχωρήσουν οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις και να ενθαρρυνθούν οι αναγκαίες συναινέσεις και συγκλίσεις των κοινωνικών εταίρων, ώστε να προχωρήσουμε όλοι μαζί, µε σχέδιο, τόλμη και αποφασιστικότητα, σε ένα ακόμα πιο παραγωγικό και δημιουργικό αύριο, που θα έχει ως προτεραιότητα την περιφερειακή ανάπτυξη.

Ανακύκλωση στο The Green City με κέρδος «πράσινο» ρεύμα από τη ΔΕΗ

Οι δημότες διαχωρίζουν τα υλικά προς ανακύκλωση και τα παραδίδουν στα Κινητά Πράσινα Σημεία.

Πώς λειτουργεί το πρωτοποριακό πρόγραμμα επιβράβευσης για την ανακύκλωση υλικών

Η ADVERTORIAL

ΔΕΗ συμμετέχει στο πρωτοποριακό πρόγραμμα επιβράβευσης της ανακύκλωσης THE GREEN CITY, με την υπηρεσία GreenPass, που εξασφαλίζει ότι όση ποσότητα ενέργειας καταναλώνεται στο σπίτι, τόση ποσότητα παράγεται και δεσμεύεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Συγκεκριμένα, η ΔΕΗ προσφέρει δωρεάν για έναν χρόνο το GreenPass ως επιβράβευση σε όσους μαζέψουν 3.600 πόντους από την ανακύκλωση υλικών στο THE GREEN CITY. Οι 3.600 πόντοι αντιστοιχούν σε μία πολύ μικρή ποσότητα υλικών προς ανακύκλωση (π.χ., 36 κιλά χαρτί ή 12 κιλά πλαστικό ή 3,3 κιλά αλουμίνιο), για να διευκολυνθεί η απόκτηση του GreenPass. Για την ενεργοποίηση του GreenPass, οι πελάτες της ΔΕΗ μπορούν να εξαργυρώσουν τον κωδικό που έχουν λάβει από το THE GREEN CITY στην ενότητα myRewards στο mydei και το mydei app στη σελίδα THE GREEN CITY. THE GREEN CITY: Επιβράβευση της ανακύκλωσης Το THE GREEN CITY προσφέρει άμεσο κέρδος σε όλους τους πολίτες που

ανακυκλώνουν. Οι δημότες διαχωρίζουν τα υλικά προς ανακύκλωση και τα παραδίδουν στα Κινητά Πράσινα Σημεία (βαν), τα οποία πραγματοποιούν προκαθορισμένα δρομολόγια καθημερινά στην Αττική, καθώς και στις Έξυπνες Γωνίες (Έξυπνοι Οικίσκοι και Έξυπνες Νησίδες), δηλαδή σταθερά σημεία όπου ο χρήστης μπορεί να ανακυκλώνει 24/7. Ανάλογα με τον τύπο και το βάρος των υλικών που δίνουν προς ανακύκλωση, κερδίζουν αντίστοιχους πόντους, που μπορούν να εξαργυρωθούν στις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις του προγράμματος. Η πρωτοτυπία του προγράμματος δεν περιορίζεται στα είδη προς ανακύκλωση (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, αλουμίνιο, γυαλί, βρώσιμα έλαια και λίπη, ρούχα, υποδήματα, υφάσματα, ηλεκτρονικός και ηλεκτρικός εξοπλισμός), αλλά στην όλη λειτουργία του, που επικεντρώνεται στη διευκόλυνση του κάθε πολίτη ώστε να ανακυκλώσει εύκολα και στην απτή επιβράβευση της κάθε συμμετοχής στο πρόγραμμα ανακύκλωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν τεθεί οι βάσεις για επέκταση του προγράμματος και σε άλλες πόλεις, εκτός Αττικής. Σε μόλις δύο χρόνια λειτουργίας του προγράμματος πάνω από 200.000 πολίτες έχουν κάνει εγγραφή και, ανακυκλώ-

νοντας, έχουν συμβάλει σε εξοικονόμηση τουλάχιστον 80.898 κιλών CO2 σε χαρτί, που έχει σώσει 7.769 δέντρα και 12.019.100 λίτρα νερού. GreenPass: Το ρεύμα στο σπίτι γίνεται «πράσινο» Η ΔΕΗ είναι ο μεγαλύτερος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η εγκατεστημένη ισχύς των εν λειτουργία Μεγάλων Υδροηλεκτρικών Σταθμών της ανέρχεται σε 3.171 MW, ενώ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Αιολικών, Φωτοβολταϊκών, Μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών και Υβριδικών Σταθμών) είναι της τάξης των 670 ΜW. Το GreenPass είναι η εμπορική ονομασία των εγγυήσεων προέλευσης ηλεκτρικής ενέργειας που έχει παραχθεί από ΑΠΕ και διαθέτει η ΔΕΗ. Αποτελούν τη βεβαίωση της ΔΕΗ ότι για την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει ένα σπίτι, παράγει ισόποση ενέργεια από συγκεκριμένες πιστοποιημένες ΑΠΕ και την έχει δεσμεύσει γι’ αυτό.

7.769 δέντρα έχουν σωθεί από την ανακύκλωση χαρτιού μόλις σε 2 χρόνια εφαρμογής του προγράμματος.

87η ΔΕΘ

?? 83

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Η ΑΓΡΟΤΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ

ροαπαιτούμενο ανάπτυξης της εγχώριας αγροτικής οικονομίας είναι η δημιουργία μιας «πράσινης» εθνικής στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα στον άξονα των επιταγών της κλιματικής κρίσης. Ο εγχώριος πρωτογενής κλάδος χρήζει μετασχηματισμού προκειμένου αφενός να εξασφαλιστεί επισιτιστική επάρκεια, αφετέρου να γίνει βιώσιμη η αγροτική δραστηριότητα. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία ανέδειξε με το πλέον εκκωφαντικό τρόπο το πόσο ευάλωτος είναι ο πρωτογενής κλάδος απέναντι στις γεωπολιτικές εξελίξεις, σε μια συγκυρία κατά την οποία η κλιματική κρίση ανατρέπει εξίσου βίαια τα τελευταία χρόνια τις συνθήκες της αγροτικής δραστηριότητας.

Αναγκαίος ο μετασχηματισμός με μεταρρυθμίσεις δομικού χαρακτήρα του πρωτογενούς αγροτικού τομέα, προκειμένου να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής και να γίνει παράγοντας αντιμετώπισης της επισιτιστικής κρίσης Της Δανάης Αλεξάκη dalexaki@naftemporiki.gr

87η ΔΕΘ

Τα σημερινά δεδομένα Η κλιματική αλλαγή συνδέεται συνήθως με την αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των ακραίων φαινομένων όπως οι πυρκαγιές, οι κυκλώνες, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες. Αυτά μπορούν να καταστρέψουν τη γεωργική παραγωγή, πλήττοντας άμεσα τα αγροτικά εισοδήματα. Άλλες αλλαγές -όπως οι διακυμάνσεις των βροχοπτώσεων ή η υπερθέρμανση του πλανήτη- είναι πιο δύσκολο να γίνουν αντιληπτές, αλλά και πάλι έχουν καταστροφικές επιπτώσεις. Ειδικά η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι σαν ένας σιωπηλός δολοφόνος: οι μέσες θερμοκρασίες αυξάνονται όχι επειδή κάθε μέρα είναι λίγο πιο ζεστή, αλλά επειδή αυξάνεται ο αριθμός των εξαιρετικά ζεστών ημερών. Οι συχνότεροι και μεγαλύτεροι καύσωνες σημαίνουν ότι οι καλλιέργειες εκτίθενται σε επιβλαβείς θερμοκρασίες και, ως εκ τούτου, η γεωργική παραγωγικότητα μειώνεται. Η μείωση της παραγωγικότητας λόγω της αυξημένης θερμότητας κατά τη διάρκεια των καλλιεργητικών περιόδων σε όλο τον κόσμο, σε χώρες με χαμηλό, μεσαίο και υψηλό εισόδημα, που καταγράφεται ήδη, οδηγεί τους παραγωγούς, ιδίως στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, να αλλάζουν καλλιέργειες, παραγωγικές πρακτικές ή ακόμη και να εγκαταλείπουν τη γεωργική δραστηριότητα εξ ολοκλήρου. Σε εγχώριο επίπεδο, ο αγροτικός κλάδος κινείται σε αυτή την τροχιά αναδιαμόρφωσης, η οποία ωστόσο,

μέχρι στιγμής, γίνεται βίαια και καθορίζεται αποκλειστικά από εξωτερικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα οι συνέπειες να εγκυμονούν κινδύνους. Είναι αναγκαιότητα να προωθηθούν μεταρρυθμίσεις δομικού χαρακτήρα, που να έχουν διττή κατεύθυνση: αφενός την εξασφάλιση επάρκειας αγαθών, αφετέρου τη θωράκιση της βιωσιμότητας της αγροτικής δραστηριότητας. Δηλαδή πρέπει και να αυξήσουμε τα προϊόντα που παράγουμε και ταυτόχρονα να εξασφαλίσουμε ότι η αγροτική δραστηριότητα είναι βιώσιμη σε όρους αγοράς. ΚΑΠ και εθνική πολιτική Ο εθνικός φάκελος στο πλαίσιο και της νέας προγραμματικής περιόδου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) εστιάζει για ακόμα μια φορά στη διαχείριση των κονδυλίων, ακόμα και στο πεδίο του «πρασινίσματος» που επιτάσσουν οι επιδερμικές και συνάμα κοστοβόρες ευρωπαϊκές πράσινες πολιτικές from farm to fork. Υπό το Η στοχευμένη πρίσμα αυτό, είναι επιτακτικό επένδυση της να αναπτυχθούν παράλληλες χώρας στον εθνικές πολιτικές οι οποίες θα εγχώριο πρωτοπροσαρμόσουν, μέσω βέλτιστων γενή τομέα είναι πρακτικών, το εγχώριο αγροτικό δεδομένο ότι θα επάγγελμα στις προκλήσεις του φέρει υπεραποσήμερα. Ο πρωτογενής τομέας δόσεις στο εγγύς εμφανίζει σημαντικές ελλείψεις μέλλον. σε επίπεδο «clustering», όπου η ακαδημαϊκή, η επιστημονική κοινότητα, η τεχνολογία και οι αμιγώς ενδιαφερόμενοι παραγωγοί θα μπορέσουν να μπολιάσουν ιδέες και πρακτικές που να εξασφαλίσουν ότι η εγχώρια παραγωγή θα έχει συνέχεια. Αυτό γιατί, με τα υφιστάμενα δεδομένα, η διατήρηση της παραγωγικής δραστηριότητας στο εγγύς μέλλον δεν είναι εξασφαλισμένη και αυτό είναι ένα δεδομένο που πρέπει να γίνει αντιληπτό. Ο όρος της «παθητικής» γεωργίας πρέπει να μπει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και να προωθηθούν στοχευμένες, ανά περιοχή, πρακτικές καλλιέργειας, γιατί το υφιστάμενο μοντέλο που διατηρείται αλώβητο

“

ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ «ΠΡΑΣΙΝΊΣΕΙ» στο πέρασμα του χρόνου καθιστά μη βιώσιμες τις εγχώριες αγροτικές εκμεταλλεύσεις τόσο στο φυτικό όσο και στο ζωικό κεφάλαιο. Ο αγροτικός κόσμος χρήζει ουσιαστικής στήριξης. Η δημιουργία ενός αγροτικού συμφώνου σταθερότητας που να εναρμονίζεται με τη φιλοσοφία όλων των πρακτικών που ακολουθούν διεθνώς οι αγορές για να εξασφαλίσουν τη χρηματοπιστωτική τους συνέχεια πρέπει να γίνει εκ των έσω και όχι να επιβληθεί εν μια νυκτί στο όνομα της διαχείρισης της επισιτιστικής κρίσης, η απειλή της οποίας είναι προ των πυλών. Η ελεύθερη αγορά Ταυτόχρονα, με την ανάδειξη βιώσιμων πρακτικών καλλιέργειας, είναι εξίσου αναγκαίο η εγχώρια αγροτική δραστηριότητα να ακολουθεί τις εξελίξεις της ελεύθερης αγοράς. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ποιότητας που απολαμβάνουν τα εγχώρια αγροτικά προϊόντα δεν αποτελεί πανάκεια, ούτε διαβατήριο εισόδου σε ξένα ράφια. Με την καταναλωτική συμπεριφορά να γίνεται όλο και περισσότερο price sensitive, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο, η ανταγωνιστικότητα των εγχώριων προϊόντων απειλείται καθώς, χωρίς επιχειρηματικά αναπτυξιακά μοντέλα και σχεδιασμούς εξωστρέφειας, ο κλάδος υστερεί σε σχέση με τον ανταγωνισμό, τόσο εντός ευρωπαϊκών αγορών όσο και τρίτων χωρών, οι οποίες θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν καλούνται να προσαρμοστούν στις πράσινες πολιτικές της Κοινότητας. Το κεφάλαιο των εισαγόμενων εισροών εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικότερο σκόπελο στον εγχώριο παραγωγικό κόσμο. Το θετικό αγροτικό ισοζύγιο που εμφανίζει η χώρα τους πρώτους μήνες του έτους είναι τοποθετημένο σε μια γυάλινη οροφή και σε καμία περίπτωση τα νούμερα δεν είναι θωρακισμένα. Τουναντίον το γύρισμα σε αρνητικό πρόσημο ενδέχεται να πραγματοποιηθεί μέσα στους προσεχείς μήνες. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που θα προσφέρουν κίνητρα και εναλλακτικές για μοναδικές καλλιέργειες στην Ελλάδα που θα αναδείξουν την υπεραξία της εγχώριας αγροτικής παραγωγής σε όρους που να γίνονται κατανοητοί στην παγκόσμια αγορά.

Οι οικονομικοί κραδασμοί που προκαλούν στην παγκόσμια αγορά η υφιστάμενη πολυεπίπεδη κρίση (ενέργεια, κόστη παραγωγής, μεταφορές) και τα περιβαλλοντικά ζητήματα, στο πλαίσιο ενός ιδιαίτερα ανταγωνιστικού παγκόσμιου τοπίου, που μεταβάλλεται με υψηλές ταχύτητες, δίνουν το στίγμα για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο πρωτογενής τομέας. Οι πολιτικές που προωθούνται πρέπει να απαντούν σε αυτές τις προκλήσεις και να μην περιορίζονται σε γενικότητες και επαναλαμβανόμενα μοτίβα που δεν έχουν πλέον κανένα αποτύπωμα. Η αγροτική οικονομία δεν αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα αλλά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη συνολική οικονομία. Μια ισχυρή αγροτική οικονομία μπορεί να αποτελέσει όπλο για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, η οποία δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά σε εισερχόμενες επενδύσεις ξένων funds, που εξ ορισμού λειτουργούν με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, που περιλαμβάνουν ακόμα και τη στιγμή της αποεπένδυσης. Η αγροτική Η Ελλάδα έχει οικονομία οφείλει να αντιμετωπιένα κλίμα που στεί με σεβασμό και μακροπρόακόμα μπορεί θεσμο ορίζοντα. Μια χώρα που να υποστηρίξει δεν παράγει είναι καταδικασμένη μια ποικιλόμορνα είναι έρμαιο των καιρών. φη παραγωγή. Ο αγροτικός Οξύμωρο σχήμα πλούτος όμως Δεν νοείται η χώρα να μην έχει παραμένει ανεκεπάρκεια για την εσωτερική μετάλλευτος. κατανάλωση οπωροκηπευτικών, φρούτων, αμνοεριφίων, μελιού κ.τ.λ. και να ανθεί το φαινόμενο των ελληνοποιήσεων. Η Ελλάδα έχει ένα κλίμα το οποίο ακόμα μπορεί να υποστηρίξει μια ποικιλόμορφη γεωργική παραγωγή. Ο αγροτικός αυτός πλούτος της χώρας όμως παραμένει ανεκμετάλλευτος ή έχει τεθεί ήδη στο στόχαστρο ξένων κεφαλαίων, όπως π.χ. συμβαίνει με τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας. Η στοχευμένη επένδυση της χώρας στον εγχώριο πρωτογενή τομέα είναι δεδομένο ότι θα φέρει υπεραποδόσεις στο εγγύς μέλλον και το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι γιατί αυτό δεν έχει ήδη συμβεί

“

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Ενίσχυση εξωστρέφειας σε περιφερειακό επίπεδο Αύξηση της εξαγωγικής δραστηριότητας σημαίνει ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη και η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να εστιάσουμε σε όλες εκείνες τις δράσεις που θα βοηθήσουν ουσιαστικά τη Βόρεια Ελλάδα να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα

Ο Συμεών Διαμαντίδης Πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων, ΣΕΒΕ

87η ΔΕΘ

ι προσδοκίες του ΣΕΒΕ από τη νέα, όπως και από κάθε κυβέρνηση, είναι πάντα πολύ υψηλές. Μέσα από τα κατορθώματα των Ελλήνων εξαγωγέων, αλλά και μέσα από το δικό μας έργο, έχουμε αποδείξει πως ο κλάδος των εξαγωγών αποτελεί τον πιο σημαντικό τομέα για την ελληνική οικονομία, όπως αποτελεί άλλωστε τη βάση και για κάθε υγιή οικονομία. Κι αυτό είναι κάτι που το αντιλαμβάνεται πλέον και η πολιτεία. Ενίσχυση της εξωστρέφειας σημαίνει οικονομική ανάπτυξη. Πάνω σ’ αυτή τη βάση λοιπόν προσδοκούμε σε μία στενή συνεργασία και σε κοινές δράσεις με τη νέα κυβέρνηση, ώστε οι εξαγωγικές επιχειρήσεις να νιώθουν την ασφάλεια και την υποστήριξη που χρειάζονται για να επιχειρούν με επιτυχία στις διεθνείς αγορές. Άλλωστε, ο ΣΕΒΕ ήταν ανέκαθεν ο σημαντικότερος σύμβουλος της πολιτείας σε θέματα εξωστρέφειας. Έχοντας λοιπόν αυτόν τον κρίσιμο και σημαντικό ρόλο, καταθέτουμε συνεχώς στοχευμένες προτάσεις για την επίλυση προβλημάτων, αλλά και την εν γένει ανάπτυξη του κλάδου μας. Μία από αυτές αφορά τις περιφερειακές και ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Αττική, Θεσσαλονίκη και Κόρινθος (λόγω των πετρελαιοειδών) πραγματοποιούν το 75% των ελληνικών εξαγωγών, ενώ οι άλλες 49 περιφερειακές ενότητες μόλις το 25%. Είναι λογικό τα μεγάλα αστικά κέντρα να συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη οικονομική -και εν προκειμένω εξαγωγική- δραστηριότητα, αλλά πρέπει να αναπτυχθεί και η περιφέρεια. Πώς; Με συντονισμένες δράσεις, με ενημέρωση, εκπαίδευση και συμπράξεις. Κι εδώ ερχόμαστε σε ένα δεύτερο πρόβλημα που μας έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως το

τελευταίο διάστημα και για το οποίο συνεργαζόμαστε στενά με την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος. Το ζήτημα της απασχόλησης. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις, και δη εκείνες που βρίσκονται εκτός των αστικών κέντρων, αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα. Σε σχετική έρευνα που κάναμε σε 118 επιχειρήσεις, το 91,5% περιέγραψε ως αρνητική την κατάσταση στην αγορά εργασίας στη χώρα μας, με πολλές επιχειρήσεις να κάνουν ιδιαίτερη μνεία στις δυσκολίες που ενέχει η δραστηριοποίηση στην περιφέρεια. Όλοι αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με τις τρέχουσες εξελίξεις που αφορούν τον υψηλό πληθωρισμό και τα αυξημένα επιτόκια δανεισμού, θα καθορίσουν εν πολλοίς και την πορεία των ελληνικών εξαγωγών. Το 2022 πετύχαμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα από τα προηγούμενα έτη, που μας οδήγησαν στο ρεκόρ των 55 δισ. ευρώ. Σε τοπικό επίπεδο, η Θεσσαλονίκη άγγιξε για πρώτη φορά τα 5,8 δισ. ευρώ σε εξαγωγές, καταγράφοντας αύξηση κατά 37% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, ποσοστό το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 1,6 δισ. ευρώ. Το 2023 ξεκίνησε, επίσης, θετικά, με αύξηση κατά 5,7% στο α’ πεντάμηνο συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2022 για το σύνολο της χώρας. Τους τελευταίους δύο μήνες όμως (Απρίλιος και Μάιος) οι εξαγωγές μειώθηκαν, με κλάδους όπως τα βιομηχανικά και οι πρώτες ύλες να χάνουν τη δυναμική τους. Κι αυτό μας κάνει ιδιαίτερα επιφυλακτικούς στις προβλέψεις μας για το σύνολο του έτους, δεδομένου ότι υπάρχει και πίεση στις τιμές ορισμένων αγαθών που θα επηρεάσουν και

Προσδοκούμε σε μία στενή συνεργασία με τη νέα κυβέρνηση, ώστε οι εξαγωγικές επιχειρήσεις να επιχειρούν με επιτυχία στις διεθνείς αγορές.

την πορεία των εξαγωγών. Συνολικά, ελπίζουμε πως η χρονιά θα κλείσει θετικά με μία αύξηση της τάξης του 3%-5%. Στον ΣΕΒΕ όμως κοιτάμε μακροπρόθεσμα, γι’ αυτό μετριάζουμε τις αντιδράσεις μας τόσο στα θετικά όσο και στα αρνητικά αποτελέσματα. Και η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να εστιάσουμε σε όλες εκείνες τις δράσεις που θα βοηθήσουν ουσιαστικά τη Βόρεια Ελλάδα να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα. Και αυτό περιμένουμε να ακούσουμε στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού. Δηλαδή πώς προχωράει το εξαιρετικά σημαντικό έργο του Thess INTEC, το οποίο θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την προσαρμογή των βορειοελλαδίτικων επιχειρήσεων στις τεχνολογικές καινοτομίες. Ακόμη περισσότερο, περιμένουμε με ανυπομονησία να ακούσουμε για το εμπορευματικό κέντρο Θεσσαλονίκης. Στον ΣΕΒΕ παρακολουθούμε στενά το εν λόγω ζήτημα, διότι είμαστε βέβαιοι πως η υλοποίησή του θα αλλάξει τη θέση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας στον διεθνή επιχειρηματικό χάρτη. Κι αυτό είναι που έχει ανάγκη η περιοχή μας. Έργα που θα αξιοποιούν τη γεωστρατηγική της θέση και τα μοναδικά της χαρακτηριστικά, και θα την επανατοποθετούν στις διεθνείς αλυσίδες αξίας. Και φυσικά, περιμένουμε να ακούσουμε το πώς η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης θα αναβαθμιστεί και θα αποκτήσει τον ρόλο που της αξίζει. Αυτόν του πρωταγωνιστή της επιχειρηματικής σκηνής. Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές όμως, είναι πως όλη η κοινωνία και η επιχειρηματική κοινότητα της Βόρειας Ελλάδας δεν αρκούνται στις εξαγγελίες, αλλά περιμένουν έργα και δράσεις υλοποίησης των εν λόγω εξαγγελιών.

ΑΡΘΡΟ ●

Οι ΜμΕ να μπουν ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης Οι προσδοκίες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για λύσεις από κυβερνητικούς φορείς σε καίρια ζητήματα, όπως το ιδιωτικό χρέος, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση, η μείωση του λειτουργικού κόστους, η ενίσχυση της εξωστρέφειας και η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος

Τ Αναστάσιος Καπνοπώλης Πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης

α τελευταία χρόνια, η ελληνική οικονομία επανέρχεται σε ρυθμούς ανάπτυξης, μετά από μια μακρά περίοδο κρίσης και ύφεσης. Παρά τις αντιξοότητες που προκάλεσαν η πανδημία και η ενεργειακή κρίση, το ΑΕΠ της χώρας μεγεθύνεται με ρυθμό υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ έχει βελτιωθεί αισθητά η εικόνα της Ελλάδας στις αγορές και ευρύτερα στη διεθνή κοινότητα. Η Ελλάδα έχει γίνει πιο φιλική προς την επιχειρηματικότητα. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη βήματα που πρέπει να γίνουν για να αναβαθμίσουν συνολικά την ελληνική οικονομία, αυξάνοντας σημαντικά τις επενδυτικές εισροές. Μέρος των επενδυτικών εισροών θα πρέπει να είναι συνδεδεμένες με την ελληνική μεταποίηση ώστε να υπάρξει ενίσχυση του ΑΕΠ στην περιφέρεια. Στην προσπάθεια αυτή πρωταγωνιστικό ρόλο πρέπει να διαδραματίσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Είναι δεδομένο πως οι ελληνικές και δη οι βορειοελλαδικές επιχειρήσεις, έχοντας καταφέρει, μέσα από διαδοχικές κρίσεις, να χτίσουν αξιοσημείωτες αντοχές και προσαρμοστικότητα, καταγράφουν σημαντικές επιδόσεις. Επιτακτική είναι, κατά συνέπεια, η ανάγκη ενίσχυσης των δυνατοτήτων τους, προκειμένου να συνεχίσουν να αποτελούν βασικό πυλώνα της οικονομίας που δημιουργεί πλούτο και θέσεις εργασίας. Βασικό αγκάθι, το οποίο θα πρέπει κάποια στιγμή να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά και να μην παραμένει στα λόγια και στις καλές προθέσεις, είναι η λύση του προβλήματος του ιδιωτικού χρέους και της πρόσβασης των μικρομεσαίων, κυρίως, επιχειρήσεων στη δανειοδότηση. Είναι αλήθεια πως σε κάποιες περιπτώσεις τα κόκκινα δάνεια αντιμετωπίστηκαν, ωστόσο παραμένει το μεγάλο πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους. Κατά συνέπεια, εξακολουθούν να αποκλείονται πολλές, μικρομεσαίες κυρίως, επιχειρήσεις από τον τραπεζικό δανεισμό. Αναμφίβολα είναι θετικό ότι αυξάνονται τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία

που προσφέρονται μέσω του ΕΣΠΑ και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, που αφορούν δάνεια ρευστότητας επιχειρήσεων, πράσινα συγχρηματοδοτούμενα δάνεια και δάνεια ψηφιακής αναβάθμισης. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης, ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση πολλές ΜμΕ αποκλείονται. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως όσο η οικονομία αναπτύσσεται και η πιστωτική εικόνα των επιχειρήσεων βελτιώνεται, τόσο διευρύνεται και η περίμετρος των επιχειρήσεων που μπορούν να αντλήσουν δάνεια και να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Κατά συνέπεια απαιτείται η συμβολή της πολιτείας προς αυτή την κατεύθυνση. Την ίδια ώρα, έντονο προβληματισμό και παρενέργειες στην καθημερινότητα των επιχειρηματιών δημιουργούν η αύξηση τιμών των πρώτων υλών, η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας και η εκτίναξη του κόστους της ενέργειας. Θα πρέπει να δοθούν λύσεις, καθώς οι υπέρμετρες αυξήσεις οδηγούν στις ανατιμήσεις των προϊόντων, οι οποίες οφείλονται στην άνοδο του κόστους, το οποίο οι επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να απορροφήσουν, μετά από μία δεκαετία αλλεπάλληλων κρίσεων. Ζητούμενο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η εξωστρέφεια. Βάσει των υφιστάμενων στοιχείων, το 50% των ελληνικών εξαγωγών στηρίζεται στο 2% του συνόλου των επιχειρήσεων, δηλαδή σε λιγότερες από 300. Στόχος τόσο της επιχειρηματικής κοινότητας όσο και της πολιτείας θα πρέπει να είναι η ενεργή είσοδος στη «μάχη» περισσότερων επιχειρήσεων και κυρίως πολύ μικρών, μικρών και μικρομεσαίων, οι οποίες δυσκολεύονται

Χρειάζεται στενότερη σύνδεση των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων με τον επιχειρηματικό κόσμο, ώστε να ευνοείται η ανάπτυξη καινοτομιών.

να εφαρμόσουν στρατηγικές εξωστρέφειας, λόγω έλλειψης κατάλληλης τεχνογνωσίας και δεξιοτήτων. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση της πρόσβασης των ΜμΕ σε πληροφόρηση και δίκτυα. Τα παραπάνω είναι ζητήματα για τα οποία περιμένουμε να ακούσουμε λύσεις από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά την ομιλία του από το βήμα της 87ης ΔΕΘ. Επιπρόσθετα κρίσιμα ζητήματα για τον μικρομεσαίο επιχειρηματικό κόσμο είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα όσον αφορά την αναβάθμιση του φορολογικού, θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου, η ψηφιοποίηση των διαδικασιών και η εξάλειψη της γραφειοκρατίας, όπου παραμένει. Επιβεβλημένη είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής, η οποία, όπως φαίνεται από τις δράσεις της κυβέρνησης, αποτελεί για αυτή σημείο αιχμής, καθώς η προσπάθεια αυτή θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα περαιτέρω μείωσης των φόρων στο μέλλον. Χρειάζονται στρατηγικές και κίνητρα για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας σε ομάδες που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα εμπόδια και ανισότητες, όπως είναι οι γυναίκες και οι νέοι, καθώς και σε περιφέρειες με χαμηλή ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Χρειάζεται στενότερη σύνδεση των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων με τον επιχειρηματικό κόσμο, ώστε να ευνοείται η μεταφορά τεχνογνωσίας και η ανάπτυξη καινοτομιών, αλλά και επένδυση στην κατάρτιση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Μέσα από τη συνεργασία με τα επιμελητήρια, που αποτελούν βραχίονα στήριξης των επιχειρήσεων-μελών τους και διαχρονικά συνομιλητή της πολιτείας, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες ώστε να υλοποιηθούν τα παραπάνω, προκειμένου η ελληνική οικονομία να αποκτήσει ποιοτικό προσανατολισμό και η παραγωγική δυναμική και εξωστρέφεια να ενισχυθούν.

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΤΟ ΤΡΊΛΗΜΜΑ Η ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΤΡΟΦΊΜΩΝ Παρά την πλεονεκτική της θέση, λόγω της ανελαστικότητας των δαπανών για τρόφιμα, η εγχώρια βιομηχανία τροφίμων αντιμετωπίζει τρεις προκλήσεις: Ανατιμήσεις, υποχώρηση κατανάλωσης και ανταγωνιστικότητα. Έτσι λοιπόν αναζητά ένα «στέρεο» έδαφος για να κινηθεί Της Δανάης Αλεξάκη dalexaki@naftemporiki.gr

87η ΔΕΘ

λέξη-κλειδί για κάθε βιομηχανία είναι η «σταθερότητα». Η εξασφάλιση ενός σταθερού μακροοικονομικού περιβάλλοντος θα αποτελούσε το καλύτερο «δώρο» για την ανάπτυξη κάθε δραστηριότητας. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, κάθε άλλο παρά στέρεο είναι το «έδαφος» για την εγχώρια βιομηχανία. Ο κλάδος τροφίμων αποτελεί μια «θωρακισμένη» αγορά, καθώς αφορά μη ελαστικές δαπάνες. Τόσο κατά τη δεκαετή ύφεση όσο και κατά την κρίση Covid-19 και την πληθωριστική συγκυρία, τα τρόφιμα αποτελούν την κατηγορία που δέχθηκε τις λιγότερες πιέσεις ή ακόμα και «πριμοδοτήθηκε» συγκρινόμενη με άλλους κλάδους. Ακόμα και μέσα στην έντονα πληθωριστική συγκυρία, η ανελαστικότητα στη δαπάνη των τροφίμων αποτελεί μια «ασπίδα» για την αγορά. Η εγχώρια βιομηχανία τροφίμων αριθμεί περί τις 1.250 επιχειρήσεις, που συνολικά εμφανίζουν τζίρο περί τα 15,5 δισ. ευρώ. Η μέση ελληνική εταιρεία τροφίμων και ποτών είναι μικρή σε μέγεθος και με λίγα επενδυμένα κεφάλαια. Σε αντίθεση με ισχυρούς πολυεθνικούς ομίλους, η

Η καινοτομία είναι ο μόνος τρόπος ώστε η εγχώρια βιομηχανία να απαντήσει στις νέες διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών

διαχείριση παρατεταμένων κρίσεων από οικογενειακές επιχειρήσεις -που απαρτίζουν την πλειονότητα της εγχώριας βιομηχανίας τροφίμων- γίνεται με δυσμενέστερους όρους, καθώς η πίεση σε όρους ρευστότητας, βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας είναι μεγαλύτερη. Σε αυτό το πλαίσιο, το βασικό ζητούμενο για την εγχώρια βιομηχανία τροφίμων τα τελευταία χρόνια είναι να καταφέρει να διατηρήσει επιδόσεις «σταθερότητας» σε ένα έντονα ασταθές και μεταβαλλόμενο περιβάλλον, τόσο σε όρους καταναλωτικών συμπεριφορών όσο και σε γενικότερο μακροοικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Οι τελευταίες προκλήσεις Τα τελευταία χρόνια, η εγχώρια βιομηχανία κλήθηκε να υπηρετήσει τον καταναλωτή ώστε να καταφέρει να θωρακίσει τα μερίδια αγοράς της έναντι των εισαγόμενων προϊόντων, να τονώσει την εξωστρέφειά της ώστε να βρει ανάχωμα στην εγχώρια ύφεση, έπειτα να εξασφαλίσει απρόσκοπτα την τροφοδοσία της αγοράς μέσα σε μια πανδημική κρίση, να αντεπεξέλθει σε αυξημένα μεταφορικά κόστη, να καταφέρει να ισοσκελίσει τις απώλειες από το κλείσιμο

“

του καναλιού HoReCa, καθώς και να ανασυντάξει δυνάμεις Το ανάχωμα όταν επανήλθε η λειτουργία του τουρισμού του. Ύστερα, χωρίς να υπάρχει δεν μπορεί περίοδος χάριτος, άρχισε να να θεωρείται δέχεται πρώτη το ανατιμητικό κύμα, καθώς οι πρώτες και πανάκεια, καθώς δεύτερες ύλες ξεκινούσαν και οι ξένοι επιτο ράλι τους διεθνώς, και σκέπτες εμφαστη συνέχεια να διαχειριστεί νίζουν budget τις διαδοχικές κρίσεις που consciousness προκάλεσε και εξακολουθεί να συμπεριφορές. προκαλεί ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σήμερα ο κλάδος τροφίμων βρίσκεται ενώπιον του τριλήμματος «ανατιμήσεις - υποχώρηση κατανάλωσης - ανταγωνιστικότητα». Αναζητείται η χρυσή τομή Όλοι οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας τροφίμων αναζητούν τη χρυσή τομή, προκειμένου να μπορέσουν να ξεπεράσουν μια συγκυρία που δείχνει ότι θα διατηρήσει χαρακτηριστικά μονιμότητας, αφού τα βασικά κόστη δεν αναμένεται να επιστρέψουν

σε εποχές κανονικότητας, ενώ οι ισορροπίες της κατανάλωσης παραμένουν εύθραυστες, μολονότι, όπως προαναφέρθηκε, σε σχέση με άλλους κλάδους κινείται σε καλύτερα επίπεδα. Το ανάχωμα του τουρισμού δεν μπορεί να θεωρείται πανάκεια, καθώς και οι ξένοι επισκέπτες εμφανίζουν budget consciousness συμπεριφορές. Ώθηση στη διατήρηση του κλαδικού πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα δίνουν τα υψηλά λειτουργικά κόστη στην παραγωγή, ενώ την ίδια στιγμή φρενάρουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών σημάτων εντός και εκτός συνόρων. Το όπλο των προσφορών και των προωθητικών ενεργειών δεν είναι ισχυρό για να αναχαιτίσει την «επέκταση» της ιδιωτικής ετικέτας, η οποία, παρά το γεγονός ότι καταγράφει υψηλές ανατιμήσεις, επιτυγχάνει να διατηρεί την ψαλίδα της τιμής με τα επώνυμα σημαντικά ανοιχτή. Την ίδια στιγμή, οι οικονομίες κλίμακος σε σχέση με τους πολυεθνικούς ομίλους είναι πολύ πιο περιορισμένες για τους εγχώριους παίκτες, που αναγκάζονται να θυσιάσουν κέρδη για να κρατήσουν την κατανάλωση σε βιώσιμα επίπεδα. Ταυτόχρονα, μια ακόμη απειλή που συνδέεται με

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΤΟ ΤΡΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Η επένδυση στην τεχνολογία και την έρευνα είναι απαραίτητη για τον κλάδο

15,5 δισ. περίπου ο ετήσιος τζίρος της βιομηχανίας τροφίμων

5,9 δισ.

η αξία των εξαγωγών της βιομηχανίας τροφίμων & ποτών το 2022. τον υψηλό πληθωρισμό αφορά την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων σημάτων στα διεθνή ράφια. Η διατήρηση του κλαδικού πληθωρισμού σε επίπεδα υψηλότερα από τον ρυθμό πληθωρισμού στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες οδηγεί αναπόφευκτα σε απώλεια ανταγωνιστικότητας. Ανοδικά οι εξαγωγές Οι εξαγωγές του κλάδου τα τελευταία χρόνια κινούνται ανοδικά, με το 2022 να εμφανίζει εξαγωγική δραστηριότητα της εγχώριας βιομηχανίας τροφίμωνποτών αξίας 5,9 δισ. ευρώ καταγράφοντας αύξηση 23,8% σε σχέση με το 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Στο σύνολο των εξαγωγών αγαθών της χώρας, τα μεταποιημένα τρόφιμα και ποτά που εξάγονται αποτέλεσαν το 11,0% το 2022 από 12,1% το 2021. Οι επιδόσεις εξακολουθούν να είναι μικρότερες σε σχέση με τα αντίστοιχα προϊόντα που εξάγουν άλλες χώρες. Ενδεικτική είναι η τοποθέτηση του γενικού διευθυντή του ΙΟΒΕ Νίκου Βέττα, ο οποίος επισημαίνει ότι «είναι δύσκολο να κρατήσεις υψηλούς

87η ΔΕΘ

“

ρυθμούς εξαγωγών όταν τα μακροοικονομικά των αγορώνΟι οικονομίες κλίστόχων που προορίζεις τις μακος για τους εξαγωγές σου επιδεινώνονται». εγχώριους παίΣύμφωνα με τον ίδιο, η ιδέα ότι κτες είναι περιοο πληθωρισμός είναι κάτι καλό γιατί πληθωρίζει τα ιδιωτικά ρισμένες καθώς και δημόσια χρέη και φέρνει αναγκάζονται να μη αναμενόμενα κέρδη στο θυσιάσουν κέρδη Δημόσιο μέσω των αυξήσεων για να κρατήσουν των τιμών και των έμμεσων την κατανάλωφόρων «προσωρινά σίγουρα ση σε βιώσιμα σου "αγοράζει" χρόνο αλλά επίπεδα. μακροπρόθεσμα θα είναι λάθος για την οικονομική πολιτική να στηρίξει πολιτικές πληθωρισμού, γιατί μεγάλο μέρος των νοικοκυριών δεν θα το αντέξει». Στο μεταξύ, ανεξαρτήτως μακροοικονομικών συνθηκών η βιομηχανία τροφίμων καλείται να υπηρετήσει την καινοτομία και να ανταποκριθεί άμεσα στις νέες διατροφικές συνήθειες. Η επένδυση στην τεχνολογία και την έρευνα δεν αποτελεί «ελαστική» δαπάνη για τον κλάδο, ο οποίος

στον άξονα της βιωσιμότητας οφείλει να «απαντά» άμεσα στις ανάγκες που θα δημιουργηθούν. Ο μόνος τρόπος για να «προβλέψει» ή έστω να καταφέρει να προσαρμοστεί άμεσα στις επιθυμίες του μέλλοντος των καταναλωτών περνάει μέσα από την καινοτομία, ενώ μόνο μέσα από αυτή εξασφαλίζεται ένα πλεονέκτημα αξίας σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Οι απαραίτητες παρεμβάσεις Για τη βιομηχανία τροφίμων οι απαραίτητες παρεμβάσεις στην οικονομία, που θα εξασφαλίσουν συνθήκες ανάπτυξης, αύξηση των επενδύσεων και ενίσχυση της εξωστρέφειας, είναι: η απελευθέρωση των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών, η ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων, η διαμόρφωση ενός απλού και σταθερού διοικητικού - φορολογικού πλαισίου, η ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, η άρση των γραφειοκρατικών διαδικασιών αδειοδότησης των επιχειρήσεων, η σταδιακή μείωση των φορολογικών συντελεστών, η ποιοτική και ταχεία απονομή της δικαιοσύνης, η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, και η ψηφιοποίηση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης

ΑΡΘΡΟ ●

Στήριξη στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα Η εφαρμογή πολιτικών ενάντια στο κύμα πληθωριστικών πιέσεων και ανατιμήσεων, καθώς και μια σειρά από ζητήματα, όπως η τόνωση της ρευστότητας και η ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο, πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα της κυβέρνησης απέναντι στους επαγγελματίες της αγοράς

Ω Μιχάλης Ζορπίδης Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης

ς πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης θεωρώ πως προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και των επαγγελματιών, κάτι που δεν έγινε επαρκώς στην προηγούμενη κυβερνητική θητεία, παρά την προσπάθεια που υπήρξε. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να υλοποιηθεί μια σειρά σημαντικών μέτρων. Ξεκινώ με την ανάγκη για μείωση του πληθωρισμού και την εφαρμογή πολιτικών ενάντια στο κύμα ανατιμήσεων, που θα πρέπει να βρεθούν στην κορυφή της κυβερνητικής ατζέντας. Ταυτόχρονα, χρειάζεται προσέλκυση νέων επενδύσεων, αλλά και αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, ώστε να υπάρχει ευχέρεια για μεγαλύτερη κατανάλωση, αλλά και αύξηση της αγοράς υπηρεσιών. Η αντιμετώπιση του προβλήματος ρευστότητας είναι ένα ακόμη βήμα που πρέπει να πραγματοποιηθεί. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει κανόνες στο τραπεζικό σύστημα, ώστε και μέσα από αυτό να ενισχύεται η ρευστότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση και σε δανεισμό αλλά και στα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, στο σύνολό τους. Η εκτίναξη του ιδιωτικού χρέους πρέπει να προβληματίσει κυβέρνηση και πολίτες. Θεωρούμε πολύ σημαντικό να βρεθεί τρόπος ρύθμισης όλων των χρεών προς το Δημόσιο και δυνατότητα ένταξης όλων των επαγγελματιών σε αυτή, καθώς η τελευταία ρύθμιση των 72 και 120 δόσεων είναι για πολύ λίγους, τη στιγμή που ανάλογη ανάγκη έχει πολύ μεγαλύτερος αριθμός επιχειρηματιών.

Αυτό που συνηθίζω να λέω είναι πως στόχος και πρόκληση για κάθε μικρομεσαία επιχείρηση είναι η αύξηση των εσόδων και του τζίρου της, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις πάγιες υποχρεώσεις της, να εξασφαλίζει τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας και να έχει την οικονομική ευχέρεια να πράξει όλα όσα πρέπει για να αναπτυχθεί και να συμβαδίζει με τη σύγχρονη εποχή. Το 2023 βρίσκει τους επαγγελματίες της Θεσσαλονίκης σε μια οικονομική συγκυρία μετά από διαδοχικά «χτυπήματα». Πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρέθηκαν υπερχρεωμένες λόγω των καταστάσεων και όχι από κακοδιαχείριση. Πρέπει να δοθεί η ευκαιρία σε αυτές τις επιχειρήσεις να ανακάμψουν και η κυβέρνηση έχει ευθύνη προς αυτό. Παράλληλα, την εποχή που διανύουμε, πρόκληση και μεγάλο αναπτυξιακό βήμα αποτελεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αυτή είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Από τον πρωθυπουργό αναμένω να ανακοινώσει από το βήμα της 87ης ΔΕΘ πακέτο πολιτικών πρωτοβουλιών για λύση σε όλα τα παραπάνω, τη στιγμή που, όπως έχω ήδη αναφέρει, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις αποτελούν οι πληθωριστικές πιέσεις που δέχονται οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με τις υπέρογκες αυξήσεις τιμών στην ενέργεια και σε όλες τις πρώτες ύλες, που έχουν συμπαρασύρει το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών. Αναμένω, λοιπόν, από τη νέα κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό να ανακοινώσει την

Πρέπει να εξεταστεί σοβαρά η μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα και υπηρεσίες, ώστε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί απέναντι σε γειτονικές χώρες.

εφαρμογή πολιτικών που θα επιφέρουν μείωση τιμών. Αποτελεί ανάγκη να εξεταστεί σοβαρά η μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα και υπηρεσίες, ώστε αυτό να λειτουργήσει ως αντίβαρο στις αυξήσεις, αλλά και για να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί απέναντι σε γειτονικές χώρες που έχουν πολύ χαμηλότερο ΦΠΑ, άρα και πιο ελκυστικές τιμές. Η ετήσια διοργάνωση της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης αποτελεί έναν οικονομικό και πολιτικό θεσμό για ολόκληρη τη χώρα. Τα οφέλη, ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, είναι πάρα πολλά. Από οικονομικής πλευράς, η μεγάλη επισκεψιμότητα σημαίνει γεμάτα ξενοδοχεία και εισερχόμενο χρήμα στη αγορά. Παράλληλα, όλα τα φώτα πέφτουν στην πόλη μας, όπου στρέφεται το πολιτικό ενδιαφέρον, καθώς οι επισκέψεις και ομιλίες των πολιτικών αρχηγών και ειδικότερα οι πρωθυπουργικές εξαγγελίες αποτελούν δεσμεύσεις και ορόσημο για την πολιτική που πρόκειται να εφαρμοστεί σε σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη χώρα ευρύτερα, τους επαγγελματίες, αλλά και ειδικότερα τη Θεσσαλονίκη. Τέλος, κάνω ειδική αναφορά στο πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας που υπάρχει στην πόλη μας και γενικότερα στη Βόρεια Ελλάδα. Η αποβιομηχανοποίηση που έχει υποστεί η Θεσσαλονίκη αποτελεί μέρος του προβλήματος, καθώς σημαίνει χαμένες θέσεις εργασίας, γεγονός που επηρεάζει άμεσα και την αγορά. Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω και το μεγάλο πρόβλημα του παρεμπορίου, το οποίο αποτελεί πλήγμα για το στεγασμένο εμπόριο και τους επαγγελματίες-μέλη του Επιμελητηρίου μας.

87η ΔΕΘ

15 δισ. ευρώ έσοδα σε ετήσια βάση εμφανίζει ο κλάδος των σούπερ μάρκετ.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΤΑ ΣΟΎΠΕΡ ΜΆΡΚΕΤ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΟ «ΠΑΙΧΝΙΔΙ» ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗ Η μετεξέλιξη των σούπερ μάρκετ σε παν-καναλικά σημεία επαφής με τους καταναλωτές, και με την τεχνολογία να ανατρέπει όλα όσα ξέραμε μέχρι τώρα, θα τους προσδώσει πιο ουσιαστικό ρόλο στην καθημερινότητά μας Της Δανάης Αλεξάκη dalexaki@naftemporiki.gr

Η “

Διανύουμε μια περίοδο στην οποία διαμορφώνεται το μέλλον της οργανωμένης λιανικής, η εικόνα της οποίας το 2030 θα είναι σημαντικά διαφοροποιημένη σε σχέση με σήμερα.

87η ΔΕΘ

θεσμική οργάνωση -μετά από 18 έτη απουσίας από τη συλλογική δράση- των αλυσίδων σούπερ μάρκετ μέσα από τη δημιουργία της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ΕΣΕ) αποτελεί μια επιβεβλημένη εξέλιξη στον κλάδο, που τα τελευταία χρόνια διατηρεί έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εγχώρια οικονομία. Πρόκειται για έναν κλάδο που εμφανίζει μια δυναμική εσόδων της τάξεως των 15 δισ. ευρώ απασχολώντας πάνω από 100 χιλιάδες εργαζόμενους και τα τελευταία επτά χρόνια βρίσκεται σε μια παρατεταμένη περίοδο αναδιάρθρωσης, η οποία συντελείται τόσο μέσα από ηχηρές επιχειρηματικές κινήσεις όσο και μέσα από σημαντικές αναπτυξιακές επενδύσεις. Το ξέσπασμα της κρίσης Covid-19 αποτέλεσε μια περίοδο κατά την οποία οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά επέδειξαν ταχύτατα αντανακλαστικά, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη τροφοδοσία της αγοράς, αφήνοντας πίσω ισχυρές αγορές και παίκτες, όπως π.χ. τη Βρετανία, όπου οι καταναλωτές βρέθηκαν αντιμέτωποι με άδεια ράφια. Η πρόκληση της πανδημίας ήταν μεγάλη και η επιτυχής διαχείριση της πρωτοφανούς αυτής συνθήκης έδωσε στο εγχώριο grocery μια παραπάνω αίγλη, αλλά κυρίως μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για το μέλλον. Μετά το πέρας της υγειονομικής κρίσης, ο κλάδος εισήλθε εκ νέου στον αστερισμό των εξαγορών, με το

«μεσαίο» ράφι να βρίσκεται στο επίκεντρο των επεκτατικών σχεδιασμών των ισχυρότερων παικτών. Επεκτατική στρατηγική Ταυτόχρονα με τις «επεκτατικές» στρατηγικές, η φιλοσοφία που διέπει την πλειονότητα του top 10 της οργανωμένης λιανικής τα τελευταία χρόνια κινείται στον άξονα των ισχυρών επενδύσεων. Κεφάλαια που προσεγγίζουν τα 300 εκατ. ευρώ ετησίως κατευθύνονται στην ενίσχυση των δικτύων καταστημάτων, ενώ εάν προσμετρηθούν και οι επενδύσεις που αφορούν την εφοδιαστική αλυσίδα, τα ηλεκτρονικά καταστήματα και την ενεργειακή αυτονομία τότε το τελικό νούμερο αυξάνεται σημαντικά. Οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία διαμορφώνεται το μέλλον του κλάδου της οργανωμένης λιανικής, η εικόνα της οποίας το 2030 θα είναι σημαντικά διαφοροποιημένη σε σχέση με σήμερα. Τα σούπερ μάρκετ μετεξελίσσονται σε παν-καναλικά σημεία επαφής με τους καταναλωτές και με τη στήριξη της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να αποκτήσουν ακόμα πιο ουσιαστικό ρόλο στην καθημερινότητα, προσφέροντας υπηρεσίες που ξεπερνούν την κάλυψη βασικών μη ελαστικών δαπανών. Οι λιανέμποροι καλούνται να τηρήσουν αυτή τη νέα «υπόσχεση» που έχει δημιουργήσει η ζήτηση του μέλλοντος και υπό το

πρίσμα αυτό, οι κυρίαρχες τάσεις παγκοσμίως για τις επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανικού εμπορίου ειδών παντοπωλείου είναι: η εισχώρηση της εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, όπως το metaverse, η υιοθέτηση λύσεων τεχνητής νοημοσύνης, η αυτόνομη παράδοση των προϊόντων, οι συνεργασίες και τα οικοσυστήματα μεταξύ των επιχειρήσεων, καθώς και ο σχεδιασμός της εφοδιαστικής αλυσίδας επόμενης γενιάς. Πρόκειται λοιπόν για έναν ιδιαίτερα σημαντικό κλάδο στην εγχώρια οικονομία, ο οποίος επιδιώκει πλέον να αναλάβει ακόμα έναν ρόλο, αυτόν του κοινωνικού εταίρου στον δημόσιο διάλογο με την πολιτεία. Προς αυτή την κατεύθυνση, η ατζέντα που διαμορφώνει η ΕΣΕ για την «επίσημη» πρώτη παρουσίασή της, που δρομολογείται για τα μέσα Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει σημαντικά ζητήματα τα οποία δεν περιορίζονται μονάχα στο στενό κλαδικό επίπεδο, αλλά έχουν ένα ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα. Εξάλλου πρόκειται για έναν κλάδο που συμπεριλαμβάνεται στους μεγαλύτερους εργοδότες της χώρας. Άτυπες επαφές Κατά το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου τα μέλη της ΕΣΕ ξεκίνησαν έναν πρώτο κύκλο άτυπων επαφών με εκπροσώπους των υπουργείων Ανάπτυξης και Εργασίας, καθώς και με σημαντικούς ανεξάρτητους φορείς, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού και το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, προκειμένου να γνωστο-

>100 χιλιάδες εργαζόμενοι απασχολούνται στις αλυσίδες της οργανωμένης λιανικής.

ποιήσουν τη σύστασή της και να θέσουν επί της αρχής την προσδοκία να συμμετάσχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η προσδοκία της Ένωσης είναι συγκεκριμένη και αφορά τη συμμετοχή της στον δημόσιο διάλογο στην κατεύθυνση της ανάδειξης βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης ζητημάτων που αποτελούν προτεραιότητα για την κοινωνία, όπως π.χ. ο ισχυρός κλαδικός πληθωρισμός, αλλά και να επισημάνει στρεβλώσεις που διέπουν τα ρυθμιστικά πλαίσια που δυσκολεύουν και επιβαρύνουν σημαντικά τις επιχειρήσεις. Η πανδημία και οι δυσαρμονίες που προκάλεσε στην αγορά επέβαλαν την επιβολή των πρώτων περιοριστικών μέτρων σε ό,τι αφορά τιμές και ποσότητες. Ήταν η περίοδος που το αρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης πήρε «θέση» στη ρύθμιση της αγοράς, την οποία «διεύρυνε» αμέσως μετά για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Ωστόσο, στην πράξη η εφαρμογή των κρατικών παρεμβάσεων και άλλων νομοθετικών μέτρων δημιουργούν αρκετές αγκυλώσεις, καθιστώντας μη αποτελεσματικά τα μέτρα. Προτεραιότητες Πιο συγκεκριμένα, τα θέματα που τίθενται σε προτεραιότητα από την ΕΣΕ προς διαπραγμάτευση με την πολιτεία από τις αρχές του φθινοπώρου αφορούν:  Τον πληθωρισμό και κυρίως τα θέματα που έχουν ανακύψει για τις επιχειρήσεις του κλάδου από την εφαρμογή του «καλα-

θιού του νοικοκυριού».  Την παράταση έως το τέλος του έτους της ρύθμισης που θέτει περιορισμούς στα περιθώρια κέρδους των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.  Την ανάπτυξη ενός ρυθμιστικού πλαισίου που να επιτρέπει στην αγορά να λειτουργεί χωρίς κρατικές παρεμβάσεις, ενώ στις περιπτώσεις που θεωρείται επιτακτική η κρατική παρέμβαση να υπάρχει η δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων, καθώς η αγορά έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα προ τετελεσμένου και αναγκάζεται να προσαρμοστεί σε νέα μέτρα, τα οποία ωστόσο δεν έχουν σχεδιαστεί με τρόπο που να μπορεί να αναπτυχθεί.  Εργασιακά ζητήματα, όπως εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας, που ο τρόπος που σήμερα αναπτύσσεται είναι ιδιαίτερα γραφειοκρατικός και προκαλεί μεγαλύτερη σύγχυση στις επιχειρήσεις, αλλά και υψηλότερο κόστος. Εξίσου σημαντικό κεφάλαιο στα εργασιακά ζητήματα είναι η αδυναμία στελέχωσης σε «ειδικότητες» στη λιανική βασικών καταναλωτικών προϊόντων και η αναγκαιότητα να δοθούν κίνητρα ώστε να καταστεί περισσότερο ελκυστική στους εργαζόμενους.  Το πάγιο αίτημα του κλάδου οι εταιρείες του να δικαιούνται να ενταχθούν σε προγράμματα χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ τα οποία αφορούν επενδύσεις σε υποδομές - το ενδιαφέρον του κλάδου εστιάζεται πρωτίστως στις υποδομές των logistics.

 Την αντιμετώπιση των σοβαρών καθυ-

στερήσεων σε ό,τι αφορά την επικείμενη εφαρμογή του νόμου σχετικά με την εγγυοδοσία για την ανακύκλωση των πλαστικών και γυάλινων φιαλών και των αλουμινένιων κουτιών (DRS).  Την προστασία των επιχειρήσεων του κλάδου από το υψηλό ενεργειακό κόστος, ένα θέμα που ανησυχεί τόσο τις εμπορικές όσο και τις παραγωγικές επιχειρήσεις, δεδομένου ότι η προοπτική των επιδοτήσεων είναι εξαιρετικά βραχεία.  Την αύξηση του κόστους του χρήματος, που προβληματίζει γενικότερα την επιχειρηματική κοινότητα μετά τις απανωτές αυξήσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ, στο πλαίσιο της αντιπληθωριστικής πολιτικής της. Απαραίτητη και αναγκαία «Η σύσταση συλλογικού οργάνου που να προάγει τον υγιή και παραγωγικό διάλογο με την πολιτεία και τα θεσμικά της όργανα είναι απαραίτητη και κρίθηκε αναγκαία τα τελευταία χρόνια», αναφέρεται στην ανακοίνωση ίδρυσης της ΕΣΕ, ενώ μέσα από τις δράσεις και παρεμβάσεις της η ΕΣΕ δηλώνει ότι θα επιδιώξει, μεταξύ άλλων, να κινητοποιεί την πολιτεία να λαμβάνει μέτρα για την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων, να δίνει κίνητρα για επενδύσεις και να διευκολύνει τις διαδικασίες προσέλκυσης και απασχόλησης ανθρώπινου δυναμικού, με στόχο την καλύτερη δυνατή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας

“

Περίπου 300 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις για την επέκταση και ανανέωση του δικτύου των καταστημάτων διέθεσε η πλειονότητα του top 10 της οργανωμένης λιανικής τα τελευταία χρόνια.

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Μια νέα εποχή με ανοδική πορεία για τη Θεσσαλονίκη Με ενισχυμένη δυναμική, η νύμφη του Θερμαϊκού συνεχίζει να εξελίσσεται ως κόμβος επενδύσεων και μεγάλων έργων, με νέες εμβληματικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες να ενισχύουν την εικόνα της ως έδρας ψηφιακού μετασχηματισμού για την ευρύτερη περιοχή

Μ Νικόλαος Μπακατσέλος Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου

87η ΔΕΘ

ε τη διοργάνωση της 87ης ΔΕΘ τα φώτα στρέφονται πάλι στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη ζωντανή, με χαρακτήρα και πλούσια ιστορία στην καρδιά των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης. O ετήσιος θεσμός της ΔΕΘ είναι διαχρονικά βαθιά συνδεδεμένος με την πόλη και, πέρα από την παρουσίαση των τελευταίων τεχνολογικών και επιχειρηματικών τάσεων, προτάσεων και πρωτοβουλιών, παραδοσιακά περιλαμβάνει και τις ετήσιες εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Παράλληλα, όμως, πρόκειται ίσως και για μια λαμπρή ευκαιρία να αναλογιστούμε μέσα από την έκθεση το πολύπλοκο παρελθόν της Θεσσαλονίκης και να εστιάσουμε στις επιδιώξεις και το σχέδιό μας για ένα νέο ευοίωνο μέλλον με όρους μακροχρόνιας και βιώσιμης ανάπτυξης. Ομολογουμένως το τελευταίο διάστημα η Θεσσαλονίκη είναι συνώνυμη της προόδου και της ανάπτυξης. Δεν πρόκειται, άλλωστε, για μια τυχαία πόλη. Από την ίδρυσή της έως σήμερα, η Θεσσαλονίκη δεν έχασε ποτέ την οικονομική και τη στρατηγική της σημασία, ούτε και επισκιάστηκε από κάποια άλλη γειτονική πόλη. Και παρόλο που οι συνθήκες διαρκώς αλλάζουν και η πόλη κατά καιρούς χάνει προσωρινά την αίγλη της, η Θεσσαλονίκη και οι κάτοικοί της πάντα στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Η Θεσσαλονίκη παίζει πρωταγωνιστικό

ρόλο στη μεταπανδημική εποχή. Με νέα, ενισχυμένη δυναμική, η πόλη συνεχίζει να εξελίσσεται ως κόμβος επενδύσεων και μεγάλων έργων, με νέες εμβληματικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες να ενισχύουν την εικόνα της πόλης ως έδρας ψηφιακού μετασχηματισμού για την ευρύτερη περιοχή και μαγνήτη νέων δεξιοτήτων. Ολοένα και περισσότεροι επενδυτικοί κολοσσοί επιλέγουν τη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας πληθώρα νέων θέσεων εργασίας. Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνει την πολιτική βούληση για προώθηση μιας φιλοεπενδυτικής πολιτικής και καθρεφτίζει μια Ελλάδα που ξεπερνάει επίμονα εμπόδια και μετατρέπεται σε όαση μεγάλων επενδύσεων, με τη Θεσσαλονίκη να αποτελεί έδρα επιχειρηματικότητας, ανάπτυξης και καινοτομίας. Και μετά τις πρόσφατες εθνικές εκλογές, η πόλη προχωρά με ένα μελετημένο, ακέραιο σχέδιο με έντονο αναπτυξιακό πρόσημο που περιλαμβάνει αποφασιστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, δημοσιονομική εξυγίανση, οικονομία ανάπτυξης, στήριξη της επιχειρηματικότητας, πράσινη ανάπτυξη και ένα νέο παραγωγικό μοντέλο με όπλα την τεχνολογία και την καινοτομία. Έπειτα από μια πολυετή οικονομική κρίση και την πανδημία που ακολούθησε, η Θεσσαλονίκη προσβλέπει σε μια νέα εποχή με καλύτερες συνθήκες ζωής για όλους, με σειρά μεγάλων έργων υποδομής που σε πολλές περιπτώσεις καθυστερούσαν επί δεκαετίες, καθώς και πρόσθετες παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν τη λειτουργικότητά της και την καθημερινότητα όλων, με τελικό στόχο την

Ολοένα και περισσότεροι επενδυτικοί κολοσσοί παγκόσμιας εμβέλειας επιλέγουν τη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας πληθώρα νέων θέσεων εργασίας.

περαιτέρω αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της περιοχής. Η 87η ΔΕΘ, που ανοίγει και φέτος τον Σεπτέμβριο τις πύλες της, οφείλει να αποτελεί αρωγό, να συμβαδίζει με την ανοδική πορεία της Θεσσαλονίκης της νέας εποχής. Δίνοντας, όπως κάθε χρόνο, ενεργά το «παρών», υποστηρίζοντας την ελληνική επιχειρηματικότητα και ενισχύοντας τις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ, το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο χαιρετίζει και τη φετινή διοργάνωση της ΔΕΘ, που φιλοδοξεί να αποτελέσει ξανά το κορυφαίο θεσμικό εκθεσιακό γεγονός της νοτιοανατολικής Ευρώπης που μας αξίζει. Μια διοργάνωση που αναδεικνύει και προβάλλει τη Θεσσαλονίκη με τρόπο ουσιαστικό, που δημιουργεί την κατάλληλη πλατφόρμα για νέες επιχειρηματικές συμφωνίες και επενδύσεις, που προσελκύει πληθώρα επισκεπτών στη Βόρεια Ελλάδα και παρέχει στην τοπική αγορά την αναγκαία ένεση ρευστότητας. Μια ηχηρή διαφήμιση του τεχνολογικού κέντρου της νοτιοανατολικής Ευρώπης και του επιχειρηματικού κόμβου και ενεργειακού hub της Μεσογείου, που μπορεί και πρέπει να είναι η Θεσσαλονίκη. Αλλά και ένας βαρυσήμαντος θεσμός που ολοένα εξελίσσεται και αναβαθμίζεται ως μέρος μιας βιώσιμης πολυπολιτισμικής πόλης του 21ου αιώνα, με υποδομές και παροχές για πολίτες και επισκέπτες.

ΑΡΘΡΟ ●

Η Βόρεια Ελλάδα διευρύνει τον επενδυτικό της ορίζοντα Το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο θα σταθεί αρωγός τόσο της ελληνικής κυβέρνησης στην προσπάθειά της να μαγνητίσει νέους κεφαλαιακούς πόρους για τη χώρα, όσο και του γερμανικού επιχειρείν που σήμερα αναζητεί νέες επενδυτικές ευκαιρίες εκτός συνόρων

Ε Βασίλειος Γούναρης Πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου

να από τα σημαντικότερα - ανταγωνιστικότερα πλεονεκτήματα της Βορείου Ελλάδος είναι η γεωγραφική, γεωπολιτική της θέση. Ο νοητός - αδιάκοπος οριζόντιος άξονας που διατρέχει την Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη δημιουργεί ένα φυσικό, ένα νοητό όριο προς τον Νότο για την Ευρώπη, ένα σύνορο το οποίο λειτουργεί ως «πύλη», εμπορική και επενδυτική, από και προς την Ασία, καθώς και την Αφρική. Η θέση αυτή της Βόρειας Ελλάδας από μόνη της προσδίδει στην περιοχή μεγάλη οικονομική υπεραξία. Μια υπεραξία που ήδη αποτυπώνεται μερικώς σε σχετικά μεγέθη και που σε κάθε περίπτωση τις επόμενες δεκαετίες θα προσδώσει στο επιχειρείν και στους κατοίκους αυτής της περιοχής ισχυρότερη της σημερινής ώθηση ανάπτυξης. Εξάλλου, ήδη διαπιστώνουμε ένα δυναμικά εξελισσόμενο επενδυτικό ρεύμα προς τη Βόρεια Ελλάδα, το οποίο εντείνεται τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την έξοδο της χώρας από την πολυετή κρίση χρέους. Κλάδοι οι οποίοι σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες, την έρευνα και ανάπτυξη, τις τηλεπικοινωνίες, την πληροφορική και τον προγραμματισμό, τα logistics και τα data centers, κερδίζουν υψηλό διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Ανάλογη κινητικότητα καταγράφεται και σε άλλους μεγάλους τομείς της οικονομίας, όπως η ενεργειακή αγορά που αποτελεί σημείο αιχμής για τη μετάβαση της χώρας στην πράσινη ανάπτυξη. Μεγάλη επενδυτική ώθηση προσφέρει και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης, που χρηματοδοτεί δράσεις οι οποίες δίνουν

τη δυνατότητα στην ευρύτερη περιοχή της Βορείου Ελλάδος να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, όπως αυτά επιβάλλονται από την απολιγνιτοποίηση της χώρας. Πεδίο έντονης επενδυτικής δραστηριότητας χαρακτηρίζεται και ο τομέας των υποδομών, με τους οδικούς άξονες, το σιδηροδρομικό δίκτυο και τα λιμάνια να απορροφούν κεφάλαια πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, που είναι βέβαιο ότι θα μετατρέψουν τη Βόρεια Ελλάδα σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό διαμετακομιστικό κέντρο. Μέσω της Βορείου Ελλάδος η χώρα έχει επίσης την ευκαιρία να δημιουργήσει έναν εξαιρετικά ευέλικτο, πλήρως εξοπλισμένο και με όλες τις τεχνολογικές υποδομές «προθάλαμο» διακίνησης εμπορευμάτων από και προς την ευρύτερη βαλκανική χερσόνησο. Η ελληνική οικονομία, εξάλλου, όντας περισσότερο εξελιγμένη και εμφανώς πιο ισχυρή και προηγμένη έναντι των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών, μπορεί να υποστηρίξει αυτό το εγχείρημα. Για την Ευρώπη και ειδικότερα για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως και για την περιοχή των Βαλκανίων, η Βόρεια Ελλάδα αποτελεί μια ισχυρή γεωγραφική βάση ανάπτυξης του εμπορίου και του δευτερογενούς τομέα, καθώς και των νέων - προηγμένων τεχνολογικών υπηρεσιών. Σήμερα, στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης καταγράφεται έντονη επενδυτική δράση. Οι εν λόγω Περιφέρειες έχουν όλες τις προοπτικές με τα χρόνια να κερδίσουν τους στρατηγικούς τους στόχους, μαγνητίζοντας νέα διεθνή κεφάλαια.

Η Γερμανία παραμένει στην πρώτη θέση ως εθνικός επενδυτής για την Ελλάδα, με μερίδιο 18,3% επί των συνολικών ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.

Η γερμανική οικονομία αναγνωρίζει εμπράκτως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Βορείου Ελλάδος, με τους Γερμανούς επενδυτές να επενδύουν τα τελευταία χρόνια σημαντικά κεφάλαια στην ενεργειακή αγορά, τις νέες τεχνολογίες, τα data centers και το εμπόριο. Είναι βέβαιο ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί, το πιθανότερο θα ενταθεί, τα επόμενα χρόνια και το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο θα σταθεί αρωγός τόσο της ελληνικής κυβέρνησης στην προσπάθειά της να μαγνητίσει νέους κεφαλαιακούς πόρους για τη χώρα, όσο όμως και του γερμανικού επιχειρείν που σήμερα αναζητεί νέες επενδυτικές ευκαιρίες εκτός γερμανικών συνόρων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη Νότια Ευρώπη. Το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο δεκαετίες τώρα στηρίζει ανάλογες προσπάθειες με μεγάλη επιτυχία και θα επιμείνει προς την ίδια κατεύθυνση, γνωρίζοντας ότι τα οφέλη είναι σημαντικά όχι μόνο για την ελληνική, αλλά και για τη γερμανική οικονομία. Από το διαρκώς εντεινόμενο επενδυτικό «κρεσέντο» είναι βέβαιο ότι δεν θα λείψει κανείς, ιδιαίτερα η Γερμανία που παραμένει παραδοσιακός - στρατηγικός επενδυτικός εταίρος της Ελλάδας. Μάλιστα, κατά τα έτη 2021, 2022 και 2023 Ελλάδα και Γερμανία διευρύνουν τη στενή και προνομιακή εμπορική τους σχέση, με τη Γερμανία να παραμένει -βάσει στοιχείων του 2021- στην πρώτη θέση ως εθνικός επενδυτής για την Ελλάδα, με 6,8 δισ. ευρώ συνολικές καθαρές άμεσες επενδύσεις και μερίδιο 18,3% επί των συνολικών ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.

87η ΔΕΘ

ΑΡΘΡΟ ●

Περαιτέρω ισχυροποίηση του brand name «Ελλάδα» Έχοντας επιτύχει ένα δυναμικό rebranding την τελευταία τετραετία και εν αναμονή της απόκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, το στοίχημα για την ελληνική κυβέρνηση είναι να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις που έχει μπροστά της

H Άννα Καλλιάνη Πρόεδρος του Ελληνοβρετανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου

87η ΔΕΘ

έναρξη της επιχειρηματικής περιόδου που παραδοσιακά σηματοδοτείται με τη ΔΕΘ, αποτελεί όχι μόνο χρονική στιγμή εξαγγελιών της κυβέρνησης, αλλά και ευκαιρία για την επιχειρηματική κοινότητα να αξιολογήσει τις δράσεις της, προχωρώντας στην υλοποίηση των μελλοντικών πλάνων της. Το 2023 χαρακτηρίζεται από αντιθέσεις, διεθνείς προκλήσεις και δυναμικούς γεωπολιτικούς συσχετισμούς που επηρεάζουν ουσιωδώς τις οικονομίες, οδηγώντας, μεταξύ άλλων, στην αύξηση του πληθωρισμού και την επίμονη διατήρηση σε υψηλά επίπεδα των τιμών των προϊόντων, στις διαταραχές των εφοδιαστικών αλυσίδων, στην αβεβαιότητα του ενεργειακού κόστους. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, και έχοντας περάσει και την πανδημία, η Ελλάδα έχει κατορθώσει τα τελευταία τέσσερα έτη να αντιστρέψει την αρνητική εικόνα που την ακολουθούσε πολλά χρόνια και να επανέλθει στο διεθνές προσκήνιο έχοντας επιτύχει ένα δυναμικό rebranding, όπως θα αναφέραμε με όρους marketing. Ένα δύσκολο rebranding, που είναι αποτέλεσμα στρατηγικού σχεδιασμού, συστηματικής προσπάθειας από πλευράς κυβέρνησης, υλοποίησης μιας σειράς πολυεπίπεδων μεταρρυθμίσεων. Η αντίληψη για τη χώρα μας διεθνώς είναι ένα success story, τη στιγμή που μερικά χρόνια πριν ζήσαμε μία δεκαετία παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και η Ελλάδα διεθνώς θεωρούνταν ένα χρεοκοπημένο ευρωπαϊκό κράτος. Σήμερα έχουμε φθάσει -ίσως και τη χρονική στιγμή έκδοσης του παρόντος ένθετουλίγο πριν από την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα, εξέλιξη που θα συνεισφέρει ουσιωδώς στην προσέλκυση διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων, χωρίς ωστόσο να εφησυχάζουμε, καθώς θα κληθούμε ως χώρα να συγκρινόμαστε με την ελκυστικότητα των επιχειρηματικών ευκαιριών διεθνώς στο επίπεδο των πιο ανεπτυγμένων χωρών.

Έχοντας εξασφαλίσει την πολιτική σταθερότητα μετά τις πρόσφατες εθνικές εκλογές, αντιλαμβανόμαστε ακόμη περισσότερο την ευθύνη όλοι μας να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο περαιτέρω ισχυροποίησης του brand name Ελλάδα - διαδικασία που είναι συνεχής. Με επιμονή, μετριοπάθεια και ωριμότητα να προχωρήσουμε ακόμη πιο δυναμικά στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και διατηρήσιμου παραγωγικού μοντέλου για τη χώρα μας, που θα της επιτρέψει να διεκδικήσει ένα σημαντικό θετικό αποτύπωμα διεθνώς και να προσφέρει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στις επόμενες γενιές. Όπως έχουν επισημάνει καταξιωμένοι οικονομολόγοι, στην κοινωνία, πέρα από τις παραδοσιακές οικονομικές δυνάμεις, πρέπει να υπάρχει η αίσθηση του «fairness», ώστε να διατηρηθεί και να ισχυροποιηθεί η θετική άποψη που μπορεί να έχουν οι πολίτες είτε για μία επιχείρηση είτε για το ίδιο το κράτος. Έστω και αν το εξωγενές διεθνές περιβάλλον ήταν δυσμενές, οι ελληνικές επιχειρήσεις έδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα όχι μόνο για να επιβιώσουν, αλλά για να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, αποκτώντας έναν πιο εξωστρεφή προσανατολισμό, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες από τη βελτίωση του εσωτερικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, η απαιτούμενη μετάβαση σε ένα πιο ψηφιοποιημένο περιβάλλον αποτέλεσε έναυσμα για την επίσπευση ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών που οδήγησε στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Οι ευκαιρίες παρουσιάστηκαν και αξιοποιούνται σε μία σειρά από κλάδους, ενδεικτικά στην ενέργεια, την αγροδιατροφή, τα φάρμακα,

Ως Ελληνοβρετανικό Επιμελητήριο στοχεύουμε στην ενίσχυση των ήδη δυνατών επιχειρηματικών δεσμών μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ελλάδας.

τον τουρισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα, τις νέες τεχνολογίες και όχι μόνο. Σίγουρα δεν ζούμε σε μία ιδανική κοινωνία. Αναγνωρίζουμε τις παθογένειες της χώρας μας και η συνεχής μείωσή τους πρέπει να αποτελεί επιδίωξη. Είναι ευκαιρία να ακολουθήσει η Ελλάδα μία μακροπρόθεσμη στρατηγική, η οποία δυναμικά να μετεξελίξει την οικονομία της, αλλά και να ισχυροποιήσει τη θέση της διεθνώς στην εξωτερική της πολιτική και την ενεργό συμμετοχή της σε διεθνείς οργανισμούς. Οι πολίτες και οι μικρομεσαίες ιδιαίτερα επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν μία σειρά από προκλήσεις με επίκεντρο την αύξηση του κόστους, των τιμών, τη μείωση της αγοραστικής δύναμης, τις αβεβαιότητες από τις διεθνείς εξελίξεις. Το στοίχημα για την κυβέρνηση είναι να επιλύσει αυτές τις δύσκολες εξισώσεις και να δρομολογήσει ενίσχυση της ευημερίας της κοινωνίας. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης και στην επίσπευση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων, όχι μόνο για την αίσθηση του δικαίου και της ασφάλειας στους πολίτες, αλλά και για τη δημιουργία ενός ακόμη πιο φιλικού, ανταγωνιστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η δε έμφαση στην ενθάρρυνση της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της ευρύτερης παιδείας θα αποτελεί εργαλείο για το μέλλον για όλες τις ηλικίες, που θα πλαισιώσουν τη μετεξέλιξη της εργασίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πολιτισμός και η παράδοση που ακολουθούν την ιστορία της χώρας μας αποτελούν γνώμονα και για το μέλλον. Ως Ελληνοβρετανικό Επιμελητήριο, ένας από τους κύριους στόχους μας αποτελεί όχι μόνο να ενισχύσουμε περαιτέρω τους ήδη δυνατούς επιχειρηματικούς δεσμούς μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ελλάδας, αλλά και να αποτελούμε «πρεσβευτή» της χώρας μας στο εξωτερικό, ως ένας δίαυλος επικοινωνίας και συνεργασίας των δύο χωρών.

ΑΡΘΡΟ ●

Διεύρυνση των ήδη ισχυρών ελληνοϊταλικών σχέσεων Με την Ιταλία να αποτελεί διαχρονικά τον σημαντικότερο οικονομικό εταίρο της Ελλάδας, η χώρα μας φέρεται να διαθέτει γερά θεμέλια για μια δυναμική πορεία ανάπτυξης, αρκεί να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες τόσο στην ενέργεια όσο και σε άλλους εξαγώγιμους κλάδους

Η Ιωάννης Τσαμίχας Πρόεδρος του Ελληνοϊταλικού Επιμελητηρίου

ισχυρή ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2022, πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, και οι προβλέψεις της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ανάπτυξη 2,4% για το 2023, εν αναμονή και της πολυπόθητης επενδυτικής βαθμίδας, επιτρέπουν μια αχτίδα ελπίδας ότι η ελληνική οικονομία θα βρεθεί επιτέλους σε ρυθμό κανονικότητας, σε πείσμα των διεθνών πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων. Με την Ιταλία να είναι διαχρονικά ο σημαντικότερος οικονομικός εταίρος της Ελλάδας και η κορυφαία αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές, το έδαφος για περαιτέρω διεύρυνση των ελληνοϊταλικών οικονομικών σχέσεων είναι ιδιαιτέρως εύφορο. Η Ελλάδα και η Ιταλία, άλλωστε, συνδέονται διαχρονικά με στενούς ιστορικούς, πολιτιστικούς και οικονομικούς δεσμούς. Εν έτει 2023, οι ελληνοϊταλικές επιχειρηματικές σχέσεις δείχνουν σταθερότητα, αλλά και προοδευτικά τάση διεύρυνσης, με την Ιταλία να αποτελεί τον κυριότερο εξαγωγικό προορισμό των ελληνικών προϊόντων μεταξύ των πρώτων 100 εξαγωγικών προορισμών εδώ και δεκαετίες. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών, βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνεται ότι η Ιταλία και για το 2022 αποτέλεσε τον Νο 1 προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, μπροστά από τις Γερμανία, Κύπρο, Τουρκία και ΗΠΑ. Εν

αναμονή της ανάλυσης για το 2023, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ιταλία θα παραμείνει και τη φετινή χρονιά -και για πολλές ακόμαο Νο 1 προορισμός των ελληνικών εξαγωγικών προϊόντων. Στο πλαίσιο αυτό, το Ελληνοϊταλικό Επιμελητήριο Αθήνας εργάζεται για περισσότερες από έξι δεκαετίες με σκοπό τη διεύρυνση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, συμβάλλοντας στην υλοποίηση νέων επενδύσεων, αποτελώντας τον πλέον αξιόπιστο συνεργάτη των ιταλικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά και των ελληνικών που σχεδιάζουν να επεκταθούν στην ιταλική αγορά. Σήμερα, αριθμεί πάνω από 1.000 μέλη και μέσω της Ένωσης Ιταλικών Εμπορικών Επιμελητηρίων δίνει το «παρών» σε 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσα στα σημεία-σταθμούς στη δραστηριότητα του Ελληνοϊταλικού Επιμελητηρίου Αθήνας είναι το 2011, χρονιά κατά την οποία σχεδίασε και οργάνωσε για πρώτη φορά το πρόγραμμα «Εξάγουμε περισσότερη Ελλάδα σε 85 Διμερή Ιταλικά Επιμελητήρια σε 65 χώρες», το οποίο σημειώνει αξιόλογη επιτυχία έως σήμερα, προωθώντας προϊόντα «Made in Greece», ενισχύοντας περαιτέρω την εξωστρέφεια της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Να σημειωθεί ότι τα προϊόντα πετρελαίου αποτέλεσαν και για το 2022 το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, με αύξηση 60,5% σε σχέση με το 2021. Το φυσικό αέριο έχει εκτοξευτεί στη δεύτερη θέση, από την 29η που κατείχε το 2021, ως αποτέλεσμα της αύξησης της τιμής του εξαιτίας του πολέμου

Η Ιταλία αποτελεί τον Νο 1 προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ έντονο ιταλικό ενδιαφέρον παρατηρείται και για ενεργειακές επενδύσεις στη χώρα μας.

στην Ουκρανία, αλλά και της ζήτησης, εκτοπίζοντας στην τρίτη θέση τα φάρμακα. Ιδιαίτερα έντονο ιταλικό ενδιαφέρον παρατηρείται ήδη εδώ και μια δεκαετία για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα. Ιταλικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται, μεταξύ άλλων, στον τομέα της ενέργειας, έχουν τοποθετηθεί στρατηγικά στον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Η ιταλική κυβέρνηση φέρεται να θεωρεί την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού EastMed κομβικό βήμα στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη η Edison και η ΔΕΠΑ εργάζονται για την προώθηση του αγωγού, με άλλους ιταλικούς ομίλους, όπως οι Renco SpA, Sicilsaldo - Nuova Ghizzoni, να έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στην κατασκευή του EastMed. Οι Eni, Enel Green Power, Italgas, Snam, Terna κ.ά. φαίνεται ότι σχεδιάζουν να ενισχύσουν την παρουσία τους στη χώρα με επενδύσεις στην έξυπνη ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως μεγάλες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και offshore αιολικά πάρκα. Με τις ελληνοϊταλικές σχέσεις να ενισχύονται σημαντικά με επιπλέον επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας, η Ελλάδα φέρεται να διαθέτει γερά θεμέλια για να χτίσει μια δυναμική πορεία ανάπτυξης, αρκεί να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που ανοίγονται ιδίως στον τομέα της ενέργειας, αλλά και των λοιπών εξαγώγιμων κλάδων της οικονομίας.

87η ΔΕΘ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΤΑ ΛΙΜΆΝΙΑ ΑΝΟΊΓΟΥΝ ΝΈΟΥΣ ΟΡΊΖΟΝΤΕΣ H αξιοποίηση επιπλέον λιμενικών υποδομών της χώρας δημιουργεί νέες προοπτικές στους τομείς των logistics, της κρουαζιέρας και του τουρισμού Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr

87η ΔΕΘ

►

87η ΔΕΘ

Ηγουμενίτσα και Ηράκλειο υπό τον έλεγχο της Grimaldi Σημειώνεται ότι ο Όμιλος Grimaldi απέκτησε πρόσφατα την κυριαρχία δύο σημαντικών λιμένων της χώρας, της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου. Ο ιταλικός όμιλος απέκτησε το 67% του λιμανιού της Ηγουμενίτσας έναντι τιμήματος 84,17 εκατ. ευρώ και το 67% του λιμανιού του Ηρακλείου έναντι 80 εκατ. ευρώ. Και για τα δύο λιμάνια αναμένεται η κύρωση της συμφωνίας παραχώρησης από τη Βουλή.

100

87η ΔΕΘ

ΒΟΛΟΣ

έες προοπτικές στον χώρο των θαλάσσιων διαδρόμων, στους τομείς των logistics, της κρουαζιέρας και του τουρισμού ανοίγει η αξιοποίηση επιπλέον σημαντικών λιμένων της χώρας από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου και η παραχώρηση πλειοψηφικού ποσοστού τους σε ιδιώτες επενδυτές. Μετά τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, την Ηγουμενίτσα και το Ηράκλειο, σειρά παίρνουν ο Βόλος και το Λαύριο. Πρόκειται για δύο λιμένες με δυναμική δραστηριότητα σε τομείς του θαλάσσιου τουρισμού και των μεταφορών. Και τα δύο λιμάνια συνδέονται με αναπτυσσόμενες οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές, που μπορεί δυνητικά στο μέλλον να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή τους. Το λιμάνι του Λαυρίου αναμένει την «έλευση» του Προαστιακού και της Αττικής Οδού, κάτι που θα του προσδώσει ιδιαίτερη δυναμική. Επίσης, η σύνδεση του λιμανιού του Βόλου με το σιδηροδρομικό δίκτυο θα το καταστήσει ιδιαίτερα ανταγωνιστικό για τη μεταφορά φορτίων από και προς τα Βαλκάνια και τη βόρεια Ευρώπη. Σημειώνεται ότι η παραχώρηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης σε ιδιώτες επενδυτές ματαιώθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ, λόγω της σημαντικής γεωστρατηγικής του θέσης, ενώ το επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθούν σημαντικά έργα αναβάθμισης των υποδομών του. Το λιμάνι χαρακτηρίζεται σημαντικός λιμενικός κόμβος, ενώ η ανάπτυξη της σύνδεσης του σιδηροδρομικού διαδρόμου προς το Ορμένιο έχει καταστήσει τη συγκεκριμένη λιμενική υποδομή κομβική για τις δραστηριότητες των νατοϊκών συμμάχων στην Ευρώπη.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη «Ν», ο κ. Emanuele Grimaldi είχε αναφέρει ότι και στα δύο λιμάνια είναι ο μεγαλύτερος χρήστης και ότι ήδη βρίσκεται σε συζητήσεις με έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους κρουαζιέρας στον κόσμο, προκειμένου, εφόσον αναδειχθεί πλειοδότης και στα δύο λιμάνια, να αναπτύξει δραστηριότητα. Στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ιταλικός όμιλος πρόκειται να δημιουργήσει car terminal στο εμπορικό κομμάτι, προκειμένου να αναπτυχθεί επιπλέον η δυναμική του λιμένα, ενώ ήδη προχώρησε σε ενίσχυση της γραμμής Ηγουμενίτσα - Κέρκυρα - Πρίντεζι με το πλοίο «Kydon Palace» των Μινωικών Γραμμών. Για τον ιταλικό όμιλο, επίσης, η απόκτηση του ΟΛΗ θα του δώσει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει το λιμάνι και για τις νέες του επιχειρηματικές δραστηριότητες, που αφορούν κυρίως την εισαγωγή από την Κίνα μικρών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, που μέσω του Ηρακλείου θα μπορούν να διατεθούν στην Ευρώπη. Ο Όμιλος Grimaldi, με έδρα τη Νάπολη, διαθέτει στόλο άνω των 130 πλοίων και απασχολεί περίπου 17.000 άτομα. Αποτελείται από επτά ναυτιλιακές εταιρείες, ενώ διαχειρίζεται περισσότερους από 20 λιμενικούς τερματικούς σταθμούς σε 12 χώρες σε όλο τον κόσμο. Η διαχείριση του κεντρικού λιμανιού του Ηρακλείου, στο οποίο βρίσκεται ο σταθμός κρουαζιέρας και της ακτοπλοΐας, αλλά και η διαχείριση των φορτίων θα παραχωρηθούν προς αξιοποίηση στον ιδιώτη επενδυτή, δηλαδή τον Όμιλο Grimaldi. Η χερσαία ζώνη του ΟΛΗ, που περιλαμβάνει το Ενετικό Κάστρο, τα λινοπεράματα, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών και το εργοστάσιο της ΔΕΗ, αλλά και τα τρία αλιευτικά καταφύγια στον νότο θα περιέλθουν σε έναν νέο οργανισμό λιμένων υπό τον έλεγχο του Δημοσίου, που θα περιέχεται και αυτό στη σύμβαση παραχώρησης που θα υπογραφεί την ίδια ημέρα προς τον ιδιώτη επενδυτή. Αυτό είναι κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στα χρονικά σε ελληνικό λιμάνι.

Ο ιταλικός όμιλος Grimaldi απέκτησε πρόσφατα το 67% του λιμανιού της Ηγουμενίτσας έναντι τιμήματος 84,17 εκατ. ευρώ και ήδη προχώρησε στην ενίσχυση της γραμμής που συνδέει την Ηγουμενίτσα με την Κέρκυρα και το Πρίντεζι.

Εκκρεμεί η αξιοποίηση σε Βόλο και Λαύριο Σε εκκρεμότητα παραμένει η αξιοποίηση των λιμανιών του Βόλου και του Λαυρίου. Για το λιμάνι του Βόλου έχουν εκδηλώσει

Οκτώ επενδυτικά σχήματα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το λιμάνι του Βόλου και στη β’ φάση του σχετικού διαγωνισμού θα κληθούν να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές για την απόκτηση του 67% του Οργανισμού.

ΛΑΎΡΙΟ

►

ΤΑ ΛΙΜΆΝΙΑ ΑΝΟΊΓΟΥΝ ΝΈΟΥΣ ΟΡΊΖΟΝΤΕΣ

ΗΓΟΥΜΕΝΊΤΣΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ● ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Το Λαύριο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια ακτοπλοΐας, ενώ παρέχει υπηρεσίες yachting και κρουαζιέρας. Ήδη το ΤΑΙΠΕΔ, μέσω προκήρυξης, αναζητεί νομικό σύμβουλο για την πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του λιμένος.

Προχωρούν οι επενδύσεις σε Πειραιά - Θεσσαλονίκη Στο λιμάνι του Πειραιά, που είναι ήδη υπό την εποπτεία της κινεζικής Cosco, προβλέπονται το αμέσως επόμενο διάστημα πρόσθετες επενδύσεις

ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑΣ

Στα 80 εκατ. ευρώ ανήλθε το τίμημα για τον Όμιλο Grimanldi προκειμένου να αποκτήσει τη διαχείριση του κεντρικού λιμανιού του Ηρακλείου με τους σταθμούς κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας, αλλά και τη διαχείριση των φορτίων.

Στο λιμάνι του Πειραιά προβλέπονται το αμέσως επόμενο διάστημα πρόσθετες επενδύσεις συνολικού ύψους 43 εκατ. ευρώ από την PCT, ενώ εν αναμονή της έγκρισης των Αρχών βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις ύψους περίπου 20 εκατ. ευρώ και από τον ΟΛΠ.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ

ενδιαφέρον οκτώ επενδυτικά σχήματα. Πρόκειται για τα εξής: Advance Properties OOD, Κοινοπραξία Goldair Cargo A.E. - Goldair Handling Α.Ε., Κοινοπραξία Intrakat A.E. TΕΚΑΛ Α.Ε., Κοινοπραξία Israel Shipyards Ltd - Χαλυβουργία Ελλάδος Α.Ε., Mariner Capital Ltd, QTerminals WLL, ΓΕΚ Τέρνα Α.Ε. και Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε. Τα προεπιλεγέντα επενδυτικά σχήματα, αφού υπογράψουν τις σχετικές συμβάσεις εμπιστευτικότητας, θα λάβουν τα τεύχη της β’ φάσης του διαγωνισμού (υποβολή δεσμευτικών προσφορών) και θα αποκτήσουν πρόσβαση στην εικονική αίθουσα τεκμηρίωσης (Virtual Data Room), όπου θα έχουν αναρτηθεί στοιχεία και λοιπές πληροφορίες σχετικά με το περιουσιακό στοιχείο. Το Λαύριο, επίσης, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια ακτοπλοΐας, ενώ παρέχει υπηρεσίες yachting και κρουαζιέρας. Ήδη το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, μέσω προκήρυξης, αναζητεί νομικό σύμβουλο για την πώληση ποσοστού του λιμένος. Το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, όπως αναφέρει στην πρόσκληση για την πρόσληψη νομικού συμβούλου, σχεδιάζει την αξιοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου μέσω πώλησης πλειοψηφικού πακέτου μετοχών, δυνάμει σύμβασης αγοραπωλησίας μετοχών που θα συνάψει με τον επενδυτή, με ταυτόχρονη αναθεώρηση της σύμβασης παραχώρησης με το ελληνικό Δημόσιο και τη σύναψη συμφωνίας μετόχων με τον επενδυτή. Στο πλαίσιο αυτό, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου επιθυμεί να συνεργαστεί και να λάβει νομικές υπηρεσίες από εξειδικευμένο και έμπειρο νομικό σύμβουλο, με αποδεδειγμένη πρόσφατη εξειδίκευση και εμπειρία, ο οποίος θα συνδράμει το ΤΑΙΠΕΔ επί του συνόλου των ζητημάτων ελληνικού (και τυχόν ενωσιακού) δικαίου αναφορικά με το έργο.

Στο master plan του λιμένα της Θεσσαλονίκης προβλέπονται επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ, όπως η επέκταση και η εκβάθυνση του 6ου προβλήτα, με στόχο την αύξηση του αριθμού διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων από 600.000 TEUs σε 2.200.000 TEUs.

συνολικού ύψους 43 εκατ. ευρώ μόνο από την PCT, ενώ εν αναμονή της έγκρισης των Αρχών βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις ύψους περίπου 20 εκατ. ευρώ και από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς. Το master plan του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς περιλαμβάνει επενδύσεις για το λιμάνι του Πειραιά συνολικής αξίας περίπου 650 εκατ. ευρώ. Ήδη το λιμάνι του Πειραιά, με τη σχετική έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος, ολοκλήρωσε το master plan. Η σημαντικότερη περιβαλλοντική δέσμευση που έχει τεθεί για την πλήρη εφαρμογή του Π.Δ. είναι η απαίτηση εκπόνησης ολοκληρωμένης κυκλοφοριακής μελέτης κατά το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων. Επίσης, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, ολοκλήρωσε το επενδυτικό του σχέδιο (master plan), στο οποίο προβλέπονται επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ. Αναμένεται η έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος και η ολοκλήρωση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Προβλέπεται, επίσης, η επέκταση και εκβάθυνση της λιμενικής υποδομής του 6ου προβλήτα με στόχο την αύξηση του αριθμού διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων από 600.000 TEUs σε 2.200.000 TEUs. Επίσης, αναμένονται έργα αποκατάστασης και αξιοποίησης του Κτιρίου Παλαιού Τελωνειακού Σταθμού, κατασκευή νέου Logistics Center στη βάση του 6ου προβλήτα και αναστήλωση και αποκατάσταση προς αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων και του περιβάλλοντος χώρου. Επαναξιολόγηση του λιμενικού συστήματος Σημειώνεται ότι στο λιμενικό σύστημα της χώρας υπάρχουν 13 οργανισμοί λιμένων, εκ των οποίων 12 έχουν παραχωρηθεί στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, 75 δημοτικά λιμενικά ταμεία, την εποπτεία των οποίων έχει το υπουργείο Εσωτερικών, και 10 λιμενικά γραφεία. Στελέχη του κλάδου της λιμενικής βιομηχανίας ζητούν επαναξιολόγηση του λιμενικού συστήματος της χώρας υπό την εποπτεία ενός κεντρικού φορέα με ταυτόχρονη μείωση των συναρμοδιοτήτων και της γραφειοκρατίας

87η ΔΕΘ

101

3 ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

ΔΡΆΣΕΙΣ για την ανανέωση του στόλου

Το υπουργείο Ναυτιλίας το επόμενο διάστημα -σύμφωνα με πληροφορίες- θα προσπαθήσει μέσα από 3 δράσεις να δημιουργήσει τα δεδομένα για την «επόμενη μέρα» στον στόλο της εγχώριας ακτοπλοΐας. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς το κόστος των αλλαγών στην ακτοπλοΐα εκτιμάται από 3 έως 11 δισ. ευρώ

Του Πάρη Τσιριγώτη ptsirigotis@naftemporiki.gr

102

87η ΔΕΘ

ι πρωτοβουλίες για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με πράσινα κριτήρια εν όψει των νέων κανονισμών θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα και με σχεδιασμό, καθώς σε διαφορετική περίπτωση το λειτουργικό κόστος των πλοίων θα αυξηθεί, με επιβάρυνση στις τιμές των εισιτηρίων. Αυτό αναφέρουν στη «Ν» στελέχη της ακτοπλοϊκής αγοράς, εν όψει της νέας εφαρμογής του συστήματος εμπορίας ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS) από το 2024 στις γραμμές Πάτρας-Ιταλίας και στην Κρήτη, που θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του λειτουργικού κόστους. Σύμφωνα με το σύστημα εμπορίας ρύπων, η κάθε ακτοπλοϊκή εταιρεία θα πρέπει να αγοράζει για κάθε τόνο καυσίμου που καίει τη χρηματιστηριακή αξία του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπει, ενώ παράλληλα η εφαρμογή του κανονισμού της Ε.Ε. FuelEU Maritime υποχρεώνει τα πλοία της ακτοπλοΐας να καταναλώνουν καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, που είναι και ακριβότερα από το κοινό μαζούτ. Την ίδια ώρα, το υπουργείο Ναυτιλίας φέρεται διατεθειμένο να προχωρήσει άμεσα σε δράσεις, διότι το θέμα αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του κυβερνητικού έργου, καθώς μέσα απ’ αυτό θα στηριχθεί έμμεσα και άμεσα ένα μεγάλο κομμάτι των ελληνικών ναυπηγείων, αλλά και ο παραναυτιλιακός κλάδος, κυρίως σε ό,τι αφορά τον ναυτιλιακό εξοπλισμό.

“

Όπως επισημαίνουν στελέχη της ακτοπλοϊκής αγοράς, εν όψει των νέων πρωτοβουλιών Μελέτη του που προτίθεται να λάβει η ΙΟΒΕ εκτιμά ότι ηγεσία του υπουργείου Ναυη υλοποίηση τιλίας για την ανανέωση του των πολιτικών ακτοπλοϊκού στόλου, θα πρέπει για το κλίμα θα να συγκροτηθεί άμεσα μια επιοδηγήσει σε τροπή που να απαρτίζεται από αυξημένο κόστος εκπροσώπους των νηογνωμόλειτουργίας της νων, των ακτοπλόων και των ακτοπλοΐας κατά υπευθύνων του υπουργείου για 207 εκατ. ευρώ τα ευρωπαϊκά προγράμματα, το 2026. προκειμένου να συνταχθεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την επόμενη μέρα. Να σημειωθεί ότι, με βάση τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η υλοποίηση των προτεινόμενων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πολιτικών για το κλίμα (δέσμη μέτρων Fit for 55) εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κόστος λειτουργίας της εγχώριας ακτοπλοΐας κατά 207 εκατ. ευρώ το 2026 (σε σύγκριση με σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων), εάν δεν ληφθούν κατάλληλα μέτρα προσαρμογής. Αυτή η επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των εισιτηρίων κατά περίπου 30% και μείωση της ακτοπλοϊκής κίνησης κατά 28% το ίδιο έτος.

Το καλοκαίρι του 2022, 100 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούσαν καθημερινά 115 νησιά της χώρας μας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Το 70% του στόλου αυτού ήταν άνω των 20 ετών.

της ακτοπλοΐας Για τη χώρα μας, αναφορικά με τον κανονισμό FuelEU Maritime, έχει δοθεί εξαίρεση έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029 στα πλοία της ακτοπλοΐας που προσεγγίζουν λιμάνια νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους. Ωστόσο, τα πλοία που εκτελούν δρομολόγια στις γραμμές Πάτρας-Ιταλίας και σε νησιά άνω των 200.000 κατοίκων από το 2024 θα πρέπει να εφαρμόζουν τους δύο κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS, FuelEU Maritime). Στελέχη της αγοράς καυσίμων αναφέρουν ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει και εναλλακτικό καύσιμο για τα πλοία της ακτοπλοΐας, που λέγεται βιοντίζελ, και είναι διαθέσιμο στην αγορά αλλά είναι πιο ακριβό, ενώ από τον τρόπο παραγωγής του εξαρτάται και η τιμή του. Προσθέτουν εξάλλου ότι οι μηχανές των πλοίων μπορούν να καίνε χωρίς πρόβλημα 80% κανονικό μαζούτ και 20% βιοντίζελ, μειώνοντας τις εκπομπές ρύπων κατά 5% με 6%, αλλά ακριβαίνει το λειτουργικό κόστος καυσίμου ανά τόνο κατά 1/5. Η εφαρμογή της δέσμης Fit for 55 αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των λειτουργικών εξόδων για τον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας, στην περίπτωση που δεν γίνουν οι κατάλληλες προσαρμογές στον στόλο και στις υποστηρικτικές υποδομές της εγχώριας επιβατηγού ναυτιλίας. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η μεγαλύτερη επίδραση ενδέχεται να προέλθει από την επέκταση του συστήματος εμπορίας δικαι-

“

ωμάτων εκπομπών άνθρακα (ΣΕΔΕ - ETS), καθώς το 2026 η υποχρέωση αγοράς του Η εφαρμογή συνόλου των δικαιωμάτων εκτης δέσμης Fit πομπής συνεπάγεται συνολικό for 55 αναμένεκόστος 169 εκατ. ευρώ. Αντίται να οδηγήσει στοιχα, η μη χρήση εναλλακτισε αύξηση των κού καυσίμου εκτιμάται ότι θα λειτουργικών οδηγήσει σε επιβάρυνση κατά εξόδων της επι30 εκατ. ευρώ το 2026 λόγω βατηγού ναυτιλίμη συμμόρφωσης με τον στόχο ας σε περίπτωση μείωσης της έντασης εκπομπών που δεν γίνουν (Fuel EU Maritime). Μικρότεπροσαρμογές. ρη, αλλά υπολογίσιμη, είναι και η επιβάρυνση από την αύξηση της φορολογίας καυσίμων, η οποία εκτιμάται σε 8,3 εκατ. ευρώ το 2026. Κόστος αλλαγών: 3 έως 11 δισ. Το θέμα της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου δεν αποκλείεται να τεθεί επί τάπητος και σε συναντήσεις που θα έχει ο νέος υπουργός Ναυτιλίας Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, με τη νεοσύστατη Ένωση Ελληνικών Ναυπηγείων, αλλά και με αντιπροσώπους φορέων ναυτιλιακών επιχειρήσεων του Πειραιά. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, το κόστος των αλλαγών στην

ακτοπλοΐα μέσα στην επόμενη δεκαετία εκτιμάται από 3 έως 11 δισ. ευρώ. Το καλοκαίρι του 2022, 100 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούσαν καθημερινά 115 νησιά της χώρας μας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Το 70% του στόλου αυτού ήταν άνω των 20 ετών, γεγονός που βεβαιώνει ότι η ανάγκη ανανέωσής του είναι επιτακτική σε όλα τα μεγέθη των πλοίων. Το υπουργείο Ναυτιλίας το επόμενο διάστημα θα προσπαθήσει μέσα από τρεις δράσεις να δημιουργήσει τα δεδομένα προκειμένου να προχωρήσει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Η πρώτη θα αφορά τη δημιουργία ενός ιδιωτικού Ταμείου για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, που θα δημιουργηθεί με την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου μέσα από διεθνή διαγωνισμό. Ο σύμβουλος θα πρέπει να προχωρήσει σε σύνταξη μελέτης που να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου, συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου. Επίσης, θα πρέπει να περιλάβει μελέτη κόστους οφέλους για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού, ενώ θα πρέπει να παραδώσει και επιχειρησιακό σχέδιο για το εργαλείο χρηματοδότησης με στόχους χρηματοοικονομικής πρόβλεψης. Το συγκεκριμένο Ταμείο, που δεν αποκλείεται να λειτουργήσει σαν Ταμείο Χαρτοφυλακίου και ως ενδιάμεσο να έχει την ελληνική αναπτυξιακή επενδυτική τράπεζα, θα δώσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων με ευνοϊκούς όρους, σχέδια που θα συνδέονται με την ανανέωση του στόλου και θα αφορούν τις νέες ναυπηγήσεις πλοίων ή αναβαθμίσεις των υπαρχόντων. Στους σχεδιασμούς είναι επίσης το Ταμείο να δομηθεί κυρίως με ιδιωτικά κεφάλαια που επιθυμούν να μπουν στην αγορά ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου, ενώ ως εγγυήσεις θα υπάρχουν κρατικά κεφάλαια και πόροι της Ε.Ε. Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Ναυτιλίας έχει ήδη δεσμευμένους πόρους για τον διεθνή διαγωνισμό που αφορά την πρόσληψη του συμβούλου. Η δεύτερη δράση αφορά επίσης τις πολυετείς συμβάσεις για την εκτέλεση άγονων γραμμών μέσω του προγράμματος ΝΕΑΡΧΟΣ, όπου θα μπορούν να εκταμιευθούν χρήματα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Τέλος, η τρίτη δράση είναι το θέμα της αξιοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων, που θα πρέπει να γίνει και μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΣΠΑ, και το Πρόγραμμα Μεταφορών 2021-2027. Ήδη έχει εξασφαλιστεί για πρώτη φορά χρηματοδότηση από το υπουργείο Ναυτιλίας για την κατασκευή νέων πράσινων πλοίων σε μικρές ενδονησιωτικές περιοχές, με το κριτήριο της αναγκαίας μεταφοράς προϊόντων και ανθρώπων

87η ΔΕΘ

103

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Η εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία έχει τις υποδομές για ειδικές κατασκευές, ενώ στην κορυφή των προτεραιοτήτων βρίσκεται η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, ένα μεγαλεπήβολο project, αξίας έως και 11 δισ. ευρώ Του Γιώργου Γεωργίου ggeorgiou@naftemporiki.gr

'Ε

να πολύ μεγάλο πεδίο ευκαιριών και ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία γεννάται με την επανεκκίνηση των δύο μεγάλων ναυπηγείων της χώρας και τη συνεργασία τους με το ναυτιλιακό και το παραναυτιλιακό cluster. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ναυλομεσιτικού οίκου BRS Shipbrokers, τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία το 2022 έλαβαν 42% περισσότερες παραγγελίες για νέα πλοία σε ετήσια βάση. Η συμμετοχή, όμως, της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό orderbook είναι ελάχιστη. Μόλις δύο πλοία βρίσκονταν υπό ναυπήγηση σε εγχώριες γιάρδες έως το τέλος του περασμένου έτους. Πρόκειται για δύο μικρά ferries που κατασκευάζονται σε ναυπηγικές μονάδες του ευρύτερου οικοσυστήματος του Περάματος, πάντα με βάση τα στοιχεία της BRS. Το μεγάλο «στοίχημα», λοιπόν, για την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία είναι να αυξήσει τα μερίδιά της διεθνώς. Μπορεί να μη διαθέτει τη δυναμική κατασκευής ποντοπόρων πλοίων, αλλά έχει τις υποδομές για ειδικές κατασκευές, ενώ στην κορυφή των προτεραιοτήτων βρίσκεται η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, ένα μεγαλεπήβολο project, αξίας που μπορεί να φτάσει και τα 11 δισ. ευρώ.

Ειδικές κατασκευές Σε κατασκευές πλοίων που θα εξυπηρετούν ακτοπλοϊκά δρομολόγια και θα έχουν ηλεκτρική πρόωση ή ακόμη και πλοίων χωρίς πλήρωμα αναφέρθηκε ο κορυφαίος Έλληνας πλοιοκτήτης Γιώργος Προκοπίου, όταν παρέλαβε και επίσημα τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Ήδη, ορισμένες ακτοπλοϊκές εταιρείες, αλλά και άλλοι φορείς του χώρου των ναυπηγείων και των εξοπλισμών σχεδιάζουν ηλεκτρικά ferries που μπορούν να εξυπηρετήσουν μικρές ενδονησιωτικές αποστάσεις. Στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, η νέα διοίκηση της Onex έχει αναφερθεί πολλάκις σε ευκαιρίες κατασκευής πλωτών ναυπηγημάτων, όπως οι εξέδρες πετρελαίου και πλατφόρμες υπεράκτιας ενέργειας

104

και ειδικού τύπου πλοίων, όπως αυτά που φτιάχνουν υποθαλάσσιους αγωγούς. Γαλάζια οικονομία και κατασκευαστές «Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας αναμένεται να επιδοθούν σε εργασίες επισκευών και μετασκευών, καθώς και ειδικών κατασκευών, με ιδιαίτερη εστίαση στον εξοπλισμό των πλοίων για πιο βιώσιμες λειτουργίες» έχει επισημάνει η πρόεδρος Τα Ναυπηγεία της Ένωσης των Ελλήνων Σκαραμαγκά και Κατασκευαστών Ναυτιλιακού Ελευσίνας αναμέΕξοπλισμού (Hemexpo) Ελένη Πολυχρονοπούλου. νεται να επιδοΣύμφωνα με την ίδια, αυτή θούν σε εργασίες η συγκυρία δημιουργεί νέες επισκευών και ευκαιρίες για παραγωγούς μετασκευών, καεξοπλισμού όχι μόνο θώς και ειδικών στην Ελλάδα, αλλά και σε κατασκευών, με ολόκληρη την Ευρώπη, για να ιδιαίτερη εστίαση συνεργαστούν με κορυφαίους στον εξοπλισμό «παίκτες» της διεθνούς των πλοίων. ναυτιλίας. Σημειώνεται ότι η αξία παραγωγής του ευρωπαϊκού κλάδου κατασκευής και προμήθειας ναυτιλιακού εξοπλισμού προσεγγίζει τα 70 δισ. ευρώ, καταλαμβάνοντας μερίδιο 50% στη διεθνή αγορά. «Όραμα και στόχος είναι η ανάπτυξη γύρω από τη γαλάζια οικονομία και γενικότερα η ανάκτηση του ναυτιλιακού συναλλάγματος 18,5 δισ. ευρώ που μπορούν να φέρουν τα ναυπηγεία πίσω στην Ελ λάδα από τις γείτονες χώρες της ΝΑ Μεσογείου» λέει στη «Ν» ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά Βασίλης Κορκίδης.

“

Το αμυντικό σκέλος Φυσικά, στο στόχαστρο των δύο μεγάλων ναυπηγείων του κόλπου της Ελευσίνας είναι και η ανάπτυξη σημαντικών αμυντικών δραστηριοτήτων. Αμφότερα τα ναυπηγεία έχουν δημιουργήσει συμμαχίες με

ΤΟ ΣΤΟΊΧΗΜΑ ΤΩΝ 87η ΔΕΘ

Η διατήρηση της αμυντικής αυτονομίας, ως προς την επισκευή και κατασκευή πλοίων του Π.Ν., είναι προτεραιότητα για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

ναυπηγικούς κολοσσούς, διεκδικώντας το πρόγραμμα των κορβετών. Η διατήρηση της αμυντικής αυτονομίας, ως προς την επισκευή και κατασκευή πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού, είναι προτεραιότητα για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, όπως έχει υπογραμμίσει η νέα ιδιοκτησία, αλλά και κυβερνητικοί αξιωματούχοι. Η νέα διοίκηση των Ναυπηγείων Ελευσίνας, από την άλλη, στοχεύει στην κατασκευή 2-3 πλοίων Στόχος της Ελανά έτος, συμμετέχοντας σε ληνικής Ένωσης προγράμματα του Ελληνικού Ναυπηγείων είναι Πολεμικού Ναυτικού και άλλων χωρών. Σε αυτό το η άσκηση βιώσιπλαίσιο, έχει λανσάρει ένα μης πολιτικής, σε μοντέλο κατασκευής 2+1 συνεργασία με πλοίων. το Υπερταμείο

“

SHUTTERSTOCK

και το Enterprise Greece, για την προώθηση του ναυπηγικού τομέα.

Η Ένωση Ναυπηγείων Ένα σημαντικό βήμα για την ανάδειξη του ναυπηγικού τομέα ήταν η ίδρυση της Ελληνικής Ένωσης Ναυπηγείων, η οποία αρχικά αποτελείται από 21 μέλη. «Η Ένωση αποτελεί πόλο συγκέντρωσης όλων των υγιών επιχειρηματικών παραγωγικών φορέων της ελληνικής οικονομίας, με σκοπό τη στήριξη και ανάδειξη του ελληνικού ναυπηγικού και ναυτιλιακού οικοσυστήματος, αλλά και την ανάπτυξη σχέσεων αμοιβαίας συνεργασίας με αρμόδιους φορείς, ώστε να επαναπροσδιοριστεί ένα βιώσιμο αναπτυξιακό πλαίσιο, με επίκεντρο τους εργαζόμενους και το περιβάλλον» σημειώνει ο κ. Κορκίδης, με το ΕΒΕΠ να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της Ένωσης. «Στόχος του νέου φορέα είναι η άσκηση βιώσιμης και εξωστρεφούς πολιτικής, σε συνεργασία με το Υπερταμείο και το Enterprise Greece, για την προώθηση του ναυπηγικού τομέα της χώρας, σε διεθνείς εκθέσεις, φόρα, ακόμα και στην Κίνα, με τη συμμετοχή μηδέ εξαιρουμένου που επιθυμεί να ενταχθεί στην Ένωση» συμπληρώνει

ΝΑΥΠΗΓΕΊΩΝ 87η ΔΕΘ

105

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού.

22 ασθενοφόρα στο ΕΚΑΒ και την Ελληνική Αστυνομία.

Του Γιώργου Γεωργίου ggeorgiou@naftemporiki.gr

κυριαρχία των Ελλήνων πλοιοκτητών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι γνωστή. Αυτό, όμως, που δεν έχει αναδειχθεί με την ίδια ένταση είναι τι μένει τελικά στη χώρα από τη δράση του εφοπλισμού. Η τελευταία ετήσια έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών φωτίζει το κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα της εγχώριας ναυτιλίας, πτυχή που λαμβάνει ιδιαίτερη αξία και σημασία εν όψει της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της οικονομικής και της πολιτιστικής ανάπτυξης της χώρας. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η συνολική συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας στην οικονομία αγγίζει το 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), ενώ δημιουργεί άμεσα και έμμεσα εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στη χώρα. Η ναυτιλία παρέχει μεγάλες χρηματοροές στην ελληνική οικονομία. Το 2022 οι εισροές στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών από τις θαλάσσιες μεταφορές ξεπέρασαν τα 21 δισ. ευρώ, αποτελώντας τη μεγαλύτερη συνεισφορά που καταγράφηκε τα τελευταία 20 χρόνια. Στα 4,48 δισ. ευρώ οι εισροές το α' τρίμηνο Και φέτος, όμως, που οι ναυλαγορές, ιδιαίτερα σε bulk carriers και containerships, κινούνται με αρκετά υποτονικούς ρυθμούς, τα έσοδα από τις θαλάσσιες μεταφορές διαμορφώνονται σε επίπεδα ρεκόρ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το φετινό πρώτο τρίμηνο οι εισροές ανήλθαν σε 4,48 δισ. ευρώ, ποσό που είναι το υψηλότερο της τελευταίας 20ετίας, αν εξαιρεθεί το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι για την περίοδο 2012-2022 η ναυτιλία συ-

106

87η ΔΕΘ

Στήριξη των δομών Υγείας.

ΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕΠ Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Η ελληνική ναυτιλία στηρίζει την οικονομία, προσελκύει επενδύσεις και καινοτομία, δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας και ταυτόχρονα υποστηρίζει πολυάριθμα προγράμματα και δραστηριότητες κοινωνικής προσφοράς

Λιμενικό Σώμα: Η ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ προχώρησε στη χρηματοδότηση επισκευής του μεγαλύτερου σκάφους «ΓΑΥΔΟΣ» για τη φύλαξη των συνόρων στον Έβρο και το Αιγαίο, ενώ συνεχίζεται το πρόγραμμα παράδοσης δέκα ταχύπλοων περιπολικών σκαφών υψηλών προδιαγραφών, άρτια εξοπλισμένων, Rafnar 1100 Cabin Bulletproof.

Το πρόγραμμα «+ΕΝΩΣΙΣ για την Παιδεία» προσφέρει 100+1 υποτροφίες σε φοιτητές για σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

νεισέφερε 148 δισ. ευρώ σε εισροές στην ελληνική οικονομία, αναδεικνύοντας τον καθοριστικό ρόλο του κλάδου για την Ελλάδα. «Η ναυτιλία αποτελεί τη ραχοκοκαλιά ενός ακμάζοντος κλάδου ναυτιλιακών υπηρεσιών στη χώρα μας, προσελκύοντας επενδύσεις και καινοτομία. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουν επίσης σε μεγάλο βαθμό και σε πολλούς άλλους οικονομικούς τομείς στην Ελλάδα, όπως η τεχνολογία, οι υπηρεσίες, η αγορά ακινήτων, ο τουρισμός κ.ά., αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία της ναυτιλίας στην οικονομία της χώρας» σημειώνεται στην έκθεση της ΕΕΕ. «Κοινωνική αλληλεγγύη» «Η ναυτιλία των Ελλήνων είναι σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας. Ο ελληνικός εφοπλισμός συνδέεται ιστορικά με την κοινωνική αλληλεγγύη. Η εθνική ευεργεσία είναι συνώνυμη της ναυτιλίας των Ελλήνων. Η προσφορά στην πατρίδα αποτελεί στάση ζωής για την ελληνική ναυτιλιακή οικογένεια» υπογραμμίζει η πρόεδρος της Ένωσης, Μελίνα Τραυλού. Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα συμβάλλει εδώ και δεκαετίες, με πρωτοβουλίες κοινωνικής προσφοράς, στην ευημερία της ελληνικής κοινωνίας, άμεσα και συστηματικά, τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο. Το επιστέγασμα αυτού του έργου ήταν η ίδρυση, το 2016 από την ΕΕΕ, της ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ, της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Κοινωνικής Προσφοράς Ελληνικού Εφοπλισμού. Η ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ είναι το μόνιμο όχημα και το σταθερό σημείο αναφοράς για τη συλλογική κοινωνική ευθύνη των Ελλήνων εφοπλιστών. «Καθώς η ναυτιλία και η κοινωνία είναι πάντα μαζί, ο στόχος της ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ είναι να συνεισφέρει στην ελληνική κοινωνία, υποστηρίζοντας πολυάριθμα προγράμματα και δραστηριότητες κοινωνικής προσφοράς για ευάλωτες κοινωνικές

“

ομάδες, καθώς και έργα δημόσιου ενδιαφέροντος» υπογραμμίζει η ΕΕΕ. Το 2016 η ΈνωΗ Υγεία, η Παιδεία και τα Σώματα Ασφαλείας αποτελούν βασικούς αποδέκτες της προσφοράς της ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ. ση Ελλήνων ΕφοΥπενθυμίζεται ότι την περίοδο της πανδημίας, η ελληνική πλιστών ίδρυσε ναυτιλιακή κοινότητα ενίσχυσε τα νοσοκομεία της χώρας με τη ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ, απαραίτητο ιατρικό εξοπλισμό, αναλώσιμα και ασθενοφόρα. την Αστική Μη Το έργο της ΕΕΕ στον τομέα της Υγείας συνεχίζεται με την Κερδοσκοπική ανακαίνιση των χώρων υγιεινής δημόσιων νοσοκομείων και Εταιρεία Κοινωνιτη γενική αναβάθμιση των υποδομών των νοσοκομείων. κής Προσφοράς Στον τομέα της παιδείας, χαρακτηριστικό είναι το τελευτου Ελληνικού ταίο πρόγραμμα υποτροφιών για μεταπτυχιακές σπουδές, το Εφοπλισμού. οποίο είναι το μεγαλύτερο στην ιστορία της Ένωσης. Συγκεκριμένα, για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, η ΕΕΕ, μέσω του προγράμματός της «+ΕΝΩΣΙΣ για την Παιδεία», προσφέρει 100+1 υποτροφίες σε φοιτητές για σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για μεταπτυχιακά προγράμματα. «Πρόκειται για μία ακόμα πρωτοβουλία που δείχνει τους στενούς δεσμούς της ελληνικής εφοπλιστικής κοινότητας με την κοινωνία και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της για τη νέα γενιά» αναφέρει η ΕΕΕ. Τέλος, το κοινωνικό «όχημα» των Ελλήνων εφοπλιστών υποστηρίζει ενεργά τις ανάγκες των υπηρεσιών της Εθνικής Άμυνας και Πολιτικής Προστασίας. Η στήριξη αυτή περιλαμβάνει δωρεές οχημάτων προς την Ελληνική Αστυνομία, πυροσβεστικά οχήματα και εξοπλισμό για την Πυροσβεστική, ταχύπλοα σκάφη υψηλής τεχνολογίας στο Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή, συντήρηση στρατιωτικών ελικοπτέρων και πολλά άλλα

87η ΔΕΘ

107

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

Ο κλάδος της ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας έχει ανάγκη να επαναπροσδιορίσει την εξαγωγική του πολιτική και να γίνει πιο ανταγωνιστικός, ενώ πρέπει να δώσει έμφαση στις νέες τεχνολογίες και στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού Της Βάσως Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

35%

των εισαγωγών του κλάδου ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας το α' τρίμηνο του 2023 προέρχεται από την Ασία.

ην ανάγκη εφαρμογής στοχευμένης κλαδικής εξαγωγικής πολιτικής για τον κλάδο της ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας, στα πρότυπα ανάλογων πολιτικών ανταγωνιστριών χωρών, τονίζει ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πλεκτικής - Ετοίμου Ενδύματος Ελλάδος (ΣΕΠΕΕ), Θεόφιλος Ασλανίδης. Εξίσου σημαντική και αναγκαία για τον κλάδο, όπως προσθέτει ο ίδιος, είναι η προκήρυξη νέων προγραμμάτων, στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ, που θα δίνουν έμφαση στις νέες τεχνολογίες, την ψηφιοποίηση και τη βιωσιμότητα, άξονες στους οποίους δίνει ιδιαίτερη έμφαση η Ε.Ε. Επίσης, αναγκαία κρίνεται και η υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού που θα στελεχώσει τις εταιρείες, όπως και η παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις για να προσλάβουν νέους ανθρώπους. Το 2023, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία -εικόνα του ΣΕΠΕΕ για το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου-, «τρέχει» για την ελληνική ένδυση με άνοδο των λιανικών πωλήσεων στην εγχώρια αγορά της τάξης του 20%, αλλά με παράλληλη πτώση των εξαγωγών κατά 9%. Τα πρώτα προβλήματα όσον αφορά τις εξαγωγές -που αποτελούν απόρροια του πολέμου Ρωσίας - Ουκρανίας και της επακόλουθης ενεργειακής κρίσης και της κρίσης πληθωρισμού- άρχισαν να διαπιστώνονται στις παραγγελίες από το φθινόπωρο του 2022. Αντιστροφή τάσης «Με λύπη διαπιστώσαμε, επίσης, ότι ενώ ο κορονοϊός είχε διαμορφώσει τάση μεταφοράς της παραγωγής ευρωπαϊκών εταιρειών του κλάδου από την Ασία στην Ευρώπη, ο πληθωρισμός ανέτρεψε και πάλι αυτή την επιστροφή και προκειμένου να διατηρηθούν χαμηλές οι τιμές τα μεγάλα ευρωπαϊκά brands ξαναπήγαν στην

Ασία (Βιετνάμ, Μπαγκλαντές, Κίνα κ.ο.κ.)», τονίζει ο κ. Ασλανίδης. Η τάση αυτή αποτυπώνεται και στις εισαγωγές του κλάδου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς για το 2022 και στο πρώτο τρίμηνο του 2023 προέρχονται κατά 35% από την Ασία. Αντίστοιχα, στο πρώτο τετράμηνο της φετινής χρονιάς οι λιανικές πωλήσεις ενδυμάτων στην εγχώρια αγορά κατέγραψαν αύξηση 23,6% και ανήλθαν σε 848 εκατ. ευρώ, από 686 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Αντίθετα, αρνητικό ήταν το ξεκίνημα των εξαγωγών, με μείωση κατά 7,3%, η οποία σε επίπεδο πενταμήνου, όπως προαναφέρεται, αυξήθηκε Θεόφιλος Ασλασε 9%. νίδης: «Να δοθούν Το 2022, αντίθετα, ήταν μια κίνητρα στις πολύ καλή χρονιά για τον κλάδο, επιχειρήσεις για να με τις εξαγωγές της αλυσίδας ένπροσλάβουν νέους δυσης - κλωστοϋφαντουργίας να ανθρώπους». ξεπερνούν τα 2,3 δισ. ευρώ, ενώ όσον αφορά την εγχώρια αγορά οι λιανικές πωλήσεις ενδυμάτων ξεπέρασαν τα 3,1 δισ. ευρώ για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία. Αντίστοιχα, οι λιανικές πωλήσεις υποδημάτων και δερμάτινων ειδών ανήλθαν σε 500 εκατ. ευρώ και των κλωστοϋφαντουργικών ειδών σε 385 εκατ. ευρώ. Συνολικά οι λιανικές πωλήσεις ενδυμάτων - υποδημάτων και κλωστοϋφαντουργικών στην ελληνική αγορά το 2022 άγγιξαν τα 4 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσαν στο 6,5% του συνόλου των λιανικών πωλήσεων της χώρας. Η πραγματική αξία, μάλιστα, όπως επισημαίνεται από τον γ.δ. του ΣΕΠΕΕ, εάν συνυπολογιστούν οι επιχειρή-

ΑΝΆΓΚΗ ΓΙΑ ΝΈΑ… 108

87η ΔΕΘ

Κλωστοϋφαντουργία

Ενδύματα

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ

>2,3

-1,6%

ΑΞΙΑ

ΟΓΚΟΣ

+15,7%

+ 1 7, 5 % ΟΓΚΟΣ

ΑΞΙΑ

ΟΓΚΟΣ

+13,1% ΑΞΙΑ

ΟΓΚΟΣ

δισ. ευρώ οι εξαγωγές της αλυσίδας ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας το 2022.

-6,9%

ΎΦΑΝΣΗ

ΑΞΙΑ

Η πορεία το 2022 Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ένδυσης - Κλωστοϋφαντουργίας EURATEX, για το σύνολο του έτους 2022 ο κύκλος εργασιών στην ένδυση κατέγραψε άνοδο 17,7%, ενώ στην κλωστοϋφαντουργία άνοδο 10,6%, λόγω αύξησης των τιμών. Η παραγωγή σημείωσε άνοδο 8,9% στην ένδυση, ενώ στην κλωστοϋφαντουργία μείωση 1,6%. Μεγάλες μεταβολές καταγράφηκαν στο εξωτερικό εμπόριο. Οι εξαγωγές ενδυμάτων σημείωσαν αύξηση 17,2% σε αξία και 17,6% σε όγκο, ενώ σε αξία ανήλθαν σε 38,7 δισ. ευρώ. Οι εξαγωγές της κλωστοϋφαντουργίας σημείωσαν αύξηση κατά 13,1% σε αξία και μείωση κατά 6,9% σε όγκο. Σε αξία οι εξαγωγές της κλωστοϋφαντουργίας ανήλθαν σε 28,7 δισ. ευρώ. Όσον αφορά τις εισαγωγές ενδυμάτων, σημείωσαν αύξηση 36,6% σε αξία και 17,5% σε όγκο. Σε αξία οι εισαγωγές ενδυμάτων ανήλθαν σε 98,6 δισ. ευρώ. Οι εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών ειδών το 2022 σημείωσαν αύξηση κατά 15,7% σε αξία και μείωση κατά 1,6% σε όγκο. Σε αξία οι εισαγωγές της κλωστοϋφαντουργίας ανήλθαν σε 39,2 δισ. ευρώ. Η πολύ μεγάλη αύξηση των εισαγωγών ενδυμάτων εκτίναξε το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο στα 70 δισ. ευρώ το 2022, από 48 δισ. το 2021

+ 1 7, 2 %

σεις που δεν τηρούν διπλογραφικά βιβλία, είναι πολύ μεγαλύτερη. Θα πρέπει να τονιστεί, επίσης, το γεγονός ότι οι λιανικές πωλήσεις των ενδυμάτων ξεπέρασαν τις αντίστοιχες του 2019, δηλαδή προ πανδημίας, σε ποσοστό 8,8%. Αντίστοιχα, οι λιανικές πωλήσεις των κλωστοϋφαντουργικών ειδών ξεπέρασαν κατά 1% τις αντίστοιχες του 2019, ενώ των υποδημάτων έφθασαν στα επίπεδα του 2019.

+ 1 7, 6 %

Ενδύματα

Κλωστοϋφαντουργία

ΕΞΑΓΩΓΕΣ

+36,6%

2022/2021

87η ΔΕΘ

109

ΑΡΘΡΟ ●

Πυλώνας ανάπτυξης η ελληνική φαρμακοβιομηχανία Οι επενδύσεις των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών θωρακίζουν την υγεία και συμβάλλουν στη μεγέθυνση της εθνικής οικονομίας, με την ELPEN να συμμετέχει στην προσπάθεια αυτή με ένα πενταετές επενδυτικό πλάνο ύψους 155 εκατ. ευρώ στους τομείς έρευνας και παραγωγής

Η Θεόδωρος Τρύφων Co CEO ομίλου ELPEN και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας

αναθέρμανση της επενδυτικής δραστηριότητας δημιουργεί βάσιμες προσδοκίες για την εδραίωση αναπτυξιακών ρυθμών στην εθνική μας οικονομία. Το σκηνικό αποβιομηχάνισης που επικράτησε τα τελευταία χρόνια δίνει σταδιακά τη θέση του σε σημαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες, που υπόσχονται πολλά για την επόμενη μέρα. Αυτό δημιουργεί αναμφίβολα μια κρίσιμη ευκαιρία για την Ελλάδα να αξιοποιήσει παραγωγικούς κλάδους με αξιοσημείωτη αναπτυξιακή δυναμική. Πρωτοστατεί στις επενδύσεις η Ελλάδα Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί έναν από τους μακροβιότερους βιομηχανικούς κλάδους της χώρας μας. Εδώ και πολλές δεκαετίες δραστηριοποιείται και παραμένει στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύοντας έναν από τους πυλώνες ανάπτυξης της οικονομίας και στήριξης της κοινωνίας. Η αναπτυξιακή δυναμική της εδράζεται στα δυνατά της σημεία, που δεν είναι άλλα από την εγχώρια παραγωγή, τις εξαγωγές, τις επενδύσεις και το ανθρώπινο δυναμικό. Εκτός από τη σταθερή θέση που έχουν σε κάθε ελληνική οικογένεια, τα ελληνικά φάρμακα εξάγονται και σε 147 χώρες του εξωτερικού, γνωρίζοντας διεθνή καταξίωση. Ο κοινωνικός ρόλος της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας σχετίζεται με τη δυνατότητά της να εγγυηθεί την επάρκεια φαρμάκων για τους Έλληνες ασθενείς. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα την περίοδο της πανδημίας, αποτρέποντας την εμφάνιση ελλείψεων που αντιμετώπισαν χώρες με έντονη εξάρτηση από τις εισαγωγές.

110

87η ΔΕΘ

Πρωτοστατώντας στην αναπτυξιακή προσπάθεια, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί ήδη ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Οι νέες επενδύσεις της αφορούν την αναβάθμιση των υφιστάμενων παραγωγικών και ερευνητικών της υποδομών, αλλά και την υλοποίηση νέων. Οι επενδύσεις των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών έχουν τεράστια ανταποδοτικότητα στην εθνική οικονομία και δημιουργούν σημαντική προστιθέμενη αξία σε όρους αύξησης του ΑΕΠ και ενίσχυσης των δημόσιων εσόδων. Παράλληλα, ενισχύουν την απασχόληση και αξιοποιούν το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας, συμβάλλοντας ενεργά στον επαναπατρισμό πολλών Ελλήνων επιστημόνων που αναζήτησαν μια καλύτερη προοπτική στο εξωτερικό. Το επενδυτικό πλάνο της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας θέτει επίσης τις βάσεις για την ανάδειξη της Ελλάδας σε ευρωπαϊκό κόμβο για την έρευνα και παραγωγή φαρμάκων στη ΝΑ Ευρώπη.

Πρωτοστατώντας στην αναπτυξιακή προσπάθεια, ο κλάδος της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας υλοποιεί ήδη ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,2 δισ. ευρώ.

Σε έρευνα - παραγωγή επενδύει η ELPEN Με παρουσία 58 χρόνων στην παραγωγή φαρμάκων, η ELPEN υλοποιεί για την επόμενη πενταετία ένα πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 155 εκατ. ευρώ σε επίπεδο ομίλου. Το επενδυτικό της πλάνο κινείται στην ίδια κατεύθυνση με το σύνολο του κλάδου της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Η εταιρεία εστιάζει στην παραγωγή και την έρευνα δημιουργώντας ένα βιομηχανικό και ερευνητικό οικοσύστημα 55.000 τ.μ. Στον παραγωγικό τομέα, οι επενδύσεις της αφορούν την επέκταση των υφιστάμενων παραγωγικών

μας εγκαταστάσεων στο Πικέρμι, σε ένα νέο εργοστάσιο για την παραγωγή και ανάπτυξη εισπνεόμενων και στερεών μορφών στην Κερατέα και μαζί με τη Win Medica, μέλος του Ομίλου ELPEN, σε ένα νέο εργοστάσιο παραγωγής ογκολογικών φαρμάκων, στην Τρίπολη. Στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης, η εταιρεία επενδύει στο «Athens LifeTech Park» στα Σπάτα, που είναι το πρώτο Πάρκο Βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα και το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια. Το «Athens LifeTech Park» θα στεγάζει θερμοκοιτίδα βιοτεχνολογίας, ερευνητικό κέντρο, υπηρεσίες προκλινικών μελετών, καθώς και εκπαιδευτικό και συνεδριακό κέντρο. Εμπόδιο οι υποχρεωτικές επιστροφές Οι νέες επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας θα ενισχύσουν περαιτέρω το σημαντικό αναπτυξιακό της αποτύπωμα και τον κρίσιμο κοινωνικό της ρόλο. Εμπόδιο στην επιτυχημένη ολοκλήρωσή τους αποτελεί ωστόσο η αύξηση των υποχρεωτικών επιστροφών που επωμίζονται οι εταιρείες λόγω του κενού υποχρηματοδότησης. Στην κατεύθυνση αυτή, τα έργα ψηφιοποίησης του συστήματος υγείας στο πλαίσιο του προγράμματος RRF θα βοηθήσουν σημαντικά στον έλεγχο της δαπάνης και στη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης. Με τις νέες επενδύσεις της, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία επιβεβαιώνει έμπρακτα την εμπιστοσύνη της στη δυναμική της χώρας μας. Το κατάλληλο επενδυτικό πλαίσιο θα της δώσει το απαραίτητο «οξυγόνο» για την ολοκλήρωση των επενδύσεών της, που υπόσχονται πολλά για την εθνική μας οικονομία και για την κοινωνία.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

«'Ανοιξη» στο φάρμακο και στην ιδιωτική υγεία Οι 53 επενδύσεις της βιομηχανίας φαρμάκου ύψους άνω των 519 εκατ. ευρώ και η σημαντική αύξηση στις ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας δημιουργούν νέο τοπίο στον τομέα Της Ανθής Αγγελοπούλου aagelopoulou@naftemporiki.gr

εγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ο τομέας της ιδιωτικής υγείας και του φαρμάκου, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατες κλαδικές έρευνες, οι ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας παρουσίασαν αύξηση πάνω από 155% το 2021, η αγορά των φαρμακαποθηκών επίσης αρχίζει να ανακάμπτει έπειτα από τη συρρίκνωση που υπέστη ο χώρος τα τελευταία χρόνια, ενώ οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις άντεξαν τη μεγάλη πίεση που δέχθηκαν από τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν σημαντικά οι πωλήσεις τους. Σύμφωνα με κλαδικές μελέτες που εκπόνησε η ΣΤΟΧΑΣΙΣ Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Α.Ε., οι φαρμακευτικές εταιρείες «άντεξαν» τη μεγάλη με-

ταρρύθμιση του συστήματος υγείας στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής που είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν σημαντικά οι πωλήσεις τους, ενώ οι αρνητικές οικονομικές συνέπειες εξαιτίας της πανδημίας Covid-19 επέδρασαν θετικά στον κλάδο λόγω της φύσης των προϊόντων τους και παράλληλα οι εταιρείες επιτάχυναν την ένταξη της ψηφιακής τεχνολογίας στον τομέα τους αλλά και ευρύτερα στον κλάδο της υγείας. Όπως μας εξηγεί ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΣΤΟΧΑΣΙΣ Βασίλης Ρεγκούζας, η αγορά αυτή παρουσίασε ανάπτυξη την πενταετία 2017-2021, έπειτα από πέντε πτωτικές περιόδους (ΜΕΡΜ 20122016: -4,2%, ΜΕΡΜ 2017-2021: 7,4%). Ο Μέσος Ετήσιος Ρυθμός Μεταβολής (ΜΕΡΜ) διαμορφώθηκε σε 1,5% την περίοδο 2012-2021. Το 2021 το συνολικό εγχώριο μέγεθος των φαρμακευτικών επιχειρήσεων προσέγγισε τα 7 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 12,5% σε σχέση με το 2020, με το 45% περίπου να αφορά τις παραγωγικές επιχειρήσεις. Οι 20 μεγαλύτερες επιχειρήσεις (παραγωγικές και εισαγωγικές) κατείχαν το 60% περίπου της συνολικής αγοράς το 2021. Όσον αφορά το 2022, το συνολικό μέγεθος της αγοράς των φαρμακευτικών επιχειρήσεων παρουσίασε αύξηση της τάξης του 8% σε σχέση με το 2021. Ανάκαμψη στο χονδρεμπόριο Όσον αφορά την αγορά του χονδρεμπορίου, τα στοιχεία δείχνουν ότι το συνολικό μέγεθος της αγοράς φαρμακαποθηκών (ιδιωτικές εταιρείες και συνεταιρισμοί φαρμακοποιών) ξεπέρασε τα 3,6 δισ. ευρώ το 2021, παρουσιάζοντας αύξηση 4,9% σε σχέση με το 2020 και Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής (ΜΕΡΜ) -1,2% την περίοδο 2012-2021. Όπως εξηγεί ο κ. Ρεγκούζας, η αγορά των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών παρουσίασε αύξηση 6,7% το 2021 σε σχέση με το 2020 και ΜΕΡΜ -0,1% τη χρονική περίοδο 2012-2021, ενώ η αγορά των συνεταιρισμών φαρμακοποιών παρουσίασε αύξηση 2,2% το 2021 σε σχέση με το 2020 και ΜΕΡΜ -2,7% την ίδια χρονική περίοδο. ►

87η ΔΕΘ

111

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ●

«ΑΝΟΙΞΗ» ΣΤΟ ΦΆΡΜΑΚΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΉ ΥΓΕΊΑ

► Όσον αφορά το 2022, η συνολική αγορά φαρμακαποθηκών (ιδιωτικές εταιρείες και συνεταιρισμοί φαρμακοποιών) εκτιμάται ότι παρουσίασε αύξηση της τάξης του 7,0% σε σχέση με το 2021. Να σημειωθεί ότι οι ιδιωτικές εταιρείες φαρμακαποθηκών εκτιμάται ότι κάλυψαν το 60% περίπου της συνολικής αγοράς το 2021 σε αξία, ενώ το υπόλοιπο 40% αφορά τους συνεταιρισμούς φαρμακοποιών. Υπηρεσίες Υγείας Ενδιαφέρον ωστόσο παρουσιάζει και η μελέτη του ιδιωτικού τομέα στην Υγεία η οποία περιλαμβάνει τις γενικές κλινικές, τα κέντρα αποκατάστασης και αποθεραπείας, τις ψυχιατρικές κλινικές, τις μαιευτικές κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα. Ο κλάδος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, δίνοντας έμφαση στην ποιότητα και στην καινοτομία στις υπηρεσίες. Όπως αναφέρει ο κ. Ρεγκούζας, το μέγεθος της εγχώριας αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας προσέγγισε το 1,9 δισ. ευρώ το 2021, παρουσιάζοντας αύξηση 15,3% σε σχέση με το 2020 και Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής (ΜΕΡΜ) 1,2% την περίοδο 20132021 (ΜΕΡΜ 2014-2021: 4,0%). Ειδικότερα, ο ΜΕΡΜ τη χρονική περίοδο 20132021 διαμορφώνεται θετικός στις κατηγορίες των διαγνωστικών κέντρων (2,8%), των μαιευτικών κλινικών (2,0%) και των γενικών κλινικών (1,2%), ενώ αρνητικός παρουσιάζεται στις ψυχιατρικές (-5,8%) και τα κέντρα αποκατάστασης και αποθεραπείας (-3,4%) την ίδια περίοδο. Όσον αφορά τη διάρθρωση της αγοράς ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, παρατηρείται μια σχετική σταθερότητα. Αγκάθι οι υποχρεωτικές επιστροφές Παρ’ όλα αυτά όλοι οι κλάδοι του τομέα ιδιωτικής υγείας διαμαρτύρονται, καθώς, όπως υποστηρίζουν, στην Ελλάδα ο ιδιωτικός τομέας, παρότι επενδύει σε καινοτόμες υπηρεσίες, επιφορτίζεται με ένα κόστος που δεν του αναλογεί. Το κόστος αυτό έρχεται από τις υποχρεωτικές επιστροφές που καλούνται να πληρώσουν μέσω των μνημονιακών clawback και rebate, που ξεκίνησαν το 2013 και τα οποία έχουν παραταθεί μέχρι το 2025. Και μπορεί η χώρα να έχει βγει από τα μνημόνια και την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ωστόσο τα πρόσφατα στοιχεία από τα σημειώματα του ΕΟΠΥΥ στις φαρμακευτικές δείχνουν ότι οι επιστροφές αυτές έχουν ανέλθει σε δυσθεώρητα ύψη. Σύμφωνα με τις ίδιες τις εταιρείες, αγγίζουν το 70% των κερδών τους και έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των επενδύσεων ακόμα και την πιθανή μη είσοδο νέων καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα. Για πολλές από αυτές οι υποχρεωτικές επιστροφές χτυπάνε το καμπανάκι της βιωσιμότητάς τους στην αγορά. Όμως και οι εκπρόσωποι της αγοράς των διαγνωστικών κέντρων επισημαίνουν ότι με τα μέτρα αυτά η πολιτεία, αντί να διευκολύνει τις επιχειρήσεις του κλάδου, θέτει καθημερινά εμπόδια στην ανάπτυξή τους, που θα επέτρεπε και την περαιτέρω πρόσβαση

112

87η ΔΕΘ

246,78 εκατ. ευρώ οι ενισχύσεις

519,28 εκατ. ευρώ οι επενδύσεις

272,5 εκατ. ευρώ η ιδιωτική συμμετοχή

Οι 53 επενδύσεις της βιομηχανίας φαρμάκου θα υλοποιηθούν έως τα τέλη του έτους. Το 85% των έργων υλοποιούνται από ελληνικές εταιρείες.

“

των ασθενών. Όπως εξηγεί ο Σωκράτης Γουρλής, μέλος της διοίκησης Ομίλου ΙΑΤΡΟΠΟΜε την ολοΛΙΣ, τα ιδιωτικά Διαγνωστικά κλήρωση του Κέντρα καλύπτουν πάνω από επενδυτικού προτο 95% των αναγκών των γράμματος, η Ελπολιτών σε απεικονιστικές και λάδα θα μπορέεργαστηριακές εξετάσεις. Η ποσει να αναδειχθεί ρεία του κλάδου είναι ανοδική, σε ευρωπαϊκό γεγονός όμως που οφείλεται «hub» παραγωκυρίως στην πρόθεση των γής, έρευνας και επιχειρηματιών των Διαγνωστικών Κέντρων να επενδύσουν καινοτομίας. στη σύγχρονη τεχνολογία ώστε οι υπηρεσίες που θα παρέχουν να είναι πιο αποτελεσματικές και ακριβείς. Η άνοδος οφείλεται επίσης και στην έλλειψη δημόσιων δομών που αναγκάζει τους πολίτες να προσφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα, κάτι που διαπιστώθηκε ξεκάθαρα μέσα στην πανδημία. «Κλειδί» η δημόσια χρηματοδότηση Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσιεύει στατιστικά στοιχεία του έτους 2021 για τη χρηματοδότηση των δαπανών Υγείας σε εθνικό επίπεδο, με βάση το εγχειρίδιο Συστήματος Λογαριασμών Υγείας ΣΛΥ 2011 του ΟΟΣΑ. H συνολική χρηματοδότηση για τις δαπάνες Υγείας ως προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα για το έτος 2021 ανήλθε στο 9,17% του ΑΕΠ έναντι 9,50% το έτος 2020. Η συνολική χρηματοδότηση δαπανών Υγείας παρουσίασε αύξηση κατά 6,0% το 2021 σε σχέση με τη χρηματοδότηση των δαπανών το έτος 2020. Ειδικότερα, η δημόσια χρηματοδότηση παρουσίασε αύξηση κατά 6,5% το 2021 σε σχέση με το 2020, ενώ η ιδιωτική χρηματοδότηση παρουσίασε αύξηση κατά

5,3% το έτος 2021 σε σχέση με το 2020. Η συμβολή του δημόσιου τομέα στη συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας αυξήθηκε από 61,9% το έτος 2020 σε 62,2% το έτος 2021. Αντίθετα, η συμβολή του ιδιωτικού τομέα στη συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας μειώθηκε από 37,7% το έτος 2020 σε 37,5% το έτος 2021. Ένεση ρευστότητας το Ταμείο Ανάκαμψης Σημαντική βοήθεια αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης. Ήδη σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι 53 επενδύσεις της βιομηχανίας φαρμάκου, ύψους 519.288.136,57 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της δράσης «Μεταρρύθμιση του συστήματος clawback & συμψηφισμός του με ερευνητικές και επενδυτικές δαπάνες» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Τα έργα που εγκρίθηκαν και θα υλοποιηθούν έως τα τέλη του 2023 πληρούν το σύνολο των προϋποθέσεων συμμετοχής και των όρων επιλεξιμότητας, ενώ το 85% αυτών υλοποιούνται από ελληνικές εταιρείες και εντάσσονται στο δυναμικό πλάνο της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας για επενδύσεις συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ σε βάθος τετραετίας. Η δράση απευθύνεται σε φαρμακευτικές επιχειρήσεις που υποχρεούνται σε καταβολή ποσού αυτόματης επιστροφής (clawback) της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ και της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης. Οι ενισχύσεις που θα δοθούν ανέρχονται στο ποσό των 246.787.031,11 ευρώ, ενώ η ιδιωτική συμμετοχή των δικαιούχων φτάνει τα 272.501.105,46 ευρώ. Με την ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος, η Ελλάδα θα μπορέσει να αναδειχθεί σε ευρωπαϊκό «hub» παραγωγής, έρευνας και καινοτομίας, ενώ φιλοδοξεί να καταφέρει να απεξαρτηθεί από εισαγωγές φαρμάκων από χώρες όπως η Κίνα

CMY