Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ - FOCUS IN BUSINESS - RETAIL

ΓΡΆΦΟΥΝ ΟΙ:

Δρ Βασίλης Ζεϊμπέκης

Πρόεδρος στην Ελληνική Εταιρεία Logistics

και επίκουρος καθηγητής

στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης

στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Αντώνης Μακρής

Πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ

Λευτέρης Κιοσές

ΠΆΡΕΜΒΆΙΝΟΥΝ ΟΙ: Αλέξανδρος

Δ/νων σύμβουλος Αθηναϊκή Ζυθοποιία Α.Ε.,

πρόεδρος Δ.Σ. ECR Hellas Βιομηχανία / Προμηθευτές Ζέτα

Χειμωνίδου

IN BUSINESS FOCUS ΕΙΔΗ

ΑΒ Βασιλόπουλος Α.Ε., πρόεδρος Δ.Σ. ECR Hellas Λιανεμπόριο

Φίλιππος Χατζηιωάννου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Η μάχη των ισχυρών για τα δίκτυα της επόμενης γενιάς 26-28 e-COMMERCE 3 στους 4 αγοράζουν μέσω διαδικτύου 18-19 Μ Ο ΔΑ Παίρνουν μέτρα και ράβουν νέα... καταστήματα 12-13 ΣΟΎΠΕΡ Μ Α ΡΚΕΤ Πληθωρισμός και εξαγορές φέρνουν ανάπτυξη 2, 6 Phygital εμπειρία κατανάλωσης ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕΣΩ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2023

Στον αστερισμό των

εξαγορών παραμένει ο

κλάδος των σούπερ μάρκετ, καθώς ο κύκλος της αναδιάρθρωσης εξακολουθεί

να είναι ανοιχτός, με την

υφιστάμενη συγκυρία των

έντονων πληθωριστικών

προκλήσεων να τοποθετεί

πλέον ανοιχτά στη «σέντρα»

το μεσαίο ράφι.

Της Δανάης Αλεξάκη dalexaki@naftemporiki.gr

ΤΟ

ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΟ stress test του

κλάδου συντελείται σε μια περί-

οδο όπου οι μικρομεσαίοι της

αγοράς είναι επί της ουσίας οι

«επιζήσαντες» της δύσκολης δε-

καετίας της ύφεσης. Και μπορεί

η διετία 2020-2021 -εξαιτίας της

κρίσης Covid 19- να «γέμισε» τα

ταμεία, προσδίδοντας αισιοδο-

ξία για τη δυνατότητα βιώσιμης

ανάπτυξης, οι εξελίξεις του 2022

ανέκοψαν βίαια τις προσδοκίες

και σε αρκετές περιπτώσεις απεί-

λησαν άμεσα τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων.

Στην εκκίνηση του 2023 το

μεσαίο ράφι βρίσκεται τραυμα-

τισμένο και δη οι όμιλοι αγορών

που αντιμετωπίζουν έντονες δυσκολίες και πιέσεις να συγκρα-

τήσουν τις ισορροπίες μεταξύ

των μελών τους και κυρίως να

εξασφαλίσουν μια ανταποδοτι-

κή διαπραγματευτική δυναμική.

της, την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και

τη Spar Hellas να αποκτούν τον

έλεγχο τοπικών αλυσίδων στην

περιφέρεια.

Την ίδια ώρα, στην αγορά οι

ζυμώσεις δεν φαίνεται να στα-

ματούν και ήδη κυκλοφορεί

φημολογία που θέλει τρεις με

τέσσερις κυοφορούμενες συμ-

φωνίες, που αφορούν συνολικό

δίκτυο 50 τουλάχιστον σημείων

πώλησης, να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο.

Τμηματικές εξαγορές

Οι αλυσίδες που φιγουράρουν

στην πρώτη δεκάδα είναι βέβαιο

ότι διανύουν μια περίοδο κατά

την οποία επαναπροσδιορίζουν

τη φυσική τους παρουσία, μέσω

„ Στη σκιά της πληθωριστικής κρίσης, οι μεγάλες αλυσίδες αναζητούν deals

που δεν απαιτούν

πρόσθετη χρηματοδότηση.

του δικτύου καταστημάτων τους, αποφασίζοντας να προχωρήσουν

σε επιλεκτικές εξαγορές, ακόμη

και μέρους μιας μικρότερης αλυ-

σίδας σούπερ μάρκετ αντί της

στότητα καταναλωτών, καθώς επίσης καλύπτουν γεωγραφικές περιοχές που είναι δύσκολο να επιχειρήσουν τα ισχυρά σήματα. Τουριστικό πλεονέκτημα Το πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι η νησιωτική Ελλάδα, που κατά τη θερινή περίοδο βρίσκεται στο επίκεντρο, καταγράφοντας υψηλή κατανάλωση. Με δεδομένη και την αυξανόμενη πορεία του τουρισμού στη χώρα η απόκτηση μιας έτοιμης αλυσίδας σε έναν αμιγώς τουριστικό προορισμό αποτελεί ισχυρό δέλεαρ. Έχοντας λοιπόν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον «αφρό» από τα έτοιμα καταστήματα των τοπικών παικτών, οι ενδιαφερόμενες αλυσίδες ξεπερνούν τόσο τον σκόπελο της πολύχρονης γραφειοκρατίας που απαιτείται για την ανέγερση νέων καταστημάτων όσο και το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος, ειδικά στην παρούσα φάση. Επιπλέον, η εξαγορά μιας μικρής αλυσίδας με τζίρο έως 15 εκατ. ευρώ, ή μεμονωμένων καταστημάτων, συνήθως δεν απαιτεί προηγούμενη γνωστοποίηση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Η συνεισφορά των μικρών σούπερ μάρκετ (έως 400 τ.μ.)

στην τάση αύξησης του τζίρου

Η

δύσκολη συγκυρία πληθωρισμού, η υποχώρηση της κατανάλωσης και οι πιέσεις στο κόστος

λειτουργίας καθιστούν τα μικρά

τοπικά δίκτυα ευάλωτα οικονομικά στον ισχυρό ανταγωνισμό, αν και διατηρούν το «πλεονέκτημα»

της τοπικής παρουσίας, το οποίο εξάλλου είναι και αυτό που τα καθιστά ελκυστικά στους ενδιαφερόμενους επενδυτές.

Οι μεγάλοι της αγοράς, μετά το πέρας της υγειονομικής κρίσης, έχοντας αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη διαχείριση

κινδύνων έχουν βγει για «ψώνια», σκανάροντας συνεχώς την επικράτεια για ανεύρεση «ευκαιριών» εξαγοράς.

Οι πρώτες συμφωνίες του 2023, τα κυοφορούμενα deals και τα «θέλγητρα»

Σύμφωνα με αναλυτές της αγο-

ράς «η επέκταση της παρουσίας

του φυσικού δικτύου αποτελεί

μια στρατηγική κίνηση σε μια

περίοδο που η "πίτα" της αγοράς

λόγω ανατιμήσεων μικραίνει, με

αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός για

απόκτησης του συνόλου της.

Στο πλαίσιο του ισχυρού αντα-

γωνισμού οι αλυσίδες επιδιώκουν

να «πάρουν ό,τι δεν έχουν» και

ο τζίρος

των μικρών

καταστημάτων σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ.

τη θωράκιση και ενδυνάμωση των

μεριδίων να γίνεται πιο έντονος».

Ο φετινός Μάρτιος πέρα από

την άνοιξη έφερε και τα τέσσερα

πρώτα deals του έτους στον κλά-

δο, με τη Σκλαβενίτης, τη Μασού-

να τοποθετήσουν την ταμπέλα

τους σε περιοχές όπου δεν έχουν

εισχωρήσει.

Το κυρίαρχο

των τοπικών αλυσίδων 1,4 δισ. €

οργανωμένου λιανεμπορίου στην εγχώρια αγορά είναι αξιοσημείωτη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Circana, τον Ιανουάριο 2023 η αύξηση τζίρου

του

κατέγραψαν ρυθμό ανάπτυξης

το ίδιο διάστημα 11%.

Με βάση τις μετρήσεις της Circana (σ.σ. δεν περιλαμβάνεται η Lidl), τα μικρά καταστήμα-

«στροφή» ενδιαφέροντος των μεγάλων retailers στα μικρά σημεία. Εάν συνυπολογιστούν και οι

επιδόσεις των καταστημάτων

από 400 τ.μ. έως 1.000 τ.μ. που

στα σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. έφθασε το 10,5% συγκριτικά με το περσινό αντίστοιχο διάστημα, κοιτάζοντας στα μάτια την επίδοση των hypermarkets, που

τα συμμετέχουν σε ένα ποσοστό

14% επί των συνολικών πωλήσεων, γεγονός που μεταφράζεται

σε τζίρο 1,4 δισ. ευρώ, δυναμική εσόδων που δικαιολογεί και τη

αναπτύσσονται στο ίδιο διάστημα με ρυθμό 6,4% και συμμετέχουν στις συνολικές πωλήσεις

Κυνηγετική

περίοδος στα

σούπερ μάρκετ για νέες εξαγορές

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Τζίρος του κλάδου των

σούπερ μάρκετ που άλλαξε χέρια το 2022:

~400 εκατ. €

Συμμετοχή των μικρών

καταστημάτων επί των

συνολικών πωλήσεων της

αγοράς σούπερ μάρκετ: 14%

Συμμετοχή των

καταστημάτων από 400

τ.μ. έως 1.000 τ.μ. επί των

συνολικών πωλήσεων της

αγοράς σούπερ μάρκετ:

33,4%

κή» των μικρών είναι τελικά

μεγάλη. Ενδεικτικά αναφέρε-

ται ότι το 2022 κλείδωσαν εν-

νέα συμφωνίες εξαγοράς για

τον κλάδο των σούπερ μάρκετ,

εξέλιξη που εκτιμάται ότι ένας

τζίρος περί τα 350-400 εκατ.

ευρώ άλλαξε χέρια.

Παράλληλα, δεδομένου ότι

το κόστος του χρήματος έχει

Η

αγορά παραμένει στο ραντάρ

των ξένων επενδυτικών funds

ΤΟ «ΚΥΝΗΓΗΤΟ» συνεχίζεται και μεταξύ των ισχυρών παικτών, με τη φημολογία που θέλει επενδυτικά funds να «φλερτάρουν» έντονα την είσοδό τους στον κλάδο μέσω της απόκτησης ενός μεγάλου brand να παραμένει.

Σαφώς και μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον πολλά σενάρια ευδοκιμούν και πολλοί επενδυτές, εντός και εκτός συνόρων, δύνανται να εξετάσουν δυνατότητες αναπτυξιακών προοπτικών σε μια αγορά η οποία, παρά το γεγονός ότι δεν εμφανίζει υψηλά περιθώρια κέρδους, απολαμβάνει το πλεονέκτημα του υψηλού τουριστικού ρεύματος που έχει η χώρα και ταυτόχρονα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές διατηρεί χαμηλό βαθμό συγκέντρωσης.

Για τους κυνηγούς ευκαιριών η περίοδος αυτή ευνοεί την επιδίωξη μεταμορφωτικών συμφωνιών και τις τολμηρές στρατηγικές εξαγορών.

Ωστόσο, αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην υπερτιμηθούν οι δυνατότητες των επιχειρήσεων και όσων εξαγοράζουν και αυτών που εξαγοράζονται.

Ο κυρίαρχος στόχος του κλάδου πρέπει να παραμένει στην κατεύθυνση της ύπαρξης υγιών σχημάτων στην αγορά, που θα οδηγήσει στη βελτίωση της πιστοληπτικής του ικανότητας και κατ’ επέκταση της βιομηχανίας τροφίμων.

Οι παίκτες που αυτή την περίοδο ετοιμάζονται να κάνουν την κίνησή τους στη «σκακιέρα» θα πρέπει να προσμετρήσουν και την εικόνα που επιθυμούν να έχει η αγορά των σούπερ μάρκετ την επόμενη δεκαετία.

ακριβύνει στη σκιά της συνε-

χιζόμενης πληθωριστικής κρί-

σης, οι μεγάλες αλυσίδες σού-

περ μάρκετ αναζητούν deals

που δεν απαιτούν πρόσθετη

χρηματοδότηση, συμβάλλουν

ωστόσο στην ανάπτυξή τους, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα

το «συμμάζεμα» των οικονομικών τους.

SHUTTERSTOCK

Χαμηλό βαθμό συγκέντρωσης διατηρεί η ελληνική αγορά σούπερ μάρκετ σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές.

„ Η πανδημία μετέφερε το παιχνίδι

της διεκδίκησης

του καταναλωτή και στο ηλεκτρονικό

κανάλι για τα σούπερ μάρκετ.

Ένα από τα ερωτήματα που

θα κληθούν να απαντήσουν οι επιχειρήσεις του κλάδου άμεσα

είναι το κατά πόσο η λογική της

επέκτασης των δικτύων πωλήσεων θα εξακολουθήσει να κρατά

σε δεύτερο πλάνο τις επενδύσεις

σε άλλους ποιοτικούς δείκτες, δηλαδή δείκτες σχετικούς με την

πελατοκεντρικότητα των δικτύων ή, αλλιώς, με τη δημιουργία

λύσεων ανά αλυσίδα στις ιδιαίτερες ανάγκες των πελατών τους. Ταυτόχρονα, η πανδημία

μετέφερε το παιχνίδι της διεκ-

δίκησης του καταναλωτή και

στο ηλεκτρονικό κανάλι, με τα

επιτελεία των αλυσίδων να αναπροσαρμόζουν τις στρατηγικές

τους περνώντας τες μέσα και από την ενδυνάμωση των σημείων ψηφιακής διεπαφής.

Οι βασικές λέξεις-κλειδιά

αφορούν: τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα χαμηλότερα εισοδήματα, τις νεαρές ηλικιακές ομάδες και τη βιωσιμότητα.

Ανταγωνισμός από e-πλατφόρμες

Η ΑΓΟΡΑ καλείται να διαχειριστεί και τον «εισαγόμενο» ανταγωνισμό που δημιουργείται από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, οι οποίες επενδύουν σημαντικά στο ηλεκτρονικό καλάθι της νοικοκυράς, που αποτελεί ισχυρό αντίβαρο στις χαμηλότερες ταχύτητες που έχουν καταγραφεί στο delivery έτοιμου φαγητού με την επαναλειτουργία του κα-

ναλιού HoReCa και κυρίως του πιεσμένου εισοδήματος των καταναλωτών.

Παράγοντες της αγοράς των σούπερ μάρκετ σχολιάζοντας

το μέλλον του κλάδου εκτιμούν

ότι «η εικόνα που θα εμφανίζει

η δυναμική της αγοράς σε βάθος διετίας - τριετίας θα είναι

σημαντικά διαφοροποιημένη

από ό,τι σήμερα. Η είσοδος νέ-

ων παικτών και οι συμπράξεις

βρίσκονται σε προ ημερήσια δι-

άταξη συζήτησης στην ατζέντα

του κλάδου, ενώ το ψηφιακό κα-

νάλι που ήρθε για να μείνει δεν

θα διατηρήσει τους ανοδικούς

ρυθμούς της διετίας 2020-2021, ωστόσο θα βρει σημαντικό περιθώριο επέκτασης στο πεδίο της μικρής λιανικής».

[SID:16428588]

10,5% η αύξηση τζίρου στα σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. τον Ιανουάριο 2023.

11% ο ρυθμός ανάπτυξης των hypermarkets τον Ιανουάριο 2023.

6 Μ. ΤΡΙΤΗ 11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2023 IN BUSINESS • RETAIL • FOCUS

Με πληθωριστικό

αποτύπωμα η

στο ράφι το 2023

που

Πληθωριστικό χαρακτήρα

αναμένεται να έχει και

το 2023 η ανάπτυξη της

αγοράς των σούπερ μάρκετ.

Της Δανάης Αλεξάκη dalexaki@naftemporiki.gr

ΟΙ ΠΡΟΒΛΈΨΈΙΣ αναλυτών και στε-

λεχών του κλάδου για την πορεία

των εσόδων διατηρούν -στο τέλος

του πρώτου τριμήνου του έτους-

μεγάλο το εύρος του ρυθμού αύ-

ξησης το 2023, τοποθετώντας το

από 2% έως και 6%.

Την ίδια ώρα, το μέσο «καλά-

θι» συρρικνώνεται, ενώ το κρι-

τήριο της τιμής

καθορίζει τους

50%

των στελεχών της βιομηχανίας

και του λιανεμπορίου που συμμετείχαν

στην έρευνα CEO Outlook της Nielsen προβλέπουν

μείωση της κατανάλωσης το 2023, λόγω

του πληθωρισμού και των ανατιμήσεων.

κωδικούς που θα μπουν σε αυ-

τό, εντείνοντας περαιτέρω τον

ανταγωνισμό μεταξύ των αλυ-

σίδων, οι οποίες καλούνται να

ισορροπήσουν τις στρατηγικές

τους μεταξύ βελτιστοποίησης

στη διαχείριση λειτουργικών

εξόδων και περαιτέρω ενίσχυσης

της «ελκυστικότητάς» τους στα

μάτια των καταναλωτών.

Οι προβλέψεις

Με βάση τα δύο σενάρια προ-

βλέψεων της IRI, η αύξηση στα

έσοδα στο πρώτο εξάμηνο του

έτους κυμαίνεται μεταξύ 7,1%

και 7,8% ανάλογα με το επίπεδο

που θα εμφανίσουν οι ανατιμή-

σεις. Συγκεκριμένα, στο πρώτο

σενάριο εκτιμάται αύξηση τιμών

κατά 7,8% με αντίστοιχο ποσο-

στό αύξησης σε αξία πωλήσε-

κλάδου

ων, ενώ στο δεύτερο σενάριο, το

οποίο είναι πιο μετριοπαθές, η

αύξηση τιμής φτάνει στο 6,9%,

με την αύξηση των εσόδων της

αγοράς να διαμορφώνεται στο

7,1%. Η διαφοροποίηση μετα-

ξύ «καλού» και «κακού» σενα-

ρίου κινείται κάτω από το όριο

της μίας μονάδας, ενώ ξεπερνά

τις συνολικές «επιδόσεις» του

2022, όταν το κόστος στο καλά-

θι ανατιμήθηκε κατά 6,8%, ενώ

ο τζίρος της αγοράς κατέγραψε

αύξηση 5,8%, με οριακή απώλεια

όγκων 0,9%.

Για το σύνολο του 2023, σύμ-

φωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών

της βιομηχανίας και του λιανε-

μπορίου, όπως προκύπτει από

σχετική έρευνα CEO Outlook που

πραγματοποίησε η Nielsen, το 53% των ερωτηθέντων τοποθετεί

την ανάπτυξη της αγοράς φέτος

στο 2%-5%, ενώ για το 30% του

δείγματος η ανάπτυξη της αγο-

ράς σε αξία θα κινηθεί στα επί-

πεδα του 6%-10%. Από την άλλη, ένα στα δύο στελέχη προβλέπει

μείωση της κατανάλωσης, λόγω

του πληθωρισμού και των ανατι-

μήσεων, ωστόσο το 40% αναμένει σταθερότητα σε επίπεδο όγκου πωλήσεων στο -1/+1%. Σύμφωνα

με στελέχη των αλυσίδων, έως το Πάσχα αναμένεται μια σχετική

συγκράτηση της ζήτησης, από

το Πάσχα έως τον Οκτώβριο η ει-

κόνα θα βελτιωθεί λόγω και του

τουρισμού, ενώ για το τελευταίο

δίμηνο του έτους δεν προχωρά

κανένας σε προβλέψεις, δεδομέ-

νης της αβεβαιότητας που παρα-

μένει έντονη σε διεθνές επίπεδο

τόσο για την πορεία του πολέ-

μου στην Ουκρανία όσο και για

την κατάσταση στην ενεργειακή

αγορά, δηλαδή για τις τιμές του

ηλεκτρικού ρεύματος και του

φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με την κυλιόμενη

ΠΡΟΒΛΈΨΈΙΣ ΓΙΑ

Αξία πωλήσεων το πρώτο εξάμηνο του 2023: +2%

ΤΑΧΥΚΙΝΗΤΑ

Αξία πωλήσεων συνολικά το 2023: +2,3%

Όγκος πωλήσεων στο πρώτο εξάμηνο 2023: +2,2%

EUROKINISSI/ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

Σύμφωνα με στελέχη των σούπερ μάρκετ, έως το Πάσχα αναμένεται μια συγκράτηση της ζήτησης.

„

Βελτίωση καταγράφει ο δείκτης οικονομικού κλίματος στο λιανεμπόριο τον Ιανουάριο του 2023 σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

τιμών σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2022. Πάντως η αγορά «βλέπει» βελτίωση για τον δείκτη οικονομικού κλίματος

λιανεμπορίου τροφίμων, με την αρνητική τάση που καταγράφηκε στην αποτίμηση της εξέλιξης της οικονομικής κατάστασης της

FMCG του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), 70% των ερωτηθέντων θεωρεί

ότι οι πωλή-

αυτή αποδίδεται στις πληθωρι-

στικές πιέσεις και τις αυξήσεις

Σημαντικές ανακατατάξεις

2022

ΜΕ ΒΑΣΉ την έρευνα Future Consumer Index Ελλάδα 2022, που παρουσίασε η ΕΥ Ελλάδος, οι καταναλωτές αυτοπροσδιορίζονται και κατατάσσονται σε

πέντε διακριτές τυπολογίες.

Στην πρώτη θέση, όπως

και στην περσινή έρευνα Future Consumer Index Ελλά-

ξεπερνώντας την τυπολογία Health first (18%), όσων ανησυχούν για την προσωπική και την οικογενειακή υγεία.

Τέλος, η ομάδα που προτάσσει το κοινωνικό σύνολο, η Society First (10%), βρίσκεται

τάσσουν οινωνικόσύνολο

Πηγή: ΕΥ Ελλάδος

ΑΙΧΜΉ του δόρατος στις διαχειρι-

στικές στρατηγικές της αγοράς

των σούπερ μάρκετ είναι η ενερ-

γειακή αυτονομία και η εξοικο-

νόμηση κόστους μεταφορών και

ακολουθούν οι επενδύσεις στο

δίκτυο και οι εξαγορές.

Η διατήρηση της πιστότητας

των καταναλωτών παραμένει ψη-

λά στην ατζέντα της στρατηγικής

των αλυσίδων, ωστόσο τα «εργα-

λεία» για την επίτευξη του στόχου

είναι περιορισμένα και κινούνται

στον άξονα των στοχευμένων

προσφορών, στην εξατομίκευση

των online παροχών και στη δι-

εύρυνση του κωδικολογίου των

προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.

Το βασικό ζητούμενο είναι το

πώς θα κινηθεί η κατανάλωση

και κατά πόσο θα καταγραφεί η

πολυπόθητη συγκράτηση στην

πτωτική πορεία των όγκων πωλήσεων.

Το κριτήριο της τιμής δεν αφήνει μεγάλη ευελιξία κινήσεων

μέσα στο έντονα πληθωριστικό

περιβάλλον, με τις εμπορικές πολιτικές των εταιρειών να αναπροσαρμόζονται συνεχώς.

Από το 2022 παρατηρείται

σημαντική μετακίνηση στους

κωδικούς ιδιωτικής ετικέτας, ενώ το μέσο καλάθι έχει μειωθεί ακόμα και σε σχέση με προ Covid-19 περιόδους.

Πειραµατίζονται µε το καινούργιο

Ανήσυχοι για τα οικονοµικά τους Ευαισθητοποιηµένοι

Εθ έ

δα 2021, βρίσκεται η τυπολογία Affordability First (33%), που αποτελείται από καταναλωτές που ανησυχούν για τα

οικονομικά τους και κάνουν συνετή οικονομική διαχείριση. Στη δεύτερη θέση, από

„ Σύμφωνα με την Ierax Analytix & Market Analyst «γεννιέται» ένα νέο κύμα καταναλωτών, οι λεγόμενοι «budgeteers».

την τέταρτη πέρσι, η ομάδα Experience First (20%), είναι

αυτοί που αναζητούν εμπει-

ρίες για να ζουν τη ζωή στο

έπακρο, και αναζητούν και

πειραματίζονται με το καινούργιο. Οι ευαισθητοποιημένοι

για τον πλανήτη και το περιβάλλον (Planet First - 19%) βρίσκονται στην τρίτη θέση,

και φέτος στην τελευταία θέση. Σύμφωνα με την Ierax Analytix & Market Analyst, στην παρούσα συγκυρία «γεννιέται» ένα νέο κύμα καταναλωτών, οι λεγόμενοι «budgeteers».

Αυτοί είναι που κυνηγάνε να πάρουν τη μεγαλύτερη αξία στη χαμηλότερη τιμή. Ψάχνουν, συγκρίνουν και γενικότερα μελετάνε πριν κάνουν μια αγορά.

Τα brands φυσικά έχουν ως πρώτο μέλημα τα κέρδη

τους και άρα έχουν ήδη καταλάβει ότι αλλάζει η αγορά

και προσπαθούν να προσαρμοστούν. Για τις εταιρείες δεν μετράει σε ποια τιμή αγοράζει

ο καταναλωτής αλλά αν αγοράζει και αν αυτές μπορούν να μειώσουν το κόστος.

Σε αυτόν τον άξονα οι αλυσίδες αλλά και η βιομηχανία καλούνται να προσαρμόσουν

τα εμπορικά στρατηγικά τους

πλάνα, στην κατεύθυνση της διεκδίκησης των χρημάτων που σκοπεύουν να ξοδεύουν οι budgeteers.

[SID:16456472]

Η τάση αντικατάστασης κωδικών σε φθηνότερες επιλογές και η ενίσχυση της ιδιωτικής ετικέτας θεωρείται ότι θα ενταθούν περαιτέρω, εξέλιξη η οποία «υποθηκεύει» και τη μελλοντική πορεία των πωλήσεων για τα επόμενα χρόνια.

Η διατήρηση της πιστότητας στη μάρκα ακόμα και μεταξύ επιλογών ιδιωτικής ετικέτας είναι ιδιαιτέρως εύθραυστη, γεγονός που θα επιβαρύνει περαιτέρω τους όρους του ανταγωνισμού σε όλη την αγορά.

Τόσο σε επίπεδο ψυχολογίας καταναλωτών όσο και στην πραγματική αγοραστική δυνατότητα

των νοικοκυριών, δεν αναμένεται βελτίωση και οι επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις επηρεάζουν ακόμα περισσότερο τον παράγοντα ψυχολογία, ειδικά

εάν το αποτέλεσμα της κάλπης

δεν δημιουργεί αίσθημα πολιτικής σταθερότητας και ασφάλεια. Μερίδια αγοράς Σε επίπεδο μεριδιακών συσχετισμών, οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι θα διατηρηθεί η τάση του 2022, δηλαδή η επιταχυνόμενη μεταφορά τζίρου από τους μικρούς παίκτες στους ισχυρότερους, με την απόσταση του πρώτου παίκτη από τον δεύτερο

5

οι διακριτές τυπολογίες των Ελλήνων καταναλωτών.

να διευρύνεται περισσότερο. Ανακατατάξεις αναμένεται να υπάρξουν από τη δεύτερη έως και τη

δέκατη θέση της λίστας, καθώς

η δυναμική που αποκτούν κάποιες αλυσίδες μέσα από τις επεκτατικές κινήσεις εξαγορών που

πραγματοποιήθηκαν το 2022 θα

ενισχυθεί περισσότερο φέτος.

Όπως αναφέρουν αναλυτές της

αγοράς «το 2023 θα αποτελέσει

ακόμα μια χρονιά όπου δύο-τρεις

παίκτες θα "συγκεντρώσουν" το

μεγαλύτερο μέρος της πίτας του

κλάδου, καθώς το βασικό ζήτη-

μα είναι ποια αλυσίδα θεωρείται

πιο φθηνή στη συνείδηση του καταναλωτή».

2-3

«παίκτες» θα συγκεντρώσουν και φέτος το μεγαλύτερο μέρος

της πίτας του κλάδου των σούπερ μάρκετ.

στις καταναλωτικές «φυλές» το

Οι στρατηγικές των αλυσίδων μέσα σε ένα περιβάλλον προκλήσεων

Οι τύποι καταναλωτών το 2022

να γίνει προσπάθεια ώστε να επικρατήσει η λογική της πολιτικής.

Μια ματιά στο μέλλον

Η ΧΡΟΝΙΆ που διανύουμε θα είναι μα-

κράς πνοής και πολύ ενδιαφέρουσα,

θα είναι γεμάτη γεγονότα που αφο-

ρούν τη χώρα μας αλλά και όλη την

υφήλιο.

ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ είναι παράλληλο με

τη ζωή και υφίσταται τις αντίστοι-

χες διακυμάνσεις, ταυτόχρονα πρέ-

πει να οσμίζεται τις εξελίξεις ώστε

να είναι κατάλληλα προετοιμασμέ-

νο για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των

καταναλωτών.

ΕΧΕΙ πολύ ενδιαφέρον να δούμε τη δι-

αχρονική πορεία των κύριων παρα-

γόντων που συνεπιδρούν στην εξέλι-

ξη της αγοράς στη χώρα μας.

ΠΡΏΤΟΣ παράγων είναι ο καταναλω-

τής που βρίσκεται σε μία ανασφά-

λεια όσον αφορά την επαγγελματι-

κή του πορεία, το είδος της εργασίας

που θα κληθεί να προσφέρει στο μέλλον και τα εισοδήματα που θα προσπορισθεί. Γνωρίζει ότι οι συνθήκες

εργασίας, οι αποδοχές αλλά και οι

ανάγκες του υφίστανται μετάλλαξη.

ΥΠΆΡΧΕΙ και η κατηγορία των πολιτών

που ασχολούνται με την παραοικο-

νομία σε όλες τις μορφές της και που

η συμπεριφορά τους αυτή συνοδεύ-

εται πάντα από την ενεργό επιδοκιμασία της πολιτείας που στηρίζει και

επιβραβεύει πάντα την παραβατική

συμπεριφορά ή καλύτερα τη συμπε-

ριφορά εκτός των ορίων και των κανόνων που θεσμοθετεί η ίδια η πολιτεία. Άρα ο καταναλωτής θα έχει πολυποίκιλη συμπεριφορά ανάλογα σε ποια κατηγορία ανήκει.

ΟΥΣΙΆΣΤΙΚΟΣ παράγων είναι οι ξένοι

επισκέπτες της χώρας μας, όπου στα πολυσυλλεκτικά σημεία της αγοράς

καλύπτουν ακόμα και το 18% με 20%

του ημερήσιου τζίρου των εταιρειών.

ΔΕΥΤΕΡΟΣ παράγων είναι η πολιτεία

που εκτός από τη δυσκολία προσαρμογής της στα νέα δεδομένα προσπα-

Η έλλειψη πρώτων υλών και η αύξηση του ενεργειακού κόστους έχουν ως συνέπεια τις πληθωριστικές πιέσεις και την άνοδο των επιτοκίων με τις επιπλοκές που τα συνοδεύουν

και λόγω της υπερσυγκέντρωσης σε λίγες χώρες των παραγωγικών διαδικασιών οι τιμές

των προϊόντων προοδευτικά ανεβαίνουν.

„ Με αφορμή τα πρόσφατα

γεγονότα και την πανδημία

απεδείχθη το λάθος

της παραγωγής προϊόντων

για όλο τον κόσμο σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη.

θεί με οποιονδήποτε τρόπο να παρέμβει στην εξέλιξη της ιδιωτικής οικονομίας παρεμποδίζοντας τον ελεύθερο ανταγωνισμό και την εφαρμογή νέων μεθόδων προσέγγισης του καταναλωτή (μέσω νέων τεχνολογιών), στον βωμό πολιτικών που ευνοούν μικρότερες επιχειρηματικές μονάδες αλλά υψηλού αριθμού ψήφων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τερατογενέσεις.

ΣΤΆ ΕΡΧΟΜΕΝΆ χρόνια η αποτελεσματικότητα των φοροεισπρακτικών μηχανισμών περνάει μέσα από τη δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος

που θα βοηθήσει την ανάπτυξη του

ελεύθερου ανταγωνισμού, με συνεπακόλουθο την προστασία του καταναλωτή. Η δημιουργία εύκολων, απλών και αποτελεσματικών συστημάτων ελέγχου που θα στηρίζονται

από νόμους, απλούς, κατανοητούς

και εύκολα εφαρμόσιμους, είναι μονόδρομος.

ΤΡΙΤΟΣ παράγων είναι η διεθνής συγκυρία. Η έλλειψη πρώτων υλών και

η αύξηση του ενεργειακού κόστους

έχουν ως συνέπεια τις πληθωριστικές

πιέσεις και την άνοδο των επιτοκίων με τις επιπλοκές που τα συνοδεύουν, και λόγω της υπερσυγκέντρωσης σε λίγες χώρες των παραγωγικών διαδικασιών οι τιμές των προϊόντων προοδευτικά ανεβαίνουν. Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα και την πανδημία απεδείχθη το λάθος της παραγωγής προϊόντων για όλο τον κόσμο σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη. Η σταδιακή εκπαίδευση και η προσαρμογή του καταναλωτικού κοινού στις νέες αυξημένες τιμές κτήσης

των προϊόντων διευκολύνει την παραγωγή και διανομή αυτών από χώρες που μέχρι χθες δεν ήταν συμφέρουσα η παραγωγική διαδικασία. Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι η επιστροφή των παραγωγικών μονάδων στις χώρες καταγωγής τους ή η διασπορά τους σε χώρες με γεωγραφική συνάφεια αλλά με συμφερότερους όρους παραγωγής, καθώς επίσης η διατήρηση των υψηλών τιμών πώλησης των προϊόντων για μεγάλο χρονικό διάστημα.

ΤΕΤΆΡΤΟΣ παράγων είναι οι εταιρείες που αναπτύσσονται στην ελληνική επικράτεια. Η προσαρμογή των εταιρειών στα νέα δεδομένα περνάει από περισσότερες από μία συμπληγάδες πέτρες, όπως:  η εύρεση, η εκπαίδευση και η διατήρηση προσωπικού όλων των ειδικοτήτων  η διατήρηση των φυσικών σημείων πώλησης, καθώς και των ηλεκτρονικών καταστημάτων λόγω του υψηλού κόστους συντήρησής τους  η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που είναι απαραίτητες για τη σωστή τοποθέτηση των εταιρειών στο πεδίο του ανταγωνισμού με το υψηλό κόστος απόκτησής τους  η ορθή και αποδοτική διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας  η προσέγγιση του καταναλωτή και οι επιπλέον ιδιότητες με τις οποίες πρέπει να περιβάλλουν το προϊόν ώστε να αποφεύγεται η σύγκριση τιμής με τιμή διότι ο εχθρός του φθηνού είναι το φθηνότερο και ο εχθρός του ακριβού είναι το διαφορετικό.

ΟΛΆ ΆΥΤΆ κρατούν την αγορά και τους απασχολούμενους με αυτή σε διαρκή εγρήγορση, έχοντας ως στόχο τη σωστή εξυπηρέτηση των καταναλωτών, την επιβίωση των εταιρειών και των υγιών θέσεων εργασίας μέσα σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον με ισχυρό αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας.

IN BUSINESS

• RETAIL

Παίρνουν μέτρα και ράβουν νέα... καταστήματα λιανικής

Ψήφος εμπιστοσύνης στην ελληνική αγορά

από τους ομίλους ένδυσης - υπόδησης

Κόντρα στην περιρρέουσα

ατμόσφαιρα που επικρατεί

στις διεθνείς αγορές, η εγχώρια βιομηχανία της μόδας «ανθεί».

Της Δανάης Αλεξάκη dalexaki@naftemporiki.gr

ΣΤΟΝ ΕΓΧΏΡΙΟ κλάδο ένδυσης - υπό-

δησης η είσοδος νέων παικτών,

η πληθώρα των εγκαινίων νέων

φυσικών καταστημάτων, η διατήρηση ανοδικής πορείας του

fashion e-commerce και οι νέοι

συσχετισμοί στις τάσεις των κα-

ταναλωτών, που αναδεικνύουν

τους όρους «athleisure» και «βιώσιμη μόδα», δημιουργούν αναπτυξιακές προοπτικές μέσα σε μια

πληθωριστική πραγματικότητα.

Οι προσδοκίες για περαιτέρω

άνοδο του τουρισμού, οι εκτιμή-

σεις για βελτίωση των δεικτών

απασχόλησης, η αποκλιμάκω-

ση του γενικού πληθωρισμού

και οι προσδοκίες για ανάπτυξη

της ελληνικής οικονομίας κοντά

στο 2% φέτος ενισχύουν τις προ-

οπτικές του λιανικού εμπορίου, αναφέρουν παράγοντες της αγο-

ράς, με τους μεγάλους «παίκτες»

αλλά και τους μικρομεσαίους να

σπεύδουν να εκμεταλλευτούν τις

ευκαιρίες που αναδύονται.

Το τελευταίο διάστημα καταγράφεται μια έντονη κινητικότητα

στα φυσικά δίκτυα, με τον αριθμό στις κορδέλες εγκαινίων που

κόβονται να βαίνει αυξανόμενος.

Μεταξύ των νέων καταστημάτων

που έχουν ανοίξει από την αρχή

του χρόνου περιλαμβάνεται το

κατάστημα της τουρκικής αλυσί-

δας ένδυσης LC Waikiki στο Ηρά-

κλειο της Κρήτης. Πρόκειται για

το 11ο κατάστημα της LC Waikiki

στην Ελλάδα, με την αλυσίδα να

5η

σημαντικότερη κατηγορία μετά τα τρόφιμα, τα καύσιμα, τα αυτοκίνητα και τα φαρμακευτικά είδη αποτελούν οι λιανικές πωλήσεις ενδυμάτων.

στοχεύει σε πάνω από 30 καταστήματα στην εγχώρια αγορά σε

ορίζοντα τριετίας.

Φιλόδοξο πλάνο έχει και ο

όμιλος LPP με το σήμα SiNSAY.

Το ντεμπούτο της εταιρείας στην

Ελλάδα έγινε τον Ιανουάριο στην

Κρήτη, ενώ το επόμενο δρομολο-

γείται στη Λάρισα. Στόχευση του

ομίλου είναι η ανάπτυξη δικτύου

7-10 καταστημάτων φέτος.

Τις προηγούμενες ημέρες άνοι-

ξε το 9ο κατάστημα της πολωνι-

κής αλυσίδας Pepco στην Ξάνθη

στο εμπορικό κέντρο Flamingo,

ενώ από το τέλος Ιανουαρίου

λειτουργούν τα 3 πρώτα σημεία

πώλησης της Holland & Barrett

σε Γλυφάδα, Κηφισιά και The Mall Athens.

Με δύο νέα καταστήματα

αναπτύσσεται στην Καλαμάτα η

Zakcret, αμιγώς ελληνική εται-

ρεία αθλητικών ειδών έπειτα από

Το τελευταίο τρίμηνο του 2022 καταγράφηκε έντονο το ενδιαφέρον για μισθώσεις εμπορικών καταστημάτων στις διάφορες εμπορικές πιάτσες της χώρας.

εξαγορά τοπικού παίκτη.

Το πρώτο κατάστημα 1.500

τ.μ. της αλυσίδας είναι το Outlet Center στη νέα είσοδο της πόλης, ενώ το δεύτερο βρίσκεται στην κεντρική πλατεία. Η εταιρεία τους προηγούμενους μήνες είχε εξασφαλίσει κατάστημα 780 τ.μ. στην

Καλλιθέα, ενώ στο πλάνο της έχει

και ένα νέο κατάστημα Sneaker Cage στα νότια προάστια για τον

Σεπτέμβριο.

Το πρώτο τρίμηνο του 2023, ο Όμιλος Intrafashion με το πε-

τυχημένο brand γυναικείας έν-

δυσης «PinkWoman», ανοίγει

με καταιγιστικούς ρυθμούς νέα

καταστήματα, ενώ η αύξηση των πωλήσεων υπολογίζεται στο 40%

Celestino προσκάλεσε το κοινό να γνωρίσει από κοντά όλη τη νέα συλλογή του brand στο νέο κατάστημα στη Νέα Σμύρνη, με σκοπό να καταστήσει την περιοχή σε απόλυτο fashion προορισμό. Το νέο κατάστημα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στη διεύρυνση του δικτύου πωλήσεων της αλυσίδας Celestino, στο πλαίσιο της δυναμικής ανάπτυξης της εταιρείας.

Υψηλή ζήτηση Με βάση τα στοιχεία της Proprius, εταιρεία παροχής υπηρεσιών συμβούλων ακινήτων και μέλος του διεθνούς Ομίλου Cushman & Wakefield, η ζήτηση νέων χώρων στις δημοφιλείς εμπορικές πιάτσες ήταν ιδιαίτερα υψηλή το δεύτερο εξάμηνο του 2022, επικρατώντας μάλιστα των εμπορικών κέντρων, ενώ η τάση συνεχίζεται και φέτος.

Όπως αναφέρει σε σχετική

ανάλυσή της η Proprius, καταγράφηκαν 40 νέες μισθώσεις εμπορικών καταστημάτων στις διάφορες εμπορικές πιάτσες της χώρας το τελευταίο τρίμηνο του 2022, ενώ άλλες 40 είχαν πραγματοποιηθεί το τρίτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι την περσινή χρονιά, επιδιώκοντας να εκμεταλλευτεί το κενό που ουσιαστικά έχει δημιουργηθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα στην αγορά, ιδίως μετά την αλλαγή σκυτάλης στον έτερο μεγάλο παίκτη των αθλητικών ειδών, τη Nike, και τη μετάβαση από την εποχή Folli Follie στον Όμιλο του Antonio Percassi, επιδιώκει η Adidas, η οποία από τον περσινό Ιούλιο άνοιξε και επίσημα την πόρτα στο καινούργιο της κατάστημα στην οδό Ερμού 44.

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2022, η A.X.F.

A.E. άνοιξε το νέο flagship κατάστημα της attrattivo στην Ερμού. Πρόκειται για το 25ο κατάστημα του fashion brand στην Αθήνα.

Αισιοδοξία για το fashion e-commerce

ΣΎΜΦΏΝΑ με τα στοιχεία που

συνέλεξε η πλατφόρμα Glami

για την έκθεση Fashion Year

in Review, οι Έλληνες εκπρό-

σωποι του κλάδου της ένδυσης

και υπόδησης παραμένουν αι-

σιόδοξοι, με το 40% να πιθανολογεί ότι φέτος η κατάσταση

θα βελτιωθεί και μόλις το 2%

πιστεύει ότι θα χειροτερεύ-

σει. Αξίζει μάλιστα να σταθεί

κανείς στο γεγονός ότι το 50%

των e-shop μόδας δηλώνει ότι

θα διατηρήσει τις τιμές ίδιες.

Η πλειονότητα των συνεργατών

του Glami δήλωσαν ότι σχεδι-

άζουν να επικεντρωθούν στην

ανάπτυξη και την αύξηση των

πωλήσεων σχεδόν ισόποσα.

Σύμμαχος στην ανοδική τρο-

χιά παραμένει σαφώς η τεχνο-

λογία, αποτελώντας το μέλλον

του fashion e-commerce, με τα

ηλεκτρονικά καταστήματα να

κατανοούν πως, επενδύοντας σε τεχνολογικές καινοτομίες, θα είναι σε ισχυρότερη θέ-

ση να επιταχύνουν τις δραστηριότητές τους όταν η αβεβαιότητα και η στασιμότητα υποχωρήσουν.

Μάλιστα, το

Glami «βλέπει»

έως και 22%

αύξηση εσόδων ανά

νέο επι -

σκέπτη

χάρη στην

ΑΙ το πρώτο τρίμηνο του 2023, ως αποτέλεσμα της υλοποίησης προσωποποιημένων

νισε «αντισώματα» έναντι

της πληθωριστικής «παν-

δημίας». Όπως επισημαίνε-

ται στη σχετική έρευνα του

Glami «το 2022 υπήρξε μια

χρονιά αντιθέσεων, που όμως

έκλεισε με θετικό πρόσημο

και αισιόδοξες προσδοκίες,

στον τομέα του ηλεκτρονικού

εμπορίου μόδας». Ειδικότερα,

το 56% των συνεργαζόμενων

ηλεκτρονικών καταστημάτων

της πλατφόρμας αναζήτησης

μόδας ανέφερε αύξηση των

εσόδων (συγκριτικά με το 47%

στην αντίστοιχη ερώτηση της

προηγούμενης χρονιάς).

Σε ποσοστό 43% οι ερωτώμε-

νοι έκριναν θετικά το 2022 ως

4 δισ. ευρώ έσοδα

από ένδυση - υπόδηση & κλωστοϋφαντουργία

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ αύξηση σημειώθηκε στις λιανικές πωλήσεις

ενδυμάτων το 2022

στην εγχώρια αγο-

ρά, καθώς σύμφω-

να με στοιχεία της

Ελληνικής Στατι-

στικής Αρχής τα

έσοδα ξεπέρασαν

τα 3,1 δισ. ευρώ

για τις επιχειρή-

σεις που τηρούν διπλογραφικά

βιβλία. Αντίστοιχα οι λιανικές

πωλήσεις υποδημάτων και δερ-

μάτινων ειδών ανήλθαν σε 500

εκατ. ευρώ και των κλωστοϋφα-

ντουργικών ειδών σε 385 εκατ.

ευρώ. Συνολικά οι λιανικές πω-

λήσεις ενδυμάτων - υποδημάτων

και κλωστοϋφαντουργικών στην

ελληνική αγορά το 2022 άγγιξαν

τα 4 δισ. ευρώ και αντιστοιχού-

σαν στο 6,5% του συνόλου των

λιανικών πωλήσεων της χώρας.

Επισημαίνεται ότι η πραγματι-

κή αξία, εάν συνυπολογιστούν

οι επιχειρήσεις που δεν τηρούν

διπλογραφικά βιβλία, είναι πο-

λύ μεγαλύτερη. Οι λιανικές πω-

λήσεις ενδυμάτων αποτελούν

την πέμπτη σημαντικότερη

κατηγορία μετά τα τρόφιμα, τα

καύσιμα, τα αυτοκίνητα και τα

φαρμακευτικά είδη.

Το 2022 οι εξαγωγές της αλυσίδας ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας ξεπέρασαν τα 2,3 δισ. ευρώ, που αποτελεί την υψηλότερη επίδοση την τελευταία 15ετία.

„ Οι εξαγωγές πλεκτών ενδυμάτων αντιπροσωπεύουν το 61% της αξίας εξαγωγών ενδυμάτων.

προς τα επιχειρηματικά αποτε-

λέσματα. Τα θετικά μηνύματα

για τα ηλεκτρονικά καταστήμα-

τα ένδυσης και υπόδησης πά-

ντως προκύπτουν και από τα

στοιχεία που έδωσε πρόσφατα

στη δημοσιότητα η πλατφόρμα

Skroutz Marketplace, σύμφω-

να με την οποία τα sneakers

και τα αθλητικά υποδήματα

βρέθηκαν στη δεύτερη και την

τρίτη θέση των αναζητήσεων,

αντίστοιχα, τη χρονιά που πέ-

ρασε. Οι επιδόσεις αυτές μάλι-

„ Σύμφωνα με το Skroutz Marketplace, τα sneakers και τα

αθλητικά υποδήματα βρέθηκαν

στη 2η και την 3η θέση των αναζητήσεων, αντίστοιχα, πέρυσι.

στα συνεισέφεραν στην αύξηση

των συνεργαζόμενων καταστη-

μάτων με την πλατφόρμα σε

13.000, με θετική ποσοστιαία

μεταβολή κατά 21% συγκριτικά

με το 2021, αλλά και αντίστοιχη

αύξηση κατά 35% των διαθέ-

σιμων ειδών στο marketplace

της Skroutz.

56%

των συνεργαζόμενων ηλεκτρονικών

καταστημά-

των της Glami ανέφερε αύξηση

των εσόδων το 2022.

Σε όρους όγκου πωλήσεων

η αύξηση στην ένδυση το 2022

έναντι του 2021 ανήλθε σε 18,4%.

Βέβαια, στη σύγκριση με το 2021

θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το

γεγονός ότι το μεγαλύτερο διά-

στημα του πρώτου τετραμήνου

του 2021 τα εμπορικά καταστή-

ματα ήταν κλειστά.

Θα πρέπει να τονιστεί το γε-

γονός ότι οι λιανικές πωλήσεις

των ενδυμάτων ξεπέρασαν τις

αντίστοιχες του 2019, δηλαδή

προ πανδημίας, σε ποσοστό

8,8%. Αντίστοιχα οι λιανικές πω-

λήσεις των κλωστοϋφαντουργι-

κών ειδών ξεπέρασαν κατά 1%

τις αντίστοιχες του 2019, ενώ

των υποδημάτων έφθασαν στα

επίπεδα του 2019.

Ρεκόρ εξαγωγών

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Επιχειρή-

σεων Πλεκτικής - Ετοίμου Εν-

δύματος Ελλάδος (ΣΕΠΕΕ), το

2022 οι εξαγωγές της αλυσίδας

ένδυσης - κλωστοϋφαντουργί-

ας ξεπέρασαν τα 2,3 δισ. ευρώ,

που αποτελεί την υψηλότερη

επίδοση την τελευταία 15ετία.

Ειδικότερα, η συνολική αξία ελληνικών εξαγωγών ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας ανήλθε σε 2,31 δισ. ευρώ το 2022 έναντι 2,12 δισ. ευρώ το 2021, καταγράφοντας άνοδο 8,8%.

Αναλυτικότερα, οι εξαγωγές ενδυμάτων ανήλθαν σε 1,08 δισ. ευρώ καταγράφοντας αύξηση 14,4%.

Η επίδοση αυτή ξεπερνά το προ πανδημίας ρεκόρ του 2019, ενώ οι εξαγωγές της κλωστοϋφαντουργίας ανήλθαν σε 556 εκατ., σημειώνοντας αύξηση 22% και οι εξαγωγές βαμβακιού σε 670 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 7,3%. Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές πλεκτών ενδυμάτων αντιπροσωπεύουν το 61% της αξίας εξαγωγών ενδυμάτων. Το 84% της αξίας εξαγωγών ενδυμάτων κατευθύνεται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το αντίστοιχο ποσοστό για την κλωστοϋφαντουργία ανέρχεται σε 73% και για το βαμβάκι σε 9,1%. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εξαγωγές της αλυσίδας ένδυσης - κλωστοϋφαντουργίας, με εξαίρεση την περίοδο της πανδημίας το 2020, σημειώνουν συνεχή αύξηση μετά το 2015.

Εδραιώνεται

το διαδικτυακό

εμπόριο στην Ελλάδα

Online αγορές πραγματοποιούν

πλέον οι 3 στους 4 καταναλωτές

Το ψηφιακό κανάλι επιλέγουν όλο και περισσότεροι Έλληνες καταναλωτές για τις αγορές τους.

Της Λέττας Καλαμαρά lkalamara@naftemporiki.gr

ΣΎΜΦΩΝΑ με πρόσφατα στοιχεία

της Eurostat, οι online αγορές

στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά

10 ποσοστιαίες μονάδες μέσα

σε έναν μόλις χρόνο, καθώς το

ποσοστό των Ελλήνων που έχει

κάνει τουλάχιστον μία αγορά τους

τελευταίους τρεις μήνες έφτασε

στο 68% το 2022 από 58% το 2021.

Αντίστοιχα οι διαδικτυακές αγο-

ρές συνεχίζουν να αυξάνονται σε

ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς το 2022 το 75% των

ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών

είχε αγοράσει αγαθά ή υπηρεσίες

για ιδιωτική χρήση από το Διαδί-

κτυο. Την τελευταία δεκαετία το

ποσοστό των ηλεκτρονικών αγορών αυξήθηκε από 55% το 2012

σε 75% το 2022, σημειώνοντας αύ-

ξηση 20 ποσοστιαίων μονάδων.

Οι πιο φανατικοί e-shoppers στην

Ευρώπη είναι οι Ολλανδοί, όπου

το 2022 το 92% των χρηστών του

Διαδικτύου έκανε ηλεκτρονικές

αγορές. Ακολουθούν η Δανία

333 €/μήνα

ξοδεύουν οι Έλληνες για online αγορές, σύμφωνα με τα στοιχεία της PayPal, έναντι 342 ευρώ που αποτελεί τον μέσο όρο σε επίπεδο

με 90% και η Ιρλανδία με 89%.

Στον αντίποδα, μακριά από το eshopping βρίσκονται ακόμη αγορές όπως αυτή της Βουλγαρίας, όπου ποσοστό λιγότερο από το

50% των χρηστών του Διαδικτύ-

ου κάνει online αγορές (49%).

Μεταξύ 2012 και 2022, σύμφω-

να με τα ίδια στοιχεία, οι χώρες

που είδαν τις online αγορές να

εκτοξεύονται είναι η Εσθονία (+47 ποσοστιαίες μονάδες), η

Ουγγαρία (+43 ποσοστιαίες μο-

νάδες), η Τσεχία και η Ρουμανία (+41 ποσοστιαίες μονάδες). Οι Ευ-

ρωπαίοι είναι σαφώς πρόθυμοι

να πληρώσουν διαδικτυακά για

τα αγαθά και τις υπηρεσίες της

προτίμησής τους: κατά κανόνα, ξοδεύουν 342 ευρώ τον μήνα

στο Διαδίκτυο. Στην Ελλάδα, από την άλλη, η αντίστοιχη δαπάνη

ανέρχεται στα 333 ευρώ, επιση-

μαίνει η PayPal.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοι-

χεία των FocusBari και Plushost,

τα κοινωνικά δίκτυα, η επικοινωνία και το online shopping είναι οι πιο δημοφιλείς λόγοι που οι

Έλληνες χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Τρεις στους τέσσερις

Έλληνες ψωνίζουν διαδικτυακά, ενώ η χρήση ηλεκτρονικών

πορτοφολιών για online αγορές αυξάνεται σταδιακά.

Σημαντικό επίσης είναι το πο-

σοστό των Ελλήνων που έχουν

ακούσει, έστω και ως όρο, το «metaverse». Σχεδόν 2 στους

5 Έλληνες γνωρίζουν / έχουν

ακουστά τον όρο «metaverse».

Ειδικά στις νεότερες ηλικίες

το 35% των Millennials και το

ένα τέταρτο της Γενιάς Z αγορά-

ζουν online αρκετές φορές την

εβδομάδα. Για τον σκοπό αυτό

κάνουν χρήση smartphone και

άλλων κινητών συσκευών τόσο

το 77% των Millennials όσο και

το 72% της Generation Z, σε πο-

σοστό αρκετά μεγαλύτερο από

τον εθνικό μέσο όρο.

Επίσης σημαντική είναι και

η αύξηση των ψηφιακών πλη-

ρωμών. Ειδικά τα τελευταία

δικτυακών αγορών, που φτάνει στο +146%. Για τις πληρωμές των online αγορών τους (τελευταίους 6 μήνες) οι Έλληνες επιλέγουν

περισσότερο χρεωστική κάρτα (60%), αντικαταβολή (53%), πιστωτική κάρτα (26%). Η αύξηση στο ψηφιακό πορτοφόλι προκύπτει κυρίως από τις μικρές ηλικίες 16-24 (+192%), αλλά και από τους 55+ (+339%).

Ταυτότητα καταναλωτή Ωστόσο, αυτό που προκύπτει από τα συνδυαστικά στοιχεία των ερευνών για το εμπόριο -φυσικό και ηλεκτρονικό- δείχνει ότι το 2023 το προφίλ του Έλληνα καταναλωτή είναι ένας συνδυασμός εξερεύνησης στο Διαδίκτυο και επίσκεψης στα φυσικά καταστήματα, κάτι που αναμένεται να διατηρηθεί και τα επόμενα χρόνια, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά. Η αγοραστική

ταυτότητα του Έλληνα καταναλωτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί διττή. Επί της ουσίας, ο φυσικός (physical) αλλά και ο

ψηφιακός (digital) τρόπος των

αγορών συντίθεται σε μια λέξη, δημιουργώντας τον «Phygital» καταναλωτή. Όπως τονίζει η

FocusBari στην ανάλυσή της, οι Έλληνες καταναλωτές δεν διαχωρίζονται πλέον σε «e-shoppers»

και πελάτες φυσικών καταστημάτων: ένας είναι ο «shopper», ο πελάτης, και περιμένει από τους οργανισμούς του λιανεμπορίου μια άρτια, ομαλή, ποιοτική και ευχάριστη εμπειρία, όποιο κι αν είναι το σημείο επαφής μαζί του. Το κάθε κανάλι έχει τα δικά του πλεονεκτήματα, με το online να υπερέχει σε τιμές/προσφορές, εξοικονόμηση χρόνου, ποικιλία εναλλακτικών, ενώ τα φυσικά καταστήματα προσφέρουν πολύ καλό έλεγχο («χειροπιαστό»)

του προϊόντος, άμεση παραλαβή και την πολύτιμη ανθρώπινη υποστήριξη και επαφή. Οι «Ψηφιακοί Έλληνες» έχουν θέσει αυστηρά κριτήρια για την επιλογή ενός e-shop, τα οποία σχετίζονται με την ασφάλεια, τη λειτουργικότητα αλλά και την εξυπηρέτηση της πλατφόρμας, όπως και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και υπηρεσίες που θα κάνουν το «αγοραστικό τους ταξίδι» πιο εύκολο και γρήγορο. Είναι στην ευθύνη του λιανέμπορου λοιπόν να δίνει στον πελάτη μια ολοκληρωμένη εμπειρία, να προσαρμόζει το πακέτο της «εμπειρίας αγοράς» στο περιβάλλον αυτής της αγοράς. Όπως η «φυσική» αγορά έχει τους κανόνες και τις προϋποθέσεις της, άλλο τόσο και η «ψηφιακή» απαιτεί σεβασμό στον καταναλωτή και στους άγραφους και τεχνολογικούς νόμους της.

Χρόνος και

γκάμα για τον καταναλωτή ισούνται με κέρδη για τον e-λιανέμπορο.

Καλύτερες τιµές

και προσφορές

Εξοικονόµηση χρόνου

Γλιτώνεις τη µετακίνηση

προς το φυσικό κατάστηµα

Μεγαλύτερη γκάµα επιλογών

Ποια είναι τα περιθώρια ωρίμανσης των ψηφιακών καταστημάτων

Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉΣ, σύμφωνα με την

έρευνα της Plushost, προτιμά

τις ψηφιακές αγορές επειδή γλι-

τώνει χρόνο (82%), επειδή έχει

την αίσθηση ότι θα πληρώσει

λιγότερο (74%) για το ίδιο είδος

και γιατί του παρέχονται περισ-

σότερες εναλλακτικές (70%).

Αυτή είναι η συνολική εικόνα.

Στα επιμέρους κοινά οι 35-54

ετών, που είναι το βασικό και

πιο ενεργό οικονομικά κοινό, ο

χρόνος (85%) και το κόστος (78%)

είναι ακόμα πιο σημαντικά από

τον μέσο όρο του πληθυσμού.

Επίσης φαίνεται ότι είναι

πάρα πολύ σημαντικό το εύρος

των εναλλακτικών που προσφέ-

ρει το ψηφιακό περιβάλλον για

το κοινό 55-64 ετών (75%), κάτι

που δεν θα περίμενε κανείς γι’

αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Καμία έκπληξη, αλλά είναι καλό να υπογραμμιστεί ότι η

Αττική και η Θεσσαλονίκη εμφανίζουν μεγαλύτερη σημαντι-

„ Η θετική εμπειρία αναγνωρίζεται

από τον καταναλωτή

ως σημαντικότερη

κότητα στην παράμετρο «χρόνος» (89% και 88% αντίστοιχα)

έναντι των υπόλοιπων γεωγραφικών περιοχών.

Τέλος, η πληθώρα των εναλλακτικών (72%) φαίνεται να είναι σημαντικός παράγοντας

για το κοινό που κατοικεί στη λοιπή Ελλάδα.

Πιθανότατα αυτό έχει να κάνει με τις εναλλακτικές που παρέχονται σε αυτούς τους πληθυσμούς στο φυσικό κανάλι.

Εξαιρετικά σημαντικό για

το ηλεκτρονικό εμπόριο και την περαιτέρω ωρίμανση των

ηλεκτρονικών καταστημάτων

αποτελεί το γεγονός ότι ο καταναλωτής θεωρεί σημαντικότατη

την προηγούμενη θετική εμπειρία για να επιλέξει ένα e-shop.

Η θετική εμπειρία αναγνω-

ρίζεται από τον καταναλωτή ως

σημαντικότερη ακόμα κι από

την ταχύτητα του site. Και στο ψηφιακό, όπως και στο φυσικό, λιανεμπόριο, η μετατροπή

ενός αγοραστή σε πελάτη είναι

«χρυσάφι». Όπως τονίζουν οι

άνθρωποι του χώρου του ηλε-

κτρονικού εμπορίου, ο σωστός

σχεδιασμός οφείλει να αποτε-

λεί θεμελιώδη προϋπόθεση

επιχειρηματικής αποτελεσμα-

τικότητας της επένδυσης του

λιανέμπορου.

Η ομαλή

και παραγωγική

λειτουργία των φίλτρων ανα-

ζήτησης δεν πρέπει να υποτιμάται. Ο καταναλωτής θεωρεί

την εξοικονόμηση χρόνου ως

τον δεύτερο σημαντικότερο

λόγο επιλογής του ψηφιακού

καναλιού έναντι του φυσικού.

Επίσης δεν πρέπει να υπο-

τιμάται και ένας ακόμη λόγος

που ο καταναλωτής οδηγείται

στο ψηφιακό κανάλι έναντι του

φυσικού, που δεν είναι άλλος

από τη μεγαλύτερη γκάμα επιλογών. Αυτό σημαίνει ότι σωστά δομημένη η πληροφορία μέσα στο e-shop (κατηγορίες, σελίδες προϊόντων) παράγει για τον καταναλωτή εξοικονόμηση χρόνου, που είναι ο δεύτερος σημαντικότερος λόγος για την επιλογή του online καναλιού. Χρόνος και γκάμα για τον καταναλωτή ισούνται με κέρδη για τον λιανέμπορο.

Ίσως κάποτε πρέπει να ανοίξει επισήμως η συζήτηση στο industry ότι το e-commerce δεν πουλάει είδη (ρούχα, κατσαβίδια, χρυσαφικά ή οτιδήποτε άλλο), αλλά πουλάει ευκολία, εξοικονόμηση χρόνου και, γενικότερα, εμπειρία.

[SID:16539739]

Ανατιμήσεις, στροφή των καταναλωτών σε premium

προϊόντα και επιδότηση

συσκευών μέσα από το

πρόγραμμα «Ανακυκλώνω

- Αλλάζω Συσκευή» έδωσαν

σχετική ώθηση στην αγορά

των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών το 2022.

Της Λέττας Καλαμαρά lkalamara@naftemporiki.gr

νουαρίου - Δεκεμβρίου 2022, σημειώνοντας αύξηση κατά

35,8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο του 2021.

Αντίστοιχα, οι μεγάλες οικια-

κές συσκευές, στις οποίες κα-

τατάσσονται τα ψυγεία και οι

καταψύκτες, που αποτελούν

επίσης δύο επιδοτούμενες κα-

τηγορίες του προγράμμα-

τος, κινήθηκαν και

αυτές ανοδικά

ειδών, οι οποίοι μπήκαν δυνατά στο πρόγραμμα «Ανακυκλώνω - Αλλάζω Συσκευή» από τον Σεπτέμβριο του 2022 και μετά, καλύπτοντας κυρίως τις ανάγκες των τοπικών αγορών ανά την επικράτεια, ιδιαίτερα εκεί

ων στον κλάδο ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών.

Τα χαρακτηριστικά

της αγοράς

Όπως λένε οι έμποροι του κλά-

δου, οι καταναλωτές αγοράζουν

πλέον ηλεκτρικές και ηλεκτρονι-

κές συσκευές μόνο όταν αυτές

τεθούν εκτός λειτουργίας

και όχι για την αναβάθμιση της οι-

10,3%

Ο

ΤΖΊΡΟΣ της συγκεκριμένης αγοράς διαμορφώθηκε στα 2,7 δισ.

ευρώ, σημειώνοντας αύξηση

4,9% σε σύγκριση με την αμέ-

σως προηγούμενη χρονιά.

Από την άλλη πλευρά, όμως, οι πωλήσεις τεμαχίων το 2002

ήταν πτωτικές (-7,2%), γεγονός

που επιβεβαιώνει την αγωνία

των εμπόρων για την πορεία

της αγοράς το 2023 και ειδικά

κατά το δεύτερο εξάμηνο, οπό-

τε και θα έχει ολοκληρωθεί το

πρόγραμμα επιδότησης των συ-

σκευών (ψυγεία, καταψύκτες, κλιματιστικά) και θα ξεκινήσει

το πρόγραμμα επιδότησης ηλι-

ακού θερμοσίφωνα, το οποίο

όμως εμπίπτει σε άλλη κατηγορία και διαφορετικό κανάλι

λιανικής.

Oι δύο βασικές κατηγορίες του προγράμματος «Ανακυ-

κλώνω - Αλλάζω Συσκευή» των

κλιματιστικών και των μεγάλων

οικιακών συσκευών (ψυγεία και καταψύκτες) κινήθηκαν θετικά

από την επιδότηση που παρείχε το πρόγραμμα, γεγονός που

αύξησε τις πωλήσεις τους σε

τεμάχια. Τα κλιματιστικά που

πουλήθηκαν ήταν αριθμητικά περισσότερα στο διάστημα Ια-

Η επίδραση του πληθωρισμού

στις πωλήσεις του 2022 και η αγωνία των εμπόρων για την πορεία του 2023

κατά 20,2% έναντι του δωδε-

καμήνου του 2021.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως εκτός από τα οργανωμένα

δίκτυα των επώνυμων αλυσίδων,

σημαντική ήταν και η παρουσία

αυξήθηκε η αξία των πωλήσεων για τα είδη τηλεπικοινωνίας το 2022 σε σύγκριση με το 2021, σε αντίθεση με τα είδη τεχνολογίας, που σημείωσαν ετήσια πτώση 24,1%.

των συνεταιρισμών του κλάδου ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών

όπου δεν μπορούν να έχουν παρουσία τα οργανωμένα δίκτυα λιανικής του χώρου. Ανοδικά κινήθηκε και το ψηφιακό κανάλι, που πλέον αντιπροσωπεύει το 15,2% των συνολικών πωλήσε-

τον τελικό τζίρο των επιχειρήσεων, αλλά δεν αποτελεί πραγματική ανάπτυξη, διότι αντικατοπτρίζει πληθωριστικές αυξήσεις και καμουφλάρει την πτωτική ζήτηση, όπως δείχνει η πτωτική πορεία των τεμαχίων. Το κενό που δημιουργεί η πτωτική ζήτηση μακροπρόθεσμα δύσκολα μπορεί να καλυφθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, αναλυτές και στελέχη του χώρου προβληματίζονται σχετικά με το πώς και πότε δύναται να αποκλιμακωθεί αυτή η κατάσταση. Αρκετοί τονίζουν πως πλέον και στον κλάδο των ηλεκτρικών και

ηλεκτρονικών ειδών παγιώνεται ένα ακριβό καλάθι καταναλωτή, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη λειτουργία του ανταγωνισμού, καθώς και την αγοραστική δυνατότητα των καταναλωτών, μιας και οι μισθολογικές απολαβές εξαϋλώνονται λόγω πληθωρισμού και ακριβής διαβίωσης.

Σύμφωνα με τη 18η ετήσια έρευνα του Ερευνητικού Εργαστηρίου Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο πληθωρισμός και η ενεργειακή κρίση επιδρούν αφενός στην ίδια την καταναλωτική συμπεριφορά και αφετέρου στις προσδοκίες των καταναλωτών για την οικονομική κατάστασή τους. Σύμφωνα με τους εμπόρους, η ελληνική οικονομία δεν έχει επιστρέψει στα προ της τριπλής κρίσης (χρέους, πανδημίας και ενέργειας) επίπεδα, κάτι που αντανακλάται και στην καταναλωτική δαπάνη.

κίας και της διαβίωσής τους, όπως συνέβαινε στις προηγούμενες οικονομικές χρήσεις. Η

αύξηση του κόστους των προϊόντων τονώνει βραχυπρόθεσμα

Η πτώση της δαπάνης μεταξύ του 2008 και του 2021 ανέρχεται περίπου στο 33%. Οι δύο ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες μειώνουν αισθητά το με-

ρίδιό τους επί του συνόλου των νοικοκυριών, αναδεικνύοντας

μια συγκέντρωση των μεγαλύτερων εισοδημάτων σε μικρότερο αριθμό νοικοκυριών.

Αναφορικά με την πορεία της

αγοράς ανά κατηγορία, οι τηλεπικοινωνίες εμφάνισαν τη μεγαλύ-

τερη άνοδο την τελευταία διετία,

„ Η αξία πωλήσεων του κλάδου διαμορφώθηκε πέρυσι στα 2,7 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 4,9% σε

σύγκριση με το 2021, όμως ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 7,2%.

σημειώνοντας αύξηση 22,4% το

2021 σε σχέση με το 2020 και

10,3% το 2022 σε σύγκριση με

το 2021. Σημαντική πτώση εμ-

φάνισαν τα είδη τεχνολογίας, η

οποία έφτασε στο 24,1%.

Έως και τον Οκτώβριο του 2022 υλοποιήθηκε το πρόγραμμα «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ» για

την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού (tablet, laptop, desktop).

Ωστόσο, μεγάλο μέρος των καταναλωτών προμηθεύτηκε τα

προϊόντα τεχνολογίας κατά την

προηγούμενη χρονική περίοδο

της πανδημίας, όταν πωλήθηκε

ένα μεγάλο μέρος προϊόντων

της συγκεκριμένης κατηγορίας

λόγω τηλεργασίας και κατ’ επέ-

κταση της ανάγκης που έφερε

το γεγονός αυτό για νέο εξοπλι-

σμό πληροφορικής.

Οι μικροσυσκευές σημείωσαν

μικρή άνοδο κατά 2,2%, ενώ τα

φωτογραφικά είδη σημείωσαν

πτώση 3,7%.

ΣΎΜΦΩΝΑ με την ανάλυση της GfK, το 2022 υπήρξαν σαφείς διαφοροποιήσεις μεταξύ κατηγοριών στην

ελληνική αγορά ηλεκτρικών και

ηλεκτρονικών ειδών. Οι κατηγορίες τεχνολογίας ήταν αρνητικές (ΙΤ/ΟΕ και Consumer Electronics/ Photo) με εξαίρεση τις κατηγορίες των τηλεπικοινωνιών, ενώ οι κα-

τηγορίες του νοικοκυριού ήταν όλες θετικές, με αποκορύφωμα τις μεγάλες λευκές συσκευές (MDA)

και τα κλιματιστικά. Στη θετική

πορεία της αγοράς σε αξίες συνέ-

βαλαν ασφαλώς οι πληθωριστικές

αυξήσεις των τιμών, η τάση προς

πιο ακριβές συσκευές που συνεχίστηκε, αλλά και το πρόγραμμα

«Ανακυκλώνω - Αλλάζω Συσκευή». Ανά κατηγορία, το αρνητικό πρόσημο στα είδη τεχνολογίας είναι αποτέλεσμα των υψηλών πωλήσεων που δημιουργήθηκαν την περίοδο της πανδημίας, αλλά και του προγράμματος «Ψηφιακή Μέριμνα ΙΙ», το οποίο είχε πολύ λιγότερους αποδέκτες σε σχέση με τη δράση «Ψηφιακή Μέριμνα Ι» του 2021.

Στα consumer electronics, η τηλεόραση συνεχίζει να κατα-

γράφει αρνητικό πρόσημο, συμπαρασύροντας όλο τον τομέα.

Στις μικροσυσκευές, οι σημα-

ντικές κατηγορίες της ηλεκτρικής

σκούπας και οι καφετιέρες συνεχίζουν να καταγράφουν θετικό

πρόσημο, όπως και οι κατηγορίες προσωπικής φροντίδας, ενώ

νέα τάση στην αγορά αποτελούν

οι φριτέζες αέρος.

Στην κατηγορία κλιματιστικά, το πρόγραμμα της ανακύκλωσης

βοήθησε σημαντικά τα συγκεκρι-

μένα προϊόντα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι υπόλοιπες κατηγορίες κινήθηκαν αρνητικά.

Οι κατηγορίες του εντοιχισμού συνεχίζουν επίσης τη θετική τους πορεία, ενώ αρνητικό πρόσημο έχουν καταγράψει μόνο οι κατηγορίες των στεγνωτηρίων και των πλυντηρίων πιάτων.

Στις τηλεπικοινωνίες συνεχίζεται το θετικό πρόσημο, με την αγορά να κινείται διαρκώς σε πιο premium συσκευές με περισσότερα τεχνικά χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα οι κατηγορίες των accessories (smart watches και ακουστικά) ακολουθούν εξίσου θετική πορεία.

72%

των καταναλωτών πιστεύει ότι

τα brands

πρέπει να

συμπεριφέρο-

Η μάχη των ισχυρών παικτών

σε περιβάλλον phygital

Το

Νέο πλάνο στρατηγικής, βασισμένο στην εμπειρία της περιόδου της πανδημίας, που οδήγησε στην επικρά-

τηση ενός νέου μοντέλου

επιχειρείν στην αγορά των

ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, καταστρώνουν οι εταιρείες του χώρου.

Της Λέττας Καλαμαρά lkalamara@naftemporiki.gr

ΚΎΡΙΟ χαρακτηριστικό του πλάνου αυτού είναι το νέο μοντέλο

καταναλωτή που έχει προκύ-

ψει και επιζητεί τη φυσική και ηλεκτρονική εξυπηρέτηση με

ό,τι αυτό σημαίνει για την υπο-

στήριξή του με αποθήκες, call centers, τεχνολογία, υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά και υπηρεσίες εγκατάστασης, ανακύκλωσης, υποστήριξης, συντήρησης, εγγύησης. Οι Έλληνες καταναλωτές εξοικειώθηκαν εξ ανάγκης απότομα με το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Στη φετινή έρευνα της EY, πάνω από τους μισούς (57%)

καταναλωτών σε ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη

τοποθετούνται θετικά απέναντι στις διαδικτυακές αγορές, με το ποσοστό αυτό να κατανέμεται

ισομερώς σε όλες τις ηλικιακές

ομάδες και κοινωνικές τάξεις.

Νέα προσέγγιση

Το νέο μοντέλο καταναλωτή οδηγεί και στο νέο μοντέλο δικτύου.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη

της EY, στο περιβάλλον αυτό, η τιμή αναδεικνύεται και φέτος, με διαφορά, ως το σημαντικότερο αγοραστικό κριτήριο, τόσο για

το σήμερα (78%) όσο και για την επόμενη τριετία (78%).

Ωστόσο, και παρά τις δυσκολίες, συγκεκριμένες ομάδες Ελλήνων καταναλωτών εμφανίζονται πρόθυμες να πληρώσουν

περισσότερα για επιλεγμένες

κατηγορίες προϊόντων και, μάλιστα, σε μεγαλύτερο βαθμό

από τους καταναλωτές διεθνώς.

Οι νεότερες γενιές είναι πρό-

θυμες να πληρώσουν περισσό-

τερο για προϊόντα ή υπηρεσίες

που προσφέρουν άνεση, πρακτι-

κότητα και ευκολία, η παραγω-

γική ηλικία 30-49 ετών για κα-

λή εξυπηρέτηση πελατών και

εμπειρία, ενώ οι μεγαλύτερης

ηλικίας καταναλωτές ακολουθούν πιο συναισθηματικά κριτήρια, δείχνοντας προθυμία να πληρώσουν περισσότερα σε καταστήματα λιανικής της περιοχής τους ή για προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας. Οι καταναλωτές δεν απαιτούν πλέον μόνο προσιτή τιμή, καλή ποιότητα και εξυπηρέτη-

„ Οι νεότερες γενιές είναι πρόθυμες να πληρώσουν περισσότερο για προϊόντα ή υπηρεσίες που προσφέρουν άνεση, πρακτικότητα και ευκολία.

ση, αλλά και μια ισχυρή ηθική υπόσταση που θα ακολουθεί τις κοινωνικές επιταγές, μέσα από τον ισχυρό περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο της επιχείρησης. Χαρακτηριστικά, το 72% των ερωτώμενων πιστεύει ότι τα brands πρέπει να συμπεριφέρονται με ηθικό τρόπο και σύμ-

«Refurbished» η νέα τάση

φωνα με τις προσδοκίες της κοινωνίας, ενώ το 69% θεωρεί ότι η συμπεριφορά μιας επιχείρησης

είναι τόσο σημαντική όσο και τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που προσφέρει, ευρήματα που δημιουργούν για τις επιχειρήσεις

και τα brands νέες ευθύνες και προκλήσεις.

38% των καταναλωτών θεωρεί τη βιώσιμη ανάπτυξη σημαντικό παράγοντα κατά τη λήψη αγοραστικών αποφάσεων σήμερα, ενώ, μακροπρόθεσμα, μέσω

των επιλογών τους, δύο στους τρεις (64%) δείχνουν να τους

απασχολεί ο περιβαλλοντικός

αντίκτυπος των αγορών τους.

Υψηλά ποσοστά των Ελλήνων καταναλωτών αξιώνουν από τα brands και τις επιχειρήσεις

κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά.

Δηλώνουν, επίσης, ότι προσπαθούν να εφαρμόσουν οι ίδιοι έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής, σε αντίστοιχα ποσοστά με το παγκόσμιο δείγμα, αν και αρκετές από τις απαντήσεις τους δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονται από τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία.

ΝΈΑ ΤΑΣΗ, που μπορεί να αλλάξει επιπλέον τα δεδομένα στη λιανική των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, αποτελεί η χρήση ανακυκλωμένων συσκευών. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς η πλειονότητα του κοινού ενδιαφέρεται για τις «refurbished» συσκευές. Ειδικά οι νεαρές ηλικίες, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, φαίνεται ότι είναι

Το ελληνικό ενδιαφέρον για «refurbished»

Θα το ∆εν σκοπεύω 49

Έ 28 23

Έχω αγοράσει

πολύ πιο ευρηματικοί στο πώς μπορούν να αξιοποιήσουν τις ηλεκτρονικές συσκευές που δεν χρησιμοποιούν πλέον. Αμερικανοί και Άγγλοι έχουν αγοράσει τις περισσότερες ανακυκλωμένες ηλεκτρονικές συσκευές, ενώ οι Έλληνες εμφανίζουν αυξημένη θετική διάθεση να αγοράσουν «refurbished» συσκευές.

Συνέχεια στην επόμενη σελίδα >

νέο μοντέλο εξυπηρέτησης

Η NO1 ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ

C-LEVEL EXECUTIVES

ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ.

Τα laptop της σειράς ThinkPad X1 είναι κατασκευασμένα

ειδικά για τους high level επαγγελματίες. Εύχρηστα κατά τις

μετακινήσεις, με ισχυρές επιδόσεις και με premium design.

Διαθέτουν τα πιο σύγχρονα χαρακτηριστικά, ώστε να μπορείτε

να εργάζεστε με ευκολία, άνεση και, κυρίως, ασφάλεια όπου και

αν βρίσκεστε.

Η ενσωματωμένη σουίτα χαρακτηριστικών ασφάλειας ThinkShield

εξασφαλίζει την πλήρη προστασία της συσκευής και των αρχείων σας, σε επίπεδο hardware και software. Όλα τα ThinkPad έχουν υποβληθεί

σε αυστηρές δοκιμές στρατιωτικών προδιαγραφών, εξασφαλίζοντας

έτσι την ανώτατη αντοχή σε πτώσεις, χαμηλές ή

υψηλές θερμοκρασίες, νερό κ.α.

Lenovo, the Lenovo logo and ThinkPad are trademarks or registered trademarks of Lenovo. Other products mentioned may be trademarks or registered trademarks of others. ©2022 Lenovo. All rights reserved.

Ο νέος χάρτης της Θεσσαλονίκης

Πώς διαμορφώνεται το τοπίο για επαγγελματικά ακίνητα στον απόηχο πανδημίας, ενεργειακής - πληθωριστικής κρίσης

Νέα δεδομένα έχουν

επιφέρει στην αγορά της Θεσσαλονίκης η μεγάλη

αύξηση των εμπορικών

μισθωμάτων, η ενεργειακή

- πληθωριστική κρίση, αλλά

και η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών πωλήσεων από

την πανδημία και μετά.

Της Βάσως Βεγίρη vvegiri@naftemporiki.gr

125

με 130 ευρώ

ανά τ.μ. οι

τιμές εμπορικών μισθώσεων στο

«καλό» τμήμα

της Τσιμισκή, επίπεδα αντίστοιχα με του 2019.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΈΣ στην αγορά της Θεσσαλονίκης καταγράφονται τόσο

στο ιστορικό κέντρο της πόλης

όσο και στις περιφερειακές πε-

ριοχές.

Η Τσιμισκή εξακολουθεί να

κρατά τα σκήπτρα της ζήτησης

για φυσικά καταστήματα, κυρί-

ως από ξένες αλυσίδες, αλλά και

από ελληνικές εταιρείες, με τις

τιμές να έχουν επιστρέψει στα

επίπεδα του 2019 και μάλιστα

με ανοδικές τάσεις (περί τα 125-

130 ευρώ το τ.μ. στο «καλό» τμήμα της Τσιμισκή, από την Παλαιών Πατρών Γερμανού μέχρι

την Κομνηνών).

Η τάση, πάντως, σύμφωνα

με μεσίτες που δραστηριοποι-

ούνται στον κλάδο των καταστη-

μάτων, είναι η έλευση όλο και

περισσότερων ξένων αλυσίδων, που αναζητούν επί το πλείστον

μεγάλους χώρους, και η «αποχώρηση» των ελληνικών καταστημάτων και brands από τον

συγκεκριμένο δρόμο.

Χαρακτηριστικό, επίσης, είναι

το γεγονός ότι πλέον «διαγκωνί-

ζονται» για μια θέση στην Τσι-

μισκή ξένες αλυσίδες, όχι μόνο

από τη δυτική Ευρώπη, με με-

γαλύτερη την τοποθέτηση του

ομίλου Inditex με διάφορα σή-

ματά του (Zara, Massimo Dutti, Bershka, Oysho κ.ά.), αλλά και

από τα Βαλκάνια, όπως λ.χ. η

σερβική Sport Vision, ενώ με

δύο σημεία έχει τοποθετηθεί

και η πορτογαλική αλυσίδα

αξεσουάρ Parfois.

Σε άλλο σημείο (εμπορικό κέντρο «Λιμάνι») έχει τοποθετηθεί επίσης και η βουλγαρική SportDepot, ενώ στην Τσιμισκή θέλει να τοποθετηθεί και η πολωνική LPP με το σήμα Sinsay

„ Όλο και περισσότερες ξένες αλυσίδες «διαγκωνίζονται»

για μια θέση στην Τσιμισκή, με τα ελληνικά brands να «αποχωρούν».

(γυναικεία, ανδρική και παιδική ένδυση και είδη για το σπίτι). Κινητικότητα καταγράφεται και στην οδό Αγίας Σοφίας, ενώ «δυναμώνει» και η περιοχή της Διαγωνίου, με κυριαρχία των καταστημάτων αθλητικών ειδών και εσωρούχων. Στον αντίποδα, αυξητικοί ρυθμοί καταγράφονται τους τελευταίους μήνες στα κενά κατα-

στήματα, ακόμη και στην Τσιμισκή, συμπεριλαμβανομένου

και του ισογείου του εμπορικού κέντρου «Πλατεία», σε απόσταση αναπνοής από την πλατεία Αριστοτέλους, όπως επίσης στην οδό Μητροπόλεως.

Αξιοσημείωτο αριθμό άδειων

καταστημάτων έχει και το τμήμα της πλατείας Αριστοτέλους, από την Τσιμισκή μέχρι τη Βασιλέως

Ηρακλείου, στη δεξιά πλευρά.

Σύμφωνα με πληροφορίες

από μεσίτες, κάποια εξ αυτών ανήκουν σε κτίρια στο συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, τα οποία έχουν περιέλθει πρόσφατα σε funds που δεν έχουν ακόμη ανακοινώσει τα σχέδιά τους, αν και ακούγεται ότι θα μετατραπούν σε ξενοδοχείο.

Αρκετά, επίσης, είναι τα άδεια καταστήματα στη Μητροπόλεως, στην Ερμού, στη Βενιζέλου και στην Ίωνος Δραγούμη, και ακόμη περισσότερα στα στενά

όλου του ιστορικού εμπορικού

κέντρου της πόλης, ενώ η κατά-

σταση επιδεινώνεται ανεβαίνοντας ψηλότερα πάνω από την

Εγνατία, στη Συγγρού και στα στενά επίσης της περιοχής της πλατείας Δημοκρατίας.

Χαρακτηριστικό, επίσης, είναι το γεγονός ότι προς μίσθωση βρίσκονται σε αγγελίες και ιστοσελίδες μεσιτικών γραφείων περίπου 2.500 καταστήματα σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα. Αξίζει να σημειωθεί, εξάλλου, ότι η παραπάνω εικόνα αποδίδεται από κύκλους της αγοράς όχι μόνο στις μεγάλες αυξήσεις των μισθωμάτων και την αδυναμία των καταναλωτών να κρατήσουν τα καταστήματα ανοικτά με αγορές, λόγω της επιβάρυνσης των νοικοκυριών από την ενεργειακή κρίση και τη γενικότερη κρίση πληθωρισμού, αλλά και στην αύξηση των ηλεκτρονικών πωλήσεων που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 και συνεχίζεται και σήμερα.

Άυξάνονται τα e-shops

ΟΠΩΣ αναφέρει στη «Ν» ο

μεσίτης -εκ των ιδιοκτητών

της Parthenon Real Estate και

επικεφαλής του Παρατηρη-

τηρίου Τιμών και Εκτιμήσεων

Ακίνητων Ελλάδος και ΝΑ

Ευρώπης- Κώστας Γεωργάκος,

η αύξηση των ηλεκτρονικών

πωλήσεων ένδυσης, υπό-

δησης και άλλων ειδών έχει

οδηγήσει ξένες και ελληνικές

εμπορικές επιχειρήσεις στη

μείωση της παρουσίας τους με

φυσικά καταστήματα και στην

αναζήτηση χώρων αποθή-

κευσης που θα στηρίξουν τα

e-shops τους. Ο ίδιος εκτιμά

σχετικά ότι όσο περισσότερο

προχωρά η τεχνολογία, τόσο

θα συρρικνώνονται τα φυσικά

καταστήματα, παραχωρώντας

το «έδαφος» στις ηλεκτρονικές

υπηρεσίες.

δημιουργία logistics centers

ΤΆ LOGISTICS (μεγάλοι οργανωμένοι

αποθηκευτικοί χώροι), εξάλλου,

καταγράφουν από την πανδημία

και μετά «έκρηξη» ζήτησης στη

Θεσσαλονίκη. Χαρακτηριστικό

σχετικά είναι το γεγονός ότι από

τις 319 αδειοδοτήσεις logistics

centers που έχουν εκδοθεί την

τελευταία τετραετία στην Κεντρι-

κή Μακεδονία, οι 242 αφορούν

την περιφερειακή ενότητα Θεσ-

σαλονίκης και οι υπόλοιπες 77

την υπόλοιπη Κεντρική Μακε-

δονία και το σχετικό επενδυτικό

ενδιαφέρον συνεχίζεται.

Δύο μεγάλα projects, άλλωστε, που προωθούνται στην περιοχή,

το logistics center της Dimand

στο πρώην βιομηχανικό ακί-

νητο της Βαλκάν Έξπορτ και η

δημιουργία logistics center στο

πρώην Στρατόπεδο Γκόνου, απο-

δεικνύουν τον στρατηγικό ρόλο

της στον τομέα αυτό.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο από

τα δύο, σε εξέλιξη βρίσκεται η

διαδικασία της αδειοδότησης

για την πρώτη φάση της επέν-

Το πρώην Στρατόπεδο Γκόνου

Η ΜΟΝΆΔΆ ωρίμανσης έργων του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει τις διαδικασίες για το μεγάλο εγχείρημα της αξιοποίησης του πρώην Στρατοπέδου Γκόνου, που βρίσκεται επίσης στη δυτική Θεσσαλονίκη.

δυσης της Dimand, που θέλει να κατασκευάσει το μεγαλύτερο logistics center στη Βόρεια Ελλάδα, συνολικής επιφάνειας 120.000 τ.μ. Η πρώτη φάση αφορά την κατασκευή 55.000 τ.μ.

„

Η Dimand έχει κινήσει τις διαδικασίες αδειοδότησης για την κατασκευή του μεγαλύτερου logistics center

στη Βόρεια Ελλάδα.

εντός 24 μηνών και η δεύτερη

την κατασκευή άλλων 65.000

τ.μ. εντός 30 μηνών σε γηπεδικές εκτάσεις συνολικής επιφάνειας 355,6 στρεμμάτων στο 15ο χιλιόμετρο Θεσσαλονίκης - Έδεσσας, πρώην ιδιοκτησίας της εταιρείας Βαλκάν Ακίνητα (όπου στο πιο μακρινό παρελθόν δραστηριοποιούνταν παραγωγικά η βιομηχανία ξύλου

Βαλκάν Έξπορτ). Το ακίνητο, το οποίο αποκτήθηκε από την Dimand μέσω της θυγατρικής

της Απελλού Estate MΑΕ, βρίσκεται πολύ κοντά στη ΒΙΠΕ Σίνδου

και απέχει μόνο 23 χλμ. από το κέντρο της Θεσσαλονίκης και 16

χλμ. από το λιμάνι, ενώ έχει πολύ καλή πρόσβαση στον ΠΑΘΕ

και στην εθνική οδό Θεσσαλονίκης - Έδεσσας, αλλά και στο σιδηροδρομικό δίκτυο (γραμμές Θεσσαλονίκης - Ειδομένης και Θεσσαλονίκης - Αθήνας).

Η συνολική ακαθάριστη αξία ανάπτυξης (GDV) του έργου κατά

την ολοκλήρωσή του εκτιμάται στα 160 εκατ. ευρώ και η επένδυση αναμένεται να δημιουργήσει 200 νέες θέσεις εργασίας κατά

την κατασκευαστική περίοδο και 150 μόνιμες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων. Στόχος της Dimand, όπως έχει αναφέρει στη «Ν» η διοίκησή της, είναι η πώληση του εν λόγω logistcs center σε ενδιαφερόμενους επενδυτές.

SHUTTERSTOCK

Οι αλλαγές

στον εμπο-

ρικό χάρτη της

Θεσσαλονίκης

παρατηρούνται

τόσο στο ιστο-

ρικό κέντρο της

πόλης όσο και

στις περιφερει-

ακές περιοχές,

με την Τσιμισκή

πάντως να

εξακολουθεί να

κρατά τα σκή-

πτρα της ζήτησης για φυσικά

καταστήματα.

Σύμφωνα με πληροφορίες από τον πρόεδρο του ΣΕΒΕ, Σίμο Διαμαντίδη, που αποτελεί και τον εμπνευστή - υποκινητή του project, η διοίκηση του Υπερταμείου δηλώνει διατεθειμένη να προχωρήσει τον διαγωνισμό για τη μελέτη αξιοποίησης του χώρου το επόμενο διάστημα, ενδεχομένως και πριν από τις εκλογές. Στόχος είναι η μελέτη να παραδοθεί εντός του 2023 και το 2024 να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για το έργο, κύριος του οποίου είναι η ΓΑΙΑΟΣΕ. Πρόκειται για ακίνητο 672 στρεμμάτων, στη δυτική είσοδο της πόλης, σε απόσταση μόλις 8 χλμ. από το λιμάνι και μόλις 5,5 χλμ. από τη ΒΙΠΕ Σίνδου, και οι βασικές χρήσεις, σύμφωνα με την προμελέτη που έχει κάνει η ΓΑΙΑΟΣΕ, αναμένεται να περιλαμβάνουν ανάπτυξη εμπορευματικού κέντρου, πάρκου logistics και μεταποίησης - συναρμολόγησης, καθώς και τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου με παραχώρηση της έκτασης για περίοδο τουλάχιστον 30 ετών. Το εν λόγω εγχείρημα ξεκίνησε επί της ουσίας το 2022, όταν ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ συμμετείχε σε συνάντηση Ελλήνων επιχειρηματιών με τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας που επισκέφθηκε την Αθήνα πέρυσι, ο οποίος και εξέφρασε την πρόθεση δημιουργίας logistics center στην Ελλάδα. Ο ΣΕΒΕ κατέθεσε σχετική πρόταση στην κυβέρνηση για δημιουργία του εν λόγω hub στο στρατόπεδο Γκόνου, προκειμένου η Θεσσαλονίκη να γίνει η πύλη της Σαουδικής Αραβίας στην Ευρώπη. Περαιτέρω, στο πλαίσιο της περσινής ΔΕΘ, στην οποία συμμετείχαν ως Τιμώμενη Χώρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εκφράστηκε από αξιωματούχους των ΗΑΕ ενδιαφέρον συμμετοχής σε ένα τέτοιο project. Η επένδυση εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 120 και 240 εκατ. ευρώ.

«Έκρηξη» της ζήτησης για