ΠΛΟΗΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ 2022 by Τα Νέα της Λέσβου

Πλοηγός Υγείας 2022

προσώπων είναι το σημαντικότερο αγαθό. Έτσι το αντιλαμβανόμαστε και στα «Νέα της Λέσβου». Για 6η συνεχή χρονιά συγκεντρώσαμε χρήσιμο υλικό και πληροφορίες στον «Πλοηγό Υγείας», τον πολύτιμο Οδηγό Ενημέρωσης για όλα όσα αφορούν την υγεία μας. Μέσα από τα άρθρα των ιατρών και των επαγγελματιών υγείας της

editorial

σως περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα τελευταία χρόνια έχουμε αντιληφθεί πως η υγεία η δική μας και των αγαπημένων μας

Λέσβου, αλλά και από τις πληροφορίες για όλες τις τελευταίες εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα και στις υπηρεσίες που παρέχονται στο νησί μας,

τω βάθει 12 Ενφλεβοθρόμβωση και

σκιαγραφούμε την πληρέστερη δυνατή εικόνα για την υγεία στον τόπο μας.

θρομβοφλεβίτιδα

Στόχος μας, άλλωστε, από το 2016 όταν για πρώτη

Νεφρική Ανεπάρκεια (ΧΝΑ) 16 Χρόνια

φορά κυκλοφόρησε ο «Πλοηγός Υγείας» ήταν αυτός ακριβώς: Να σας προσφέρουμε ένα χρήσιμο έντυπο στις σελίδες του οποίου θα μπορείτε να βρίσκετε χρήσιμες πληροφορίες για όλα όσα σας

λόγω 18 Μυοκαρδίτιδα Covid-19 ή μετά από

ενδιαφέρουν. Με έμφαση στην πρόληψη αλλά και στην αντιμετώπιση παθήσεων, αλλά και με μια

εμβόλιο Μrna

ματιά σε όλα τα τεχνολογικά νέα της χρονιάς που πέρασε και βέβαια γενικότερα για τις εξελίξεις στα υπάρχοντα, αλλά και στα νέα ιατρεία της Λέσβου. Ο Πλοηγός Υγείας διακινείται κάθε χρόνο στους αναγνώστες των «Νέων της Λέσβου» και σε κεντρικά σημεία της Μυτιλήνης, ανανεωμένος, με νέες πληροφορίες, καταχωρήσεις και αρθρογραφία των επαγγελματιών της υγείας. Είναι ένας οδηγός στον οποίο μπορεί να ανατρέχει κανείς όλο τον χρόνο αναζητώντας πληροφορίες, διευθύνσεις

ΈΚΔΟΣΗ Ημερήσια Εφημερίδα «Τα Νέα της Λέσβου» ΣΤΟΙΚΟΣ ΣΤ. ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ

και τηλέφωνα ιατρών, ώστε να προγραμματίσει

Καραντώνη 1, Μυτιλήνη ΤΚ 81100

τις εξετάσεις του.

Τηλ: 22510 48960/48961

Θυμίζουμε βέβαια ότι μπορείτε να αναζητήσετε και

τον

ηλεκτρονικό

ploigosygeias.gr Καλή ανάγνωση!

«Πλοηγό»

στο

www.

e-mail: info@nealesvou.gr ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Στόικος Στέλιος ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Κατερίνα Παπαϊωάννου ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Μαρία Αριστοτέλους ΕΚΤΥΠΩΣΗ Γραφικές Τέχνες Σοφία Δούκα

Πλοηγός Υγείας 2022

περιεχόμενα

21 Ψυχολογική διαχείριση των

αποτελεσμάτων του προγεννητικού ελέγχου

Απεργία θηλασμού

ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΙΑ: Συμπτώματα, Αίτια και Θεραπεία

30 32

Ενδοσκοπική Δισκεκτομή

Διορθωτικά γυαλιά για μεσαίες κοντινές αποστάσεις

να απαλλαγώ Πάρεση 34 Θέλω από τα γυαλιά και 46 προσωπικού νεύρου τους φακούς επαφής. Τι μπορώ να κάνω;

36 38 41

Αυξητική στήθους Σχολική ετοιμότητα: Είναι έτοιμο το παιδί σας για το "μεγάλο σχολείο";

Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα Ατόμων με Αυτισμό

αγαπώ, αλλά δεν 48Σεσε επιθυμώ όπως πριν:

Σεξουαλική δυσλειτουργία στο γάμο & στα νεαρά ζευγάρια

50 Ψυχοσωµατικά συµπτώµατα

Μέθοδος 42ΗSHERBORNE/

SHERBORNE DEVELOPMENTAL MOVEMENT (SDM) ως εργαλείο παρέμβασης για ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων

Πλοηγός Υγείας 2022

Εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και Θρομβοφλεβίτιδα Γράφει ο ΠΑΎΛΟΣ Π. ΑΜΠΑΤΖΉΣ Ιατρός, Ειδικευόμενος Ακτινολόγος, ΠΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

Η καρδιά είναι το κέντρο της κυκλοφορίας του αίματος. Ουσιαστικά, η καρδιά είναι μια «αντλία» που διοχετεύει αίμα σε όλα τα σημεία του σώματος μέσω των αρτηριών. Ακολούθως το φλεβικό δίκτυο είναι υπεύθυνο για την επιστροφή του αίματος, που έχει χρησιμοποιηθεί και είναι πτωχό σε οξυγόνο, από την περιφέρεια στους πνεύμονες προκειμένου να επανοξυγονωθεί και, τέλος, να επιστρέψει στην κεντρική αντλία (καρδιά) όταν και ολοκληρώνεται ένας κύκλος.

ο φλεβικό δίκτυο των άκρων μας (άνω ή κάτω) αποτελείται από τις εν τω βάθει και τις επιπολής (επιφανειακές) φλέβες. Στα κάτω άκρα (πόδια) συνυπάρχουν οι φλέβες «γέφυρες» (διατιτραίνουσες φλέβες) οι οποίες φέρνουν σε επικοινωνία τις δύο αυτές κατηγορίες, με σκοπό την παροχέτευση του αίματος από το επιπολής δίκτυο στο εν τω βάθει. Το κυρίαρχο δίκτυο των κάτω άκρων, το εν τω βάθει, επιστρέφει το αίμα μέσω της κάτω κοίλης φλέβας στους πνεύμονες, ενώ στα άνω άκρα (χέρια) αμφότερα τα δίκτυα παίζουν σημαντικό ρόλο και

επιστρέφουν το αίμα στους πνεύμονες, μέσω της άνω κοίλης φλέβας. Οι φλέβες των άκρων στο εσωτερικό τους έχουν βαλβίδες (Εικ.1) οι οποίες προωθούν το αίμα κεντρικότερα, ενώ παρεμποδίζουν την παλινδρόμηση αυτού. Επίσης, η φλεβική ροή υποβοηθείται από τους μυς που περικλείουν τα εν λόγω αγγεία.

Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή φλεβοθρόμβωση Με απλά λόγια αναφερόμαστε στην δημιουργία θρόμβου αίματος, εντός του εν τω βάθει ή του επιπολής φλεβικού δικτύου, ο οΕΙΚ. 1

ποίος το αποφράζει και δεν επιτρέπει την συνέχεια της ροής του αίματος εντός του αγγείου. Υπάρχει και η περίπτωση να είναι μερική θρόμβωση, ως εκ τούτου να υπάρχει τμηματική ροή εντός του αγγείου. (Εικ.2) Μπορεί να είναι οξεία (θρόμβος ηλικίας έως 1-2 εβδομάδων) ή χρόνια. Παράγοντες κινδύνου • Οικογενειακό ιστορικό • Χειρουργική επέμβαση • Υπερβολικό βάρος • Εγκυμοσύνη • Καθιστική ζωή • κ.ά. Κλινική εικόνα Η πιο συχνή κλινική εικόνα που παρουσιάζει ένας ασθενής είναι άλγος, οίδημα, θερμότητα και ερυθρότητα. Συνυπάρχουν πυρετική κίνηση, ταχυπαλμία κ.ά. Στην περίπτωση θρόμβωσης του επιπολής φλεβικού δικτύου σε αυτά τα σημεία συμπεριλαμβάνεται και επώδυνη σκληρία κατά μήκος της πορείας μιας επιπολής φλέβας. Η εξέταση Η εξέταση εκλογής για την ανάδειξη της θρόμβωσης των αγγείων των άκρων, σε κλινικά ύποπτους ασθενείς παραμένει το Τriplex αγγείων, εξέταση που διενεργείται από όλους τους Εκπαιδευμένους Ακτινολόγους. Είναι μια εύκολη και ανώδυνη εξέταση, για την οποία ένας άρτια εκπαιδευμένος Ακτινολόγος μπορεί να καταλήξει σε συμπέρασμα από τα πρώτα κιόλας στάδια της ειδικότητάς του. Το υπερηχογράφημα δεν έχει κανέναν επιβαρυντικό παράγοντα για τον ασθενή, καθώς προσφέρει απεικόνιση μέσω υπερήχων (υψηλής συχνότητας ήχοι) που μετατρέπονται σε εικόνα. Κατά την εξέταση ο ασθενής πρέπει να είναι κατακεκλιμένος σε κρεβάτι ή φορείο. Ο Ακτινολόγος «σκανάρει» κατά μήκος των αγγείων του ασθενή και με την βοήθεια διαφόρων λειτουργιών του υπερηχοτομογράφου έχει μια πλήρη εικόνα ως προς την λειτουργία και παθολογία των αγγείων που είναι υπό διερεύνηση.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΕΙΚ. 2

Επιπλοκές Η πιο συχνή (100/100000) κύρια επιπλοκή μιας θρόμβωσης, η οποία μπορεί να είναι και δυνητικά απειλητική για την ζωή του ασθενούς, είναι η Πνευμονική εμβολή (ΠΕ). (Εικ.3) Αναφερόμαστε στην ΠΕ ως επί απόφραξης των πνευμονικών αρτηριών που έχει ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο φάσμα συμπτωμάτων, με κύρια το θωρακικό άλγος, την

ταχυκαρδία και την δύσπνοια. Σε κάθε υποψία διενεργείται Αξονική Τομογραφία Θώρακος, με την χρήση σκιαγραφικής ουσίας (Αξονική Αγγειογραφία), ενώ επί ενδείξεων σε συνεργασία με τους υπόλοιπους κλινικούς Ιατρούς, οι ειδικά εκπαιδευμένοι Επεμβατικοί Ακτινολόγοι τοποθετούν ένα «φίλτρο» (Εικ.4) στην Κάτω Κήλη Φλέβα σαν μέτρο πρόληψης - θεραπείας, ώστε να

σταματήσει η συσσώρευση θρόμβων στα πνευμονικά αγγεία. Η διαδερμική τοποθέτηση φίλτρου Κάτω Κοίλης Φλέβας είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος η οποία διαρκεί περί τα 15 λεπτά και είναι ανεκτή από όλους τους ασθενείς. Κατά την διάρκεια της επέμβασης και με την χρήση τοπικής αναισθησίας, παρακεντάται μια κεντρική περιφερική φλέβα (συνήθως) από την οποία ο Επεμβατικός Ακτινολόγος εισάγει και τοποθετεί το φίλτρο. Με την βοήθεια του Ψηφιακού Αγγειογράφου (ακτινοβολία) το τοποθετεί στην σωστή θέση (Εικ.5) ώστε να αποτρέψει την μετακίνηση θρόμβων αίματος από την περιφέρεια προς τους πνεύμονες. Ο ασθενής μετά από λίγες ώρες μπορεί να πάρει εξιτήριο, χωρίς να αισθάνεται ουδεμία ενόχληση. Αντιμετώπιση - θεραπεία Μετά την διάγνωση (κλινική υποψία, τεκμηρίωση με triplex φλεβών) το πρώτο μέλημα είναι να αποφευχθεί η επέκταση της νόσου,

Πλοηγός Υγείας 2022 ΕΙΚ. 3

ΕΙΚ. 5

να μην υπάρχουν επιπλοκές. Ο κλινικός Ιατρός λοιπόν με βάση κατευθυντήριες οδηγίες και την γνώση του ιστορικού του ασθενούς αντιμετωπίζει τον κάθε ασθενή μεμονωμένα με την αντιπηκτική αγωγή να είναι το κύριο μέσον.

ΕΙΚ. 4

Συμπερασματικά πολύ σημαντικό και ουσιαστικό σκοπό για τον ασθενή έχει η πρόληψη. Αποφυγή πολύωρης ακινησίας (π.χ. διαλείμματα από εργασία, μικρή άσκηση κατά την διάρκεια πολύωρων ταξιδιών με αεροπλάνο κ.ά.), σωματική δραστηριότητα και επαρκής ενυδάτωση είναι τρεις βασικοί πυλώνες. Ασθενείς με υψηλό δείκτη μάζας σώματος, υπέρταση, σάκχαρο και άλλες παθήσεις πρέπει να στοχεύσουν σε άμεση αλλαγή τρόπου ζωής. Σημαντικότατος αναδεικνύεται ο ρόλος του κλινικού Ακτινολόγου στην αξιόπιστη τεκμηρίωση της διάγνωσης και του επεμβατικού Ακτινολόγου στην πρόληψη πνευμονικής εμβολής.

ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΕΡΗΧΟΤΟΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Πολύδωρος Π. Αμπατζής Ιατρός Ακτινολόγος

Αερ. Γιανναρέλλη 7 ΜΥΤΙΛΗΝΗ Τηλ.: 2251028222 - Fax :2251028558 - Κιν.: 6948522245 Ε-mail: ampatzispp@gmail.com Site: www.abatzis.net 14

Πλοηγός Υγείας 2022

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΗΛΑΤΟΣ Ειδικός Νεφρολόγος Δ/ντης Μονάδας Αιμοκάθαρσης Λέσβου Α.Ε. Μέλος Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας Μέλος Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων Κιν.: 693 7373926 Ε-mail: gmilatos@yahoo.gr

Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (ΧΝΑ) Τι είναι η ΧΝΑ; Κάθε νεφρός περιέχει περίπου 1.000.000 μικροσκοπικά φίλτρα, τους νεφρώνες, οι οποίοι καθαρίζουν το αίμα από τις άχρηστες ουσίες του οργανισμού. Επίσης ρυθμίζουν το νερό και τους ηλεκτρολύτες του σώματος. Σε κάποιες περιπτώσεις οι νεφρώνες αυτοί αρχίζουν να καταστρέφονται και από ένα σημείο να ανεπαρκούν και τα νεφρά δεν μπορούν να επιτελέσουν σωστά το ρολό τους. Αυτό συμβαίνει συνήθως σταδιακά, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ΧΝΑ εγκαθίσταται ξαφνικά.

Αιτίες • Σακχαρώδης Διαβήτης (Τύπου I ή ΙΙ) το συχνότερο αίτιο Υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια Φλεγμονή του νεφρού (Σπειραματονεφρίτιδα) Πολλαπλές κύστες νεφρών (Κυστική Νόσος) Απόφραξη της αποχετευτικής οδού των νεφρών (π.χ. λίθος, κακοήθειες) • Λοιμώξεις (πυελονεφρίτιδα) • Φάρμακα • Στένωση νεφρικών αρτηριών

• • • •

Συμπτώματα Η ΧΝΑ είναι ήπια και μπορεί και ασυμπτωματική. Δεν είναι ασυνήθιστο οι ασθενείς να χάνουν ως και το 90% της νεφρικής λειτουργίας πριν να εμφανιστεί κάποιο σύμπτωμα. Αυτό λέγεται «σιωπηλή φάση της νόσου». Βαθμιαία όμως, με την επιδείνωση της νόσου, τα συμπτώματα μπορεί να είναι: • Οιδήματα κάτω άκρων • Μειωμένη παραγωγή ούρων • Ναυτία ή/και εμετοί • Ανορεξία, καταβολή • Απώλεια βάρους • Κνησμός • Αίμα στα ούρα • Σύγχυση

Απεικόνιση νεφρού με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (δεξιά), δίπλα σε υγιές νεφρό (αριστερά)

Διάγνωση ΧΝΑ Η διάγνωση της νόσου περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, αιματολογικός (ουρία, κρεατινίνη, γενική ούρων) και απεικονιστικός έλεγχος (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία).

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από ΧΝΑ • Είστε ≥ 60 ετών • Έχετε σακχαρώδη διαβήτη • Έχετε οικογενειακό ιστορικό νεφροπάθειας • Έχετε καρδιολογικά προβλήματα • Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση • Είστε υπέρβαρος (δείκτης μάζας σωματος>30) Θεραπεία Η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική και έχει ως αποτέλεσμα την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και επιπλοκών της νόσου, π.χ. αλλαγή τρόπου ζωής, δίαιτα, αποφυγή ή περιορισμός άλατος, ρύθμιση αρτηριακής πίεσης, έλεγχος σακχάρου, διακοπή φαρμάκων μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, σκιαγραφικά. Η συντηρητική αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να κρατήσει χρόνια. Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται επαρκώς τότε κρίνεται απαραίτητη η αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΓΙΩΡΓΟΣ Π. ΚΟΥΣΚΟΣ Ειδικός καρδιολόγος Έγχρωμο triplex καρδιάς Holter ρυθμού και αρτηριακής πίεσης Τεστ κόπωσης σε κυλιόμενο τάπητα Έλεγχος μόνιμων βηματοδοτών Φορητός έγχρωμος υπέρηχος καρδιάς-αορτής Καβέτσου 44 (ημιόροφος), Μυτιλήνη Τηλ.:22510 47447 - Κιν.:6932 580123 - e-mail: kouskosge@yahoo.gr

ΜΥΟΚΑΡΔΊΤΙΔΑ

λόγω Covid-19 ή μετά από εμβόλιο mRNA

καρδιά έπαιξε κεντρικό ρόλο στην COVID-19 απ’ την αρχή. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για νοσηλεία. Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών που νοσηλεύονται με λοιμώξεις από SARS-CoV-2 (κορωνοϊό) έχουν σημάδια καρδιακής βλάβης και πολλοί αναρρώνουν απ’ τη λοίμωξη με μόνιμη καρδιαγγειακή βλάβη. Ίσως το πιο κοινό σημείο σύγκρουσης σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19 είναι ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.

Τι είναι η μυοκαρδίτιδα; Η μυοκαρδίτιδα είναι μια φλεγμονή του καρδιακού μυός που προκαλείται συχνότερα από ιούς, όπως της γρίπης, coxsackie, ηπατίτιδας, έρπης. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν βακτήρια, μύκητες, τοξίνες, χημειοθεραπεία και αυτοάνοσες παθήσεις. Ορισμένοι ιοί μολύνουν τον καρδιακό μυ και προκαλούν άμεση βλάβη στην καρδιά, ενώ άλλοι προκαλούν καρδιακή βλάβη έμμεσα μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος ως απόκριση σε μια μόλυνση πυροδοτεί την απελευθέρωση χημικών ουσιών στο σώμα που ονομάζονται κυτοκίνες, οι οποίες βοηθούν στην ίαση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα επίπεδα των κυτοκινών ανεβαίνουν σε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα και δημιουργούν μια «καταιγίδα κυτοκινών» που προκαλεί βλάβη στον καρδιακό μυ.

Ιστορικό-συμπτώματα μυοκαρδίτιδας: Στο ιστορικό συνήθως αναφέρεται να έχει προηγηθεί τον τελευταίο μήνα, πυρετός, καταβολή ή φαρυγγίτιδα ή αμυγδαλίτιδα ή λοίμωξη αναπνευστικού ή συμπτώματα ιογενούς γαστρεντερίτιδος. Τα συμπτώματά της μυοκαρδίτιδας μπορεί να είναι 18

Η μυοκαρδίτιδα λόγω νόσησης από κορωνοϊό είναι πολύ πιο συχνή και πολύ πιο επικίνδυνη σε σχέση με τη μυοκαρδίτιδα μετά από εμβολιασμό πυρετός, οξύς πόνος στο στήθος, δύσπνοια, εξάντληση, αίσθημα παλμών, λιποθυμία ή ακόμη και αιφνίδιος θάνατος από κοιλιακές αρρυθμίες ή κολποκοιλιακό αποκλεισμό. Αν έχει προσβληθεί και το περικάρδιο από τον ιό, συνυπάρχει περικαρδίτιδα. Συνήθως υπάρχει δύσπνοια στο 72%, πόνος στον θώρακα στο 32% και αρρυθμίες στο 18% των ασθενών.

Μυοκαρδίτιδα με αριθμούς Πριν από την COVID-19 η συχνότητα της μυοκαρδίτιδας ήταν μεταξύ ενός και 10 περιπτώσεων ανά 100.000 άτομα ετησίως. Τα υψηλότερα ποσοστά είναι στους άνδρες μεταξύ 18 και 30 ετών. Είναι ενδιαφέρον ότι οι περισσότερες περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας αφορούν κατά τα άλλα υγιή και δραστήρια άτομα. Ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας μετά από COVID-19 είναι πολύ υψηλότερος (146 περιπτώσεις ανά 100.000). Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος στους άνδρες, στους αρρώστους >50 χρόνων και στα παιδιά κάτω των 16 ετών. Η μυοκαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 είναι σπάνια και ο κίνδυνος είναι πολύ μικρότερος από τους κινδύνους καρδιακής βλάβης που συνδέονται με τον ίδιο τον κορωνοϊό.

Πλοηγός Υγείας 2022

Με βάση μια μελέτη από το Ισραήλ, ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό είναι περίπου 2 περιπτώσεις ανά 100.000 εμβολιασθέντες, που είναι εντός του εύρους που συνήθως παρατηρείται στον γενικό πληθυσμό. Άλλες μελέτες που έγιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ έδειξαν συνολική επίπτωση μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό μεταξύ 0.3 και 5 περιπτώσεων ανά 100.000 άτομα. Στις σπάνιες περιπτώσεις εκδήλωσης μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, στη συντριπτική πλειοψηφία των αρρώστων, η νόσηση είναι ήπιας μορφής και υποχωρεί γρήγορα. Η μυοκαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό με εμβόλια mRNA εμφανίζεται συνήθως εντός τριών έως τεσσάρων ημερών μετά τον δεύτερο εμβολιασμό, σε άνδρες ηλικίας κάτω των 30 ετών. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ένα σαφές όφελος του εμβολιασμού με mRNA σε σχέση με τη μυοκαρδίτιδα, οπότε υπάρχει ισχυρή ένδειξη για ανοσοποίηση νεότερων ατόμων με εμβόλια κατά της COVID-19, εκτός από το εμβόλιο της Moderna (έχει υψηλότερο κίνδυνο για μυοκαρδίτιδα από το εμβόλιο της Pfizer).

Αποκατάσταση της ζημιάς Η θεραπεία της μυοκαρδίτιδας ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητά της. Οι ενήλικες με ήπιες μορφές μυοκαρδίτιδας χρειάζονται συνήθως μόνο ξεκούραση και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ). Οι πιο σοβαρές περιπτώσεις απαιτούν φάρμακα ή ακόμη και μηχανική υποστήριξη της αριστερής κοιλίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν η θεραπεία δεν είναι πλέον αποτελεσματική, απαιτείται μεταμόσχευση καρδιάς. Σε μια πολυκεντρική σειρά ασθενών ηλικίας κάτω των 21 ετών, εκείνοι με ήπια συμπτώματα έλαβαν μόνο ΜΣΑΦ ή καθόλου αντιφλεγμονώδη θεραπεία. Οι ασθενείς με πιο σοβαρά συμπτώματα μπορούν να λάβουν και ισχυρότερες θεραπείες, όπως ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη, γλυκοκορτικοειδή ή κολχικίνη, εκτός από τα ΜΣΑΦ.

Πάνω από το 80% των περιπτώσεων μυοκαρδίτιδας που δεν σχετίζονται με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 ή με τη COVID-19 υποχωρούν αυθόρμητα, ενώ το 5% των ασθενών πεθαίνουν ή χρειάζονται μεταμόσχευση καρδιάς εντός ενός έτους από τη διάγνωση. Οι ενήλικες που αναπτύσσουν μυοκαρδίτιδα λόγω κορωνοϊού έχουν χειρότερη έκβαση σε σχέση με αυτούς που νοσούν χωρίς μυοκαρδίτιδα. Όταν εκδηλωθεί μυοκαρδίτιδα μετά από εμβολιασμό κατά της COVID-19, η πορεία της νόσου, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών, ήταν ήπια και χωρίς επιπλοκές. Στους ενήλικες, το 95% των περιπτώσεων κρίθηκαν ήπιες. Ομοίως, στα παιδιά, το 98,6% ήταν ήπιας μορφής και δεν έχει αναφερθεί καμία περίπτωση μηχανικής υποστήριξης της καρδιάς ή θανάτου. Όλα τα παιδιά που εκδήλωσαν καρδιακή ανεπάρκεια είχαν πλήρη ομαλοποίηση της καρδιακής τους λειτουργίας.

Συμπερασματικά Η μυοκαρδίτιδα από κορωνοϊό είναι πολύ πιο συχνή και πολύ πιο επικίνδυνη απ’ την μυοκαρδίτιδα μετά από εμβόλιο. Η πλειονότητα του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί κατά της COVID-19.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ Ε. ΛΊΒΑΝΟΣ MD, MFFP, ΒSCCP, FMF DIP, Μαιευτήρας γυναικολόγος ➤ Ειδικευμένος στην εμβρυική ιατρική & προηγμένη μαιευτική υπερηχογραφία ➤ Επιστημονικός συνεργάτης μαιευτηρίου «Μητέρα» ➤ FMF diploma in fetal medicine

Λάμπρου Πορφύρα 21, Ν. Ψυχικό τηλ 210 6772922 Καβετσου 17, Μυτιλήνη τηλ 22510 42937 email: ox7uar@otenet.gr www.athensembryocenter.gr

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ • Υπερηχογράφημα Αυχενικής Διαφάνειας • Υπερηχογράφημα Β Επιπέδου • Υπερηχογράφημα DOPPLER 3ου Τριμήνου • Αμνιοπαρακέντηση • Λήψη Τροφοβλάστης ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΚΕΤΟΣ

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ • Ενδοκολπικό Υπερηχογράφημα • Λήψη ΤΕSΤ-ΡΑΡ • Λήψη καλλιέργειας κολπικού υγρού ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ-ΥΣΤΕΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΔΡΙΚΗΣ & ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ

Ψυχολογική διαχείριση των αποτελεσμάτων του προγεννητικού ελέγχου

ρόκειται για ένα ιδιαίτερα δύσκολο και ευαίσθητο ζήτημα. Όλοι οι γονείς επιθυμούν να φέρουν στον κόσμο ένα υγιές, αρτιμελές μωρό και τα καλά νέα είναι πως το 95% των εμβρύων είναι απόλυτα υγιή! Ο προγεννητικός έλεγχος καλείται να αποκαλύψει τα έμβρυα εκείνα που φέρουν κάποια ανωμαλία διάπλασης, μια συγγενή ανωμαλία ή κάποιο βαθμό υπολειπόμενης ανάπτυξης για να αναφέρω τα συνηθέστερα ευρήματα.

Η εγκυμοσύνη δεν είναι ασθένεια! Η εξέταση όμως του προγεννητικού ελέγχου δεν παύει να είναι μια ιατρική εξέταση που πρέπει να αντιμετωπίζεται με υπευθυνότητα και σεβασμό από όλους. Είναι κάποιες φορές πολύ δύσκολη και απαιτεί κόπο και υπομονή! Τα αποτελέσματα συνήθως είναι φυσιολογικά. Υπάρχουν και πρόδηλα αρνητικά αποτελέσματα που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Υπάρχουν όμως και οι γκρι αποχρώσεις όπου απαιτείται συμπληρωματικός έλεγχος με επεμβατικό έλεγχο ή επανεξέταση. Και αυτός ο τύπος των ζευγαριών είναι αυτός που καλείται να διαχειριστεί ένα βαθμό αγωνίας και άγχους. Το πώς διαχειρίζεται ο καθένας το άγχος του είναι βέβαια θέμα πολύ προσωπικό και έχει να κάνει πολύ με το χαρακτήρα και το θυμικό του. Έχει στην προκειμένη περίπτωση να κάνει με τις προσδοκίες του, αλλά και με τις ηθικές ή και τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Έχει πολύ όμως να κάνει με την προετοιμασία του πριν από την εξέταση.

Με άλλα λόγια οφείλει να ενημερωθεί για τον τρόπο, τον χρόνο, τον σκοπό και τα αποτελέσματα της εξέτασης που είναι και διαφορετικά ανάλογα με το στάδιο της κύησης που γίνεται αυτή. Η ενημέρωση αυτή θα πρέπει να γίνεται από τον ιατρό προγεννητικού ελέγχου, αλλά καλό θα ήταν να υπήρχε και μια προετοιμασία από τον μαιευτήρα που παρακολουθεί την κύηση. Στην εποχή του Διαδικτύου η ενημέρωση από sites ή blogs είναι βέβαια αποδεκτή, αρκεί αυτά να είναι έγκυρα και να μεταφέρουν επιστημονική αλήθεια. Η ανακοίνωση ενός κακού αποτελέσματος δεν είναι εύκολη και απαιτεί λεπτότητα και σεβασμό. Εξίσου όμως δύσκολο - ίσως και περισσότερο - είναι να εξηγήσεις πως αυτό που βλέπεις δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά χρειάζεται περισσότερο έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να εμπεριέχει ένα μικρό ρίσκο λ.χ. αμνιοπαρακέντηση ή να απαιτεί επανειλημμένες εξετάσεις, οπότε πρέπει με σαφήνεια να αφιερώσει κανείς όσο χρόνο χρειάζεται για να εξηγήσει στους γονείς το τι πρέπει να γίνει. Ο καλός γιατρός δεν είναι αυτός που δεν αγχώνει ποτέ κανέναν. Ούτε όμως και αυτός που πανικοβάλλει με το παραμικρό. Τα όρια δεν είναι δυστυχώς πάντα ευδιάκριτα σε μια δουλειά που προσπαθούμε να αποκαλύψουμε το σπάνιο και το τυχαίο. Ειδικά όταν αυτό έχει να κάνει με την πιο ουσιώδη ανθρώπινη επιθυμία για την απόκτηση ενός παιδιού. Ούτε άγνοια κινδύνου λοιπόν, ούτε υπερβολικό άγχος. Ψυχραιμία, υπομονή, λογική και όλα θα πάνε καλά!

Πλοηγός Υγείας 2022

Απεργία θηλασμού Γράφει η Εριφύλη Κώστογλου, Μαία MSc

Ως απεργία θηλασμού ορίζεται η αιφνίδια άρνηση του βρέφους να θηλάσει. Η κατάσταση αυτή μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής ενός παιδιού, συνήθως όμως εμφανίζεται μετά τον τρίτο μήνα. Βιβλιογραφικά αναφέρεται ότι διαρκεί περίπου δέκα ημέρες, αλλά έχουν σημειωθεί και περιστατικά όπου η διάρκεια ήταν μεγαλύτερη.

ις περισσότερες φορές οι μητέρες το ερμηνεύουν ως απογαλακτισμό και τους προκαλεί έντονο άγχος και ανησυχία, καθώς το εκλαμβάνουν ως άρνηση προς τις ίδιες και το βιώνουν ως απόρριψη από το παιδί τους.

στιγμή να σταματήσει τελείως να θηλάζει.

Η διαφορά της απεργίας από τον απογαλακτισμό είναι πως ο δεύτερος δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Ένα παιδί ξεκινάει την διαδικασία του απογαλακτισμού φυσιολογικά γύρω στους 18-24 μήνες ζωής, σπάνια νωρίτερα. Επίσης η διαδικασία του απογαλακτισμού έχει διάρκεια. Το παιδί αρχίζει να παραλείπει γεύματα μέχρι κάποια

Κάποια πιθανά αίτια είναι τα εξής:

Τα αίτια της απεργίας θηλασμού ποικίλλουν και μπορεί να σχετίζονται με το ίδιο το παιδί, τη μητέρα ή το γάλα.

• Πόνος στη στοματική κοιλότητα λόγω κάποιας πληγής, μόλυνσης ή εμφάνιση δοντιών ή ωτίτιδα. Λόγω του πόνου το παιδί δυσκολεύεται να «πιάσει» το στήθος και να κάνει θηλαστικές κινήσεις. Από την άλλη, σε περίπτωση ωτίτιδας επειδή το αυτί του παιδιού πονάει το δυσκο-

λεύει η θέση, γι’ αυτό και δεν νιώθει άνετα κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

• Γαστροοισοφαγική παλιν-

δρόμηση. Ενώ το παιδί κάνει θηλαστικές κινήσεις και αντλεί γάλα από το μαστό αυτό παλινδρομεί και του προκαλεί αναγωγές, με αποτέλεσμα να το δυσκολεύει.

• Ρινική συμφόρηση, η οποία

δυσκολεύει την αναπνοή κατά τη διάρκεια του γεύματος.

• Παθήσεις του μαστού (π.χ. μαστίτιδα).

• Αλλαγή στο μοτίβο θηλα-

σμού. Ο θηλασμός είναι ελεύθερος και κατ’ απαίτηση του βρέφους. Όταν από το ελεύθερο ωράριο θηλασμού προσπαθούμε να περάσουμε σε θηλασμό με πρόγραμμα προκαλούμε την αντίδραση του παιδιού.

• Κατάχρηση πιπίλας ή μπιμπερό με αποτέλεσμα τη σύγχυση θηλών.

• Αργή ροή, μειωμένη ή αυξη-

Πλοηγός Υγείας 2022

μένη παραγωγή γάλακτος. Όταν η ροή είναι αργή ή η παραγωγή μειωμένη το βρέφος χρειάζεται περισσότερη ώρα και προσπάθεια για να λάβει την ποσότητα που χρειάζεται με αποτέλεσμα να κουράζεται. Από την άλλη όταν η παραγωγή είναι αυξημένη η ποσότητα που λαμβάνει είναι μεγάλη και δυσκολεύεται να τη διαχειριστεί, με αποτέλεσμα να πνίγεται.

• Αλλαγή στη γεύση του γάλακτος λόγω φαρμάκων ή ορμονικών αλλαγών (π.χ. νέα εγκυμοσύνη).

• Άσχημη εμπειρία θηλασμού.

Αυτό μπορεί να συμβεί όταν κατά τη διάρκεια κάποιου γεύματος το παιδί δάγκωσε τη μητέρα κι εκείνη αντέδρασε έντονα (π.χ. φώναξε), με αποτέλεσμα αυτό να τρομάξει και να συνδέσει το θηλασμό με κάτι δυσάρεστο.

• Αποχωρισμός μητέρας - παι-

διού όταν εκείνη επιστρέψει στην εργασία ή χρειαστεί να απομακρυνθεί από το παιδί για κάποιο λόγο.

• Αλλαγή στο περιβάλλον του

παιδιού λόγω μετακόμισης ή ένταση στο σπίτι λόγω προβλημάτων ή τσακωμών του ζευγαριού ή πολλών επισκεπτών.

• Ερεθίσματα που αποσπούν

την προσοχή του παιδιού. Καθώς αυτό μεγαλώνει αρχίζει να έλκεται από τα διάφορα ερεθίσματα που υπάρχουν γύρω του, με αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή του και να μη συγκεντρώνεται στο θηλασμό.

Αντιμετώπιση: Η απεργία θηλασμού συνήθως σταματάει το ίδιο ξαφνικά όπως ξεκινάει και το δίδυμο μητέρας βρέφους συνεχίζουν το θηλασμό, όπως πριν. Ο επιτυχής θηλασμός χρειάζεται υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον, υπομονή και επιμονή. Το πρώτο βήμα για την αντιμετώ26

πιση είναι μία επίσκεψη στον παιδίατρο για να αποκλείσουμε ή να θεραπεύσουμε κάποιο θέμα που αφορά την υγεία του παιδιού. Έπειτα προσπαθούμε να επιλύσουμε τυχόν άλλα θέματα που υπάρχουν, φτιάχνουμε νέο πλάνο θηλασμού και πράττουμε αναλόγως σε κάθε περίπτωση. Όταν τα αίτια είναι ψυχολογικά πρέπει να εντοπιστεί το ακριβές πρόβλημα μέσα από τη συζήτηση για να μπορέσει να λυθεί. Το πιο σημαντικό είναι η ψυχική ηρεμία τόσο της μητέρας, όσο και του παιδιού, αλλά και η ηρεμία και η ασφάλεια του περιβάλλοντος για να πετύχουμε την επαναρρύθμιση της δυάδας μητέρας - βρέφους. Έπειτα από την πρώτη προσέγγιση μπορούμε να δοκιμάσουμε διάφορους τρόπους για να βοηθήσουμε το παιδί να αρχίσει και πάλι να θηλάζει. Συστήνονται οι παρακάτω:

• Θηλασμός κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν το βρέφος νυστάζει.

• Εναλλαγή θέσεων / στάσεων θηλασμού, καθώς κάποια άλλη θέση ή στάση μπορεί να αποδειχθεί πιο άνετη για το παιδί και να το διευκολύνει.

• Θηλασμός εν κινήσει. Πολλά

βρέφη φαίνεται να προτιμούν να θηλάσουν όταν η μαμά περ-

πατάει ή τα κουνάει ελαφρά.

• Ήσυχος, ήρεμος χώρος, με

χαμηλό φωτισμό, χωρίς ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή του παιδιού. Το ήσυχο και ήρεμο περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό για να μπορέσει ένα παιδί να θηλάσει.

• Δέρμα με δέρμα επαφή • Θεραπευτικά μπάνια. Σε μία

μπανιέρα με ζεστό νερό η μαμά ξαπλώνει και τοποθετεί το παιδί πάνω στο δέρμα της. Το ζεστό νερό χαλαρώνει το παιδί και η δέρμα με δέρμα επαφή διευκολύνει το παιδί να θηλάσει.

• Co - sleeping • Χρήση sling. Με το sling το

παιδί παραμένει κοντά στο μαστό και έτσι έχει πρόσβαση σε αυτόν κάθε φορά που επιθυμεί να κάνει κάποια θηλαστική κίνηση.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί η κατάσταση αυτή σταματάει το ίδιο ξαφνικά όπως εμφανίζεται. Σημαντικό είναι να διαβεβαιώσουμε τη μητέρα ότι υπάρχει αιτία που εξηγεί τη συμπεριφορά του παιδιού της και να την ενθαρρύνουμε να αρχίσει και πάλι να θηλάζει. Η μητέρα χρειάζεται σωστή ενημέρωση, υποστήριξη και καθοδήγηση για να αντιμετωπίσει την απεργία θηλασμού και να την ξεπεράσει.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΜΥΡΣΙΝΗ Κ. ΠΕΤΡΕΛΛΗ MD, MSc Χειρουργός Οφθαλμίατρος Μετεκπαιδευθείσα στο Jules-Gonin Eye Hospital Λωζάνη Ελβετίας Καβέτσου 29, Μυτιλήνη 4ος όροφος • τηλ: 22510 41041 • κιν: 6987744001 e-mail : myrsinipetrelli@gmail.com

ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΙΑ: Συμπτώματα, Αίτια και Θεραπεία Η

ξηροφθαλμία αποτελεί μία συχνή πάθηση και μία από τις συνηθέστερες αιτίες επίσκεψης στον οφθαλμίατρο. Ορίζεται ως «μία πολυπαραγοντική νόσος της οφθαλμικής επιφάνειας που χαρακτηρίζεται από απώλεια της ομοιόστασης του δακρυϊκού φιλμ και συνοδεύεται από οφθαλμικά συμπτώματα, αιτιολογικοί παράγοντες των οποίων θεωρούνται η αστάθεια κι η υπεροσμωτικότητα του δακρυϊκού φιλμ, η φλεγμονή και βλάβες της οφθαλμικής επιφάνειας καθώς και νευροαισθητήριες ανωμαλίες».

Τι είναι το «δακρϋικό φιλμ»; Κάθε φορά που ανοιγοκλείνου-

με τα βλέφαρά μας, ένα δακρυϊκό φιλμ επικαλύπτει την επιφάνεια των ματιών κάνοντάς την λεία και καθαρή, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται διαυγής όραση. Με τη σταθερή παραγωγή των δακρύων ο οφθαλμός «λιπαίνεται» και παραμένει σε μια ξεκούραστη και αναπαυτική κατάσταση. Το «δακρυϊκό φιλμ» αποτελείται από τρεις διαφορετικές στοιβάδες καθεμιά με ξεχωριστή λειτουργία: Λιπώδης στοιβάδα: Βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια του δακρυϊκού φιλμ, παράγεται από τους μεϊβομιανούς αδένες των βλεφάρων κι ελαχιστοποιεί την εξάτμιση των δακρύων.

Υδάτινη στοιβάδα: Αποτελεί το μεσαίο και μεγαλύτερο μέρος του δακρυϊκού φιλμ. Παράγεται από τους δακρυϊκούς αδένες και συμβάλλει στην απομάκρυνση ξένων σωμάτων και τον καθαρισμό της επιφάνειας του ματιού. Βλεννώδης στοιβάδα: Εντοπίζεται στην εσωτερική επιφάνεια του δακρυϊκού φιλμ και βρίσκεται σε άμεση επαφή με την επιφάνεια του ματιού. Η βλέννη που περιέχει επιτρέπει την «προσκόλληση» των δακρύων στην οφθαλμική επιφάνεια. Σε ορισμένους ασθενείς δεν παράγεται ικανοποιητική ποσότητα ή και ποιότητα δακρύων προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία και προστασία των ματιών αυτών. Η κατάσταση αυτή καλείται ξηροφθαλμία. Πολλοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική:  Συστηματικές παθήσεις: Αυτοάνοσα νοσήματα του συνδετικού ιστού (σύνδρομο Sjogren, ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος), νόσοι του θυρεοειδούς, σακχαρώδης διαβήτης, νόσος του Parkinson κ.ά.  Συστηματικά φάρμακα (αντιισταμινικά, αντιυπερτασικά, αγχολυτικά, κορτικοστεροειδή, διουρητικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ισοτρετινοΐνη, αντιχολινεργικά φάρμακα, αντικαταθλιπτικά κ.ά.)

Πλοηγός Υγείας 2022

 Τοπικά φάρμακα (π.χ. αντιγλαυκωματικά) ή τοξικότητα συντηρητικών από οφθαλμικές σταγόνες που περιέχουν συντηρητικά  Ορμονικές αλλαγές (εγκυμοσύνη, χρήση αντισυλληπτικών από το στόμα, εμμηνόπαυση)  Δυσλειτουργία μεϊβομιανών αδένων  Δερματικές παθήσεις βλεφάρων (π.χ. ροδόχρους ακμή, έκζεμα)  Οφθαλμικές χειρουργικές επεμβάσεις (διαθλαστική χειρουργική επέμβαση, επέμβαση καταρράκτη, κερατοπλαστική)  Οφθαλμικές αλλεργίες  Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Έκθεση σε ερεθιστικά, όπως χημικές αναθυμιάσεις, καπνός τσιγάρων, ρύπανση ή χαμηλή υγρασία  Χρήση υπολογιστή και ψηφιακών συσκευών (λόγω μειωμένης συχνότητας βλεφαρισμού)  Ανεπάρκεια βιταμινών (βιταμίνη Α)

 Ευαισθησία κατά την έκθεση σε ξηρό περιβάλλον (άνεμος, κλιματιστικό κ.ά.) ή σε καπνό  Θολή όραση  Κνησμός  Παρουσία βλεννωδών εκκρίσεων μέσα/γύρω από τα μάτια  Δακρύρροια

 Χημικά ή θερμικά εγκαύματα

 Μειωμένη ανοχή σε φακούς επαφής

 Μειωμένη αισθητικότητα κερατοειδούς (μακροχρόνια χρήση φακών επαφής, ερπητική λοίμωξη κ.ά.)

Ποια είναι η θεραπεία της ξηροφθαλμίας;

Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;

Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη κι εξαρτάται από τη βαρύτητα της συμπτωματολογίας, την υποκείμενη αιτία και τις ανάγκες του ασθενούς:

 Αίσθημα καύσου ή ξένου σώματος (σαν άμμος ή σκουπιδάκι)

 Xρήση τεχνητών δακρύων ή γέλης (χωρίς συντηρητικά)

 Ερυθρότητα

 Αλλαγή καθημερινών συνηθειών/

τρόπου ζωής (π.χ. μείωση χρόνου χρήσης ψηφιακών οθονών, συμπληρώματα διατροφής με ω-3 λιπαρά οξέα, αποφυγή καπνίσματος ή έκθεσης σε παθητικό καπνό, χρήση υγραντήρα, αποφυγή κλιματισμού ή ανέμου κ.ά.)  Αντιμετώπιση βλεφαρίτιδας (υγιεινή βλεφάρων, θερμά επιθέματα και τοπικό μασάζ, τοπικά ή συστηματικά αντιβιοτικά)  Ένθεση βυσμάτων σιλικόνης (punctalplugs) για τον αποκλεισμό των δακρυϊκών σημείων  Χρήση αυτόλογου ορού  Χορήγηση τοπικών κορτικοστεροειδών  Χορήγηση τοπικής κυκλοσπορίνης

Πλοηγός Υγείας 2022

ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Νευροχειρουργός

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Imperial College of London Καβέτσου 40, Μυτιλήνη • τηλ. 6936 494033 - 6977 878783 e–mail: drkontojannis@gmail.com

Ενδοσκοπική Δισκεκτομή

ενδοσκοπική δισκεκτομή είναι μια σύγχρονη, ελάχιστα επεμβατική μέθοδος με την οποία αντιμετωπίζουμε την κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου με εξαιρετικά αποτελέσματα. Χρησιμοποιώντας ουσιαστικά μια κάμερα (ενδοσκόπιο), μέσω της οποίας έχουμε άμεση οπτική επαφή με την κήλη, επιτυγχάνουμε με τη χρήση ειδικών εργαλείων την αφαίρεση της. Η δισκοκήλη είναι ουσιαστικά η προβολή του υλικού του μεσοσπονδυλίου δίσκου, που προκαλείται έπειτα από ρήξη του δακτυλίου του δίσκου. Το υλικό αυτό μεταναστεύει στην περιοχή όπου διέρχονται τα νεύρα με αποτέλεσμα την πίεσή τους, προκαλώντας διάφορα συμπτώματα, όπως πόνο στη μέση, στο πόδι, μουδιάσματα και σε πιο βαριές περιπτώσεις αδυναμία στα κάτω άκρα. Ο πόνος στη μέση είναι το δεύτερο πιο συχνό αίτιο επίσκεψης σε ιατρό και δεύτερο πιο συχνό αίτιο αναρρωτικής άδειας στον κόσμο. Παγκοσμίως περίπου 80%-90% του πληθυσμού θα παραπονεθεί για πόνο στη μέση τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του, όμως λιγότερο από 5% του πληθυσμού θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Η ενδοσκοπική δισκεκτομή πραγματοποιείται είτε με τοπική, είτε με γενική αναισθησία, όπου μέσω μιας τομής του δέρματος μικρότερης του 1 εκατοστού εισέρχεται το ενδοσκόπιο διαμέτρου 7 χιλιοστών. Στη συνέχεια αυτό προωθείται μέσω μιας φυσιολογικής οπής της σπονδυλικής στήλης (με-

σοσπονδύλιο τρήμα) στην περιοχή της κήλης του μεσοσπονδυλίου δίσκου, η οποία και αφαιρείται. Τα οφέλη για τον ασθενή είναι πολλαπλά:

• Εφαρμογή

•

• •

•

της μεθόδου σε ένα ευρύ φάσμα ασθενών, ανεξάρτητα από την ηλικία και από συνοδές παθήσεις. Επομένως ασθενείς μεγάλης ηλικίας που είχαν σοβαρές παθήσεις για τις οποίες οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση ήταν απαγορευτική με την ενδοσκοπική χειρουργική, είναι δυνατή η ύφεση των συμπτωμάτων και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους Αναίμακτη μέθοδος, η πολύ μικρή τομή και ο ελάχιστος τραυματισμός των υγιών ιστών εξασφαλίζουν την ελάχιστη απώλεια αίματος Εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα Διατήρηση της αρχιτεκτονικής δομής της σπονδυλικής στήλης, η τεχνική αυτή εκμεταλλεύεται τη φυσιολογική ανατομία ώστε να αφαιρεθεί η κήλη, έτσι δεν διαταράσσονται οι υγιείς ιστοί (οστά και μύες) Δυνητικά μπορούν να αποφευχθούν βαρύτερες επεμβάσεις, όπως η σπονδυλοδεσία Άμεση μετεγχειρητική κινητοποίηση, ο ασθενής μπορεί να περπατήσει εντός δύο ωρών μετά το χειρουργείο. Επανέρχεται, λοιπόν, γρήγορα στις καθημερινές του δραστηριότητες και στην εργασία του Μηδαμινός μετεγχειρητικός πόνος

Τομή περίπου 0.7 εκ., εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα

Ενδοσκόπιο (κάμερα) διαμέσου της οποίας εισέρχονται ειδικά εργαλεία για την αφαίρεση της δισκοκήλης

• Μικρότερο ποσοστό υποτροπής, δηλαδή ξαναεμφάνισης της κήλης, σε σύγκριση με την κλασική ανοιχτή δισκεκτομή

• Μηδαμινός

κίνδυνος μετεγχειρητικής λοίμωξης, λόγω της πολύ μικρής τομής και του μικρότερου χειρουργικού χρόνου

Η χρήση του ενδοσκοπίου στην αντιμετώπιση παθήσεων της σπονδυλικής στήλης αποτελεί την επιτομή των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών στη σπονδυλική στήλη, είναι ασφαλέστατη και πολύ σύντομα θα γίνει η κύρια μέθοδο αντιμετώπισης της δισκοκήλης.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΦΑΚΟΙ ΜΕΣΑΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΝΤΙΝΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ

Διορθωτικά γυαλιά για μεσαίες - κοντινές αποστάσεις

ι περισσότεροι άνθρωποι, μετά από κάποια ηλικία, αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν διορθωτικά γυαλιά για την κοντινή όραση. Γνωστά ευρέως ως γυαλιά πρεσβυωπίας. Ως κοντινή ορίζεται η απόσταση μέχρι τα 40-50εκ. από το μάτι. Τα γυαλιά πρεσβυωπίας είναι επομένως χρήσιμα, κυρίως για διάβασμα και λεπτομερείς εργασίες. Τι γίνεται όμως με τα αντικείμενα που είναι λίγο πιο μακριά; Η χρήση της μεσαίας όρασης απαιτείται καθημερινά (οθόνη υπολογιστή, κουβέντα με φίλους, στα οικιακά, στο εργασιακό περιβάλλον, κλπ.). Είναι σχεδόν βέβαιο πως ο πρεσβύωπας στο άμεσο μέλλον θα χρειαστεί βοήθεια και στην μεσαία όραση. Το πρόσωπο θα πλησιάζει όλο και πιο κοντά στην οθόνη, τα γυαλιά πρεσβυωπίας θα κατεβαίνουν όλο και πιο χαμηλά στη μύτη, χωρίς όμως κάποια ουσιαστική λύση στο πρόβλημα. Η ταυτόχρονη λύση στην μεσαία και κοντινή όραση είναι μία και απαντάται με τους πολυεστιακούς φακούς για κοντινή & μεσαία απόσταση. Οι φακοί κοντινής-μεσαίας απόστασης απευθύνονται σε όλους εκείνους που θέλουν να βελτιώσουν τη μεσαία τους όραση και ενοχλούνται από τη σύγχυση που δημιουργεί η συνεχής εναλλαγή γυαλιών. Απευθύνεται στους χρήστες πολυεστιακών γυαλιών που χρειάζονται ένα δεύτερο ζευγάρι για ειδικές εργασίες. Μα κυρίως απευθύνονται σε ανθρώπους που θέλουν να κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη, σε ανθρώπους που θέ32

ΑΝΤΩΝΊΟΥ ΜΑΡΊΑ-ΓΑΒΡΙΈΛΑ, ΟΠΤΙΚΌΣ λουν να δίνουν πραγματικές λύσεις στα προβλήματά τους, σε ανθρώπους που δεν συμβιβάζονται. Οι διορθωτικοί φακοί για μεσαίες και κοντινές αποστάσεις είναι ουσιαστικά πολυεστιακοί φακοί, που δίνουν έμφαση κυρίως στη μεσαία και κοντινή απόσταση. Υπάρχουν διάφοροι τύποι φακών, ανάλογα με τη χρήση που προορίζονται. Ανάλογα με την κατηγορία του φακού μπορούν να εξυπηρετηθούν αποστάσεις από 80cm (διάβασμα-υπολογιστής) έως και 4μ. (πλήρης έλεγχος του χώρου εργασίας). Η προσαρμογή είναι κάτι που δεν πρέπει να φοβίζει τον χρήστη, καθώς υπάρχουν εκδόσεις για νέους και ώριμους πρεσβύωπες. Α) Φακοί Ανάγνωσης Μονής Όρασης: Χαρακτηριστικά και Ιδιότητες • Ο φακός προσφέρει καθαρό πεδίο όρασης σε αντικείμενο απόστασης (30-50 cm) Επιπτώσεις στη στάση του σώματος: • Ο χρήστης αναγκάζεται να γύρει μπροστά το σώμα του για να εστιάσει, επιφορτίζοντας το σώμα με περιττές εκτάσεις του κορμού και του αυχένα. Β) Πολυεστιακοί φακοί. • Περιορισμός του καθαρού πεδίου εστίασης στη μεσαία όραση. • Επιπτώσεις στη στάση του σώματος: • Ο χρήστης αναγκάζεται να σηκώσει το κεφάλι του για να εστιάσει καταπονώντας τους ώμους και το λαιμό με περιττές κινήσεις. Γ) Φακοί Μεσαίας και Κοντινής

Απόστασης: • Η απόλυτα εξειδικευμένη λύση που δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα μέγιστης ευκρίνειας όρασης στην απόσταση εργασίας που εξυπηρετεί εκείνον, για έντονο διάβασμα, για απόσταση οθόνης Η/Υ, για απόσταση δωματίου. • Τέρμα οι πονοκέφαλοι και η οπτική κόπωση. Επίσης αποτελεί καλή λύση και προσφέρει μέγιστη ελευθερία κινήσεων και για επαγγελματίες που δεν θέλουν να περιορίζουν την όρασή τους, όπως φυσικοθεραπευτές, γιατροί, οδοντίατροι και τεχνικοί ήχου κ.λ.π. Ο φακός interView® προσφέρει στον χρήστη τα πλεονεκτήματα των φακών μονής όρασης κοντινής απόστασης (πρακτικότητα, ευκολία, περιστασιακή χρήση) σε συνδυασμό με τη διόρθωση της μεσαίας απόστασης. Διαθέτει εξειδικευμένο σχεδιασμό που διευρύνει το οπτικό πεδίο από την κοντινή στην μεσαία ζώνη όρασης. Με τον τρόπο αυτό προσφέρει άνετη και σωστή όραση τόσο στην κοντινή όσο και στην μεσαία απόσταση. Διευκολύνει στις καθημερινές δραστηριότητες στην εργασία στο σπίτι, αλλά και στις προσωπικές ενασχολήσεις. Στο κατάστημα "eye.com" μπορείτε να ενημερωθείτε για την προσφορά γνωριμίας των interView φακών

Πλοηγός Υγείας 2022

ΜΑΡΣΈΛΟΣ Ν. ΡΑΛΛΊΔΗΣ Χειρούργος Οφθαλμίατρος (MD, FEBO, ICO, DRCOphth) Σμύρνης 7 Μυτιλήνη , Τηλ. Iατρείου Μυτιλήνης: 22513 01732 Καλλονή Λέσβου, Τηλ. Ιατρείου Καλλονής: 22530 22003 Κιν: 6940811405, Email: dr@marselosrallidis.gr site: www.marselosrallidis.gr

Εξετάσεις • Φλουραγγειογραφία • OCT Αγγειογραφία • OCT Ωχράς και Οπτικού Νεύρου • Οπτικά Πεδία • Υπερηχογράφημα Οφθαλμού • Τοπογραφία Κερατοειδούς • Ψηφιακή Φωτογράφηση Βυθού

Επεμβάσεις • Διαθλαστική Χειρουργική • Καταρράκτης • Γλαύκωμα • YAG Laser • Βλεφαροπλαστική

Μικροεπεμβάσεις • Χαλάζιο • Πτερύγιο • Δερματικές Αλλοιώσεις Βλεφάρου • Ενδοβολβικές Ενέσεις

Θέλω να απαλλαγώ από τα γυαλιά και τους φακούς επαφής! Τι μπορώ να κάνω; Ένας μεγάλος αριθμός ασθενών χρησιμοποιεί γυαλιά ή φακούς επαφής, είτε για μυωπία ή για υπερμετρωπία, είτε για αστιγματισμό. Επίσης σχεδόν όλοι από την ηλικία των 40-45 και μετά χρειάζονται γυαλιά για την πρεσβυωπία. Είναι όμως τα γυαλιά μονόδρομος για όλες αυτές τις περιπτώσεις; Όχι πλέον. Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί τρόποι να απαλλαγεί κάποιος από την ανάγκη χρήσης γυαλιών.

Laser Με την βοήθεια ειδικού Laser (Excimer Laser), αναδιαμορφώνουμε με πολύ μεγάλη ακρίβεια την επιφάνεια του κερατοειδούς του ματιού, έτσι ώστε οι ακτίνες του φωτός να εστιάζονται ακριβώς στο σωστό σημείο του αμφιβληστροειδούς. Έτσι μπορούμε να εξαλείψουμε μυωπία, αστιγματισμό, υπερμετρωπία, αλλά και την πρεσβυωπία. Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται από μερίδα των ασθενών: • Η ανάρρωση είναι πάρα πολύ γρήγορη. Ακόμα και την επόμενη

•

• • • • •

ημέρα πολλοί επιστρέφουν στη δουλειά τους. Ο αστιγματισμός θεραπεύεται και μάλιστα προσφέρει πολύ καλύτερη όραση σε σχέση με τα γυαλιά. Υπάρχει τεράστια πλέον εμπειρία παγκοσμίως, αφού έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 50 εκατομμύρια επεμβάσεις. Με τα τελευταίας τεχνολογίας Laser δεν δημιουργούνται προβλήματα στην νυχτερινή όραση. Μπορούν να κάνουν ακόμη και άτομα άνω των 40 ετών. Δεν πονάει καθόλου κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Χειρουργούνται και τα δύο μάτια την ίδια ημέρα. Η διόρθωση είναι ουσιαστικά μόνιμη, ενώ πολύ λίγοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν δεύτερη επέμβαση.

Eξαίρεση καθαρού κρυσταλλοειδούς φακού (clear lens extraction) Η επέμβαση της χειρουργικής εξαίρεσης του φυσικού φακού του οφθαλμού πραγματοποιείται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται η επέμβαση καταρράκτη. Αφαιρούμε τον φακό του ματιού και στην θέση του τοποθετούμε τεχνητό ενδοφακό. Ανάλογα με την επιλογή του ενδοφακού, μπορούμε να εξουδετερώσουμε όλα τα διαθλαστικά σφάλματα. Η επέμβαση αυτή: • Γίνεται με επιλογή ενδοφακού τέτοιας ισχύος ώστε να μηδενιστούν οι βαθμοί της μυωπίας, της υπερμετρωπίας, του αστιγ-

Πλοηγός Υγείας 2022

• • •

ματισμού και της πρεσβυωπίας και ο ασθενής να απαλλαγεί από την ανάγκη των γυαλιών. Η διόρθωση είναι μόνιμη. Είναι γρήγορη, ανώδυνη και γενικά εύκολη για τον ίδιο τον ασθενή. Δεν χρειάζεται ο ασθενής να παραμείνει στην χειρουργική μονάδα.

Xειρουργική ένθεση φακικού ενδοφακού

Ποια είναι η καλύτερη λύση; Η επιλογή της κατάλληλης επέμβασης γίνεται μετά από προσεκτική εξέταση και μελέτη του κάθε ασθενούς. Ο οφθαλμίατρoς προτείνει τις λύσεις που ταιριάζουν στον κάθε ασθενή και από κοινού επιλέγεται το είδος της επέμβασης που θα εφαρμοστεί. Το κόστος των παραπάνω λύσεων έχει πάψει πλέον να είναι απαγορευτικό και σε κάθε περίπτωση είναι πολύ μικρότερο

από το κόστος γυαλιών ή φακών επαφής που χρησιμοποιεί κάποιος σε βάθος ετών. Ουσιαστικά σχεδόν όλοι οι ασθενείς μπορούν να απαλλαγούν από γυαλιά και φακούς επαφής με κάποιον από τους παραπάνω τρόπους. Όπως είπε και ο πρωτοπόρος χειρουργός οφθαλμίατρος Svyatoslav Νikolayevich Fyodorov: “Η φύση δεν μας έδωσε τη μύτη και τα αυτιά για να στηρίζουμε τα γυαλιά μας!”.

Στην περίπτωση αυτή τοποθετούμε ειδικό ενδοφακό μπροστά από τον φυσιολογικό φακό του οφθαλμού με χειρουργική τομή. • Δεν αφαιρείται ο φυσιολογικός φακός. • Ενδείκνυται σε νέους ασθενείς με πολύ υψηλή μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμό που δεν μπορούν να κάνουν LASER. • Είναι επέμβαση γρήγορη και ανώδυνη. • Δεν χρειάζεται ο ασθενής να παραμείνει στην χειρουργική μονάδα.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΓΕΏΡΓΙΟΣ Ι. ΖΑΜΠΆΚΟΣ Πλαστικός Χειρουργός Καβέτσου 3, Μυτιλήνη Τηλ: 22511 02351, Fax: 210 3600543, Κιν: 6974 117070 site: www.aestheticsurgery.gr facebook.com/plasticsurgerymytilene

Αυξητική στήθους

ο στήθος αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του γυναικείου σώματος, το μέγεθός του δε είναι προκαθορισμένο γενετικά. Πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα διότι το στήθος τους είναι πολύ μικρό ή υπάρχει έντονη ασυμμετρία μεταξύ των δύο μαστών. Σε άλλες περιπτώσεις το στήθος μπορεί να μην έχει αναπτυχθεί φυσιολογικά ή μπορεί να έχει αλλάξει σημαντικά σε μέγεθος και σχήμα μετά από μεγάλες μεταβολές του βάρους, εγκυμοσύνη ή θηλασμό.

Η αυξητική επέμβαση του στήθους μπορεί να βελτιώσει το μέγεθος και το σχήμα του στήθους με τη χρήση ειδικών ενθεμάτων από σιλικόνη που τοποθετούνται πίσω από το μαστό. Αποτελεί μια από τις δημοφιλέστερες επεμβάσεις της πλαστικής χειρουργικής και υπολογίζεται ότι σε παγκόσμια κλίμακα πάνω από 3 εκατομμύρια γυναίκες έχουν κάνει αύξηση στήθους τα τελευταία 35 χρόνια.

Τι είναι τα ενθέματα σιλικόνης; Τα ενθέματα σιλικόνης είναι σακουλάκια από σιλικόνη μέσα στα οποία υπάρχει κάποιο παχύρρευστο υγρό, όπως ζελέ σιλικόνης, ή φυσιολογικός ορός. Στην Ευρώπη και στη χώρα μας προτιμούνται οι προθέσεις με ζελέ σιλικόνης διότι έχουν πολύ καλύτερο και πιο φυσικό αισθητικό αποτέλεσμα.

Πόσα είδη ενθεμάτων υπάρχουν; Όπως ήδη αναφέρθηκε στην Ελλάδα κυριαρχούν τα ενθέματα με ζελέ σιλικόνης, τα οποία παράγονται σε δύο σχήματα: στρογγυλό και σε σχήμα σταγόνας (λέγονται και ανατομικά ενθέματα). Και οι δύο τύποι μπορούν να δώσουν εξίσου άριστα αισθητικά αποτελέσματα και η επιλογή του ενός ή του άλλου εξαρτάται από τις επιθυμίες σας και τις ανατομικές σας ιδιαιτερότητες.

Πόσο ασφαλή είναι;

Η σιλικόνη είναι βιολογικά αδρανής και απόλυτα ασφαλής. Στην ιατρική χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1960, ενώ χρησιμοποιείται εκτενώς και στη βιομηχανία καλλυντικών. Κατά καιρούς τα ενθέματα σιλικόνης έχουν κατηγορηθεί ότι προκαλούν διάφορα νοσήματα, αλλά εκτεταμένες έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες δεν έδειξαν καμία συσχέτιση με κανένα νόσημα, ούτε για τις ίδιες τις γυναίκες που έχουν ενθέματα σιλικόνης, ούτε για τα παιδιά τους που θηλάζουν.

Χρειάζονται ειδικές εξετάσεις πριν την επέμβαση; Πριν από κάθε επέμβαση στο μαστό θα πρέπει να γίνει έλεγχος του μαστού για τον εντοπισμό τυχόν προβλημάτων. Ανάλογα με την ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό μπορεί να απαιτηθεί υπερηχογράφημα μαστών ή μαστογραφικός έλεγχος ή και τα δύο.

Πώς γίνεται η αύξηση των μαστών; Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία και διαρκεί 1- 1½ ώρα. Το βασικό μέρος της επέμβασης είναι η δημιουργία μιας «τσέπης», δηλαδή μιας ειδικής θήκης, πίσω από το μαστό όπου θα τοποθετηθεί το ένθεμα. Η «τσέπη» αυτή μπορεί να δημιουργηθεί είτε ακριβώς πίσω από το μαστό, είτε πίσω από το θωρακικό μυ, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ του μαστού και του θωρακικού τοιχώματος. Η επιλογή της καταλληλότερης θέσης για την τοποθέτηση του ενθέματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και είναι τελείως εξατομικευμένη.

Πού γίνονται οι τομές; Οι τομές είναι πολύ μικρές, περίπου 4 εκ. και τοποθετούνται είτε ακριβώς κάτω από το μαστό, στη λεγόμε-

Πλοηγός Υγείας 2022

νη υπομάστιο πτυχή, είτε στο κάτω μέρος της θηλής. Και στις δύο περιπτώσεις οι τομές ξεθωριάζουν με τον καιρό και συνήθως γίνονται τελείως ανεπαίσθητες.

Τι να περιμένω μετά την επέμβαση; Όπως ήδη αναφέρθηκε, η όλη επέμβαση διαρκεί 1-1½ ώρα και μπορείτε να πάτε σπίτι σας το ίδιο απόγευμα. Τα ράμματα είναι εσωτερικά και απορροφήσιμα. Μετεγχειρητικά απαιτείται η χρήση ενός άνετου σουτιέν χωρίς μπανέλες (αθλητικό ή σουτιέν θηλασμού) για έναν περίπου μήνα. Αρχικά παρατηρείται κάποιο οίδημα και ο μαστοί φαίνονται λίγο μεγαλύτεροι και λίγο ψηλότερα από το επιθυμητό. Μέσα στους επόμενους 2-3 μήνες το οίδημα σταδιακά υποχωρεί και το στήθος παίρνει την τελική μορφή του. Ο πόνος είναι συνήθως ήπιος και αντιμετωπίζεται με αναλγητικά τύπου Depon ή Lonarid. Μετεγχειρητικά μπορεί να παρουσιαστούν μεταβολές στην αισθητικότητα των θηλών και των μαστών. Μερικές ασθενείς μπορεί να χάσουν τελείως την αίσθηση στις θηλές, άλλες αναφέρουν πολύ μικρή μείωση της αισθητικότητας, ενώ ορισμένες ασθενείς κάνουν λόγο ακόμα και για αύξηση της αισθητικότητας των θηλών. Στις περισσότερες περιπτώσεις που εμφανίζονται μεταβολές της αισθητικότητας, αυτές είναι μόνο προσωρινές και επανέρχονται μετά από μερικούς μήνες. Σε ένα πολύ μικρό αριθμό ασθενών όμως η μείωση της αισθητικότητας μπορεί να είναι μόνιμη. Εάν μείνετε έγκυος μετά την επέμβαση, οι μαζικοί σας αδένες θα υποστούν τις ίδιες επιπτώσεις από τις ορμονικές μεταβολές, όπως και αν δεν είχατε ενθέματα, και το στήθος σας θα μεγαλώσει. Αντίστοιχα, μετά την εγκυμοσύνη και το τέλος του θηλασμού, το στήθος σας θα ρικνωθεί σε κάποιο βαθμό. Είναι αδύνατον να προβλέψει κανείς το βαθμό κατά τον οποίο θα επέλθουν οι μεταβολές αυτές, το μέγεθος των ενθεμάτων όμως θα παραμείνει το ίδιο. Η ικανότητα θηλασμού δεν επηρεάζεται από την επέμβαση, και εάν θέλετε, μπορείτε να θηλάσετε μετά από ενδεχόμενη εγκυμοσύνη, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αρκετός μαστός για να παράγει το γάλα. Θα πρέπει όμως να έχετε υπόψη σας ότι άσχετα με το αν έχετε ενθέματα σιλικόνης ή όχι, δεν έχουν όλες οι γυναίκες την ικανότητα να θηλάσουν.

Πότε μπορώ να επανέλθω στις φυσιολογικές δραστηριότητές μου; Ήδη από την πρώτη μέρα μετά την επέμβαση μπορείτε να κυκλοφορείτε ελεύθερα, αλλά καλό θα ήταν να μην κάνετε δουλειές για 1 εβδομάδα. Σεξουαλική δραστηριότητα δεν επιτρέπεται επίσης για μία τουλάχιστον εβδομάδα. Επιστροφή σε ελαφρά εργασία συνιστάται μετά από 3-4 ημέρες, ενώ πλήρης επάνοδος στις δραστηριότητές σας αναμένεται μετά από 1 μήνα.

Τι διάρκεια ζωής έχουν τα ενθέματα σιλικόνης; Η προηγούμενη γενιά ενθεμάτων σιλικόνης είχε μια διάρκεια ζωής περίπου 20 χρόνια. Η τελευταία γενιά ενθεμάτων σιλικόνης είναι πολύ πιο προηγμένη, και οι μεγάλες εταιρείες του χώρου παρέχουν πλέον εγγύηση εφ’ όρου ζωής για τα ενθέματά τους. Δεν υπάρχει πιθανότητα ρήξης των ενθεμάτων κατά την πτήση με αεροπλάνο, την κολύμβηση, την κατάδυση κ.λ.π.

Πλοηγός Υγείας 2022

Κέντρο Λογοθεραπείας «επί λέξη» Χρυσάνθη Π. Μεϊμάρη MSc ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ Καλλονή Λέσβου | Τηλ : 22530 22660 | Κιν: 697 8304778 email: epilexi@hotmail.com

Λογοθεραπεία - Εργοθεραπεία - Ειδική διαπαιδαγώγηση Συμβουλευτική γονέων & παίδων

ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ:

Είναι έτοιμο το παιδί σας για το "μεγάλο σχολείο"; • Είναι έτοιμα ακόμη και να

βρίσκονται στη χρονολογική ηλικία να πάνε στο «μεγάλο σχολείο»;

την εποχή μας, τα παιδιά ξεκινούν τη φοίτηση στο σχολείο (νήπιο) στα 5 έτη. Τώρα πια το ερώτημα μετατίθεται: Πότε είναι έτοιμα τα παιδιά για το νηπιαγωγείο; Βέβαια η πιο σωστή ερώτηση θα ήταν, πώς να κάνουμε το σχολείο έτοιμο για τα παιδιά. Ολοένα και περισσότεροι γονείς αποφασίζουν στην εποχή μας να καθυστερήσουν την έναρξη του νηπιαγωγείου για τα παιδιά τους, ιδιαίτερα αν εκείνα είναι γεννημένα προς το τέλος του χρόνου ή είναι γεννημένα πρόωρα. Φαίνεται πως για τη σχολική ετοιμότητα δεν παίζει ρόλο μόνο το νοητικό επίπεδο του παιδιού, αλλά και η συναισθηματική ωριμότητα, οι κοινωνικές δεξιότητες, η ωριμότητα του λόγου, της αδρής και λεπτής κίνησης, η βιολογική ωρίμανση δηλαδή, η οποία δεν είναι πάντοτε η ίδια για όλα τα παιδιά και διαφέρει σημαντικά μεταξύ των δυο φύλων, αλλά και μεταξύ κοινωνικοοικονομικών τάξεων, θεωρείται όμως ότι φθάνει σε ικανοποιητικό βαθμό για τα περισσότερα παιδιά από μια ηλικία και μετά, και αυτή έχει θεσπιστεί να είναι η ηλικία έναρξης φοίτησης στο σχολείο. 38

Έτσι, λοιπόν, σήμερα υπάρχουν διάφορες απόψεις της ένταξης του παιδιού στο σχολείο νωρίς: - Όσοι την υποστηρίζουν θεωρούν ότι τα παιδιά που είναι πιο ανώριμα θα βοηθηθούν από το περιβάλλον του σχολείου, καθώς θα τους δώσει πολλά ερεθίσματα και το πρόγραμμα εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι έτσι δομημένο ώστε να ασχολείται και εξατομικευμένα με το κάθε παιδί σε μια τάξη και να τους προσφέρει κάθε επιπλέον βοήθεια, αν χρειάζεται - όσοι την αμφισβητούν, θεωρούν πως για κάθε παιδί υπάρχει the gift of time, ο κατάλληλος δηλαδή χρόνος που αποκτά τις παραπάνω δεξιότητες και όταν προσπαθούμε να χωρέσουμε όλα τα παιδιά σε έ-

να μοντέλο έχουμε μεγάλη πιθανότητα να αποτύχουμε - κι οι δύο μέθοδοι όμως τελικά εστιάζουν στην ετοιμότητα του σχολείου να δεχτεί παιδιά από διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα, με διαφορετικούς βαθμούς βιολογικής ωρίμανσης και διαφορετικές δεξιότητες-δυσκολίες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και παιδιά με έντονες αναπτυξιακές δυσκολίες στους περισσότερους τομείς (κινητικότητα, λόγος, κοινωνική επαφή, οπτικοκινητικός συντονισμός, αντίληψη, κρίση) που χρειάζονται εντατική εξατομικευμένη ψυχοπαιδαγωγική βοήθεια, βοήθεια από λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό, για να αποκτήσουν την ικανότη-

Πλοηγός Υγείας 2022

τα λειτουργικής προσαρμογής στο περιβάλλον τους και για τα οποία μια βεβιασμένη ένταξη στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα μπορούσε να δημιουργήσει πολλά μαθησιακά κενά, έντονα ψυχολογικά προβλήματα, συναισθήματα απόρριψης, άγχους, κατάθλιψης και ενδεχομένως αντιδραστική, αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά με επακόλουθο την περιθωριοποίηση στο απώτερο μέλλον. Οι γονείς των παιδιών αυτών ίσως βρουν πιο αποτελεσματικό να σκέφτονται τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των δυσκολιών του παιδιού τους και όχι τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα μίας ενδεχόμενης καθυστέρησης στην έναρξη φοίτησης των παιδιών τους στο Δημοτικό. Το πιο σωστό ερώτημα θα έπρεπε να είναι όχι αν ένα παιδί είναι έτοιμο να μάθει, αλλά τι είναι έτοιμο να μάθει ένα παιδί;

Άρα το ζητούμενο δεν είναι να αλλάξουμε την ηλικία εισόδου στο Δημοτικό, αλλά να είμαστε βέβαιοι ότι το κάθε παιδί είναι έτοιμο αναπτυξιακά να μεταβεί στο Δημοτικό, και ακόμα καλύτερα, να είμαστε βέβαιοι νωρίτερα ότι το κάθε παιδί είναι έτοιμο να μεταβεί από το προνήπιο στο νήπιο. Ο τελικός μας στόχος δεν θα πρέπει να είναι

να κάνουμε παιδιά έτοιμα για το σχολείο, αλλά να ετοιμάσουμε τα σχολεία και την κοινωνία μας για τα παιδιά μας. Το κέντρο μας είναι εξειδικευμένο για την διεξαγωγή τεστ σχολικής ετοιμότητας ώστε να διαπιστωθεί αν όντως το παιδί σας είναι έτοιμο για να προχωρήσει στο «μεγάλο σχολείο».

Πλοηγός Υγείας 2022

ΤΣΟΥΛΕΛΛΗ ΜΑΡΙΑ Λογοθεραπεύτρια

Μυτιλήνη - Κιν: 6980060875 email: mariatsoulelli@gmail.com

αυτισμός ή η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή της ψυχολογικής ανάπτυξης του ατόμου, που περιλαμβάνει την μη ομαλή ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου. Επηρεάζει σημαντικά τη λεκτική και τη μη λεκτική επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και το άτομο έχει περιορισμένες δραστηριότητες και ενδιαφέροντα. Εμφανίζεται 3-4 φορές συχνότερα στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια και η εμφάνιση της διαταραχής οφείλεται σε γενετικούς, περιβαλλοντικούς και κληρονομικούς παράγοντες. Η διάγνωση, κατά μέσο όρο, γίνεται σήμερα στην ηλικία των 2 - 2,6 ετών. Ο αυτισμός θεωρείται σήμερα μία από τις πέντε διαφορετικές διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, που περιλαμβάνουν επίσης την Διαταραχή Asperger, την Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή, την Παιδική Αποσυνδετική Διαταραχή και το Σύνδρομο Rett.

Χαρακτηριστικά Αυτισμού Τα χαρακτηριστικά των ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Συγκεκριμένα παρουσιάζουν δυσκολίες στην επικοινωνία, στις κοινωνικές δεξιότητες και στη συμπεριφορά - αντίδραση στον κόσμο γύρω τους. Το άτομο με αυτισμό παρουσιάζει ελλιπή ή περιορισμένη ομιλία, απώλεια λέξεων, τις οποίες μπορούσε να πει προηγουμένως, φτωχή ανάπτυξη λεξιλογίου, επαναλαμβάνει ό,τι του έχει λεχθεί (ηχολαλία), δυσκολεύεται στην απάντηση ερωτήσεων και η ομιλία του ακούγεται διαφορετική (π.χ. «ρομποτική» ομιλία ή ομιλία η οποία έχει υψηλό τόνο).

Ακόμα το άτομο έχει φτωχή βλεμματική επαφή με άτομα ή με αντικείμενα και φτωχή ικανότητα παιχνιδιού (ανυπαρξία συμβολικού και κοινωνικού παιχνιδιού). Έχει έντονη προσκόλληση σε θέματα και αντικείμενα που τον ενδιαφέρουν και δυσκολεύεται να κάνει φίλους. Εκδηλώνει έντονο κλάμα, εύκολο θυμό, έντονο γέλιο χωρίς λόγο ή σε ακατάλληλη στιγμή και δεν του αρέσει να το αγγίζεις ή να το κρατάς. Με τις στερεοτυπικές κινήσεις που κάνει, κούνημα μπροστά-πίσω, πετάλλισμα των χεριών ή άλλες κινήσεις καταφέρνει και ρυθμίζεται στο περιβάλλον που βρίσκεται. Τέλος, παρουσιάζει προβλήματα διαχειρισμού αλλαγής της ρουτίνας του, χρησιμοποιεί αντικείμενα με ασυνήθιστο τρόπο και φαίνεται να μην έχει την αίσθηση του φόβου σε πραγματικούς κινδύνους.

Γονείς παιδιού με αυτισμό Οι γονείς είναι τα πιο σημαντικά άτομα στη ζωή του παιδιού. Από αυτούς θα εισπράξει πρώτα από όλα την ενθάρρυνση που χρειάζεται, καθώς και τη στήριξή τους για να μπορέσει να εξελιχθεί και να γίνει ένα λειτουργικό μέλος της κοινωνίας. Αυτά, όμως, θα γίνουν μόνο όταν οι ίδιοι οι γονείς αποδεχτούν ότι το παιδί τους χρήζει παρέμβασης. Δυστυχώς ο αυτισμός δεν θεραπεύεται και έτσι ένα παιδί με αυτισμό μεγαλώνοντας θα γίνει ένας ενήλικας με αυτισμό. Ωστόσο με την κατάλληλη θεραπευτική και εκπαιδευτική αντιμετώπιση σε συνεργασία πάντα με τους γονείς ή φροντιστές, όλα τα άτομα με αυτισμό μπορούν να βελτιωθούν και να μάθουν να λειτουργούν τόσο στο οικογενειακό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον.

Πλοηγός Υγείας 2022

Η ΜΕΘΟΔΟΣ SHERBORNE/ SHERBORNE DEVELOPMENTAL MOVEMENT (SDM)

Ως εργαλείο παρέμβασης για ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων Γράφει ο Aλαΐσκας Θωμάς, Εργοθεραπευτής, ICL Συνεργάτης του Κέντρου Θεραπευτικής Παρέμβασης «λέξημα»

SDM είναι ένα πρόγραμμα παρέμβασης που αναπτύχθηκε από την Veronica Sherborne, η οποία επηρεάστηκε από το έργο του Rudolf Laban και μέσω της πρακτικής της το εξέλιξε με τη διαμόρφωση σχέσεων μέσω των κινητικών εμπειριών. Η ίδια η Sherborne ανέφερε: «Μέσω της διδακτικής μου εμπειρίας, της παρατήρησης της ανθρώπινης κίνησης και της γνώσης μέσω δοκιμών και λαθών κατέληξα στο συμπέρασμα ότι όλα τα παιδιά έχουν δύο βασικές ανάγκες: Θέλουν να νιώθουν ότι το σώμα τους είναι το σπίτι τους και πρέπει να είναι ικανά να διαμορφώνουν σχέσεις. Η εκπλήρωση αυτών των δύο αναγκών - για τον εαυτό τους και σε σχέση με τους άλλους - μπορεί να επιτευχθεί μέσω σωστής κινητικής εκπαίδευσης». Οι εμπειρίες που παρέχει η SDM ενισχύουν τις σχέσεις με τον ενήλικα και προωθούν την εμπιστοσύνη και την αυτοπεποίθηση στον εαυτό και στους άλλους. Επίσης, εμπλέκουν τους ενήλικες φροντιστές με το παιδί ώστε να συντονιστούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν αμοιβαίο σεβασμό και την ικανότητα να πάρουν πρωτοβουλίες με σκοπό να συνεργαστούν, να αναπτύξουν θετικές επικοινωνιακές και κινητικές εμπειρίες, να παίξουν και να διασκεδάσουν. Ένας βασικός στόχος του προγράμματος είναι οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν μια κατάλληλη εικόνα του εαυτού τους στον χώρο και σε σχέση με τους άλλους, να αναπτύξουν την πρωτοβουλία και τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες μέσα από το μοίρασμα κοινών κινητικών εμπειριών. Επίσης να αποκτήσουν μια σαφή εικόνα για την κίνηση σε σχέση με το χρόνο, το χώρο, το βάρος και τη ροή. Τα ομαδικά προγράμματα με τη μεθοδολογία της SDM μπορούν να περιλαμβάνουν παιδιά τυπικής ανάπτυξης, παιδιά και ενήλικες με αναπτυξιακές 42

Πλοηγός Υγείας 2022

ή/και κινητικές διαταραχές, μαθησιακές δυσκολίες και συναισθηματικές διαταραχές. Ανάλογα τον στόχο, αυτές οι ομάδες μπορεί να είναι μεταξύ συνομήλικων, γονέων και παιδιών, παιδιών με συναφείς δυσκολίες ή οι ομάδες να είναι ανομοιογενείς. Ο συντονιστής/ εκπαιδευτής του προγράμματος είναι ένας έμπειρος θεραπευτής ο οποίος έχει ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση της SDM και έχει λάβει την πιστοποίηση από τον επίσημο φορέα εκπαίδευσης. Η SDM στη χώρα μας εφαρμόζεται σε κέντρα ειδικών θεραπειών, σε ειδικά σχολεία, στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε αθλητικές ομάδες παιδιών, σε κέντρα ημέρας, ξενώνες, οικοτροφεία, δομές προσφύγων και γενικά όπου υπάρχει ανάγκη για εκπαίδευση μέσω κινητικών εμπειριών. Για περισσότερες πληροφορίες: https://sherbornegreece.com/ http://www.sherborneinternational.com/aboutus.html Βιβλιογραφία SHERBORNE, V. (2001). Developmental Movement for Children. Mainstream, special needs and pre-school. London, Worth Publishing. HILL, C. (2006). Communicating Through Movement. Sherborne Developmental Movement – towards a

broadening perspective. Clent, Sunfield Publications THORNQUIST, A. (2012). Movement and Interaction. The Sherborne Approach and Documentation. Oslo, Universitetforlaget. HAGERTY, B. et al. (1993). An Emerging Theory on Human Relatedness. IMAGE:Journal of Nursing Scolarship. 25(4), 291-296. NEWLOVE, J., DALBY, J.(2004). Laban for all. London, Routledge YOUNG, J. et al. (2003). Schema Therapy: A Practitioner’s Guide. New York, Guilford Press. THORNTON, S. (1971). A movement Perspective of Rudolf Laban. London, McDonald and Evans. MARSDEN, E. & EGERTON, J. (2007). Moving with Research. Evidence-Based Practice in Sherborne Developmental Movement. Clent, Sunfield Publications.

Πλοηγός Υγείας 2022

Πάρεση προσωπικού νεύρου

και φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση

ο προσωπικό νεύρο είναι το 7ο κρανιακό ζεύγος του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος (ΠΝΣ) που είναι η συνέχεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και χαρακτηρίζεται ως μεικτό νεύρο καθώς αποτελείται από: 1. Κινητικές ίνες, που νευρώνουν τους δερματικούς μυς στο πρόσωπο και στο τριχωτό της κεφαλής με αποτέλεσμα τον σχηματισμό πτυχών ή ρυτίδων με επακόλουθο την μεταβολή της φυσιογνωμίας και της έκφρασης του προσώπου. 2. Αισθητικές ίνες, που μεταφέρουν ερεθίσματα σε μικρή περιοχή του πτερυγίου του αυτιού, του τυμπάνου, του έξω ακουστικού πόρου και στο δέρμα της γωνίας της κάτω γνάθου. 3. Αισθητηριακές ίνες, που μεταφέρουν γευστικά ερεθίσματα στα πρόσθια 2/3 της γλώσσας, όπως και ερεθίσματα στο βλεννογόνο της μαλακής υπερώας. 4. Παρασυμπαθητικές ίνες, που αφορούν αδένες του προσώπου εκτός της παρωτίδας και μεταφέρουν ερεθίσματα για τους δακρυικούς, σιελογόνους και βλεννογόνους αδένες της ρινικής κοιλότητας.

Πορεία προσωπικού νεύρου και κλασσική εικόνα πάρεσης

Τι είναι η πάρεση του προσωπικού νεύρου Πρόκειται για μια βλάβη του προσωπικού νεύρου που χαρακτηρίζεται από αγγειόσπασμο και οίδημα που εντοπίζεται εντός του φαλλοπιού πόρου όπου διέρχεται το νεύρο ή εκτός του βελονομαστοειδούς τρήματος. Η ακριβής αιτιολογία εμφάνισής της είναι άγνωστη, αλλά πιθανές αιτίες είναι: Η ιογενή ή βακτηριακή μόλυνση, η απότομη έκθεση στο κρύο (πάρεση Bell), ο σακχαρώδης διαβήτης, οι γυναίκες προς το τέλος της εγκυμοσύνης, η έλλειψη του συμπλέγματος Β, όγκοι και κακώσεις όπου διέρχεται το νεύρο κ.ά..

Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και φύλο, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής σε γυναίκες 20-50 ετών. Η κλινική εικόνα διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, αλλά τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι:  Πτώση του φρυδιού.  Πτώση της γωνίας του στόματος.  Απώλεια ρυτίδων στο μέτωπο και στα μάγουλα.  Αυξημένη σιελόρροια και δακρύρροια.  Προοδευτική ατροφία μυών του προσώπου.

των

Πλοηγός Υγείας 2022

Χαρακτηριστική εικόνα πάρεσης προσωπικού νεύρου

Χρήση Βελονισμού για την αντιμετώπιση της πάρεσης

Χρήση Ηλεκτροβελονισμού κατά την θεραπεία της πάρεσης του νεύρου

 Ξηροφθαλμία και ερυθρότητα οφθαλμού.

όπως το είδος της εκφύλισης, το σημείο προσβολής του, η έναρξη αντιμετώπισης του φαινομένου, η ηλικία κ.ά. Έχει φανεί ότι η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση τις πρώτες 3 εβδομάδες από την έναρξη της πάρεσης έχει γρηγορότερη και πληρέστερη αποκατάσταση.

τωση και διατήρηση της τροφικότητας των ιστών, η διέγερση και η ενδυνάμωση των μυών που έχουν προσβληθεί και η διατήρηση της ελαστικότητας των μυών της υγιούς πλευράς και η πρόληψη βραχύνσεων.

 Αδυναμία ασθενούς να κλείσει το μάτι, να σφίξει το χείλος ή και να διατηρηθεί το φαγητό στο στόμα.  Προβλήματα γεύσης.  Γενικευμένη αλλοίωση της όψης του προσώπου λόγω των παραπάνω σημείων και έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τους ασθενείς τόσο ψυχολογικά όσο και κοινωνικά (λόγω εμφάνισης). Πρέπει να τονιστεί ότι πρέπει να γίνει διαφοροδιάγνωση των συμπτωμάτων και να αποκλείονται παθολογίες, όπως ο έρπητας ζωστήρας, το εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά. Η διάγνωση της πάρεσης προσωπικού νεύρου γίνεται από την λήψη του ιστορικού, τις διαγνωστικές εξετάσεις (Μαγνητική τομογραφία, ηλεκτρομυογράφημα) και της κλινικής αξιολόγησης (έλεγχος δέρματος, έλεγχος αισθητικότητας, έλεγχος της μυϊκής ατροφίας και της μυϊκής ισχύος μέσω σύγκρισης με την υγιή πλευρά). Η πρόγνωση της πάρεσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες,

Θεραπευτική αντιμετώπιση της πάρεσης του προσωπικού νεύρου Η θεραπευτική αντιμετώπιση της πάρεσης του προσωπικού νεύρου μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική περιλαμβάνει την φαρμακευτική αγωγή (αντιβίωση και κορτιζόνη) και την φυσικοθεραπεία και η χειρουργική έχει ως σκοπό την αποσυμπίεση του νεύρου. Στην φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση, η επιλογή των κατάλληλων μέσων και τεχνικών γίνεται ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τα συνοδά συμπτώματα που παρουσιάζει ο ασθενής. Στο οξύ στάδιο σκοπός μας είναι η μείωση του οιδήματος και του πόνου. Στο υποξύ και χρόνιο στάδιο ο σκοπός μας είναι η καλύτερη αιμά-

Για να καταφέρουμε να πετύχουμε τα παραπάνω υπάρχει μια πληθώρα τεχνικών και φυσικών μέσων που μπορούν να επιλεχθούν ύστερα από κατάλληλη αξιολόγηση. Ενδεικτικά μερικά είναι: Η ιοντοφόρεση, ο βελονισμός, ο ηλεκτροβελονισμός, η κινησιοθεραπεία, η μέθοδος PNF, Laser, τεχνικές μάλαξης, τα παλμικά και διασταυρούμενα ρεύματα, εξειδικευμένα ασκησειολόγια κ.ά.. Στο Κέντρο Φυσικοθεραπείας & Αποκατάστασης Μυτιλήνης, η επιλογή των κατάλληλων τεχνικών και μέσων γίνεται ύστερα από την λήψη ιστορικού και την αξιολόγηση του σταδίου και των συμπτωμάτων κάθε ασθενούς, με γνώμονα την ασφαλέστερη, γρηγορότερη και καλύτερη αποκατάστασή τους με την εφαρμογή των νεότερων και τεκμηριωμένων ερευνητικών δεδομένων που υπάρχουν.

Πλοηγός Υγείας 2022

ΑΣΠΑΣΊΑ ΠΑΠΑΧΊΟΥ ΨΥΧΟΛΌΓΟΣ

• Υποψήφια Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης • Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια Ζεύγους & Οικογένειας • M.Sc. Κλινικής Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Εδιμβούργου, Ηνωμ. Βασιλείου Καβέτσου Κ. 36, Μυτιλήνη| Τηλ-Fax: 22510 34513 | Κιν: 6945871120 email: apapachiou@gmail.com

Σε αγαπώ, αλλά δεν σε επιθυμώ όπως πριν:

Σεξουαλική δυσλειτουργία στο γάμο & στα νεαρά ζευγάρια «Πόσο απολαμβάνω το σεξ;» «Πού πήγε το πάθος;» «Πού πήγε η ένταση;» «Γιατί δεν με ελκύει πια;» «Μήπως βρήκε άλλη/άλλον;» «Το αποφεύγω γιατί βαριέμαι; Γιατί να βαριέμαι;» «Μήπως έχει καταντήσει αγγαρεία και υποχρέωση;» «Πώς φτάσαμε ως εδώ;».

τις σύγχρονες μακροχρόνιες σχέσεις η σεξουαλική επιθυμία διαρκώς μειώνεται. Πολλά ζευγάρια δηλώνουν: «Πραγματικά αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Έχουμε μία καλή σχέση. Αλλά εδώ και 3 χρόνια δεν κάνουμε σεξ!». «Είμαστε συναισθηματικά πολύ κοντά, συμφωνούμε σε όλα. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν έχω στύση με την γυναίκα μου!». Πώς συμβαίνει να τα καταφέρνουν καλά συντροφικά αλλά όχι ερωτικά; Οι γρήγοροι ρυθμοί τις καθημερινότητας, οι υποχρεώσεις στην δουλειά, τα παιδιά, η έλλειψη χρόνου, η ανάμειξη του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος στη σχέση του ζευγαριού, σε συνδυασμό με την κούραση, είναι συχνά οι λόγοι που το ζευγάρι δικαιολογεί το ότι δεν κάνει πλέον σεξ και έχει χαθεί το ερωτικό τους ενδιαφέρον. Ιστορικά, ο γάμος και το πάθος ήταν δύο τομείς εντελώς ασύνδετοι και ξεχωριστά οργανωμένοι. Ο ρομαντισμός, που εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, ένωσε αυτά τα δύο για πρώτη φορά και το σεξ αργότερα απέκτησε σημαντική θέση στον γάμο. Πλέον τα ζευγάρια έχουν σοβαρές προσδοκίες και απαιτήσεις ως προς την ερωτική τους ζωή, οι οποίες συχνά είναι διαφορετικές για κάθε σύντροφο. Οι σύντροφοι κα48

λούνται να ταιριάξουν, να συντονίσουν τις επιθυμίες τους και να κατασκευάσουν από κοινού την σεξουαλική τους πραγματικότητα. Μια τέτοια διαδικασία είναι περίπλοκη και μπορεί να παράγει σεξουαλικά προβλήματα. Υπάρχει τρόπος να συμφιλιωθεί η σεξουαλικότητα με την εγγύτητα που προκύπτει από τον τωρινό τρόπο οργάνωσης της οικογενειακής ζωής; Είναι εφικτό να συνυπάρξουν αυτά τα δύο μαζί; Πώς συμβαίνει σε μια εποχή σεξουαλικής απελευθέρωσης, οι άνθρωποι τελικά να συζητάμε περισσότερο για το σεξ παρά να κάνουμε; Όλοι έχουμε μια θεμελιώδη ανάγκη για ασφάλεια, σταθερότητα και αξιοπιστία, η οποία μας ωθεί να συνάπτουμε μακροχρόνιες σχέσεις. Παράλληλα, όμως, έχουμε και μια εξίσου ισχυρή ανάγκη για περιπέτεια, ρίσκο, ανακάλυψη, αλλαγή και έντονες συγκινήσεις. Ο ρομαντισμός που διέπει τις σχέσεις του σήμερα απαιτεί την ικανοποίηση και των δύο αυτών αντικρουόμενων αναγκών και μάλιστα από το ίδιο πρόσωπο - τον/ την σύντροφό μας. Στρεφόμαστε σε ένα και μόνο πρόσωπο για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας και να πάρουμε αυτά που παλιά παίρναμε από μία ολόκληρη κοινότητα: Αίσθημα σταθερότητας και αξίας. Ταυτόχρονα, περιμένουμε από τις ερωτικές μας σχέσεις να μας προσφέρουν ρομαντισμό, συναισθηματική και σεξουαλική ικανοποίηση. Έτσι, κάτω από ένα βάρος, συχνά μια τέτοια σχέση καταρρέει, καθώς είναι δύσκολο - αν όχι αδύνατο - να βιώνουμε ενθουσιασμό και πόθο με το ίδιο άτομο από το οποίο ζητάμε σιγουριά και σταθερότητα. Πολλά ζευγάρια στην διαδικασία να χτίσουν μία ασφαλή σχέση, μπερδεύουν την αγάπη με την ταύτιση, προσπαθώντας να μοιράζονται τα πάντα

Πλοηγός Υγείας 2022

με τον/την σύντροφό τους. Αυτή η υπερβολική συναισθηματική εγγύτητα δημιουργεί προβλήματα στην σεξουαλική τους ζωή. Τα ζευγάρια στη θεραπεία συχνά αναγνωρίζουν πως έχουν έρθει πολύ κοντά, τόσο κοντά που νιώθουν σαν να είναι δύο αδέλφια και βιώνουν το σεξ μεταξύ τους σαν αιμομιξία (μεταφορικά). Παρατηρούμε ότι η υπερβολική οικειότητα και αγάπη μπλοκάρουν την ερωτική τους έκφραση και εμποδίζουν την ερωτική τους απόλαυση. Μήπως, λοιπόν, η υπερ-φροντίδα ανάμεσα στους ερωτικούς συντρόφους μειώνει την σεξουαλική επιθυμία; Βασική προϋπόθεση του ερωτισμού είναι η ετερότητα. Ανθίζει στο διάστημα μεταξύ του εαυτού μας και του ερωτικού συντρόφου μας. Απαιτεί να αντέξουμε την απόσταση και το άγχος των αμφιβολιών που δημιουργεί. Με ποιο τρόπο όμως μπορούμε να εισάγουμε το μυστήριο στις ερωτικές μας σχέσεις; Πώς θα αναδημιουργήσουμε αυτή την λεπτή ισορροπία μεταξύ οικειότητας και πόθου; Μήπως υπάρχει ήδη; Στην πραγματικότητα ποτέ δεν γνωρίζουμε τον σύντροφό μας τόσο καλά όσο νομίζουμε. Η ανάγκη μας για σταθερότητα περιορίζει την προθυμία μας να παρατηρήσουμε εκ νέου τον άνθρωπο που είναι δίπλα μας και να τον μάθουμε στο σήμερα. Έχουμε επενδύσει σε μια καθορισμένη εικόνα του, η οποία είναι συχνά απόρροια της δικής μας φαντασίας, βασισμένη στις δικές μας ανάγκες. Έτσι, βάζοντας σε καλούπια τους ίδιους μας τους εαυτούς και τον σύντροφό μας χάνεται το πάθος. Η ερωτική και σεξουαλική επιθυμία τροφοδοτείται από το άγνωστο. Όλοι χρειαζόμαστε τον δικό μας

προσωπικό χώρο. Από την άλλη μεριά, όταν αγαπάμε θέλουμε να ξέρουμε με κάθε λεπτομέρεια τον άλλον. Η ερωτική επιθυμία όμως έχει ανάγκη την αλλαγή και το απρόσμενο. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, το εξής παράδοξο: Η ερωτική επιθυμία, σε αντίθεση με την αγάπη, συχνά συνοδεύεται από συναισθήματα, όπως η επιθετικότητα, η ζήλια και οι διαφωνίες. Το αίσθημα ασφάλειας και το πάθος είναι δύο διαφορετικά κίνητρα που μας ωθούν σε διαφορετικές συμπεριφορές. Παρά ταύτα, η αγάπη και ο πόθος δεν αποκλείουν το ένα το άλλο, απλώς δεν συμβαίνουν πάντοτε ταυτόχρονα. Το να βρει το κάθε ζευγάρι τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στην οικειότητα και την απόσταση στην σχέση, αποτελεί σήμερα μια συνεχή πρόκληση και για τους δύο συντρόφους ξεχωριστά, ανάλογα με το στάδιο της σχέσης τους, και απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια, δέσμευση και χρόνο. Πώς μπορεί να βοηθήσει η συστημική θεραπεία ζεύγους; Τα ζευγάρια που νιώθουν ότι η σχέση τους έχει φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο, αναγνωρίζουν ότι οι δυναμικές στη σχέση τους χρειάζονται να αλλάξουν. Κάθε ένας από τους συντρόφους που αποφασίζει να δουλέψει συνεργατικά τη σχέση του στον χώρο ενός ψυχολόγου, θα έχει την ευκαιρία να αναγνωρίσει τα μοτίβα των σχέσεων που κουβαλά από τις σχέσεις που βίωσε ως παιδί στην δική του οικογένεια καταγωγής και που πιθανόν να επηρεάζουν και την δική του ερωτική σχέση στο παρόν, να εκφράσει τα συναισθήματά του, να επαναπροσδιορίσει τις ανάγκες και επιθυμίες του και να διευκολύνει την επικοινωνία αυτών στον/ στην σύντροφό του. 49

Πλοηγός Υγείας 2022

Ψυχοσωµατικά Συµπτώµατα

ουλάχιστον το 1/3 των ατόµων που επισκέπτονται τις δοµές της πρωτοβάθµιας ιατρικής φροντίδας έχουν ψυχοσωµατικά συµπτώµατα. Παρόλ΄αυτά, σπάνια έχουν µια αντιµετώπιση που να τα βοηθά να νιώσουν καλύτερα. Και µόνον η λέξη «ψυχοσωµατικά» δηµιουργεί σε πολλούς από το νοσηλευτικό, ακόµα και από το ιατρικό προσωπικό, συνειρµούς πως πρόκειται για «κατά φαντασία ασθενείς». Μιλάµε για ψυχοσωµατικά συµπτώµατα όταν, µε βάση τις ιατρικές εξετάσεις που έχουν γίνει, δεν υπάρχουν επαρκή ευρήµατα που να δικαιολογούν την ύπαρξη των σωµατικών συµπτωµάτων για τα οποία ζητά βοήθεια κάποιος. Ένα τέτοιο άτοµο πιστεύει πως τα συµπτώµατά του είναι οργανικά ή πως οφείλονται σε κάποια σωµατική ασθένεια/πάθηση. Οι ενοχλήσεις που νιώθει, όµως, συνηθέστατα δεν οφείλονται σε αυτό που πιστεύει το άτοµο, αλλά στη συνέργεια παραγόντων που αλληλοεπιδρούν µεταξύ τους. Η αντιµετώπι-

“Μιλάµε για ψυχοσωµατικά συµπτώµατα όταν, µε βάση τις ιατρικές εξετάσεις που έχουν γίνει, δεν υπάρχουν επαρκή ευρήµατα που να δικαιολογούν την ύπαρξη των σωµατικών συµπτωµάτων για τα οποία ζητά βοήθεια κάποιος” ση των ψυχοσωµατικών συµπτωµάτων απαιτεί συχνά µία νέα θεώρηση, τόσο από την πλευρά των ασθενών όσο και από την πλευρά των δοµών της ιατρικής περίθαλψης. Τα προβλήµατα για τα οποία οι ασθενείς αυτοί ζητούν βοήθεια δεν είναι είτε οργανικά είτε ψυχικά, αλλά και τα δύο ταυτόχρονα. Οι ψυχικές και οι σωµατικές λειτουργίες αποτελούν µία λειτουργική ολότητα που βρίσκεται σε µία συνεχή αλληλεπίδραση.

Πλοηγός Υγείας 2022

Αυτό έγινε ήδη αντιληπτό από τον Σωκράτη οοποίος είπε: «Με τον ίδιο τρόπο που δεν θα πρέπει να προσπαθούµε να θεραπεύσουµε το µάτι, χωρίς να θεραπεύσουµε το κεφάλι ή το κεφάλι, χωρίς να θεραπεύσουµε το σώµα, έτσι δεν θα πρέπει να περιθάλπουµε το σώµα, χωρίς να περιθάλπουµε και την ψυχή» Η κάθε ασθένεια είναι το άθροισµα πολλών παραγόντων που αλληλοεπιδρούν µεταξύ τους, οι δε σωµατικές µας λειτουργίες δεν µπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές δίχως να ληφθούν υπόψη και οι ψυχικές, και το αντίστροφο. Στον τρόπο µε τον οποίο βιώνουµε την όποια ασθένειά µας, συµβάλλουν, επίσης, το περιβάλλον στο οποίο µεγαλώσαµε, οι εµπειρίες, οι διαπροσωπικές σχέσεις και η κατάσταση της ζωής µας γενικότερα, καθώς και το πολιτισµικό και κοινωνικό µας περιβάλλον. Πολλοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο, προκαλούν και µονιµοποιούν τα διάφορα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα, όπως: 1. η κληρονοµική προδιάθεση 2. η υπερδραστηριότητα του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος 3. διαταραχές της προσοχής και γνωστικές διεργασίες 4. συναισθηµατικού τύπου προβλήµατα 5. στρεσογόνες εµπειρίες ζωής 6. προηγούµενες εµπειρίες από ασθένειες 7. µαθηµένες συµπεριφορές που αφορούν την ασθένεια 8. διάφορες κοινωνικές και πολιτισµικές αιτίες Όταν τα προβλήµατα συνεχίζονται, δηµιουργείται ένας φαύλος κύκλος, όπου συµπτώµατα, παραστάσεις, συναισθήµατα, ερµηνείες και µοντέλα συµπεριφοράς, που σχετίζονται µε αυτά, αλληλοεπιδρούν και αλληλοενισχύονται. Για παράδειγµα, εάν ένα άτοµο φοβά-

“Η έρευνα δείχνει πως ορισµένα άτοµα εµφανίζουν συχνότερα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα απ΄ότι κάποια άλλα. Άτοµα µε µόνιµο άγχος ή που είχαν τραυµατικά παιδικά βιώµατα, εξαιτίας διαφόρων µορφών κακοποίησης ή ανεπαρκούς φροντίδας, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εµφανίσουν τέτοιου είδους προβλήµατα” ται πως έχει κάποια σοβαρή ασθένεια, κατακλύζεται από άγχος και στρες, µε συνέπεια να παθητικοποιηθεί, στη συνέχεια, να µειωθεί η φυσική του κατάσταση και, τέλος, αυτό να το κάνει να νιώθει αδύναµο, δίχως ενέργεια και σωµατικά ευάλωτο. Αρχίζει να εστιάζεται υπερβολικά σε διάφορες πιθανές ενδείξεις ή συµπτώµατα της ασθένειας που θεωρεί πως µπορεί να έχει. Παρόλ΄αυτά, τα άτοµα, που έχουν διάφορα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα, δεν φροντίζουν την υγεία τους περισσότερο ή καλύτερα απ΄ότι ένας µέσος άνθρωπος.

Συνήθη ψυχοσωµατικά συµπτώµατα και ποιοι τα εµφανίζουν Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα µπορεί να αφορούν σε όλα τα όργανα, τα συστήµατα, τους ιστούς και τις δοµές του σώµατος. Μπορεί να είναι ακόµα και πολύ έντονα και δεν θα πρέπει να υποτιµώνται απλά ως ιδέα «του κατά φαντασίαν ασθενούς»

Πλοηγός Υγείας 2022

Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα είναι πολλά και διάφορα και έχουν έναν προσωπικό χαρακτήρα. Συνήθη ψυχοσωµατικά συµπτώµατα είναι: ▶Κεφαλαλγίες και ηµικρανία ▶Μυαλγίες, πόνοι στον αυχένα και στην πλάτη, υπερτονία ▶Αίσθηµα ζάλης, βάρος στο στήθος, δυσκολίες στην αναπνοή ▶Διάφορες γαστρεντερικές διαταραχές και παθήσεις του πεπτικού συστήµατος, όπως ευερέθιστο έντερο και έλκος στοµάχου ▶Μεταβολικές διαταραχές κνησµός, έκζεµα, εξανθήµατα, υψηλή αρτηριακή πίεση, επαναλαµβανόµενες λοιµώξεις, απώλεια µνήµης ▶Βρογχικό άσθµα ▶Πόνοι εµµήνου ρήσεως και ακανόνιστη έµµηνος ρήση ▶Αλωπεκία Σε ακραίες περιπτώσεις, µπορεί να εµφανιστεί: ▶Παροδική τύφλωση, παράλυση των άκρων, λιποθυµικές κρίσεις κ.τ.λ. Η έρευνα δείχνει πως ορισµένα άτοµα εµφανίζουν συχνότερα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα απ΄ότι κάποια άλλα. Άτοµα µε µόνιµο άγχος ή που είχαν τραυµατικά

Πλοηγός Υγείας 2022

“Η πρώιµη σχέση δεσµού µε τους γονείς αποτελεί τη βάση για τις κατοπινές κοινωνικές σχέσεις, τη ρύθµιση των συναισθηµάτων και της σωµατικής και ψυχικής υγείας” παιδικά βιώµατα, εξαιτίας διαφόρων µορφών κακοποίησης ή ανεπαρκούς φροντίδας, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εµφανίσουν τέτοιου είδους προβλήµατα.

Ο σηµαντικός ρόλος του στρες Σε ένα συνέδριο κάποτε, µία οµιλήτρια, που θα µιλούσε για το ρόλο του στρες, ξάφνιασε το ακροατήριο, κρατώντας ένα ποτήρι µε νερό στο χέρι, ανεβαίνοντας στην έδρα, και ρωτώντας τους συνέδρους: «Πόσο, πιστεύετε, πως ζυγίζει αυτό το ποτήρι νερό;». Οι απαντήσεις που πήρε ήταν πολλές, αυτή όµως που η ίδια έδωσε διέφερε από όλες τις απαντήσεις των άλλων,

πηγαίνοντας πολύ βαθύτερα. Είπε, λοιπόν: «Το πόσο βαρύ αισθανόµαστε πως είναι αυτό το ποτήρι µε το νερό εξαρτάται από το πόσο χρόνο το κρατάµε στο χέρι µας. Αν το κρατήσουµε για πέντε λεπτά, δεν είναι τίποτα, αν όµως το κρατήσουµε για δύο ώρες, το χέρι µας θα κουραστεί και, τελικά, θα αναγκαστούµε να το αφήσουµε. Το ίδιο συµβαίνει και µε το στρες. Δεν έχει κάποιες συνέπειες βραχυπρόθεσµα, µακροπρόθεσµα όµως, µετά από βδοµάδες, µήνες ή χρόνια, και ιδιαίτερα αν αφορά σε πολλά πράγµατα, µπορεί να µας αρρωστήσει». Ο τρόπος που βιώνουµε το στρες είναι πάντα υποκειµενικός. Αυτό που προκαλεί στρες σε ένα άτοµο, µπορεί για κάποιο άλλο να αποτελεί κίνητρο. Θα πρέπει να έχουµε υπόψη πως ακόµα και ευχάριστα πράγµατα ή καταστάσεις µπορεί να προκαλέσουν στρες. Πολλά άτοµα βιώνουν υπερβολικό στρες, εξαιτίας των πολύ υψηλών απαιτήσεων που έχουν από τον εαυτό τους ή θέτοντας πάντα τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους. Υπάρχει µια αλληλεπίδραση ανάµεσα στο στρες και

Πλοηγός Υγείας 2022

τις διάφορες παθήσεις/ασθένειες. Το στρες µπορεί να πυροδοτήσει κάποιες ασθένειες οι οποίες, µε τη σειρά τους, αυξάνουν το στρες, µειώνοντας τη δυνατότητα του ατόµου να µπορεί να διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις. Η ικανότητα ενός ατόµου να προσαρµόζεται και να µπορεί να διαχειρίζεται στρεσογόνες καταστάσεις εξαρτάται από την προσωπικότητα και τις εµπειρίες των πρώτων χρόνων της ζωής. Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα εµφανίζονται, συνήθως, για πρώτη φορά, σε µία δύσκολη φάση της ζωής κάποιου, δηλαδή, όταν το άτοµο έχει µειωµένη ικανότητα διαχείρισης της δύσκολης κατάστασης που περ-

“Εάν ένα παιδί δεν έχει βιώσει την ύπαρξη ενός καθησυχαστικού και τρυφερού γονιού δίπλα του, ιδιαίτερα σε δύσκολές του στιγµές, δεν θα του είναι εύκολο να καθησυχάσει και να παρηγορήσει, αργότερα, τον εαυτό του, αν χρειασθεί. Ως εκ τούτου, βιώµατα απώλειας ή αποχωρισµού από το γονιό αποτελούν, επίσης, παράγοντες κινδύνου”

Πλοηγός Υγείας 2022

νά. Ως εκ τούτου, αρκεί και ένα µικρής έντασης στρες για να πυροδοτήσει τα συµπτώµατά του και να νιώσει πως η κατάσταση αυτή το ξεπερνά.

Οι σκέψεις, τα συναισθήµατα και οι φαντασιώσεις Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα µπορούµε να τα δούµε και µέσα από µία γνωσιακή οπτική. Ο τρόπος σκέψης, οι ερµηνείες και οι φαντασιώσεις µας επηρεάζουν τη λειτουργία του αυτόνοµου νευρικού µας συστήµατος, την έκκριση των διαφόρων ορµονών που ρυθµίζουν την ένταση του στρες που βιώνουµε, την καρδιακή λειτουργία και την αρτηριακή µας πίεση. Μία χαλαρωτική και θετική σκέψη/παράσταση ηρεµεί αυτές τις σωµατικές λειτουργίες, ενώ, αντίθετα, οι διάφορες αρνητικές σκέψεις αυξάνουν την ένταση και τη συχνότητα εµφάνισής τους. Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα έχουν συχνά σχέση µε την ενεργοποίηση καταστροφικών σκέψεων. Ένα άτοµο µπορεί να φοβάται πως έχει κάποια σοβαρή ασθένεια. Αυτό µπορεί να εκφράζεται, για παράδειγµα, µε τη

σκέψη: «Έχω όγκο στον εγκέφαλο». Η ερµηνεία αυτή πυροδοτεί φόβο, άγχος, ανησυχία και κάθε είδους αρνητικές σκέψεις που ενεργοποιούν τις οργανικές αντιδράσεις που προαναφέραµε. Από τη στιγµή που το άτοµο αρχίζει να εστιάζεται υπερβολικά στο πως νιώθει και στην κατάσταση της σωµατικής του υγείας, αντιλαµβάνεται ακόµα και το παραµικρότερο σωµατικό του ερέθισµα που το εκλαµβάνει ως «απόδειξη» της ασθένειας που φοβάται πως έχει. Αυτό, µε τη σειρά του, ενεργοποιεί τις καταστροφικές του σκέψεις, και έτσι ο φαύλος κύκλος είναι γεγονός.

Ο ρόλος των πρώιµων εµπειριών και η ικανότητα συναισθηµατικής ρύθµισης Η πρώιµη σχέση δεσµού µε τους γονείς αποτελεί τη βάση για τις κατοπινές κοινωνικές σχέσεις, τη ρύθµιση των συναισθηµάτων και της σωµατικής και ψυχικής υγείας. Η ποιότητα της πρωταρχικής µας φροντίδας και της αίσθησης ασφάλειας που µας έδωσε καθορίζει και το πόσο ευάλωτοι είµαστε απέναντι σε διάφορες απειλές στην ενήλική µας ζωή. Προσωπικές ασθένειες ή α-

Πλοηγός Υγείας 2022

σθένειες µελών της οικογένειας, καθώς και ο τρόπος που αυτές αντιµετωπίστηκαν, επηρεάζουν, επίσης, τη στάση µας απέναντι στην ασθένεια αργότερα στη ζωή. Έχει αποδειχθεί πως παιδιά, των οποίων οι ανάγκες για τρυφερότητα και ασφάλεια δεν καλύφθηκαν επαρκώς, έχουν µια τάση εµφάνισης ψυχοσωµατικών συµπτωµάτων στην ενήλικη ζωή. Εάν ένα παιδί δεν έχει βιώσει την ύπαρξη ενός καθησυχαστικού και τρυφερού γονιού δίπλα του, ιδιαίτερα σε δύσκολές του στιγµές, δεν θα του είναι εύκολο να καθησυχάσει και να παρηγορήσει, αργότερα, τον εαυτό του, αν χρειασθεί. Ως εκ τούτου, βιώµατα απώλειας ή αποχωρισµού από το γονιό αποτελούν, επίσης, παράγοντες κινδύνου. Όσον αφορά σε σοβαρότερες περιπτώσεις ύπαρξης ψυχοσωµατικών συµπτωµάτων, έχει παρατηρηθεί πως πίσω από αυτά µπορεί να υπάρχουν τραυµατικές εµπειρίες σωµατικής και σεξουαλικής κακοποίησης. Η ρύθµιση των προσωπικών συναισθηµάτων αποτελεί ένα σηµαντικό παράγοντα της σωµατικής και ψυχικής µας υγείας και απόσταγµα της ποιότητας των πρώιµων σχέσεών µας. Η προέλευση των συναισθηµατικών µας αντιδράσεων είναι σωµατική, αλλά σταδιακά µαθαίνουµε να εκφράζουµε τα συναισθήµατά µας λεκτικά. Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα συνδέονται, συχνά, µε δυσκολίες στην αλληλεπίδρασή µας µε τους άλλους και στην ικανότητά µας να µπορούµε να εκφράζουµε και να ρυθµίζουµε τα συναισθήµατά µας. Πίσω από αυτές τις δυσκολίες, µπορεί να βρίσκονται αισθήµατα ανασφάλειας που δεν έχουµε συνειδητοποιήσει. Στο πλαίσιο του άµεσου οικογενειακού µας περιβάλλοντος, µαθαίνουµε να διαχειριζόµαστε και να εκφράζουµε τα συναισθήµατά µας. Εάν τα συναισθήµατα δεν ονοµατίζονταν και δεν µοιράζονταν, ένα τουλάχιστον µέρος από αυτά αποκλείονται από τη σφαίρα του συνειδητού. Με τον τρόπο αυτόν, προσπαθούµε να προφυλάξουµε τον εαυτό µας από απογοητεύσεις, αισθήµατα λύπης, άγχους, αδυναµίας, οργής και κάθε άλλου είδους επώδυνο συναίσθηµα. Μία, όµως, τόσο έντονη ανάγκη συναισθηµατικού ελέγχου οδηγεί στην απώθηση κάθε επώδυνου συναισθήµατος και στην αποφυγή δύσκολων καταστάσεων που µπορεί να τα πυροδοτούν. Τόσο ο υπερβολικός όσο και ο ανεπαρκής έλεγχος συναισθηµάτων µπορεί να οδηγήσει σε υπερδραστηριοποίηση του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος και στην εµφάνιση ψυχοσωµατικών συµπτωµάτων ή ακόµα και διαφόρων ασθενειών. Μερικές φορές, µπορεί το επί-

πεδο σωµατικής ενεργοποίησης και η υποκειµενικά βιούµενη συναισθηµατική κατάσταση να είναι εντελώς διαφορετικές µεταξύ τους, δηλαδή, να νιώθει κάποιος φαινοµενικά ψυχικά ήρεµος, ενώ, την ίδια στιγµή, να βρίσκεται σε σωµατική υπερδιέγερση.

Η γλώσσα του σώµατος Όταν επικοινωνούµε µε τους άλλους, δεν χρησιµοποιούµε µόνο τον προφορικό λόγο. Θυµόµαστε, µιλάµε και σκεφτόµαστε και µε το σώµα µας. Το σώµα µας ποτέ δεν ξεχνά, δεν ψεύδεται και δεν σιωπά. Ορισµένα άτοµα µε ψυχοσωµατικά συµπτώµατα δεν µπορούν να εκφράσουν τα συναισθήµατά τους µε λόγια, οπότε αναλαµβάνει το ρόλο αυτό το σώµα. Η γλώσσα του σώµατος αποτελεί έναν πρωταρχικό τρόπο επικοινωνίας, η πυκνότητα της οποίας είναι µεγάλη. Για να µπορέσει κάποιος να κατανοήσει τα µηνύµατα του σώµατος θα πρέπει να έχει την ανάλογη εκπαίδευση, όπως ένας ψυχαναλυτικός ψυχοθεραπευτής που, στη συνέχεια, θα µοιραστεί την κατανόησή του αυτή µε το άτοµο ώστε αυτό να συνειδητοποιήσει την προέλευση και λειτουργία των συµπτωµάτων του και να βρει, τελικά, άλλους τρόπους να εκφράζετα ισυναισθηµατικά. Η γλώσσα του σώµατος µπορεί να είναι ένας πολύ ήρεµος λόγος, κάτι σαν ψίθυρος. Μπορεί, όµως, να είναι και µία κραυγή, µε τη µορφή έντονων πόνων, εµέτων, λιποθυµιών κ.τ.λ. Ο άνθρωπος µιλά διαµέσου της ασθένειάς του για τον εαυτό, για τον ψυχισµό και για την αλληλεπίδρασή του µε τους άλλους, για την οικογένεια, την προσωπική ιστορία και τις εξωτερικές συν-

Πλοηγός Υγείας 2022

θήκες της ζωής του. Κάθε κοινωνία, γενιά και πολιτισµικό περιβάλλον προβάλει και δηµιουργεί τις δικές του σωµατικές ασθένειες. Η γλώσσα του σώµατος, όµως, δεν χρησιµοποιείται για να εκφράσει µόνο ασθένειες και συµπτώµατα, αλλά και θετικά στοιχεία, όπως η δηµιουργικότητα, ηχαρά και η καλή διάθεση. Ένα σώµα που λειτουργεί καλά αποτελεί το θεµέλιο µιας υγιούς αυτοεκτίµησης, αντανακλώντας, ταυτόχρονα, και τη συνολική συγκρότηση του ατόµου. Για κάποιους, µια ασθένεια ή ένα σύµπτωµα µπορεί να είναι ο µοναδικός επιτρεπτός τρόπος προσέλκυσης της προσοχής και της φροντίδας των άλλων, καθώς και µιας προσπάθειας ολοκλήρωσης της προηγούµενης ελλιπούς αίσθησης του σώµατος και του εαυτού τους Τα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα µπορούν να θεωρηθούν και ως ένα µέσο αντιµετώπισης µιας ψυχικά δύσκολης κατάστασης. Εάν κάποιος, ως παιδί, δεν έµαθε να διαχειρίζεται συναισθήµατα και φαντασίες που σχετίζονται µε διάφορες συγκρούσεις, τότε θα έχει δυσκολίες αργότερα να διαµορφώσει µια ενιαία αίσθηση των σωµατικών και ψυχικών του εµπειριών. Ε-

άν δεν µπορεί να διαχειριστεί πνευµατικά και ψυχικά τον ψυχικό του πόνο, το άγχος, την ευαλωτότητα και τις διάφορες συγκρούσεις του, τότε όλα αυτά µπορεί να αρχίσουν να εκφράζονται διαµέσου της γλώσσας του σώµατος, δηλαδή, ψυχοσωµατικά. Ένας λόγος που µπορεί να είναι δύσκολη η απαλλαγή από ένα σύµπτωµα είναι η λεγόµενη µνήµη του σώµατος. Ο τρόπος που λειτουργούµε και οι σωµατικές µας αντιδράσεις οφείλονται, εν µέρει, σε αυτήν.

Η συνήθης αντιµετώπιση των ατόµων µε ψυχοσωµατικά συµπτώµατα Κάτι σηµαντικότερο ακόµα και από τον εντοπισµό των αιτιών των ψυχοσωµατικών συµπτωµάτων είναι ο τρόπος που, συνήθως, αντιµετωπίζονται τα άτοµα αυτά από τους ειδικούς της σωµατικής ιατρικής, γιατί σε αυτούς, τις περισσότερες φορές, αρχικά απευθύνονται. Ας φανταστούµε, λοιπόν, έναν γιατρό που εξηγεί σε έναν ασθενή του πως το βάρος που νιώθει πως έχει στο στήθος δεν είναι προάγγελος εµφράγµατος, η δε βραχνάδα στη φωνή του δεν οφείλεται σε κάποιον

Πλοηγός Υγείας 2022

καρκίνο κ.τ.λ. Φυσικά, καλά κάνει και εξηγεί ο γιατρός τι ΔΕΝ έχει ο ασθενής του αλλά µε ποιον τρόπο τον βοηθά να απαλλαγεί από αυτό που ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ έχει και από το οποίο υποφέρει, από τη στιγµή που αυτό έχει να κάνει µε τον ψυχισµό του; Συνήθως, ο ασθενής φεύγει µε µια διαβεβαίωση πως δεν έχει τίποτα ή, εναλλακτικά, µε κάποιο ήπιο αγχολυτικό που δεν θεραπεύει, αλλά µόνο συγκυριακά ανακουφίζει, µέχρι την επόµενη φορά επανεµφάνισης των ψυχοσωµατικών του συµπτωµάτων. Τα άτοµα µε ψυχοσωµατικά συµπτώµατα, όταν απευθύνονται σε κάποια µονάδα ιατρικής φροντίδας, αντιµετωπίζονται συχνά µε δυσπιστία, κάτι που πυροδοτεί, συχνά, εντός τους αισθήµατα οργής, φόβου, µοναξιάς, απελπισίας, πικρίας και προσβολής. Η µαταίωση που βιώνουν, νιώθοντας πως δεν λαµβάνονται σοβαρά υπόψη και έχοντας την αίσθηση πως δεν τους ακούει κανείς µε τη δέουσα προσοχή, είναι µεγάλη. Δεν αισθάνονται ανακούφιση από την επίσκεψή τους στο γιατρό, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται συχνά αρνητικά αισθήµατα απέναντι στην ιατρική περίθαλψη και στο νοσηλευτικό προσωπικό. Όταν, λοιπόν, η ιατρική περίθαλψη δεν καταφέρνει να παράσχει µια αποτελεσµατική βοήθεια, τα άτοµα αυ-

τά επανέρχονται ξανά και ξανά στους ειδικούς, συχνά µε εντονότερες ενοχλήσεις ή µε νέα συµπτώµατα, αυξάνοντας κατά πολύ το κόστος της περίθαλψής τους, µε τη µορφή των διαγνωστικών εξετάσεων, των φαρµακευτικών αγωγών και της αποχής από την εργασία τους.

Επίλογος Σήµερα πλέον, όλες οι ασθένειες θεωρούνται λιγότερο ή περισσότερο ως ψυχοσωµατικές, µε την έννοια πως αυτό που ονοµάζουµε «ψυχολογικοί παράγοντες» παίζει ρόλο στην εµφάνιση, στη διατήρηση ή στη θεραπεία της συγκεκριµένης ασθένειας. Κάθε µορφή ψυχοπαθολογίας είναι, ταυτόχρονα, και βιολογική, µε την έννοια πως πρέπει να υπάρχουν διάφοροι νευροβιολογικοί παράγοντες που να είναι φορείς της. Η θεώρηση αυτή δεν σηµαίνει πως η ψυχοπαθολογία µπορεί απλά να αναχθεί σε µια νευροφυσιολογία, ή πως η προσωπική ψυχοπαθολογία κάποιου έχει µόνο βιολογικές αιτίες. Η θεώρηση αυτή σηµαίνει πως ο άνθρωπος είναι µια αδιαίρετη βιο-ψυχο-κοινωνική ενότητα. Πηγή: www.i-psyxologos.gr

Χρήσιμα Τηλέφωνα ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ

ΚΕΘΕΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ

Τηλ: 22530-22222

Ευστρατίου Βοστάνη 48, Μυτιλήνη Τηλ: 22510-57700 Τηλ Ραντεβού: 22510-21111, 29800

ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ

Τηλ: 22520-31111

Ερμού 311, Μυτιλήνη Τηλ: 22510-25670, 6973245453

ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ

ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ

ΜΟΝΑΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ (ΠΕΔΥ - ΜΥ)

ΓΡΑΦΕΙΟ ΨΥΧΟΛΟΓΩΝ Γ.Ν. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ»

Τηλ: 22513-51184

Ναυμαχίας Έλλης (Επάνω Σκάλα), Μυτιλήνη Τηλ Ραντεβού: 22510-21068

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΕΣΒΟΥ

E.K.A.B.

ΚΕΝΤΡΟ AΜΕΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Τηλ: 166 ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΤΙΣΣΑΣ

Τηλ: 22530-56444

Τηλ: 22520-41111

Μητροπ. Ιακώβου 2, Μυτιλήνη Τηλ: 22510-47355, 43253

Π. Kουντουριώτου 53 και Κομνηνάκη 12 Email: info@hamogelo.gr

Τηλ: 22513-51233 & 2251048755 ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΕΣΒΟΥ

Καβέτσου 17, Μυτιλήνη Τηλ: 22510-28182 ΞΕΝΏΝΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΊΑΣ ΓΥΝΑΙΚΏΝ

Ελευθερίου Βενιζέλου 13 - 17, Μυτιλήνη Τηλ: 22510-27777 22513-50500

Περγαμηνού Γ. Μυρσίνη Καβέτσου 44 (Ημιώροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22517 71211 Κιν: 6984 167492 Καλλονή: Εμπορικό Κέντρο Χατζημανώλη, Τηλ: 22530 29244 e-mail: dc.myrna@yahoo.gr

Ακτινολόγοι Αμπατζής Πολύδωρος Αεροπόρου Γιανναρέλλη 7, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 28222 e-mail: ampatzispp@gmail.com Δεμερτζής Ν. Αχιλλέας Ναυμάχου Αποστόλη 4, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55599 Κιν: 6974 454704 e-mail: ademergis@hotmail.com

Ασφαλιστικός Σύμβουλος Αναγνώστου Δημήτρης Πλατεία Ταξιαρχών, Παπάδος Γέρας, Λέσβος Τηλ: 22510 82401 Κιν: 6932 451347 e-mail: jimanagn@otenet.gr

Γαστρεντερολόγος – Επεμβατικός Μαυρογένης Γεώργιος Καβέτσου 10 (4ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55557, Κιν : 6984 121212 e-mail: mavrogenis@ gmail.com

Δερματολόγος Αφροδισιολόγος Αλεξάνδρα Ν. Κουκουθάκη Καβέτσου 13, Μυτιλήνη Τηλ: 2251 30 515, Κιν : 6986 909999 e-mail: koukouthakiderm@hotmail.com

Διαιτολόγος Διατροφολόγος Μυρογιάννη Αγγελική Ηλία Βενέζη 24, Μυτιλήνη Τηλ: 22513 06808 Κιν: 6984 458711

Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος Παναγιώτης Ι. Τσουνάς Π. Βοστάνη 12 (3ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ : 22510 38048 Κιν: 6946 008966 Εμπορικό Κέντρο Αλβανού, Καλλονή Τηλ: 22530 24590 e-mail: ptsounas@gmail.com

Ειδική Παθολόγος Λαγουτάρη Δήμητρα Καβέτσου 10 (3ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55636 Κιν: 6932 089054 e-mail: demetra. lagoutari@gmail.com

ΘΕΡΜΑ SPA 7ο χλμ Μυτιλήνης - Καλλονής Τηλ: 22510 41503

Ιατρικά και Ορθοπεδικά ➤ βοηθήματα

Βαλτάς & Σια Ε.Ε Κεντρικό κατάστημα: Ηλία Ηλιού 5, Μυτιλήνη (πλατεία Υπεραστικών ΚΤΕΛ) Τηλ:22510 25025 Κιν: 6932 220902, 6936 661430 Υποκατάστημα: Ε. Βοστάνη 67 (έναντι Νοσοκομείου), Μυτιλήνη Τηλ:22510 24041 Υποκατάστημα Καλλονής: Τηλ: 22530 23222

Ευρετήριο Ειδικοτήτων

Αιματολόγος

Καρδιολόγοι Γρηγοράκης Ι. Παναγιώτης Καβέτσου 36, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 42109, Κιν: 6932 251120 Κούσκος Γεώργιος Καβέτσου 44, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 47447 Κιν: 6932 580123 e-mail: kouskosge@yahoo.gr Μαλλιαρός Ιωάννης Αεροπόρου Γιανναρέλλη 13, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 46002 Κιν: 6932 906278 e-mail: mkardio@otenet.gr 59

Λογοθεραπεία Μαργαρίτη Αφροδίτη Ηλία Ηλίου 5 (πλησίον ΚΤΕΛ Λέσβου), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 41842 Κιν: 6976 483580 e-mail: aphrodite. margariti@hotmail.com web: logoteleia.gr Μεϊμάρη Π. Χρυσάνθη Κέντρο λογοθεραπείας «Επί λέξη» Καλλονή Λέσβου Τηλ: 22530 22660 Κιν: 6978 304778 e-mail: epilexi@hotmail. com Τσουλέλλη Μαρία Συνεδρίες κατ’ οίκον Κιν: 6980 060875 e-mail: mariatsoulelli@gmail. com Χατζηεμμανουήλ Αδριανή Κέντρο Θεραπευτικής Παρέμβασης «Λέξημα» Παμφίλης 21, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55109 Κιν: 6973 565403 Χορέβας Κωνσταντίνος Κέντρο λογοθεραπείας «λόγου…μάθηση» Ε. Βοστάνη 2 ( 1ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22511 01431 Κιν: 6978 424660 Καλλονή: Τηλ. 22531 12071 e-mail: info@logou-mathisi.gr website: www.logou-mathisi.gr 60

ΜαιευτήρεςΧειρουργοίΓυναικολόγοι Γεωργαντής Απόστολος Καβέτσου 11, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 44331 Κιν: 6978 780065 e-mail: apostolosgeorgantis@ me.com Λίβανος Ε. Παναγιώτης Λάμπρου Πορφύρα 21, Ν. Ψυχικό Τηλ: 210 6772922 Καβέτσου 17, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 42937 e-mail: ox7uar@otenet.gr website : www. athensembryocenter.gr Προβέτζας Παναγιώτης Καβέτσου 40, (5ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 38020 Κιν : 6932 468979 e-mail: provetzas_ panagiotis@hotmail.com Ρούπας Νικόλαος Καβέτσου 13, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 20560 Καλλονή Τηλ: 22530 24540 e-mail: nickroupas@yahoo.gr

Μαία MSc Κώστογλου Εριφύλη Κιν: 6980 062230 e-mail: ekostog@yahoo.gr

Μαστολόγος – Χειρουργός Μαστού Τσουκαλάς Π. Θωμάς Αερ. Γιανναρέλλη 7, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 28222 Κιν: 6976 116205 e-mail: thtskalas@gmail.com

Μικροβιολόγοι Αμπελικιώτης Νικόλαος – Φράγκος Παναγιώτης Καλλονή, Λέσβου Τηλ: 22530 24999 Φαξ: 22530 24990 Κιν: 6974 885792, 6937 177993 e-mail: info@ mikroviologikokallonis.gr Κανταρτζή Φεβρωνία Καβέτσου 10, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 25070 Κιν: 6974 585745 e-mail: fkantartz@gmail.com Κατσαμπή Γ. Ειρήνη Καβέτσου 44 (2ος όροφος) Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55111 Φαξ: 22510 55112 Κιν: 6982 528383 e-mail: katsampi.lab@gmail.com

Μονάδα Αιμοκάθαρσης Λέσβου Α.Ε 3ο χλμ παλιάς Ε.Ο Μυτιλήνης – Καλλονής Τηλ: 22510 55838 e-mail: info@renalcare.gr

Οπτικά

Φαρμακευτική εταιρία

Κοντογιάννης Βασίλειος Καβέτσου 40, Μυτιλήνη Κιν: 6936 494033, 6977 878783 e-mail: drkontojannis@gmail.com

Οπτικά Κασδαγλη Κασδαγλη Κατερίνα Ερμού 7, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 24400

ΕΛΠΕΝ www.elpen.gr

Eye.com Αντωνίου Μαρία Γαβριέλα Αερ. Γιανναρέλλη 19, Μυτιλήνη Τηλ./φαξ: 22510 44886 e-mail: gabriant@otenet.gr

Ζαχαρίου Δημήτριος Θουκιδίδου & Κανάρη 2, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 41868 Κιν: 6938 802270 e-mail: rower78p@hotmail.com

Νευροψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια Μυρσινιά Χρυσάνθη Κιν: 6978 271296 e-mail: chrysamyrsinia@hotmail. com

Παιδίατρος

Τσανακτσή - Μαλλιαρού Μαρία Νεφρολόγος Αεροπόρου Γιανναρέλλη 13, Μυτιλήνη Μηλάτος Γεώργιος Τηλ: 22510 40250 Κιν: 6937 373926 Κιν : 6932 449588 e-mail: gmilatos@yahoo.gr e-mail: tsanaktsim@gmail.com

Ορθοπεδικός Χειρουργός

Πλαστικός Χειρουργός

Βογιατζής Β. Πολύδωρος Εμπορικό Κέντρο Χατζημανώλη, Καλλονή Λέσβου Τηλ - φαξ: 22530 22833 Κιν: 6944 243839 e-mail: polidorosv@hotmail.com

Ζαμπάκος Ι. Γεώργιος Καβέτσου 3, Μυτιλήνη Τηλ: 22511 02351 Κιν: 6974 117070 Φαξ: 210 3600543, www.aestheticsurgery.gr www.facebook.com/ PlasticSurgeryMytilene

Ορθοπεδικός Χειρουργός Παιδο-Ορθοπεδικός

Ρευματολόγος

Αθηνά Στρ. Μισγίρη Π. Βοστάνη 12 (3ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 38048 Καϊλής Βασίλης Κιν: 6972 285470 Ελευθερίου Βενιζέλου 5, Εμπορικό Κέντρο Αλβα(1ος όροφος), Μυτιλήνη νού, Καλλονή Τηλ: 22510 27476 Τηλ: 22530 24590 Κιν: 6973 392401 e-mail: athinamisgiri@ e-mail: vkailis@yahoo.com gmail.com

Φυσικοθεραπευτές

Καραβασίλης Χ. Αθανάσιος Εργαστήριο Φυσικοθεραπείας «ΙΑΣΙΣ» Π.Βοστάνη 8, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 46625 Κιν: 6998 483530 e-mail: karavasilisthanos@ windowslive.com

Ευρετήριο Ειδικοτήτων

Νευροχειρουργός

Κούκουρας Βασίλειος Κέντρο Φυσικής Αποκατάστασης Π. Βοστάνη 6 (3ος όροφος) Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55425 Κιν: 6944 869495 e-mail: vasiliz@yahoo.com Σταυρουλάκη Ιφιγένεια «Physiocare» Ασκληπιού 39 Χρυσομαλλούσα, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 54898 Κιν: 6977 957180 e-mail: iphigeniastavroulaki@ yahoo.com 61

Ευρετήριο Ειδικοτήτων

Τάκας Δ. Θεόδωρος Κέντρο Φυσιοθεραπείας και Αποκατάστασης Καβέτσου 13 (2ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 29802 Κιν: 6945 887255 e-mail: teotakas@hotmail.com

Χειρουργός Ουρολόγος Ανδρολόγος

Πετρέλλη Κ Μυρσίνη Καβέτσου 29 (4ος όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 41041 Κιν: 6987 744001 e-mail: myrsinipetrelli@ gmail.com Ραλλίδης Μαρσέλος Σμύρνης 7, Μυτιλήνη Τηλ: 22513 01732 Κιν: 6940 811405 e-mail: dr@ marselosrallidis.gr

Γκούμας Δ. Γεώργιος

Χειρουργός ΩΡΛ

Καβέτσου 44 (2ος

Πλούκος Π. Κωνσταντίνος Αγίας Ειρήνης 1 & Καβέτσου (4ος όροφος) Μυτιλήνη Τηλ: 2251 30 2324 Κιν: 6936 634 586 e-mail: kostasploukos@ gmail.com

όροφος), Μυτιλήνη Τηλ: 22510 55112 Κιν: 6948 545641 e-mail: gkoumas.uro@gmail.com web www.gkoumasurology.gr

Χειρουργοί Οφθαλμίατροι Κουτζά Χριστίνα Καβέτσου 10, (2ος

Ψυχολόγος Βατή Κατερίνα Καλλονή, Λέσβου Κιν: 6949 159078 e-mail: katerina.vati@ gmail.com

όροφος) Μυτιλήνη Τηλ: 22510 44664 Κιν: 6944 363959 e-mail: xkoutza@gmail. com

Ψυχολόγοι Ψυχοθεραπευτές Καδίτη Δέσποινα Κιν: 6939 381351 e-mail: despoinakad@ gmail.com

Παπαχίου Ασπασία Καβέτσου 36, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 34513 Κιν: 6945 871120 e-mail: apapachiou@gmail.com Χατζηαναγνώστου Ειρήνη Καβέτσου 13, Μυτιλήνη Τηλ: 2251 104284 Κιν: 6946 627667 web: eirinichatzianagnostou. blogspot.gr

Ψυχίατροι Κομνηνού Βασιλική Μάνου Κατράκη 1, Μυτιλήνη Τηλ: 22510 42940 Κιν: 6944 243988 6986 265405 e-mail: vasilikikomninou7@ gmail.com Κουμλέλλης Νικόλαος Καβέτσου 36-38, Μυτιλήνη Τηλ: 2251 400975 Κιν: 6979298880 e-mail: nkoumlellis@gmail.com

Service Ηλεκτρονικού & Ιατρικού Εξοπλισμού Eltecho Λεσβώνακτος 16, Επάνω Σκάλα, Μυτιλήνη τηλ. 22513 06788 κιν. 6944 907 911 e-mail: eltecho@yahoo.com