ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ 2019 by Τα Νέα της Λέσβου

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Έκδοση της Ημερήσιας Εφημερίδας «Τα Νέα της Λέσβου»

ΣΤΟΙΚΟΣ ΣΤ. μονοπροσωπη ικε Καραντώνη 1, Μυτιλήνη, ΤΚ 81100

EdItorIal

ο νέο τουριστικό έντυπο των «Νέων της Λέσβου» που κρατάτε στα χέρια σας, είναι ένας πλήρης, εμπεριστατωμένος και πρωτοποριακός οδηγός για το νησί της Λέσβου με άφθονο ενημερωτικό υλικό, φωτογραφίες και πληροφορίες για κάθε επισκέπτη.

Τηλ: 22510 48960/48961 e-mail: info@nealesvou.gr

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Στέλιος Στόικος

ΚΕΙΜΕΝΑ: Βάλεια Τζανέτου

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Μαρία Αριστοτέλους

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Αφροδίτη Βατή Γιάννης Πλατάνου Δημήτρης Ελευθερίου Θοδωρής Αργυρόπουλος Μαρία Μπούρου Παντελής Θωμαΐδης

Μέσα από τις σελίδες του προβάλλονται οι ομορφιές και τα αξιοθέατα του νησιού μας , αναδεικνύεται η μοναδικότητά του, τόσο σε γεωμορφολογικό και φυσικό τοπίο, όσο και σε πολιτιστικό και πολιτισμικό επίπεδο. Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται βέβαια τα τοπικά προϊόντα και οι ξεχωριστές γεύσεις του νησιού μας. Περιλαμβάνονται επίσης πλούσια στοιχεία ιστορίας, γεωμορφολογίας, ηθογραφίας, αρχιτεκτονικής και πολιτισμού κάθε περιοχής, από τους πιο δημοφιλής προορισμούς έως και το μικρότερο χωριό, που προσφέρει στον επισκέπτη μία μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία. Το υλικό παρουσιάζεται χωρισμένο σε πέντε (5) ενότητες με βάση τη γεωγραφική του τοποθέτηση (Βόρεια, Νότια, Ανατολική, Δυτική και Κεντρική Λέσβος) Σε κάθε ενότητα περιλαμβάνονται πληροφορίες για κωμοπόλεις, χωριά και οικισμούς, ορειβατικές και πεζοπορικές διαδρομές, φυσικά τοπία με έντονο ενδιαφέρον (καταρράκτες, ηφαιστειογενή εδάφη και βραχώδεις εξάρσεις κλπ) θερμές πηγές και ιαματικά λουτρά, υδροβιότοπους και ορεινές περιηγήσεις αλλά και αρχαιολογικούς χώρους, οθωμανικά και βυζαντινά μνημεία καθώς και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο αντίστοιχο τμήμα του νησιού και προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες χρήσιμες στον επισκέπτη. Καλή περιήγηση …στη Λέσβο !

Πέτρος Τσακμάκης Στρατής Μακροδούλης

ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ: Χαρά Καστρινέλλη

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΔΟΥΚΑ

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες φωτογράφους για την ευγενική παραχώρηση των φωτογραφιών τους στον τουριστικό οδηγό: Αφροδίτη Βατή, Γιάννη Πλατάνου, Δημήτρη Ελευθερίου, Θοδωρή Αργυρόπουλο, Μαρία Μπούρου, Παντελή Θωμαΐδη, Πέτρο Τσακμάκη και Στρατή Μαρκοδουκάκη. Επίσης θα θέλαμε να δώσουμε ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Κώστα Μανιατόπουλο, διευθυντή του Μουσείου Τεριάντ, για τις πολύτιμες πληροφορίες που μας έδωσε.

Το σύνολο του περιεχομένου, αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της Στ Στόικος και Σια Ο.Ε και διέπεται από τις διατάξεις περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Συνεπώς απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, μετάφραση, τροποποίηση και πώληση με οποιονδήποτε τρόπο του συνόλου ή και μέρους της ύλης χωρίς την προηγούμενη εγγραφή συναίνεση του Εκδότη.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ 6

Ξεχωριστός προορισμός για κάθε επισκέπτη που θέλει να γνωρίσει το θαλασσινό τοπίο, να συναντηθεί με την ασύλληπτη ομορφιά της νησιωτικής φύσης, να ζήσει και να γευθεί τα προϊόντα της. Ο επισκέπτης νοιώθει τη φιλοξενία και διατηρεί μέσα του άσβεστη την εμπειρία. Τοπία, πολιτισμός, αρχιτεκτονική, τοπικά προϊόντα, γεύσεις, αρώματα.

Εμπειρίες που συνθέτουν ένα μικρό βιβλίο αναμνήσεων που παίρνει μαζί του ο επισκέπτης. Διαφορετικά τα νησιά μας το ένα από το άλλο, διατηρούν την ενότητα του φυσικού χώρου, μιλάνε με διαφορετική αλλά και ίδια γλώσσα, ανταποκρίνονται στα πιο ειδικά ενδιαφέροντα και στις πιο υψηλές απαιτήσεις. Οι δράσεις που αναπτύσσουμε ως Περιφέρεια στοχεύουν, πάντα με κριτήριο το αποτέλεσμα, στην ανάδειξη του τόπου, στη στήριξη των προϊόντων μας, στην παρουσίαση των εναλλακτικών δυνατοτήτων που προσφέρουν, δίνοντας στον τουρισμό μας τη θέση και την αξία που του ανήκει. Το Βόρειο Αιγαίο, ανοιχτή αγκαλιά πάντα, όπως η ανοιχτή θάλασσα, περιμένει να υποδεχθεί και να φιλοξενήσει τους επισκέπτες του. Χριστιάνα Δ. Καλογήρου Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

ρόκειται για έναν τόπο ιδιαίτερης και μοναδικής ομορφιάς. Ο λόγος πάντα για το Βόρειο Αιγαίο. Φυσικής ομορφιάς και μακράς ιστορίας.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

περιεχομενα Η Λέσβος 12 ανατολικη λεσβοσ 22 Μυτιλήνη και προάστια

Χωριά βόρεια της Μυτιλήνης

24 43 46

Μόρια - Αφάλωνας - Παναγιούδα - Πάμφιλα - Σκάλα Παμφίλων Θερμή - Πηγή - Κώμη Μυστεγνά - Σκάλα Μυστεγνών - Νέες Κυδωνίες - Σκάλα Κυδωνιών (Μπαλτζίκι) Μανταμάδος - Κλειώ

58 61 62

Αλυφαντά - Πυργί - Κέδρο Ασώματος - Άγιοι Ανάργυροι Αγιάσος - Καρήνη - Άγιος Δημήτρης

Ευριακή - Πέραμα - Παλαιόκηπος - Πλακάδος - Παπάδος - Μεσαγρός - Σκόπελος

46 47 50

Χωριά δυτικα της Μυτιλήνης

η περιοχη τησ Γέρας

νοτια λεσβοσ 68 70

τα «πλωμαριτοχωρια»

Οικισμοί & χωριά στα νότια περίχωρα της πόλης

74 74

Πλωμάρι - Μελίντα - Δρότα

78 80 82

Παλαιοχώρι - Μεγαλοχώρι - Νεοχώρι (Μπορός) Ακράσι - Αμπελικό - Πλαγιά - Τρύγονας Βρισά - Βατερά - Σταυρός Πολιχνίτος - Σκάλα Πολιχνίτου - Νυφίδα Βασιλικά - Λισβόρι

87 88 92 95

Αχλαδερή - Αρχαία Πύρρα ΑγίαΠαρασκευή - Νάπη Καλλονή - Σκάλα Καλλονής Παράκοιλα

κεντρικη λεσβοσ 86

ΔΥΤΙΚΗ λεσβοσ 96 98 100 102 104 108 111 113

ΒΟΡΕΙΑ λεσβοσ 116 117 118 121 124 127

Άγρα - Αποθήκα Μεσότοπος - Ταβάρι Ερεσός - Σκάλα Ερεσού Σίγρι Άντισσα - Γαββαθάς - Τζίθρα - Λιώτα Βατούσα - Πτερούντα - Χίδηρα Φίλια - Ανεμώτια - Σκαλοχώρι Άναξος - Σκουτάρος Πέτρα - Πετρί - Λαφιώνας Μόλυβος (Μήθυμνα) - Εφταλού Συκαμιά - Σκάλα Συκαμιάς - Λεπέτυμνος - Άργενος Στύψη - Υψηλομέτωπο - Πελόπη - Κάπη

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Λίγα λόγια για μας… Κόσμημα μια λέξη που σημαίνει τόσα πολλά για μένα και ξεκλειδώνει τις πιο δυνατές μνήμες και τα πιο δυνατά συναισθήματά μου. Είναι το παρελθόν μου, η ιστορία της οικογένειας μου και ταυτόχρονα η ταυτότητα μου.

ονομασία προέρχεται από το ρήμα κοσμώ που σημαίνει στολίζω. Κόσμημα ονομάζεται κάθε στολίδι για οποιοδήποτε λόγο και αν χρησιμοποιείται αυτό και είναι από τους πρώτους τομείς της λαϊκής χειροτεχνίας. Έτσι έμελλε να στολιστεί και η ζωή μου όμορφα από τα παιδικά μου χρόνια. Ο προ-παππούς μου πρόσφυγας απ’ τη Μικρά Ασία ήρθε εδώ και προσπάθησε να κάνει μια καινούρια ζωή, μια καινούρια αρχή. Μπορεί να ήρθε φορώντας μόνο τα ρούχα του και με λίγα χρήματα αλλά κουβαλούσε κάτι πολύ σημαντικό, κάτι που δε μπορούσε κανένας να του το πάρει, την τέχνη του. Μια τέχνη που αγαπούσε και καλλιεργούσε στα απέναντι παράλια. Ο προ-πάππους μου, Μιχάλης Ιωαννίδης όχι μόνο διατηρούσε χρυσοχοείο στην Μικρά Ασία αλλά κατασκεύαζε και μοναδικά κοσμήματα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το όνομα του, συμπεριλαμβάνεται σε τουριστικούς οδηγούς του 1912! Μπορεί ερχόμενος εδώ να έχασε τους γονείς του και την περιουσία του αλλά ποτέ δε ξέχασε τη τέχνη του. Ο ίδιος μεγαλώνοντας μεταλαμπάδευσε αυτή την τέχνη και εμπειρία στο γιο του Δημήτριο Ιωαννίδη, που με τη σειρά του, δημιούργησε το δικό του κοσμηματοπωλείο με τα δικά του εργαλεία, αφήνοντας στην παράδοση της οικογενείας μας νέα σχέδια και μοναδικά χειροποίητα κοσμήματα. Κοσμήματα που μέχρι και σήμερα υπάρχουν στο κατάστημα μας, κοσμήματα που ακόμα και σήμερα

κοσμούν τα χέρια της μητέρας μου και κόρης του… Η μητέρα μου, Ευστρατία Ιωαννίδου - Εγγλέζου, μοναχοκόρη και μοναχοπαίδι του παππού μου αν και έκανε διαφορετικές σπουδές, αγάπησε το χώρο και το μαγαζί του πατέρα της και κράτησε μια παράδοση που οι ρίζες της είναι τόσο βαθιές. Συνέχισε στο μικρό μαγαζάκι του πατέρα της και κατάφερε με πολλή αγάπη και μεράκι να αφήσει το δικό της στίγμα αλλά και να δημιουργήσει το δικό της μεγαλύτερο χώρο στην αγορά της Μυτιλήνης. Μεγαλώνοντας και γω με τη σειρά μου έχοντας τέτοια βιώματα και τέτοιες εικόνες αποφάσισα να σπουδάσω την αργυροχρυσοχοΐα και να συνεχίσω ένα παιδικό όνειρο και μια κληρονομιά που χαίρομαι να κουβαλάω, μια παράδοση που σηματοδοτεί τη ταυτότητα μου. Προσπαθώντας

να αναπτύξω περισσότερο τη τέχνη των παππούδων μου συνέχισα τις σπουδές μου στην γεμμολογία και στη συνέχεια στην αδαμαντολογία στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Birmigham και στο Λονδίνο. Αν και νοιώθω περήφανος για τη διαδρομή μου, δε θα μπορούσα να φτάσω σε αυτό το σημείο χωρίς τη στήριξη και την βοήθεια της μητέρας μου. Η μητέρα μου Ευστρατία, με την πολυετή πείρα της ως χρυσοχόος, είναι εκείνη που συνδέει μια οικογενειακή παράδοση δεκαετιών με τη μοντέρνα αντίληψη και την εξειδικευμένη γνώση μου για το κόσμημα. Αν λοιπόν αναζητάτε τον καταλληλότερο τρόπο να εκφράσετε τα συναισθήματά σας προς τα αγαπημένα σας πρόσωπα και να συμβολίσετε τις σημαντικές στιγμές της ζωής σας με ένα κόσμημα, θα βρείτε μια παράδοση τεσσάρων γενεών στον χώρο του κοσμήματος μας να συνδυάζεται με την πιο σύγχρονη γνώση πάνω στα υλικά που συνθέτουν τον μαγικό και λαμπερό κόσμο των κοσμημάτων, έτσι ώστε να κάνετε την ιδανική επιλογή! Αν θέλετε να εκτιμήσετε ή να επεξεργαστείτε τα κοσμήματα που έχετε στην κατοχή σας ή αν θέλετε, απλώς, να διανθίσετε τη βόλτα σας στην παραδοσιακή αγορά της Μυτιλήνης με μια σύντομη ξενάγηση στην γοητεία κοσμημάτων -σε μεγάλη ποικιλία κοσμημάτων κάθε τύπου και στυλτότε αξίζει να κάνετε μια στάση στο κοσμηματοπωλείο μας «Εγγλέζος» στο νούμερο 160 της οδού Ερμού! Με εκτίμηση Αντώνης Εγγλέζος Γεμολόγος - Αδαμαντολόγος Ερμού 160, Μυτιλήνη τηλ.22510 22939 www.ae-jewels.gr

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Η Λέσβος

Λέσβος ή Μυτιλήνη, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται ολόκληρο το νησί από την ομώνυμη πρωτεύουσα του, ανήκει στο σύμπλεγμα των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου και είναι το τρίτο σε μέγεθος ελληνικό νησί και το έβδομο μεγαλύτερο στη Μεσόγειο, με έκταση 1630 τ.χλμ., ακτογραμμή 370 χλμ. και μόνιμο πληθυσμό περίπου 86.000 κατοίκους. Απέχει λιγότερο από 10 ναυτικά μίλια από τις τουρκικές ακτές και περίπου 200 ναυτικά μίλια από το πλησιέστερο τμήμα της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας. Η Λέσβος συνδέεται ακτοπλοϊκά με τα λιμάνια: Πειραιά (Αθήνα), Χίου, Οινουσσών, Ψαρά, Ικαρίας, Καβάλας, Λήμνου, Σάμου (Βαθύ και Καρλόβασι), Μυκόνου, Σύρου, και το λιμάνι στο Αϊβαλί (Τουρκία). Αεροπορικά συνδέεται με τους προορισμούς: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λήμνος, Σάμος, Χίος και Ηράκλειο (Κρήτη). Τους καλοκαιρινούς μήνες πραγματοποιούνται αρκετές πτήσεις τσάρτερ από ευρωπαϊκές πόλεις. Η Λέσβος είναι ένα πανάρχαιο νησί, που δημιουργήθηκε πριν από περίπου 21,5 εκατομμύρια

χρόνια, έπειτα από τις ισχυρές ηφαιστειακές εκρήξεις που καταβύθισαν την ενιαία ξηρά με το όνομα Αιγηίδα –κομμάτι της οποίας ήταν η Λέσβος– και την κατοπινή ανάπτυξη του Αιγαίου Πελάγους. Γι΄ αυτό, χαρακτηρίστηκε και ως «Νησαία Ήπειρος». Σύμφωνα με τη μυθολογία, πρώτος έποικος του νησιού ήταν ο Μάκαρας, ο γιος του ήλιου και ο πιο φημισμένος από τους μυθικούς βασιλιάδες, στη διάρκεια της βασιλείας του οποίου το νησί ονομάστηκε Μακαρία, ενώ τη σημερινή του ονομασία την οφείλει στον Λέσβο, γιο του Θεσσαλού ήρωα Λαπίθη και εγγονό του Αίολου, ο οποίος παντρεύτηκε την Μήθυμνα, μια από τις κόρες του Μάκαρα. Τον 10ο αιώνα π.Χ. η Λέσβος αποικίζεται από τους Αιολείς και εξελίσσεται στο σπουδαιότερο κέντρο του αιολικού κόσμου. Ο Τρωικός πόλεμος βρίσκει τη Λέσβο κάτω από την επιρροή της Τροίας. Στους αιώνες που ακολουθούν η Λέσβος κατακτιέται από τους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες και τους Πέρσες, έως το 80 π.Χ. το νησί καταλαμβάνεται από τους Ρωμαίους. Το 324 μ.Χ. η Λέσβος περ-

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Σοκάκια στο Μόλυβο

νάει στον έλεγχο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μέχρι το 1355 που το Βυζάντιο παραχωρεί τη Λέσβο στον γενοβέζικη οικογένεια των Γατελούζων, κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας των οποίων, το νησί γνωρίζει μεγάλη οικονομική ευημερία. Καθ΄όλη τη διάρκεια αυτής τη περιόδου και μέχρι τις αρχές της οθωμανικής κυριαρχίας, το νησί δέχεται συνεχείς πειρατικές επιδρομές, κυρίως από Σαρακηνούς και Άραβες. Το 1462 η Λέσβος πολιορκείται και κατακτιέται από τους Οθωμανούς έως στις 8 Νοεμβρίου 1912, ημέρα απελευθέρωσης του νησιού από τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 η Λέσβος δέχεται πολλούς πρόσφυγες από τα μικρασιατικά παράλια. Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου το 1941, ο γερμανικός στρατός καταλαμβάνει το νησί έως το 1944. Σήμερα, η Λέσβος είναι ένα νησί πλούσιο σε φυσικούς πόρους, που αλλάζει και αναπτύσσεται συνέχεια. Από το καλοκαίρι του 2015, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη παίζοντας πρωτα-

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ Παραλία Εφταλούς

γωνιστικό ρόλο στην προσφυγική κρίση. Η Λέσβος ήταν πάντα ένα νησί της ποίησης, της λογοτεχνίας και της μουσικής. Από την αρχαιότητα έως σήμερα στο νησί έχουν ανατείλει σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες στα γράμματα, στην ποίηση και στη ζωγραφική. Αποκορύφωμα της πνευματικής κίνησης ήταν η Λεσβιακή Άνοιξη, λογοτεχνικό κίνημα που άνθησε στο νησί στις αρχές του 20ου αιώνα και είχε πανελλήνια απήχηση. Η σημερινή Λέσβος είναι ένα νησί με έντονες «πολιτιστικές ανησυχίες» και υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο θεατρικών, και άλλων καλλιτεχνικών ομάδων, ενώ συγκεντρώνει πλήθος μουσικών από κάθε μεριά του κόσμου. Εξέχουσες φυσιογνωμίες της Λέσβου: ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (648 π.Χ.), ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, ο δημιουργός της λυρικής ποίησης Τέρπανδρος (700 π.Χ.), ο Αρίωνας (625 π.Χ.) μουσικός και ποιητής, ο Αλκαίος (600 π.Χ.) λυρικός ποιητής, η σπουδαιότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας, Σαπφώ (620 π.Χ.), ο φιλόσοφος και πατέρας της Βοτανολογίας Θεόφραστος (372 π.Χ.), ο Λόγγος (4ος αιώνας μ.Χ.), συγγραφέας του ποιμενικού μυθιστορήματος «Δάφνης και Χλόη», ο Βενιαμίν ο Λέσβιος (18ος αιώνας), ένας από τους

Μόρια

σημαντικότερους Έλληνες Διαφωτιστές, οι λογοτέχνες Αργύρης Εφταλιώτης (1849 - 1923) και Ηλίας Βενέζης (1904 - 1973), ο Στρατής Μυριβήλης (1890 - 1969) και ο Ασημάκης Πανσέληνος (1903 - 1984), λογοτέχνες και

πρωτεργάτες της Λεσβιακής Άνοιξης, ο Στρατής Ελευθεριάδης - Τεριάντ (1897-1983), τεχνοκριτικός και συλλέκτης έργων τέχνης, ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996), και πολλοί διεθνώς καταξιωμένοι ζωγράφοι, όπως ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1870 - 1934), ο Φώτης Κόντογλου (1895 - 1965), ο Γιώργος Ιακωβίδης (1853 1932), ο Ορέστης Κανέλλης (1910 - 1979), ο Γιώργος Πέρρος (1944 - 2011) και ο Στρατής Αθηναίος (1953-).

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Ηφαιστιακά βράχια στη Δυτική Λέσβο

Οι ευνοϊκές κλιματικές και εδαφικές συνθήκες στη Λέσβο, αλλά και η έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, δημιούργησαν ένα μοναδικό σε ομορφιά φυσικό περιβάλλον με μια μεγάλη ποικιλία οικοσυστημάτων με ιδιαίτερη χλωρίδα και πανίδα. Το νησί είναι ημιορεινό με πολλές πεδινές εκτάσεις και υδροβιότοπους, δάση, ακρωτήρια και όρμους, διαφορετικού τύπου παραλίες, καθώς και γεώτοπους. Αυτό που κυρίως χαρακτηρίζει το νησί και γοητεύει τους ταξιδιώτες που το επισκέπτονται είναι η πολυχρωμία του και οι έντονες εναλλαγές στα τοπία του. Η ανατολική πλευρά του νησιού είναι καταπράσινη, με απέραντες εκτάσεις από ελαιώνες, καθώς και δάση από πεύκα, καστανιές, βελανιδιές και πλατάνια, ενώ η δυτική πλευρά χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακούς ηφαιστειογενείς λόφους, φυσικά τοπία απαράμιλλης λιτής γοητείας και γεώτοπους μοναδικής ομορφιάς. Σήμα κατατεθέν της Δυτικής Λέσβου είναι το Απολιθωμένο Δάσος που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή Σιγρίου Ερεσού. Η Λέσβος σχηματίζει δύο κόλπους, τον Κόλπο της Γέρας και τον Κόλπο της Καλλονής που παρουσιάζουν μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Τα τρία ψηλότερα βουνά της είναι ο Όλυμπος στα νοτιοανατολικά, ο Λεπέτυμνος στα βόρεια και ο Όρδυμνος στα δυτικά. Το νησί περιλαμβάνει σημαντικές περιοχές οικολογικής αξίας ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000: η περιοχή του Κόλπου της Καλλονής, η περιοχή του Κόλπου της Γέρας, ο υγροβιότοπος Ντίπι - Λάρσος, ο Όλυμπος και η Δυτική Χερσόνησος του νησιού. Η Λέσβος είναι το νησί με την πλουσιότερη ορνιθοπανίδα στο Αιγαίο και αποτελεί τη «μέκκα» των birdwatchers, κα-

Η Λέσβος φημίζεται για τα δύο βασικά προϊόντα που παράγει, το λάδι και το ούζο, ακρογωνιαίοι λίθοι της οικονομικής και της πολιτισμικής της ανάπτυξης, αλλά και αναπόσπαστο μέρος της γαστρονομικής της κουλτούρας. Το μυτιληνιό ελαιόλαδο και το μυτιληνιό ούζο κατέχουν διεθνή φήμη, καθώς και η ευρεία ποικιλία τυροκομικών και γαλακτοκομικών προϊόντων που το νησί παράγει. Βασικό διατροφικό στοιχείο της λεσβιακής κουζίνας αποτελούν τα ψάρια,

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

θώς βρίσκεται στη μέση των διαδρομών της αποδημίας των πουλιών στην Ανατολική Μεσόγειο. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 300 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία είναι σπάνια. Η πανίδα του νησιού περιλαμβάνει ζώα Ανατολής και Δύσης, με τον περσικό σκίουρο (οι ντόπιοι τον αποκαλούνε «γαλιά») να είναι το σημαντικότερο θηλαστικό της Λέσβου. Το νησί διαθέτει μία από τις πλουσιότερες χλωρίδες στον κόσμο και έχει χαρακτηριστεί ως «Βοτανικός παράδεισος». Επίσης, θεωρείται το νησί των μανιταριών – έχουν καταγραφεί 150 είδη μανιταριών, που οι ντόπιοι τα αποκαλούνε «αμανίτες».

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

τα οστρακοειδή και τα αλίπαστα. Οι Οθωμανοί αποκαλούσαν τη Λέσβο «το Περιβόλι της Αυτοκρατορίας», γιατί παρήγαγε τα πάντα. Τα προϊόντα της τοπικής γης σε συνδυασμό με τις σπάνιες παραδοσιακές συνταγές συνιστούν έναν γαστρονομικό παράδεισο που δεν αφήνει ασυγκίνητο κανέναν ταξιδιώτη. Στο νησί δραστηριοποιούνται πολλοί Αγροτουριστικοί Συνεταιρισμοί Γυναικών. Ένα από τα χαρακτηριστικά της Λέσβου είναι τα σημαντικά θρησκευτικά προσκυνήματα που προσελκύουν πλήθος πιστών από όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό. Οι σημαντικότεροι τόποι προσκυνήματος στο νησί είναι: Το μοναστήρι του Ταξιάρχη (Μανταμάδος), το μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ (Θερμή) και η εκκλησία της Παναγίας Αγιάσου. H Λέσβος διατηρεί πολλά παραδοσιακά έθιμα και πανηγύρια, με κύρια χαρακτηριστικά την συμβολική περιφορά και την τελετουργική σφαγή ενός ανθοστολισμένου ταύρου με τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής, τις ιπποδρομίες και τους παραδοσιακούς χορούς. Αναπόσπαστο μέρος των πανηγυριών είναι η προετοιμασία και

Παραδοσιακό γλυκό Αγιάσου

Η Λέσβος απέχει πολύ από τον κοσμοπολίτικο τουριστικό χαρακτήρα άλλων νησιών και μέχρι σήμερα διατηρεί την πολυδιάστατη προσωπικότητα της ικανοποιώντας τις ανάγκες και τα διαφορετικά γούστα κάθε ταξιδιώτη. Εξερευνώντας το νησί θα συναντήσετε παραδοσιακά χωριά μοναδικής αρχιτεκτονικής, ιαματικές θερμές πηγές, φυσικά τοπία ανεπιτήδευτης ομορφιάς, σπάνια δασικά οικοσυστήματα και καταρράκτες, παραλίες πολυσύχναστες ή απομονωμένες, σημαντικά προϊστορικά και ιστορικά αρχαιολογικά μνημεία, διατηρητέα βιομηχανικά κτίρια, οθωμανικά μνημεία, σπήλαια, μεσαιωνικά κάστρα, βυζαντινά μοναστήρια, ασυνήθιστα γεωλογικά μνημεία, ακόμη και ηφαιστειογενείς κρατήρες. Απολαύσετε πεζοπορίες σε τοπία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, ανακαλύψτε παλιούς οικισμούς που θα σας ταξιδέψουν σε άλλες εποχές, χαλαρώστε στις καθαρές παραλίες με τα αιγαιοπελαγίτικα κρυστάλλινα νερά, ζήστε περιπετει-

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

το μοίρασμα του τελετουργικού εδέσματος «κισκέκ», φαγητό από σιτάρι και κρέας που βράζεται σε μεγάλο καζάνι όλη τη νύχτα.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

ώδεις εμπειρίες μέσω της πληθώρας δραστηριοτήτων που σας προσφέρει το νησί, δοκιμάστε εδέσματα μοναδικής γαστρονομικής απόλαυσης, και ακολουθείστε τους ντόπιους στα καφενεία του νησιού, εκεί όπου το ούζο και ο μεζές αποτελούν για τους Λέσβιους μία σημαντική ιεροτελεστία. Βρείτε τη γωνιά του νησιού που ταιριάζει καλύτερα στην ιδιοσυγκρασία σας και αφήστε την Λέσβο να σας συνεπάρει σε ένα ταξίδι αισθήσεων και συναισθημάτων που θα θυμάστε για πάντα..

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

has

22 Eftalou

Eftalou

Mythymnas Art Gallery

Molivos(Mithymna) Molivou

Argenos

Psiriara

LEPETIMNOS

Vafios

Anaxos

Kleio Geni limani

Kapi

Lagkada

Palios

Mantamados

Mparmpalias

Ag.Stefanos Aspropotamos Mankatsa

Skoutaros

Skaloxori

Filia

Agia Paraskevi Museum of Industrial Olive-Oil Production of Lesvos

M. Mirsiniotisas

M. Perivolis Anemotia

M. Leimonos

Ag. Stefanos Aspropotamos Pedi

Napi

Arc. Antissa

vathas

Panagia

M.Taxiarchon Ypsilometopo

Stipsi

Kalo Limani

Tsonia

Pelopi

Panagia Petras Petra Petri

Lafionas

Skala Sykamineas Tsonia Sikaminea

Lepetimnos

Petras

Tsixranta

Kalloni

Batousa

Chidira

Xampelia

Skala Mistegnon Mistegna

Skala Kallonis Agios Georgios

Messa

Skala Kallonis

Vathilimnos

Komi

Parakoila

Kalloni gulf Axladeri

keramia

Mesotopos

Pessa Apothika

Tavari

Milelia

Agioi Anargiroi Asomatos Kato Tritos Agiasos Panagia Agiasou Mixou Pigadadia

Basilika

Makara

Nifida Polichnitos

Polichnitou Ampeliko Vrissa

Palaiopirgos

Skopelos Neoxori

Vatera

Mesounda Megaloxori

Kato Xorio Panagia Krifti Melinta Panagia Krifti Plomari

Drota

Melinta

Plagia

Loutra

Museum Ouzo Agios Isidoros

Agia Marina

Skala Loutron

Plakados

Kratigos

Perama Vrana Museum Papados Marmaro Pirgoi

Charamida Charamida Agios Ermogenis Kefalos

Milies Trigonas

kantina Neapoli

Taxiarches

Evriaki

Karionas

Palaioxori

Drota

Sourada Varia

Theofilos Museum Tériade Museum

Palaiokipos Mesagros

Akrasi

Gera gulf

Alifanta

Evriaki

OLYMPOS

Collection of natural history

Vatera

Agios Fokas

Mytilini

Sykounta

Lisvoriou

M. Damandriou

Panagiouda

Moria Therma

Ippeios

Karini

Lisvori Skala Polichnitou

Afalonas

Lampou Myloi

cal Podotoixos

Niselia

Pamfila

Agra

Tavari Podaras

Kanoni Pirgoi Thermis

Thermi

Pigi

Agios Pafail

Vronti

hariou

Prasologos

Kerami

Pterounta

Revma

Aspronisi Tsoukalas

Skala N.Kydonion Nees Kydonies

Arisvi

Antissa Tzithra

ανατολική Λέσβος

Faros Eftalou

Tarti Tarti

Mersinia

Agios Isidoros

ανατολική Λέσβος χαρακτηρίζεται από ατέλειωτες εκτάσεις με ελαιώνες, πλούσια δασικά οικοσυστήματα και απέραντα καλλιεργήσιμα χωράφια που συνθέτουν εκπληκτικές εικόνες, που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από πίνακες του Θεόφιλου. Εδώ βρίσκεται η πόλη της Μυτιλήνης, η πρωτεύουσα της Λέσβου. Η χερσόνησος Αμαλής και οι πλαγιές του Ολύμπου κυριαρχούν στο πλούσιο, μορφολογικό ανάγλυφο, ενώ μεταξύ τους, η λεκάνη του κόλπου της Γέρας σχηματίζει υγροτόπους μεγάλης αισθητικής και οικολογικής αξίας. Κατευθυνόμενοι βορειοανατολικά, θα συναντήσετε πανέμορφους παραδοσιακούς οικισμούς και ήσυχα παραθεριστικά θέρετρα με αμμώδεις και βοτσαλωτές

παραλίες. Επισκεφτείτε το Μοναστήρι του Άγιου Ραφαήλ στην Θερμή και το Μοναστήρι του Ταξιάρχη (Αρχάγγελος Μιχαήλ) στον Μανταμάδο, δύο από τους πιο διάσημους τόπους προσκυνήματος στη Λέσβο που προσελκύουν πλήθος πιστών από όλο τον κόσμο. Στην ευρύτερη περιοχή του Μανταμάδου θα βρείτε τους επιβλητικούς καταρράκτες Μαν’Κάτσα. Στα νοτιοανατολικά, πρωταγωνιστεί η Αγιάσος, ορεινός οικισμός εξαιρετικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, γνωστή για την εκκλησία της Παναγίας, της αποκαλούμενης «Παναγιά της Αγιάσου». Εξερευνήστε την μαγευτική περιοχή του κόλπου της Γέρας με την πλούσια χλωρίδα και πανίδα και ανακαλύψτε τα χωριά που την απαρτίζουν.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Μυτιλήνη και προάστια

▶▶▶▶

η μυτιλήνη είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις της ελλάδας

Μυτιλήνη είναι η πρωτεύουσα του νησιού, αλλά και ολόκληρου του Νομού Λέσβου, με μόνιμο πληθυσμό περίπου 30.000 κατοίκους, και αποτελεί έδρα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, καθώς και του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η Μυτιλήνη, ήταν μία από τις πρώτες πόλεις που χτίστηκαν στο νησί κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μάκαρα και οφείλει το όνομα της σε μία από τις κόρες του. Αποτέλεσε το κέντρο της Λέσβου, αλλά και ολόκληρης της τότε Αιολικής επικράτειας, και υπήρξε κοιτίδα διαφορετικών πολιτισμών καθ’ όλη τη διάρκεια της μακραίωνης και σημαντικής ιστορίας της, ενώ η γειτνίαση της με τις ακτές της Μικράς Ασίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική, βιομηχανική, πολιτισμική και πνευματική της ανάπτυξη. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, το λιμάνι της Μυτιλήνης επικοινωνούσε με τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια της Μικράς Ασίας, της Μαύρης Θάλασσας, της Αιγύπτου και

Αξίζει να δείτε •• Το μεσαιωνικό Κάστρο (Φρούριο) της Μυτιλήνης, το οποίο είχε αρχίσει να διαμορφώνεται πιθανόν ήδη από τον 6ο αιώνα. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας των Γατελούζων, ενώ κτηριακές προσθήκες έγιναν έπειτα από τους Οθωμανούς, δίνοντας στο κάστρο τη σημερινή του επιβλητική μορφή •• Το φαρικό μνημείο της Φυκιότρυπας, χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής φάρων στο Βόρειο Αιγαίο και στις ακτές της Μικρά Ασίας, κατασκευασμένος κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα •• Το ορειχάλκινο Άγαλμα της Ελευθερίας, στην είσοδο του λιμανιού, εκεί όπου μέχρι το 1922, βρισκόταν ένα μικρό φρούριο, το αποκαλούμενο «Καστράκι» Το Δικαστήριο της Μυτιλήνης, διατηρητέο κτήριο του 1891, το οποίο στο παρελθόν στέγαζε το Οθωμανικό Γυμνάσιο

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Κάστρο Μυτιλήνης

Αξίζει να δείτε •• Τη Δημοτική Πινακοθήκη Μυτιλήνης που στεγάζεται στο πανέμορφο αρχοντικό του Τούρκου διοικητή Χαλίμ-Μπέη και διαθέτει μια πολύ σημαντική συλλογή έργων ζωγραφικής. Κατά καιρούς φιλοξενεί εκθέσεις ζωγραφικής και εκθέσεις φωτογραφίας, ενώ πρόσφατα συμμετείχε στην 15η Biennale της Κωνσταντινούπολης Το άγαλμα της Ελευθερίας στο λιμάνι Μυτιλήνης

της Δυτικής Μεσογείου. Παρά τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922, οι εμπορική και η βιομηχανική της δραστηριότητα παρέμεινε ακμαία έως τη δεκαετία του΄40. Σήμερα, η Μυτιλήνη είναι μια σύγχρονη και ζωντανή πόλη, που συνεχίζει να αναπτύσσεται και να αλλάζει, διατηρώντας ατόφια την πλούσια πολιτισμική της κληρονομιά, καθώς και τις πολιτιστικές και πνευματικές της παραδόσεις.

•• Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, το οποίο περιλαμβάνει αξιόλογα εκθέματα από την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή Λέσβο, τοιχογραφίες και επιτύμβια αγάλματα ••Την επιβλητική εκκλησία του Αγίου Θεράποντα, χτισμένη το 1880 ••Το Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον Άγιο Θεράποντα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Επάνω σκάλα Μυτιλήνης

Βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού και είναι χτισμένη σε «σχήμα μισοφέγγαρου» γύρω από το λιμάνι της, ενώ η αρχική της τοποθεσία βρισκότανε στην χερσόνησο, όπου σήμερα δεσπόζει, από το 1373, το εντυπωσιακό Κάστρο (Φρούριο) της Μυτιλήνης, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο καλοδιατηρημένα κάστρα της ανατολικής Μεσογείου. Μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ., η χερσόνησος αυτή ήταν ένα νησάκι που χωριζόταν από την ξηρά με τον λεγόμενο «Εύριπο των Μυτιληναίων», το κανάλι που, διατρέχοντας τη σημερινή οδό Ερμού –το εμπορικό, βιοτεχνικό και ιστορικό κέντρο της Μυτιλήνης– ένωνε το σημερινό (νότιο) λιμάνι της πόλης με το παλιό (βόρειο), γνωστό σήμερα –όπως και η ευρύτερη περιοχή– ως Επάνω Σκάλα. Η Μυτιλήνη είναι μια πόλη με μοναδική αρχιτεκτονική φυσιογνωμία που χαρακτηρίζεται από παραδοσιακά οθωμανικά κτίσματα, καλαίσθητα βιομηχανικά κτήρια και νεοκλασικά διατηρητέα σπίτια, καθώς και από εντυπωσιακά αρχοντικά με διαφορετικά δυτικοευρωπαϊκά χαρακτηριστικά και επιβλητικούς πύργους, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται στα περίχωρα της.

••Την μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Αθανάσιου, με τον τρούλο του 18ου αιώνα και το τέμπλο μικρασιατικής τεχνοτροπίας ••Το Γενί-Τζαμί, χτισμένο το 1615 ••Το Λουτρό της Αγοράς (Τσαρσί Χαμάμ) το οποίο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής των οθωμανικών λουτρών. Η κατασκευή του χρονολογείται γύρω στον 19ο αιώνα ••Το Βαλιδέ-Τζαμί, το παλαιότερο οθωμανικό τέμενος στο νησί, το οποίο χρονολογείται από το 1615 και έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Βρίσκεται στην περιοχή της Επάνω Σκάλας Το νεοκλασικό κτήριο στην αρχή της αγοράς της Ερμού, χτισμένο μεταξύ 1888 1890, που στεγάζει Γυμνάσιο και Λύκειο της πόλης

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αξίζει να δείτε

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Περπατώντας στο ιστορικό κέντρο της πόλης θα αισθανθείτε το σμίξιμο του μουσουλμανικού με του χριστιανικού στοιχείου και τις επιρροές των διαφορετικών πολιτισμών που πέρασαν ανά τους αιώνες από αυτήν, την δικαίως αποκαλούμενη, «Αρχόντισσα» πόλη του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Απολαύσετε μία βόλτα στην μεγάλη, γεμάτη ζωντάνια, προκυμαία της, έχοντας το βλέμμα σας στραμμένο προς το κάστρο –το σήμα κατατεθέν

Αξίζει να δείτε ••Το Μουσείο Στρατή ΕλευθεριάδηTeriade παρουσιάζει στους επισκέπτες το σύνολο του σημαντικού εκδοτικού έργου (αντίτυπα του καλλιτεχνικού γαλλικού περιοδικού «Verve») του καλλιτέχνη και τεχνοκριτικού Στρατή Ελευθεριάδη Teriade, καθώς και σπάνιες, μοναδικής αξίας λιθογραφίες των πιο διάσημων ζωγράφων του 20ου αιώνα και πίνακες άλλων σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Άγιος Θεράποντας

της Μυτιλήνης– που κυριαρχεί στην κορυφή ενός κατάφυτου από πεύκα λόφου. Γύρω από την προκυμαία βρίσκονται το Δημαρχείο, το κτήριο της Νομαρχίας και το Δημοτικό Θέατρο της Μυτιλήνης, ο σημαντικότερος πυλώνας πολιτιστικών δράσεων στην πόλη, καθώς και ο Δημοτικός Κήπος. Ο μεγαλοπρεπής τρούλος της εκκλησίας του Αγίου Θεράποντα και το εντυπωσιακό –ύψους 33μ.– καμπαναριό νεογοτθικού ρυθμού της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου (η Μητρόπολη της Μυτιλήνης), ορθώνονται πίσω από τα παλιά και σύγχρονα κτήρια, συνθέτοντας ένα «κινηματογραφικό» σκηνικό.

Αξίζει να δείτε ••Το Μουσείο Θεόφιλου ανεγέρθηκε το 1965 από τον Στρατή Ελευθεριάδη - Teriade και στεγάζει 86 πίνακες του σπουδαίου λαϊκού ζωγράφου. Τα θέματα τους είναι εμπνευσμένα από την Ελληνική ιστορία, τη μυθολογία και τη λαογραφία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πίνακες του Θεόφιλου που αναφέρονται στη Λέσβο των αρχών του 20ου αιώνα

Κάντε μία στάση στην πλατεία Σαπφούς, κεντρικό και κλασικό σημείο συνάντησης των Μυ-

Μουσείο Τεριάντ

Μουσείο Θεόφιλου

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ 34

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Τσαρσί Χαμάμ

τιληνιών. Παράλληλα με την προκυμαία, απλώνεται η πλακόστρωτη οδός Ερμού, η «αγορά», όπως χαρακτηριστικά την αποκαλούν οι ντόπιοι. Εδώ θα βρείτε διάφορες υπηρεσίες, πληθώρα σύγχρονων εμπορικών καταστημάτων, μαγαζιά με αντίκες, καθώς και παντοπωλεία, παλαιοβιβλιοπωλεία και παλιές βιοτεχνίες που θα σας ταξιδέψουν σίγουρα πίσω στο χρόνο. Εδώ βρίσκεται και η Καθολική Εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στην οποία φυλάσσονται τα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

οστά του Αγίου Βαλεντίνου. Περιπλανηθείτε στα τριγύρω γραφικά σοκάκια της αγοράς, και ανακαλύψτε μικρά, όμορφα καφενεία και καλαίσθητα café-bars. Η ατμόσφαιρα της παλιάς τούρκικης συνοικίας της πόλης, βόρεια της Ερμού, θα σας συνεπάρει. Εκεί δεσπόζει το Γενί Τζαμί, το μεγαλύτερο οθωμανικό τέμενος του νησιού και το Τσαρσί Χαμάμ, ένα εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής οθωμανικό λουτρό. Περπατήστε μέχρι το παλιό λιμάνι της

Γενί Τζαμί

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Επάνω Σκάλα

πόλης, με τη μισοβυθισμένη παλιά προκυμαία, όπου θα συναντήσετε το Άγαλμα της Μικρασιάτισσας Μάνας. Στην περιοχή του Συνοικισμού με τα παλιά προσφυγικά σπίτια βρίσκεται το Αρχαίο Θέατρο της Μυτιλήνης, χτισμένο στον πευκόφυτο λόφο της Αγίας Κυριακής. Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα και μεγαλύτερα θέατρα του αρχαίου κόσμου, πιθανολογείται ότι φιλοξενούσε 18 - 20.000 θεατές και

Αρχαίο Θέατρο Μυτιλήνης

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης

αποτέλεσε πρότυπο για το αρχαίο θέατρο της Ρώμης. Στην παλιά αριστοκρατική συνοικία Κιόσκι, στις παρυφές του κάστρου, θα συναντήσετε αρχοντικά μοναδικής αρχιτεκτονικής. Επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης με τα θαυμάσια ψηφιδωτά δάπεδα που βρέθηκαν σε διάφορες ρωμαϊκές κατοικίες της πόλης, και την Δημοτική Πινακοθήκη, ένας από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς χώρους στη Μυτιλήνη.

Παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Στη Βαρειά, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, βρίσκεται το Μουσείο Στρατή Ελευθεριάδη - Teriade, ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στο νησί, καθώς φιλοξενεί σπάνιες συλλογές έργων τέχνης από τους διασημότερους Έλληνες και ξένους ζωγράφους. Επισκεφτείτε το Μουσείο Θεόφιλου (δίπλα στο Μουσείο Teriade) το οποίο στεγάζει τους πίνακες του γνωστότερου Έλληνα λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ. Τα έργα του έχουν χαρακτηριστεί ως «παγκόσμια κληρονομιά». Η Μυτιλήνη είναι μια πόλη που σφύζει από ζωή μέρα και νύχτα! Έχει έντονη πολιτιστική κίνηση όλη τη διάρκεια του χρόνου, με συχνές θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, εκθέσεις ζωγραφικής, εικαστικά δρώμενα, βιβλιοπαρουσιάσεις και διάφορα φεστιβάλ. Προσφέρει στους επισκέπτες της πλήθος δραστηριοτήτων για όλα τα γούστα και μοναδικές βόλτες στους κοντινούς οικισμούς στα περίχωρα της.

Πίνακας του λαικού ζωγράφου Θεόφιλου

••Κολύμπι στην δημοτική και πλήρως οργανωμένη παραλία Τσαμάκια, με άμμο και βότσαλα, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης. Εδώ μπορείτε να κάνετε και θαλάσσια σπορ. Στην Φυκιότρυπα, ένας πολύ μικρός και ήσυχος κόλπος, πολύ κοντά στα Τσαμάκια. Στις παραλίες που βρίσκονται στα προάστια της πόλης (Βαρειά, Κράτηγος, Νεάπολη). Στην παραλία Καρπούζι, μια πολύ όμορφη βοτσαλωτή παραλία, κάτω από ένα δασάκι με πεύκα. Στην Χαραμίδα, μία από τις πιο πολυσύχναστες παραλίες κοντά στην πόλη. Στον Άγιο Ερμογένη, ένα μικρό και γραφικό κόλπο Άγιος Ερμογένης

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Δραστηριότητες

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Δραστηριότητες ••Καταδύσεις ••Windsurfing ••Kitesurfing ••Ιστιοπλοΐα ••Ιαματικά Λουτρά στις θερμές πηγές του Κόλπου της Γέρας, 6χλ βορειοδυτικά της Μυτιλήνης ••Μαθήματα θεάτρου, χορού, μουσικής, φωτογραφίας, συγγραφής, τα οποία διεξάγονται σε μικρούς πολιτιστικούς χώρους της πόλης

Konstantinos Stamatellis

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Οικισμοί & ΧΩΡΙΑ στα Νότια ΠΕΡΙΧΩΡΑ της πόλης Οι Ταξιάρχες, ή Καγιάνι, σύμφωνα με την παλαιότερη ονομασία, (3χλμ. μακριά από τη Μυτιλήνη), είναι ένας μικρός οικισμός με εξαιρετική θέα προς την πόλη της Μυτιλήνης και τα μικρασιατικά παράλια. Επισκεφτείτε την εκκλησία του Ταξιάρχη με το αριστοτεχνι-

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αγία Μαρίνα

κό ξυλόγλυπτο τέμπλο και την ολόσωμη εικόνα του Ταξιάρχη, ύψους 2μ., κατασκευασμένη από κηρομαστίχα πριν από 880 χρόνια, και το σπήλαιο του Αγίου Βαρθολομαίου με τους εντυπωσιακούς σταλακτίτες. Κάντε μία μικρή στάση στη δημόσια βρύση της Βαλιδέ - Χανούμ, η οποία χτίστηκε το 1753 και αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα τοπικής λιθογλυπτικής. Η Αγία Μαρίνα (περίπου 7χλμ. από την Μυτιλήνη), είναι ένα πολύ παλιό χωριό που οφείλει το όνομα της στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, χτισμένη το 1797. Σε απόσταση περίπου 8χλμ. από την Μυτιλήνη βρίσκονται τα Λουτρά, ένας γραφικός οικισμός με παλιά ελαιοτριβεία που λειτουργούν ως σήμερα. Κάντε μια στάση για φαγητό στο λιμανάκι της Σκάλας Λουτρών ή στην περιοχή της Κουντουρουδιάς, από όπου μπορείτε με καραβάκι να βρεθείτε στην απέναντι ακτή του κόλπου της Γέρας, στο Πέραμα. Νότια από τα Λουτρά βρίσκονται οι καταπληκτικές παραλίες Άγιος Ερμογένης και Χαραμίδα, πόλοι έλξης για πολλούς Μυτιληνιούς.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Σκάλα Λουτρών

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Παναγιούδα

Χωριά βορεια της Μυτιλήνης από τον επαρχιακό δρόμο μυτιλήνης

– θερμής

Μόρια - Αφάλωνας - Παναγιούδα το μικρό πευκόδασος του Καλαμιάρη, βόρεια - Πάμφιλα - Σκάλα Παμφίλων Η Μόρια (6χλμ. από τη Μυτιλήνη) υπήρξε στο παρελθόν αγαπημένος τόπος παραθερισμού των εύπορων Μυτιληνιών. Θα δείτε αρχοντικά εξοχικά σπίτια και πύργους που σώζονται έως σήμερα, καθώς κτήρια αντιπροσωπευτικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Εδώ βρίσκεται το καλύτερα σωζόμενο κομμάτι (καμάρες) του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου στη Μόρια, ένα από τα σπουδαιότερης σημασίας τεχνικά έργα της Λέσβου – και ένα από τα σημαντικότερα της Μεσογείου– μέσω του οποίου γινόταν η ύδρευση της πόλης από τις πηγές του Ολύμπου. Από το 2015, έχει εγκατασταθεί στη Μόρια το «Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων της Λέσβου». Σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Μόρια βρίσκεται ο Αφάλωνας, ένα από τα παλαιότερα χωριά της Λέσβου, με εξαιρετική θέα προς τα γειτονικά χωριά και τις ακτές της Μικρά Ασίας. Στην πλατεία του χωριού θα βρείτε όμορφα καφενεία, όπου συχνά στήνονται παραδοσιακά γλέντια. Η Παναγιούδα, μικρός παραλιακός οικισμός, είναι γνωστή για τις ψαροταβέρνες της. Τον 19ο αιώνα υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερες περιοχές παραγωγής σαπουνιού στη Λέσβο. Επισκεφτείτε

του οικισμού. Το γειτονικό χωριό της Παναγιούδας είναι τα Πάμφιλα που ξεχωρίζει για τα αρχοντικά εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και τα σπου-

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

δαία βιομηχανικά κτήρια. Το σήμα κατατεθέν των Παμφίλων είναι η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας με το εντυπωσιακό μαρμάρινο τέμπλο, κατασκευασμένο από τον διάσημο γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά το 1878. Επισκεφτείτε την Βιοτεχνία Επεξεργασίας Ελιάς «Είδη Λαϊκής Τέχνης» Μιχάλη Προδρόμου, όπου μπορείτε να βρείτε ιδιαίτερα ξυλόγλυπτα χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα. Σε πολύ κοντινή απόσταση από τα Πάμφιλα, βρίσκεται η Σκάλα Παμφίλων με το γραφικό λιμανάκι της.

Θερμή - Πηγή - Κώμη Φτάνοντας στην Θερμή (12χλμ. από τη Μυτιλήνη), θα εντυπωσιαστείτε από τους επιβλητικούς πύργους, το βασικό γνώρισμα του οικισμού, καθώς στο παρελθόν η Θερμή υπήρξε δημοφιλές παραθεριστικό θέρετρο για τις εύπορες οικογένειες της Μυτιλήνης. Ο πύργος Νιάνια είναι ο παλιότερος πύργος στο νησί, χτισμένος το 1647.

Επισκεφτείτε την περιοχή της Λουτρόπολης Θερμής, όπου βρίσκονται οι θερμές πηγές, οι οποίες δε λειτουργούν σήμερα. Το σήμα κατατεθέν της περιοχής είναι το εγκαταλελειμμένο, αλλά ξακουστό ξενοδοχείο «Σάρλιτζα Παλλάς», χτισμένο το 1909 από τον Χασάν Εφέντη Μου-

Πάμφιλα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Σάρλιζα Παλλάς στην Παραλία Θερμής

Αξίζει να δείτε •• Το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο στη Μόρια, ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στη Λέσβο Υδραγωγείο Μόριας

λά Μουσταφά. Παρέμεινε σε λειτουργία ως το 1982 και αποτέλεσε το διασημότερο ξενοδοχείο στη Λέσβο φιλοξενώντας πολλές σπουδαίες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Η Θερμή είναι γνωστή για το Μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ στον λόφο «Καρυές», ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά προσκυνήματα στη Λέσβο το οποίο προσελκύει πλήθη επισκεπτών απ΄ όλη την Ελλάδα, αλλά και από την Τουρκία. Στην παραθαλάσσια περιοχή της Θερμής, θα βρείτε την παραλία Κανόνι, που έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία, ιδανική για οικογένειες. Σε κοντινή απόσταση από τη Θερμή θα συναντήσετε τα μικρά, ορεινά χωριά, Πηγή και Κώμη, περιτριγυρισμένα από ατέλειωτες εκτάσεις από ελιές, γνωστά για το μεγάλο πανηγύρι του Ταύρου που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι. Η Πηγή είναι η γενέτειρα του Σόλωνα Λέκκα,

••Τις παλιές, πέτρινες βρύσες στη Μόρια ••Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Μόρια, χτισμένη το 1769 ••Το πευκόδασος Καλαμιάρης στην Παναγιούδα ••Την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας στα Πάμφιλα ••Τον προϊστορικό οικισμό της Θερμής, που χρονολογείται στην πρώιμη εποχή του Χαλκού. Βρίσκεται κοντά στην παραλία, Κανόνι. ••Τον ανακαινισμένο, πέτρινο ανεμόμυλο, κοντά στο γραφικό λιμανάκι της Θερμής ••Το επιβλητικό ξενοδοχείο «Σάρλιτζα Παλλάς» ••Το Μοναστήρι του Άγιου Ραφαήλ ••Την εντυπωσιακή εκκλησία της Παναγιάς Τουρλωτής στη Θερμή, χτισμένη γύρω στο 1100

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Σκάλα Μυστεγνών

Μυστεγνά - Σκάλα Μυστεγνών - Νέες Κυδωνίες - Σκάλα Κυδωνιών (Μπαλτζίκι) Οι μικροί αυτοί οικισμοί (περίπου 16χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι χτισμένοι μέσα σε πανέμορφα τοπία από ελιές και πεύκα, ιδανικοί προορισμοί για όσους αναζητάνε ησυχία και ήρεμους ρυθμούς στις διακοπές τους. Διακρίνονται για τα καλαίσθητα πέτρινα σπίτια με τις περιποιημένες αυλές, τα επιβλητικά βιομηχανικά κτήρια και τα όμορφα καφενεία. Στα γραφικά λιμανάκια της Σκάλας Μυστεγνών και Κυδωνιών θα βρείτε ψαροταβέρνες για φρέσκο ψάρι. Δοκιμάστε το χταπόδι, μαγειρεμένο σύμφωνα με τοπική, παραδοσιακή συνταγή. Επισκεφτείτε το εντυπωσιακό, ανακαινισμένο ελαιοτριβείο κοντά στην παραλία της Σκάλας Μυστεγνών.

petrosfil (GREECE.COM)

ερμηνευτή μικρασιάτικης μουσικής και σημαντικού εκπροσώπου της μουσικής παράδοσης της Λέσβου, σήμερα. Ακολουθείστε το καταπληκτικό πεζοπορικό μονοπάτι που οδηγεί στο καταπράσινο οροπέδιο του Ταύρου.

Σκάλα Νέων Κυδωνιών

Δραστηριότητες •• Κολύμπι: στην παραλία της Παναγιούδας, στην παραλία Νησέλια στη Σκάλα Παμφίλων, στην πλήρως οργανωμένη παραλία, Κανόνι, με την πολύ ψιλή άμμο και τα πολύ ρηχά νερά. Στην ήσυχη, μικρή παραλία του Αγίου Γεωργίου, ιδανική για υποβρύχιο ψάρεμα, και στην όμορφη, βοτσαλωτή παραλία, Πεταλίδι, βόρεια της Θερμής. Στην ήσυχη, βοτσαλωτή παραλία της Σκάλας Μυστεγνών με τα κρυστάλλινα νερά. Στη μικρή παραλία της Σκάλας Νέων Κυδωνιών με την ψιλή άμμο και τα ρηχά νερά. Ο βυθός της θάλασσας κρύβει βότσαλα με μοναδικά χρώματα ••Πεζοπορία

Μυστεγνά

••Ποδηλασία

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Μανταμάδος Κλειώ

Μανταμάδος

Μανταμάδος (37χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι ένα χωριό που συνδυάζει την ιδιαίτερη παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τη φυσική ομορφιά και φημίζεται για την τέχνη της αγγειοπλαστικής, μιας τέχνης που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Ο πόλος έλξης στον Μανταμάδο είναι το Μοναστήρι του Ταξιάρχη (Αρχάγγελος Μιχαήλ), ένα από τα διασημότερα θρησκευτικά προσκυνήματα στο νησί. Ο Ταξιάρχης είναι ο προστάτης και πολιούχος της Λέσβου και έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην πνευματική ζωή των κατοίκων όλου του νησιού. Πλήθη επισκεπτών συρρέουν κάθε χρόνο στο Μοναστήρι για να προσκυνήσουν την ανάγλυφη εικόνα του Ταξιάρχη που θεωρείται θαυματουργή. Σύμφωνα με την παράδοση την έφτιαξε ένας μοναχός από λάσπη, κερί και το αίμα καλόγερων που σφαγιάστηκαν μέσα σε μια νύχτα από Σαρακήνους πειρατές. Περπατώντας στα καλντερίμια του οικισμού, θα συναντήσετε σπουδαία κτήρια, εργαστήρια κεραμικής, παλιά καφενεία, καθώς και παραδοσιακά καταστήματα όπου μπορείτε να βρείτε τα περίφημα κουμάρια (παραδοσιακές πήλινες κανάτες) –ένα εξαίρετο δείγμα της τοπικής αγγει-

Στράτος Βαχτσαβάνης

Αξίζει να δείτε ••Το παλιό ελαιοτριβείο, αντιπροσωπευτικό δείγμα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα, χτισμένο το 1911, που στεγάζει σήμερα το Πολιτιστικό Κέντρο του Μανταμάδου. ••Το Λαογραφικό Μουσείο Μανταμάδου ••Το Μοναστήρι του Ταξιάρχη (Αρχάγγελος Μιχαήλ) ••Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον Μανταμάδο, χτισμένη το 1750 ••Το βυζαντινό ξωκλήσι του Άγιου Στέφανου στην ομώνυμη παραλία ••Την εκκλησία της Αγίας Τριάδας στην Κλειώ που χρονολογείται στον 18ο αιώνα ••Τους επιβλητικούς καταρράκτες Μαν΄Κάτσα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

οπλαστικής–, χειροποίητα αντικείμενα, καθώς και μια ευρεία ποικιλία γαλακτοκομικών και τυροκομικών προϊόντων. Δοκιμάστε το τοπικό γιαούρτι. Οι παραθαλάσσιοι οικισμοί στην περιοχή του Μανταμάδου είναι ιδιαίτερα όμορφοι και ξεχωρίζουν για τις καταπληκτικές παραλίες, άλλες πολυσύχναστες και άλλες ερημικές. Επισκεφτείτε τον διατηρητέο οικισμό του Άγιου Στέφανου με το ομώνυμο βυζαντινό εκκλησάκι πλάι στη θάλασσα, όπου θα συναντήσετε πολλά εγκαταλειμμένα εργαστήρια κεραμικής. Ο Άγιος Στέφανος θεωρείται ότι είναι από τα ελάχιστα κέντρα παραδοσιακής κεραμικής στην Ελλάδα. Θα βρείτε δύο εργαστήρια κεραμικής που λειτουργούν σήμερα. Το γραφικό ψαροχώρι, Παλιός, είναι ένας ιδανικός τόπος για όσους αναζητούνε χαλάρωση και απομόνωση. Στην Πεδή, τουριστικό θέρετρο, θα βρείτε μια από τις πιο δημοφιλείς παραλίες του νησιού, η οποία έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία και είναι ιδανική

andreas-thust

Καταρράκτες Μαν’ Κάτσα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Χρυσή Άμμος

Legakis (GREECE.COM)

για οικογένειες. Κοντά στην παραλιακή τοποθεσία του Ασπροπόταμου, βρίσκεται η πιο εξωτική παραλία της Λέσβου, η Χρυσή Άμμος, πόλος έλξης για πολύ κόσμο. Σε κοντινή απόσταση από τον Ασπροπόταμο, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τον Μανταμάδο, θα συναντήσετε τους καταρράκτες Μαν’ Κάτσα, ένα από τα πιο επιβλητικά φυσικά μνημεία στη Λέσβο. Η άγρια, παρθένα ομορφιά του τοπίου θα σας αιχμαλωτίσει. Κυρίως την άνοιξη, η περιοχή πλημμυρίζει από άγρια λουλούδια, μοναδικής ομορφιάς, όπως οι ορχιδέες. Η ομάδα «Λέσβος και οικολογία» οργανώνει στους καταρράκτες πλήθος δραστηριοτήτων όπως αναρρίχηση και τοξοβολία. Στα ανοιχτά των ακτών του Μανταμάδου, πλέουν αγέρωχα τα μικρά ακατοίκητα, παραδεισένια νησάκια, Τοκμάκια, (Ασπρόνησος, Τσουκαλάς, Μπαρμπαλιάς, Παναγία), οι διασημότεροι προορισμοί στη Λέσβο για ψάρεμα, καταδύσεις, θαλάσσια σπορ, παρατήρηση πουλιών, ή για μια ημερήσια εκδρομή για ηλιοθεραπεία και κολύμπι στο μαγευτικό τοπίο των λευκών παραλιών που λάμπουν. Το τροπικό τοπίο με θέα τις ακτές της Μικρά Ασίας θα σας σαγηνεύσει. Συνεχίζοντας νοτιοδυτικά του Μανταμάδου, θα συναντήσετε το γραφικό χωριουδάκι, Κλειώ, περιτριγυρισμένο από εκπληκτικά, καταπράσινα τοπία που αντικρίζουν τα γειτονικά βουνά και το Αιγαίο. Οφείλει το όνομα του στην Κλειώ, τη μούσα της ιστορίας και της μουσικής της λύρας.

Καταρράκτες Μαν’Κάτσα

info Ο σύλλογος «Λέσβος και Οικολογία» πραγματοποιεί πολλές πεζοπορικές διαδρομές και δραστηριότητες στη φύση. Λέσβος και οικολογία

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Τοκμάκια

Δραστηριότητες ••Κολύμπι: στην δημοφιλής και πλήρως οργανωμένη παραλία της Πεδής με την ψιλή άμμο και τα ζεστά νερά, ιδανική για οικογένειες. Στην καλά οργανωμένη παραλία του Ασπροπόταμου. Στην όμορφη, βραχώδη παραλία, Καλοστάσι (στον Άγιο Στέφανο). Στην εξωτική Χρυσή Άμμο, μία από τις διασημότερες παραλίες στη Λέσβο. Στην αμμώδη παραλία στα Τσόνια και στις μαγευτικές παραλίες στα Τοκμάκια ••Θαλάσσια σπορ ••Καταδύσεις ••Ψάρεμα ••Θαλάσσιες εκδρομές και βόλτες με καγιάκ στα Τοκμάκια ••Πεζοπορία Τοόνια

VLAMOUKOS

Στην γραφική πλατεία λειτουργούν λίγα καφενεία. Σε κοντινή απόσταση από την Κλειώ, βρίσκονται τα Τσόνια, ήσυχο παραθεριστικό θέρετρο, με λίγες ψαροταβέρνες και café-bars. Στην περιοχή ανάμεσα στην Κλειώ και τα Τσόνια, στην τοποθεσία «Παλιόκαστρο», απλώνονται τα ερείπια ενός βυζαντινού κάστρου.

••Οργανωμένες δραστηριότητες στους καταρράκτες Μαν’ Κάτσα ••Παρατήρηση πουλιών Πολιτιστικά ••Η Παλλεσβιακή Έκθεση Κεραμικής στον Μανταμάδο, τον Ιούλιο- Αύγουστο ••Το πανηγύρι του Ταξιάρχη, την τρίτη Κυριακή μετά τον Πάσχα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Pelagus Creative Web

Η εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ

ατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα η Λέσβος, ως ένα από τα ομορφότερα και πλουσιότερα νησιά του Αιγαίου, έγινε στόχος Σαρακηνών πειρατών. Στη Λέσβο υπήρχε ένα μοναστήρι χτισμένο προς τιμήν των Ταξιαρχών. Οι 18 μοναχοί του συχνά το υπερασπίστηκαν επιτυχώς από τις επιδρομές των Σαρακηνών, γεγονός που φούντωσε τον θυμό και το πείσμα του μεγάλου πειρατή Σιρχάν που αποφάσισε να κάψει το μοναστήρι. Η ευκαιρία παρουσιάστηκε ένα ανοιξιάτικο ξημέρωμα, όταν όλοι οι μοναχοί είχαν συγκεντρωθεί στον ναό για την ορθρινή λειτουργία της προηγιασμένης. Ο ισχυρότερος από τους πειρατές ανέβηκε στο ψηλό τοίχο του μοναστηριού και κατάφερε να ανοίξει την πόρτα. Οι πειρατές όρμησαν με αλαλαγμούς μέσα στο μοναστήρι και μπήκαν στην εκκλησιά. Οι μοναχοί τα έχασαν και, πριν προλάβουν να αντιδράσουν, πέθαιναν σφαγμένοι από τους μπαλτάδες των Σαρακηνών. Μόνο ο Γαβριήλ, ένα δόκιμο καλογεροπαίδι, κατόρθωσε να σκαρφαλώσει στην οροφή της εκκλησίας. Όμως οι κινήσεις του δεν ξέφυγαν από τα μάτια των Σαρακηνών, που φοβούμενοι μην τρέξει και ειδοποιήσει τους τριγύρω συνοικισμούς, βγήκαν έξω να τον κυνηγήσουν. Στη συνέχεια, ένας άνεμος και μια βουή ακούστηκε απ’ τη σκεπή του Ναού, η οποία μετατράπηκε σε φουρτουνιασμένο πέλαγος και πάνω στ’ ασπρισμένα κύματα ένας πελώριος στρατιώτης, αγριωπός, με σπάθα που έβγαζε φωτιές, κινούσε καταπάνω στους πειρατές, οι οποίοι έφυγαν αμέ-

σως με κραυγές και τρόμο. Ο μοναχός, βλέποντας το μεγάλο αυτό θαύμα να τον σώζει, έχασε τις αισθήσεις του. Όταν συνήλθε, συνειδητοποίησε το μεγάλο θαύμα που είδε, αλλά βρήκε όλους τους μοναχούς νεκρούς. Καθώς προσευχόταν στον Αρχάγγελο για τις ψυχές τους, με δάκρυα στα μάτια του, είχε μια θεϊκή έμπνευση, να φτιάξει μια ανάγλυφη εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ χρησιμοποιώντας ένα λεπτό λευκό χώμα αναμεμειγμένο με το αίμα των μοναχών. Ήταν σαν μια αόρατη δύναμη που οδηγούσε τα χέρια του πάνω στον αιματοπότιστο πηλό και με επιτυχία ανατύπωσε τα χαρακτηριστικά του άγριου θεϊκού προσώπου που είχε δει στο όραμά του πάνω στη στέγη. Είχε ήδη διαμορφώσει το πρόσωπο του Αρχαγγέλου, τις φτερούγες του και τη φλεγόμενη λεπίδα του και με τον λίγο πηλό που του έμεινε, σχεδίασε το υπόλοιπο σώμα του Αρχαγγέλου, πολύ άτεχνο μεν από το λαιμό και κάτω, αλλά ολοκληρωμένο. Αν και έχουν περάσει εκατοντάδες χρόνια, η ανάγλυφη εικόνα του Αρχαγγέλου με το σκοτεινόχρωμο χρώμα παραμένει άθικτη, ζωντανή, ανέγγιχτη από το χρόνο, ένα μνημείο που μαρτυρεί το θαύμα του Ταξιάρχη και το μαρτύριο των μοναχών. Η εικόνα λαμβάνει εκατοντάδες δώρα και προσφορές από αφοσιωμένες ψυχές που επιθυμούν να προσφέρουν την ευγνωμοσύνη τους για το θαύμα που έκανε ο Ταξιάρχης και για αυτό που ακόμα περιμένουν από αυτόν.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Ντίπι

Χωριά ΔΥΤΙΚΑ της Μυτιλήνης από τον επαρχιακο δρόμο μυτιλήνης Αλυφαντά - Πυργί - Κέδρο Σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Μυτιλήνη βρίσκονται οι μικροί οικισμοί, Αλυφαντά, Πυργί και Κέδρο με τα καφενεία και τις ταβέρνες δίπλα στο κύμα σε ένα ήσυχο περιβάλλον. Στα Αλυφαντά βρίσκεται το σπήλαιο Μαγαράς, το μεγαλύτερο σπήλαιο της Λέσβου, μήκους 120 μέτρων, το οποίο χρονολογείται από τους Ρωμαϊκους και Βυζαντινούς χρόνους και παρουσιάζει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Λάμπου Μύλοι - Κεραμειά Ίππειος - Συκούντα - Ντίπι Κάτω Τρίτος - Πηγαδάκια Μυχός Οι Λάμπου Μύλοι είναι ένας μικρός οικισμός, χτισμένος σε μια κατάφυτη τοποθεσία με καταπληκτική θέα προς τον κόλπο της Γέρας. Η ονομασία του οφείλεται στους τέσσερις υδρόμυλους και το υδροκίνητο ελαιοτριβείο που λειτουργούσαν στην περιοχή. Εδώ σώζεται μεγάλο κομμάτι από το ρωμαϊκό υδραγωγείο που είχε χτιστεί για να υδρεύεται η πόλη της Μυτιλήνης. Σε πολύ κοντινή απόσταση από τους Λάμπους Μύλους βρίσκονται τα Κεραμειά, ένα από νεόδμητα χωριά της Μυτιλήνης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, στη γιορτή του οποίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι με ιππικούς αγώνες. Στο χωριό Ίππειος, στην πε-

▶▶▶▶

- καλλονής

εδώ, ο ποταμός ευεργέτουλας, ο ποταμός «που ευεργετεί», πηγάζει από τις πλαγιές του ολύμπου και χύνεται στον κόλπο της γέρας, σχηματίζοντας τοπία μοναδικής φυσικής ομορφιάς από ελαιώνες, καρυδιές, πλατάνια, πεύκα και φρουτόδεντρα

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Πηγαδάκια

ριοχή «Μυλέλια» λειτουργεί ένας αναπαλαιωμένος νερόμυλος 250 ετών που παράγει πολλά τοπικά προϊόντα, όπως χειροποίητα ζυμαρικά. Στη Συκούντα ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκκλησία της Παναγίας χτισμένη το 1870. Σε κοντινή απόσταση από τη Συκούντα θα συναντήσετε το Ντίπι, ένα γραφικό ψαροχώρι με όμορφα καφενεία. Η περιοχή του Ντιπίου αποτελεί έναν σπουδαίο υγροβιότοπο του νησιού πλούσιο σε χλωρίδα όπου φιλοξενούνται ένας μεγάλος αριθμός ερπετών και αμφιβίων και σημαντικά είδη πουλιών όπως νυχτοκόρακες, νεροκοτσέλες, ψευτάηδονα, μαυροπετρίτες, αλκυόνες, μαυροκέφαλοι γλάροι κ.α., ενώ εδώ φωλιάζει η σπάνια ενυδρίδα. Ο Μυχός είναι ένα

μικρό χωριό, κρυμμένο μέσα στους ελαιώνες, που στο παρελθόν ήταν ένα αμιγώς τουρκικό χωριό. Επισκεφτείτε το σπήλαιο Άγιος Ιωάννης ή Φούσα με τους όμορφους σχηματισμούς στο θόλο του και περπατήστε μέχρι το ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη, απ’ όπου η θέα προς τον κόλπο της Γέρας είναι μαγευτική. Δίπλα στον Μυχό, βρίσκονται το Κάτω Τρίτος και τα Πηγαδάκια. Επισκεφτείτε την βυζαντινή εκκλησία των Ταξιαρχών, χτισμένη τον 15ο αιώνα. Στα Πηγαδάκια, μια παραθεριστική τοποθεσία, θα βρείτε πολλές ψαροταβέρνες με φρέσκο ψάρι. Το καλοκαίρι διοργανώνεται εδώ η Γιορτή της Παπαλίνας (παστή σαρδέλα).

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Άγιοι Ανάργυροι

Ασώματος ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ

Ασώματος (21χλμ. από τη Μυτιλήνη) με πολλές τοπικές παραδόσεις και θρύλους καταγεγραμμένους στην ιστορία του, είναι ένα από τα όμορφα ορεινά χωριά της Λέσβου, και έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Οι κάτοικοι του χωριού συνεχίζουνε την παράδοση στην τέχνη της ξυλογλυπτικής και της καλαθοπλεκτικής. Περπατήστε στα γραφικά καλντερίμια του χωριού με τα περιποιημένα σπίτια και τις όμορφες μαρμάρινες βρύσες με φόντο το βουνό του Ολύμπου μέσα σε γαλήνιο περιβάλλον. Θα βρείτε εργαστήρια ξυλογλυπτικής και δύο όμορφα καφενεία. Σε πολύ κοντινή απόσταση από τον Ασώματο (8χλμ.), θα συναντήσετε την πανέμορφη περιοχή των Αγίων Αναργύρων με το ομώνυμο εκκλησάκι, χτισμένο το 1881. Πρόκειται για μια κατάφυτη κοιλάδα μέσα σε ένα ήσυχο περιβάλλον με τρεχούμενα νερά, πλατάνια, κερασιές, πεύκα και πολλά περιβόλια. Στην περιοχή λειτουργεί καφενείο. Ακολουθείστε τα πεζοπορικά μονοπάτια που συνδέουν τον Ασώματο με τους Άγιους Αναργύρους και την Αγιάσο.

Αξίζει να δείτε ••Το Προσκοπικό Περιβαλλοντικό Κέντρο που στεγάζεται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο του Ασωμάτου και σκοπός του είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των παιδιών για την προστασία του περιβάλλοντος ••Την εκκλησία του Ταξιάρχη, χτισμένη το 1796, με το μικρό Εκκλησιαστικό Μουσείο στον περίβολο της Δραστηριότητες ••Πεζοπορία Πολιτιστικά ••Το πανηγύρι των Αγίων Αναργύρων στην ομώνυμη περιοχή, τον Ιούνιο

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αγιάσος, Καρήνη Άγιος Δημήτρης Αγιάσος

Αγιάσος (27χλμ. από τη Μυτιλήνη) έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στις ανατολικές πλαγιές του Ολύμπου και περιτριγυρισμένη από απέραντα δάση με πεύκα, καστανιές, ελιές και κερασιές, καθώς και με καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Διακρίνεται για την σημαντική πολιτιστική της κληρονομιά και έχει μια μεγάλη παράδοση στη μουσική, στον χορό, το θέατρο, καθώς και την αγγειοπλαστική και ξυλογλυπτική. Η Αγιάσος είναι γνωστή για το Καρναβάλι της το οποίο προσελκύει πλήθος επισκεπτών. Το σήμα κατατεθέν της Αγιάσου είναι η επιβλητική εκκλησία της Παναγίας, γνωστής ως «Παναγιά της Αγιάσου», που είναι διάσημη για την μοναδική εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, που λέγεται ότι είναι θαυματουργή. Κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι προς τιμή της Παναγίας που γίνεται πόλος έλξης για εκατοντάδες επισκέπτες, οι περισσότεροι από τους οποίους φτάνουν στην Αγιάσο με τα πόδια, ως τάμα. Περπατώντας στα ανηφορικά καλντερίμια της Αγιάσου, θα θαυμάστε τα μοναδικής αρχιτεκτονικής κτίσματα και τα παλιά καφενεία που κάποτε έσφυζαν από τα γλέντια. Κάντε μία στάση στον πανέμορφο «Κήπο της Παναγίας» με τον πελώριο πλάτανο 600 ετών. Στην κεντρική πλατεία της αγοράς θα

Αξίζει να δείτε ••Την εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, ένας από τα σπουδαιότερα θρησκευτικά προσκυνήματα στη Λέσβο. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο της Αγιάσου και το Εκκλησιαστικό Μουσείο. ••Το Αναγνωστήριο της Αγιάσου, το πολιτιστικό κέντρο του οικισμού ••Την Καφεντερεία, ένα από τα παλαιότερα καφενεία στο νησί, το οποίο είναι διατηρητέο μνημείο. Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της αγοράς ••Τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου στον μαγευτικό λόφο, «Καστέλι» πάνω από τον οικισμό. Η θέα από το Καστέλι είναι καταπληκτική

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ Παναγία της Αγιάσου

Παναγία της Αγιάσου

Περιοχή Αγίου Δημητρίου

Καφενείο «Καφενταρία»

βρείτε πολλά παραδοσιακά καταστήματα, όπου μπορείτε να προμηθευτείτε τοπικά, χειροποίητα είδη, κεντήματα και μια μεγάλη ποικιλία από τοπικά προϊόντα. Εξερευνήστε τα κατάφυτα περίχωρα της Αγιάσου που αποτελούν προστατευμένες φυσικές περιοχές, ιδανικοί προορισμοί για τους λάτρεις της φύσης και τους μανιταρόφιλους. Η πεζοπορία στον Καστανιώνα Αγιάσου θα σας μείνει αξέχαστη. Σε απόσταση 9χλμ. από την Αγιάσο, βρίσκεται η Καρήνη, μια γραφική περιοχή με νεροπηγές και μεγάλα πλατάνια, σ΄ ένα από τα καφενεία της οποίας σώζονται τοιχογραφίες του Θεόφιλου, ενώ μπορείτε να δείτε και την κουφάλα του γέρο-πλάτανου, μέσα στην οποία έζησε ένα διάστημα ο λαϊκός ζωγράφος. Πολύ κοντά στη Αγιάσο θα συναντήσετε την όμορφη περιοχή του Αγίου Δημητρίου με το ομώνυμο εκκλησάκι, όπου λειτουργούν δύο γραφικά καφενεία

Δραστηριότητες ••Πεζοπορία ••Πεζοπορία βουνού ••Ποδηλασία βουνού Πολιτιστικά ••Το μεγάλο πανηγύρι της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο ••Η γιορτή Κάστανου στις Νοεμβρίου ••Το Καρναβάλι της Αγιάσου τον Μάρτιο

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Η περιοχή της Γέρας ευριακή, πέραμα, παλαιόκηπος, πλακάδος, παπάδος, μεσαγρός, σκόπελος

κόλπος της Γέρας αποτελεί μία από τις όμορφες περιοχές στη Λέσβο που ξεχωρίζει για τα παρθένα, φυσικά τοπία ανεπιτήδευτης ομορφιάς, όπου κυριαρχούν τα ελαιόδεντρα, οι γόνιμες πεδιάδες και οι πλούσιοι υγροβιότοποι. Κατά την περιήγηση σας στην περιοχή, θα ανακαλύψετε πολλούς κρυμμένους φυσικούς θησαυρούς, γαλήνιες τοποθεσίες και παραδοσιακούς οικισμούς που διατηρούν την αυθεντικότητα τους. Ο παραθαλάσσιος οικισμός της Ευριακής, είναι ιδιαίτερα τουριστικά ανεπτυγμένος και προσφέρει στους επισκέπτες πολύ καλή νυχτερινή ζωή. Θα βρείτε πολλά εστιατόρια, παραλιακές ψαρο-

Αξίζει να δείτε ••Τον εντυπωσιακό ανεμόμυλο στο Πέραμα, μνημείο της μοντέρνας ιστορίας ••Το Μουσείο-Ελαιοτριβείο Βρανά στον Παπάδο, ένα βιομηχανικό κτήριο μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας ••Την εκκλησία του Ταξιάρχη στον Παπάδο, χτισμένη το 1911 ••Την εκκλησία του Αγίου Ερμόλαου στον Παπάδο, χτισμένη το 1911 ••Τις κατακόμβες της Αγίας Μαγδαληνής στον Σκόπελο ••Τα ερείπια τζαμιού και μια οθωμανική βρύση 200 ετών στον Μεσαγρό ••Το χαμάμ στο Μεσαγρό που λειτουργεί από το 1898 έως σήμερα

Άγιος Θεράποντας στα Πηγαδάκια

Δραστηριότητες ••Κολύμπι: στην πολύ καλά οργανωμένη παραλία της Ευριακής, ιδανική για οικογένειες. Στην εκπληκτική παραλία, Τάρτι, που έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία. Στην απομονωμένη παραλία, Φαρά, και στις ήσυχες παραλίες, Τσίλια, Τσάφι και Λιγονάρι

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Τάρτι

ταβέρνες και café-bars. Η παραλία της Ευριακής προσφέρεται για wind-surfing. Το Πέραμα είναι το βιομηχανικό λιμάνι της περιοχής. Θα εντυπωσιαστείτε από τα σπουδαία βιομηχανικά κτήρια, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει το βυρσοδεψείο, το οποίο μαρτυρά την οικονομική άνθηση της περιοχής. Το σήμα κατατεθέν του Περάματος είναι ο αριστοτεχνικός ανεμόμυλος που χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα. Επισκεφτείτε τις όμορφες τοποθεσίες Πυργί, Μάρμαρο και Αύλωνας, όπου θα βρείτε ταβέρνες με εξαιρετικό φαγητό. Από το Πέραμα με καραβάκι μπορείτε να περάσετε στην απέναντι πλευρά του κόλπου, στην Κουντουρουδιά. Περπατήστε στα γραφικά καλντερίμια του Παλαιόκηπου και του Πλακάδου (το μικρότερο χωριό της περιοχής). Ο Παλαιόκηπος είναι η γενέτειρα του ξακουστού πειρατή Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. Ο Παπάδος υπήρξε το οικονομικό κέντρο της Γέρας και ξεχωρίζει για τα σπουδαία αρχοντικά του. Εδώ βρίσκεται το ιστορικό Μουσείο - Ελαιοτριβείο Βρανά το οποίο χτίστηκε το 1887 και ανήκε στον Νικόλαο Βρανά, παππού του Νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη.

Κάντε μια στάση στην γραφική πλατεία του Μεσαγρού, όπου θα βρείτε τα ερείπια ενός τζαμιού. Ο Σκόπελος είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο χωριό της Γέρας και διακρίνεται για τα καλαίσθητα καλντερίμια του και την γραφική πλατεία με τον πανύψηλο, αιωνόβιο πλάτανο. Επισκεφτείτε τις επιβλητικές κατακόμβες της Αγίας Μαγδαληνής. Πάνω από τον Σκόπελο, βρίσκεται η μαγευτική περιοχή του οροπεδίου του Καριώνα, ιδανική για εκπληκτικές πεζοπορικές διαδρομές.

Ανεμόμυλος Περάματος

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Arisvi

ntissa Batousa

Tzithra

Pterounta

Revma Chidira

Agios Georgios

Messa

Skala Kallonis

Komi

Parakoila

Pigi

Kalloni gulf Axladeri

Pessa Apothika

Tavari

Milelia

Agioi Anargiroi Asomatos Kato Tritos Agiasos Panagia Agiasou Mixou Pigadadia

Basilika

Makara

Nifida Polichnitos

Polichnitou Ampeliko Vrissa

Palaiopirgos

Mytilini

OLYMPOS

Skopelos

Vatera Drota

Neoxori

Mesounda Megaloxori

Melinta

Tax

Evriaki

Lout

Plagia

Plakados

Skala Loutro Perama

Vrana Museum Papados

Marmaro Pirgoi

Karionas

Palaioxori

Kato Xorio Panagia Krifti Melinta Panagia Krifti Plomari

Drota

Alifanta

Theofilos Museum Tériade Muse

Palaiokipos

Collection of natural history Akrasi

Gera gulf

Evriaki

Mesagros

Vatera

Agios Fokas

Therma

Sykounta

Lisvoriou

M. Damandriou

Panagioud

Moria

Ippeios

Karini

Lisvori Skala Polichnitou

Afalonas

Lampou Myloi keramia

Mesotopos Podotoixos

Niselia

Pamfila

Agra

Tavari Podaras

Kanoni Pirgoi Thermis

Thermi

Agios Pafail

Vronti

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Mistegna

Skala Kallonis

Vathilimnos

ariou

Skala Mistegnon

Kerami

Trigonas

Museum Ouzo Agios Isidoros

Tarti Tarti

Mersinia

Agios Isidoros

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

ξερευνώντας το νότιο κομμάτι του νησιού μέσα από εναλλασσόμενα τοπία έντονης βλάστησης που χαρακτηρίζονται από ελαιώνες, μικρά δάση με πεύκα και βελανιδιές και εύφορες πεδιάδες, θα ανακαλύψετε τους πλούσιους σε χλωρίδα και πανίδα υδροβιότοπους των Βατερών και του Πολιχνίτου που σχηματίζονται στις εκβολές των ποταμών Αλμυροπόταμου και Βούρκου, τους καταρράκτες Πέσσας σε μια πανέμορφη τοποθεσία κοντά στα Βασιλικά, και τις θερμές πηγές του Λισβορίου και του Πολιχνίτου. Κολυμπήστε στην παραλία των Βατερών – τη μεγαλύτερη παραλία στο νησί και μία από τις δημοφιλέστερες– και επισκεφτείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βρίσας που περιλαμβάνει εντυπωσιακά απολιθώματα από την ευρύτερη περιοχή της Βρίσας. Στο νοτιότερο άκρο της Λέσβου βρίσκεται το Πλωμάρι, η γενέτειρα του ούζου και ένας από τους διασημότερους τουριστικούς προορισμούς στο νησί. Τα ορεινά χωριά τριγύρω από το Πλωμάρι, σκαρφαλωμένα στις νότιες πλαγιές του Ολύμπου, προσφέρονται για καταπληκτικές πεζοπορίες μέσα από κατάφυτα και επιβλητικά τοπία που θα σας γοητεύσουν.

Παραλία Βατερών

Agios

Milies

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Πλωμάρι Μελίντα ΔΡΟΤΑ

μοναδική αρχιτεκτονική των σπιτιών του Πλωμαρίου (42χλμ από τη Μυτιλήνη)– με τζαμαρίες που προεξέχουν από τον πρώτο ή τον δεύτερο όροφο και ξύλινα πορτοπαράθυρα βαμμένα σε διάφορους χρωματισμούς–, τα εντυπωσιακά βιομηχανικά κτήρια, τα παλιά καφενεία και η μυρωδιά του γλυκάνισου που έρχεται μέσα από τις παλιές ποτοποιίες, θα σας ταξιδέψουν σε μια άλλη εποχή, τότε που το Πλωμάρι ήταν το δεύτερο σημαντικό βιομηχανικό και εμπορικό λιμάνι μετά τη Μυτιλήνη. Η παραγωγή ούζου και ελαιοσάπουνων και η εξαγωγή τους προς τις αγορές της Μικρά Ασίας, της Μαύρης Θάλασσας και της Μασσαλίας ήταν η κύρια δραστηριότητα των κατοίκων, και οι ταρσανάδες (ναυπηγεία) του Πλωμαρίου ήταν ξακουστά. Σήμερα το Πλωμάρι είναι ένας από τους προσφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στη Λέσβο, προσφέροντας στους επισκέπτες μοναδικές εναλλαγές βουνού και θάλασσας. Περπατήστε στις πλακόστρωτες γειτονιές του οικισμού και κάντε μια στάση στην γραφική «Πλατεία του Πλάτανου», όπου κάτω από την σκιά του μεγάλου, αιωνόβιου δέντρου

info Στο ισόγειο του Δημαρχείου λειτουργεί τουριστικό γραφείο πληροφοριών.

500 px özgür Bilgin

Αξίζει να δείτε ••Το Μουσείο Σαπωνοποιίας Πλωμαρίου (το πρώην σαπωνοποιείο Πούλια) το οποίο σήμερα στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο του Πλωμαρίου, το «Πολύκεντρο» ••Το Μουσείο Ούζου με την επωνυμία «Ο κόσμος του Ούζου» στις εγκαταστάσεις της ποτοποιίας Ισιδώρου Αρβανίτη ••Το Μουσείο Ούζου στις εγκαταστάσεις της ποτοποιίας Βαρβαγιάννη ••Το σπουδαίο κτήριο που στεγάζει τη Λέσχη Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος», πολιτιστικό μορφωτικό σωματείο. Στο ισόγειο του κτηρίου λειτουργεί ένα από τα παλαιότερα καφενεία στη Λέσβο ••Το μνημειακό καφενείο, «Αθανασιάδειο», νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, το οποίο έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο ••Την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, χτισμένη το 1847. Στον προαύλιο χώρο βρίσκεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο Πλωμαρίου

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Παραλία Άγιος Ισίδωρος

που στέκεται εκεί από το 1813, θα βρείτε αρκετά καφενεία, από τα ομορφότερα στο νησί. Συχνά στήνονται παραδοσιακά γλέντια, καθώς οι κάτοικοι διατηρούν με μεράκι τη μεγάλη μουσική παράδοση του τόπου. Λίγα χιλιόμετρα πριν μπείτε στο Πλωμάρι, θα συναντήσετε τον Άγιο Ισίδωρο, έναν από τα διασημότερα τουριστικά θέρετρα στο νησί. Η παραλία του Άγιου Ισίδωρου είναι μία από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες παραλίες της Λέσβου. Έχει ψηφιστεί ως η 7η καλύτερη παραλία στην Ελλάδα και έχει επανειλημμένα βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία. Δυτικά του Πλωμαρίου (σε απόσταση 4χλμ) βρίσκεται η Μελίντα, μια μαγευτική και αγέρωχος ένας πελώριος ασβεστολιθικός βράχος, ύψους 10μ, που αποκαλείται «Το μάρμαρο Γουτζίλ». Πολύ κοντά στη Μελίντα, σε μια σχεδόν κρυμμένη τοποθεσία, θα βρείτε το ξωκλήσι της Παναγιά Κρυφτής λαξευμένο στην σπηλιά ενός

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ Παραλία Μελίντας

βράχου. Η Παναγιά Κρυφτή έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Τα απότομα και επιβλητικά βράχια και τα καυτά ιαματικά νερά που αναβλύζουν στη νοτιοδυτική πλευρά συνθέτουν ένα τοπίο που θα σας προκαλέσει δέος. Μπορείτε να προσεγγίσετε την Παναγιά Κρυφτή με θαλάσσιο σκάφος ή με αυτοκίνητο μέχρι ένα συγκεκριμένο σημείο και έπειτα ακολουθείτε ένα μονοπάτι. Κατευθυνόμενοι δυτικά, θα συναντήσετε τον πανέμορφο παραθαλάσσιο οικισμό της Δρότας, ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούν γαλήνη και απομόνωση. Μην παραλείψετε να εξερευνήσετε τα ορεινά χωριά τριγύρω από το Πλωμάρι, τα αποκαλούμενα «Πλωμαριτοχώρια» που ξεχωρίζουν για τη φυσική και αρχιτεκτονική ομορφιά τους. Το Πλωμάρι συνορεύει βόρεια με την Αγιάσο, δυτικά με τον Πολιχνίτο και ανατολικά με τη Γέρα.

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Παναγιά η Κρυφτή

Αξίζει να δείτε

Τα ορεινά χωριά του Πλωμαρίου:

••Την εκκλησία της Μαρίας Μαγδαληνής

τα «Πλωμαριτοχώρια»

••Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, στο ψηλότερο σημείο του οικισμού. Η πανοραμική θέα θα σας συνεπάρει ••Το γεφύρι του ποταμού Συδούντα, πολύ κοντά στην «Πλατεία του Πλάτανου» ••Το σπήλαιο «Άνυδρος» και το σπήλαιο του Άγιου Ισίδωρου (μπορείτε να ρωτήστε για πληροφορίες στο τουριστικό γραφείο του Πλωμαρίου) ••Το ξωκλήσι της Παναγιάς Κρυφτής ••Τη μεγάλη βρύση στην Πλαγιά, μία από τις μεγαλύτερες βρύσες του νησιού. ••Το παλιό ελαιοτριβείο στο Παλαιοχώρι που λειτουργεί σήμερα ως πολιτιστικό χώρος

••Παλαιοχώρι - Μεγαλοχώρι - Νεοχώρι

(Μπορός) - Ακράσι - Αμπελικό - Πλαγιά Τρύγονας ••Κουρνέλα - Ραχίδι - Κάτω Χωριό - Λεύρα - Βαλανιά - Μεσούνα - Μηλιές - Κολυμβατέρα (μικροί εγκαταλελειμμένοι οικισμοί)

καρφαλωμένα στις νότιες πλαγιές του Ολύμπου και περιτριγυρισμένα από ατέλειωτες εκτάσεις με ελαιώνες, πευκώνες και θαμνότοπους, ξεπροβάλλουν τα «Πλωμαριτοχώρια», που θα σας γοητεύσουν με τον αυθεντικό χαρακτήρα τους. Η περιπλάνηση στους ορεινούς αυτούς οικισμούς είναι μια μοναδική εμπειρία, μέσα από τοπία έντονης βλάστησης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εγκαταλελειμμένοι οικισμοί, αυτά τα μικρά χωριά-φαντάσματα, η επιβλητική ησυχία των οποίων θα

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Παλαιοχώρι

σας μαγέψει. Υπάρχει ένα πυκνό δίκτυο πεζοπορικών μονοπατιών, τα περισσότερα από τα οποία είναι σηματοδοτημένα

Αξίζει να δείτε

Εδώ θα βρείτε το βιολογικό «Αγρόκτημα Τούμπα», στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, ανάμεσα στα χωριά Καριώνας και Μηλιές. Στο Αγρόκτημα Τούμπα λειτουργεί ξενώνας, καφενείο, ενώ οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να κάνουνε ιππασία, ποδηλασία βουνού και πεζοπορίες. Η Πλαγιά και ο Τρυγόνας είναι μικροί όμορφοι οικισμοί σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους, 4χλ από το Πλωμάρι.

••Την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Μεγαλοχώρι με το ξυλόγλυπτο τέμπλο, που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο

Το Παλαιοχώρι βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τη Μελίντα και είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά της περιοχής με μεγάλη μουσική και χορευτική παράδοση. Τα σπίτια του οικισμού είναι κολλημένα μεταξύ τους, θυμίζοντας τείχη οχυρού. Στην πλατεία του χωριού θα βρείτε καφενεία που φημίζονται για τις ουζοποσίες τους μέχρι τα ξημερώματα. Επισκεφτείτε το εξωκλήσι του Αγίου Νικόλαουμε πανοραμική θέα προς το Παλαιοχώρι. Το Μεγαλοχώρι, το παλιό Πλωμάρι, είναι το

info Απευθυνθείτε στο τουριστικό γραφείο του Πλωμαρίου για πληροφορίες για τις διαθέσιμες δραστηριότητες

••Την εκκλησία της Παναγίας της Ευαγγελίστριας στο Παλαιοχώρι, χτισμένη το 1864

••Τη φάρμα με τα ελάφια στο Ακράσι ••Το Μουσείο Ρητίνης στο Αμπελικό

ψηλότερο χωριό στη Λέσβο, περιτριγυρισμένο από πανέμορφα, κατάφυτα τοπία και πολλές πηγές. Περπατώντας στα καλντερίμια του χωριού θα συναντήσετε δέκα φυσικές βρύσες. Κάντε μία στάση στην όμορφη, πλακόστρωτη πλατεία του χωριού με τα παλιά καφενεία και απολαύσετε την εξαιρετική θέα. ΤοΜεγαλοχώρι είναι γενέτειρα του Έλληνα Διαφωτιστή και μέλους της Φιλικής Εταιρείας, Βενιαμίν του Λέσβιου, το μνημείο του οποίου βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.

Σε πολύ κοντινή απόσταση από το Νεοχώρι, θα συναντήσετε το Ακράσι το οποίο φημίζεται για την παραγωγή κρασιού. Στην τοποθεσία Άγιοι Απόστολοι σώζεται μισογκρεμισμένο ένα παλιό πέτρινο πατητήρι κρασιού. Στην όμορφη πλατεία του χωριού με τα πλατάνια, η θέα προς το βουνό Πρίονας τον αποκαλούμενο «μαρμαρωμένο βιγλάτορα» θα σας καταπλήξει. Το Αμπελικό είναι το βορειότερο από τα «Πλωμαριτοχώρια» και το αρχαιότερο χωριό της ευρύτερης περιοχής. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ένας πύργος ύψους 16μ που χρονολογείται από την εποχή των Γατελούζων και χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο για να ειδοποιούνται οι κάτοικοι του χωριού σε περίπτωση πειρατικών διαδρομών. Επισκεφτείτε το Μουσείο Ρητίνης και ακολουθείστε τα μονοπάτια της ρητίνης, μια καταπληκτική βόλτα από το μουσείο ως το Πάρκο Ρητίνης. Ανακαλύψτε οδικώς ή μέσα από πανέμορφες πεζοπορικές διαδρομές τους εγκαταλελειμμένους οικισμούς της περιοχής, καθένας από τους οποίους έχει να σας προσφέρει εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς και γαλήνης μέσα από τα ερείπια των σπιτιών και των παλιών ελαιοτριβείων. Στον οικισμό Μηλιές λειτουργεί ένα μικρό καφενείο.

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Το Νεοχώρι (ή Μπορός) βρίσκεται χτισμένο σε μια κατάφυτη από ελιές πλαγιά και περιτριγυρισμένο από πολλά περιβόλια. Η ονομασία Μπορός προέρχεται από τα πολλά νερά που υπάρχουν στην περιοχή. Οι έντονες χρωματικές εναλλαγές των σπιτιών σε συνδυασμό με το καταπράσινο περιβάλλον συνθέτουν ένα τοπίο που θα σας γοητεύσει.

Πάρκο Ρητίνης

Δραστηριότητες ••Κολύμπι: στην πλήρως οργανωμένη παραλία του Άγιου Ισίδωρου με το ψιλό, λευκό βότσαλο και τα κρυστάλλινα νερά, ιδανική για οικογένειες. Διαθέσιμα θαλάσσια σπορ και καταδύσεις. Στην όμορφη παραλία της Αγίας Βαρβάρας, ιδανική για καταδύσεις. Στους μικρούς κόλπους «Πλακάκια» και «Έσω Πάππας», προσβάσιμοι μόνο με θαλάσσιο σκάφος. Στην αμμώδη παραλία «Αμμουδέλι», σε πολύ κοντινή απόσταση από το κέντρο του Πλωμαρίου. Στην μαγευτική, βοτσαλωτή παραλία της Μελίντας, στο μικρό κόλπο της Παναγιάς Κρυφτής και στην ειδυλλιακή παραλία της Δρότας ••Θαλάσσιες εκδρομές από το λιμάνι του Πλωμαρίου ••Ιστιοπλοΐα ••Πεζοπορία ••Πεζοπορία βουνού ••Ποδηλασία βουνού ••Ιππασία ••Παρατήρηση πουλιών

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Βρίσα Βατερά Σταυρός

Βρίσα

Αξίζει να δείτε ••Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βρίσας περιλαμβάνει παλαιοντολογικά ευρήματα μεγάλης επιστημονικής αξίας ••Την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής στη Βρίσα, χτισμένη το 1803 ••Το Δημοτικό Σχολείο Βρίσας που στεγάζεται σε ένα επιβλητικό κτήριο, σε ένα ύψωμα με καταπληκτική θέα προς τον οικισμό ••Ο «Παλαιόπυργος» της Βρίσας, ο παλαιότερος πύργος στη Λέσβο που χρονολογείται από την εποχή των Γατελούζων. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πύργος συγκοινωνούσε με υπόγεια σήραγγα με τα Βατερά και τον Άγιο Φωκά ••Το «Αχιλλειοπήγαδο», το πηγάδι που έφτιαξες ο ομηρικός ήρωας για να ποτίζει τα άλογα του. Βρίσκεται στο δρόμο προς τον Ακρωτήριο του Άγιου Φωκά

Βρίσα (8χλμ. από τον Πολιχνίτο) έχει χαρακτηριστεί ως ένα «παγκόσμιο γεωλογικό φαινόμενο», έπειτα από το καλοκαίρι του 2107 που σχεδόν ισοπεδώθηκε, για δεύτερη φορά στην ιστορία της, από τον ισχυρό σεισμό που δόνησε τη Λέσβο, πανομοιότυπο με εκείνον του 1845. Σήμερα οι κάτοικοι προσπαθούν να ξαναβρούν τους καθημερινούς τους ρυθμούς. Είναι από τα πιο όμορφα παλιά χωριά της Λέσβου και από το 2002 έχει ανακηρυχθεί διατηρητέος οικισμός. Επισκεφτείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βρίσας που στεγάζεται στο εντυπωσιακό κτήριο του πρώην Παρθεναγωγείου, και είναι ένα από τα πιο αξιόλογα παλαιοντολογικά μουσεία στην Ευρώπη. Νότια της Βρίσας, θα συναντήσετε τα Βατερά (55χμ από τη Μυτιλήνη), έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στη Λέσβο. Η παραλία των Βατερών –μήκους 8χλμ.– είναι η μεγαλύτερη και πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού και αποτελεί πόλο έλξης για οικογένειες και νεαρό κόσμο. Έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία. Τα Βατερά διαθέτουν πολύ καλές τουριστικές υποδομές και φημίζονται για τη νυχτερινή τους ζωή. Ο υγροβιότοπος των Βατε-

ρών φιλοξενεί ένα μεγάλο αριθμό σπάνιων ειδών πουλιών και περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα χλωρίδα με ασυνήθιστα είδη λουλουδιών.

Ο Σταυρός είναι ένα μικρό και ήσυχο χωριό, χτισμένο στο μέσω μιας κατάφυτης και εύφορης πεδιάδας, με πανέμορφα περίχωρα, ιδανικά για πεζοπορία. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τρεις εκκλησίες του χωριού: της Αγίας Παρασκευής, του Άγιου Βαρθολομαίου και του Άγιου Θεράποντα.

Βατερά

Δραστηριότητες ••Κολύμπι στην αμμώδη, πλήρως οργανωμένη παραλία των Βατερών και στην Απεργούσα, απομονωμένη παραλία που βρίσκεται νότια του Σταυρού ••Θαλάσσια σπορ ••Ψάρεμα ••Καταδύσεις ••Θαλάσσιες εκδρομές ••Παρατήρηση πουλιών στον υγροβιότοπο των Βατερών ••Πεζοπορία

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Σε πολύ κοντινή απόσταση από τα Βατερά, βρίσκεται το Ακρωτήριο του Αγίου Φωκά, με το ομώνυμο εκκλησάκι χτισμένο στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο. Είναι μία από τις πιο ειδυλλιακές τοποθεσίες στο νησί, η γαλήνη της οποίας δε θα σας αφήσει ασυγκίνητο. Το ηλιοβασίλεμα από αυτό το σημείο θα σας συναρπάσει. Πεζοπορήστε από τον Άγιο Φωκά στον παραθαλάσσιο οικισμό της Δρότας, μία από τις πιο όμορφες πεζοπορικές διαδρομές στο νησί.

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Πολιχνίτος Σκάλα Πολιχνίτου Νυφίδα

Πολιχνίτος

gezekalin.com

O Δραστηριότητες ••Κολύμπι στις καλά οργανωμένες παραλίες της Σκάλας Πολιχνίτου και της Νυφίδας, με τα ρηχά και ζεστά νερά, ιδανικές για οικογένειες ••Ιαματικά μπάνια στις θερμές πηγές Πολιχνίτου ••Παρατήρηση πουλιών στον υγροβιότοπο Πολιχνίτου Πολιτιστικά ••Το πανηγύρι του Άγιου Ιωάννη Κλήδονα στον Πολιχνίτο, στις 23 Ιουνίου ••Η γιορτή της Τράτας στην Σκάλα Πολιχνίτου, τον Αύγουστο

Πολιχνίτος (45χλμ από τη Μυτιλήνη) είναι ένας οικισμός μοναδικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομα του σημαίνει την ένωση πολλών μικρών χωριών («πολλά ίχνη»). Ο Πολιχνίτος είναι πασίγνωστος για τις θερμοπηγές του που είναι σε χρήση από την εποχή της τουρκοκρατίας και συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο θερμές πηγές της Ευρώπης. Περπατώντας στους πλακόστρωτους δρόμους του χωριού, θα εντυπωσιαστείτε από τα σπίτια με τα περίτεχνα διακοσμημένα πορτοπαράθυρα, τα επιβλητικά αρχοντικά και τα παλιά βιομηχανικά κτήρια του 19ου αιώνα που μαρτυρούν τη σημαντική οικονομική άνθηση του χωριού. Σημείο κατατεθέν του οικισμού είναι το παλιό δημοτικό ελαιοτριβείο (σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο), αντιπροσωπευτικό δείγμα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της Λέσβου. Στην κορυφή του χαρακτηριστικού του φουγάρου, φιλοξενείται μια φωλιά πελαργών. Πολύ κοντά στον Πολιχνίτο, θα συναντήσετε

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ Νυφίδα

Αξίζει να δείτε

Σκάλα Πολιχνίτου

▶▶▶▶ στις αλυκές πολιχνίτου παράγεται το λευκότερο αλάτι της μεσογείου

την Σκάλα Πολιχνίτου, έναν πολύ όμορφο παραθαλάσσιο οικισμό. Εδώ βρίσκονται οι Αλυκές Πολιχνίτου που σχηματίζουν έναν σημαντικό υγροβιότοπο με μεγάλο φυσικό πλούτο, ένα πολύτιμο καταφύγιο για πολλά σπάνια είδη πουλιών. Η Σκάλα Πολιχνίτου φημίζεται για τις εξαιρετικές ψαροταβέρνες της. Από το γραφικό λιμανάκι της, η θέα προς τον κόλπο της Καλλονής και τα απέναντι βουνά της Άγρας είναι μαγευτική. Σε κοντινή απόσταση από την Σκάλα Πολιχνίτου, θα βρείτε την Νυφίδα, ένα από τα πιο αναπτυγμένα τουριστικά θέρετρα στη Λέσβο. Η αμμώδης παραλία της είναι πολύ δημοφιλής, έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία και είναι ιδανική για οικογένειες. Στην ευρύτερη περιοχή της Νυφίδας βρίσκεται ο αρχαιότερος οικισμός του νησιού.

••Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον Πολιχνίτο, χτισμένη το 1805, με το επιβλητικό της καμπαναριό που θεωρείται ότι είναι το ομορφότερο στη Λέσβο ••Το Πολιτιστικό Κέντρο του Πολιχνίτου, το «Πολύκεντρο» (το παλιό κοινοτικό ελαιοτριβείο) ••Το πρώην τζαμί που στεγάζει το Ταχυδρομείο του οικισμού ••Το Λαογραφικό Μουσείο του Πολιχνίτου ••Τη Μονή Δαμανδρίου, σε ένα κατάφυτο ύψωμα ανατολικά του Πολιχνίτου ••Το αρχοντικό του Καλλιά-Μπέη, διατηρητέο μνημείο, στην Σκάλα Πολιχνίτου ••Την εκκλησία του Άγιου Ιωάννη στην Σκάλα Πολιχνίτου με την εντυπωσιακή της πρόσοψη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μαρμάρινη βρύση στην είσοδο της εκκλησίας, χτισμένη το 1834 ••Τον αρχαιότερο οικισμό της Λέσβου, στην θέση «Χαλακιές» στην περιοχή «Περιβόλα» στη Νυφίδα, ο οποίος χρονολογείται από την εποχή του χαλκού

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Βασιλικά Λισβόρι Βασιλικά

▶▶▶▶

ο γλυκάνισος που καλλιεργείται στο λισβόρι θεωρείται ο καλύτερος στην ευρώπη

Δραστηριότητες ••Κολύμπι στις ήσυχες παραλίες Αλικούδι (κοντά στο Σκαμνιούδι) και Άγιος Παύλος ••Πεζοπορία στο πευκοδάσος της Μεγάλης Λίμνης (αποξηραμένη λίμνη) που καλύπτει μια μεγάλη περιοχή από την Αγιάσo ••Πολιτιστικά ••Η γιορτή γλυκάνισου στο Λισβόρι, συνήθως τέλη Ιουλίου

α Βασιλικά (37χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι το πρώτο χωριό της ευρύτερης περιοχής του Πολιχνίτου που θα συναντήσετε. Κατά τη βυζαντινή περίοδο αποτέλεσε τόπο εξορίας μελών των βασιλικών οικογενειών, ενώ τον 19ο αιώνα γνώρισε σημαντική οικονομική και κοινωνική άνθηση λόγω των μεταλλείων λευκόλιθων. Σε πολύ κοντινή απόσταση από τα Βασιλικά βρίσκεται ο μικρός και ήσυχος παραθαλάσσιος οικισμός του Άγιου Παύλου. Στην περιοχή μεταξύ Βασιλικών και Αχλαδερής θα συναντήσετε τους Καταρράκτες Πέσσας, ένα από τα πιο όμορφα φυσικά τοπία στο νησί. Το Λισβόρι (42χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι γνωστό για τις θερμοπηγές του που λέγεται ότι λειτουργούσαν από τη Ρωμαϊκή εποχή. Αυτή την περίοδο βρίσκονται εκτός λειτουργίας. Το Λισβόρι φημίζεται για την παραγωγή γλυκάνισου, αρωματικό φυτό που αποτελεί το κύριο συστατικό για την παρασκευή του ούζου. Επίσης, εδώ παράγεται το πιο αρωματικό λάδι στο νησί. Περπατήστε στα καλντερίμια του χωριού με τα καλοδιατηρημένα κτίσματα του 19ου αιώνα, και κάντε μια στάση στην γραφική πλατεία όπου θα βρείτε παλιά καταστήματα και καφενεία. Προμηθευτείτε το ξακουστό λισβοριανό ζυμωτό ψωμί

ΝΟΤΙΑ ΛΕΣΒΟΣ Καταρράκτες Πέσσας

▶▶▶▶

Αξίζει να δείτε στους καταρράκτες πέσσας, στην περιοχή των βασιλικών, γυρίστηκαν οι πρώτες γυμνές σκηνές στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου στη βουβή ταινία «δάφνις και χλόη» (1931) του ορέστη λάσκου

από ντόπια σιτηρά και δοκιμάστε τα λισβοριανά ρεβύθια. Επισκεφτείτε την περιοχή «Τέμενος», όπου λέγεται ότι εκεί υπάρχουν τα αρχαιότερα ελαιόδεντρα του νησιού και την αρχαία τοποθεσία «Κουρτήρ». Σε πολύ κοντινή απόσταση από το Λισβόρι, βρίσκεται το Σκαμνιούδι, με το ήσυχο και γραφικό λιμανάκι του.

••Τους καταρράκτες Πέσσας, ύψους 15 μ., που πηγάζουν από τη Μικρή Λίμνη και τις πλαγιές του Ολύμπου και χύνονται στον κόλπο της Καλλονής. Φτάνετε εκεί μέσω ενός μικρού χωματόδρομου, στα δεξιά του δρόμου αφήνοντας την Αχλαδερή με κατεύθυνση τον Πολιχνίτο ••Το Δημοτικό Σχολείο των Βασιλικών που στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακό κτήριο, χτισμένο το 1933 ••Την εκκλησία του Άγιου Ιωάννη στο Λισβόρι ••Τα ερείπια αρχαίων λιμενικών εγκαταστάσεων και διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα στην αρχαία τοποθεσία «Κουρτήρ» ••Τα λιγοστά ερείπια βυζαντινού οχυρού, σε μια όμορφη τοποθεσία ανάμεσα στο Λισβόρι και το Σκαμνιούδι

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ

ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΛΕΣΒΟΣ - ΛΗΜΝΟΣ - ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - ΧΙΟΣ- ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ ΨΑΡΑ - ΣΑΜΟΣ - ΙΚΑΡΙΑ - ΦΟΥΡΝΟΙ - ΘΥΜΑΙΝΑ

Ακολουθήστε τον Αστερισμό των νησιών Βορείου Αιγαίου. Τα δέκα νησιά του Βορείου Αιγαίου ενώνονται από ένα κοινό πάθος, αυτό της ανακάλυψης και της αποκάλυψης. O επισκέπτης θα ακολουθήσει ειδυλλιακά μονοπάτια, θα περιηγηθεί στην ιστορία και στις γεύσεις τους, θα ανακαλύψει την μοναδική αρχιτεκτονική τους, τον πολιτισμό, τις μυθικές παραλίες και το σπάνιο φυσικό τοπίο, που όταν ενωθούν συνθέτουν ένα φαινόμενο εμπειριών.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Eftalou

Faros Eftalou

Mythymnas Art Gallery

Molivos(Mithymna) Molivou

Argenos

Psiriara

Lepetimnos

LEPETIMNOS

Vafios

Petras

Anaxos

Tsixranta

Skaloxori

Pedi

Kalloni

Chidira

Skala M

Kerami

Pterounta

Skala Kallonis Messa

Skala Kallonis

Vathilimnos

Komi Vronti

M. Pithariou

Prasolog

Skala N.Kydonion Nees Kydonies

Arisvi Batousa

Tzithra Revma

Eressos

Pigi

Kalloni gulf

Parakoila Agra

Axladeri

Lampou M keramia

Mesotopos

Pessa Podotoixos

Eressou

Milelia

Sykounta

Lisvoriou

Skala Polichnitou

Tavari

Agioi Anargiroi Asomatos Kato Tritos Agiasos Panagia Agiasou Mixo Pig

Basilika

Tavari Podaras

M. Damandriou Makara

Nifida Polichnitos

Polichnitou Ampeliko

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Vrissa

Palaiopirgos

Agios Fokas

την κεντρική Λέσβο, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η περιοχή γύρω από τον κόλπο της Καλλονής, τον μεγαλύτερο φυσικό κόλπο του νησιού, που αποκαλείται «Η λιμνοθάλασσα του Αριστοτέλη». Εδώ βρίσκονται οι Αλυκές Καλλονής και ο υγροβιότοπος του κόλπου της Καλλονής, ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος υγροβιότοπος του νησιού που παρουσιάζει μεγάλη οικολογική αξία. Κάθε χρόνο αποτελεί τόπο έλξης για εκατοντάδες επιστήμονες και λάτρεις της φύσης από όλον τον κόσμο που φτάνουν στην περιοχή, ακολουθώντας τα βήματα του Αριστοτέλη, για να μελετήσουν και να καταγράψουν την σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Ο κόλπος της

Ippeios

Karini

Lisvori

Apothika

As Ag. Stefanos Tsou Aspropotamos

Agia Paraskevi Museum of Industrial Olive-Oil Production of Lesvos

M. Mirsiniotisas M. Leimonos

Antissa

Xrousos

Ag.Stefanos Aspropotamos

Filia Anemotia

Archaeological Museum Skala Eressou

Mantamados

Mankatsa

M. Perivolis

Perrified forest ural history fied forest

Palios

Napi

Gavathas Ligeri

Lagkada

M.Taxiarchon Ypsilometopo

Arc. Antissa

M. Ipsilou

Kapi

Skoutaros

Gavathas Lapsarna

Pedino

Kleio Geni limani

Stipsi

Kalo Limani

Tsonia

Pelopi

Panagia Petras Petra Petri

Lafionas

Skala Sykamineas Tsonia Sikaminea

OLYMPOS

Palaioki Mesagros

Collection of natural history

Skopelo Akrasi

Vatera Vatera

Drota

Neoxori

Mesounda Megaloxori

Kato Xorio Panagia Krifti Melinta Panagia Krifti Plomari

Drota

Kar

Palaioxori Plagia

Milies

Trigona

Museum Ouzo

Melinta Καλλονής αποτελεί ιδανικό καταφύγιο και τόποAgios Isidoros Agios Isidoros αναπαραγωγής ασυνήθιστων και απειλούμενων ειδών πουλιών και η παρατήρηση τους έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε μια σημαντική δραστηριότητα που προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Σημαντικό αρχαιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν η Αρχαία Πύρρα, καθώς και οι αρχαιολογικές τοποθεσίες γύρω από τη Αγία Παρασκευή, το Ιερό της Κλοπεδής και το Ιερό του Μέσσου. Στα περίχωρα της Καλλονής θα συναντήσετε τη Μονή Λειμώνος, το μεγαλύτερο μοναστήρι στη Λέσβο, και το μοναστήρι της Παναγίας της Μυρσινιώτισσας.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αχλαδερή Αρχαία Πύρρα Eκβολές ποταμού Βούβαρη, Αχλαδερή Ιερός Ναός Αποστόλων & Βερονίκης, Αχλαδερή

την περιοχή της Αχλαδερής, στην ανατολική πλευρά του κόλπου της Καλλονής, σε ένα ύψωμα που αποκαλείται «Καστρί» βρίσκονται τα ερείπια της Αρχαίας Πύρρας, μία από τις πέντε αρχαίες πόλεις-κράτη της Λέσβου η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αρχαιότητα. Το 231π.Χ. καταστράφηκε ολοσχερώς από έναν ισχυρό σεισμό και το μεγαλύτερο τμήμα της καταποντίστηκε στη θάλασσα. Όταν τα νερά είναι ήρεμα ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει κίονες, λιμενικές εγκαταστάσεις και ερείπια σπιτιών της αρχαίας πόλης. Περπατήστε στο πανέμορφο πευκοδάσος της Αχλαδερής, εκεί όπου κατοικεί ο «τουρκοτσοπανάκος», ένα από τα πιο σπάνια είδη πουλιών σε όλη την Ευρώπη.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αγία Παρασκευή Νάπη

Σχολείο Αγίας Παρασκευής

Αγία Παρασκευή (38,5χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι ένας όμορφος οικισμός παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, με πλακόστρωτους δρόμους, εντυπωσιακά αρχοντικά νεοκλασικού ρυθμού, εμπορικά και βιομηχανικά κτήρια που χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου, όπως το εντυπωσιακό, ανακαινισμένο ελαιοτριβείο που στεγάζει το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου. Γύρω από την κεντρική πλατεία του χωριού θα βρείτε πολλά καφενεία, καθώς και καταστήματα όπου μπορείτε να προμηθευτείτε τοπικά γαλακτοκομικά προϊόντα, χειροποίητα ζυμαρικά και γλυκά ταψιού, όπως τον παραδοσιακό μπακλαβά.

Αξίζει να δείτε

Οι κάτοικοι της Αγίας Παρασκευής διατηρούνε ζωντανές τις τοπικές παραδόσεις, διοργανώνοντας κάθε καλοκαίρι, από το 1774, το Πανηγύρι του Ταύρου (ένα πανάρχαιο έθιμο που έχει τις ρίζες του σε έναν τοπικό θρύλο) προς τιμή του Αγίου Χαραλάμπους, προστάτη των γεωργών. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Λέσβου που προσελκύει πλήθος κόσμου, από κάθε μεριά του νησιού.

••Το Αιολικό Ιερό της Κλοπεδής, (4χλμ. βορειοδυτικά της Αγ. Παρασκευής) που βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία με θέα προς τον κόλπο της Καλλονής και τα βουνά της Αρχαίας Πύρρας. Το Ιερό ήταν αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα (Ναπαίος Απόλλωνας). Εδώ βρίσκονται τα μοναδικά σε όλο τον ελλαδικό χώρο ερείπια δύο αρχαϊκών ναών του 8ου και 6ου π. Χ. αιώνα με κιονόκρανα αιολικού ρυθμού

Στα περίχωρα του οικισμού βρίσκονται οι δύο

••Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου, το οποίο στεγάζεται στο παλιό κοινοτικό ελαιοτριβείο. Χτίστηκε το 1910 σύμφωνα με τα πρότυπα βιομηχανικών κτηρίων στο Αϊβαλί και τη Σμύρνη ••Την εκκλησία του Ταξιάρχη, χτισμένη το 1856 ••Το ξωκλήσι - Ασκητήριο της Αγίας Παρασκευής λαξευμένο μέσα στη σπηλιά ενός βράχου, στους πρόποδες του λόφου του Προφήτη-Ηλία, πάνω από τον οικισμό.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αγία Παρασκευή

▶▶▶▶ η περιοχή της

Αξίζει να δείτε

σπουδαιότεροι αρχαιολογικοί χώροι της Λέσβου, το Ιερό της Κλοπεδής και το Ιερό του Μέσσου, που ξεπροβάλλουν μέσα από κατάφυτα τοπία από ελιές και πεύκα.

••Τα ερείπια του παλιού μεσαιωνικού χωριού στην περιοχή «Γέρνα» (2 χλμ. νότια της Αγ. Παρασκευής)

αγίας παρασκευής έχει κηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος

Σε πολύ κοντινή απόσταση από την Αγία Παρασκευή βρίσκεται η Νάπη, ένα όμορφο μικρό χωριό περιτριγυρισμένο από βοσκοτόπια. Επισκεφτείτε την Αρχαιολογική - Λαογραφική Συλλογή της Νάπης που περιλαμβάνει έναν καταπληκτικό πίνακα του Θεόφιλου, ο οποίος έζησε εδώ ένα μικρό χρονικό διάστημα ζωγραφίζοντας σε σπίτια και σε καφενεία.

••Το μεσαιωνικό και τοξωτό «γεφύρι της Κρεμαστής», το μεγαλύτερο γεφύρι που σώζεται στο νησί, το οποίο χρονολογείται από την εποχή των Γατελούζων και γεφυρώνει τον ποταμό Τσικνιά. Βρίσκεται πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Κλοπεδής

••Το Ιερό του Μέσσου (9χλμ. νοτιοανατολικά της Αγ. Παρασκευής, στον ομώνυμο οικισμό Μέσα), το σπουδαιότερο κέντρο παλλεσβιακής λατρείας στην αρχαιότητα και έδρα του «Κοινού των λεσβιακών πόλεων» τον 4ου π.Χ. αιώνα. Το ιερό ήταν αφιερωμένο στη λεσβιακή τριάδα Δία, Ήρα και Διόνυσο

••Τα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού του Αγ. Γεωργίου στην αγροτική τοποθεσία «Χαλινάδος» (6χλμ. νοτιοανατολικά της Αγ. Παρασκευής) ••Του «Δράκου το πήδημα», ένας επιβλητικός γεωμορφολογικός σχηματισμός που δημιουργήθηκε από ηφαιστειακά πετρώματα Πολιτιστικά ••Το πανηγύρι του Ταύρου στην Αγία Παρασκευή και στη Νάπη, συνήθως το τελευταίο σαββατοκύριακο του Ιουνίου Ιερό του Μέσσου Το «γεφύρι της Κρεμαστής»

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Αξίζει να δείτε

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Καλλονή Σκάλα Καλλονής

Κόλπος Καλλονής

▶▶▶▶ οι αλυκές καλλονής

είναι οι δεύτερες μεγαλύτερες στη χώρα με παραγωγή άλατος που ξεπερνάει τους 40.000 τόνους ετησίως

Καλλονή (40χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι χτισμένη μέσα στη μεγαλύτερη και πιο εύφορη πεδιάδα της Λέσβου και αποτελεί το κεντρικό σταυροδρόμι από το οποίο περνούν οι βασικοί οδικοί άξονες του νησιού. Περιλαμβάνει τους μικρούς οικισμούς, Αρίσβη (μία από τις αρχαίες πόλεις της Λέσβου), τα Αργιανά, τα Παπιανά, το Κεράμι και τα Δάφια. Η Καλλονή αποτελεί, μετά τη Μυτιλήνη, το δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο του νησιού, καθώς διαθέτει πληθώρα καταστημάτων και υπηρεσιών που καλύπτουν τις ανάγκες των κατοίκων της περιοχής, αλλά και των πιο απομακρυσμένων οικισμών.

Αξίζει να δείτε ••Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής, ο επίσημος φορέας ενημέρωσης του κοινού για την σπουδαιότητα του υγροβιότοπου του Κόλπου της Καλλονής ••Το επιβλητικό νεοκλασικό κτήριο με τους κίονες ιωνικού ρυθμού που στεγάζει το Δημοτικό Σχολείο της Καλλονής ••Τα ερείπια του κάστρου της Καλλονής στην κορυφή «Παλαιόκαστρο», εκεί όπου βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας Αρίσβης (1,5χλμ βορειοανατολικά της Καλλονής) ••Την επιβλητική Μονή Λειμώνος, χτισμένη το 1526 στα ερείπια βυζαντινού μοναστηριού, η οποία αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό, μορφωτικό και πνευματικό κέντρο της Λέσβου κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ••Τη Μονή της Παναγίας της Μυρσινιώτισας, σε μια κατάφυτη τοποθεσία, βόρεια του χωριού Δάφια

▶▶▶▶ η σαρδέλα καλλονής,

Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, κυρίως τους ανοιξιάτικους και φθινοπωρινούς μήνες, ο υγροβιότοπος του Κόλπου Καλλονής προσελκύει εκατοντάδες επισκέπτες, μεταξύ των οποίων, επιστήμονες και φυσιοδίφες που έρχονται για να μελετήσουν την πλούσια βιοποικιλότητα του υγροβιότοπου. Στην περιοχή έχει καταγραφεί ένας σπουδαίος αριθμός σπάνιων και προστατευόμενων ειδών πουλιών (μαυροπελαργοί, λευκοπελαργοί, θαλασσοκόρακες,

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Σκάλα Καλλονής

ή παπαλίνα, είναι πασίγνωστη σε όλο τον κόσμο για τη μεγάλη διατροφική της αξία. το πάστωμα της με χοντρό αλάτι από τις αλυκές γίνεται με μεγάλη σοφία και μεράκι και δικαίως, η παστή σαρδέλα χαρακτηρίζεται ως το «μυτιληνιό σούσι»!

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

φαλαρίδες, αβοκέτες, πετροτριδίλες, καστανόχηνες, κ.α.), με τα εντυπωσιακά ροζ φλαμίνγκο να κλέβουν την παράσταση. Χιλιάδες παρατηρητές πουλιών (birdwatchers) καταφτάνουν στην περιοχή για να καταγράψουν το μεταναστευτικό ταξίδι των πουλιών.

Δραστηριότητες

Σε απόσταση 4χλμ. από την Καλλονή βρίσκεται η Σκάλα Καλλονής, ένα από τα πιο ανεπτυγμένα τουριστικά θέρετρα στο νησί. Εδώ, το ψάρεμα της σαρδέλας αποτελεί μία ιεροτελεστία για τους ντόπιους ψαράδες. Μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας στην αμμώδη παραλία, ιδανική για οικογένειες, και να δοκιμάσετε τις περίφημες σαρδέλες Καλλονής στις ψαροταβέρνες γύρω από το γραφικό λιμάνι της Σκάλας.

••Θαλάσσια σπορ

••Κολύμπι, στην πλήρως οργανωμένη παραλία της Σκάλας Καλλονής με τα ρηχά και ζεστά νερά, η οποία έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία

••Ψάρεμα ••Πεζοπορία ••Ποδηλασία ••Παρατήρηση πουλιών στις ειδικά διαμορφωμένες υποδομές που βρίσκονται στον υγροβιότοπο Καλλονής Πολιτιστικά ••Η Γιορτή της Σαρδέλας (τριήμερος εορτασμός) στη Σκάλα Καλλονής, στις 11 Αυγούστου

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Γεφύρι Παρακοίλων

α Παράκοιλα (54χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι οικισμός χτισμένος σε λόφο με όμορφη θέα προς τον κόλπο της Καλλονής, περιτριγυρισμένος από ατέλειωτες εκτάσεις πορτοκαλεώνων. Παραδοσιακό προϊόν των Παρακοίλων είναι το ανθόνερο το οποίο παράγεται από φύλλα νεραντζιών, ενώ φημίζονται επίσης για το τοπικό λαδοτύρι, τις ντόπιες χυλοπίτες, τα γλυκά ταψιού και το τοπικό λικιέρ. Στην γραφική πλατεία του χωριού θα βρείτε όμορφα καφενεία, ενώ τα πυκνά σε βλάστηση περίχωρα προσφέρονται για ενδιαφέρουσες πεζοπορίες. Εδώ βρίσκεται το Δάσος Μαύρος Πεύκης, όπου ανθίζει το μοναδικό ροδόδεντρο, σπάνιο σε όλη την Ευρώπη.

Παράκοιλα Αξίζει να δείτε ••Το μεσαιωνικό, δίτοξο γεφύρι που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο. Βρίσκεται λίγο έξω από τα Παράκοιλα, στον δρόμο με κατεύθυνση την Άγρα ••Τον διατηρημένο μιναρέ, σε μια όμορφη τοποθεσία κοντά στο γεφύρι ••Τα ερείπια ενός πύργου στην κορυφή του βουνού Ίσσα (βόρεια του οικισμού), στα σύνορα με την Ανεμώτια ••Τον πανέμορφο καταρράκτη Βροντή, νοτιοδυτικά του οικισμού Δραστηριότητες ••Κολύμπι στην μικρή αμμώδη παραλία, σε πολύ κοντινή απόσταση από τα Παράκοιλα ••Ψάρεμα ••Πεζοπορία

Molivou

Argenos

Psiriara

LEPETIMNOS

Vafios

Petras

Anaxos

Tsixranta

Lafionas

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Skoutaros

Gavathas Lapsarna

Napi

Arc. Antissa Gavathas

Filia Anemotia

M. Leimonos

Kalloni Arisvi

Antissa

Sigri

Batousa

Tzithra

M. Ipsilou

Chidira

Kerami

Pterounta

Revma

Perrified forest Natural history Perrified forest

Agia Paraskevi Museum of Olive-Oil Pr

M. Mirsiniotisas

M. Perivolis

Sigriou

Nissiopi

Skaloxori

Ligeri

Pedino

Ypsilometopo

Stipsi

Kalo Limani

Faneromeni

Skala Kallonis Skala Kallonis

Vathilimnos

Vronti

M. Pithariou Eressos

Parakoila

Kalloni gulf

Agra

Tsixliontas Archaeological Museum Skala Eressou

Axladeri

Mesotopos

Pessa Podotoixos

Eressou

Apothika Tavari Xrousos

Kapi

Pelopi

Panagia Petras Petra Petri

Lisvori Lisvoriou

Skala Polichnitou

Basilika

Tavari Podaras

M. Damandriou Makara

Nifida Polichnitos

Polichnitou

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ Vrissa

Palaiopirgos

Collection of natural history

Akras

Vatera

▶▶▶▶

η δυτική χερσόνησος της λέσβου αποτελεί προστατευμένη περιοχή νatura 2000

αθώς εξερευνείτε τη δυτική πλευρά του νησιού, θα μαγνητιστείτε από τα εκπληκτικά ηφαιστειακά τοπία, που σχηματίστηκαν από τις τεράστιες εκρήξεις των ηφαιστείων του Λεπέτυμνου, της Ανεμώτιας, της Βατούσας και της Άγρας, περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια πριν. Τα εντυπωσιακά γυμνά τοπία αραιής βλάστησης και οι πλαγιές με τα απολιθωμένα πετρώματα, φυτά και κορμούς δέντρων, συναντάνε το μπλε της θάλασσας προσφέροντας στους επισκέπτες συναρπαστικές οδικές και πεζοπορικές διαδρομές. Θα συναντήσετε γοητευτικούς παραδοσιακούς οικισμούς, χτισμένους μέσα σε ηφαιστειακούς κρατήρες, και μεγάλες, αμμώδεις παραλίες με σεληνιακά βράχια. Εδώ βρίσκονται γεωλογικά μνημεία απαράμιλλης ομορφιάς, μεταξύ των

Agios Fokas

Drota

Panagia Krift

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους

οποίων ξεχωρίζει το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή Σιγρίου - Ερεσού και έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο, μετά της Αριζόνας. Αφεθείτε στη γαλήνια ατμόσφαιρα του γραφικού οικισμού του Σιγρίου, που βρίσκεται στο δυτικότερο άκρο της Λέσβου και απολαύστε τη ζωντάνια της Ερεσού, ένας από τους προσφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στο νησί. Επισκεφτείτε την επιβλητική Μονή Υψηλού στην κορυφή του βουνού Όρδυμνος και το Μουσείο Ψηφιακής Τέχνης Γιώργου Ιακωβίδη στα Χίδηρα και πεζοπορήστε στο πανέμορφο Δάσος Μαύρης Πεύκης στην Πτερούντα.

Νησιώπη, Σίγρι

Μονή Υψηλού

GKAGIALARIS PHOTOGRAPHY

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Άγρα – Αποθήκα Αξίζει να δείτε ••Την όμορφη μαρμάρινη βρύση στην πλατεία της Άγρας ••Τον αρχαιολογικό χώρο Μάκαρα ••Τον Ροδότοιχο ή Καλόχτιστο, εντυπωσιακός αναλημματικός τοίχος αρχαϊκών χρόνων, στην Αποθήκα Δραστηριότητες ••Κολύμπι στις παραλίες Μάκαρα και Βαθρακιάς ••Πεζοπορία

GKAGIALARIS PHOTOGRAPHY

Άγρα (70χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι ένα ορεινό, κτηνοτροφικό χωριό, χτισμένο αμφιθεατρικά σε ένα επιβλητικό ύψωμα. Φημίζεται κυρίως για τα γαλακτοκομικά της προϊόντα. Στη μικρή πετρόχτιστη πλατεία του χωριού μπορείτε να κάνετε μία στάση για καφέ ή φαγητό. Σε πολύ κοντινή απόσταση από την Άγρα βρίσκεται η Αποθήκα, με το γραφικό ήσυχο λιμανάκι και τα καφενεδάκια δίπλα στο κύμα. Στην περιοχή της Αποθήκας βρίσκεται ο μεγαλειώδης αναλληματικός τοίχος Καλόχτιστος ή Ροδότοιχος, που χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο και αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα της λεσβιακής δόμησης. Ο τοίχος είναι ύψους 6μ. και μήκους 50μ. και είναι κατασκευασμένος από πελώριες σκούρου κόκκινου πέτρες. Οι πέτρες ταιριάζουν τόσο μέσα η μία στην άλλη σαν σπόρια ροδιού, γι’ αυτό και οι ντόπιοι αποκάλεσαν τον τοίχο Ροδότοιχο. Επισκεφτείτε τον αρχαιολογικό χώρο Μάκαρα, που οφείλει το όνομα του στον πρώτο βασιλιά της Λέσβου και κολυμπήστε στις ήσυχες παραλίες Μάκαρα και Βαθρακιάς.

Άγρα

Αποθήκα

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ Αποθήκα

Stratos Blanis (GREECE.COM)

Αποθήκα: Τμήμα εργαστηριακού συγκροτήματος ρωμαϊκής εποχής

hrestos (GREECE.COM)

Ροδότοιχος

«Ορεινό» Άγρας: Γεύση και παράδοση

πό το 2007 λειτουργεί στην Άγρα το Εργαστήρι Γαλακτοκομικών προϊόντων «Ορεινό» του Γεώργιου Μαλακού. Πρόκειται για μια μικρή οικογενειακή μονάδα που παράγει παραδοσιακό γιαούρτι με ντόπιο πρόβειο γάλα από παραγωγούς της περιοχής. Με βάση παλιά παραδοσιακή συνταγή, το γιαούρτι με την χαρακτηριστι-

κή όξινη γεύση παράγεται με προηγούμενη πήξη, χωρίς συντηρητικά. Επίσης φημισμένο είναι το παραδοσιακό ρυζόγαλο «Ορεινό» που βασίζεται σε συνταγή της συζύγου του και

το οποίο έχει κερδίσει μια περίοπτη θέση στις προτιμήσεις του καταναλωτικού κοινού χάρη στη μοναδική γεύση και το άρωμά του. Ακόμη η εταιρεία «Ορεινό» παράγει παραδοσιακό τραχανά καθώς και γιαούρτι παραδοσιακό με χαμηλά λιπαρά. Όπως αναφέρει ο ιδιοκτήτης της εταιρείας, στόχος είναι να διατηρηθεί η μικρή παραγωγή που απευθύνεται αποκλειστικά στην τοπική αγορά, ενώ σύντομα θα βγει στην αγορά ένα νέο προϊόν, παραδοσιακά ζυμαρικά από το «Ορεινό». Γιαούρτι «Ορεινό» Άγρας Λέσβου Τηλ: 6978681526

Arvid Renton

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

100

Μεσότοπος – Ταβάρι Μεσότοπος

τισμένος περίπου σε ίση απόσταση από τα γειτονικά του χώρια Άγρα και Ερεσό και περιστοιχισμένος από χαμηλούς ηφαιστειογενείς λόφους που θυμίζουν πυραμίδες βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός του Μεσοτόπου (78χλμ. από τη Μυτιλήνη). Ο Μεσότοπος είναι γνωστός για το Αποκριάτικο Καρναβάλι του, στο οποίο πρωταγωνιστούν οι «Κουδουνάτοι» δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα διονυσιακής τελετής. Οι κάτοικοι του Μεσοτόπου θεωρούνται οι καλύτεροι μάστορες και οι καλύτεροι χορευτές παραδοσιακών χορών πάνω στο νησί. Οι νέοι ασχολούνται με την τέχνη της κεραμικής, τη μουσική και το θέατρο. Κάντε μία στάση στην όμορφη πλατεία του χωριού με τα καφε-

Αξίζει να δείτε ••Το Λαογραφικό Μουσείο Μεσοτόπου ••Τις παλιές, πέτρινες βρύσες, διασκορπισμένες στα καλντερίμια του χωριού ••Το σπουδαίο κτήριο που στεγάζει το Δημοτικό Σχολείο Μεσοτόπου

101

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Δραστηριότητες Παραλία Χρούσου

νεία που διατηρούν τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους και στον διάκοσμο, αλλά και στο μεζέ που προσφέρουν. Ο Μεσότοπος φημίζεται για τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά του προϊόντα, καθώς και για τον τοπικό τραχανά και τα παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού. Σε πολύ κοντινή απόσταση από τον Μεσότοπο, θα συναντήσετε το Ταβάρι, γραφικός, παραθαλάσσιο οικισμός. Η παραλία είναι ιδανική για οικογένειες και στην προκυμαία θα βρείτε ψαροταβέρνες και café-bars. Κοντά στο Ταβάρι, βρίσκονται οι μαγευτικές παραλίες Ποδαράς (προς τα ανατολικά) και Χρούσος (προς τα δυτικά).

••Κολύμπι στην όμορφη παραλία στο Ταβάρι, και στις σεληνιακές παραλίες, Ποδαράς και Χρούσος ••Πεζοπορία ••Ποδηλασία βουνού ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ••Πολιτιστικές εκδηλώσεις από τους τοπικούς συλλόγους, τους καλοκαιρινούς μήνες ••Το Αποκριάτικο Καρναβάλι, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

102

Ερεσός – Σκάλα Ερεσού

Παραλία Ερεσού

Αξίζει να δείτε

τάνοντας στην Ερεσό (92χλμ. από τη Μυτιλήνη) θα μαγνητιστείτε από το ειδυλλιακό, ηφαιστειογενές τοπίο με τους κυματιστούς, βραχώδεις λόφους και τις γυμνές πλαγιές να συναντάνε την ατέλειωτη θάλασσα. Είναι ένας από τους προσφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς στο νησί και ο διασημότερος διεθνής προορισμός για τις ομοφυλόφιλες γυναίκες. Οφείλει το όνομα της στον γιο του Μάκαρα, Έρεσο. Εδώ γεννήθηκε η Σαπφώ, η πιο φημισμένη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας, ο φιλόσοφος και συνεχιστής στην Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, Θεόφραστος, και ο φιλόσοφος Φανίας. Η Ερεσός χωρίζεται σε τρία μέρη: το κυρίως χωριό, τον Κάμπο -μια όαση εύφορου πρασίνου- και τη Σκάλα ή Γιαλό, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι. Περπατήστε στις πλακόστρωτες, καλαίσθητες γειτονιές του χωριού και κάντε μια στάση στην γραφική πλατεία, κάτω από την σκιά των πλατάνων, όπου θα βρείτε ταβέρνες και café-bars. Στην περιοχή μεταξύ του κυρίως χωριού και της Σκάλας, απλώνεται ο Κάμπος, μια όαση εύφορου πρασίνου, ιδανική για περιπλάνηση και πεζοπορίες. Εδώ θα βρείτε το Osho Afroz Κέντρο Διαλογισμού.

••Το Θεοφράστειο Διδακτήριο στο χωριό της Ερεσού, ένα σπουδαίο κτήριο νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, χτισμένο το 1925, που σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Σχολείο Ερεσού ••Την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, χτισμένη το 1792, και την εκκλησία του Αγίου Κωσταντίνου, χτισμένη το 1874, στο χωριό της Ερεσού ••Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ερεσού βρίσκεται στη Σκάλα και περιλαμβάνει σπουδαία ευρήματα της περιοχής από τους αρχαϊκούς ως τους βυζαντινού χρόνους ••Τα ερείπια της Ακρόπολης της αρχαίας Ερεσού στον λόφο της Βίγλας, τον αποκαλούμενο «Ιερό μαστό» ••Τη Μονή Πυθαρίου (Μοναστήρι των Παμμέγιστων Ταξιαρχών) χτισμένο το 1548. Βρίσκεται σε μια μικρή, εύφορη κοιλάδα περιτριγυρισμένη από ηφαιστειογενείς λόφους, βορειοανατολικά της Ερεσού ••Τους καταπληκτικούς καταρράκτες και τον παλιό, παραδοσιακό νερόμυλο, ύψους 15μ, στο κτήμα Κρινέλου. Για να το επισκεφτείτε, θα πρέπει να έρθετε σε συνεννόηση με τον ιδιοκτήτη του κτήματος

103

Ερεσός

Δραστηριότητες

Μονή Πυθαρίου

Φτάνοντας στη Σκάλα Ερεσού (4χλμ από το κυρίως χωριό) θα γοητευτείτε από το σκηνικό στο οποίο πρωταγωνιστούν οι ξύλινες εξέδρες των καταστημάτων εστίασης πάνω από την ατέλειωτη αμμώδη παραλία. Ανοιχτά της παραλίας, φιγουράρει το «νησάκι» και σήμα κατατεθέν της Ερεσού, ένας μοναδικός σε μορφή βράχος. Απέναντι από την Σκάλα διακρίνονται η Χίος και τα Ψαρά. Η παραλία της Ερεσού, μήκους 3χλμ, μπορεί να ικανοποιήσει όλα τα γούστα και τις ανάγκες. Το ανατολικό της κομμάτι είναι πλήρως οργανωμένο και πολυσύχναστο, ενώ το δυτικό της κομμάτι προσφέρεται για ησυχία και χαλάρωση. Ανεβείτε στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στην κορυφή του βράχου «Αφεντέλη», στο τέλος της παραλίας προς τα δυτικά, από όπου η θέα που χάνεται στον ορίζοντα θα σας μαγέψει. Επισκεφτείτε τη Μονή Πυθαρίου που βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία, εκεί όπου βρίσκεται το τεχνητό φράγμα του οικισμού, και ανακαλύψτε τον κρυμμένο θησαυρό της Ερεσού, τους καταρράκτες του κτήματος Κρινέλου.

••Κολύμπι: στην μαγευτική παραλία της Σκάλας Ερεσού, η οποία έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία. Στις ερημικές παραλίες, Μινάβρα και Περιστεριά, δυτικά του οικισμού. Στην απομονωμένη παραλία, Τηλέγραφος, προσβάσιμη μόνο με θαλάσσιο σκάφος, και στην σεληνιακή παραλία, Τσιχλιώντα, κοντά στον ποταμό Τσιχλιώντα, στο μέσον περίπου του χωματόδρομου πηγαίνοντας για Σίγρι ••Θαλάσσια σπορ ••Θαλάσσιες εκδρομές ••Πεζοπορία ••Πεζοπορίας βουνού ••Ποδηλασία ••Παρατήρηση πουλιών ••Γιόγκα ••Πολιτιστικά ••Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου ••Διεθνές Φεστιβάλ Γυναικών Ερεσού, κάθε Σεπτέμβρη

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Σκάλα Ερεσού

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

104

Σίγρι «…Εκεί θα πάω να ζήσω, Άγγελε, στο νησί σου. Όμως στα δυτικά, στο γυμνό βράχο του γραφικού ψαράδικου χωριού. Ποιος ξέρει, ίσως για πάντα.. Τώρα πια ξέρω ποιο είναι το γιατρικό. Θα στέκω στην άκρη του γιαλού, ν’ αγναντεύω τη θάλασσα..» Αλμπέρ Καμύ

το δυτικότερο άκρο της Λέσβου, εκεί όπου οι κόκκινες ηφαιστειογενείς εκτάσεις συναντάνε την απεραντοσύνη της θάλασσας, βρίσκεται το Σίγρι (94χλμ. από τη Μυτιλήνη), παραθαλάσσιος οικισμός, παγκοσμίως γνωστός για το Απολιθωμένο Δάσος, ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς. Οι ντόπιοι λένε χαρακτηριστικά: «Αξίζει να φτάσεις ως το τέρμα». Και πραγματικά.. αξίζει. Αποτελεί το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι του νησιού και κύρια ασχολία των κατοίκων είναι το ψάρεμα. Τα σπίτια με τους λευκούς τοίχους και τα κόκκινα κεραμίδια, οι μικροί γραφικοί δρόμοι και το ήσυχο λιμανάκι με το ανατολικής αρχιτεκτονικής Κάστρο σε συνδυασμό με τις μαγευτικές παραλίες της περιοχής συνθέτουνε ένα τοπίο τόσο λιτό όσο και γοητευτικό. Απέναντι από το Σίγρι βρίσκεται η βραχονησίδα Νησιώπη (Με-

Αξίζει να δείτε ••Το Κάστρο Σιγρίου, ανατολικής αρχιτεκτονικής, το οποίο είναι το νεότερο κάστρο στη Λέσβου, χτισμένο γύρω στο 1757. H τοξοτή είσοδος είναι κατασκευασμένη από κόκκινη και λευκή πέτρα και τα τείχη είναι χτισμένα αποκλειστικά με ηφαιστειογενείς πέτρες ••Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου παρουσιάζει τα απολιθώματα από το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου που αποκαλύπτουν την γεωιστορική εξέλιξη του Αιγαίου Πελάγους. Ο εξομοιωτής σεισμού θα σας εντυπωσιάσει. Το 2004 το Μουσείο εντάχθηκε στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO ••Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου, όπου θα συναντήσετε πελώριους ιστάμενους απολιθωμένους κορμούς δέντρων. Εδώ βρίσκεται, ο ψηλότερος ιστάμενος απολιθωμένος κορμός στην Ευρώπη που φτάνει τα 7.02μ ••Το Πάρκο Σιγρίου βρίσκεται στην περιοχή, δίπλα στο Μουσείο και περιλαμβάνει απολιθωμένα φυτά μοναδικής αξίας και εντυπωσιακά ηφαιστειακά πετρώματα

Αξίζει να δείτε

••Το Απολιθωμένο Δάσος της Νησιώπης, το πρώτο θαλάσσιο απολιθωμένο πάρκο στην Ελλάδα. Η περιήγηση στην θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Νησιώπη που γίνεται με ειδικό σκάφος με γυάλινο πυθμένα, είναι μια αξέχαστη εμπειρία ••Το λαξευμένο μέσα στη σπηλιά ενός βράχου, ξωκλήσι της Παναγιάς Φανερωμένης, στην ομώνυμη παραλία ••Η επιβλητική Μονή Υψηλού, αφιερωμένη στον Ιωάννη τον Θεολόγο, χτισμένη γύρω το 1011. Βρίσκεται στην κορυφή του βουνού Όρδυμνος και θυμίζει φρούριο Δραστηριότητες γαλονήσι) που σχηματίζει ένα ασφαλές αγκυροβόλιο και αποτελεί έναν πανέμορφο γεώτοπο με απολιθωμένους κορμούς τόσο στη στεριά όσο και μέσα στη θάλασσα. Το Σίγρι φημίζεται για τις ψαροταβέρνες του, όπου μπορείτε να γευτείτε ψάρια, αστακούς και θαλασσινά εξαιρετικής ποιότητας. Επισκεφτείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και ακολουθείστε τα «Μονοπάτια της Λάβας», σηματοδοτημένα πεζοπορικά μονοπάτια που συνδέουν τους γεώτοπους της δυτικής Λέσβου και έχουν τεράστιο γεωλογικό, αρχαιολογικό, πολιτιστικό και αισθητικό ενδιαφέρον. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τα «Μονοπάτια της Λάβας» στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε τη Μονή Υψηλού, το αρχαιότερο μοναστήρι στη Λέσβο, από όπου η θέα προς τις απέραντες σεληνιακές εκτάσεις θα σας συνεπάρει.

••Κολύμπι: στην αμμώδη παραλία του Σιγρίου, ιδανική για οικογένειες. Στην όμορφη, αμμώδη παραλία της Πλάκας. Στην ήσυχη παραλία της Παναγιάς Φανερωμένης. Στους μικρούς, απομωνομένους κόλπους, Κοχυλοπόταμος, Λίμενα και Λάφτη, και στην απόκοσμη παραλία, Τσιχλιώντα, περίπου στο μέσον του χωματόδρομου προς Ερεσό ••Καταδύσεις ••Windsurfing ••Θαλάσσιες εκδρομές ••Πεζοπορία ••Ποδηλασία βουνού ••Παρατήρηση πουλιών

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

••Το Πάρκο της Πλάκας βρίσκεται σε απόσταση 800μ νότια του Σιγρίου και είναι ένας εξαιρετικός γεώτοπος

105

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

106

107

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

108

Άντισσα - Γαββαθάς Τζίθρα - Λιώτα

Πλατεία Άντισσας

Άντισσα (76χλμ. από τη Μυτιλήνη) περιτριγυρισμένη από ελιές και πεύκα είναι ένα από τα πιο ζωντανά χωριά της περιοχής. Στην αρχαιότητα υπήρξε μία από τις πρώτες και σημαντικότερες πόλεις-κράτη του νησιού, που σε συμμαχία με την Ερεσό ήλεγχαν την δυτική Λέσβο. Οφείλει το όνομα της σε μία από τις κόρες του βασιλιά Μάκαρα. Η Άντισσα είναι η γενέτειρα του Τέρπανδρου (7ος αιώνας π.Χ.), ένας από τους πιο φημισμένους λυρικούς ποιητές. Κάντε μία στάση στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού με τους τρεις μεγάλους πλάτανους. Σε πολύ κοντινή απόσταση από την Άντισσα βρίσκεται το Μοναστήρι Περιβολής, χτισμένο σε μια πανέμορφη, κατάφυτη τοποθεσία, στο δρόμο με κατεύθυνση τη Βατούσα. Επισκεφτείτε το απομονωμένο χωριουδάκι, Τζίθρα, και τη Λιώτα, διάσημη για την εξαιρετική θέα που απλώνεται από τον Γαββαθά έως τον Μόλυβο. Θα βρείτε μια ταβέρνα με καλό φαί, γνωστή σε όλο το νησί.

Αξίζει να δείτε ••Τον διατηρημένο πέτρινο μιναρέ στην Άντισσα ••Το σπήλαιο Σπήλιος στην Άντισσα, ένα από τα σημαντικότερα σπήλαια της Λέσβου, όπου λειτούργησε το μαντείο του Ορφέα ••Τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου, το αποκαλούμενο «Οβριόκαστρο», στην τοποθεσία όπου ήταν χτισμένη η αρχαία Άντισσα

109

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

110

Γαββαθάς

Δραστηριότητες ••Κολύμπι: Στην ερημική παραλία του Κάμπου (6χλμ. βόρεια της Άντισσας), στην αμμώδη παραλία στα Λάψαρνα και στην παραλία του Γαββαθά με την ψιλή άμμο και τα ρηχά νερά ••Windsurfing ••Πεζοπορία ••Πεζοπορία βουνού Πολιτιστικά ••Το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα στον Γαββαθά τον Ιούλιο

Σε απόσταση 7χλμ. από την Άντισσα, θα συναντήσετε τον πανέμορφο, παραθαλάσσιο οικισμό του Γαββαθά, με κύριο γνώρισμα τα ασπρισμένα σοκάκια και τα περιποιημένα σπίτια με τις λουλουδιασμένες αυλές, ένας ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούνε γαλήνη και απομόνωση. Χαλαρώστε στην υπέροχη αμμώδη παραλία με τα ρηχά νερά και απολαύσετε φρέσκο ψάρι στις παραλιακές ψαροταβέρνες. Επισκεφτείτε το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, ένα εξαιρετικό σημείο για να απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα.

111

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Βατούσα Πτερούντα–Χίδηρα

Βατούσα (67χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι ένα γοητευτικό ορεινό χωριό, το οποίο έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Οι λιθόστρωτοι ανηφορικοί δρόμοι, τα μεγάλα αρχοντικά σπίτια σπουδαίας αρχιτεκτονικής και οι αρμονικές χρωματικές εναλλαγές των σπιτιών συνθέτουν εικόνες που θα σας γοητεύσουν. Στην πάνω πλατεία του χωριού λειτουργούν παραδοσιακά καφενεία –από τα πιο παλιά του νησιού– με εντυπωσιακή θέα προς τους τριγύρω βραχώδεις, ηφαιστειογενείς λόφους. Σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Βατούσα βρίσκονται τα γραφικά χωριά Πτερούντα και Χίδηρα και ο απομονωμένος μικρός οικισμός, Ρέμα. Για όσους αγαπάνε την περιπέτεια, το επιβλητικό φαράγγι του ποταμού Βούλγαρη είναι ιδανικό για πεζοπορία και αναρρίχηση. Περιτριγυρισμένη από πεύκα, η Πτερούντα διακρίνεται για τα σπίτια της χτισμένα από ιδιαίτερη πέτρα, ένα ηφαιστειογενές πέτρωμα περίπου 20.000.000 χρόνων. Στην γραφική πλατεία του χωριού, λειτουργούν δυο καφενεία. Εξερευνήστε τα τριγύρω βουνά, εκεί όπου απλώνεται το Δάσος Μαύρης Πεύκης. Δυτικά της Πτερούντας,

▶▶▶▶

tα χωριά αυτά είναι χτισμένα μέσα στον μεγαλύτερο ηφαιστειακό κρατήρα του νησιού

Αξίζει να δείτε ••Το αρχοντικό Γώγου στην Βατούσα, χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα, που σήμερα στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο της Βατούσας και το πολιτιστικό κέντρο του χωριού ••Την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Βατούσα, χτισμένη το 1850. Στον προαύλιο χώρο βρίσκεται η εντυπωσιακή, μαρμάρινη βρύση «Καλή Βρύση», μνημείο του 19ου αιώνα

Αξίζει να δείτε ••Την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πτερούντα με το επιβλητικό καμπαναριό, χτισμένη το 1873

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

112

••Το Μουσείο Ψηφιακής Τέχνης «Γιώργος Ιακωβίδης» στα Χίδηρα Δραστηριότητες ••Πεζοπορία ••Πεζοπορία βουνού ••Ποδηλασία βουνού ••Αναρρίχηση

Καταρράκτης Βαθύλιμνο

Πολιτιστικά ••Ο «Βατουσιανός Αύγουστος» περιλαμβάνει το πανηγύρι της Παναγιάς τον Δεκαπενταύγουστο και διάφορες μουσικές εκδηλώσεις

βρίσκεται το Ρέμα, ένας ήσυχος μικρός οικισμός, ιδανικός για όσους αναζητάνε απομόνωση. Τα Χίδηρα φημίζονται για το εξαιρετικό, βιολογικό λευκό και κόκκινο κρασί που παράγει και για τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά του προϊόντα. Η ποικιλία του λεσβιακού κρασοστάφυλλου που καλλιεργείται στα Χίδηρα προέρχεται από την αρχαιότητα, και στην περιοχή λειτούργησε το πρώτο επαγγελματικό οινοποιείο του νησιού. Επισκεφτείτε το Μουσείο Ψηφιακής Τέχνης «Γιώργος Ιακωβίδης», το πρώτο μουσείο ψηφιακής τέχνης στην Ελλάδα. Ο Γιώργος Ιακωβίδης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους του 19ου αιώνα. Η περιοχή γύρω από τα Χίδηρα έχει κηρυχθεί μνημείο φυσικής κληρονομιάς και είναι ένας ιδανικός προορισμός για τους λάτρεις της φύσης. Επισκεφτείτε την τοποθεσία Μυρωδιές, όπου βρίσκεται ένα από τα πιο σπάνια αισθητικής ομορφιάς και οικολογικής αξίας παρόχθια δάση της Ευρώπης και ανακαλύψτε τον καταρράκτη Βαθύλιμνο, ακολουθώντας ένα πεζοπορικό μονοπάτι στην περιοχή μεταξύ Πτερούντας και Χιδήρων.

Πρώην Παρθεναγωγείο στην Πτερούντα

113

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Φίλια (49χλμ. από τη Μυτιλήνη), χτισμένη στους πρόποδες ηφαιστειογενούς λόφου, είναι ένα χωριό παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, με καλαίσθητα πέτρινα σπίτια και σπουδαία κτήρια, πολλά από τα οποία έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα. Η Φίλια είναι γνωστή για τα γαλακτοκομικά της προϊόντα και τα γλυκά ταψιού. Θα βρείτε καφενεία ταβέρνες με καλό φαί. Σε κοντινή απόσταση από τη Φίλια βρίσκεται η Ανεμώτια, που φημίζεται για το εξαιρετικό κόκκινο κρασί και τσίπουρο που παράγει, εξαιτίας του ηφαιστειογενούς και εύφορης γης που ευνοεί την καλλιέργεια σταφυλιών. Τα περίχωρα της Ανεμώτιας προσφέρονται για καταπληκτικές πεζοπορίες με θέα προς τον κόλπο της Καλλονής. Επισκεφτείτε τις όμορφες τοποθεσίες, Ζωοδόχος Πηγή, Μοναστηρέλι, Ποταμιά και Ταξιάρχης. Συνεχίζοντας δυτικά, θα συναντήσετε το Σκαλοχώρι (58χλμ. από τη Μυτιλήνη), χτισμένος αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου, προσφέροντας στους επισκέπτες μια πανοραμική θέα προς το Αιγαίο Πέλαγος. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και το χωρίο φημίζεται για τα γαλακτοκομικά του προϊόντα. Περπατώντας στα καλντερίμια του χωριού, θα αντικρύσετε κτήρια μοναδικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και κάποια διατηρημένα οθωμανικά μνημεία, καθώς στο παρελθόν πολλοί από τους κατοίκους του Σκαλοχωρίου ήταν μουσουλμάνοι. Κάντε μια στάση στην πλατεία κάτω από την σκιά του αιωνόβιου πλάτανου, όπου θα βρείτε μερικά καφενεία. Κοντά στο Σκαλοχώρι, βρίσκεται το Καλό Λιμάνι (Τσαμούρ Λιμάνι), ένας όμορφος παραθεριστικός οικισμός.

Φίλια Ανεμώτια Σκαλοχώρι Αξίζει να δείτε ••Το πέτρινο, τρίτοξο γεφύρι στη Φίλια που γεφυρώνει τον ποταμό Τσιχράντα ••Το διατηρημένο τζαμί στη Φίλια, στο τέλος του οικισμού ••Το Καλφαγιάννειο Γυμνάσιο της Φίλιας που έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο κτήριο ••Την εκκλησία του Ταξιάρχη στη Φίλια, χτισμένη το 1836 ••Το παλιό δημοτικό σχολείο στην Ανεμώτια με τον εντυπωσιακό πετρόχτιστο αυλόγυρο ••Την βρύση του Καλοκώστα στην Ανεμώτια ••Το παλιό οθωμανικό λουτρό κοντά στο εγκαταλελειμμένο αρχοντικό του Μπεκίρ Αγά στην Ανεμώτια

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

114

Αξίζει να δείτε ••Την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στην Ανεμώτια, χτισμένη αποκλειστικά με κόκκινη πέτρα Σκαλοχώρι ••Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Ανεμώτια, που είναι από τα πιο αξιόλογα προ-βυζαντινά μνημεία στη Λέσβο και χρονολογείται στο 1700

••Τα ερείπια ενός τζαμιού στο Σκαλοχώρι ••Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Σκαλοχώρι, χτισμένη το 1851 Δραστηριότητες ••Κολύμπι: Στις παραλίες Μεγάλη και Μικρή Τσιχράντα (Αμπέλια) και στις παραλίες Βαλούτσος και Κουταμάτσα στο Καλό Λιμάνι

anneflore

••Το εντυπωσιακό κτήριο που στεγάζει το Δημοτικό Σχολείο του Σκαλοχωρίου, χτισμένο με τοπική πέτρα

Ανεμώτια

••Πεζοπορία ••Πεζοπορία βουνού Πολιτιστικά ••Γιορτή Κρασιού στην Ανεμώτια τον Αύγουστο ••Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στο Σκαλοχώρι

Καλό Λιμάνι

115

ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ

Φάρμα Φίλιας Βαρδαξής: Το γιαούρτι έχει όνομα

δημιουργία τυροκομικής μονάδας ήταν όνειρο ετών για τον Βασίλη Βαρδαξή από τη Φίλια, ο οποίος έχοντας μεγαλώσει σε κτηνοτροφική οικογένεια, έβλεπε το μέλλον του στην παραγωγή και τυποποίηση τυροκομικών - γαλακτοκομικών προϊόντων αξιοποιώντας το γάλα παραγωγής τους. Όταν ολοκλήρωσε την Γαλακτοκομική Σχολή στα Γιάννενα ο στόχος είχε γίνει πιο ξεκάθαρος, καθώς είχε εφοδιαστεί και με τις γνώσεις για να κάνει πράξη το όνειρό του. Το 2008 ξεκίνησε να λειτουργεί η τυροκομική μονάδα στη Φίλια, αφού η επιχείρηση εντάχθηκε σε επιδοτούμενο πρόγραμμα. «Ξεκίνησα με στόχο να δουλέψω με το λαδοτύρι και την φέτα, καθώς ο πατέρας μου έφτιαχνε τυρί ερασιτεχνικά, στην πορεία όμως ένας συμφοιτητής μου από τη σχολή, ο οποίος έχει δική του μονάδα στην Ελασσόνα, με παρακίνησε ν’ ασχοληθώ με το γιαούρτι. Ήταν κάτι που δεν το είχα σε προτεραιότητα και όμως φτιάχνοντας το παραδοσιακό γιαούρτι και το ρυζόγαλο με συνταγή της μητέρας μου, είδα ότι τελικά αυτά ήταν τα προϊόντα που μας ανέδειξαν και μπήκαν πολύ γρήγορα σε καταστήματα σε όλο το νησί», λέει ο Βασίλης Βαρδαξής. Η μονάδα παράγει και άλλα προϊόντα έχοντας

καταφέρει να κερδίσει πολύ γρήγορα μια περίοπτη θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Συγκεκριμένα παράγει τυρί φέτα ΠΟΠ, κατσικίσιο τυρί σε άλμη, κεφαλοτύρι, ανθότυρο, μυζήθρα, βούτυρο. «Δουλεύουμε με 200 τόνους πρόβειο γάλα το χρόνο από το οποίο το 50% προμηθευόμαστε από παραγωγούς της περιοχής μας και το 50% είναι δικό μας. Οι δυνατότητες παραγωγής είναι περιορισμένες, δηλαδή καλύπτουμε τη ζήτηση στην τοπική αγορά και σε κάποια καταστήματα της Αθήνας. Μια μικρή παραγωγή έχει μεγαλύτερο κόστος. Δεν επιδιώκω όμως ν’ αυξήσω την παραγωγή γιατί προτεραιότητά μου είναι να διατηρήσω την ποιότητα. Θέλουμε όμως να προσφέρουμε νέα προϊόντα και ν’ αναβαθμίζουμε τη λειτουργία της μονάδας», λέει ο κ. Βαρδαξής. Στο πλευρό του εκτός από τη σύζυγό του έχει τώρα και την κόρη του, η οποία αποφοίτησε και εκείνη από τη Γαλακτοκομική Σχολή των Ιωαννίνων ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα της. Βαρδαξής Βασίλειος Α. Φίλια, Καλλονή, Λέσβου Τηλ: 22530 98774

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

116

βΟρεΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Eftalou

Mithimnas Art Gallery

Molivos(Mithimna)

Molivou

Argenos

Psiriara

Lepetimnos

LEPETIMNOS

Vafios

Petras

Anaxos

Tsixranta

Lafionas

psarna

Skaloxori

Palios

Mantamados

Stipsi

Mankatsa

M. Leimonos

Xam

Chidira

Mist

Skala Kallonis Messa

Skala Kallonis

Vathilimnos

Komi Vronti

M. Pithariou

Skala Mis

Kerami

Pterounta

Revma

Prasologos

Skala N.Kydonion Nees Kydonies

Arisvi Batousa

Tzithra

Aspro Ag. Stefanos Tsoukala Aspropotamos Pedi

Agia Paraskevi Museum of Industrial Olive-Oil Production of Lesvos

Kalloni

Antissa

Mparm

Ag.Stefanos Aspropotamos

M. Mirsiniotisas Anemotia

Pan

M.Taxiarchon

Filia

M. Perivolis

Eressos

Parakoila

Pigi

Kalloni gulf

Agra

Lagkada

Napi

Gavathas Ligeri

Tsonia

Kleio Geni limani

Ypsilometopo

Arc. Antissa

Archaeological Museum a Eressou

Kapi

Skoutaros

Gavathas

M. Ipsilou

Skala Sykamineas Tsonia Sikaminea

Pelopi

Panagia Petras Petra Petri

Kalo Limani

Faros Eftalou

Axladeri

Lampou Mylo keramia

Mesotopos

Pessa Podotoixos

Milelia Karini

Lisvori

Ippeios

ατά την περιήγηση Apothika σας στη βό- σε ένα επιβλητικό βράχο ύψους 40μ., και Sykounta Skala Polichnitou Tavari Λέσβο, οι μοναδικές εναλλααπολαύσετε μαγευτικές πεζοπορικές διαρεια Agioi Anargiroi Basilika Asomatos Tavari Damandriou Kato Tritos δρομές τριγύρωM.από τα καταπράσινα χω- Agiasos Xrousos γές τοπίων θα σας γοητεύσουν. Οι Podaras Panagia Agiasou Mixou Nifida Makara και τα δάση απέραντοι ελαιώνες συνδι- ριά του Λεπέτυμνου. Εδώ θα βρείτε τον Pigada Polichnitos Polichnitouτου Κλαπάδου, τον ψηαλέγονται αρμονικά με τους βραχώδεις, καταρράκτη OLYMPOS Palaiokipos Επισκεηφαιστειακούς λόφους, οδηγώντας σας λότερο καταρράκτη στη Λέσβο. Ampeliko Mesagros σε γραφικά ορεινά χωριά και αισθητικά φτείτε τοVrissaξωκλήσι του Προφήτη Ηλία Collection of στην κορυφήnatural τουhistory Λεπέτυμνου, απ΄όπου όμορφους παραθαλάσσιους οικισμούς Palaiopirgos GEND Skopelos Akrasi θέα όλου Mesounda θα απολαύσετε μια πανοραμική με θέα προς ταGasπαράλια της Μικρά Ασίας. Neoxori Vatera station Archaeological Site Megaloxori Kariona Κατά τη διάρκεια τουPalaioxori 2015 Επισκεφτείτε Bird τηνwatching γοητευτική Συκαμιά, του νησιού. Vatera Beach Drota και 2016, στην αρχή της προσφυγικής στο βορειότερο άκρο Milies Perrified forest του νησιού, περιKato Xorio Drota Agios Fokas Waterfall Plagia Trigonas Panagia Kriftiαπό πλανηθείτε στην ονειρική καστροπολιτεία κρίση, χιλιάδες πρόσφυγες έφτασαν Hospital Melinta Museum Panagia Krifti Plomari Museum Ouzo τουBathΜολύβουFirst aid (Μήθυμνα), χαλαρώστε τα τουρκικά παράλια στις βόρειες ακτές Thermal Melinta Agios Isidoros στις θερμά λουτρά της Εφταλού, ανε- της Λέσβου, κυρίως στη Σκάλα Συκαμιάς, Agios Isidoros βείτε στο εκκλησάκι της Παναγιάς Γλυ- στον Μόλυβο και στην Εφταλού. κοφιλούσας στην Πέτρα, χτισμένο πάνω Lisvoriou

117

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Άναξος - Σκουτάρος Άναξος

Άναξος (3χλμ. από την Πέτρα) είναι ένας όμορφος παραθεριστικός οικισμός με πολλές εξοχικές κατοικίες και ταβέρνες και αποτελεί έναν από τους πιο διάσημους τουριστικούς προορισμούς στο νησί λόγω της μεγάλης και αμμώδης παραλίας της και της οργανωμένης υποδομής της σε χώρους εστίασης. Σε κοντινή απόσταση από την Άναξο, βρίσκεται ο Σκουτάρος, χωριό παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, χτισμένο αμφιθεατρικά σε μια καταπράσινη πλαγιά. Οι κάτοικοι έχουν μεγάλη παράδοση στη μουσική. Στην γραφική πλατεία βρίσκεται η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, χτισμένη το 1880, με το εντυπωσιακό καμπαναριό. Το σπουδαίο, νεοκλασικό κτήριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου στεγάζει τη Σχολή Ταπητουργίας.

••Θαλάσσια σπορ ••Πεζοπορία ••Ποδηλασία Πολιτιστικά ••Τα «Αναξιώτικα», μουσικές και άλλες εκδηλώσεις που διοργανώνουν οι τοπικοί σύλλογοι, τον Αύγουστο ••Το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα στο ομώνυμο ξωκλήσι στη Μεγάλη Τσιχράντα στις 27 Ιουλίου

Benny Tom Nicolaidis

Σκουτάρος

Δραστηριότητες ••Κολύμπι στην πλήρως οργανωμένη παραλία της Άναξου και στις όμορφες, ήσυχες παραλίες, Μεγάλη Τσιχράντα και Μικρή Τσιχράντα (Αμπέλια)

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

118

Πέτρα - Πετρί Λαφιώνας

Πέτρα (55χλμ. από τη Μυτιλήνη και 6χλμ. από τον Μόλυβο) είναι ένα από τους πιο ανεπτυγμένους τουριστικά παραθαλάσσιους οικισμούς του νησιού και αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών λόγω της γραφικότητας της και της αμμώδης παραλίας που έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία. Σήμα κατατεθέν της Πέτρας είναι η εκκλησία της Παναγιάς της Γλυκοφιλούσας, γνωστή ως «Η Παναγιά της Πέτρας», που είναι ένα από τα διασημότερα θρησκευτικά μνημεία στη Λέσβο. Είναι χτισμένη στην κορυφή ενός επιβλητικού βράχου ύψους 40μ. που δεσπόζει στο κέντρο του οικισμού. Ανεβείτε τα 114 λαξευμένα σκαλοπάτια και απολαύστε την καταπληκτική θέα. Σεργιανίστε στα πλακόστρωτα σοκάκια με τα νεοκλασικά αρχοντικά του 19ου και 20ου αιώνα και τα πέτρινα σπίτια με τις λουλουδιαστές αυλές που μοσχοβολάνε. Το Αρχοντικό Βαρελτζήδαινας, που χρονολογείται στα τέλη του 18ου- αρχές του 19ου αιώνα, στέκει εντυπωσιακό στο κέντρο του οικισμού. Η Πέτρα είναι τόπος καταγωγής του διάσημου ζωγράφου Ορέστη Κανέλλη (1910-1979). Στα ανοιχτά της παραλίας της Πέτρας βρίσκονται τρεις βραχονησίδες: ο Αϊ-Γιώργης, το Γλαρονήσι και το Μυρμήγκι, που αποτελούν προστατευμένη ζώνη άγριας ορνιθοπανίδας και τόποι

Η «Παναγιά της Πέτρας»

119

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ Παραλία Πέτρας

ιδιαίτερης χλωρίδας. Στον Αϊ-Γιώργη λειτουργεί οικολογικό παρατηρητήριο. Για όσους είναι λάτρεις της παρατήρησης πουλιών, τα νησάκια αυτά, καθώς και η περιοχή Καβάκι (η χερσόνησος μεταξύ Πέτρας και Μολύβου), είναι ιδανικοί τόποι. Η Πέτρα συνδέεται ακτοπλοϊκά με τα παράλια της Τουρκίας. Σε απόσταση 3χλμ. από την Πέτρα (ανατολικά) θα συναντήσετε το γραφικό χωριουδάκι, Πετρί, απ’ όπου θα μαγευτείτε με την εντυπωσιακή θέα

Αξίζει να δείτε ••Την εκκλησία της Παναγιάς Γλυκοφιλούσας, χτισμένη το 1724 ••Το Αρχοντικό Βαρελτζήδαινας, εξαιρετικό παράδειγμα της λεσβιακής αρχιτεκτονικής. Ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία αποτελούν οι τοιχογραφίες

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

120

Πετρί

που καλύπτει ολόκληρη την περιοχή από την Πέτρα ως τον Μόλυβο. Νοτιοδυτικά της Πέτρας βρίσκεται ο Λαφιώνας, ένα ακόμη όμορφο χωριουδάκι. Για τους λάτρεις της φύσης, τα καταπράσινα περίχωρα είναι ιδανικά για πεζοπορίες. Ακολουθείστε το Μονοπάτι της Κοιλάδας των Νερόμυλων Λυγώνα, ένα από τα μαγευτικότερα πεζοπορικά μονοπάτια στο νησί, που θα σας οδηγήσεις σε 18 μεσαιωνικούς νερόμυλους, κάποιοι από τους οποίους διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Επισκεφτείτε το βυζαντινό ξωκλήσι του Άγιου Αλέξανδρου.

Αξίζει να δείτε ••Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στην Πέτρα, χτισμένο τον 17ο αιώνα, με την ιδιαίτερη τοιχογραφία που απεικονίζει την στιγμή του απαγχονισμού του Ιούδα ••Την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στον Λαφιώνα, χτισμένη το 1807 Δραστηριότητες ••Κολύμπι στην πλήρως οργανωμένη, αμμώδη παραλία της Πέτρας, μήκους 3χλμ, και στην ήσυχη παραλία Αυλάκι που βρίσκεται πολύ κοντά στην Πέτρα με κατεύθυνση την Άναξο ••Θαλάσσια σπορ ••Καταδύσεις

Το Αρχοντικό της Βαρελτζήδαινας

••Θαλάσσιες εκδρομές ••Πεζοπορία Λαφιώνας

121

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Μόλυβος (Μήθυμνα) Εφταλού Melissa Barton

Μόλυβος ή Μήθυμνα (62χλμ. από τη Μυτιλήνη) είναι ένας από τους καλύτερα διατηρημένους μεσαιωνικούς οικισμούς στην ανατολική Μεσόγειο και ένας από τους διασημότερους τουριστικούς προορισμούς στη Λέσβο με μια πολύ ζωντανή νυχτερινή ζωή.

Ο Μόλυβος οφείλει το αρχαίο του όνομα σε μία από τις κόρες του βασιλιά Μάκαρα, τη Μήθυμνα, που σύμφωνα με τη μυθολογία παντρεύτηκε τον Λέσβο, γιο του Λάπιθου και εγγονό του Αίολου. Η αρχαία Μήθυμνα ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη της Λέσβου.

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

122

Αξίζει να δείτε ••Το Κάστρο (Φρούριο) του Μολύβου, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα κάστρα της Ανατολικής Μεσογείου, που χρονολογείται στη βυζαντινή περίοδο και ανασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας των Γατελούζων. Το καλοκαίρι φιλοξενεί πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις ••Την Δημοτική Πινακοθήκη Μολύβου που στεγάζεται στο σπίτι του Αργύρη Εφταλιώτη. Περιλαμβάνει πολύ σημαντικά έργα τέχνης, όπως δύο έργα του διάσημου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά ••Το αρχοντικό του Κράλλη που στεγάζει παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας ••Το πρώην τζαμί που στεγάζει το Συνεδριακό Κέντρο του Μολύβου ••Το οθωμανικό λουτρό στην κεντρική αγορά του Μολύβου, διατηρητέο μνημείο ••Τις οθωμανικές βρύσες ••Την Αρχαιολογική Συλλογή Μήθυμνας που φιλοξενείται στο κτήριο του παλιού Δημαρχείου ••Το σπίτι του Ηλία Βενέζη στην Εφταλού και ο τάφος του με την μοναδική επιγραφή «Γαλήνη» Πολιτιστικά ••Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου, στις 4 Αυγούστου ••Φεστιβάλ Γασρονομίας, τον Ιούλιο ••Molyvos Urban MTB Race, ποδηλατικός γύρος στα σοκάκια του Μολύβου, τον Ιούνιο ••Θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εικαστικά δρώμενα

Μόλυβος

Θα ερωτευτείτε τον Μόλυβο με την πρώτη ματιά. Χτισμένος γύρω από το επιβλητικό του Κάστρο που βρίσκεται στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Μήθυμνας, ο Μόλυβος ξεχωρίζει για τα μαγευτικά του καλντερίμια με τα μοναδικά σε ομορφιά και καλαισθησία πέτρινα σπίτια, τα παλιά ξύλινα κτήρια και τα εντυπωσιακά αρχοντικά του 18ου αιώνα. Θαυμάστε τις παλιές οθωμανικές βρύσες που βρίσκονται διασκορπισμένες στα λαβυρινθώδη σοκάκια, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι βυζαντινές εκκλησίες. Σεργιανίζοντας τον οικισμό του Μολύβου θα συναντήσετε γκαλερί τέχνης και καταστήματα με μοναδικά χειροποίητα έργα, καθώς και ιδιαίτερα café-bars με ξύλινες ταράτσες που κοιτάνε την απέραντη θάλασσα. Περπατήστε έως το γοητευτικό λιμανάκι του οικισμού, όπου μπορείτε να φάτε φρέσκο ψάρι. Στην είσοδο του Μολύβου θα βρείτε το τουριστικό γραφείο πληροφοριών του Φορέα Τουρισμού Μολύβου. Ο Μόλυβος είναι η γενέτειρα των συγγραφέων Αργύρη Εφταλιώτη (1849 - 1923) και Ηλία Βενέζη (1904 - 1973), και ένας τόπος με έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, αγαπημένος προορισμός για διανοούμενους, ποιητές και καλλιτέχνες. Νοτιοδυτικά του Μολύβου σε απόσταση 5χλμ, βρίσκεται ο Βαφιός, μικρός οικισμός με πανοραμική θέα προς τον Μόλυβο και ταβέρνες με

123

▶▶▶▶

το 1956 ο μόλυβος ανακηρύχτηκε προστατευόμενος οικισμός και το 1987 μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της unesco

καλό φαγητό. Ο Βαφιός βρίσκεται στο κέντρο ενός πυκνού δικτύου πεζοπορικών μονοπατιών μέσα από φυσικά τοπία ξεχωριστής ομορφιάς. Κατευθυνόμενοι ανατολικά του Μολύβου θα συναντήσετε την Εφταλού, πασίγνωστη για τις θερμές πηγές της και την όμορφη, αμμώδη παραλία της, μία από τις δημοφιλέστερες στο νησί, η οποία έχει βραβευθεί με Γαλάζια Σημαία. Επισκεφτείτε το Εργαστήρι Χειροποίητων Ξυλόγλυπτων από Ελιά (Eleni’s Workshop) που βρίσκεται σε μια γαλήνια τοποθεσία. Εφταλού

Δραστηριότητες ••Κολύμπι: Στην πλήρως οργανωμένη παραλία του Μολύβου, στην όμορφη και αμμώδη Ψυριάρα και στην πανέμορφη παραλία της Εφταλούς με τα σκουρόχρωμα βότσαλα και τα κρυστάλλινα νερά ••Θαλάσσια σπορ ••Θαλάσσιες εκδρομές ••Ιαματικά μπάνια στις θερμοπηγές της Εφταλούς ••Γιόγκα ••Πεζοπορία

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Παραλία Μολύβου

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

124

Συκαμιά Σκάλα Συκαμιάς Λεπέτυμνος Άργενος

Το κκλησάκι της Παναγιάς της Γοργόνας

Taner Oner

«..Όμως απόμεινε πίσω τ’ όνομά του, απόμεινε ακόμα, αύτη πάνω απ’ όλα, μια παράξενη ζουγραφιά, που την άφησε στορισμένη πάνω στον τοίχο της μικρής εκκλησίας. Στέκεται κει ως τα σήμερα, μισοσβησμένη από τον αγέρα και τ’ αλάτι της θάλασσας, και είναι μια Παναγιά, η πιο αλλόκοτη μέσα στην Ελλάδα η πιο αλλόκοτη μέσα στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο της χριστιανοσύνης..» Στρατής Μυριβήλης (απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Παναγιά η Γοργόνα»)

Συκαμιά (46χλμ. από τη Μυτιλήνη και 12χλμ. από τον Μόλυβο) είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Λεπέτυμνου, περιτριγυρισμένη από ελιές, πεύκα και πλατάνια. Έχει ανακηρυχθεί διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός. Σεργιανίζοντας στα καλντερίμια, θα θαυμάσετε τα καλαίσθητα πέτρινα σπίτια και τα υπέροχα αρχοντικά του 19ου αιώνα. Κάντε μία στάση στην πλατεία του χωριού και απολαύσετε την εξαιρετική θέα προς το απέραντο γαλάζιο και τα μικρασιατικά παράλια. Στη Συκαμιά γεννήθηκε και έζησε ο Στρατής Μυριβήλης (1890 -1969), ένας από τους σπουδαιότερους πεζογράφους της γενιάς του’30.

Αξίζει να δείτε ••Το Λαογραφικό Μουσείο Συκαμιάς, που στεγάζεται στο σπουδαίο κτήριο του Δημοτικού Σχολείου και φιλοξενεί μια αίθουσα με όλα τα προσωπικά αντικείμενα του Στρατή Μυριβήλη ••Την εκκλησία της Αγίας Φωτεινής στη Συκαμιά, χτισμένη το 1859 ••Την εντυπωσιακή πέτρινη βρύση του Αγίου Κωνσταντίνου, που βρίσκεται στον προαύλιου χώρου της ομώνυμης εκκλησίας, στον δρόμο από τη Συκαμιά με κατεύθυνση τον Μόλυβο ••Το σπίτι του φιλόλογου και ερευνητή της νέας ελληνικής λογοτεχνίας, Γιώργου Βαλέτα, που λειτουργεί ως μουσείο ••Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Άργενο, χτισμένη το 1777 ••Τις θερμοπηγές της Άργενου που βρίσκονται στην παραλία της Άργενου

125

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ Σκάλα Συκαμιάς

Σε απόσταση 3χλμ. θα συναντήσετε τη Σκάλα Συκαμιάς, ένα ειδυλλιακό ψαροχώρι, με το διάσημο εκκλησάκι της Παναγιάς της Γοργόνας, χτισμένο πάνω σ’ έναν βράχο πάνω από τη θάλασσα, να πρωταγωνιστεί στο σκηνικό του μικρού λιμανιού. Οφείλει την ξεχωριστή αυτήν ονομασία στην τοιχογραφία κάποιου λαϊκού ζωγράφου που αναπαριστά την Παναγία με μορφή

μυθικής γοργόνας. Καθίστε κάτω από τη «μουριά του Μυριβήλη», εκεί όπου ο σπουδαίος πεζογράφος ατενίζοντας το μικρό εκκλησάκι και τη θάλασσα, εμπνεύστηκε το μυθιστόρημα του «Παναγιά η Γοργόνα». Στις ψαροταβέρνες του λιμανιού μπορείτε να δοκιμάστε φρέσκια αστακομακαρονάδα. Σε πολύ κοντινή απόσταση από την Συκαμιά βρί-

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

126

Άργενος - Λεπέτυμνος - Σκάλα Σκαμνιάς

σκονται ο Λεπέτυμνος και η Άργενος, δύο μικρά ορεινά χωριά, περιτριγυρισμένα από τοπία έντονης βλάστησης. Ο Λεπέτυμνος (ή Χάλικας) οφείλει το όνομα του στο ομώνυμο βουνό και είναι το πιο νεόχτιστο χωριό στο νησί, καθώς ένας καταστροφικός σεισμός κατεδάφισε το παλιό χωριό. Η γραφική και απομονωμένη Άργενος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του Λεπέτυμνου και προσφέρει στους επισκέπτες της πανοραμική θέα προς τη θάλασσα και τις ακτές της Μικρά Ασίας. Η Άργενος είναι γνωστή για τις παραθαλάσσιες θερμοπηγές της, τα «Μεγάλα Θέρμα». Στην γραφική πλατεία του χωριού θα βρείτε όμορφα καφενεία. Δοκιμάστε την περίφημη γραβιέρα της Άργενου. Απολαύσετε καταπληκτικές πεζοπορικές διαδρομές μέσα από κατάφυτες ρεματιές και βραχώδη οροπέδια.

Κάγια

Στέφανος Βατός

Δραστηριότητες ••Κολύμπι: Στην όμορφη, αμμώδη παραλία Κάγια στη Σκάλα Συκαμιάς, ιδανική για οικογένειες. Στην όμορφη και ερημική παραλία Πλάτανος, την οποία θα βρείτε ακολουθώντας τον χωματόδρομο από τη Σκάλα Συκαμιάς στην Εφταλού. Στην ήσυχη παραλία της Άργενου ••Ψάρεμα στο λιμανάκι της Σκάλας Συκαμιάς ••Πεζοπορία ••Ποδηλασία βουνού

127

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

Στύψη Υψηλομέτωπο Πελόπη Κάπη

Στύψη, 10χλμ. από την Πέτρα, είναι ένα ορεινό παραδοσιακό χωριό, σκαρφαλωμένο σε μια πλαγιά του Λεπέτυμνου. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκαλλιέργεια και το λάδι της Στύψης θεωρείται εξαιρετικής ποιότητας. Η Στύψη είναι γενέτειρα του Μακεδονομάχου ήρωα και Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη. Απέναντι από τη Στύψη θα συναντήσετε τον Κλαπάδο, ένα πανέμορφο, εγκαταλειμμένο χωριό περιτριγυρισμένο από πεύκα, το οποίο υπήρξε το πεδίο των τελευταίων νικηφόρων μαχών των ελληνικών στρατευμάτων εναντίον των τουρκικών για την απελευθέρωση της Μυτιλήνης. Στο πευκοδάσος γύρω από τον Κλαπάδο, θα βρείτε τον καλά κρυμμένο καταρράκτη του Κλαπάδου, τον ψηλότερο καταρράκτη στο νησί. Πεζοπορήστε στο αρχαίο μονοπάτι μέσα από το δάσος και θαυμάστε την καταπληκτική θέα προς την Άναξο, την Πέτρα, τον Μόλυβο, την Εφταλού και την Συκαμιά. Δύο χιλιόμετρα ανατολικά της Στύψης βρίσκεται το Υψηλομέτωπο ένα πολύ όμορφο, μικρό χωριό –με αρκετά οθωμανικά μνημεία–, περιτριγυρισμένο από καρυδιές, συκιές, ροδιές και δαμασκηνές. Στις μικρές πλατείες των δύο χωριών θα βρείτε καφενεία.

Αξίζει να δείτε ••Την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Στύψη, χτισμένη το 1805 ••Τον Καταρράκτη Κλαπάδου, μέσα στο δάσος που περιβάλλει το ομώνυμο χωριό ••Την εκκλησία του Ταξιάρχη στο Υψηλομέτωπο, χτισμένη το 1807, διατηρητέο μνημείο ••Τα ερείπια οθωμανικού χαμάμ και μιναρέ στο Υψηλομέτωπο ••Την εντυπωσιακή βρύση του Ασλάνη στο Υψηλομέτωπο ••Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι στην Πελόπη, κοντά στο κοιμητήριο του χωριού που γεφυρώνει τον ποταμό Τσικνιά, τον μεγαλύτερο ποταμό του νησιού ••Το Αρχοντικό του Μπολιούρη στην Κάπη που σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο

ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ

128

Κάπη

Σε κοντινή απόσταση από το Υψηλομέτωπο, θα συναντήσετε δύο πανέμορφα παραδοσιακά χωριά, την Πελόπη και την Κάπη, χτισμένα στους πρόποδες του Λεπέτυμνου, με καταπληκτική θέα προς τα μικρασιατικά παράλια. Περπατήστε στα γραφικά καλντερίμια τους με τα παραδοσιακά κτίσματα και τα παλιά καταστήματα και απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας στα όμορφα καφενεία που θα συναντήσετε στις μικρές πλατείες. Οι κάτοικοι της Κάπης έχουνε σημαντική παράδοση στα κεντήματα και στη μουσική– στο παρελθόν παραδοσιακές κομπανίες με χάλκινα πνευστά έπαιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα πανηγύρια του χωριού. Η Πελόπη και η Κάπη φημίζονται για τον ντόπιο τραχανά, το τοπικό τυρί, το μέλι και τα παραδοσιακά αμυγδαλωτά. Σε απόσταση 5χλμ. από την Κάπη βρίσκεται ο παραθαλάσσιος μικρός οικισμός Γενί Λιμάνι με το γραφικό του λιμανάκι. Γενί Λιμάνι

Πελόπη

sidialeg

Δραστηριότητες ••Κολύμπι στην ήσυχη παραλία στο ΓενίΛιμάνι και στην αμμώδη παραλία Λαγκάδα ••Πεζοπορία ••Ποδηλασία βουνού Πολιτιστικά ••Το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στο Υψηλομέτωπο στις 17 Ιουλίου ••Το πανηγύρι του Σωτήρα στην Κάπη στις 5 Αυγούστου ••Το πανηγύρι της Παναγίας στην Κάπη, τον Δεκαπενταύγουστο ••Το πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στην Κάπη στις 23 Απριλίου Stratos Blanis

μουσεια & αρχαιολογικοι χωροι Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης

22510 40223 22510 44913

8.30 - 15.00 (Δευτέρα κλειστά)

Κάστρο Μυτιλήνης

22510 27790

8.00 - 15.00 (Δευτέρα κλειστά)

Μουσείο Κάστρου Μυτιλήνης

22510 27970

Χειμώνας: 8.30 - 15.00 (Δευτέρα κλειστά) Καλοκαίρι: 8.00 - 20.00 (Δευτέρα 13.30-20.00)

Βυζαντινό Μουσείο

22510 28916

9.00 - 15.00 (Κυριακή κλειστά)

Δημοτική Πινακοθήκη Μυτιλήνης

22510 48002

10.00 - 16.00 (Δευτέρα κλειστά)

Μουσείο Teriade

22510 23372

09.00 - 17.00 (Οκτώβριο - Μάρτιο) 09.00 - 14.00 & 17.00 - 20.00 (Απρίλιο - Σεπτέμβριο)

Μουσείο Θεόφιλου

22510 41644

10.00 - 16.00 (Δευτέρα κλειστά)

Μουσείο - Ελαιοτριβείο Βρανά

22510 82007

Χειμώνας: 9.00 - 16.00 (Δευτέρα κλειστά) Καλοκαίρι: 9.00 - 19.00 (Δευτέρα κλειστά)

Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη

22520 32741 22520 33300

Χειμώνας: 10.00 - 14.00 Καλοκαίρι: 9.00 - 16.00

Μουσείου Σαπωνοποιίας Πλωμαρίου

22530 50101

8.00 - 14.00 (κατόπιν συνεννόησης) (Σαββατοκύριακα κλειστά)

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βρίσας

22520 61890

9.30 -1 5.00 (Οκτώβριο - Απρίλιο, Δευτέρα - Τρίτη κλειστά) 9.30 - 15.00 (Μάης - 20 Ιουνίου, καθημερινά) 9.30 - 15.00 & 16.00 - 20.00 (21 Ιουνίου - Σεπτέμβριο, καθημερινά)

Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου

22530 32300

Χειμώνας: 10.00 - 17.00 Καλοκαίρι: 10.00 - 18.00 (Τρίτη κλειστά)

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου

22510 47033 22530 54434

Χειμώνας: 8.30 - 16.30 (Δευτέρα κλειστά) Καλοκαίρι: 9.00 - 20.00

Μουσείο Ψηφιακής Τέχνης «Γιώργος Ιακωβίδης»

22530 51128

Χειμώνας: 9.00 - 17.00 Καλοκαίρι: 9.00 - 19.00

Αρχαιολογικό Μουσείο Ερεσού

22530 53037

8.00 - 15.00 (Δευτέρα κλειστά)

Αρχοντικό Βαρελτζήδαινας στην Πέτρα

22530 41510

8.00 - 15.00 (Δευτέρα κλειστά)

Κάστρο Μολύβου (Μήθυμνας)

22530 71803

8.00 - 15.00 (Δευτέρα κλειστά)

Δημοτική Πινακοθήκη Μήθυμνας

22530 71240 22530 71313

Χρήσιμα τηλεφωνα Ασθενοφόρο: 166 Αστυνομία: 100 Πυροσβεστική: 199 Ευρωπαϊκό Νούμερο Άμεσης Ανάγκης: 112

Ανατολική Λέσβος Μυτιλήνη Διεθνής Αερολιμένας Μυτιλήνης: 22510 38701 Λιμεναρχείο: 22510 37448 Radio Taxi Μυτιλήνη: 22510 23500, 25900 Αστικά λεωφορεία Λέσβου: 22510 46436 Υπεραστικά Λεωφορεία Λέσβου: 22510 28873 Βοστάνειο Νοσοκομείο: 22510 57700 Αστυνομικό τμήμα: 22510 41911 Τουριστική αστυνομία: 22510 22776 Ταχυδρομείο: 22510 20100

Μόρια Κέντρο Υγείας: 22510 31537

Πάμφιλα Περιφερειακό Ιατρείο: 22510 32388

Θερμή Δημαρχείο: 22510 71277 Αστυνομικό τμήμα: 22510 71222 Κέντρο υγείας: 22510 71255

Μανταμάδος Δημαρχείο: 22530 61200 Αστυνομικό τμήμα: 22530 61222

Αγιάσος Δημαρχείο: 22520 22080 Αστυνομικό τμήμα: 22520 22222 Κέντρο υγείας: 22520 22225

Γέρα Δημαρχείο: 22510 82226 Αστυνομικό τμήμα (Παπάδος): 22510 82222 Λιμεναρχείο (Πέραμα): 22510 51555 Κέντρο υγείας (Σκόπελος): 22510 82433

Νότια Λέσβος Πολιχνίτος Δημαρχείο: 22520 32225 Αστυνομικό τμήμα: 22520 41222 Κέντρο υγείας: 22520 41666, 41111

Πλωμάρι Δημαρχείο: 22520 32200 Αστυνομικό τμήμα: 22520 32333 Λιμεναρχείο: 22520 32296 Γραφείο τουρισμού: 6943500000 Κέντρο υγείας: 22520 31111, 32113

Κεντρική Λέσβος Καλλονή Δημαρχείο: 22530 22288 Αστυνομικό τμήμα: 22530 22100 Κέντρο υγείας: 22530 22222

Αγία Παρασκευή Αστυνομικό τμήμα: 22530 31222 Περιφερειακό ιατρείο: 22530 31250

Δυτική Λέσβος Άντισσα Κέντρο υγείας: 22530 56440 Αστυνομικό τμήμα: 22530 56252

Ερεσός Περιφερειακό ιατρείο: 22530 53221, 52132

Σίγρι Περιφερειακό ιατρείο: 22530 54404

Μεσότοπος Περιφερειακό Ιατρείο: 22530 96221

Βόρεια Λέσβος Μόλυβος (Μήθυμνα) Δημαρχείο: 22530 71313 Αστυνομικό τμήμα: 22530 71222 Κέντρο υγείας: 22530 71333 Γραφείο Τουρισμού: 22530 71990

Πέτρα Δημαρχείο: 22530 42222 Αστυνομικό τμήμα: 22530 41222 Tαξί: 22530 42022 Περιφερειακό ιατρείο: 22530 41210

Συκαμιά Περιφερειακό ιατρείο: 22530 55215

Σκουτάρος Κέντρο υγείας: 22530 92222

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ 132