Blader door de Rechte Bijbel by Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap

A ARMO

ED E

AAN DE SLAG MET DE RECHTE BIJBEL Op de volgende pagina’s vind je alles wat je nodig hebt om zelf met het onderwerp ‘gerechtigheid’ aan de slag te gaan. Om dit brede onderwerp toegankelijker te maken hebben we het ingedeeld in vijf thema’s: armoede, consumentisme, gender, rechtspraak en vreemdelingen. Elk thema bestaat uit drie onderdelen die je aansporen om zelf in beweging te komen:

INTRODUCTIE Hier lees je meer over de bijbelse achtergrond van een thema. Je ziet hoe een thema door de Bijbel heen aan de orde komt, en welke invloed dit had op de cultuur van het volk van Israël. Je leest bijvoorbeeld dat het volk wetten krijgt met de opdracht om te zorgen voor mensen die het minder hebben.

INDIVIDUELE BIJBELSTUDIES In deze bijbelstudies word je aan de hand van bijbelteksten uitgedaagd om aan de slag te gaan met een bepaald aspect van gerechtigheid. Elke bijbelstudie verbindt de bijbeltekst met het dagelijks leven. De ene keer wordt je flink aan het denken gezet, de andere keer krijg je een heel praktische opdracht. Zo ga je op een leuke en uitdagende manier met de Bijbel aan de slag.

GEZAMENLIJKE BIJBELSTUDIES Ten slotte vind je bij elk thema ook een gezamenlijke bijbelstudie. Hiermee heb je een mooie aanzet om een avond te organiseren waarop je anderen kunt betrekken bij thema’s die jij belangrijk vindt. Samen kun je echt een verschil maken. Laat je inspireren door deze teksten, en zoek daarbij vooral jouw eigen manier om iets bij te dragen aan een rechtvaardiger wereld.

INHOUDSOPGAVE ARMOEDE Introductie 4 Individuele bijbelstudie 8 Gezamenlijke bijbelstudie 12

CONSUMENTISME Introductie 16 Individuele bijbelstudie 20 Gezamenlijke bijbelstudie 24

GENDER Introductie 28 Individuele bijbelstudie 33 Gezamenlijke bijbelstudie 36

RECHTSPRAAK Introductie 40 Individuele bijbelstudie 44 Gezamenlijke bijbelstudie 48

VREEMDELINGEN Introductie 52 Individuele bijbelstudie 56 Gezamenlijke bijbelstudie 60 Over de organisaties

Uitleg over gemarkeerde teksten

A ARMO

ED E

God heeft mij uitgekozen. Daarom is zijn Geest bij mij. God heeft mij gestuurd om aan arme mensen het goede nieuws te vertellen. Lucas 4:18 Met die woorden maakt Jezus zich volgens Lucas aan de mensen bekend. Jezus leest hier voor uit de profeet Jesaja (Jesaja 61:1-2), maar de bijbelse traditie waarin Jezus zich met deze woorden plaatst, is veel breder. In de wetten van Mozes, in de Psalmen, in het boek Spreuken en in de uitspraken van de profeten spelen arme mensen een hoofdrol. Niet omdat zij in die boeken de baas zijn, of omdat de schrijvers vinden dat je je best moet doen om arm te zijn. Nee, arme mensen staan in het middelpunt van de belangstelling als een groep waar God het steeds weer voor opneemt. Wie in de God van de Bijbel gelooft, kan niet om het thema â&#x20AC;&#x2DC;armoedeâ&#x20AC;&#x2122; heen.

KANSARM Op heel veel plekken in de Bijbel wordt er geschreven over armoede. De meeste schrijvers hoorden waarschijnlijk tot de rijkere bovenlaag van de samenleving, want anders hadden ze nooit leren schrijven. Toch blijken ze precies te begrijpen hoe armoede werkt. Vooral het boek Spreuken laat duidelijk zien hoe armoede ontstaat en in stand wordt gehouden. Er groeit meer dan genoeg voedsel op de akkers, maar omdat het niet eerlijk verdeeld wordt, krijgen arme mensen niets. Spreuken 13:23 Rijke mensen hebben veel vrienden, maar arme mensen hebben niemand. Spreuken 19:4 De nuchtere waarnemingen van de schrijvers maken één ding duidelijk: wie eenmaal arm is, maakt weinig kans om weer uit die situatie te ontsnappen. Die maakt juist meer kans om uitgebuit en oneerlijk behandeld te worden. In de Bijbel gaat het dan vaak om weduwen, kinderen zonder vader en vreemdelingen: allemaal groepen voor wie niemand het opnam. De combinatie van armoede, onrecht en machteloosheid kom je dan ook steeds weer tegen in de bijbelteksten (bijvoorbeeld Psalm 12:6; Psalm 72:4, Psalm 72:13; Psalm 82:3-4; Spreuken 18:23; Amos 5:10-12). De schrijvers van deze boeken beschrijven hoe het is om arm te zijn. Maar ze zetten daar ook een ideaal tegenover. Ze beschrijven een wereld waarin arme mensen wél een kans maken. De psalmen bezingen dat ideaal, de profeten roepen het volk steeds weer op om dit na te streven en de wetten van Mozes maken heel concreet duidelijk hoe je daar als maatschappij voor kunt zorgen.

KANSRIJK De belangrijkste wetten over de omgang met arme mensen staan in Leviticus 19:9-16; Leviticus 23:22; Leviticus 25:35-55 en Deuteronomium 15:1-15. Een paar dingen vallen daarbij op. De wetten in Leviticus maken zorg voor de arme mensen tot een onderdeel van het dagelijks leven en een zaak van iedere Israëliet persoonlijk: probeer ik de grootst mogelijke winst voor mezelf uit een oogst te halen, of laat ik iets staan voor mensen die zelf geen land hebben (Leviticus 19:10; Leviticus 23:22)? Het woordgebruik in Deuteronomium 15 laat zien dat het niet puur gaat om het naleven van regels. ‘Wees niet gierig’ (vers 7) en ‘geef van harte’ (vers 10) zijn geen wetten, maar een oproep om de vrijgevigheid die de Israëlieten zelf hebben ontvangen door te geven. Het doel van alle wetten is om mensen die door armoede niet mee kunnen doen in de maatschappij weer volledig deel te laten uitmaken van de gemeenschap. Dat wordt op een bijzondere manier zichtbaar rondom de voorgeschreven feesten. Daarbij worden de Israëlieten steeds opgeroepen om ook de Levieten, die geen eigen land hadden, vreemdelingen, weduwen en kinderen zonder vader uit te nodigen (Deuteronomium 16:9-15). Naast de ‘dagelijkse’ wetten rondom de zorg voor de armen kent het Oude Testament ook een blijvende omkering van (of eigenlijk terugkeer naar) de bezitsverhoudingen: het ‘jubeljaar’. Met het jubeljaar wordt de armoede, die zichzelf in stand houdt en door de jaren steeds verergert, gestopt: slaven worden vrijgelaten, schulden worden kwijtgescholden, en mensen die hun land hebben moeten verkopen, krijgen dat land terug. Ze hebben daarmee weer de mogelijkheid om voor zichzelf te zorgen en zijn niet langer afhankelijk van de goede wil van hun rijkere buren. Het gaat daarbij trouwens niet om een volledig schone lei: alleen het land wordt herverdeeld, andere bezittingen (vee, gebouwen, zilver en goud) blijven bij degene die ze in eigendom heeft. Daarmee zorgt het jubeljaar voor een evenwicht tussen gelijke toegang tot landbouwgrond en de vrijheid om met opbrengst ervan te doen wat je wilt. De bedoeling is helder: niemand mag op den duur kansarm of zelfs kansloos blijven. 6

EEN DOEKJE VOOR HET BLOEDEN? Of het jubeljaar ooit letterlijk in de praktijk gebracht werd zoals er in Leviticus 25 staat, weten we niet – er is in ieder geval geen bewijs voor. De Bijbel is dan ook regelmatig aangeklaagd omdat arme mensen daarin en daarmee zoet gehouden zouden worden. Rijke mensen worden opgeroepen om voor arme mensen te zorgen, maar tegelijkertijd is er een zekere berusting: ‘Er zullen altijd arme mensen zijn’ (Deuteronomium 15:11; Matteüs 26:11). En ook de woorden van Jezus uit de toespraak op de berg (of volgens Lucas op het veld) – ‘Het echte geluk is voor mensen die arm zijn. Want voor hen is Gods nieuwe wereld’ (Lucas 6:20-26) – zou je op die manier kunnen uitleggen: ‘Wacht maar, jullie tijd komt straks, in Gods nieuwe wereld. Houd je dus nu maar koest en kom niet op het idee om bestaande structuren te willen veranderen.’ Maar zo zijn die woorden natuurlijk niet bedoeld. Wat Jezus hier wil benoemen, is Gods radicale keuze voor arme mensen. Voor hen is hij gekomen, en voor hen is Gods nieuwe wereld. Diezelfde radicale keuze klinkt ook door in de wetten van het Oude Testament. Regelmatig herinneren de teksten de lezer aan het vertrek uit Egypte, hét moment van recht en bevrijding. Vanuit die achtergrond kun je de wetten over zorg voor weduwen, kinderen zonder vader en andere kwetsbare groepen niet lezen als een doekje voor het bloeden. Het gaat niet om liefdadigheid, waarvoor de gever zich op de schouder mag kloppen en waarop de ontvanger onderdanig en dankbaar moet wachten. Het gaat om recht doen, in navolging van Gods handelen tijdens de bevrijding uit Egypte. Iedere Israëliet is zelf de ontvanger van dat bevrijdende handelen geweest, en iedere Israëliet moet dan ook op dezelfde manier handelen tegenover mensen die dat nodig hebben. Eigenlijk is het niet ingewikkeld: ‘Deel je brood met mensen die honger hebben. Geef arme mensen een plek in je huis. Geef kleren aan mensen die naakt zijn. Zorg goed voor de mensen om je heen!’ (Jesaja 58:7) Wie weet krijg je dan ooit te horen: ‘Kom, de nieuwe wereld is voor jullie. (…) Want toen ik honger had, gaven jullie mij te eten. Toen ik dorst had, gaven jullie mij te drinken. (…) Toen ik naakt was, gaven jullie mij kleren. Toen ik ziek was, zochten jullie mij op. Toen ik gevangen was, kwamen jullie naar mij toe’ (Matteüs 25:34-26).

Jesaja 58:2-8

Leviticus 25:39-40

RECEPT VOOR ARMOEDE EN WAARDIGHEID GELUK Echt gelukkig zijn – wie wil dat nu niet? De Israëlieten dachten er ook zo over. En ze begrepen heel goed dat God en geluk veel met elkaar te maken hebben. Op allerlei manieren hadden ze een religieuze levensstijl ontwikkeld om God te dienen. Ze vroegen God naar zijn wil, ze volgden zijn regels, ze vastten. Maar dan zegt God in vers 4 dat dit niet de goede manier is om hem te dienen. Sterker nog, hij zegt: ‘Als je zo doorgaat, luister ik niet naar jullie.’ Jezus zegt verschillende keren dat het niet gaat om wat je zegt, maar om wat je doet. Lees bijvoorbeeld eens Matteüs 7:21. En hij vertelt vaak over de nieuwe wereld die God voor ogen heeft. Daar is geen ruimte meer voor zonde en dood, voor gevangenschap, slavernij, onderdrukking, honger, armoede, verwaarlozing. Strijd tegen al deze dingen verbindt God in Jesaja 58 met het geloof in hem. Dus als je echt gelukkig wilt zijn, deel dan je brood, zet je huis open, geef je kleding weg. Als er iets lastig is bij deze tekst, is het wel het gevoel dat het om best grote dingen gaat. Maar is er iemand waar God je op attent maakt, voor wie je iets kunt betekenen, op een manier die voor jou deze week haalbaar is?

Bij armoede gaat het niet alleen om geven of doen, maar juist ook om de manier waarop je iemand behandelt. Een man uit Kenia vertelde: armoede zit niet in je portemonnee, maar in je hoofd. Juist als je afhankelijk bent van anderen, kan armoede bezit nemen van je gedachten en je eigenwaarde. Als je weet dat je niets in te brengen hebt, kun je heel makkelijk moedeloos worden. In veel Afrikaanse landen is het afhankelijkheidssyndroom een bekend begrip, omdat er jarenlang ontwikkelingsgeld naartoe is gegaan. Aan de andere kant staat het messiascomplex, wat gepaard kan gaan met betutteling. Dat zie je bijvoorbeeld in de woorden die we kiezen. Als in Nederland een school gebouwd wordt, dan heet dat een school. Als iemand in een Afrikaans land meehelpt met het bouwen van een school, dan wordt dat vaak een schooltje genoemd. In bovenstaande tekst wordt opnieuw benadrukt dat de manier waarop je naar iemand kijkt of iemand behandelt net zo belangrijk is als wat je voor iemand doet. Ken je iemand die in de schuldsanering zit – misschien via je kerk of een initiatief in de wijk? Probeer in een gesprek eens te ontdekken wat de manier waarop mensen met hem omgaan voor iemand in deze situatie betekent.

I N D IV

IDUEE

Lucas 8:43-48

Johannes 9:1-2

VORMEN VAN ARMOEDE

OORZAKEN VAN ARMOEDE

Grote kans dat je bij armoede in eerste instantie denkt aan een gebrek aan geld. Maar hoe zit het eigenlijk met rijkdom en armoede? En zou het zo kunnen zijn dat je zowel rijk als arm bent, maar dan op verschillende gebieden? Als je dit verhaal van de zieke vrouw die steeds bloed verliest leest, zou je eens kunnen proberen je in haar omstandigheid in te leven. Ze had wel geld voor dokters, maar ze was sociaal arm omdat ze als onrein werd gezien. Benoem voor jezelf alle vormen van armoede waar deze vrouw mee moest strijden. Moeder Theresa schreef: ‘De armoede van niet gewild zijn, niet geliefd en verzorgd worden is de grootste armoede. We moeten in onze eigen huizen beginnen met deze armoede op te lossen.’ De vrouw in dit verhaal in Lucas zou dit ongetwijfeld herkend hebben.

In de tijd van de Bijbel werd ziekte vaak gezien als straf van God. Als iemand iets ergs overkwam, dan moest er wel een reden achter zitten. Vandaar dat de leerlingen aan Jezus vragen wie hier een fout heeft gemaakt, de man zelf of zijn ouders. De leerlingen kunnen zich niet voorstellen dat de man om een andere reden blind is. Ook vandaag de dag is het verleidelijk om meteen een oorzaak te zoeken als iemand iets ergs overkomt. Dat zie je ook bij armoede. ‘Je kunt toch ook gewoon werken?’ wordt dan gezegd, of: ‘Als je arm bent, heb je waarschijnlijk iets niet handig aangepakt.’ Staat er in Spreuken niet dat je een dwaas bent als je niet hard werkt? De werkelijkheid is niet zo eenvoudig. Er zijn vele oorzaken voor armoede en op heel veel daarvan heb je geen invloed. Je ouders hebben je bijvoorbeeld niet geleerd om goed met geld om te gaan, door ziekte kun je niet werken, de voedselprijzen schieten omhoog. Of je begrijpt niet hoe internet werkt, je spreekt geen Nederlands, je bent de weg kwijt in het oerwoud van schuldeisers. Misschien lijd je aan depressie, heb je geen netwerk van vrienden of familie meer, en ga zo maar door. Vaak is het helemaal niet duidelijk waarom iemand arm is.

Maak een lijst van vijf dingen die je als verschillende vormen van armoede in Nederland of in jouw buurt herkent. Welke armoede raakt jou en wat zou je daarin kunnen betekenen?

Ga eens bij jezelf na wat voor (voor)oordelen je hebt over de oorzaken van armoede en kijk of ze kloppen met de werkelijkheid. 9

I N D IV

IDUEE

Spreuken 14:31 en Spreuken 22:2

2 Korintiërs 8:1-5 en Marcus 10:17-22

GODS HART VOOR ARM ZIJN MAAKT ARMEN VRIJGEVIG In deze teksten uit Spreuken vind je dezelfde lijn als in Jesaja 58. Wil je God dienen, zorg dan voor degenen die zwak zijn. Als je zo door de Bijbel heen leest, merk je dat God heel consequent is over armoede. Elk mens is geschapen om op God te lijken. Als je zwakke mensen onderdrukt, doe je niet alleen hun onrecht, maar beledig je God, want je onderdrukt zijn schepsels. In de Bijbel lees je keer op keer dat God wil dat mensen elkaar met respect behandelen en dat niemand wordt onderdrukt of uitgebuit. En iedereen die kwetsbaar is, wordt door God extra gehoord. Jezus vertelt hier een voorbeeld over (Lucas 16:19-31). De rijke man voor wiens poort de arme Lazarus ligt, merkt te laat hoe serieus het God te doen is om arme mensen. In dit leven heeft de rijke man alle macht. Maar in het voorbeeld worden de rollen uiteindelijk omgedraaid. God blijkt aan de kant van de arme, de kwetsbare en de machteloze te staan. Probeer de komende tijd de Bijbel eens te lezen door de bril van de machtsverhoudingen. Benoem bij elke persoon waar die staat op de machtsladder, en ontdek hoe God op hem of haar reageert.

De tegenstelling tussen arm en rijk komt in deze teksten extra naar voren. De christenen waar Paulus over schrijft, zijn arm en ze hebben het moeilijk. Maar ze zijn ook vol van vreugde door hun geloof en ze willen anderen graag helpen. De man die naar Jezus toe komt (Marcus 10) was erg rijk en hield zich aan alle regels. Maar hij was ook somber, hij liep teleurgesteld weg en hij liet een grote beloning liggen. De mensen in de teksten gaan op heel verschillende manieren met rijkdom om. Voor de christenen in Macedonië betekent ‘rijkdom’ dat je vrijgevig bent, dat je deelt van wat je hebt en dat je elkaar helpt. Dat ze dan zelf nog minder overhebben, vinden ze niet erg, zoveel vreugde krijgen ze ervoor terug. Voor de man die bij Jezus komt, is rijkdom hetzelfde als bezit. Hij kan zich niet voorstellen dat iets anders nog meer waard zou kunnen zijn. En dat bepaalt zijn keuzes. Geld kan dus vrijheid of onvrijheid meebrengen. Of we nu veel of weinig geld hebben, de uitdaging is dat we anderen helpen, vrijgevig zijn en vol vreugde door ons geloof. En dat we net als Jezus met een blik vol liefde kunnen kijken naar de mensen om ons heen. Hoe kun je vrijgevig zijn en wanneer vind je het moeilijk om iets weg te geven of te delen?

I N D IV

IDUEE

Marcus 6:35-44

ARM ZIJN EN TOCH IETS HEBBEN Ken je dat gevoel, dat je voor een uitdaging staat, maar niet weet waar je de benodigdheden vandaan moet halen om eraan te beginnen? De leerlingen van Jezus staan met grote ogen naar Jezus te kijken. Het gat tussen het doel (iedereen te eten geven) en wat zij hebben (vijf broden en twee vissen) is gewoon te groot. Voor mensen in ontwikkelingslanden is dit herkenbaar. Het doel is duidelijk: een beter bestaan, voor henzelf en voor hun kinderen. Maar met het kleine beetje dat ze hebben, lijkt het onbereikbaar. Als je gevangenzit in armoede, dan is deze tekst in Marcus van groot belang. Jezus zegt hier: ‘Kijk eerst eens wat je wel hebt.’ Hoe je kijkt, bepaalt wat je ziet. Door deze zin van Jezus zijn veel mensen in ontwikkelingslanden anders gaan kijken en hebben ze ontdekt dat iedereen iets heeft gekregen, hoe klein het misschien ook is. Het toepassen begon soms met één kip, maar het mondde uit in een kippenboerderij. Het kleine wat je hebt, kan door Jezus gezegend en vermenigvuldigd worden. Twee vragen om over na te denken: 1. Wat zijn jouw vijf broden en twee vissen? 2. Hoe zou het wonder uit dit verhaal er voor jouw buurt, dorp of stad kunnen uitzien?

I N D IV

IDUEE

E D E O ARM R E L ZA D ZIJN J I T AL

f ger o r hon es die o o d die erati deren hele gen nnen die n i k : zi en en zicht iet halen ij huis: ge oterham e g l e ter b un b ft ve dag n e hee te verjaar r ook dich kaas op h ar een d e o a a Arm un eers ven. Ma pind l toch ma ijven l e le geen eh ziekt nisbelten bank nog ie de kach kunnen b r over: l l e i d t t e u s h n g c e op v de voed udere asrekenin er heel nu je wel uit o n r e e , zond hebben n om de g Bijbel is en dagen aan e st te en ok zoud lager zet n je dan? D aar de tek n hebt, o i e e j g g M graad . Waar be even op. zelf gekre e en iet betal e los je n elen die j d d e d armo sen en mi ven. e n g a k e t om or o d n re ande

G EZ A

MENL

IJK

BINNENKOMER Keuzeopdracht 1: Koop verschillende soorten koeken en drinken. Geef bijna alle leden van de groep aan het begin van de avond een koek, allemaal verschillende, en verschillende soorten drinken. Geef sommigen niets. Bespreek als alles op is met elkaar hoe iedereen dit ervaren heeft. Keuzeopdracht 2: Pak een groot vel papier. Schrijf in het midden ‘Koninkrijk van God’ en laat daaromheen iedereen woorden schrijven die voor hem of haar daarmee te maken hebben. Keuzeopdracht 3: Iedereen mag iets delen over een mooi initiatief tegen armoede, waar hij/zij van weet of bij betrokken is.

BIJBELSTUDIE Lees met elkaar: Deuteronomium 15:4, 7, 11 Handelingen 10:1-4

BESPREKING ‘Er zullen altijd arme mensen zijn in jullie land.’ Zo’n zin kan je moedeloos maken, of onverschillig. Wat je ook doet, de armoede zal er in ieder geval niet door verdwijnen. Je hoort dat ook als het gaat om ontwikkelingshulp: de armoede blijft, dus geven heeft geen zin. Daarom is het tweede deel van de tekst zo belangrijk. God geeft hier aan zijn volk een regel die je door de hele bijbel terugleest: ‘Help iedereen die arm is of het moeilijk heeft. Geef zo veel als je kunt.’ Juist omdat armoede er altijd zal zijn is deze regel van groot belang, om te

M G EZ A

E N LI J

voorkomen dat de armoede nog groter wordt. Cornelius begrijpt als ‘godvrezer’ van buiten het Joodse volk precies wat nodig is om bij de God van Israël te horen, lezen we in Handelingen 10. Namelijk zorg voor de armen en gebed. De engel zegt tegen hem dat God heeft gezien hoeveel geld hij geeft aan arme Joden. Net zoals Paulus in Galaten 2 maar één voorwaarde meekrijgt op zijn reis: zorg dat je geld inzamelt voor de arme mensen.

GESPREKSVRAGEN • Maak met elkaar een lijst van alle opdrachten die je in Deuteronomium 15 vindt. • Wat zeggen Deuteronomium 15 en Handelingen 4 over het karakter van God? • Wat maakt het voor jou makkelijk of moeilijk om vrijgevig te zijn? Kun je voorbeelden geven van concrete situaties? • Hoe is jullie kerk op dit moment betrokken bij armoede, dichtbij en ver weg?

AAN DE SLAG Denk aan je eigen wijk. Wat zijn volgens jou de drie belangrijkste problemen? En zou je dan ook nog de plekken en straten kunnen noemen waar deze problematiek het meeste speelt? Maak met elkaar een plan om betrokken te raken bij een mooi initiatief in de wijk. Waar mogelijk een niet-christelijk initiatief, zodat je meteen nieuwe contacten opdoet en ontdekt wat er allemaal al gebeurt. 13

OVER DE ORGANISATIES Nederlands Bijbelgenootschap Het Nederlands Bijbelgenootschap brengt de Bijbel dichtbij. Dat doen we uit liefde voor de Bijbel: we geloven dat de Bijbel het belangrijkste boek van de wereld is, omdat we in de Bijbel God kunnen ontmoeten. God laat zich in de Bijbel zien als degene die opkomt voor arme mensen, mensen aan de rand van de maatschappij, mensen die door iedereen over het hoofd worden gezien. In de bijbelse wetten, in de woorden van de profeten en in de verhalen over Jezus klinkt steeds weer de oproep om ons in te zetten voor recht, en om evenveel van de mensen om ons heen te houden als van onszelf. De Rechte Bijbel biedt handvatten om je hierin te verdiepen en de oproep in de praktijk te brengen.

Armoede - Tear (tear.nl) Tear helpt mensen zelf op te staan uit armoede en onrecht. We bieden wereldwijd hulp via lokale organisaties en kerken. Recht doen is voor ons een opdracht van God. We helpen waar we kunnen en moedigen mensen aan om de wereld mooier te maken.

Wat kun jij doen? Wij geloven dat recht doen ver weg, dichtbij begint. Want wat wij doen in ons dagelijks leven werkt wereldwijd door. Sluit je samen met je kerk aan bij één van onze initiatieven

zoals de veertigdagenkalender, de Groene Kerken actie of de Justice Conference. Kijk op tear.nl voor mogelijkheden om samen het verschil te maken.

Consumentisme - Micha Nederland (michanederland.nl) Micha Nederland komt op voor gerechtigheid. We willen je helpen om actief christen te zijn in deze wereld. Dichtbij én ver weg. Met oog voor mens en natuur. We ontwikkelen materialen waar je in de kerk, op je (bijbel)kring en thuis mee aan de slag kan.

Wat kun jij doen? Goed en recht doen zijn niet alleen mooie woorden, ze vragen om actie. Een levensstijl die gericht is op gerechtigheid en duurzaamheid. Dat is niet zo’n grote stap als het op het eerste gezicht lijkt. Ook als je klein begint, kun je al een groot verschil maken. Inspireer anderen om mee te doen, samen het verschil maken is makkelijker dan alleen. We helpen je op weg in de Micha Cursus. Je kunt ook een Micha Zondag organiseren in de kerk.

Rechtspraak - IJM Nederland (ijmnl.org) International Justice Mission beschermt armen in ontwikkelingslanden tegen geweld en onrecht. Wij worden aangedreven door Gods oproep om alle mensen lief te hebben en recht te zoeken voor iedereen die onderdrukt wordt. Wij werken hiervoor wereldwijd samen met advocaten, undercovermedewerkers, counselors en andere professionals.

Wat kun jij doen? Ook jij kunt bijdragen aan een wereld waarin armen goed en eerlijk worden behandeld. Gerechtigheid begint met gebed, je kunt je daarom aanmelden voor een gebedsmail met daarin concrete gebedspunten. Daarnaast kun je jouw talenten inzetten en via onze website heel eenvoudig een eigen campagne opzetten om geld op te halen voor de strijd tegen geweld en onrecht.

Vreemdelingen - Kerk in Actie (kerkinactie.nl) Kerk in Actie biedt mensen nieuwe hoop en laat mensen tot hun recht komen. Geïnspireerd door Jezus die wat er was, vijf broden en twee vissen, zegende en deelde met wie niets hadden. We voelen ons geroepen om te delen wat ons gegeven is: tijd en talent, aandacht en zorg, geloof, geld en bezittingen.

Wat kun jij doen? Er zijn veel verschillende manieren waarop jij in actie kan komen voor jouw naasten.

Kijk voor actuele hulpgebieden op www. kerkinactie.nl, zamel geld in voor vluchtelingen in Nederland of land van herkomst of organiseer in jouw kerk een activiteit voor vreemdelingen, zoals een diner voor vluchtelingen.

Gender - Evangelische Omroep (eo.nl) Als EO willen we het Evangelie van Jezus laten klinken in de media. Jezus liet in alle radicaliteit zien wat liefde voor God en liefde voor de naaste betekent. Dat deed hij vaak op het scherpst van de snede. Als mediabedrijf kunnen we een breed publiek bereiken en in gesprek gaan met mensen die op een andere manier tegen de wereld aankijken.

Wat kun jij doen? ‘Gender’ is een thema waar in onze maatschappij steeds meer aandacht voor is. Tradities en vooroordelen leiden daarbij vaak tot zichtbaar of onzichtbaar onrecht. Ga hiernaar op zoek, maak het zichtbaar, en ga vooral in gesprek.

GEMARKEERDE BIJBELTEKSTEN Bij het markeren van bijbelteksten in de Rechte Bijbel zijn we uitgegaan van de vijf thema’s die in de inleidingen besproken worden. Daarbij hebben we de volgende richtlijnen gevolgd:

WETTEN EN RECHTSPRAAK Wetsteksten en teksten over rechtspraak spelen een centrale rol in de Bijbel. Maar niet al deze teksten hebben direct te maken met gerechtigheid. Vaak gaat het ook om cultische voorschriften, bijvoorbeeld over de offerdienst in de tempel, welk voedsel toegestaan is, en door wat voor ziektes iemand onrein wordt. In de Rechte Bijbel hebben we er daarom voor gekozen om wetsteksten en teksten over rechtspraak alleen te markeren wanneer deze in verband staan met een van de andere thema’s.

ARMOEDE Het thema armoede speelt een grote rol in de Bijbel. Arme mensen komen vaak voor in de bijbeltekst. We hebben ervoor gekozen om die teksten te markeren waar God laat zien hoe hij aankijkt tegen armoede, en wat hij daarbij van mensen verwacht.

VREEMDELINGEN Als het om vreemdelingen gaat, hebben we voor dezelfde insteek gekozen als bij armoede. We hebben die teksten gemarkeerd waar God laat zien hoe hij aankijkt tegen vreemdelingen en de omgang met vreemdelingen.

CONSUMENTISME Bij het thema consumentisme hebben we ervoor gekozen om die teksten te markeren waar God laat zien hoe hij aankijkt tegen omgang met schepping, rijkdom en bezit.

GENDER Bij het thema gender hebben we ervoor gekozen om teksten te markeren waarbij sprake is van een gelijkwaardige rolverdeling tussen de geslachten of waarbij God opkomt voor vrouwen in een benarde positie. Op pagina 1676 vind je de index van gemarkeerde verzen. Hier kun je zien hoeveel teksten er in elk bijbelboek zijn gemarkeerd. Voor alle thema’s geldt: zie onze markeringen als een eerste begin en een uitnodiging om ze zelf, terwijl je leest, verder aan te vullen.