4 minute read
3 Ruimtevaarttechnologie en satellietgegevens beter benutten
Ruimtevaart kent talloze toepassingen die van belang zijn voor de wetenschap, onze maatschappij en de economie. Daarom jaagt het NSO de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve ruimtevaarttoepassingen op verschillende manieren aan. Via het succesvolle Satellietdataportaal zijn satellietdata ook de komende jaren gratis beschikbaar voor bedrijven, onderzoekers of andere gebruikers die daarmee willen werken. De SBIR-regeling daagt bedrijven uit om met oplossingen te komen voor uitdagingen waar de overheid mee kampt. En nieuwe samenwerkingen leiden tot nieuwe ideeën, net als de Europese competities voor jong talent in de ruimtevaart.
Highlights
Advertisement
→ Satellietdataportaal verlengd tot 2024
De Rijksoverheid koopt sinds 2012 centraal satellietgegevens van Nederland in. Via het Satellietdataportaal zijn deze gegevens kosteloos beschikbaar voor Nederlandse ingezetenen, zoals bedrijven die er nieuwe toepassingen mee willen ontwikkelen. Het gebruik van het portaal – uniek in de wereld – neemt al jaren toe. Daarom wordt het in elk geval voortgezet tot 2024. Dit biedt (potentiële) gebruikers zekerheid: ze kunnen immers rekenen op een continue stroom van kwalitatief hoogwaardige satellietgegevens. Na een Europese aanbesteding in 2021 worden de functionaliteiten van het portaal verder uitgebouwd, onder meer op het gebied van social media en timelapse video’s.
→ Competitie bevordert gebruik satellietgegevens
Met de SBIR-competitie daagt het NSO ondernemers uit: los een maatschappelijk vraagstuk op met behulp van satellietgegevens of ruimtevaarttechnologie. Winnende bedrijven krijgen subsidie om hun idee door te ontwikkelen tot een prototype toepassing. In 2020 werden twee SBIRprojecten succesvol afgerond. Een om bodemdaling in landelijk gebied te monitoren en een voor de automatische detectie van landschapselementen. Ook werden drie nieuwe SBIR-ontwikkeltrajecten gestart. Bedrijven gaan met elkaar in competitie om vraagstukken van waterschappen, de Inspectie SZW en Defensie op te lossen met een toepassing op basis van satellietgegevens. Het NSO begeleidt de bedrijven met haar netwerk en expertise.
→ Klimaatverandering vraagt om slimme toepassingen
Klimaatmitigatie en klimaatadaptatie staan hoog op de agenda van de politiek én beleidsmakers. Hoe kunnen we de extreme gevolgen van klimaatverandering beperken? En hoe onze samenleving aanpassen aan nieuwe omstandigheden? In opdracht van het NSO organiseerde Geobusiness Nederland in 2020 de eerste van twee workshops over de meerwaarde die satellietgegevens kunnen hebben bij het oplossen van deze vraagstukken. Hierna volgt een uitdaging aan bedrijven in de vorm van een SBIR-competitie: kijk verder dan het monitoren van klimaatverandering met satellieten vanuit de ruimte, gebruik satellietgegevens ook voor toepassingen die mensen op aarde in staat stellen om actie te ondernemen.
→ Opnieuw succes voor Tropomi
Vanaf de Europese Sentinel-5P satelliet brengt het Nederlandse satellietinstrument Tropomi dagelijks wereldwijd de samenstelling van de atmosfeer in kaart. Ook in 2020 overtrof het instrument alle verwachting van wetenschappers die met de data werken. Uit de gegevens van Tropomi bleek dat de uitstoot van stikstofdioxide drastisch omlaag ging door het uitbreken van de coronapandemie. Maar ook dat de hoeveelheid van deze afname sterk verschilde per regio. Daarnaast bleek Tropomi in staat om, onder ideale omstandigheden, de uitstoot van individuele zeeschepen te detecteren. De continue stroom van hoogwaardige data biedt nog veel mogelijkheden voor de beleidsministeries. Het NSO wil daarin graag als matchmaker optreden. Gegevens van Tropomi zouden mogelijk een rol kunnen spelen in de stikstofcrisis, het ammoniakvraagstuk en andere beleidsuitdagingen in Nederland.
Het NSO ondersteunt al jaren de landbouwexperts van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) waar het gaat om de meerwaarde van satellietdata. Een speerpunt voor de komende jaren is het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Hoe kunnen we de duurzame landbouw controleren met behulp van satellieten? Wat kunnen satellietgegevens betekenen voor het Europese landbouwbeleid? RVO, het NSO en nu ook de NVWA trokken in 2020 samen op om het belang van satellietgegevens onder de aandacht te brengen en zullen dit de komende jaren blijven doen.
→ Interesse voor beveiligd navigatiesignaal neemt toe
Iedereen kan gebruikmaken van satellietnavigatie zoals GPS en zijn Europese (en civiele) tegenhanger Galileo. Voor overheden, krijgsmachten en andere geselecteerde gebruikers is er een nóg nauwkeuriger en beveiligd signaal van Galileo beschikbaar: Public Regulated Service of kortweg PRS. De interesse in dit beveiligde signaal neemt toe, zo bleek in 2020. PRS wordt onder meer gebruikt door de Marechaussee en onderzocht wordt hoe PRS ingezet kan worden bij de politie, bij transporten van geld, gevangenen of kostbare goederen, in de financiële dienstverlening, de energiesector , of om te controleren of vissers zich aan een quotum houden. Het NSO ging in gesprek met verschillende overheidsorganisaties om de dienst toe te lichten. PRS is minder vatbaar voor jammen (verstoren) en spoofen (een alternatief signaal creëren) en daardoorinteressant voor vele toepassingen binnen en buiten de overheid.
→ Europees Kampioenschap ruimtevaarttoepassingen
Voor het tweede jaar op rij won Nederland de hoofdprijs van de Copernicus Masters competitie, zeg maar het Europees Kampioenschap voor ruimtevaarttoepassingen. En ook in de Galileo Masters competitie (voor toepassingen van satellietnavigatie) was Nederland succesvol. De prijswinnaars verzonnen manieren om de gezondheid van koraalriffen te monitoren, boeren in Afrika te assisteren en laagdrempelige precisielandbouw mogelijk te maken. Allemaal op basis van satellietgegevens. De competities geven elk jaar in december een boost aan innovatieve ideeën van studenten en startups. De deelnemers maken kans op gratis gebruik van satellietdata, Europese naamsbekendheid en een plekje in SBIC, de ruimtevaartincubator van ESA en NSO.
