1 Ontwikkelen van de Nederlandse Ruimtevaart

1 Ontwikkelen van de

Nederlandse Ruimtevaart

Nederland maakt steeds duidelijker keuzes op ruimtevaartgebied. We doen niet met álles mee, maar wat we doen, doen we goed. Zo spelen Nederlandse bedrijven en instituten zich wereldwijd in de kijker met onder meer lasercommunicatietechnologie, de ontwikkeling van kleine satellieten en innovatieve satelliettoepassingen. Het NSO versterkt de groei van de Nederlandse ruimtevaartsector waar mogelijk met haar kennis, netwerk en met financiële regelingen die technologieontwikkeling stimuleren. Het draagt ook bij aan de ontwikkeling van een nieuwe Europese ‘ruimtevaarthub’ die in Noordwijk verrijst onder de naam NL Space Campus.

Highlights

→ Gevolgen COVID-19

Werken aan de keukentafel of in het thuiskantoor. Vergaderen via een videoverbinding. En digitaal netwerken bij gebrek aan grote internationale beurzen en congressen. NSO-medewerkers vonden nieuwe manieren om de ruimtevaartsector te ondersteunen tijdens de coronapandemie. Want juist in deze uitzonderlijke tijd deden méér bedrijven een beroep op de regelingen van het NSO die technologieontwikkeling ondersteunen. Dit toont aan dat de Nederlandse ruimtevaart blijft innoveren, ook in moeilijke tijden.

→ Nieuwe satelliettoepassingen

De markt voor satelliettoepassingen in bijvoorbeeld de landbouw, infrastructuur en defensie groeit al jaren. Daarom doen veel Nederlandse bedrijven een beroep op regelingen als InCubed en BASS, die gefinancierd worden uit de Nederlandse begroting voor ruimtevaartbeleid. Het NSO steunt elk jaar tussen de twintig en dertig projecten die het gebruik van ruimtevaart stimuleren. In 2020 ging dat onder meer om de ontwikkeling van een service die kunstmatige intelligentie inzet om grote hoeveelheden satellietdata met elkaar te vergelijken. En om een toepassing die boeren irrigatieadvies geeft op basis van satellietgegevens over droogte.

→ Defensie ontdekt mogelijkheden ruimtevaart

Het ministerie van Defensie onderzoekt samen met het NSO de mogelijkheden van ruimtevaart voor de Nederlandse krijgsmacht. Satellieten kunnen bijvoorbeeld ingezet worden om Nederland veiliger te maken en om troepen op missie te beschermen. De eerste concrete resultaten werden in 2020 geboekt. Zo bouwde Defensie in samenwerking met ISIS zijn eerste satelliet: de Brik-II. Daarnaast investeert Defensie samen met TNO in de ontwikkeling van lasertechnologie die communicatie met en in de ruimte sneller en veiliger maakt.

→ ‘Go’ voor gebiedsvisie ruimtevaartcampus Noordwijk

Het Rijk, de provincie Zuid-Holland en de gemeente Noordwijk begonnen drie jaar geleden aan de ontwikkeling van een ruimtevaartcampus in Noordwijk. In 2020 keurde de Noordwijkse gemeenteraad de gebiedsvisie voor de campus goed, waardoor de volgende concrete stappen kunnen worden gezet op weg naar een internationale ‘ruimtevaarthub’. De campus omvat nu al ESTEC, het Galileo Reference Center en ruimtevaartincubator SBIC. In de toekomstplannen staan onder meer een base camp met voorzieningen voor studenten, startups en bedrijven, verschillende live evenementen en een fysieke betrokkenheid van de universiteiten van Leiden, Delft en Eindhoven. De officiële naam van de campus is inmiddels ook bekend: NL Space Campus.

→ Grote toekomst voor kleine satellieten

De laatste jaren is een belangrijke trend te zien in de ontwikkeling van satellieten: satellieten worden steeds kleiner en compacter. Dit biedt kansen voor Nederland. De Nederlandse ruimtevaartindustrie had al een belangrijke positie verworven op het gebied van sensoren, zonnepanelen en subsystemen. Nu komt daar de focus bij op het bouwen van complete kleine satellieten (100 – 500 kg) en de instrumenten hiervoor. Door de excellente (digitale) voorzieningen in ons land en onze reputatie op het gebied van internationale samenwerking kunnen kennisinstellingen en bedrijven rekenen op internationale interesse.

→ Cubesats nemen een vlucht

De Vega Small Spacecraft Mission Service was de eerste ESA-lancering volledig gewijd aan de kleinst mogelijke satellieten: cubesats. Nederlandse bedrijven bouwden voor deze missie raketonderdelen (een tussentrap en ontstekers), cubesats én de dispenser die deze satellieten precies op het juiste moment afleverde in de ruimte. In de toekomst bouwen Nederlandse bedrijven hun expertise op het gebied van cubesats verder uit. Zo ontving ATG samen met Airborne een GSTP-subsidie om voor de lancering van cubesats een composietstructuur te ontwikkelen die dertig procent lichter is dan alles wat nu op de markt is.

→ Lasercommunicatie nieuw Nederlands speerpunt

Satellieten die communiceren met laserstralen, met elkaar of met de grond. Optische communicatie is een van de hot topics in de ruimtevaart en Nederland loopt voor in de ontwikkeling ervan. Een deel van deze ontwikkeling wordt via het NSO gefinancierd vanuit het ruimtevaartbudget (ARTES). Maar ook daarbuiten wordt nu gezocht naar financieringsmogelijkheden, bijvoorbeeld uit het Nationaal Groeifonds. Een forse investering kan de ontwikkeling versnellen van hardware voor satellieten, maar ook van de grondstations die lasercommunicatie op aarde kunnen ontvangen. Onder meer TNO en Airbus, samen met hun supply change met daarin onder meer VDL, Demcon, Hyperion en Celestia STS zien optische communicatiesystemen als een volgend domein waarin Nederland zich internationaal kan onderscheiden.

2Ruimtevaartprogramma’s in binnen- en buitenland coördineren