f i n a n c i a l
b u l l e t i n
c a p i t a l
v a n
m a n a g e m e n t
Dialogues. Economy. Ar t . Lifestyle.
DE HEILIGE GRAAL
watertechnologie als belegging?
Alexander de Grote komt tot leven
Het omslagpunt: China 2.0 kiest andere koers
N R 0 9
•
j a a r g a n g
0 4
-
j a n u a r i
2 0 1 1
Geef ze een dag om te vergeten Pronken als een prinsesje in een koets, meerijden in een echte Ferrari of als ware topkok een heerlijke slagroomtaart maken. Stichting Opkikker zet zich in om langdurig zieke kinderen en hun familie een onvergetelijke dag te bezorgen. Keer op keer blijkt een Opkikkerdag een lichtpuntje voor het hele gezin en een herinnering voor jaren.
Een Opkikker voor u, uw personeel en ruim 50 gezinnen! Jaarlijks laten we zo’n 1000 gezinnen een Opkikkerdag beleven. Tijdens een Super Opkikkerdag ontvangen wij ruim 50 Opkikkergezinnen op een locatie waar allerlei spectaculaire activiteiten worden georganiseerd. U kunt ons helpen een van deze Super Opkikkerdagen mogelijk te maken. Als sponsor van een Super Opkikkerdag leert u uw collega’s, relaties of klanten bovendien op een geheel ander manier kennen. Want naast een financiële bijdrage ten behoeve van de organisatie van deze unieke dag, zet u zich gezamenlijk in als gelegenheidsvrijwilliger voor het begeleiden van onze Opkikkergezinnen. Een unieke en zeer dankbare ervaring. Wilt u meer weten over hoe u zich kunt inzetten voor gezinnen die een waardevol steuntje in de rug kunnen gebruiken? Neem dan contact met ons op.
www.opkikker.nl Stichting Opkikker • Kerkstraat 92 1354 AC Almere-Haven • t: 036 53 86 660 Deze advertentie is aangeboden door TRUSTUS Capital Management B.V.
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
1
6 Een blik in de spiegel Inleiding
Een bijna eindeloze rij voorspellingen trekt in Equi januari aan ons Net bekomen optas convoorbij. rendempel molorivan beaqui
2
Genieten van de lente in Parijs
oliebol en vuurpijl scharenest, de beleggingsgoeroes delendunt aligendit eossum ellab incimin zich ieder jaarfugia weer alis rondas develis glazen bol.dem Het isnat vellorem adis
verbijsterend om te zien dat al deze serieuze eosandi gniam, totatinum non nonsequ issita lieden zich zonder schroom en bea met seni een grote illorumque cuptamendi ullit omnis
De heilige graal
zelfverzekerdheid wagen aanvolorum het voorspellen van elluptiatiur sint lande qui dolupti
economie, beurs enipit aandelenkoersen. Enmaximpe nooit umeturepelit ventiorem que
lees ik omnis waaromisque men er vorig jaar naast zatullaccum of de dit, quo quiatur? Ciis plank zelfs escilloris volledig missloeg. Hetas is resequia ook vermakelijk harum demquis que
omdat de zelfverzekerdheid gespeend is vanniaerum enig reratquia sequistius, que nit, alique
relativeringsvermogen ten tesciditem aanzien van eigen si berciis aut volupta doluptatusa prestaties. Voor ons voor uqui is het zaak om natus apidi cumeneossi autdus a nestisq
8
één en ander in perspectief te plaatsen. Kijk maar uatur? Aribus.
eens onzekerheden we dit jaar opsum het et Offinaar cimalle venistem volut die et qui que cor
beleggingspad tegenkomen. De wankele positie van et ate dem esediti non nossequas re voluptat deut Euro, stresstest voor de banken en het ut de fugitem solecerem fugiatur autoplopen et van de inflatie, onder invloedptatquas van de prijzen van peliquas dolor sapellu magnis
grondstoffen en olie.sum Wie nu al kan voorspellen hoe maiosse quatis venistrumqui alignis
datautende uitpakt acteert alsof deporae economie een exacte dent quiate porepud ipsantiae wetenschap Niets incimporpor is minder waar.reiciur? Ons devies is: debit queis.culpa kijkUtem regelmatig terugqui en benader de markten fugitium utatur, isi officiammet
nuchtere analyse en nederige opstelling. Wij streven unt maio conem quo volupta tiistiam es ernaar om uw doelstellingen te bereiken met een solendignia dolores tinciatius voluptatium
12 12
6 10
Genieten van de lente in Parijs Dagboek van een Manager Investor Relations
10 Genieten van de lente in Parijs
Genieten van de lente in Parijs
The Financial Files: Vooruitblik 2011
Alexander de Grote komt tot leven
16
overdacht en beperktepudit risico. Weegt u onze vooruitblik re dis eumquia lam fuga. Uptat qui in cone dit nummer die schaal. Uitdagende porestop aped magnatus quamtijden num
liggen in het verschiet. Uiteraard gaanatibusa wij ervoor om volesequam, to berferc hillupt
in ndanturitae 2011 de juiste stappen te zetten het padscidem. van uw doloritinti ameop exeribu financiële doelen.duntest, Maar welvoluptatum, met spiegel enconse schone Ecto temqui voorruit in plaats metpa glazen bol. nulparum num fugit, utvan venis ipis que
saperspidus sequidebitin plaut occae
Rob Visschedijk endel mos alit, quia vel inus, magnamus Directeur sinulluTRUSTUS ptatiis aut apero modis re es ab
Genieten van Het omslagpunt de lente in Parijs
Genieten van Kort de lente in Parijs
2
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
De heilige Watertechnologie als belegging?
Sinds 1997, toen Prins Willem-Alexander zich bezig is gaan houden met waterbeheer, is het onderwerp ‘water’ aanzienlijk populairder geworden in Nederland. Maar ook wereldwijd groeit de belangstelling voor het onderwerp razendsnel. Met name de laatste tien jaar is er een enorme mondiale hype ontstaan rond water. Een nieuw besef lijkt geboren dat de mens vrijwel álles aan water te danken heeft. We bestaan immers zélf voor het grootste gedeelte uit water. We kunnen niet zonder; er is een bijna griezelige afhankelijkheid. En dus wordt het heilige vocht tegenwoordig op grote schaal onderzocht, op zoek naar nieuwe kennis. Met, vooral ook in Nederland, de laatste jaren uitzonderlijke resultaten. Zo lijkt een Nederlandse uitvinding een oplossing voor de droogte in de wereld. En oh ja: dan is er ook nog een economische dimensie.
f i n a n c i a l
graal
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
3
4
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
Water bedekt 71% van onze aarde. Hiervan
bevindt zich maar liefst 97% als zout water in
oceanen en zeeën. Wie dat nog niet belangrijk vindt, moet bedenken dat ook het leven zélf
uit water is voortgekomen. Nog sterker: water, dat zijn wij zélf. Een ongeboren baby bestaat
de eerste maanden voor 97% uit water en een volwassen persoon nog altijd voor ongeveer 70%. Kortom: water is belangrijk. Treurig is het dan om te moeten vaststellen dat wij
mensen door de eeuwen heen slordig zijn
omgesprongen met het goedje. Neem alleen al de oceanen. Berucht is de ontdekking van
de zogenaamde ‘Plastic Soup’, een afvalwolk (mogelijk twee), die over de zeeën stroomt
en die naar schatting een grootte heeft van
35 keer de oppervlakte van Nederland. En we hebben het niet alleen over lege flessen en emmers, maar over miljarden en miljarden
onzichtbare plastic deeltjes die in het water
zweven en de voedselketen serieus bedreigen. Wetenschappers kraken hun hersenen over de vraag hoe dit op te lossen.
Ook het zoete water – slechts drie procent
van al het water op aarde – werd jarenlang bedreigd door vervuiling. Maar er is hoop.
Want nu water zich in een hernieuwde belangstelling mag verheugen, staan er
bedrijven op die met opmerkelijke uitvindingen komen.
Een aantal van die bedrijven is aangesloten bij de Stichting Water Alliance, een samen-
werkingsverband tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven op gebied van
innovatieve en duurzame watertechnologie,
gevestigd op de Watercampus in Leeuwarden. Hier ontwikkelt zich een ‘European Water
Technology Hub’. In goed Nederlands: een
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
5
clustering van kennis en bedrijvigheid op
Regenmakers
Terrorisme
Hein Molenkamp van de Water Alliance legt
succesvolle producten kunnen voortkomen,
novatieve kracht van de watersector is het be-
het gebied van watertechnologie. Directeur uit: “Het barst in de wereld van de slimme
mensen. Die worden op diverse instituten opgeleid, zoals in Leeuwarden bij het vermaarde Technologisch TopInstituut voor Watertechnologie Wetsus. Maar kennis alleen is niet
voldoende. Een duurzame toekomst bouwen vinden wij mensen allemaal ontzettend
belangrijk, maar wil je ontwikkelingen écht versnellen, dan moet er behalve kennis ook een economische dimensie bij betrokken
worden. Dat gebeurt nu in het noorden van
Nederland volop.” De directeur doelt hiermee op wat wel de ‘watertechnologische innova-
tieketen’ wordt genoemd. Molenkamp: “Stel je zo’n keten maar voor als een ketting, van
educatie naar zeer specifiek onderzoek en
vervolgens naar testprogramma’s, de ontwik-
keling van demosites en tot slot naar toepassingen in de praktijk. Dit laatste gebeurt
dan veelal door bedrijven, die hun ideeën de markt op brengen.”
Dat uit die zogenaamde innovatieketen ook wordt door een aantal leden van de Water Alliance al bewezen. Het bedrijf Dutch
Rainmaker ontwikkelde bijvoorbeeld de
Rainmaker, een molen waarmee je water uit wind kunt halen. Drinkwaterproblemen in droge gebieden kunnen er in de toekomst
mee opgelost worden. “Nu is het nog te duur, we zitten nog in de proeffase”, zegt directeur
Antoine Engelaar. “Maar, wanneer de turbines eenmaal op grote schaal worden gepro-
duceerd, kunnen ze wel een deel van het
probleem tackelen.” Dutch Rainmaker denkt de molens ook te kunnen verkopen aan de
Een ander opmerkelijk voorbeeld van de in-
drijf Aqua Explorer. Een wereldwijd opererend Brits bedrijf gebruikt de door Aqua Explorer
ontwikkelde Aquascope nu al in de strijd te-
gen terrorisme. Het in beveiligingssystemen voor de luchtvaart gespecialiseerde concern wil met de Friese techniek watertanks van vliegtuigen controleren op dodelijke bac-
teriën. “De methode is gebaseerd op DNAtechniek”, legt Gijsbert Jansen, hoofd R&D
van Aqua Explorer uit. “Via DNA-profiel van
bijvoorbeeld de legionellabacterie kunnen we snel zien of water daarmee besmet is.”
toerisme- en recreatiesector. Engelaar: “Denk
Het moge duidelijk zijn: water en watertech-
ten er altijd groen bijliggen en daar is veel
En niet alleen in Noord Nederland, maar
daarbij bijvoorbeeld aan golfbanen. Die moewater voor nodig. Maar de molens kunnen
eveneens een rol spelen in de bosbrandbe-
strijding. Vooral in Spanje is dat actueel. Daar wil men natuurlijke bekkens in de hooglan-
den gaan vullen met toekomstig bluswater.”
nologie staan volop in de belangstelling.
wereldwijd. De markt voor watertechnologie groeit jaarlijks met vijftien procent. En we-
reldwijd gaat er nu al meer dan 425 miljard
euro in om. Water lijkt de heilige graal van de
economie van morgen. Dat roept de vraag op of watertechnologie als belegging mogelijk ook interessant is. TRUSTUS directeur Rob
Visschedijk. “Wij hebben in het verleden een
aantal jaren met succes belegd in het thema
water. Als vermogensbeheerder beleggen wij echter op dit moment niet in water. Wij concentreren ons nu op andere gebieden zoals
grondstoffen en beleggingen gerelateerd aan
de voedselketen. Maar dat water de toekomst heeft staat buiten kijf en het is zeer zeker in-
teressant om te zien hoe het zich ontwikkelt. Wij houden het nauwgezet in de gaten.”
Hein Molenkamp
Antoine Engelaar
6
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
Op stap met Gerald van der boon
Dagboek van een Manager Investor Relations Bij Trustus Capital Management werken bevlogen mensen, zo hoor je vaak. “Zonder passie voor het beleggingsvak en gedrevenheid om klanten deskundig van dienst te zijn kun je dit werk niet doen”, aldus directeur Rob Visschedijk. Maar, wat houdt dat werk nu eigenlijk in? Hoe ziet een werkdag er uit? In ‘Dagboek van een Manager Investor Relations’ maken we kennis met Gerald van der Boon. Hij is onder andere verantwoordelijk voor de distributie van de fondsen van Intereffekt Investment Funds onder professionele partijen.
06:30 uur: Wat doet het weer vandaag!
en de VS. Vervolgens of er verkeersmeldingen
van iemand die in het land woont en werkt.
Nou ja, ‘de morgenstond heeft goud in de
met name de laatste tijd het geval – proble-
Gedurende de autorit bel ik met de fonds-
manager ben ik veel op pad. Mijn werkge-
de actuele stand van zaken op de beurzen.
De haan kraait vroeg in Huize Van der Boon. mond’. Mijn trouwe iPhone wacht op me.
Als eerste kijk ik hoe de Aziatische beurzen
hebben gereageerd op de beurzen in Europa
zijn in de vorm van files en of er – en dat is
men zijn met het weer. Als Investor Relations bied is heel Nederland. Ik reis het hele land
door en sta soms heel vroeg op om tijdig bij klanten te zijn.
07:30 uur: Onderweg naar de eerste klant
In tegenstelling tot mijn collega’s gaat
de reis niet naar kantoor, maar naar een
vermogensbeheerder in Naarden. Zij hebben zowel het Intereffekt Vietnam fonds als ook
managers van de Intereffekt fondsen voor
Omdat we investeren op meerdere effectenbeurzen, is een dagelijkse update noodzakelijk. Al met al duurt zo’n updategesprek met de fondsmanager een kwartier.
Als de tijd het toelaat bel ik ook nog een paar klanten om even bij te praten en mogelijk
nieuwe afspraken in te plannen. Gemiddeld
genomen bezoek ik acht tot tien relaties per week.
Emerging Africa opgenomen in hun
09.30 uur: Aankomst Naarden
nog afspraken in Zeist en Voorst. Deze week
meel. De beheerder is tevreden over de per-
modelportefeuille. Vandaag heb ik verder
staat overigens in het teken van onze analist uit Vietnam, Tau van Ngo. Hij is een week
over uit Vietnam en gaat vandaag met mij mee. Vermogensbeheerders stellen het op
prijs een lokale analist te spreken. Men krijgt op die manier informatie uit de eerst hand
Het eerste gesprek verloopt soepel en inforformance sinds hij het fonds heeft gekocht
en vraagt naar onze visie op Vietnam voor de komende tijd. Meer en meer raken beheerders ervan overtuigd dat de toegevoegde
waarde in een portefeuille niet langer uit
Europa en Amerika komt, maar uit Azië en
b u l l e t i n
v a n
bakje koffie overhandig ik een presentje uit
14:00 uur: Laatste gesprek voor vandaag. Family Office in Voorst
tiful Kidz Namibia. TRUSTUS sponsort dit
beheerder die net is verhuisd vanuit het Gooi
Afrika. Onder het genot van een tweede
Afrika, van het handwerkproject van Beauproject.
11.30 uur: Bezoek private office in Zeist
Ook ons tweede gesprek staat in het teken van Vietnam. De klant belegt zowel in ons
fonds als in een Vietnam certificaat van een andere aanbieder. In het gesprek ga ik in op de nadelen van een dergelijk certificaat ten
Mijn laatste gesprek van vandaag is bij een
naar Voorst. De klant is terecht trots op zijn
het uit Afrika afkomstige kadootje. Hij waardeert dit enorm, want direct krijgen zowel Tau van Ngo als ik een mooie fles wijn, als
dank voor de service van het afgelopen jaar.
dat is om de files, waar ons land om bekend
is dan de intrinsieke waarde. Eén van deze
discounted funds wordt wellicht al in 2012 geliquideerd. Indien dit het geval is kan op deze specifieke belegging een aanzienlijk
rendement gemaakt worden, hetgeen voor de klant een reden is om in ons Vietnam fonds bij te kopen.
12.45 uur: Lunch
Helaas is er vandaag niet veel tijd voor een lunch. Ik stop snel bij een tankstation voor een hapje en een drankje. In de tussentijd
is er op de iPhone research binnengekomen
over de markten in Vietnam en Afrika. Ik lees ze snel door zodat ik weer up to date ben. Vervolgens gaan we weer op pad.
7
stand van zaken door. Ook deze klant krijgt
in Vietnam en de in het Vietnam fonds
zijn fondsen waarvan de beurswaarde lager
m a n a g e m e n t
onder het genot van een kop koffie de laatste
15.45 uur: Terugreis
aanwezige posities in discounted funds. Dit
c a p i t a l
nieuwe huis. Na de rondleiding nemen we
opzichte van ons Vietnam fonds. Daarnaast bespreken we onze top vijf beleggingen
t r u s t u s
GERALD VAN DER BOON
f i n a n c i a l
Ons wacht nog een laatste uitdaging. En
staat, te ontwijken. Dat lukt redelijk; ik ben
niet te laat thuis. Daar vertaal ik de gesprek-
Functie: Manager Investor Relations bij
ook mijn collega’s weten welke relaties zijn
Geboortedatum: 2 september 1972.
ken van de dag in een gespreksverslag zodat bezocht en welke afspraken zijn gemaakt .
Ik ben tevreden voor vandaag. In een aantal
goede gesprekken heb ik veel informatie kunnen geven over onze fondsen en over onze
visie op beleggen. Onder het genot van een heerlijk glas wijn kijk ik hoe de beurzen in
Amerika het doen. De dag eindigt zoals deze ook begonnen is: mijn iPhone geeft me het laatste (beurs)nieuws.
Intereffekt Investment Funds Joure. Geboren in: Roermond.
Woonplaats: St. Annaparochie.
Burgerlijke staat: Samenwonend, drie kinderen. Hobby’s: Zaalvoetbal, hardlopen, survival sport.
8
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
Terugblik 2010 - voor 2010
moet gaan. Al met al werd het sentiment op de
2011
aandelenbeurzen werden de zenuwen van
was er zelfs sprake van een “Santa Claus rally”
positief beursjaar in belangrijke mate aanwezig.
Ondanks het prachtige eindresultaat op de beleggers in 2010 enkele malen flink op de
proef gesteld. Op het hoogtepunt van de Griekse schuldencrisis in mei namen de spanningen fors toe, de beurs in Amsterdam verloor in één
aandelenbeurzen steeds positiever. In december in de Verenigde Staten en Europa. De einde-
jaarskoersen waren uiteindelijk nagenoeg de hoogste van het jaar 2010.
week 12% van zijn waarde. In november werd dit
De obligatiemarkten vertelden een ander ver-
het Internationaal Monetair Fonds en de Euro-
dio 2010 naar het laagste punt ooit (2,3%), maar
nog eens dunnetje overgedaan toen Ierland bij pese Centrale Bank aanklopte voor hulp bij het
oplossen van haar schuldenproblematiek. Daar
zijn de problemen nog niet voorbij. Zeker waren er ook vele positieve ontwikkelingen. De hoger dan verwachte groei van de wereldeconomie,
geleid door de groei in de opkomende markten. En de gunstige resultaten van bedrijven, die
met een sterkere balans en betere kaspositie dan voor de kredietcrisis de toekomst tege-
haal. De 10-jaars rente in Nederland daalde mezoals bekend gebeurde er in de periferie van de
Eurozone het tegenovergestelde. Het schetst de kwetsbare situatie in Europa en stelt vraagte-
kens bij de houdbaarheid van de gemeenschappelijke munt. Per saldo zijn er positieve resulta-
Voor 2011 lijken de voorwaarden voor een
Anders dan de overheden in Europa en de V.S.
zijn de bedrijven de crisis goed doorgekomen.
Kostenreducties en beperkingen van investeringen zorgen voor forse kasposities. Deze worden aangewend voor overnames of investeringen
in groeigebieden. Daarnaast hebben bedrijven hun strategieën aangescherpt. Winstgroeiverwachtingen van het bedrijfsleven liggen we-
reldwijd tussen 10 tot 15% en waarderingen zijn in de meeste markten niet extreem. Beleggers worden weer minder risico-avers.
ten behaald in de obligatiemarkten, maar in het
Kijken we naar de risico’s dan noemen we aller-
de nodige druk op de koersen.
ogen zal deze niet op korte termijn opgelost
laatste kwartaal liepen de rentes alweer op met
eerst de schuldencrisis in de Eurozone. In onze worden. Het beursklimaat zal hier van tijd tot tijd last van hebben. Ook de uitkomst van de
nieuwe stresstest voor de Europese banken in
Performance MSCI World Index
1000
februari, waardoor deze sector opnieuw voor
tientallen miljarden euro’s aan eigen vermogen dient op te halen, kan voor een toename van de
900
volatiliteit zorgen. Wij denken dat het aantrek-
800
zijn richting een oplossing van de schuldencri-
ken van kapitaal één van de eerste stappen kan sis. Vanaf 2013 gaan de zwakkere landen naar
700
verwachting hun schulden saneren. Zonder
sanering is het voor de betrokken landen nage-
600
noeg onmogelijk om uit het economische moeras te komen. De overige landen in de Europese
500 10
10
10
20
-20
12-
10
10
-20
10
-20
08
06
-20
10
-20
04
02
-20
09 20 1209 -20 10 09 -20 08 09 -20 06 09 -20 04 09
02
08
20
12-
Resultaten in euro’s per ultimo maand. Bron: Bloomberg
Unie en de V.S. zullen ook hun tekorten terug
moeten dringen, waardoor voor zowel de V.S. als Europa de economische groei beperkt wordt. Hoewel deflatie nog wel genoemd wordt als
een risico voor de wereldeconomie is in de op-
komende markten alleen oog voor een verdere
b u l l e t i n
uitblik 2011 stijging van de inflatie, die tot oververhitting
niet beleggen in obligaties van de perifere
banken bestreden met het verhogen van de
nen toe.
kan leiden De inflatie wordt door die centrale korte rente. Ook de Duitse consumentenprij-
Eurolanden. We hebben daar ook geen plan-
zen stegen in november 2010 met 1%, waar-
De actieve thema’s in de risicodragende be-
uitkwam op 1,9%. Dit ligt vlak bij de grens van
beleggingen. Wij zien oplopende prijzen, on-
door de Europese geharmoniseerde inflatie 2% die als maximum voor de ECB geldt.
Tot slot kunnen geo-politieke spanningen ook leiden tot ondermijning van de groei.
Op dit moment kan de spanning tussen de
beide Korea’s als meest bedreigend worden beschouwd.
De gemiddelde wereldwijde economische
groei bedraagt ongeveer 3,4% in 2011. Dit percentage is een fractie lager dan de 3,9% over 2010, maar boven het gemiddelde van 2,9%
Portefeuillebeleid
In het laatste kwartaal hebben wij onze
aandelenposities uitgebreid ten koste van
risicomijdende beleggingen en de aanwezige liquiditeiten in de portefeuilles. Momenteel hebben wij in de modelportefeuille een
overweging van 5% in risicodragende beleg-
9
met deze beleggingen op in te kunnen spelen. In de Verenigde Staten zijn we onderwogen, dit hogen we op om geen performance te
Marktvisie Beleggingscomité
voorlopig overwegen, wel zijn we alert op
gevormd door Anneke de Jonge, Wouter van Til,
verliezen. De opkomende markten blijven we mogelijke hoge waarderingen en bubbels. Een afbouw bij verder stijgende koersen is een
serieuze optie die wij regelmatig overwegen.
van beleggers is er weer meer belangstelling
geven van 0,5 tot 1%.
m a n a g e m e n t
vanuit de opkomende landen, en denken daar
opkomende markten met een groei van ruim kan daar een positieve impuls van de groei
c a p i t a l
der invloed van een sterke toenemende vraag
Voor de korte termijn handhaven wij onze
6%. Verlaging van belastingtarieven in de V.S.
t r u s t u s
leggingen zijn o.a. grondstoffen en agrarische
van de jaren 1999 tot 2008. Deze groei wordt voor een belangrijk deel gedragen door de
v a n
JARING VAN DER ZEE
f i n a n c i a l
posities. Gezien de afnemende risico-aversie
voor kleine bedrijven, de zogenaamde small-
caps, en voor de frontier markten. Die laatste categorie was afgelopen jaar al vertegen-
woordigd in de portefeuille, wij houden deze beleggingen aan.
Het Beleggingscomité van TRUSTUS wordt
Rob Visschedijk en Jaring van der Zee. Onder-
staand verwoordt Jaring van der Zee de visie van het Beleggingscomité voor de korte en de lange
termijn met betrekking tot de deelmarkten waarin TRUSTUS actief is voor haar relaties. OBLIGATIES Staatsleningen Europa (AAA-AA) Bedrijfsobligaties High Yield obligaties AANDELEN Europa Verenigde Staten Japan
KOMENDE MAANDEN neutraal/ negatief neutraal neutraal
LANGERE TERMIJN negatief neutraal neutraal
KOMENDE MAANDEN neutraal/positief
LANGERE TERMIJN neutraal/ positief neutraal/positief neutraal/ positief neutraal/negatief neutraal
Opkomende markten neutraal Frontier markten positief
positief positief
gingen. Dit weerspiegelt onze verwachtin-
Positief wil zeggen dat TRUSTUS deze deelmarkt
asset-categorieën. De blootstelling aan Staats
andere deelmarkten. Negatief staat voor relatief
gen (zie rechter kader) voor de verschillende (-gerelateerde) obligaties zal verder worden afgebouwd, met als doel het renterisico te
beperken. Goed om te vermelden is dat wij
relatief aantrekkelijk vindt ten opzichte van de
onaantrekkelijk, neutraal betekent niet positief en niet negatief.
10
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
Hermitage amsterdam
Alexander de Grote komt Mensen hebben helden nodig. Sportmensen, popartiesten, koningen, prinsessen. Je hebt ze met veel charisma en met minder uit-
straling. Dat is door de eeuwen heen zo geweest. Maar, geen koning uit de oudheid spreekt zo tot de verbeelding als Alexander de Grote (356 – 323 v. Chr.). En geen koning is zo vaak als voorbeeld gebruikt en afgebeeld. De tentoonstelling “De onsterfelijke Alexander de Grote”, die te zien is in de Hermitage Amsterdam, laat het allemaal zien. De expositie omvat meer dan 350 topstukken, waaronder de beroemde
noemde. De plaatselijke architectuur, kunst, taal en levenswijze gingen
St.- Petersburg. Het is overigens de eerste keer in Nederland dat een
onder de naam Hellenisme.
Gonzaga-camee uit het Staatsmuseum de Hermitage
tentoonstelling wordt gewijd aan Alexander de Grote, zijn reis naar
na zijn komst Griekse sporen vertonen, een proces dat bekend werd
het Oosten en de invloed van het Hellenisme. De expositie beslaat
De Griekse invloedsfeer was enorm: van Klein-Azië tot India, van
‘onsterfelijke’ Alexander voor zes maanden tot leven.
tot op de dag van vandaag. De tentoonstelling in de Hermitage Am-
een periode van bijna 2500 jaar. In de Hermitage Amsterdam komt de
Alexander werd in 356 voor Chr. geboren als zoon van koning Philippos van Macedonië. In zijn jeugd kreeg hij les van Aristoteles, die
grote invloed op hem uitoefende. Op twintigjarige leeftijd volgde
Alexander zijn vermoorde vader op. Twee jaar later startte hij de grote veldtocht die hem zo beroemd maakte. Door zijn veroveringen kwam
hij in contact met veel landen en culturen: Syrië, Egypte, Perzië, Bactrië, en India. Overal stichtte hij nieuwe steden die hij vaak Alexandrië
Egypte tot Mongolië. Alexanders eigen naam en faam bleven bestaan, sterdam geeft een beeld van Alexander zelf en van de grote culturele en artistieke veranderingen die volgden op zijn veroveringen. De onsterfelijke Alexander de Grote, Hermitage Amsterdam, nog tot en met 18 maart 2011.
www.hermitage.nl Pietro Antonio Rotari (1707–1762),
Alexander de Grote en Roxana, 1756 Olieverf op doek, 243 x 202 cm
© State Hermitage Museum, St Petersburg
Nikolaj Veresjtsjagin (omgeving),
De triomf van Alexander de Grote
Rusland, Archangelsk, eind 18de eeuw
Walrusbeen, hout, gesneden, gegraveerd, 24 x 19 x 13,5 cm
© State Hermitage Museum, St Petersburg
f i n a n c i a l
tot leven
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
11
12
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
Het omslagpunt
Marco balk: ‘china 2.0 kiest voor andere koers’
T H E
F I N A N C I A L
F I L E S
‘Nu de hype er wat af is, lijkt China een serieuze optie’, zo schreef DEAL magazine twee jaar geleden. De vraag is: hoe ziet het beeld er anno 2011 uit? Biedt het land, waar naar schatting al meer dan 1,3 miljard mensen wonen, nog steeds kansen voor beleggers? Feit is dat de snelheid van de duizelingwekkende groei van de laatste jaren afneemt. Dit komt vooral door de overheid die op de rem gaat staan, om oververhitting te voorkomen. Maar ondertussen stapelen de bewijzen zich op dat China mondiaal de economische hoofdrol gaat spelen, of misschien al spéélt. Fondsmanager Marco Balk van Intereffekt Funds geeft een toelichting.
14
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
Volgens de Financial Times Global 500 behoren al drie Chinese bedrijven tot de tien meest
waardevolle ondernemingen ter wereld. En reeds in 2009 werd Duitsland als grootste
exporteur in de wereld voorbij gestreefd door China (de waarde van de Chinese exporten bedroeg ongeveer 1070 miljard dollar).
Balk: “Cijfers van het Internationale Monetaire Fonds lieten zien dat China na drie decennia van spectaculaire groei de tweede grootste
economie van de wereld was geworden. Japan werd voorbij gestreefd, alleen de Verenigde
Staten staan nog voor. De eerste China hype is misschien geweest, maar er staat een nieuwe voor de deur, die wij China 2.0 noemen.”
De fondsmanager gaat verder: “De specta-
culaire groei over de afgelopen dertig jaar, met een gemiddelde economische groei van 10%
per jaar, werd gedragen door de lage arbeids-
kosten. De economie was vooral exportgericht en kenmerkte zich verder door een hoge mate van urbanisatie en industrialisatie. In 1972
woonden er 172 miljoen Chinezen in de ste-
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
delijke gebieden, in 2010 zijn dat er meer dan
jaren het accent zal komen te liggen op
uit de grond en alles draaide om productie,
stijgende lonen ontstaat een gigantische
600 miljoen. Fabrieken rezen als paddenstoelen waarbij weinig aandacht was voor welzijn en milieu. Kwantiteit stond voorop in plaats van kwaliteit.”
De Chinezen realiseren zich dat dit model niet
langer houdbaar is, zo stelt Balk. “Inderdaad: de regering ziet de gevolgen ook wel. De bevolking roert zich en eist hogere lonen. Er zijn
serieuze problemen ten aanzien van milieu-
vervuiling en inkomensongelijkheden zorgen voor sociale onrust. De kredietcrisis heeft de
Chinese overheid tenslotte doen beseffen dat een exportafhankelijk economie zeer kwetsbaar is.”
Balk signaleert dat China nu op een omslagpunt staat. “In maart 2011 presenteert de
Chinese overheid haar twaalfde vijfjarenplan. In dat plan zal de overheid met forse investeringen de economie een nieuwe richting opsturen.”
De fondsmanager voorziet dat de komende
kwaliteit in plaats van kwantiteit. “En door middenklasse, waardoor de economie kan
worden omgevormd van een exportgedreven naar een consumptiegedreven groei. Dat is
kansrijk. Denk aan de enorme kansen die er
voor bedrijven liggen om te profiteren van de
opkomende middenklasse, die zich straks meer luxe kan veroorloven. China heeft 20% van de wereldbevolking maar is nog maar goed voor
3% van de wereldconsumptie. Ter vergelijking: de VS heeft 5% van de wereldbevolking en is goed voor 20% van de wereldconsumptie.”
Kansen te over dus. Kan Balk dat ook speci-
ficeren? “Wij zien kansen in bijvoorbeeld de
Chinese automarkt”, stelt Balk. “Internationaal gezien is de penetratie met 40 auto’s op 1000 Chinezen erg laag en heeft de markt een
ongekende groeipotentie. Drie jaar geleden
kostte een auto in China 70 maandsalarissen, nu is dat nog 40. Lonen gaan omhoog en
auto’s worden goedkoper. Wij waren in oktober
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
15
Intereffekt China Warrants Het fondsvermogen van Intereffekt China Warrants wordt voornamelijk belegd in war-
rants en overige hefboomproducten op aandelen en indices genoteerd op de financiële markten van China, Hongkong en Taiwan. Warrants zijn financiële instrumenten met
versnelling wil profiteren van opgaande trends die zich op de Chinese beurzen voordoen.
nog in Beijing en zagen dat BMW dealers tot
gezondheidszorg. De overheid wil een
Door de toenemende welvaart ontstaat er
nog 300 miljoen Chinezen onverzekerd. Deze
juni volgend jaar waren uitverkocht.”
meer aandacht voor welzijn en milieu. Niet omdat Chinezen bovengemiddeld veel van groen houden, maar ook uit economische
basiszorgverzekering voor iedereen. Er zijn nu ontwikkeling biedt ongekende kansen voor bedrijven in de medische sector.”
noodzaak, zo doceert Balk. “De CO2-uitstoot
In het nieuwe groeimodel zal de economische
milieu. Maar ook de wereldwijde schaarste van
5% à 6%, zo stelt de fondsmanager. Hij ver-
is onevenredig hoog en dat is slecht voor het grondstoffen dwingt de Chinezen om meer
efficiënt en duurzaam te gaan produceren om concurrerend te blijven. De Chinese overheid
heeft dan ook een plan opgesteld dat voorziet
in een vervijfvoudiging van de windenergie en
verzevenvoudiging van de nucleaire energie in 2020. Daarnaast moeten energieproducenten in 2020 verplicht minimaal 8% van de opge-
wekte energie uit alternatieve energie halen. Aandelen van bedrijven die zich richten op
schone energie of fabrieksautomatisering zijn daarom een kansrijke belegging.”
Ook op andere gebieden wordt fors geïnves-
teerd. “Neem de gezondheidszorg”, zegt Balk.
“Op dit moment wordt al een plan ten uitvoer
gebracht ter waarde van 850 miljard yuan (125 miljard dollar, red.) voor de bouw van 31.000 ziekenhuizen en klinieken voor een betere
MARCO BALK
een optiekarakter. Het fonds is geschikt voor de speculatieve belegger die met een
groei geen 10% meer bedragen maar eerder
klaart: “Dat is normaal voor een economie die
Geboren: 19 -11 -1970
volgens mij niet dat de beleggingskansen min-
Opleiding: VBA Postdoctoraal IBO Zeist
tot wasdom komt. Een lagere groei betekent
der worden. Integendeel: beleggen is inspelen
op veranderingen en het mag duidelijk zijn dat de opkomende middenklasse en het nieuwe
groeimodel veel nieuwe beleggingsmogelijkheden geven.”
Geboorteplaats: Delfzijl
Rijksuniversiteit Groningen: Bedrijfseconomie, richting Financiering & Beleggingen
Functie: Fundmanager Intereffekt Investment Funds N.V.
16
f i n a n c i a l
b u l l e t i n
v a n
t r u s t u s
AUTO VAN EEN MILJOEN Elders in deze DEAL kan de lezer al een
verhaal lezen over de opkomst van China. Je zou zeggen: een land met veel goed-
c a p i t a l
m a n a g e m e n t
De gewilde
Stradivarius
kope producten. Klopt, maar er zijn
Het haalde eind december nogal wat kranten.
Experts schatten dat Stra-
Phantom kost in China namelijk bijna
broodje bij een broodjeszaak in hartje Londen.
1100 instrumenten heeft gemaakt. Hiervan zijn
natuurlijk uitzonderingen. Een Rolls-Royce 1 miljoen dollar en dat is fors meer dan de 380.000 dollar die je voor dezelfde
auto in de Verenigde Staten zou moeten neertellen. De reden: importheffing en
milieubelastingen. In China hoopt Rolls-
Royce door een uitbreiding van het aantal verkooppunten de omzet toe te laten
nemen. Op dit moment heeft het merk
acht dealers in het land. Daar moeten er
binnen afzienbare tijd nog vier bij komen. Het aantal miljonairs in China nam dit jaar met 6,1 procent toe tot 875.000.
De Koreaanse violiste Min-Jin Kym bestelde een Ze legde daarbij even haar viool, een werkstuk uit 1696 van Antonio Stradivarius aan de kant
om een minuut later te merken dat het muziekinstrument weg was. Waarde: 1,2 miljoen pond! De vioolbouwer Antonio Stradivari (1644 - 1737), had nooit kunnen vermoeden dat zijn creaties zoveel waard zouden worden, al was hij ook in zijn tijd wel bekend. Stradivarius had elf
kinderen bij zijn twee vrouwen, met wie hij in
totaal 70 jaar getrouwd is geweest. Hij werkte
vol passie, bijna dag en nacht aan de bouw van allerlei snaarinstrumenten.
Lekkere sloep
divari in zijn leven ongeveer
er nog ongeveer 700 in omloop. Musici die een Stradivarius bespelen, claimen vaak dat elke
viool en dus ook elke Strad, zoals ze liefkozend genoemd worden, een eigen persoonlijkheid
heeft. De nog resterende bespeelbare instru-
menten (ca. 540) behoren tot de kostbaarste ter wereld. De grootste collectie van Stradivariusinstrumenten is eigendom van de Nippon
Music Foundation uit Japan. Een andere grote
collectie is die van de koning van Spanje en is te bezichtigen in het Palacio Real in Madrid.
Je moet natuurlijk wel van de ambiance
schip vertoont een klassiek design met
vloeren. Deze zijn volledig van teak vervaar-
in december toch wel veel fraais te zien.
boot. Er zit dan ook een krachtige motor in.
spoelbak, dekwas, douche, slaapplaatsen en
houden, maar op de miljonairsfair was
Zoals ‘WOEST’; een aluminium, klassiek
ogende 8.8 meter spitsgatsloep, waarmee
de gelukkige eigenaar al loungend door de grachten van Amsterdam kan varen. Het
het onderwaterschip van een snel varende
Voor de liefhebber: een 265 PK 6 cilinder TDI van Volkswagen-Marine, naar keuze met hybride aandrijving.
Opmerkelijk is wel het interieur en de
digd en uitgerust met 2 koelkasten, toilet, een geluidsinstallatie.
www.woest.com
G A S T- C O L U M N Lieke Klunder en David Meiboom van CERTUS pa bieden persoonlijke assistentie aan vermogende particulieren en families, (oud)ondernemers en executives op het snijvlak van vermogen, inkomen en familiebestuur. Meer weten? www.certus-pa.nl
En mijn goede voornemens zijn… Het nieuwe jaar is weer in alle hevigheid losgebarsten. Naast het consumeren van alles wat maar bubbels bevat en de nodige oliebollen heeft menigeen zich op de drempel van 2011 alweer belast met de bijbehorende goede voornemens. En dat is niet zo verwonderlijk. Goede voornemens geven hoop op een betere situatie, maken dingen makkelijker of bieden een richtlijn voor het komende jaar. Dat ze meestal niet uitgevoerd worden is weer wat anders en beslist geen reden om van deze goede gewoonte afstand te doen. Waarom het vaak mis gaat? We hebben domweg te veel goede voornemens! Eén doel tegelijk stellen biedt volgens de goeroes de meeste kans op succes. Het klinkt allemaal zo simpel maar zonder stok achter de deur of de nodige begeleiding hebben goede voornemens weinig kans van slagen. Zo ook in de praktijk van CERTUS pa. We komen veel verschillende mensen tegen: particulieren, ondernemers, mensen met een zeker vermogen of een hoog inkomen. Mensen die een zakelijke- of privé situatie hebben waar zij jaarlijks weer eens met een kritische en onafhankelijke blik naar willen kijken. Of het gaat om financiële zaken of juist de fiscale- of juridische aspecten, het is voor veel mensen al een complexe materie. Laat staan wanneer je alle relevante zaken met elkaar in verband brengt en samenhang creëert. Te vaak worden zaken slechts eendimensionaal aangepakt. Vanuit slechts een fiscaal, financieel, juridisch of zelfs emotionele invalshoek. Daarnaast blijven veel zaken liggen met alle risico’s van dien. Briljante plannen van accountant, bank, notaris of fiscalist liggen nog steeds geduldig in de la, wachtend op een moment waarop ze worden uitgevoerd. Het ontbreekt echter aan tijd, kennis of ervaring. De goede voornemens waren er wel maar ook daar blijft het bij. En dat is eigenlijk heel jammer. En dat is eigenlijk helemaal niet nodig. Wij van CERTUS pa hebben ook een goed voornemen voor 2011. En dat is onze relaties ook dit jaar weer te helpen met het uitvoeren van hun goede voornemens. Vanuit de gedachte van een persoonlijke assistent regelt CERTUS pa zaken voor haar relaties en worden er knopen doorgehakt. Dit doen wij door alle belangrijke aspecten te combineren en, met behulp van alle adviseurs van de relatie, één integraal advies te maken en daadwerkelijk uit te voeren. Een simpeler manier om goede voornemens uit te voeren is er niet. Wij wensen u hierbij het komende jaar veel succes en helpen u daar graag bij!
t R U St U S
c a p i ta l
m a n ag e m e n t
B .V.
TRUSTUS Capital Management is één van de leidende onafhankelijke vermogensbeheerorganisaties van Nederland. TRUSTUS biedt discretionair vermogensbeheer voor particulieren en instituten en is vermogensconsultant voor grotere vermogens en complexe beleggingsvraagstukken. Daarnaast beheert zij de aan Euronext genoteerde beleggingsfondsen onder de naam Intereffekt Investment Funds N.V. TRUSTUS heeft vestigingen in Joure en Leiden. COLOFON D.E.A.L is het financial bulletin van: TRUSTUS CAPITAL MANAGEMENT B.V. JOURE Contactpersoon: Rob Visschedijk Sewei 2 8501 SP JOURE tel. 0513 - 48 22 00 e-mail info@trustus.nl LEIDEN Contactpersoon: Wouter van Til Haagse Schouwweg 6D 2332 KG LEIDEN tel. 071 - 52 89 756 e-mail info@trustusleiden.nl website: www.trustus.nl Uitgever & vormgeving: Media Collectief BV Postbus 157, 8600 AD Sneek Tel. 0515 43 88 30 Fax 0515 43 13 61 www.mediacollectief.com Redactie: Narvic, adviesbureau voor communicatie Hoofdredacteur: Menno Bakker Copyright 2011 Media Collectief BV Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.