Onderzoek Een bank achteruit Financiert reële economie
FairFin deed in december 2012
Niet actief in speculatie
Stabiele financiële basis
KBC
onderzoek naar de mate waarin de
Belfius
Belgische banken-
BNP Paribas
sector actief is in
Argenta
de reële economie. Hieruit bleek dat de
ING
meeste grootbanken
Deutsche Bank
in ons land, met
Triodos
name BNP Paribas en Deutsche Bank, nog steeds geen heil zien in een traditionele bankiersrol. Ze steken hun activa voor een groot deel in risicovolle beleggingen waarmee ze op kortetermijnwinsten gokken. Als dat misloopt, is het aan de samenleving om de prijs te betalen. Ook teren ze in hoge mate op volatiele geldstromen van andere financiële instellingen om hun speculatieve honger te stillen. Dat deze praktijk zorgt voor een gevaarlijke verwevenheid van banken, werd pijnlijk bewaarheid in de voorbije crisis. FairFin vindt het onaanvaardbaar dat sommige banken vandaag nog vasthouden aan een bankmodel dat haar gevaren intussen voldoende bewezen heeft. FairFin wil daarom spaarders stimuleren hun deposito’s te plaatsen bij banken die zich in de eerste plaats inzetten voor de reële economie.
Krekelsparen op de helling FairFin en haar Franstalige zusterorganisatie Réseau Financement Alternatif uitten eind 2012 hun groeiende twijfels bij de toekomst van het Krekelsparen. Het eerste duurzame spaarproduct van België ontstond bij ASLK, maar wordt inmiddels aangeboden door het allesbehalve duurzame BNP Paribas Fortis. FairFin en Réseau Financement Alternatif gaven BNP Paribas Fortis twee jaar om haar beleid te wijzigen.
Gemeenschapsmunten in actie Samen met organisaties uit Engeland, Wales en Nederland is FairFin als subpartner van Limburg.net het Community Currencies in Action projectt (CCIA) gestart. Doel: diverse pilootprojecten lanceren en evalueren en hieruit een toolkit maken voor de implementatie van gemeenschapsmunten door bedrijven en gemeenschappen. FairFin houdt zich in Limburg concreet bezig met de technische optimalisering en geografische uitbreiding van de e-portemonnee, een systeem waarbij milieuvriendelijk gedrag wordt gewaardeerd in complementaire munt. CCIA wordt financieel
Foto: IKV Pax Christi
Foto: Mirjam Devriendt
gesteund door INTERREG NWE IVB (ERDF).
Investeringen in clustermunitie Samen met het Nederlandse IKV Pax Christi onderzoekt FairFin de betrokkenheid van banken bij de productie van clustermunitie. Het rapport Worldwide Investments in Cluster Munitions: a Shared Responsibility werd in juni 2012 ge-update. De uitkomst: wereldwijd investeren 137 financiële instellingen nog steeds 43 miljard dollar in producenten van clustermunitie. Dit onderzoek wordt wereldwijd gebruikt door campaigners die actievoeren tegen investeringen in clustermunitie, onder de noemer Stop Explosive Investments.
Facing Finance De campagne Facing Finance e roept beleggers op om niet langer te investeren in bedrijven die profiteren van mensenrechtenschendingen, milieuvervuiling, corruptie of controversiële wapenproductie. December 2012 publiceerde Facing Finance het rapport Dirty Profits, waarin wordt geïllustreerd welke banken het meest investeren in schadelijke bedrijven. FairFin is lid van Facing Finance, net als CentrumCSR.PL (Polen), Justiça Ambiental (Mozambique) en Solidaritätsdienst International, eartlink en urgewald (Duitsland). Facing Finance wordt gesteund door de Europese Unie.
FairFin ontving op 22 november de Cultuurprijs voor Sociaal-Cultureel Volwassenen-
Foto: Mirjam Devriendt
werk. Volgens de jury “vervult FairFin uitstekend de rol van een sociaal-culturele beweging: sensibiliseren, onderzoeken, adviseren, publiceren, vormen, lobbyen en campagne voeren. De sterkte van die campagnes zit in de samenwerkingsverbanden die daarvoor worden gesmeed, ook over de grenzen heen.” Minister Joke Schauvliege: “FairFin wijst ons telkens op de positieve kant van geld om te investeren in projecten die mens en milieu vooruithelpen. Voor hernieuwbare energie, Noord- Zuid samenwerking, cultuur, onderwijs of natuurbeheer. Een onversneden oproep tot duurzaamheid en een rechtvaardige wereld.”
Word lid van FairFin Door lid te worden van FairFin, geef je een signaal dat je vindt dat het financieel systeem een stevige reorganisatie nodig heeft en dat we anders met geld moeten omgaan. FairFin betrekt haar leden bij activiteiten om greep te krijgen op het bankwezen en neemt ze mee in de zoektocht naar manieren om geld in te zetten voor een duurzame en sociaal rechtvaardige samenleving. Lid zijn van FairFin biedt de volgende voordelen: a je ontvangt een exclusief FairFin keukenschort a je ontvangt het FairFin Magazine (tweemaal per jaar) a je krijgt 10% korting op FairFin activiteiten en FairFin producten Jouw lidmaatschap stelt FairFin in staat haar kritische stem rond geld te verheffen. Het FairFin lidmaatschap kost 20 euro per kalenderjaar. Je kunt je aanmelden via onze website: www.fairfin.be/lid Na ontvangst van je betaling ontvang je zo spoedig mogelijk je schort. Het FairFin lidmaatschap geldt voor één persoon of organisatie. Geen internet? Maak dan de 20 euro over op rekening (BE 21)5230 8038 64 03 (IBAN) / TRIOBEBB (BIC) met de mededeling ‘lidgeld 2013 + je naam’.
Foto cover: Anna Vanaerschot – design@yichalal.be – v.u. Kristien Verm m ersc mee rsch, c h, Voo Voorui ruitga rui tg tga ga a ngs n tra ng traat at 333 333/9 /9 103 1030 0 Brus Brus russel se sel
Cultuurprijs
Foto cover: Anna Vanaerschot – design@yichalal.be – v.u. Kristien Verm m ersc me mee rsch, c h, Voo Voorui ruitga rui tg tga ga a ngs n tra ng traat at 333/9 333 3/9 103 1030 0 Brus Brus russel sel se
Jaarbericht
FairFin startte dit jaar de campagne Tem het bankwezen. In dat kader openden FairFin en Réseau Financement Alternatif op 19 december het Ministerie van Financiële Alternatieven.
2012
naar de financietoren voor hun eerste werkdag. Op de agenda o.a. een brainstorm over de prioriteiten van het ministerie. Resultaat: een todo-lijst om in 2013 mee verder te werken. Het ministerie is gerekruteerd uit o.a. Jong Groen, Animo jong links, KWB, KVLV, Humanistische Vrijzinnige Vereniging, Vredesactie, Citizenne, Vormpingplus Limburg,
Foto: Anna Vanaerschot
Vijftig medewerkers verhuisden hun kantoorgerief
Vormingplus Antwerpen, Netwerk Bewust Verbruiken, FOE Europe, Forum Ethibel, Zijkant, Catapa, Climaxi, Intal, FAN, Demos en CADTM.
Stickers Om mensen de kans te geven hun verontwaardiging over de gang van zaken na de financiële crisis te uiten, stelde FairFin stickers ter beschikking. Acht verschillende slogans verwijzen naar twee grote problemen binnen het financieel systeem: schadelijke speculatie en het gebrek aan democratie als het om politieke besluitvorming rond banken gaat.
Vanuit de noodzaak voor een radicaal ander bankmodel, introduceerde FairFin het concept BZW. Het idee erachter: winst mag niet de drijfveer zijn voor een bank. Een bank moet in eerste plaats maatschappelijk zinvolle projecten mee mogelijk maken, ze moet streven naar sociale winst. Er bestaan genoeg voorbeelden van initiatieven die die richting uit gaan. Zoals Triodos dos Bank, de JAK Bank (Zweden), of de lokale credit unionss in de Angelsaksische wereld. Maar ze blijven in de marge. Met de juiste steun kunnen nieuwe BZW’s uitgroeien tot stabiele bouwstenen voor een gezonde financiële sector. FairFin lanceerde een petitie om meer draagvlak te vinden voor BZW’s bij burgers, middenveld en politiek.
Foto: Ijsbreker
BZW – Bank Zonder Winstoogmerk
De Cijjfers* a Het positieve resultaat van 2012 is het gevolg van nieuwe inkomsten en het drukken van zowel de werkingskosten als de personeelskosten. a Nieuwe opbrengsten: 2012 was het eerste jaar van de extra tewerkstellingstoelage rkstellingstoelage vanuit de herverdeling van de DAC-middelen. FairFin ontving in november de prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk. a De opbrengsten uit het Krekelsparen evenaarden het niveau van 2011. Deze inkomstenbron staat op de helling (zie infra). Er werd eind 2012 een voorziening van 75.000 euro aangelegd om het wegvallen van deze financiĂŤle middelen op te vangen. a Tijdelijke projecten: het Europese project Facing Finance loopt nog tot midden 2014. Er werd een jaarlijkse update gemaakt van het clustermunitieproject. Community Currencies in Action ging van start begin 2012. En eind oktober werd de European Coal Finance Campaign, die gefinancierd werd door de European Climate Foundation, afgerond. a De winst van 2012 wordt aangewend voor het aanvullen van bestemde fondsen. Vijtienduizend euro wordt toegevoegd aan het fonds voor investeringen. Hiermee zal de vernieuwing van het informaticapark in 2013 gefinancierd worden. Het solidariFoto: Ijsbreker
teitsfonds wordt verhoogd met 30.000 euro.
800000
ANDERE 700000
OVERHEID
600000 500000
BANKEN
400000
PARTICULIEREN
300000 200000 100000 0
2008
2009
2010
2011
2012
* de cijfers van FairFin vzw en Netwerk Solidariteit vzw (= projectensteun vanuit het solidariteitssysteem Krekelsparen en Altervision Balance Europe).
Balans
31/12/2010
31/12/2011
31/12/2012
HET ACTIEF INVESTERINGEN EN VOORRADEN
8.384
16.006
Hard- en soft ware
4.353
1.742
862
Kantoormeubilair en -machines
2.126
1.714
1.303
Schilderwerken
0
11.860
11.057
Naamsverandering
0
0
9.808
1.905
690
942
1.234.428
1.221.692
1.238.117
1.000.000
1.000.000
1.000.000
234.428
221.692
238.117
LENINGEN VERSTREKT AAN ORGANISATIES
16.280
8.748
4.974
Terug te betalen op langer dan 1 jaar
8.579
4.814
2.944
Terug te betalen binnen het jaar
7.701
3.934
2.030
NOG TE ONTVANGEN VERGOEDINGEN
148.662
189.520
185.636
Voorraden DEELNEMENINGEN IN ANDERE ORGANISATIES In Netwerk Rentevrij cvba In andere organisaties
23.972
Vanwege klanten
12.097
7.198
3.518
Vanwege BNP Paribas Fortis en Triodos Bank
72.348
72.016
80.163
Subsidies
25.836
73.253
68.300
Diversen
38.381
37.053
33.655
3.877
603.877
608.451
Termijndeposito's en ethische beleggingsfondsen Geld onmiddellijk beschikbaar
965.737
339.283
464.272
2.377.368
2.379.126
2.525.422
2.250.575
2.297.515
2.420.136
1.848.136
1.848.136
1.848.136
Winst gereserveerd voor een bepaald doel
399.439
446.379
494.000
Voorzieningen voor toekomstige uitgaven
3.000
3.000
78.000 105.286
TOTAAL ACTIEF HET PASSIEF VIA EIGEN MIDDELEN Kapitaal opgebouwd uit jaarlijkse winst
VIA VREEMDE MIDDELEN Schulden die binnen het jaar betaald moeten worden
126.793
81.611
Leveranciers
37.224
6.728
21.027
Vakantiegelden en bezoldigingen
31.328
19.547
30.128
Intrestafstanden en commissies voor andere organisaties
52.267
54.960
52.288
5.974
376
1.843
2.377.368
2.379.126
2.525.422
Diversen
TOTAAL PASSIEF
Besteding giften €3.913 Achterban creëren €7.088 Duurzaam sparen en beleggen €8.950 Kritische stem rond geld €2.610 Onderzoek banken: investeren in de reële economie €3.394 Actie: oprichting Ministerie van Financiële Alternatieven
Resultatenrekening TOTAAL VAN DE OPBRENGSTEN GIFTEN van particulieren
2010
2011
2012
700.765
678.801
730.683
51.364
46.444
39.108
Giften algemeen
17.428
17.270
13.253
Intrestafstand
33.936
29.174
25.855
0
0
2.972
OPBRENGSTEN van financiĂŤle instellingen
200.259
207.993
209.851
Commissie Krekelsparen en Altervision
174.008
184.107
184.851
26.251
23.886
25.000
401.736
288.418
368.157
Subsidie Beweging - Vlaamse Gemeenschap
222.174
153.049
162.852
Projectsubsidies
128.600
76.716
111.506
50.962
58.653
81.290
0
0
12.509
PRIVATE FOUNDATIONS
10.000
68.168
76.904
OPBRENGSTEN uit werking
21.095
44.625
14.563
12.673
36.624
8.943
Vorming en advies aan organisaties
4.157
5.341
2.105
Opbrengsten campagnewerking
2.197
1.560
3.000
Abonnementen nieuwsbrief
2.068
1.100
515
16.311
18.031
19.128
LIDGELDEN
Sponsoring Triodos Bank OPBRENGSTEN van de overheid
Tewerkstellingstoelages en andere Cultuurprijs Vlaamse Overheid
Administratieve dienstverlening en diversen
FINANCIELE OPBRENGSTEN UITZONDERLIJKE OPBRENGSTEN
TOTAAL VAN DE KOSTEN ONDERSTEUNING ANDERE ORGANISATIES
0
5.122
0
702.935
631.860
683.063
59.602
60.008
56.051
Commissie Krekelsparen en Altervision
47.014
49.829
48.758
Intrestafstand Krekelsparen
12.588
10.179
7.293
227.641
151.175
141.861
Campagne en duurzaam sparen & beleggen
48.352
25.034
25.155
Tijdelijke projecten
70.772
38.629
23.080
Communicatie en documentatiecentrum
33.781
18.841
22.219
Diverse kosten personeel en vrijwilligers
23.283
24.187
25.381
Huisvesting
26.923
28.610
30.983
Ondersteunende functies intern
24.530
15.874
15.043
PERSONEELSKOST
402.590
408.967
398.709
AFSCHRIJVINGEN
7.558
6.063
4.178
0
0
75.000
5.264
5.502
7.264
280
145
0
-2.170
46.941
47.620
WERKINGSKOSTEN
VOORZIENING FINANCIELE KOSTEN EN BELASTINGEN UITZONDERLIJKE KOSTEN
RESULTAAT RESULTAATVERWERKING Onttrekking aan de bestemde fondsen
-4.768
-2.128
-2.603
Toevoeging aan de bestemde fondsen
1.224
46.828
47.449
Over te dragen resultaat
1.374
2.241
2.774