Netwerk Vlaanderen in 2005 2005 was in vele opzichten een bewogen jaar. De campagne ‘Mijn Geld. Goed Geweten?’ stond dit jaar in het teken van financiering mensenrechtenschendingen en bereikte mede via de tv-spot, een ruim publiek. Ook het onderzoeksrapport ‘Waar ligt de grens?’ kreeg veel persaandacht. De vernieuwende aanpak van de campagne, de opmerkelijke resultaten ervan en de inspanningen rondom internationaal netwerken leidden tot een uitstraling die ruimer reikt dan alleen Vlaanderen. Bovendien boekte Netwerk succes rondom de campagne tegen financiering van wapenindustrie: KBC, Dexia, ING en Fortis namen een strenger wapenfinancieringsbeleid aan.
Campagne ‘Mijn Geld. Goed Geweten?’
Dit alles vanuit de doelstelling om verschillende doelgroepen te bereiken, zijnde het ruime publiek, de financiële wereld en de overheid.
Met de campagne ‘Mijn Geld. Goed Geweten?’ wil Netwerk Vlaanderen de spaarder confronteren met het feit dat hij meestal niet weet wat de bank met zijn spaar- of beleggingsgeld doet. Misschien financieren banken wel activiteiten waar de spaarder helemaal niet akkoord mee kan gaan. Netwerk wil banken dan ook wijzen op de nood aan transparantie en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ook de overheid wordt op haar rol gewezen als regulator van geldstromen en op de voorbeeldfunctie die ze als overheid heeft.
Een weldoordachte communicatiestrategie zorgde ervoor dat de juiste informatie op het juiste moment op de juiste plaats terechtkwam. De lancering van de campagne én de bekendmaking van het onderzoeksrapport ‘Waar ligt de grens?’ dat de financiering van mensenrechtenschendingen bloot legt, kreeg veel persaandacht. Via een tv-spot en affiches kreeg de campagne verdere bekendheid. Ook vanuit de financiële wereld kwamen reacties. In de periode volgend op de lancering van het dossier werden verscheidene gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van banken. Uiteraard blijft Netwerk deze gesprekken in 2006 opvolgen.
Campagne tegen financiering van mensenrechtenschendingen In 2005 ging de nieuwe campagne, inzake ‘financiering van bedrijven die de mensenrechten schenden’, van start. In het voorjaar 2005 werd de campagne grondig voorbereid, zowel inhoudelijk als strategisch. Alvorens Netwerk een dossier wereldkundig maakte, besteedde ze voorafgaand heel wat energie naar onderzoek en studiewerk. Daarenboven omvatte het thema mensenrechten aardig wat deelaspecten. Uiteindelijk is gekozen om verder te werken aan de deelthema’s arbeidsrechten, dictatoriale regimes, bedreiging van inheemse volkeren door megaprojecten en gewapend geweld. Per deelthema is onderzocht welke bedrijven betrokken waren bij praktijken die de mensenrechten schenden en wat de link was met financiële instellingen. Met andere woorden: op welke wijze worden mensenrechtenschendingen mogelijkerwijs met ons geld gefinancierd?
Om het ruime publiek de kans te geven zijn verontwaardiging te uiten, koos Netwerk voor een sociaal-artistieke benadering. Samen met de Deense geëngageerde kunstenaar Jens Galschiot zette Netwerk het project het ‘Gouden Kalf’ op. In november 2005 werd in Gent, vergezeld door heel wat animatie en omstaanders een heus kunstwerk opgetrokken. Het ‘Gouden Kalf’ van acht meter hoog heeft er gedurende een aantal weken de aandacht getrokken. Het beeld wees banken op hun verantwoordelijkheid en op wat geld voor schade kan aanrichten in onze samenleving.
Campagne tegen financiering van wapenindustrie
In 2005 werd tevens verdere opvolging gegeven Tijdens de voorbereidende fase hebben verschillende aan de campagne inzake financiering van de contacten plaatsgevonden met Belgische en wapenindustrie (die startte in 2003). Zo was er de internationale organisaties, ontmijningsactie bij AXA in die deskundig zijn op het oktober 2005, gezien deze vlak van de behandelde bank weigert haar beleid te Campagne eisen thema’s. Belangrijk was herzien en financieringen dat de informatie correct aan wapenbedrijven Netwerk Vlaanderen wil samen met en gefundeerd zou zijn, legitiem blijft vinden. geactiveerde spaarders ijveren voor maar ook dat ze niet in een ethische ondergrens: sommige de Netwerkcoulissen bleef Daarnaast was er ook de ondernemingen die systematisch of ernstig hangen. Daarom ging er opvolging van initiatieven op de mensenrechten overtreden, verdienen veel aandacht naar de politiek en wetgevend vlak, geen bankinvesteringen. Daarom moeten de strategische voorbereiding die de wettelijke inperking Belgische banken een mensenrechtenbeleid en het kiezen van aangepaste van wapenfinancieringen voor investeringsbeslissingen uitwerken. methodieken en technieken. beogen.
1
Anders omgaan met geld
De vernieuwende aanpak van de Netwerk-campagne, de opmerkelijke resultaten ervan, de inspanningen in 2005 om aan internationale netwerking te doen en de betrokkenheid bij het internationale netwerk BankTrack, leidden tot internationale interesse voor de Netwerk-aanpak en tot een uitstraling die ruimer reikt dan alleen Vlaanderen. Dat is belangrijk, want als Netwerk Vlaanderen een reële verandering tot stand wil brengen in de financiële wereld, is internationale druk meer dan noodzakelijk. Ook lag Netwerk Vlaanderen mede aan de basis van een Resolutie in het Europees Parlement, waarbij lidstaten worden opgeroepen om een verbod te leggen op investeringen door financiële instellingen in (producenten van) antipersoonsmijnen en clusterbommen (n.a.v. Belgisch verbod op investeringen in producenten van landmijnen). De campagne ‘Mijn Geld. Goed Geweten?’ tegen financiering van mensenrechtenschendingen, kreeg publieke bekendheid door onder meer de tv-spot en de affiches.
En één van de belangrijkste resultaten van deze campagne was dat Netwerk -als gevolg van campagne en lobbywerk- erin slaagde om de vier grote bankgroepen KBC, Dexia, ING en Fortis een strenger wapenbeleid aan te laten nemen.
Duurzaam sparen en beleggen Netwerk wil niet enkel aanklagen maar ook haalbare alternatieven voorstellen. Vanuit de spaarder en belegger komt de vraag: welke financiële producten verdienen uiteindelijk nog het label ‘duurzaam’ en zijn dus ethisch te vertrouwen? Vandaar dat Netwerk de financiële producten, die de banken als ethische producten aanbieden (de Social Responsable Investment (SRI)-producten), heeft gescreend op hun betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen. Spijtig genoeg zijn ook een aantal van deze zogenaamd ethische producten (deels) betrokken bij financieringen die alles behalve ethisch kunnen genoemd worden. Naast het informeren van klanten, gaat Netwerk hierrond ook het gesprek met banken aan. Het ‘Gouden Kalf’ is gemaakt uit koper en 24 karaat bladgoud en stond vanaf 23 november op de Kouter in Gent om banken te wijzen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Netwerk Vlaanderen volgde de SRI- sector op, o.a. wat betreft de implementatie van de EUROSIF Transparancy Guidelines en de ontwikkelingen in de bankwereld qua SRI-producten en hun screening. Daarom was de aanwezigheid bij belangrijke actoren op de ethisch financiële markt en deelname aan overlegfora vanuit de Netwerk-visie, belangrijk. Netwerk liet ook de overheid niet ongemoeid. Zo werd Netwerk gehoord door de Senaatscommissie Financiën in verband met het wetsvoorstel dat de financiering voor anti-persoonsmijnen verbiedt. Ook werd Netwerk gevraagd om het onderzoeksrapport betreffende de financiering van controversiële wapensystemen toe te lichten.
Alternatieve financiering Netwerk’s ontmijningsdienst valt op 18 oktober binnen bij AXA’s hoofkantoor in Brussel, vanwege AXA’s investeringen in anti-persoonsmijnen.
Om zelf alternatieve financieringen te kunnen realiseren, stond Netwerk Vlaanderen mee aan de wieg van de cvba Netwerk Rentevrij. Zij verschaffen in hoofdzaak rentevrije leningen aan duurzame organisaties binnen de sociale economie, de welzijn- en de cultuursector.
Op de hoogte blijven van Netwerk’s activiteiten? Via de papieren nieuwsbrief ‘Anders Omgaan met Geld’, de maandelijkse digitale nieuwsbrief en de website ‘www.netwerkvlaanderen.be’ bleef het publiek op de hoogte van Netwerk’s activiteiten en de laatste duurzame ontwikkelingen in de financiële wereld. In de loop van 2005 werd de website bovendien in een nieuw en actiever kleedje gestopt.
Samen (net)werken aan duurzaamheid in de financiële sector. Het team van Netwerk zorgde in 2005 weer voor een bewogen jaar.
www.netwerkvlaanderen.be 2
Resultatenrekening Het jaar 2005 sluiten we af met een positief resultaat van 74.034 euro. Na enkele jaren van tekorten op de afrekening, is dit goed nieuws. De subsidiëring als beweging door de Minister van Cultuur levert extra inkomsten op en biedt nieuwe mogelijkheden voor de uitbouw van de activiteiten van Netwerk Vlaanderen.
Opbrengsten De twee belangrijkste inkomstenbronnen van Netwerk zijn de commissies van banken en de subsidies van de Vlaamse Gemeenschap. 2005 is het eerste jaar van het nieuwe decreet waarin Netwerk een subsidie van 200.000 euro ontvangt. Een belangrijke stap op weg naar meer inkomstendiversificatie. Daar waar de inkomsten uit commissies dalen, zowel in absolute cijfers (zie grafiek) als in procentueel aandeel, kennen de inkomsten uit subsidies een flinke opwaartse beweging.
Op politiek vlak werd Netwerk gehoord i.v.m. het wetsvoorstel dat financiering van clusterbommen verbiedt. Op 3 mei debatteerde Netwerk in Gent met politici over: ‘Oorlog, Investering van de eeuw?’.
Tot 2009 zullen de opbrengsten ongeveer in dezelfde lijn liggen. De forfaitaire commissie van 250.000 euro op het Krekelsparen is contractueel vastgelegd van 2004 t.e.m. 2008. De toezegging van de subsidie van de Vlaamse Gemeenschap loopt nog tot 2011. De verkoop van het Ethisch beleggingsfonds Altervision Balance Europe van Fortis zat vooral in het laatste kwartaal van 2005 in de lift. Daar dit product erg marktgevoelig is, kan de opbrengst moeilijk worden ingeschat op voorhand. Voor het eerst sedert enkele jaren overtrof deze commissie de verwachtingen. De giften van particulieren verdienen een speciale vermelding. Mede dankzij de geslaagde campagne ‘Mijn geld. Goed geweten?’ ontving Netwerk een aanzienlijk bedrag van de donateurs, 18.325 euro: goed voor een verdubbeling van de giften op drie jaar tijd. Bovendien werd slechts de helft van het budget dat voorzien was voor stimulering van de fondsenwerving in 2005, gespendeerd. Samen met de intrestafstand bedraagt deze inkomstenbron meer dan 10% van de totale inkomsten. Netwerk realiseert ook opbrengsten uit de eigen werking. Dit zijn inkomsten uit diverse activiteiten gaande van dienstverleningen aan andere organisaties tot inkomsten uit vorming en abonnementen op de nieuwsbrief ‘Anders Omgaan met Geld’. De cvba Netwerk Rentevrij deed onder andere een beroep op ons voor de personeelsadministratie, de boekhouding en sommige communicatieopdrachten. Netwerk stelt twee lokalen ter beschikking aan onderhuurders, één aan de nieuwe cvba en één aan de vzw Wervel. Zo wordt een klein deel van de maandelijkse huur gerecupereerd. Er worden geen nieuwe leningen meer toegekend vanuit de vzw Netwerk. De cvba Netwerk Rentevrij heeft deze activiteit volledig overgenomen. Het uitstaand 1000000
Netwerk Vlaanderen stond mee aan de wieg van Netwerk Rentevrij cvba, een coöperatieve vennootschap die rentevrije leningen biedt aan initiatieven met een maatschappelijke meerwaarde.
Anders Omgaan met Geld, de nieuwsbrief van Netwerk die driemaandelijks verschijnt, werd in een nieuw kleedje gestoken.
OPBRENGSTEN NETWERK
900000 800000 700000
G IF T E N
600000 C O M M IS S IE S
500000 400000
S U B S ID IE S
300000
O P B R E N G S T E N U IT W E R K IN G
200000
O P B R E N G S T E N L E N IN G E N E N P A R T IC IP A T IE S
100000 0
F IN A N C IE L E O P B R E N G S T E N
2001
2002
2003
2004
3
2005
Door de komst van de nieuwe website in november 2005, kon Netwerk zich breder en internationaler profileren.
kapitaal op lopende leningen daalt dus jaarlijks en de ontvangen intresten volgen diezelfde beweging.
bepaalde organisaties hun lening niet zouden kunnen terugbetalen. Deze voorziening bedraagt 10% van het uitstaand kapitaal op leningen. Daar dit kapitaal sinds 2004 jaarlijks afneemt (cfr. opbrengsten) boeken we een terugname. Dit betekent een vermindering van de kosten met een niet onaanzienlijk bedrag.
Kosten In 2005 stond de campagne tegen de financiering van bedrijven die de mensenrechten schenden centraal. De educatieve werking heeft i.s.m. de communicatieverantwoordelijke met een relatief beperkt budget een grootse mediacampagne opgezet die Netwerk herhaaldelijk in diverse kranten, op de radio en televisie deed verschijnen. Dankzij een strikte kostenbeheersing en de ‘goodwill’ van enkele externe deskundigen konden de geplande acties gerealiseerd worden met beduidend minder middelen dan voorzien in de begroting. Zo was er o.a. de Deense kunstenaar die het ‘Gouden Kalf‘ (marktwaarde: 70.000 euro) gratis ter beschikking stelde voor de actie ‘Goudkoorts’. De realisatie van de tv-spot kostte in totaal minder dan 10.000 euro, een spotprijs dankzij de NGO-tarieven van de regisseur, Sabam en de VAR (Vlaamse Audiovisuele Regie).
Anderzijds werd er een nieuwe voorziening aangelegd voor het risico dat er aanklachten zouden worden ingediend tegen Netwerk Vlaanderen naar aanleiding van de nieuwe campagne, 2.500 euro in de uitzonderlijke kosten. Bij de projectensteun wordt de aanbrengvergoeding die bestemd is voor andere organisaties nog steeds berekend op de werkelijke inlage op de Krekelspaarrekeningen. In totaal werd een bedrag van 59.911 euro verdeeld over 198 organisaties.
De balans Netwerk beschikt over een vermogen van 2,3 miljoen euro om de werking uit te bouwen.
Er waren twee personeelswissels in 2005 maar het totaal aan ingezette personeelsuren bleef hetzelfde als vorig jaar. Met 8 voltijdse equivalenten, 45 vrijwilligers die structureel meewerkten en nog eens een 90-tal die éénmalig deelnamen aan een actie, vormde het team een sterke ploeg die Netwerk nogmaals op de kaart zette. Uit de afrekening zou verkeerdelijk kunnen afgeleid worden dat de personeelskosten gedaald zijn t.o.v. 2004. Er moet echter rekening gehouden worden met een kleine wijziging van de samenstelling van de kostenposten. In 2004 zat de tussenkomst van de werkgever in de kosten woonwerkverkeer (ongeveer 10.000 euro) inbegrepen in de personeelskosten. Vanaf 2005 hebben we deze kosten overgebracht naar de werkingskosten, meer bepaald de ‘diverse kosten personeel en vrijwilligers’ Verder zitten in deze laatste rubriek o.a. verzekeringen, kosten van opleiding en vorming, sociaal secretariaat en rekruteringskosten.
Het actief geeft informatie omtrent de aanwending van het totale vermogen. Een gedeelte is onder de vorm van geld direct beschikbaar, een ander deel is maar op termijn beschikbaar, omdat het geïnvesteerd of uitgeleend is. Ten slotte zijn er ook nog inkomsten die met vertraging zullen ontvangen worden, ook deze staan op de actiefzijde van de balans. Netwerk Vlaanderen vzw nam een kapitaaldeelname van 1.000.000 euro in de cvba Netwerk Rentevrij. Bij de oprichting eind 2004 werd 324.625 euro gestort. In de loop van 2006 zal het resterend bedrag worden overgemaakt. Als medeoprichter van de cvba Livingstones, een nieuw woonproject in het Brussels Gewest, nam Netwerk een participatie in deze vennootschap van 12.500 euro. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen voor bevolkingsgroepen met een laag inkomen is de doelstelling van deze organisatie.
De ondersteunende functies bestaan hoofdzakelijk uit informatica, algemene administratie en coördinatie, boekhouding en bedrijfsrevisor. Via de analytische boekhouding worden zoveel mogelijk kosten direct toegewezen aan het specifiek werkveld waar ze betrekking op hebben o.a. kopie-, port- en vervoerkosten. Sommige kosten zoals de telefoonrekening en de lidgelden betaald aan andere organisaties, worden echter steeds in hun totaliteit opgenomen in de algemene administratiekosten.
Anders omgaan met geld
Het negatief bedrag voor de voorzieningen (-15.485 euro) is het resultaat van de voorziening voor waardeverminderingen op participaties (+6.000 euro, toevoeging) en de terugname op de voorziening ‘risico leningen’ (-21.485 euro). In het verleden werd een voorziening aangelegd om het verlies te dekken indien
Bij het afsluiten van de rekeningen werd de vordering op MeMo dubieus geboekt. Het betreft een kortlopende lening van 37.000 die in april 2005 diende terugbetaald te worden. Er zijn onderhandelingen lopende omtrent een betalingsuitstel en bij het ter perse gaan van dit jaarverslag is het risico geweken. De dubieuze debiteur werd reeds terug overgeboekt naar de gewone vorderingen.
Netwerk Vlaanderen Vooruitgangstraat 333/9 B-1030 Brussel, België T: 0032 (0)2/201 07 70 F: 0032 (0)2/201 06 02 info@netwerk-vlaanderen.be www.netwerkvlaanderen.be
4
Op de passiefzijde zien we dat 90% van het totale vermogen bestaat uit eigen middelen. Het merendeel van de schulden zal in de eerste helft van 2006 betaald worden.