Anders Omgaan Met Geld (23e jaargang, nr.3)

BelgiĂŤ - Belgique PB 1000 Brussel 1 1/1366

SEPTEMBER-OKTOBER-NOVEMBER 2005 nieuwsbrief Netwerk Vlaanderen verschijnt driemaandelijks, 23ste jaargang, nr 3

HOE BEINVLOEDBAAR IS HET BELEID? Netwerk in de coulissen van het Parlement

Anders omgaan met geld

Afgiftekantoor 1000 Brussel 1, P2A8306 - Afzender: Netwerk Vlaanderen, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Brussel

1

Edito: Ik wil nog een koekje!

2

In de kijker: Hoe beïnvloedbaar is het beleid

3

In de kijker: Is Netwerk representatief

7

Duurzaam geld: Zet Dexia bestaande Ethibel klanten voor schut?

8

Campagne ‘Mijn Geld. Goed Geweten?: titel komt nog

10

Portfolio: Negen maanden rentevrij: een overzicht

11

Portfolio: Kaasmakerij Het Hinkelspel cvba

12

Blik op nieuws: Economische democratie biedt een hoopvol alternatief

13

Podium: Goudkoorts – Uw aandeel is goud waard

15

Achter de schermen: Saluut

16

Edito

IK WIL NOG EEN KOEKJE! Er is een beeld dat bij me opkomt iedere keer ik van op een afstand kijk naar waar we mee bezig zijn.

En met die ‘we’ heb ik het niet enkel over Netwerk Vlaanderen, maar wij als samenleving. Het is het beeld van een klein kind dat instinctief maar één leidraad heeft: zijn zin krijgen.

Behoeftebevrediging zo snel en zo veel mogelijk, zonder meer. En wanneer onze huidige behoeften (tijdelijk) bevredigd zijn, gaan we op zoek naar meer.

De belasting van een dergelijk egoïstisch en kortzichtig handelen, uit zich in alle maatschappelijke en ecologische scheeftrekkingen waarvoor we via het concept duurzame ontwikkeling een remedie proberen zoeken. Of

2

Anders omgaan met geld

de ‘redding’ daarin schuilt, weet ik eerlijk gezegd niet. Maar één ding staat me wel glashelder voor ogen en dat is dat wij grenzen nodig hebben. Dringend zelfs! Zolang we die niet tegenkomen zullen we, net als een kind, steeds wilder om ons heenslaand, doorgaan alsof we ons alles kunnen permitteren.

Dat er grenzen zijn, staat als een paal boven water. Onze aarde kan maar zoveel misbruik verdragen voor ze terugslaat. En als we niet snel wakker worden, zal dat onverbiddelijk hard zijn. Wat een teleurstellend en roemloos einde zou het voor ons zijn als we daarom zouden ten onder gaan, gewoon omdat we ons niet kunnen bedwingen!

Ook een kind zou zich te pletter snoepen, moest het geen grenzen opgelegd krijgen. Het verschil is dat het daar niet zelf voor verantwoordelijk is, maar de ouders.

Op maatschappelijk niveau zijn er geen ‘mama en papa’ die daarvoor de verantwoordelijkheid dragen.

De enige ‘Vader’ die we ooit hadden, hebben we al lang zijn macht ontnomen. En er mogen nog veel Benedictussen komen, ik geloof niet dat die oorspronkelijke Vader zijn plaats ooit zal terugkrijgen. Dat betekent dat we het zelf zullen moeten doen.

In een democratisch stelsel is wetgeving één autoriteit die onze speelplaats kan afbakenen.

De wet is er om gehoorzaamd te worden en geniet vanuit die

connotatie een zekere aanspraak op de beschreven ouder functie.

Als zij ons voorschrijft wat het juiste leven is, wordt het, bij wijze van spreken, enkel een kwestie van het respecteren van wetten.

Een mooie illustratie daarvan is de ‘Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’, een gezamenlijk zoeken van naties naar universele waarden als kompas voor ons handelen.

Maar het potentieel van deze piste heeft zijn beperkingen.

Niet alleen omdat hierbij geen werk wordt gemaakt van responsabilisering van mensen, het grootste knelpunt schuilt volgens mij in ons vermogen om langs deze weg te bepalen wat het juiste is. In een democratie zou dat immers worden bepaald door de (dictatuur van de) meerderheid, waarbij de kans op een flauw compromis steeds om de hoek loert. Iedereen – of alleszins meer dan vijftig procent van de bevolking – moet het eens zijn over wat dat juiste is, alvorens er stappen kunnen worden gezet.

Dat zoiets lang kan aanslepen hoeft geen betoog, bovendien is er geen enkele garantie dat die meerderheid het ook bij het rechte eind heeft.

Een andere invalshoek is het idee van zelfregulering. Laat de verschillende maatschappelijke krachten botsen en er zullen spontaan initiatieven komen die ons op het goede spoor zetten.

En in de realiteit zijn er inderdaad voorbeelden terug te vinden: sectoriële gedragscodes over maatschappelijk verantwoord ondernemen duiken met bosjes op.

Maar hoe groot is hun betekenis? Want wie is er uiteindelijk bereid om uit eigen beweging in zijn eigen vlees te snijden? Of,

met andere woorden, waar gaan wij als maatschappij de inspiratie en motivatie halen om ons in te perken, het daadwerkelijk met minder, een heel pak minder, te doen?

Ik heb hier allerminst de bedoeling om de onheilsbode uit te hangen die zegt dat het allemaal toch geen zin heeft. Integendeel, via mijn werk stoot ik op initiatieven die daadwerkelijk getuigen van een oprecht engagement voor een betere wereld. De energie waarmee mensen zich gooien op een dergelijk titanenwerk kan mij nog steeds verbazen.

Alleen, er ontbreekt voor mij toch nog iets. Ik krijg te vaak de indruk dat we het allemaal doen omdat we denken dat het moet, en niet omdat we het voelen. En dan vraag ik me af wie of wat we als samenleving op onze weg zullen tegenkomen die (of dat) genoeg moreel gezag draagt om ons ontegensprekelijk duidelijk te maken dat we niet altijd onze zin kunnen krijgen.

Karl Maeckelberghe

In de kijker

HOE BEINVLOEDBAAR IS HET BELEID? Lobbywerk. Het heeft voor velen een negatieve bijklank.

Lobbywerk wordt vaak geassocieerd met het bekomen van gunsten voor het eigen belang in plaats van het algemeen belang. Bovendien moet je om iets gedaan te krijgen bij politici op schoot, zo luidt het. En wie iets gedaan krijgt van politici slikt zijn kritiek al vlugger in. Je vraagt je misschien af wat Netwerk als kleine garnaal gedaan kan krijgen in de wereld van de macht zonder zijn onafhankelijke stem te verliezen.

Netwerk heeft zich in het verleden steeds ver van de overheid gehouden. We wilden op eigen kracht alternatieven uitwerken.

Het Netwerk solidariteitsfonds bouwden we uit via inkomsten uit commissies op duurzame spaaren beleggingsproducten, via giften van sympathisanten en vergoedingen voor eigen diensten.

De overheid hadden we daarbij niet nodig.

Hierin is de laatste jaren stilaan verandering gekomen. Om niet meer zo sterk afhankelijk te zijn van commissies van financiële instellingen vroegen we ook subsidies aan. Zo rekenden we bijvoorbeeld bij de opstart van het renteloos circuit op een overheidsinbreng via het Kringloopfonds. Totnogtoe heeft deze samenwerking met de overheid geen invloed op onze visie.

TAM TAM Netwerk op de politieke toer 3

Politici pleiten voor transparantie

In het kader van de campagne legden we ook politieke contacten. Een meer transparante, sociale en duurzame financieringspolitiek bij banken stond op geen enkele politieke agenda toen we onze campagne begonnen.

tijen openbaar een standpunt innamen, maar voor het merendeel is dat gelukt. Het feit dat we net voor de parlementsverkiezingen zaten en dat we aangekondigd hadden de standpunten bekend te maken, is een nuttige stok achter de deur geweest. We hebben een officieel standpunt van

“We hebben een officieel standpunt van de meeste partijen waarin ze pleiten voor meer transparantie en maatschappelijke verantwoordelijkheid bij financiële instellingen.”

We beseften evenwel van bij de start dat politieke druk zou helpen om de banken tot beweging aan te zetten. We verwelkomden dan ook de spontane positieve reacties van enkele parlementsleden op ons eerste dossier over de financiering van de wapenindustrie en namen zelf het initiatief om informeel en over de partijgrenzen heen, te kijken wat politici zouden kunnen doen.

Al snel werd duidelijk dat het nuttig was om niet enkel de steun te krijgen van individuele parlementsleden, maar van de hele partij. Netwerk nam het initiatief en vroeg officiële partijstandpunten op. Het was niet altijd even evident om te bekomen dat par-

4

Anders omgaan met geld

de meeste partijen waarin ze pleiten voor meer transparantie en maatschappelijke verantwoordelijkheid bij financiële instellingen. Belangrijk is ook dat de politiek erkent dat niet alles aan de sector zelf overgelaten moet worden, dat politici een actieve stimulerende zelfs regulerende rol moeten spelen.

Financiering van antipersoonsmijnen eindelijk bij wet verboden?

Toen ons tweede dossier in verband met de financiering van controversiële wapens uitkwam waren de politieke gemoederen al een beetje opgewarmd. Er was een basis gelegd waardoor het voorstel van PS-er Mahoux om financieringen van de antipersoonsmijnen industrie te verbieden voor beleggingsfondsen, kon worden goedgekeurd.

Dit was natuurlijk nog maar een begin. Waarom gold het verbod niet voor andere financiële producten, dient dit verbod niet op Europees niveau geïmplementeerd te worden, wat met de transparantie en maatschappelijke verantwoordelijkheid van financiële instellingen op andere terreinen, …??

Een wetsvoorstel dat oorspronkelijk de financiering van de antipersoonsmijnen industrie wou verbieden voor àlle financiële producten is intussen goedgekeurd door de Senaat en ligt, op moment van schrijven, ter bespreking in de Kamer. Dit is evenwel niet zonder slag of stoot gebeurd. Bovendien klinkt het voorstel mooier dan het is: de in ons dossier aangeklaagde financieringen glippen door de mazen van het net en zullen met andere woorden niet verboden worden!

Netwerk, Handicap International en de financiële sector zijn in het kader van dit wetsvoorstel gehoord door de commissie financiën van de Senaat. Het oorspronkelijke voorstel is onder druk van de financiële sector drastisch gewijzigd. De concrete wijzigingen zijn pas drie dagen voor bespreking in de betrokken commissie publiek gemaakt.

Daaruit bleek dat het voorgesteld verbod zoveel gaten bevatte dat zowat alle betrokken bedrijven de dans ontspringen. We hebben toen i.s.m. BELSIF vliegensvlug een persbericht opgesteld en een brief gericht aan alle parlementairen. Niet tevergeefs. Uit de bespreking in de commissie bleek duidelijk dat een aantal onze nota’s goed gelezen had. Meerdere tijdens de bespreking ingediende amendementen sloten aan bij ons schrijven.

We beperken ons niet tot Vlaanderen

Ons werkveld beperkt zich niet louter tot Vlaanderen. In samenwerking met Réseau Financement Alternatif zetten we ook de Franstalige partijen aan om positie in te nemen.

België heeft zich op onze vraag, en als reactie op een parlementaire vraag, in Nairobi en Genève uitgesproken voor het behoud van zijn voortrekkersrol met betrekking tot het bannen van antipersoonsmijnen.

Op Europees niveau vonden we tot op heden op wetgevend vlak enkel gehoor bij de Groenen. We bereidden met hen een studiedag en een deel van een resolutie voor. Deze resolutie is intussen goedgekeurd door het Europees Parlement. Ze houdt in dat het Europees Parlement de lidstaten

die daarmee in verband staan (cluster sub-munities bijvoorbeeld).

Waakhond van de Wetstraat

Het werk is evenwel nog lang niet af. Het wetsvoorstel dat in oorsprong alle financieringen van de antipersoonsmijnen industrie wou verbieden is nog steeds een lege doos. We blijven dit en andere initiatieven opvolgen. Het is niet overbodig om een kritisch oog te houden op de kwaliteit van de verdere uitwerking en de

“Het Europees Parlement moedigt de lidstaten aan om een wetgeving te ontwikkelen die financiële instellingen verbiedt om direct of indirect te investeren in ondernemingen die betrokken zijn bij controversiële wapensystemen.” aanmoedigt om een wetgeving te ontwikkelen die financiële instellingen verbiedt om direct of indirect te investeren in ondernemingen die betrokken zijn bij antipersoonsmijnen of andere controversiële wapensystemen

implementatie. Directe contacten met de initiatiefnemers, allianties vormen met andere NGO’s of op het niveau van BELSIF en hulp bij het voorbereiden van parlementaire vragen zijn enkele van de gebruikte technieken. Ook

de installatie van een structureel overleg tussen overheid en de sector blijft een aandachtspunt.

Zeer speciale aandacht zal het komende jaar uitgaan naar een parlementair initiatief dat een voorstel tot minimale transparantie en maatschappelijke verantwoordelijkheid voor financiele instellingen uitwerkt. Op het debat in de Vooruit: ‘Oorlog, de investering van de eeuw?’, hebben een aantal parlementsleden niet mis te verstane engagementen genomen. We zullen hen hieraan, gewapend met hun partijstandpunt, blijven herinneren en assisteren bij de uitwerking.

Alles kan beter

Hebben we nu onze vingers al verbrand? Je reacties zijn welkom.

En om eerlijk te zijn: we zijn eigenlijk niet ontevreden over wat we als kleine organisatie tot op heden in beweging hebben kunnen zetten. Alles kan beter en daar gaan we voor. Maar het is alvast een hart onder de riem om te ervaren dat, weliswaar slechts met kleine stapjes, de wereld toch een beetje maakbaar blijkt en dat ook redelijk kleine spelers als Netwerk daarin een rol kunnen spelen. Dat er ook op politiek niveau niet louter aan financiële rendementen gedacht wordt. Om te ervaren dat het niet altijd en overal de verzuurden of lakeien van de wetstraat zijn die het halen.

Om dit werk op termijn op een voldoende onafhankelijke wijze te kunnen blijven doen, zijn de giften die we ontvangen van donateurs van levensbelang.

Luc Weyn luc.weyn@netwerk-vlaanderen.be

interview Annemie Roppe

TAM TAM Artistiek beleg van de banken - 23.11 - De Kouter - Gent

5

Interview Annemie Roppe (Spirit) was de eerste Belgische politica die publiek positief reageerde op onze campagne: Mijn geld. Goed geweten?, nu bijna twee jaar geleden. Tijd voor een interview.

Wat heeft u de stap naar de nationale politiek doen zetten?

“Ik was al sinds 1972 actief in de Volksunie en van bij de oprichting lid van Spirit. Ik kreeg in 2003 de kans om mij op een verkiesbare plaats kandidaat te stellen. Ik heb lang getwijfeld, maar heb uiteindelijk deze kans niet aan me laten voorbijgaan. Het leek me een perfecte mogelijkheid om zelf mee dingen te kunnen veranderen.”

Welke zaken wenste u zoal te veranderen?

“In het begin wil je de wereld veranderen. Ik dacht aan afschaffing van onnodige wetten, aan het creëren van bijkomende tewerkstelling, aan minder afstandelijkheid tussen overheid en de mensen, aan goed bestuur, aan zorg rond vergrijzing, … Ik dacht aan zoveel, maar al snel leer je dat alles veel trager gaat dan je eigenlijk zou willen.”

Je was vroeger actief in de financiële sector. Welke zaken had je daar graag veranderd gezien?

“Ik stel vast dat klanten van financiële instellingen nog nooit zoveel informatie ontvingen als nu. En toch, ik aarzel het te zeggen, worden ze nog misleid. Blijkbaar ontvangen ze, op één of andere manier, toch niet die informatie die voor hen van wezenlijk belang is.

En er is ook die dubbelheid waarmee de financiële sector geconfronteerd wordt. Enerzijds moeten ze winst maken, maar anderzijds hebben ze onmiskenbaar ook een maatschappelijke opdracht. Het blijft blijkbaar moeilijk beide te combineren.”

Het is intussen bijna twee jaar geleden dat u gepleit hebt voor een ethische code bij financiële instellingen.

We hebben op dat vlak noch politiek, noch in de sector beweging gezien. Waar liggen de drempels?

“Ik was actief in de sector van de beleggingsfondsen, waar enerzijds een sterke transparantie bestaat en waar we een eerste aanzet gegeven hebben om af te bakenen wat volgens ons ethische fondsen zijn. Ik dacht dat

6

Anders omgaan met geld

diezelfde transparantie ook voor andere producten in de bank- en verzekeringssector mogelijk zou zijn. Ik moet evenwel vaststellen dat er op dat vlak spontaan niet veel gebeurt. Het lijkt me dan ook zinvol dat politieke initiatieven genomen worden. “ Wat kunnen we van u nog verwachten?

“Vanuit Spirit zullen we zeker werk maken van het wetsvoorstel rond de vredesbelasting dat reeds werd ingediend. Verder zal ik ook de besprekingen van het wetsvoorstel Mahoux over het verbod op financiering van antipersoonsmijnen in de Kamer opvolgen en waar nodig amendementen indienen. Bovendien zal ik stappen zetten, o.m. naar andere politieke partijen en naar de financiële sector, om uit te zoeken wat politiek rond transparantie en ethisch financieren gedaan kan worden.

Een wetsvoorstel terzake zou op zijn minst het politiek debat toch aanwakkeren.”

We hebben van zowat alle politieke partijen al meer dan een jaar ronkende verklaringen in ons bezit die stellen dat er meer maatschappelijke verantwoordelijkheid en meer transparantie moet komen bij financiële instellingen. Verklaringen die ze enkele maanden terug op ons debat in de Vooruit nog eens herhaald hebben, maar met uitzondering van de problematiek van de financiering van landmijnen gebeurt er heel weinig. Wat doet u hopen dat er ditmaal echt werk van gemaakt zal worden?

“Het punt moet duidelijk terug op de agenda gezet worden. Maar de gevoeligheid is gewekt en ik bemerk toch bereidheid bij een aantal collega’s van andere partijen om de zaken mee ter harte te nemen. De overtuiging is er wel, het is kwestie van er werk van te maken.”

Dit klinkt alsof het hoog tijd is voor een nieuwe scherpe Netwerkactie naar het ruime publiek.

In de kijker

IS NETWERK REPRESENTATIEF? Dat er met zijn geld geïnvesteerd wordt in wapentuig weet de bankklant in ons land nog onvoldoende. Toch vindt een grote meerderheid -desgevraagd- dat zulke investeringen niet deugen.

Voor de dag ermee

Bij de lancering van ons wapendossier werd naar aanleiding van de bespreking van het dossier in het radioprogramma ‘Voor de dag’ de vraag gesteld op de VRT website of “financiële instellingen betrokken mogen zijn bij wapenfi-

of uitbuiting van werknemers te mijden. 77% wil bedrijven mijden die samenwerken met regimes die de mensenrechten schenden.

DSR Dutch Sustainability Research (DSR), het onderzoeksbureau dat onder meer voor Triodos duur-

“Veel mensen beseffen blijkbaar onvoldoende dat wat er met hun geld gebeurt niet in overeenstemming is met hun overtuiging en dat er alternatieven voorhanden zijn” nancieringen”. Meer dan 50% van de respondenten vond van niet.

Bij de lancering van ons tweede dossier over controversiële wapens was het aantal respondenten dat bezwaren had, opgelopen tot meer dan 70%.

Wapens en schendingen van mensenrechten bannen Ethibel In 2004 voerde Ethibel1 een onderzoek uit dat bovenstaande bevestigt. Ethibel vroeg voornamelijk maatschappelijk bewuste spaarders en beleggers welk soort bedrijven ze zouden mijden. De koploper van te mijden bedrijven zijn zij die betrokken zijn bij wapens. 84% van de respondenten gaf aan dit zeer belangrijk te vinden. Tweede en derde op het lijstje van te mijden bedrijven hebben te maken met overtredingen van de mensenrechten. 78% vind het zeer belangrijk om kinderarbeid 1 2

zaamheidsonderzoek doet, publiceerde in 2004 een rapport2 dat onderzocht hoe grote Nederlandse NGO’s tegen het beheer van hun eigen vermogen aankijken.

Hen werd gevraagd welke aspecten onderdeel zijn van hun beleid inzake duurzaam beleggen. Kinderarbeid blijkt het vaakst opgenomen. Meer in detail worden volgende mensenrechten thema’s door 50 % of meer van de respondenten in het beleid opgenomen: kinderarbeid (79%), arbeidsomstandigheden (algemeen) (71%), mensenrechtenschending (algemeen) (61%), corruptie en samenwerking met dictatoriale regimes (57%), armoedebestrijding, discriminatie en ILO-conventies3 (50%). Het mijden van bedrijven in de wapenindustrie werd door 63% opgenomen in het beleid.

“The unserved audience”

Lezen we voorgaande resultaten, lezen en kijken we dan naar de effectieve praktijk, moeten we vaststellen dat er nog veel werk aan de winkel is. Minder dan 1% van het Belgisch financieel vermogen is geplaatst op duurzame spaarof beleggingsproducten. Er gaapt een kloof tussen wat mensen belangrijk vinden en hun effectief gedrag. Veel mensen beseffen onvoldoende dat wat er met hun geld gebeurt niet in overeenstemming is met hun overtuiging en dat er alternatieven voorhanden zijn.

Banken beseffen onvoldoende dat klanten rendement niet het enig zaligmakende vinden. Politici beseffen onvoldoende dat ze het algemeen belang dienen indien ze financiële instellingen aanzetten tot een socialer, ethischer en duurzamer financieringsbeleid.

Een potentieel waar onvoldoende aandacht aan geschonken wordt.

Luc Weyn

ING Ook ING bank deed een onderzoek bij haar Nederlands publiek.

Ethibel, project “Dialoog met consumenten over ethisch en duurzaam beleggen”, 2004.

DSR en ING Investment Management, Duurzaam beleggen bij charitatieve instellingen, maart 2004

TAM TAM

Ze vroeg hen welke activiteiten uitgesloten zouden moeten worden van investeringen. Herhaalde milieuschendingen kwamen als belangrijkste (72%) uitsluitingscriterium naar voren. 71% van de ondervraagden vond dat mensenrechtenschendingen tot uitsluiting van investeringen zou moeten leiden. 4

3 4

International Labour Organisation ING Investment Management, position paper on The Defense Industry, 2003

Bankklant wil bedrijven betrokken bij schendingen van mensenrechten mijden

7

Duurzaam geld

ZET DEXIA BESTAANDE ETHIBEL KLANTEN VOOR SCHUT? Ethibel en het aan Ethibel verbonden onderzoeksbureau Stock at Stake bepaalden jarenlang in welke bedrijven vele duurzame beleggingsfondsen van Dexia mogen investeren. Dexia gaat nu zelf een onderzoeksdienst oprichten. Hierdoor dreigen bestaande klanten die bewust kozen voor de onafhankelijke en strenge Ethibel aanpak, voor schut te worden gezet.

Dexia is hierbij trouwens niet aan haar proefstuk toe. Begin dit jaar lanceerde Ethibel een nieuw product: het Ethibel Excellence label. Dit product wordt aangeboden naast het al bestaande label dat voortaan Ethibel Pioneer heet. Zelf verduidelijkt Ethibel het onderscheid tussen beide la-

welk label ze voortaan zouden werken. Alle Dexia-fondsen met een Ethibel label en aangeboden aan particulieren, kozen volgens Ethibel voor het Ethibel ‘Light’ label. Gevolg voor wie geld in dergelijke fondsen heeft geplaatst: zijn geld wordt ook voor de financiering van minder

“Alle Dexia-fondsen met een Ethibel label en aangeboden aan particulieren, kozen voor het Ethibel ‘Light’ label” bels als volgt : “In het Excellence label zijn niet alleen de voorlopers van duurzaam ondernemen opgenomen, maar ook bedrijven die duidelijk beter scoren dan gemiddeld op het vlak van duurzaam ondernemen”. Het Excellence label laat dus ook bedrijven toe die door het Pioneer label, om sociale of ecologische redenen, geweerd worden.

Het Excellence label is minder streng. We noemden het zelf in onze berichtgeving het ‘Ethibel Light label’.

Wat niet weet, niet deert?

Bestaande Ethibel gelabelde fondsen konden kiezen onder

8

Anders omgaan met geld

streng geselecteerde bedrijven gebruikt. Zonder inspraak van de klant en zelfs zonder dat hij ervan op de hoogte is! Want de berichtgeving van Dexia over de doorgevoerde wijziging was zo goed als onbestaande.

Wie toch op de hoogte zou zijn en blijft kiezen voor een fonds dat enkel belegt in de bedrijven aanvaard door het oorspronkelijk label, blijft volledig in de kou staan. Particulieren die daarvoor kiezen, moeten naar Fortis of Petercam. En daar opnieuw instapkosten betalen. Het lijkt redelijk en volgens sommigen zelfs wettelijk verplicht, dat Dexia geen uitstapkosten aanre-

kent. Maar of dat ook gebeurt, moet u maar eens navragen bij uw lokaal agent.

En wat we zelf doen, doen we beter?

En wellicht was dit maar een begin. Dexia heeft immers onlangs bekendgemaakt dat ze zelf een afdeling voor duurzaam beleggen heeft opgericht. Het is onwaarschijnlijk dat Dexia Ethibel blijft betalen voor een duurzaamheidsonderzoek als ze daar in huis een dienst voor hebben. Het is dan ook zeer de vraag wat Dexia met zijn bestaande Ethibel gelabelde fondsen en de klanten zal doen.

Dit keer zal Dexia allicht niet in stilte veranderen. De bank zal haar nieuwe dienst wel promoten en aan haar klanten uitleggen dat ze met een duurzamer en rendabeler aanpak zal werken.

Er is nog niet veel geweten over wat de Dexia-aanpak zal zijn.

We willen en kunnen hier dan ook geen uitspraak doen over de inhoudelijke kwaliteit van die aanpak. Maar hij zal zeker verschillen van de aanpak van Ethibel. Al was het maar omdat

het een onderzoeksdienst betreft die zichzelf nog moet bewijzen in zijn (on)afhankelijkheid van de financiële instelling waaraan hij verbonden is. Pikant detail: Dexia heeft de samenwerking met een onderzoeksdienst die niet aan de financiële instelling verbonden is steeds als een kwaliteitsargument gebruikt. Wie omwille van die onafhankelijkheid van de onderzoeker in een Ethibel gelabeld fonds belegd heeft, komt voor een probleem te staan.

We hebben immers ernstige aanwijzingen dat de nieuwe aanpak gebruikt zal worden bij de nieuwe producten, maar ook zal gelden voor de bestaande producten. Wie bewust voor het Ethibel label gekozen heeft, kan dan eigenlijk niet meer bij Dexia terecht. Klanten die gelokt werden via een product dat prat ging op zijn samenwerking met een onafhankelijke onderzoeksdienst moeten het enkele jaren later stellen met een inhousescreening. Erg netjes is dat niet.

Misschien loopt het allemaal zo’n vaart niet en blijft Dexia toch nog een aantal Ethibel gelabelde fondsen aanbieden. Dan stelt

Hoeveel zullen plots vaststellen dat hun fonds niet meer put uit door Ethibel onderzochte bedrijven maar uit door Dexia onderzochte bedrijven?

Meer duidelijkheid voor de klant

Er zijn nog veel meer fondsen die hun duurzaamheidsbeleid gewijzigd hebben. We pikken er nu Dexia uit omdat hun wijzigingen actueel en drastisch zijn. Bovendien draagt Dexia als marktleider een grote verantwoordelijkheid met betrekking tot de geloofwaardigheid van de sector.

Deze tekst wil fondsen niet voor eens en voor altijd vastketenen in hun aanvangsopzet. De inhoud van de begrippen duurzaam en ethisch wijzigen met de tijd en het is belangrijk dat de financiële producten die onder die noemer aangeboden worden mee kunnen evolueren. Wat we wel willen aanklagen is het gebrek aan respect voor de bestaande klant. Opdat de sector van het sociaal verantwoord investeren zijn geloofwaardigheid niet zou verliezen, zouden productontwikkelaars er goed aan doen om meer rekening te houden met het initieel beloofde beleid en meer

Klanten die gelokt werden via een product dat prat ging op zijn samenwerking met een onafhankelijke onderzoeksdienst moeten het enkele jaren later stellen met een inhouse-screening. zich de vraag welke fondsen bij het oude zullen blijven, welke zullen wijzigen en hoe moeilijk en prijzig het een bestaande klant gemaakt zal worden om bij zijn oude keuze te blijven. Zullen trouwens alle klanten wel op de hoogte zijn van de wijzigingen?

inspraak te voorzien. Klantendagen en meer duidelijkheid op de website zijn methoden die daar nu soms voor gebruikt worden.

overwegen dat duurzame fondsen niet van beleggingspolitiek mogen wijzigen zonder instemming van de belegger? Of dat ze een compensatie moeten voorzien voor wie niet akkoord gaat met de wijzigingen?

En wat zegt de wetgever?

De wetgever voorziet dat een wijziging van beleggingsbeleid schriftelijk bekend gemaakt moet worden aan beleggers die deelbewijzen op naam hebben van een fonds. Wie aan toonder belegt, moet wettelijk op de hoogte gebracht worden via een aankondiging in de media.

Maar wie is daarvan op de hoogte en volgt dat ook op?

Bovendien lijkt het helemaal niet duidelijk wat bij duurzame fondsen als een wijziging van het beleggingsbeleid geïnterpreteerd mag worden. Veel, zo niet alles, is afhankelijk van wat in het oorspronkelijk prospectus stond.

Stond daar bijvoorbeeld niet in dat niet in de wapenindustrie geïnvesteerd zal worden, dan mag dat zonder mededeling aan de klant gewijzigd worden.

Stond dat wel in het prospectus dan moet de klant geïnformeerd worden van de wijzigingen. Wat met betrekking tot het duurzaam karakter gepubliceerd wordt in het prospectus wordt momenteel zeer sterk bepaald door het fonds zelf. Er zijn geen minima.

Het lijkt zonneklaar dat voor duurzame fondsen de minimum inhoud van een prospectus duidelijker gedefinieerd moet worden.

Luc Weyn

De klant moet op de hoogte gesteld worden van fundamentele wijzigingen. Valt het niet te

TAM TAM 892.402 euro aan rentevrije kredieten goedgekeurd 9

Campagne ‘Mijn Geld. Goed geweten?’

AXA INVESTEERT FORS IN NIEUWE LANDMIJNPRODUCENTEN Sedert 1975 hebben landmijnen meer dan een miljoen slachtoffers gemaakt. Meestal betreft het onschuldige burgers, want landmijnen liggen ook lang na een conflict te wachten op een slachtoffer. Landmine Monitor schat op dit moment het aantal nog levende slachtoffers van landmijnen op 300.000 à 400.000. Bijna allen hebben zware verminkingen en hebben amputaties moeten ondergaan. Antipersoonsmijnen zijn dan ook in het grootste gedeelte van de wereld verboden.

Het nieuwe landmijnbeleid van de Bush administratie

De voormalige president van de Verenigde Staten, Bill Clinton, stelde een toetreding van de Verenigde Staten tot het Ottawaverdrag, dat antipersoonsmijnen verbiedt, in het vooruitzicht.

De Verenigde Staten stopten dan ook elke productie van antipersoonsmijnen in 1997.

Maar president Bush wijzigde deze beleidslijn drastisch in 2004. De Verenigde Staten zullen niet toetreden tot het Ottawaverdrag en zullen opnieuw antipersoonsmijnen produceren en inzetten. Het Pentagon spreekt van ‘smart mines’, nl. mijnen met een zelfdestructiemechanisme.

Maar dergelijke mijnen vormen evengoed een gevaar voor burgers en dus een inbreuk op het Ottawa-verdrag. Bovendien is dit nieuwe beleid een gevaar voor de bestaande consensus over de wereldwijde ban op antipersoonsmijnen.

De nieuwe landmijnproducenten

In december 2005 beslist de Bush administratie definitief over de productie van de nieuwe antipersoonsmijn SPIDER. De bedrij-

1

10

Anders omgaan met geld

ven die SPIDER ontwikkelen zijn Textron en Alliant Techsystems (ATK). ATK is de belangrijkste munitieleverancier van het Amerikaanse leger. Ook in de periode 1985-1995 was ATK de belangrijkste Amerikaanse producent van landmijnen. Textron Systems, het bedrijf waar Spider ontwikkeld wordt, is onderdeel van de Amerikaanse multinational Textron inc, een bedrijf met 49.000 werknemers in 40 landen en een omzet van 10 miljard US dollar.

AXA investeert fors in landmijnproducenten

Netwerk Vlaanderen heeft ontdekt dat AXA fors investeert in deze twee Amerikaanse landmijnproducenten. AXA investeert wereldwijd, zowel vanuit haar Amerikaanse als haar Europese hoofdkwartieren, niet minder dan 2,7 miljard US dollar in Textron en ATK.

AXA moet ontmijnen!

Om deze eis kracht bij te zetten, ontmijnden activisten van de campagne ‘Mijn Geld. Goed Geweten?’ op vrijdag 18 oktober 2005 op symbolische wijze de hoofdkwartieren van de financiële groep AXA in Brussel. Onze ontmijningsdienst ging op zoek naar clustermunities, landmijnen en ander controversieel wapentuig.

Ontmijners in veiligheidspakken drongen het hoofdkantoor binnen, op zoek naar de bewuste explosieven. Ze creëerden een veiligheidszone en waarschuwden de werknemers van AXA voor het levensbedreigende beleid van hun werkgever. Enkele aanwezige personeelsleden ondersteunden de actie en vertrouwden de actievoerders toe dat ook zij hun werkgever reeds herhaaldelijk bevraagd hadden over deze controversiële investeringen. Axa was niet bereid rechtstreeks in dialoog te treden met de actievoerders. De ontmijners vertrokken met de hoop dat deze investeringen alsnog zouden w orden stopgezet. Enkel dan zou deze actie niet herhaald moeten worden.

Christophe Scheire

Een campagne van Netwerk Vlaanderen in samenwerking met Réseau Financement Alternatif, Vrede, Forum voor Vredesactie en Voor Moeder Aarde.

Portfolio Het project is goed, de middelen schaars. Zonde om dan nog rente te betalen.

Daarom vragen we jou om mee te stappen in het verhaal van rentevrij lenen. Voor iedere euro die jij rentevrij ter beschikking stelt, doen wij er twee bovenop.

NEGEN MAANDEN RENTEVRIJ: EEN OVERZICHT Begin dit jaar stelde Netwerk Vlaanderen met enige trots Netwerk Rentevrij voor. De afgelopen maanden konden we al heel wat waardevolle projecten meer financiële ademruimte geven. Het is tijd voor een overzicht.

Uitbetaalde leningen Organisatie

Looptijd

Co-Housing W-Brabant

1 jaar

Bedrag klassiek

100.000 €

WGC de Central vzw

10 jaar

27.500 €

Flora vzw

2.5 jaar

100.000 €

’t Dakhuus vzw

5 jaar

35.000 €

Mikst vzw

15 jaar

50.000 €

OWW Gent Centrum vzw

10 jaar

52.000 €

Albezon vzw

5 jaar

30.000 €

Het Hinkelspel cvba

3 jaar

15.402 €

Tintelijn cvba

3 jaar

16.946 €

De Krikker cvba so

3 jaar

24.700 € 41.646 €

TOTAAL

Bedrag rentevrij

409.902 €

Dossiers einde procedure (uitbetaling wordt binnenkort verwacht) Organisatie

Looptijd

Bedrag klassiek

Bedrag Rentevrij

GEC cvba

10 jaar

45.000 €

WGC De Vlier

10 jaar

52.500 €

OWW St-Job vzw

15 jaar

25.000 €

Lejo vzw

10 jaar

10.000 € 132.500 €

TOTAAL

- De kredietcel keurde vijf aanvragen goed. Om diverse redenen zullen deze pas in een latere fase uitgevoerd worden. Zo is bijvoorbeeld de aankoop van een pand op het laatste moment afgesprongen.

Momenteel wordt verder gezocht naar een nieuw pand.

Zodra dit gevonden is, kan de procedure worden voortgezet.

- Voor negen aanvragen kwam het niet tot een uitbetaling.

Drie dossiers bleken uiteindelijk geen nood aan een lening te hebben. Drie dossiers werden uiteindelijk niet opgestart. Drie andere dossiers kregen dan weer een negatief advies van de kredietcel.

- Tenslotte zijn er momenteel 19 dossiers in de aanvraagfase.

Dossiers goedgekeurd door de kredietcel Organisatie

Looptijd

De Zevensprong vzw

20 jaar

100.000 €

De Speelhoeve vzw

20 jaar

100.00 €

De Schaduw vzw

15 jaar

25.000 €

PRH - persoonlijkheid & relaties

10 jaar

125.000 €

TOTAAL

Daarnaast waren er in de loop van 2005 nog 33 aanvragen die niet in deze tabellen zijn opgenomen:

Bedrag klassiek

Bedrag Rentevrij

350.000 €

11

Portfolio

KAASMAKERIJ HET HINKELSPEL CVBA Even voorstellen

Het Hinkelspel begon in 1982 met het maken van kaas in een coöperatieve bedrijfsstructuur.

Coöperatief werken betekent dat elke werknemer tevens vennoot en bestuurder van de vennootschap is. Er is geen ‘patron’.

Elke beslissing wordt afgewogen samen met het hele team.

Coöperatief wil ook zeggen dat men iedere belanghebbende een stem probeert te geven over het reilen en zeilen van het bedrijf.

Zo kan elke klant of leverancier eveneens vennoot worden, en meteen een stem krijgen in de Algemene Vergadering. Vandaag zijn er ongeveer vijftig vennoten die kapitaal in het bedrijf stoppen. Er zijn vijf werkende vennoten en drie in proefperiode.

Het Hinkelspel werkt artisanaal en met biologische producten.

De rauwe melk komt van twee biologische melkveebedrijven uit Lo-Reninge. Er wordt onder meer schimmelkaas, paterskaas, kruidenkaas en gouda geproduceerd. Het bedrijf verwierf vooral naamsbekendheid met

12

Anders omgaan met geld

een eigen blauwe schimmelkaas ‘Pas de Bleu’.

Bij het bedrijf hoort ook een winkel. Daar vind je uiteraard de zelfbereide kazen, maar ook een uitgebreid assortiment biologische en artisanale kazen van andere producenten. Ook zuivel, brood kwaliteitswijnen, kaaskroketten en quiche vind je in de rekken.

Financieringsbehoefte

Een van de kaastobbes werd onlangs onherstelbaar versleten verklaard. In Frankrijk vond een van de werkende vennoten een gepaste occasie-tobbe te koop.

Om deze tobbe te financieren nam Het Hinkelspel contact op met Netwerk Rentevrij cvba so en stapte mee in de procedure van de rentevrije lening.

Rentevrije lening

Is de aanvragende organisatie zoals het Hinkelspel een vennootschap, dan komen naast de rentevrije leningen ook nieuw aandelenkapitaal van de sympathisanten in aanmerking.

Voor elke euro die de organisatie rentevrij kan lenen, of elke euro extra aandelenkapitaal zal Netwerk Rentevrij twee euro rentevrije lening toestaan. Dat is het principe. Het Hinkelspel slaagde erin om een totaal van 7.701 euro rentevrije leningen

en extra aandelenkapitaal te vinden bij bestaande en nieuwe vennoten, en kreeg daardoor van Netwerk Rentevrij een rentevrije lening van 15.402 euro.

Indien u graag meer hoort over de ervaring bij de inzameling van de rentevrije leningen kan u zich verder informeren bij:

Het Hinkelspel cvba Lousbergskaai 33 9000 Gent 09/224.20.96 info@hethinkelspel.be www.hethinkelspel.be Netwerk Rentevrij cvba so Frederik Matthijs Vooruitgangstraat 333/9 1030 Brussel 02/274.00.17 frederik@rentevrij.be www.netwerk-vlaanderen.be

Blik op nieuws

ECONOMISCHE DEMOCRATIE BIEDT EEN HOOPVOL ALTERNATIEF “Oneindig aantrekkelijk, mysterieus krachtig, ongetemperd onrechtvaardig en diep irrationeel”, wat zou het zijn? Zo is het geglobaliseerde kapitalisme, volgens David Schweickart. In zijn boek After Capitalism doet hij een moedige poging om nog eens een groot verhaal te brengen. Hoe vloeien de wereldproblemen zoals de milieuvervuiling of ongelijkheid voort uit de kenmerken van het kapitalisme? En is de economische democratie een haalbaar alternatief? Daar zijn ze weer de marxisten, zal je denken… en dat dacht ik ook.

Toch is er iets veranderd. Zoals Schweickart beklemtoont in de inleiding tot zijn boek, hebben de andersglobalisten een frisse wind doen waaien doorheen de linkse theorievorming. Het blijft niet bij de weinig hartverwarmende, pragmatische ideetjes van veel ‘goede doel organisaties’ of bij de fletse herhaling van eeuwenoude ideologische donderpreken door ‘klein links’. Er wordt daarentegen grondig nagedacht, maar op een ongedwongen en vrije manier, zodat de resultaten een breed spectrum aan sociale bewegingen kunnen inspireren. Bij Schweickart leidt dat tot een boeiend ‘marktsocialistisch’ model. Een voorstel voor een eco-

enkel de kwalen van het kapitalisme bloot, maar gaat hij ook vergelijkend te werk.

De na- en voordelen van het kapitalisme

Vooraleer hij vergelijkend te werk gaat, gebruikt Schweickart zijn filosofische en wiskundige achtergrond om de klassieke legitimaties van het kapitalisme te ontkrachten. Dat gebeurt in een hoofdstuk met een stevige dosis economische theorie. De wetten en gewoonten die de relatie bepalen tussen de menselijke arbeid, de middelen waarmee geproduceerd wordt en de producten, definië-

“Maar waarom verdient iemand voor het stikken van een paar Nike schoenen maar 60 cent terwijl de winst uit de verkoop van het paar schoenen voor 60 euro naar de aandeelhouders van Nike vloeit, terwijl zij helemaal niets doen?” nomisch systeem waarin ondernemingen in zelfbeheer onderling concurreren in een marktomgeving, maar waarbij de nieuwe investeringen sociaal gecontroleerd worden. Om de lezer te overtuigen dat een economische democratie wenselijk is, legt Schweickart niet

ren de economische structuur van een samenleving. Het kapitalisme is zo een structuur. Ze wordt gekenmerkt door: loonarbeid, privébezit van de productiemiddelen en een markt.

Eén van de meest opvallende resultaten van die structurering is

de ongelijkheid die uit het privébezit van de productiemiddelen voortvloeit. Er zijn mensen, noem ze voor het gemak kapitalisten, die kunnen leven van het bezit van productiemiddelen, van hun opbrengst uit eigendom en beleggingen. Anderen sterven door een te laag loon. Maar waarom verdient iemand voor het stikken van een paar Nike schoenen maar 60 cent terwijl de winst uit de verkoop van het paar schoenen voor 60 euro naar de aandeelhouders van Nike vloeit, terwijl zij helemaal niets doen? Schweickart ontmaskert vier klassieke verantwoordingen: de kapitalist draagt zijn kapitaal bij, draagt zijn creatief ondernemersschap bij, riskeert zijn kapitaal of stelt zijn consumptie uit…en moet daarom beloond worden.

Uit het hoofdstuk blijft vooral de inzichtelijke behandeling van het stokpaardje van de neoklassieke economie bij. In een vrije markt zouden de hoogte van het loon, de rente en de huur perfect worden afgestemd op respectievelijk de bijdrage van arbeid, kapitaal en grond aan de productie. Maar kapitaal en grond blijven zonder inspanning waarde genereren, werken daarentegen moet men steeds opnieuw. Uiteindelijk had Marx volgens Schweickart gelijk:

13

alle waarde komt uit arbeid voort.

Of concreter: de miljarden dollars die naar de aandeelhouders van Nike vloeien, zouden beter naar de stiksters in de naaiateliers gaan.

Maar er zijn ook sterke kanten aan de kapitalistische structurering van de economie. Het is een dynamisch en redelijk efficiënt systeem. Dat komt omdat er on-

derneming maakt niet naar de eigenaars maar naar de werkenden, er zijn immers geen eigenaars.

De markt Ondernemingen ageren met elkaar en met de consumenten in een marktomgeving die goed op de onze lijkt. Grondstoffen, productieonderdelen en consumptie-

“Doordat privé-bezit van productiemiddelen en bijgevolg rente niet voorkomt, is tomeloze individuele verrijking onmogelijk. “ dernemers zijn die gestimuleerd worden in hun creatieve activiteit.

Ze zorgen voor maatschappelijke vooruitgang door meer efficiënte productiemethodes te introduceren of door nieuwe producten en technologieën te ontwikkelen.

Een marktomgeving zorgt bovendien voor een afstemming van het aanbod op de vraag, en bezit de nodige stimuli om aan te sturen op een redelijke interne efficiëntie bij de producenten.

Het alternatief

Economische democratie is een alternatief. Schweickart stelt een basismodel en een uitgebreid model voor. Net zoals het kapitalisme kun je het basismodel karakteriseren door drie structurele kenmerken: zelfbeheer van de ondernemingen, een markt en sociale controle van de investeringen.

Zelfbeheer Onder zelfbeheer van de ondernemingen wordt verstaan dat alle werkenden hun onderneming in eigen handen hebben. Schweickart stelt een systeem van één persoon/één stem voor, zodat het management democratisch verkozen wordt door de arbeiders. Bovendien vloeit de winst die de on-

14

Anders omgaan met geld

goederen worden alle verkocht en gekocht aan prijzen die bepaald worden door vraag en aanbod.

Sociale controle Het meest bijzondere aan dit model is de manier waarop het kapitaal beheerd wordt en het investeringsgeld door de economie stroomt. Het is zo dat de productiemiddelen van ondernemingen eigendom zijn van de samenleving. Ze zijn in gebruik door de arbeiders, maar die moeten een huur betalen aan de staat. Dat is de taks op kapitaalsgoederen. Die taks moeten de werkenden van hun inkomsten aftrekken vooraleer zichzelf uit te betalen.

Het geld dat verzameld wordt met de taks op kapitaalsgoederen van

alle ondernemingen, gaat naar een investeringsfonds. Van daaruit stroomt het door naar een netwerk van lokale publieke banken, die met elkaar concurreren. Per regio krijgen de banken dat deel van het geld uit het investeringsfonds dat overeenstemt met het aantal inwoners in die regio. De lokale banken die er best in slagen om productieve investeringen te doen, ontvangen proportioneel meer middelen. Let wel, de investeringen zijn geen leningen maar een soort giften.

Toch zullen ondernemingen niet zomaar beroep doen op die giften omdat het hun kapitaalgoederentaks verhoogt. De banken zelf maken geen winst.

De hoogte van de taks en de richting van de investeringsstromen staan onder democratische controle. Die controle wordt uitgeoefend door een politiek systeem dat net zoals het onze gebaseerd is op politieke vrijheden. Verschillende maatschappelijke stromingen kunnen vanuit hun vertegenwoordiging invloed uitoefenen op de richting waarin de economie evolueert. Doordat privé-bezit van productiemiddelen en bijgevolg rente niet voorkomt, is tomeloze individuele verrijking onmogelijk.

Mathias Bienstman

After Capitalism is nuttige lectuur voor iedereen die bezig is met onderwerpen als democratisering van het bankwezen, financiële speculatie, rente en ongelijkheid, en andere actuele economische thema’s. Bovendien is het alternatief meer doordacht dan de laatste pagina’s in de ‘bijbels van het antiglobalisme’ zoals No Logo, The Silent Takeover, The Corporation enz. Omgekeerd wordt er in dit boek nauwelijks ingegaan op de kracht van bestaande sociale bewegingen. De grote vraag blijft dan ook: heeft er iemand in het Westen belang bij economische democratie? Want gaan grote lagen van de Westerse bevolking, door hun bezit van de productiemiddelen via verzekeringen, pensioenfondsen en beleggingsfondsen, zich niet gedragen als de kapitalistische klasse op mondiaal niveau?

David Schweickart, After Capitalism, Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 2002.

Podium Goudkoorts Artistiek beleg van de banken

Op 23 november plant Netwerk een publieksevenement op de Kouter in Gent onder de vorm van een artistieke interventie.

Het is het moment bij uitstek om meer te weten te komen over de nieuwe campagne over banken en mensenrechten . Sprekers zullen het campagnedossier toelichten en mensen uit het Zuiden komen getuigen over hun wedervaren met bepaalde bedrijven. Ook zullen we een symbolische actie ondernemen om de banken te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Daarvoor heeft Netwerk de Deense kunstenaar Jens Galschiot gecontacteerd.

Galschiot werkt onder de slogan ‘art in the defense of humanism’. Al meer dan 15 jaar organiseert hij artistieke interventies waarbij hij zoals hij zelf schrijft: ‘de ethische waarden van onze samenleving verdedigt, ongeacht politieke, religieuze of economische belangen’ (zie www. aidoh.dk). Hij werd bekend met zijn metershoge standbeelden op plaatsen waar de mensenrechten geschonden werden. Zo zal een reiziger in Chiapas, Mexico in

een afgelegen bergdorpje op zijn ‘pillar of shame’ stoten, opgericht ter herdenking van de moord op tientallen zapatistische Maya indianen.

Op 23 november wil Galschiot in het kader van onze campagne een artistieke interventie op de Kouter in Gent organiseren. Hij zal een sculptuur ontwerpen die we daarna meedragen in een ludieke rondgang. De sculptuur wordt een gouden antilope van anderhalve tot twee meter lang. Galschiot wil een soepele, lichte sculptuur maken, die bovenop een lange koolstofvezelpaal wordt geplaatst en schittert door de gouden bedekking. Door de plaatsing op een stok van koolstofvezel, kan de gouden antilope zachtjes balanceren in de wind.

Doordat het lijkt alsof de gouden antilope voortdurend balanceert, wordt de nood aan een uitgebalanceerd investeringsbeleid voor de banken beklemtoond. De antilope zélf staat, zoals het gouden kalf in Exodus, symbool voor de eendimensionale verering van winst, of de opbrengst uit rente en

beleggingen, die de mens voor het vele échte, haast goddelijke, in het dagdagelijkse leven verblindt.

Hoewel de artistieke interventie nog in de steigers staat en er nog wijzigingen kunnen doorgevoerd worden bij de concrete uitwerking, wil Netwerk Vlaanderen jou toch al uitnodigen op 23 november om 14 uur op de Kouter. Voor een dag met muziek, getuigenissen en geëngageerde kunst.

Wil je meehelpen aan het evenement? Contacteer Mathias dan: mathias@netwerk-vlaanderen.be of bel 02/201 07 70 Jouw aandeel is goud waard De campagne van vorig jaar was een succes. Met een aantal ontwapenende feiten hebben we politici en de bankwereld duchtig wakker geschud. Maar de klus is nog lang niet geklaard. We moeten alert blijven en ons niet in slaap laten wiegen door mooie woorden.

Netwerk gaat onvermoeibaar door met de strijd voor transparantie. Dit najaar al brengen we nieuwe feiten aan het licht. We richten onze pijlen op een aantal controversiële relaties tussen banken en mensenrechten.

Geef ons een nieuw mandaat De campagne van vorig jaar bewijst dat we samen resultaten kunnen boeken. Dit jaar willen we minstens even goed doen. Mogen we daarvoor opnieuw rekenen op jouw noodzakelijke steun? Stort jouw bijdrage op rekeningnummer 001-1199225-90. Vanaf 30 euro ontvang je van ons een fiscaal attest.

Bronzen sculptuur JUST DO IT! van Jens Galschiot

15

Achter de schermen

SALUUT

COLOFON Anders Omgaan met Geld.

De nieuwsbrief van Netwerk Vlaanderen Verschijnt vier maal per jaar REDACTIE EN ADMINISTRATIE

Sinds drie weken en twee dagen werk ik niet meer bij Netwerk Vlaanderen.

Ondertussen ben ik bijblijfconsulent bij het ACV geworden. Maar, zoals ik had beloofd, zou ik nog een laatste artikel voor de Nieuwsbrief schrijven.

Een ‘Achter de schermen’, een rubriek waarin je iets ‘informeler’ mag zijn.

Ik moet eerlijk zijn, ik heb al een paar pogingen achter de rug om dit artikel te schrijven. Ik worstel met de vraag “wat neem ik mee na hier drie jaar te hebben gewerkt”? Veel, daar twijfel ik niet aan. Maar om dat in woorden te gieten, te proberen vast te leggen in een logische structuur?

Hetgeen nu bij me opkomt is “hoe grijs de realiteit toch is”. Iedereen – inclusief mezelf – hoopt op pasklare antwoorden. Iemand die zegt “zo zit het” en dan kunnen we rustig weer ademhalen. Maar zo eenvoudig is het niet. Ik denk niet dat ik ooit zo’n goeroe zal tegenkomen. Als ik antwoorden wil, dan zal ik ze zelf moeten vinden. Niet zoeken. Een soort rust vinden, dat het allemaal klopt. Beseffen hoe betekenisloos we zelf zijn, om net daarin betekenis te vinden. Ik zal nooit de wereld veranderen.

Ik zal nooit mensen veranderen. Maar, ik kan sommigen misschien wel helpen om zelf te veranderen. Degenen die het willen.

Ik weet niet hoe het met jou zit? Maar ik heb echt geen zin om mijn hele leven ‘fatalistisch denkend’ door te brengen. Ja, misschien zijn we ons kapot aan het consumeren. De kans is reëel! En als we daar niets aan veranderen zullen we de rekening daarvoor moeten betalen. Maar ondertussen is er ook het hier en nu.

Vooruitgangstraat 333/9 1030 Brussel Tel: 02/201 07 70, Fax: 02/201 06 02 info@netwerk-vlaanderen.be www.netwerk-vlaanderen.be WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Mathias Bienstman, Nancy Govaerts, Inez Louwagie, Karl Maeckelberghe, Frederik Matthijs, Christophe Scheire, Luc Weyn VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristien Vermeersch Vooruitgangstraat 333/9 1030 Brussel DRUKKER Druk in de weer, Gent ONTWERP EN LAY OUT Iguane, Brussel Tel. 0498 14 16 64 ABONNEMENTEN Jaarabonnement: 10 euro

Ik heb me nog geen dag van mijn leven moeten afvragen “hoe kan ik vanavond voor eten zorgen” of “waar kan ik vanavond slapen”. Nog geen fractie van een seconde in mijn leven, is die vraag door mijn neuronen geschoten. En toch zijn er, hier in België, mensen die daar een antwoord op willen hebben. Niet straks, maar nu.

En dus, waarom zou ik klagen? Als ik een paar – hoe weinig het er ook mogen zijn – mensen kan laten weten dat ze de moeite waard zijn.

Luisteren naar hun verhaal, zeggen dat het ok is en mee zoeken naar aanwijzingen die hen misschien op een ander spoor zetten. Als ik dat kan doen, dan neem ik dat zonder twijfelen aan.

En dat is de reden waarom ik nu bijblijfconsulent ben. Omdat ik daar in geloof. In dat laatste.

Salukes Karl Maeckelberghe

Contacteer ons Tel. 02/201 07 70 Mail info@netwerk-vlaanderen.be

Netwerk Vlaanderen vzw promoot het anders omgaan met geld. Geld is een instrument dat een duurzame en eerlijke samenleving kan bevorderen als het goed wordt aangewend.

Netwerk voert campagne met de slogan ‘Mijn geld. Goed geweten?’ en wil zo het investeringsbeleid van de banken publiek maken en inspraak afdwingen voor de spaarder/belegger in de bestemming van zijn geld. Netwerk is een wegwijzer op de markt van ethische en duurzame spaar-en beleggingsvormen.

Netwerk Rentevrij ondersteunt, adviseert en financiert organisaties en bedrijven die mens-en milieuvriendelijk (willen) omgaan met geld.

De nieuwsbrief wordt gedrukt op kringlooppapier, met vegetale inkten.

16

Anders omgaan met geld