Periferik aksonal eksitabiliteyi etkileyen fizyolojik faktĂśrler Murat ZinnuroÄ&#x;lu
Temel fizyolojik durumlar • • • • • •
Sinir kalınlığı Farklı kaslar Yaş/cinsiyet Sıcaklık Duyu/motor lifler Elektrolit düzeyleri (K)
Aksonal uyarılabilirlik sinir kalınlığı/bölge olarak farklı mı?
EVET
•Dirsek uyarım-FKR kayıt •Dirsek uyarım-APB kayıt •Bilek uyarım-APB kayıt
•Membran depolarizasyonu •Uzun relatif refrakter period •Fanning-in •Azalmış supernormalite •Dirsekte daha zor ulaşılabilirlik •Daha yüksek uyarı eşiği •İnternodal uzunluk •Farklı bölgelerde değişebilir •Dirsekte daha uzun •Na-K pompa aktivitesi daha az •K ekstraselüler birikir •Depolarizasyon •Azalmış IR (proksimalde)
FKR APB
FKR: drisek uyarımı Median-el bilek uyarımı
• 3 uyarım ile benzer • Aksillada STDC artışı daha az
Krishnan AV, Lin CS, Kiernan MC. Nerve excitability properties in lower limb axons: evidence for a length dependent gradient. Muscle Nerve 2004;29:645–55.
• Alt ekstremite proksimal distal uyarım • TA, EDB, AbH kayıtlama • Proksimal uyarımla eşik, reobaz ve supernormalitede azalma • Subnormalite ve RRP’de artış • Aksonal depolarizasyon sorumlu tutulmuş
Krishnan AV, Lin CS, Kiernan MC. Nerve excitability properties in lower limb axons: evidence for a length dependent gradient. Muscle Nerve 2004;29:645–55.
Kaslara/sinire g繹re farkl覺l覺klar var m覺?
EVET
•SDTC farklı •Persistan Na kanalları farkı •Aynı sinirde distale doğru daha az miktarda ? •Uyarı şiddeti median için daha fazla •Sinirin anatomik derin yerleşimi
•Hiperpolarizasyonla aktive olan IR’dan sorumlu HCN kanalları •Uzun sürelerde değil erken dönemde daha hızlı uyarılabilir •Ulnar kasların mediana göre daha aktif ve güçlü olması?
Yaş/cinsiyet farklılığı
• 60 gönüllü • Median motor uyarılabilirlik • 22-79 yaş
•TE farklılık yok
•Artmış IR
•Yaşla birlikte BKAP amplitüdü azalıyor •Akım şiddeti ve eşik artıyor
• 126 gönüllü • K/E: 65/61
• E: Yaşla SDTC artış • 40 yaş altı K/E – STDC ve reobaz farklı – Sinir lif sayısı – Doku impedans farkı
V羹cut 覺s覺s覺 etkili mi?
EVET
• >32 derece • Soğutma – Ön kol ve kol medialinden – >2 saat – 8-10 derece
•Refrakterlik uzama •RRP’da koşullayan potensiyelde % 573 artış •Latans uzaması •SDTC’da hafif dereceden artış (%18)
Serum potasyum d端zeyleri etkili mi?
EVET
• 12 normal birey • Median motor uyarılabilirlik • 3 ölçüm: Aynı gün 2 saat ara ile, 2 hafta sonra
• Aksonal membran depolarizasyonu – Uzun RRP – Daha küçük supernormalite – Ted’da değişiklikler
İstemli kasılmalar sonrası uyarılabilirlik değişiyor mu?
EVET
• 1 dakika maksimum istemli kasılma sonrası – – – – – – – –
11 gönüllü Eşik artışı Supernormalite artışı SDTC azalma 10 dakika Hemen ardından refrakterlikte artış Aksonal hiperpolarizasyon Na-K pompa aktivasyonu
Vagg et al, 1998
Duyu-motor lifler aras覺nda farklar var m覺?
EVET
Inward recitifcation(Ih) aktivasyonu
Bostock H, Burke D, Hales JP. Differences in behaviour of sensory and motor axons following release of ischaemia. Brain 1994;117:225Âą234.
Duyu ve motor aksonların farkları • Duyu lifleri • Yavaş inaktive olan persistan Na iletkenliği – Daha uzun SDTC – Daha düşük reobaz
Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.
Duyu ve motor aksonların farkları • Hiperpolarizasyon ile aktive olan IR kanalların daha fazla ekspresyonu • Na-K ATPazın daha fazla aktive olması – Aktivite bağımlı iletim bloğu motor liflerde daha fazla – Aktivite ilişkili hiperpolarizasyona daha az uyum – Geçici artmış eksitabilite (posttetanik parestezi)
Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.
İskemi ve uyarılabilirlik
Bostock H, Cikurel K, Burke D. Threshold tracking techniques in the study of human peripheral nerve. Muscle Nerve 1998;21:137–58. Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.
Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.
Sonuç • • • • •
Fizyolojik koşullarda çok fazla etken Kontrol dışı etkenler İnsan deneyleri Fizyolojik koşulların birlikte etkinliği Birçok klinik duruma ışık tutmakta