Nghệ An non xanh nước biếc

Nghệ AN

NoN xaNh Nước biếc

Lê Dũng

“Đường vô xứ Nghệ quanh quanh, non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ” - câu ca ấy bao đời nay đã vang lên trong lòng người xứ Nghệ và nhân dân cả nước để ngợi ca một vùng non nước hữu tình, núi và sông, rừng và biển quấn quyện với nhau làm nên vẻ đẹp kỳ thú say đắm lòng người. Gần 1000 năm, sử sách ghi nhận danh xưng Nghệ An - sông Lam núi Hồng là mảnh đất sơn thủy hữu tình, con người cần kiệm, anh hùng, giỏi giang, tình nghĩa...

Vùng đất địa linh nhân kiệt

Nghệ An là một vùng địa linh nhân kiệt. Nơi đây không chỉ có thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ và nên thơ mà con người cũng rất đỗi hào hoa và anh hùng. Đến với Nghệ An bạn không chỉ được ngắm biển, trông non, được khám phá những cánh rừng nguyên sinh Pù Mát, Pù Huống, được tắm biển Cửa Lò, Quỳnh Phương, Diễn Châu, Nghi Thiết mà còn được chiêm ngưỡng rất nhiều các di tích lịch sử văn hoá - dấu ấn của biết bao sự kiện lịch sử và giá trị văn hoá do người xứ Nghệ làm nên trong trường thiên lịch sử của mình. Với các di chỉ khảo cổ học Thẩm Ồm, Quỳnh Văn, Làng Vạc; những công trình kiến trúc nổi tiếng cả nước như đền Cuông, đền Cờn, đền Quả, đền Bạch Mã, đình Hoành Sơn, đình Trung Cần, đền Quang Trung… đã cho thấy một Nghệ An có một bề dày văn hóa đặc sắc. Nghệ An còn là nơi ghi dấu hình ảnh của các bậc danh nhân như An Dương Vương, Mai Hắc Đế, Quang Trung, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người anh hùng vĩ đại - danh nhân văn hóa thế giới.

Qua các cứ liệu lịch sử, Nghệ An xưa thuộc nước Việt Thường. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, vùng đất này đã mang nhiều tên gọi khác nhau như: Hoài Hoan, Cửu Chân, Cửu Đức, Nhật Nam, Hoan Châu. Đến đầu thời đại Nhà Lý, tên Hoan Châu được đổi thành Nghệ An.

Với địa thế lưng tựa dải Trường Sơn hùng vĩ, trước mặt là Biển Đông bao la, thiên nhiên đã ban tặng cho Nghệ An cảnh sắc “non xanh nước biếc như tranh họa đồ”, nhưng cũng đặt con người nơi đây thường xuyên phải đối mặt, chống chọi với thiên tai, giặc dã. Chính điều đó, đã tôi luyện và hun đúc nên con người Nghệ An vừa có những phẩm chất tốt đẹp chung của con người Việt Nam, vừa có những nét tính cách đặc sắc riêng của người xứ Nghệ, đó là lối sống mộc mạc, ân tình; tấm lòng sâu lắng, thủy chung; khí chất cương trực, gan góc, sẵn sàng xả thân vì nghĩa lớn; đức tính cần cù, luôn tìm cái mới mà không quên cội nguồn để đi lên, sớm tỏa đi muôn phương nhưng vẫn luôn hướng về và hẹn ngày trở lại.

Nghệ An không chỉ là “thành đồng” của đất nước nhà mà còn tự hào là một vùng đất học. Từ bao đời

nay, dù phải chắt chiu từng hạt gạo, củ khoai nhưng người dân vẫn lấy sự học làm trọng. Thế hệ nối tiếp thế hệ, tạo nên một dòng chảy, bồi đắp nên một truyền thống hiếu học, khổ học và quyết học thành tài của đất và người nơi đây. Những truyền thống tốt đẹp đó, vẫn được tiếp tục phát huy và tỏa sáng cho đến mãi ngày nay, trở thành nguồn lực nội sinh to lớn trên mảnh đất này.

Vẻ đẹp xứ nghệ

Trên mảnh đất “gió Lào cát trắng” này đã sản sinh ra những điệu hò, câu ví được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Người Nghệ An, dù ở miền đất nào cũng đều mang phẩm chất của người xứ Nghệ. Đó là Nam Đàn- một miền “địa linh nhân kiệt”; là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh –Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới; nơi có Làng Sen quê nội của Bác, tên chữ là Kim Liên (sen vàng), và Làng Chùa (tên chữ là Hoàng Trù) - quê ngoại của Bác Hồ, và cũng là nơi Người cất tiếng khóc chào đời.

Là Thanh Chương, cũng là miền quê có nhiều dòng họ nổi danh trong việc học hành, với 25 vị đỗ đại khoa thời phong kiến (trên tổng số 150 người cả tỉnh)... Hoặc quê lúa Yên Thành lại nổi tiếng về văn chương khoa bảng đứng đầu một phủ: Trạng nguyên Bạch Liêu - người mở đầu cho truyền thống khoa bảng huyện Yên Thành và cả xứ Nghệ vào khoảng giữa thế kỷ XIII, đời vua Trần Thánh Tông….

Là Quỳnh Lưu, nơi có làng Quỳnh Đôi nổi tiếng trong ngoài về truyền thống hiếu học, học giỏi - nơi có những con người làm rạng danh đất nước.

Nghệ An là xứ sở của những lễ hội cổ truyền diễn ra trên sông nước như lễ hội Cầu Ngư, Rước hến, Đua thuyền… Lễ hội làm sống lại những kỳ tích lịch sử được nâng lên thành huyền thoại, giàu chất sử thi, đậm đà tính nhân văn như lễ hội đền Cuông, làng Vạn Lộc, làng Sen, Hang Bua, Xàng Khan, Mừng nhà mới, Uống rượu cần...

Cách trung tâm Thành phố Vinh 12 km về phía Tây Nam là khu di tích tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn- nơi còn lưu giữ những kỷ vật gắn với thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Về du lịch biển, Nghệ An có 82 km bờ biển với nhiều bãi tắm đẹp hấp dẫn khách du lịch quốc tế như Cửa Lò, Cửa Hội, Nghi Thiết, Bãi Lữ (Nghi Lộc), Quỳnh Bảng, Quỳnh Phương (Quỳnh Lưu), Diễn Thành (Diễn Châu). Đặc biệt, khu du lịch Cửa Lò là điểm du lịch biển hấp dẫn với bãi cát trắng mịn chạy dài gần 10 km, thông ra Hòn Ngư, Hòn Mắt, Đảo Lan Châu e ấp ven bờ như một nét chấm phá của bức tranh thuỷ mạc. Tất cả đã tạo nên một Cửa Lò hấp dẫn và lôi cuốn. Ẩm thực cũng là một trong những nét đặc trưng trong văn hóa xứ Nghệ. Không phức tạp, cầu kỳ trong cách chế biến, Nghệ An hấp dẫn du khách bằng cháo lươn, cam Xã Đoài, bánh đúc, măng chua, nước chè xanh, khoai lang, nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn, cá đồng nấu khế, cá bể nấu dưa, cá bống kho tiêu…