Thơ Lê Văn Ngăn 2015

LEÂ VAÊN NGAÊN

NHAØ XUAÁT BAÛN THUAÄN HOÙA - 2015

THƠ LÊ VĂN NGĂN

3

4

THƠ LÊ VĂN NGĂN

THAY LỜI NÓI ĐẦU

Văn chương, dù thanh cao vẫn chỉ là sản phẩm phụ so với sự sống, khổ đau, hạnh phúc Từ đó, tôi dành niềm tin cho các nhà thơ không bao giờ lớn tiếng.

Tôi không nhớ đã đọc những dòng này của Lê Văn Ngăn ở đâu. Hình như trên một tờ tạp chí ở thành phố anh đang sống. Nhưng có lẽ những dòng này còn đúng hơn khi dành để nói về anh, thơ anh.

Lê Văn Ngăn là nhà thơ không bao giờ lớn tiếng.

Xuất thân từ tầng lớp cần lao, Lê Văn Ngăn trung thành, trọn đời với những tín niệm nghệ thuật của mình. Thơ anh nghiêng về những con người lao lực, những người cha kéo xe ba gác, những người mẹ bán hàng rong, những hạt lúa củ khoai, những ngọn đèn dầu, những bát cơm thấm đẫm mồ hôi, những số phận, những cuộc đời chưa dễ khô nước mắt. Đọc thơ anh, ta không nghĩ nhiều đến câu chữ, hình ảnh, ta thấy hiện lên những cuộc đời, những con người. Và ta chợt nhớ một câu thơ của P.Nêruđa: Tôi không thể nào xa lòng tôi khỏi những nỗi đau thương.

Những năm gần đây, nhiều nhà thơ trẻ cũng như không còn trẻ nữa hướng sự tìm kiếm sáng tạo của mình về thơ văn xuôi, thơ không vần. Nếu tôi không nhầm, thì trừ một vài sáng tác ở thời kỳ đầu, còn hầu như toàn bộ thơ Lê Văn Ngăn được viết trong sự cố gắng THƠ LÊ VĂN NGĂN

5

không ngừng rời xa những niêm luật truyền thống. Thơ anh lấy cảm hứng từ đời thường và được diễn đạt cũng với một lời thường, nghĩa là không có một vẻ gì là thơ như nhiều người vẫn quan niệm. Điều kỳ lạ là, với những dòng thơ như thế, nhà thơ vẫn không bao giờ sa vào sự tầm thường trong nghệ thuật. Thơ Lê Văn Ngăn thấm vào ta với những cảm xúc bao giờ cũng chân thực, chân thành và với một thứ nhạc điệu, nhịp điệu nội tại, nội tâm, một nét rất riêng trong nghệ thuật thơ ca mà không dễ nhà thơ nào cũng có được. Một bản lĩnh thơ rất hiện đại nhưng tránh xa được những lý thuyết ồn ào.

Thơ Lê Văn Ngăn chính là con người, cuộc đời anh.

NGÔ THẾ OANH

6

THƠ LÊ VĂN NGĂN

GIỮA KHI MƯA LƯU HOÀNG ĐỔ Gởi Lê Văn Kịch

chiến tranh đã trục xuất anh ra khỏi quê nhà bắt tay với phường bán huyết kề ly với kẻ xâm mình nếu vậy đằng sau cơn mưa lưu hoàng mà em thấy anh ở giữa em thấy anh phải nói phải cười em còn có thấy những giọt cường toan từ miệng lưỡi rớt đều đặn xuống lòng anh có khi sau cuộc thù tạc buồn rầu anh ra hiên nhìn về cố quận thấy khắp nơi lưới bủa chắn đường có đêm anh đi ngược lên con dốc nghe ào ào ngọn gió trung đông mắt em dịu dàng trong bóng tối nhưng con đường ở đằng kia còn lờ mờ bên vực thẳm THƠ LÊ VĂN NGĂN

7

chiến tranh đã đưa anh tới nơi này ngồi đánh cờ với những tay cuồng sĩ quàng vai đi với kẻ điên khùng đời sống ngày lại ngày vẫn loáng thoáng bóng người qua tủ kính loáng thoáng những gót giày trên nền gạch hư cánh cửa vẫn đóng lại hỡi người tình cài nơ đỏ của anh ơi xin em hát những bài hát buồn miền hữu ngạn những bài hát dưới trời chiến quốc le lói nắng hồng gươm đám lưu dân thường hát những bài hát gợi trong lòng anh kẻ thất chí đêm đêm vượt dòng sông cùng ở góc trời mùa thu tàn úa em cúi đầu đi dưới bóng ngọn cờ hỡi người tình cài nơ đỏ của anh ơi xin em hát những bài hát buồn miền hữu ngạn nơi đây, nơi anh phải đeo mặt nạ với đám đông nơi những ngọn lửa hoang tàn không ngớt xui anh nhớ những ngọn lửa khác nhưng tấm lòng anh dù cơn hồng thủy muốn vùi dập vẫn còn một nơi cho mùa bông muối rụng.

(Năm 1972) 8

THƠ LÊ VĂN NGĂN

VẼ LẠI BỨC TRANH CŨ Gởi Tôn Thất Lập

có những ngọn lửa trên đường tôi đi đã lặng lẽ tắt không dấu vết có những tiếng động trên mặt dòng sông sau buổi chiều biệt tăm rồi bao hình bóng đêm nay tôi trở về nghe âm vang dưới đáy lòng sâu nghe âm vang tiếng chân trên chặng đường khấp khểnh tôi thầm nói thế nào cũng hết bóng đêm vì có một người cùng tôi chờ đợi hãy gió lại trên các phi đạo hãy gió xa hơn các mái nhà tôi nằm nghe tiếng chim kêu đầu bờ ruộng mía tiếng chim bay giữa khoảng đồng không dù những ngọn cờ đêm nay dưới lòng sương rũ dù bóng im che khuất mái hiên nhưng tiếng vang qua trời thịnh vượng là tiếng reo quanh các bến bờ THƠ LÊ VĂN NGĂN

9

những ánh bóng của một ngày nào ngờ đã chìm sâu dưới nền móng mới nhưng hôm nay tôi trở lại một mình nghe những bánh xe với dấu hiệu khác với hy vọng khác không ngừng chuyển động hôm nay chỉ một mình tôi hát khúc tình ca mà dưới bóng tối của quãng đời lánh nạn anh chẳng còn dịp hôm nay chỉ còn mình tôi ghé lại chiếc quán dọc đường ngồi nhìn ra mấy con đường rẽ cùng nhìn thấy nhau trong lớp bụi mịt mờ hôm nay chỉ còn mình tôi uống vơi dần ly rượu đắng.

(Năm 1972) 10 THƠ LÊ VĂN NGĂN

HẠNH PHƯỚC, NGƯỜI NỮ CỦA THÀNH NHIỄU NHƯƠNG Nhớ không Hạnh Phước, em đã giúp anh chịu đựng Thị trấn tiêu điều ấy Con đường liên tỉnh ấy Những chiến xa mịt mù bụi đỏ Cũng có khi trời u ám Hàng cây muối trổ bông Và ở tấm màn che hiện em bước ra Chiều mới lại sau giấc ngủ Nhớ không Hạnh Phước em không còn đi trên đô thị ấy Không còn nụ cười soi vào tấm gương Bão cát di chuyển trên trời và cổng trường anh đứng đợi Cũng không còn căn phòng dưới thấp Anh ngồi lắng nghe tiếng giày Nơi đây Mặt trời không soi tới Trên mái nhà vô danh ấy thường khi có tiếng than van của cành lá Hôm nào em khóc tức tưởi trên con dốc Lòng anh đây như đồng cỏ mùa xuân Thổi dạt một chiều bất tận Nhớ không Hạnh Phước Chúng ta hẹn cưới nhau sau khi hết chiến tranh THƠ LÊ VĂN NGĂN 11

Mà lời âm vang theo hàng cây muối còn đưa tới hôm nay Giờ đây tuy tay anh sắp phải dính máu Mắt anh sắp phải dò chừng Nhưng bên kia biên cương thù hận Em đang giữ tấm lòng anh trong suốt Hãy giữ hộ anh nền xi măng trong quán rượu Bàn chân em trắng và má em hồng Dù những cánh lục bình còn trôi đi mãi Nhưng tình anh vẫn là tiếng mưa Giọt thánh thót quanh đời thầm lặng Hãy giữ hộ anh những cánh quạt chưa quay Cùng màu áo em tháng chạp ấm lòng anh đêm nay anh chẳng biết bao giờ gặp lại trái cam em đến bên giường bệnh. Tiếng chim kêu Hạnh Phước, Hạnh Phước Chỉ có em là đàn bà.

Chỉ có em là đàn bà Nên mỗi khi nghe tiếng giày trận giẫm lên cát Anh thấy anh vẫn còn sống Trái tim đã chìm sâu tận cùng giấc mộng Thế nào anh cũng trở về 12 THƠ LÊ VĂN NGĂN

Vì còn gió cố quận gọi cánh ngựa hồ Vì còn đôi tay em quấn quít Đêm một thời xưa hoàng lan Vì em là niềm hy vọng Nên dù có chạy dưới làn mưa đạn Anh vẫn tin Anh vẫn cố gắng sống Anh vẫn cố gắng sống Để thấy mây vĩnh cửu trên các cổ tường Để nhìn em tươi cười ngày đầu thu Chân bước nhanh nhanh đôi guốc mới Anh vẫn cố gắng sống Dù khi sắp sửa ngậm vào miệng tấm thẻ bài Mắt vẫn mở ra thấy sau màn mưa lửa Em bước nhanh nhanh Con đường liên tỉnh bây giờ sẽ nở đầy bông nhược hoa Em gởi chờ anh lòng trinh tiết Hạnh Phước Hạnh Phước Người nữ của thành nhiễu nhương Em có thấy chút hồn nhiên của thi sĩ Sắp phải chịu tiêu hủy Bao giờ nữa, mùi hương khổ ngãi trong tiết lập xuân Dòng chữ đìu hiu thư viện cũ Hạnh Phước Hạnh Phước THƠ LÊ VĂN NGĂN 13

Người nữ của thành nhiễu nhương Đôi vú em căng dòng sữa ngọt Tâm thân anh đắp đời anh bơ vơ Cảm xúc còn nặng mùi da thịt Anh bắt đầu thấy trong cõi phù vân Có tổ quốc Vinh danh văn chương cách mệnh Vì trong nỗi khổ tâm thầm kín Em đã chia sẻ Vì trong cuộc lao tù mình anh nghe âm vang Em đã mang tới tiếng sóng vỗ bầu trời cao thiên nhiên hợp xướng ước chi anh cụt mất một chân để được đi mênh mông dưới bầu trời rộng lúc ấy trên đất hứa ngày anh về ánh mộng vàng lấp lánh ước chi anh cụt mất một chân để được nghe tiếng nạng gỗ gõ đều trên mặt đất cùng nhớ lại dòng nước mắt em chảy lờ mờ sau cửa sắt.

(Năm 1972) 14 THƠ LÊ VĂN NGĂN

VÍ DỤ MỘT VẺ TÀN PHAI năm tôi hai mươi tuổi một điếu thuốc cháy tàn nơi góc quán những sợi mưa thầm trên mặt sông bóng đêm trên cây vông tầng lá tối vông sẽ nở trời sẽ hết bóng đêm và tôi sẽ không còn ngồi nơi góc quán này năm tôi ba mươi tuổi cũng một điếu thuốc cháy tàn nơi góc quán hạt lệ nào long lanh chảy lờ mờ qua trí nhớ chẳng có gì khác trên dòng dây điện trời mùa đông con quạ kêu chẳng có gì khác ở cuối đường mưa tím ngắt chẳng có gì hết ngoài hồn tôi mịt mù THƠ LÊ VĂN NGĂN 15

này hạt thanh xuân tôi tặng em tặng những tàn phai không mỉm cười không nức nở những rộn rã của một đời người không bằng âm vang tiếng guốc nhớ không cây sung cây vả đầu cổng trường hay trên bờ sông những tấm lưới giăng ngày bão ngày lụt hay tiếng ca-nô khi lá muối vàng em đã nghe gì em đã mất gì em đã nghe gì không phải nghe tiếng áo bay cùng tiếng lá bàng không phải nghe đôi vòng xe tuổi trẻ chạy êm đềm qua sơn khê hãy gióng mắt nhìn qua hỡi người đã khuất sau cánh hoàng đồng em đã nghe gì em đã nhớ gì 16 THƠ LÊ VĂN NGĂN

em đã nhớ gì? không phải nhớ người đàn ông già sau quầy hàng trở về từ Marseille hát bài “Les feuilles mortes” không phải nhớ đĩa hát mòn quay giữa trời mưa và que diêm bật lên trong đêm sắp Tết chẳng nhớ gì hết chẳng còn gì hết chẳng mất gì hết chẳng có tiếng huýt gió chạy dưới song sắt và sau khi em ngủ một giấc dài chiếc cầu hết người qua lại và đây bàn tay em phấn hương nào bỡ ngỡ nào bàn tay căng chiếc ô dưới ngọn đèn hai mươi nến bàn tay cài lại cổ áo choàng bàn tay xanh buốt trên mặt gương này đây bàn tay cầm bút máy parker và trang giấy vở cùng bàn tay dắt những đứa con THƠ LÊ VĂN NGĂN 17

chẳng nhớ gì hết hay nhớ tiếng trompette bên kia khu tư và em ngửa mắt nhìn trời. Kẽ lá thưa kẽ lá thưa không có tuổi già chỉ có chiếc khăn len trắng tháng mười chỉ có chuyến đò lạnh lẽo nhưng lòng kề nhau năm tôi hai mươi tuổi một điếu thuốc cháy tàn trong góc quán năm tôi ba mươi tuổi cũng một điếu thuốc cháy tàn nơi góc quán.

(Năm 1972) 18 THƠ LÊ VĂN NGĂN

LƯU VỰC GIÓ MÙA có những căn nhà đổ bậc thềm hư có đám lưu dân hát bài phản chiến có những khẩu hiệu thế này có những người đang sống thế khác có những mái hiên phải đi qua có những mái hiên hành khất nằm có những tiệm sách mở cửa dưới tiếng chim đóng cửa dưới trời mưa có một dòng sông sông trầm lặng chảy có công viên bên bờ lưu vực có ghế đá bỏ trống lá bàng rơi có ngõ rẽ có con đường có một dòng sông sông trầm lặng chảy THƠ LÊ VĂN NGĂN 19

có những trang sách vừa xếp lại trong thư viện có những người yêu nhau có tà áo bay khi trời sương mù có những đời người vừa biệt tích có những mái trường im lặng có tiếng ve kêu một mình có người gọi đò bên phía hoàng hôn có bông phượng đầu mùa có người xa Hà Nội có một dòng sông sông trầm lặng chảy chảy qua chảy qua chảy qua ánh trời những ngày thịnh trị chảy qua những bờ bến điêu tàn. Chảy qua chảy qua có người thi sĩ đã rẽ qua đường khác có những người vừa khoác áo tu có những người điên trở về từ các đô thị có những người một mình có những người đi dưới lòng hoa giấy có chiều vàng có nụ cười êm có mùi hương có bàn tay hiền có nhịp cầu có chuyến đò ngang sắp đẩy có một dòng sông sông trầm lặng chảy 20 THƠ LÊ VĂN NGĂN

có tiếng còi báo tin dưới những nền móng có những khu định cư nhà nhà đóng cửa có con đường quanh về nội thành về nhà người yêu có rừng hoa sứ nở có tiếng binh đao có ở đồng ruộng bắp có bóng tàu của thời vắng vẻ có chiếc máy chém ở cửa đương thời có hí trường có tiếng vỗ tay có người làm hề ở các rạp xiếc có những tập đoàn đầu tư xác chết có vận mệnh trong những canh bài có một dòng sông sông trầm lặng chảy chảy qua chảy qua chảy qua cơn gió độc bắt đầu thổi chảy qua những tấm màn đen chảy qua tiếng hận thù đang lan vào đồng cỏ chảy qua âm vang cuộc kì thị. Chảy qua chảy qua THƠ LÊ VĂN NGĂN 21

có rất nhiều máu đổ cho tự do có những bát máu dùng tưới chậu kiểng có những người mới chạy trốn hôm qua có những người ngồi tựa nhau chung lòng sợ hãi có bình minh lờ mờ dưới con dốc có ánh trăng có tiếng thở dài có một dòng sông sông trầm lặng chảy chảy qua chảy qua chảy qua những chén độc dược uống mỗi ngày chảy qua những ranh giới người người cố thủ chảy qua ánh sáng chảy qua hoàng hôn chảy qua chảy qua.

(Năm 1972) 22 THƠ LÊ VĂN NGĂN

BÊN NHỮNG DÒNG SÔNG tôi đã lớn lên bên những dòng sông những dòng sông tù hãm quanh năm nước chẳng buồn trôi có những dòng sông bắt đầu phản bội, dưới trời xám đen, đổ ào ạt vào ruộng đồng thôn xóm trong tôi còn bềnh bồng những con đường ngập nước những con đường mới hôm qua còn cát bụi bay những con đường dưới ánh trăng lờ mờ cành ngọc lan mới nở đêm dịu dàng hương trong tôi còn truyền đi trên mực nước dâng cao có tiếng kêu cứu những con thuyền lập lờ ánh lửa tôi đã lớn lên bên những dòng sông những im bóng mùa hè những tiếng rao hàng hay tiếng guốc sau giấc ngủ những vườn hoa mai phất phới bay giữa gió đông vàng những luống bắp bên bờ lưu vực, những luống bắp lá to những luống bắp bông trắng những luống bắp chíu chít tiếng chim sâu những luống bắp một mình chờ đợi THƠ LÊ VĂN NGĂN 23

những dòng sông đã chảy qua đời tôi như chảy qua mảnh gương chưa lấm bụi, chảy qua những gầm cầu chiếc quán nghèo sau nhiều bước đổi thay còn treo trên mái hồn tôi những liếp phên tre những cánh màn lay động nơi ấy, người thiếu nữ Hà Nội gởi tiếng khóc ở miền Nam, chiều hôm xa rời đất Bắc tôi đã lớn lên bên những dòng sông thường trở về bên những dòng sông, những cuộc ra đi thất bại những dòng sông chảy rất xa những thứ tị hiềm chảy rất xa đám anh hùng, những kẻ thừa cơ, những tên ngụy tín những dòng sông để mặc từng cánh bèo trôi những cành củi mục những dòng sông chẳng cho tôi biết giữa lòng người, hận thù ở lại nơi ấy, những người bạn đi cùng tôi, đã rẽ qua con đường khác nơi những mái trường im lặng những cây phượng lẻ loi những bóng mùa thu xao xác những lá me bay một mình nơi ấy, trong mịt mù của những ngày nghèo khó, tôi thầm nói: những ngày yêu nhau ấy thật buồn có lẽ nên bắt đầu lại.

(Năm 1972) 24 THƠ LÊ VĂN NGĂN

SÓNG VẪN ĐẬP VÀO EO BIỂN Tôi thầm hỏi có phải em đang gửi lòng mình qua sóng biển nhắn cho tôi biết rằng nỗi đau đớn em vẫn còn mang nặng Qui Nhơn Qui Nhơn đồng ruộng mía phía Tây phất phới vườn bông gòn những đầm nước mặn im bóng cửa nhà Qui Nhơn Qui Nhơn trên thảm nước xanh rờn của thuyền đánh cá và chim én Buổi sáng hay chiều hôm từng chuyến phi cơ tìm lòng em đáp xuống dù em chỉ hiện ra bằng một dấu hiệu, ngọn đèn xanh, cánh cờ đo chiều gió dù nắng rực rỡ trên các đỉnh đồi dù mây tháng mười, không ngừng nghỉ, bay về một nơi khác dù trên cao tôi nhìn thấy em bình lặng bày ra từng con đường, từng động mạch, những mái nhà rêu phủ, những chiếc áo cánh trên sợi dây phơi chẳng phải em thiếu kín đáo, nhưng tôi biết em muốn gửi tới một điều gì THƠ LÊ VĂN NGĂN 25

Quy Nhơn Quy Nhơn từng đêm bão cát thổi qua lòng em và tôi, lặng lẽ dưới mái nhà căng lòng mình ra như tấm áo trên tấm áo ấy, bão cát chỉ gây ra lời hy vọng che chở được em giờ đây, đoàn quân xâm chiếm, theo từng nhịp cánh quạt ngừng, đổ bộ lên quê hương tôi đã đặt trước mặt tôi những trại giam giờ đây tôi không gần được em, nhưng tôi tin nếu khi trở về thì khi nào tôi đến em sẽ mở lòng em ra Lòng em, những mái nhà tranh im lìm, nơi đó một quãng đời cũ em còn cất giữ và nếu một cuộc săn đuổi khác bắt đầu em sẽ tự xé rách lòng em, che giấu những người bất khuất, những người đã gọi em Quê hương quê hương, nơi trái tim tôi rung động dưới bầu trời sao nơi tôi muốn được nhắm mắt dưới lòng đất quen thuộc 26 THƠ LÊ VĂN NGĂN

lòng em, không chịu dừng chân ở ngã ba rẽ về liên tỉnh không muốn rứt mình bên này các ranh giới trước tham vọng của kẻ thống trị, em còn muốn tiếng sóng nơi em bắt nhịp với còi tàu Long Biên và những vườn hoa bưởi những vại nước lấm tấm bông cau cũng có mùi hoa gạo cho nên tiếng bom nổ ở miền Bắc dù không nói, tôi cũng biết lòng em chấn động sóng vẫn đập vào eo biển, chiều nay hay ngày trước và lòng tôi, theo tiếng sóng của em, cũng chạy dài theo bãi cát lang thang quanh những vùng yên lặng dừng chân ở chiếc quán đông người sóng vẫn đập vào eo biển tiếng sóng dịu dàng và cương quyết tiếng sóng chất chứa những gì khiến tôi xác tín một điều vâng, điều ấy chẳng có sức mạnh nào lay chuyển được vâng, điều ấy THƠ LÊ VĂN NGĂN 27

giữa những khung cửa đầy bóng tối, hàng me cao giữa mùi bánh nướng báo tin một ngày quang đãng giữa tiếng xe thổ mộ lúc bình minh, vẫn còn những kẻ phản bội em vẫn còn những kẻ từng sống bên em, nay đã mặc cho những kẻ xâm chiếm giày vò vẫn còn những kẻ man trá, những kẻ thỏa hiệp, những kẻ dã tâm yêu hết mọi giống nòi vâng, điều ấy khi bạo lực còn bắt tay nhau khi bạo lực còn dẫn quân đi nhục mạ quyền làm người khi ấy, bằng chất liệu gì để rửa sạch thân em đây là điều tôi dứt khoát quê hương quê hương, nơi trái tim tôi rung động dưới bầu trời sao nơi tôi muốn được nhắm mắt dưới lòng đất quen thuộc chết cho tình yêu đấy là việc của con người 28 THƠ LÊ VĂN NGĂN

bao nhiêu năm ở gần em, những chiếc phi cơ đáp xuống buổi mai rời khi trời tối bao nhiêu năm, những chiếc xe lam, những thỏi đường mới lọc, những bàn tay trong những bàn tay bao nhiêu năm em chưa trả lời cho tôi biết nhưng tôi tin dù nơi nào, trong ngục tù hay giữa cánh đồng bằng tín hiệu của sóng biển em vẫn cần gọi tôi về, lấy thân làm vật cản che chở em Qui Nhơn Qui Nhơn, đồng ruộng mía phía Tây phất phới vườn bông gòn những cửa hàng lấm bụi, những chiếc ga tạm hoang tàn, những người định cư, những người tứ chiếng nơi em quê hương chẳng phải điều trừu tượng điều ấy tôi giữ bên lòng và đi xa em. Sóng vẫn đập vào eo biển.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 29

BÊN HỒ THỦY NGỮ gió đưa tình ta sang xa nhau thời xuân thu gió thổi ngang đầu quyến luyến mùi hương anh mang áo dạ bóng đổ tường nghiêng một ngọn đèn dầu mắt thẳm nghìn khơi không đổi hướng rèm thiên thu còn hỏi trông tin bước đi dưới rừng dương liễu dậy sóng biển bừng lên sóng biển chìm anh lại lui về thành thị cũ soi mắt em trong tấm gương mờ ngó qua mái ngói mây trời đục biết đến đêm này khuya có mưa vang hưởng từng khi em cười nói là quanh đời tiếp tiếp truyền đi lãng du đưa đẩy chân dừng lại nỗi vui thầm mấy lá biệt ly 30 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ngồi ở thành tây hồ thủy ngữ chân thuyền quyên ơi anh lát gạch hồng bông sen tàn bông sen còn lá tình anh rồi nước trải dòng sông đêm có khi anh nằm nghiêng mặt nghe bến chờ thoảng điệu hành vân tưởng người quân tử chưa thành vận gảy độc huyền ca gọi tình nhân tù và vang thúc lòng xe ngựa tiếng chân anh lẫn tiếng cổ thành ôi, giấc hoàng thu còn nặng nợ dù xa người yếm trắng thủy thanh.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 31

ĐƯỜNG HOA KHẾ đôi người bạn ở sau vườn dưỡng khí ngày thanh niên hoa khế rụng bên đời ngồi nghe thấy con đường không giới hạn nắng lòng tôi em lấy áo ra phơi con chim trắng tìm hiền nhân mà hót mở song song năm cánh cửa vô thường qua thành đông đọc mấy dòng cổ tự tưởng ra người lưu lạc đất hoa cương hỏi người em xuống đò sang hữu ngạn hỏi trái tim trong suốt đã cho ai gõ một tiếng lên trường thành ý hệ đời im hơi sao có tiếng thở dài 32 THƠ LÊ VĂN NGĂN

và gió chọn một thời xưa đã mất để kêu rêu cho đến cõi nghìn sau giữa hồn tôi cánh trời vừa xếp lại thắp hai hàng nến trắng dưới trăng sao là cuộc sống là hai bờ lưu vực là cửa gương le lói lửa chiều rơi lấy đôi chút dịu dàng cho sự chết nằm chiêm bao hoa khế rụng bên đời.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 33

ĐẤT NHIỄU NHƯƠNG ở nước vệ đêm dài nghe thánh thót những giọt mưa và những giọt lầm than kêu một tiếng bỗng trăm lời đáp lại bằng giáo gươm bằng gươm giáo dọc ngang cuộc ẩn cư đã trăm hồi thất thế nên binh thư tù túng ở trong lòng sáng thu phân bước ra đầu giấc mộng thấy sao trời lấp láy cuối phương đông ôi mười năm hạ vàng như ánh sáng mới ngẩng trông đã thấy qua mau hồ phong lữ nghe ra chiều tàn hạ áo thời danh chất mới đã phai màu 34 THƠ LÊ VĂN NGĂN

liền tới lũy tây thăm người quân tử cây nội thành xanh biếc đứng soi gương ôi lý tưởng đẹp như màu tử biệt nhưng ở đâu cho bằng ở quê hương thôi ta chết giữa lời không nói được ngậm trái tim trong miệng để phi tang này nương tử có chi mà khóc lóc đời đắng cay nhưng đất vốn dịu dàng.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 35

CỦA MỘT NGƯỜI SỐNG SÓT khi mọi tiếng động vừa ngừng lại, thì những người thân yêu của tôi đã thất lạc nhau trên trần gian và dưới lòng đất có đêm gió mang tin về vườn cây dậy lên lời tuyệt vọng sống không thể không bắt đầu lại và tôi đang bắt đầu một nửa đời âm vang bước chân người khuất bóng một nửa đời kia hứa hẹn nhiều tiếng kêu không rõ ở nơi đây thấp thoáng nụ cười vì lòng còn mang nhiều dấu rạn vỡ mưa về với những đêm gió không ngừng thổi trên rặng thông phong khắp nơi các sân khấu đã thu dọn xong, thảm kịch đã buông màn khắp nơi con người đã chiến thắng và bước ra khỏi ngày gió bão như một người mới khỏi bệnh 36 THƠ LÊ VĂN NGĂN

bạo lực thường bắt tay nhau, nhưng bạo lực cô đơn chúng tôi chia lìa nhau nhưng lòng đầy tín hiệu ở quê hương tôi, khi trở lại nhà, kẻ lưu đày hát lòng tôi là mặt biển tối tăm vừa lấp lánh những ngọn đèn thuyền đánh cá mùa về với những đêm gió không ngừng thổi nghe gọi nhau những cánh đồng xa lẫn trong mùi tràm chổi đời sống tuy mới hiện ra nơi ngưỡng cửa nhưng những con đường sắp bình minh sau cuộc chiến đấu, con người chia tay nhau bên lưu vực và bạo lực kê những chiếc bục cao chuẩn bị tuần hành sống không thể không bắt đầu lại và tôi đang bắt đầu bằng những kinh nghiệm này khi cưỡng bức, bạo lực nói bằng roi và bằng man trá khi sợ hãi, bạo lực thổi kèn đồng giấu chiếc găng tay tội ác THƠ LÊ VĂN NGĂN 37

chúng tôi đang bắt đầu lại bắt đầu nghỉ ngơi bắt đầu bước vào một thảm kịch khác nhưng con người đã chiến thắng và sẽ chiến thắng trái tim là chiếc bến của dòng sông, đã có tiếng reo, sẽ còn tiếng reo bạo lực chứa đầy lòng xác chết sẽ hủy diệt không, con người cũng sẽ hủy diệt nhưng khép lại trong đôi mắt những câu hỏi đã được trả lời biết bao người đã ngã xuống trên các ranh giới kẻ sống sót là tôi, chập chùng bên nửa lòng mình những nấm mồ bất động.

(Năm 1972) 38 THƠ LÊ VĂN NGĂN

TRÊN NHỮNG DẤU RẠN VỠ chúng tôi bắt đầu sống một cuộc sống không trừu tượng thiếu bề rộng nhưng dày chiều sâu chiều sâu hiếm những con đường thẳng khúc khuỷu hoàng hôn và bình minh cùng men rượu ngồi những buổi chiều dưới giàn hoa giấy tôi uống rượu và em bày thức ăn ở đâu có bàn tay em thì những thức ăn của trần gian sẽ hiện ra vẻ kỳ diệu kẻ giả hình đã dạy cho chúng tôi nên nghi ngờ vẻ kỳ diệu nhưng những đêm nằm nghe thủy triều dạt lên bờ cõi sống dựng lại những người đã ra đi những đêm ấy chúng tôi mong trời mau sáng những đêm ấy bên mái hồn tôi các bức tường ẩm chất muối đang sửa soạn một ngày mới hơn THƠ LÊ VĂN NGĂN 39

sau giấc ngủ mê, bóng tối đang lùi dần sau rặng huyết hoa và dưới mái hiên, bên cửa sổ em mời tôi một ly sữa nóng ly sữa có từ khi lọt lòng mẹ cách bao nhiêu năm, nổi trôi trên bước đường cùng ly sữa được chuyền qua tay em chúng tôi bắt đầu sống một cuộc đời không trừu tượng không rộn ràng bằng tiếng vỗ tay trong rạp xiếc không đẹp như bóng người trong các văn bản chúng tôi sẽ sống và chết như một cảnh vật không màu sắc 40 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ngồi những buổi chiều dưới giàn hoa giấy bể dâu còn chiếc quán ngày xưa chúng tôi đến đây không vì luật lệ nhưng vì dưới các tĩnh vật thấp thoáng một cảnh đời không hình dạng như người dọn bàn đem ra phía sau những chiếc bàn hư thay vào những chiếc bàn mới chúng tôi sẽ quét dọn lòng mình như viết lại một tờ bản thảo mong các vết thương đừng thức dậy trong đêm khuya chúng tôi đã biết nhiều đau đớn mong những ngày tạm trú trên trần gian giữ lại nụ cười phai dần đi tiếng khóc.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 41

MÁI NHÀ tôi thường thấy lại một khung cửa sổ và nền trời đầy sao trên vườn nhà em nơi ấy đêm tinh khiết với những cơn gió biển thổi đời xa xăm vào lục địa năm ấy em mười bảy tuổi, em mặc áo trắng nhưng bước chân tôi đã đi qua nhiều con đường em chỉ là một người trong muôn vạn người nhưng cả một đời sống với gió, cánh đồng và quốc lộ có cùng mùi hương nơi tóc em tôi đã trở về đây, bên mái nhà em đốt điếu thuốc nghiêng chiều lửa đỏ ngày trên cao reo mấy ngọn bạc hà em xinh đẹp nhưng em có những luống rau những bờ ao tàn úa em có những đứa cháu gọi em bằng cô và những nét dọc ngang của thời đại, thì tiếng cười nhỏ bé kia vạch xuống lòng tôi từng đốm sáng 42 THƠ LÊ VĂN NGĂN

tôi đã trở về đây, bên mái nhà em quên đi dưới con đường kia những luật lệ, những cuộc săn đuổi những tiếng nói to trên các sân khấu vì em là một phần xinh đẹp trong quê hương tôi nên trước cuộc băng rã tôi cố gắng giữ gìn hy vọng bên em, tôi tin những mảnh đời tan vỡ tự chúng sẽ hàn gắn lại trong tim em, mọi sự ngụy tín hay đối nghịch cũng nhẹ nhàng như lòng nhân đức hạnh phúc thường đi kèm theo lòng hổ thẹn nhưng chút hổ thẹn này chẳng làm tôi nao núng THƠ LÊ VĂN NGĂN 43

tôi thường thấy lại những khung cửa sổ và màn trời đêm qua được thay bằng những mái nhà trong sạch nơi ấy, giữa đất trời và không khí giữa ranh giới tội ác và lòng nhân ái có tiếng nước vỗ vào thành giếng cũ tiếng của đời sống trong bát đĩa va chạm nhau nơi ấy, tôi chợt hiểu vì sao có một ngọn cờ không hình dạng, chưa bao giờ ngừng nghỉ được chuyền tay nhau từ cõi chết đến bờ cõi sống vì những hạnh phúc bình thường này người đã chiến đấu vì những hạnh phúc bình thường này người đã chiến đấu.

(Năm 1972) 44 THƠ LÊ VĂN NGĂN

KHU CHUNG CƯ SỐ 10 không có em làm sao tôi có thể sống qua thời kì khó khăn này bao nhiêu năm những ngày biến động những cuộc truy lùng bao nhiêu năm những người thân yêu ly tán bây giờ không có một tiếng hô lớn ngoài đường nhưng còn tiếng hô lớn ở trong lòng chúng tôi biết những điều chúng tôi muốn chúng tôi biết chúng tôi khác với tiếng ồn ào của những guồng máy không có em làm sao tôi có thể sống tới ngày hôm nay cuộc sống có bao giờ dừng trong tưởng tượng, cuối đông dọc theo đường xe lửa rải rác những bóng người như vết thương vẽ từng chấm đen trên nền trời xám THƠ LÊ VĂN NGĂN 45

bước ra khỏi giấc mộng, chúng tôi thấy mình như những người khác những người đàn ông khác những người phụ nữ khác những người thanh niên khác rực rỡ thường che giấu sau những tường vách hoang tàn nên chúng tôi hy vọng những mảnh đời xơ xác bước ra khỏi giấc mộng, chúng tôi thấy mình như những người khác chúng tôi thấy mình làm bằng những khu vườn, bằng biển bằng những cánh đồng lý thuyết là việc của người đóng kịch nhưng chúng tôi chúng tôi sống bên ngoài sân khấu.

(Năm 1972) 46 THƠ LÊ VĂN NGĂN

KHU CHUNG CƯ SỐ 6 đời sống đang bỏ rơi hai chúng tôi trên chiếc hành lang này ban đêm sóng chung quanh biển vỗ từng đợt vào đất liền ở thế giới bao la này hay ở trong lòng người ở dưới màn trời hay ở trên một con thuyền sắp đắm ở đâu đang ẩn hiện những lời kêu cứu chúng tôi đang thiếu không khí để thở và thiếu thời gian để sống ban đêm những vì sao buồn bã như muốn nói gió từ một cõi đời vui hơn muốn nhắc nhở nhưng có hạnh phúc nào làm bằng đợi chờ và kỷ niệm và gió thổi qua lòng chúng tôi như thổi qua những mảnh đời bất hạnh khác trôi dạt ở khắp nơi THƠ LÊ VĂN NGĂN 47

thảm kịch đã lấy nơi chúng tôi tất cả trái tim vô nhiễm chúng tôi còn gìn giữ đến bao giờ và gió thổi qua một xứ sở biết quá nhiều nhưng im lặng có những điều đến nay đã trở thành tự nhiên người sống phải luân lạc kẻ ác đặt ra điều nhân đức đời sống đang bỏ rơi hai chúng tôi trên chiếc hành lang này những cánh cửa chung quanh dần dần khép kín khu chung cư của người yên ổn khu chung cư với chúng tôi với những bóng hình không bao giờ thấy lại không bao giờ thấy lại những người thân yêu đang sống và sẽ chết giữa lịch sử của người khoa bảng không bao giờ thấy lại những người thân yêu đang sống và sẽ chết bi thảm giữa cuộc trưng bày rực rỡ nhất.

(Năm 1972) 48 THƠ LÊ VĂN NGĂN

MÙA HÈ mùa hè này chẳng còn ai nữa một mình tôi với thị xã im vắng khắp nơi, nắng nổ lách tách bên trong hoa phượng nở bên ngoài và cả lòng tôi, cả một dân tộc khốn khổ cũng làm bằng hoa phượng mùa hè, thời đại không triết lý không chủ nghĩa bỗng nhiên đời sống dừng lại và bày ra đâu đó một nhịp cầu một con đường thẳng những giấc mộng bước lần theo những tiếng ve kêu liên tiếp nhưng những người thân yêu đã bỏ đi cuộc tình nguyện đang xảy ra một nơi khác sau một buổi chiều xao động ranh giới thành hình tiếng rạn vỡ không ở trong gió nồm nhưng ở giữa lòng người THƠ LÊ VĂN NGĂN 49

mùa hè này chẳng còn ai nữa nơi những người cũ còn lui tới đang ồn ào những con người mới bỡ ngỡ trước cuộc chuyển giao thư viện và cư xá với những bức tường buồn bã mùa hè này chẳng còn ai nữa một mình tôi với những đêm khuya lá muối rụng làm sao tôi có thể sống hết đời mình khi lịch sử ở đằng xa nhưng ở đây, quê hương đã cùng tôi đi bên nhau gần hết cuộc đời.

(Năm 1972) 50 THƠ LÊ VĂN NGĂN

HOÀNG HÔN càng ngày niềm vui càng lìa xa hoàng hôn về nơi thị xã thường để lại bên lòng tôi vài bậc thềm lá úa càng ngày quê nhà càng quạnh hiu và đêm khuya thầm hỏi về những con đường gió thổi những ngọn đèn như ánh mắt buồn sau rặng cây những tiếng động đến một lần không bao giờ trở lại mùa thu này chỉ còn tôi và mảng trời cuối sông đầy mây xám sau cơn xuất huyết chậm, bên ngoài vẫn góc phố này vẫn mái hiên này vẫn tiếng ho ẩm ướt vẫn những lối mòn nơi cư xá người lương thiện vẫn im lặng ra đi không một lời than thở thời đại vẽ bằng nét mặt u buồn của những bóng người thoáng đi qua cửa sổ THƠ LÊ VĂN NGĂN 51

thời đại đang thi đua nói láo có hệ thống và thù ghét những tiếng nói thật thời đại của những điều kín đáo nhất được bày biện trên vỉa hè như những món hàng trong một tiệm tạp hóa tôi sẽ cố gắng sống qua thời đại này không một lời than thở vẻ đẹp của đời người, nếu không ai chia sẻ với, thì tôi sẽ giữ kín bên trong cho đến ngày không còn tôi nữa.

(Năm 1972) 52 THƠ LÊ VĂN NGĂN

MÙA THU căn nhà tối vườn cây thưa đan những vết thương chiều đưa lên tiếng dòng sông cùng tiếng đập cánh rất gần bên giấc mộng chúng ta ăn những chén cơm và sống bằng những giấc mộng chiếc khăn quàng bên kia dưới đáy rương phòng tranh cuối nhịp cầu một ngày hoa mai nở căn nhà tối vườn cây rẽ lối đi qua hồn vườn cây sắc lá tàn thu dấu chân người vắng vẻ trong tiếng nhắc nhở của gió, chúng ta còn đôi người bạn đang sống đang gọi to qua những cánh đồng giữa cuộc thử thách im lặng THƠ LÊ VĂN NGĂN 53

ngồi bên những cành hoa sói nhớ tới mùi khinh hương nhớ tới trần xe với những ngọn đèn vàng úa nhớ tới những cánh tay bắt chặt những hy vọng những trạm ngừng nhớ tới người nhạc sỹ lìa đời khi tiếng hát còn than van trong trái tim thành phố trong nước mắt không giàn giụa chúng ta sống trong một thời quá nhiều tiếng động nhưng thiếu tiếng nói ban đêm cuối mạch máu xa những đợt thủy triều rút xuống 54 THƠ LÊ VĂN NGĂN

căn nhà tối vườn cây rẽ lối đi qua hồn qua những vườn cây khác những nẻo đường khác chia tay mang theo một tờ bản thảo chưa đánh máy xong mang theo nụ cười ở một mùa hè chưa báo hiệu chia tay mang theo một cửa ngõ số nhà phai những con đường phía trước sáng như ánh mắt mỉm cười chia tay mang theo những hứa hẹn như mặt nước mưa về như lệ như mầu áo giá băng như vậy cây bàng mùa lá đỏ.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 55

TÌNH ĐẤT kể gì trên đó hỡi đồng ruộng mía mùa hè gió bụi chiếc xe thổ mộ lạc thời gọi gì trên đó hỡi đồng cỏ non túp lều tranh bờ hoa dã lan và rặng dương thầm bát ngát nơi đây ngày nào là chiến khu bây giờ là thắng cảnh buồn gì trên đó hỡi hàng bông gòn chiều dâng gió mùa tơ trời vắng bóng con đường sang thủ đô từng đồi sim hoang chưa một đoàn xe hành quân miền Tây Bắc cho khói cơm lên dọc đường tỉnh lỵ 56 THƠ LÊ VĂN NGĂN

người chiến sĩ hát lời nhớ thương chiếc cầu hư bờ xanh thung lũng ngày ra Long Biên mù mưa người yêu tháng chín chiếc áo dạ quàng một nỗi xót xa và vì sao em cắn hoa cho đắng ôi 1954 mẹ u hoài gì bên bếp lửa tháng năm rồi đôi má cũng răn reo ngày hồi cư đám bạn bè rủ nhau ra đồng nội người thanh niên cười chiều thâm vành mũ xám còn nhìn thấy không thung lũng hồng hoang bên chân đồi kín người vệ quốc quân nằm chết chiều mưa bay bay súng quân thù nổ bên bờ nghĩa địa mười năm chinh chiến chưa qua chúng ta có nhau dưới trời lửa đạn.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 57

NHỮNG VẺ VÔ TĂM có trong em một trái tim hồng em cho tôi lúc tôi nằm ngủ em dịu dàng em hóa thành bông mai thanh xuân chim kêu tôi dậy lúc tôi buồn em cũng buồn theo giọt nước mắt xanh tấm lòng cẩm thạch chữ yêu em tôi khắc thành tin tin vỗ cánh bay sang thành thị mới em lấy vai làm chăn tôi đắp mà cửa gương mưa tạt thành dòng em lấy lưng thơm làm nên lò sưởi tôi nghe chừng gió chuyển đầu sông 58 THƠ LÊ VĂN NGĂN

em lấy tinh anh cho tôi sức khỏe mà cơn ho như máu đầu mùa em giữ hương cho thời gian chậm mà giữa thời có mấy mộ bia làm sao tôi nói cho em được lòng tôi đây mỏng tựa trời cao làm sao tôi giữ cho em được một đời dài bằng ánh chiêm bao mai kia em mất như chiều lại tôi biết tìm đâu một dáng ngày có đám hoa kèn có màu hoa phượng có cả đường bụi trắng khác hôm nay mai kia em mất trên chiều đợi tôi biết tìm em ở mấy sông sông thay lòng sông làm băng giá lũ lượt nhiều những vẻ vô tăm.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 59

MỘT BÔNG CÚC ĐEN GỞI CHO P. Ở HUẾ cả một bí mật của đời mình nơi anh, em đã giao phó những buổi chiều đơn độc giữa đám đông trong lòng anh cả một dòng sông ngọt quá có phải mái tóc mềm yếu ấy đã gặp đời anh nguồn sức mạnh giữa cơn gió hôn mê, môi em đỏ trong đêm hoàng đồng như ánh lửa còn anh, anh vẫn tiếp tục bước qua những ngưỡng cửa ngậm chất đắng trong miệng giữa khi guồng máy vô nhân vẫn chạy đều anh thầm nói cả một bí mật của đời mình 60 THƠ LÊ VĂN NGĂN

nơi anh, em đã giao phó có phải trên tình ta mối tình vàng như nắng xanh bằng sông trên ấy, trên những dấu khổ đau thầm lặng cầu đã bắc qua những buổi chiều đi một mình anh nghe âm vang trên nhịp cầu ấy những bước chân yếu đuối những bước chân dịu dàng những bước chân ngỡ không qua khỏi cánh đồng cỏ chướng những sớm mai đêm đêm anh ngước mặt nhìn trời qua màn sương dày đặc anh thấy em nhưng con đường trước mặt anh sẽ đi đầy bóng tối đêm đêm anh muốn cùng em nghe trong bóng tối những lời quyết liệt những chất đắng anh ngậm trong miệng đầy vinh hiển THƠ LÊ VĂN NGĂN 61

anh còn muốn em nghe cùng anh thêm nữa này đây bên cánh hoa tàn phế còn tiếng xôn xao cất lên từ vực tối đã xa đã xa phải không con chim nhẹ bước đã xa đã xa bóng tối trên đầu em ngày mưa em lầm lũi nhưng đêm đêm tai anh vẫn mở về hướng gió nghe tiếng xôn xao cất lên từ vực tối cùng tiếng em cả một quãng đời xưa em đã chia sẻ trên những tấm khoa ngôn của đoàn lái buôn em đã nhìn anh cũng đã nhìn trên những vết nứt nền gạch cũ em cùng anh đã từng chờ đợi chờ đợi chờ đợi lòng em trắng như mây trời đêm mưa phất phới.

(Năm 1972) 62 THƠ LÊ VĂN NGĂN

PHỐ THƯA khi nào tôi về phố chợ gặp anh ở múi cầu bắt tay nụ cười trên mấy tàn xoan trắng rụng cánh sương bồng buổi mai người mừng như hàng trứng cá đoàn xe chạy mãi không ngừng trẻ con vẽ lên sân gạch gió làm âm nhạc sau lưng giấy trắng bay và những vườn hoa đêm lòng xuân chưa son phấn mở cửa căn nhà tình nhân rũ hết ngoài hiên đời lận đận.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 63

CẦU LỊCH SỬ người đàn ông đi qua dòng sông soi mặt mình xuống dòng nước bạc niềm vui lên cao bởi mộng chưa già người đàn ông chậm bước nghe trong mơ kẻ hát người reo năm sáu ba đã qua đi như thế còn những dòng chữ phai trên những bức tường làm ấn tín nhịp cầu đó em đã đi qua một ngày xưa lưỡi lê và họng súng đứa bé miền quê mang trái tim xanh làm cuộc đời hứa hẹn có biết đâu em đang khởi hành về phía loài người đôi môi bằng âm đầu tình tự có biết những ngôn từ mọc lên từ bãi cát Gio Linh bằng xương rồng trưa tan bóng xế hôm nay em đã khuất trong sương mù bức cổ thành nhìn theo vào gọi 64 THƠ LÊ VĂN NGĂN

người đàn ông dừng lại giữa cầu chiếc mũ nâu cầm tay đã cũ ông vội vàng để tóc tơ bay ngẫm một đời quá đẹp những người thanh niên nào cứ qua mãi đời mình tấm biểu ngữ nhịp ba tiến tới ta biết người về phía hư vô quấn quanh đầu những hào quang đau khổ ta biết những phế tàn mãi mãi còn in bàn tay như băng mở xiềng cửa ngục người đàn ông đi qua dòng sông lớn soi mặt mình nhăn nheo xuống dòng nước hồng bỗng lời ca nhịp ba vùng dậy ông nhỏ lệ máu xuống lịch sử vàng trời vẫn gió phía bên kia sông chừng như thiên nhiên đang ngả về phía nhân loại.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 65

NHỮNG BỨC TƯỜNG ĐỔ sáng hôm nay súng nổ rừng xanh tôi cúi mình đạp xe qua bãi cát muốn nhớ một loài hoa ở quê nhà ngang cánh đồng bình yên thuở trước. ngang cánh đồng bình yên thuở trước người bạn vui cười gửi tiếng cho mây căn gác nhỏ chờ bình minh khi vừa tối tiếng động cơ ra khỏi ngõ mòn sáng hôm nay súng nổ rừng xanh tôi dừng chân gần bên tiệm nước gió đầu sông thổi cuốn nhà tranh vài cô gái bán than im lặng bước họ đã bước đi về phía miền Trung không thấy trời xanh trên đầu tơ liễu.

66 THƠ LÊ VĂN NGĂN

sáng hôm nay súng nổ rừng xanh tôi vào tình người bằng quá khứ nửa đêm cha đi trăng rọi vườn chè nhà kỷ niệm bình minh thuốc súng em chết nghèo sau hai tháng ngô khoai ngày Tết tản cư lúa cắt lưng máu chảy. sáng hôm nay súng nổ rừng xanh tôi trở về ngang những bức tường đổ bức tường bay bay giấy lệnh truy tầm bắt những người trốn lính hôm tôi về thăm người qua nhịp cầu đen em đứng ngóng bên trời mưa bụi dòng sông trôi đi kỷ niệm nửa đời pháo đài hắt hiu vài ba họng súng.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 67

VÌ SAO NHỮNG LỜI QUYẾT LIỆT những kẻ làm ảo thuật trong đô thị chúng ta đã đến hồi mỏi mệt bàn tay vụng về lộ ra ngoài ánh sáng những con ve trong cuộc phụ họa đã kêu quá mùa hè những bầy kên kên trên các nóc nhà chờ mồi không hy vọng đây là lúc mà sự thật len lỏi giữa những tay đao phủ lảng vảng quanh các trại tra tấn quanh những chiếc mặt nạ tự do sự thật giữa ánh sáng và bóng tối đang lan truyền hãy thổi thêm một ngọn gió từ một mùa xuân hết quản thúc để tiếng hát đồng ca từ bãi dâu hay từ các lưu vực phất phới lòng ta một bóng cờ hãy thêm vẻ yên lặng trên những dấu hiệu mà một màu hoa phượng hay một tiếng còi sau ngã tư kín đáo lòng ta một ngày náo động 68 THƠ LÊ VĂN NGĂN

hãy thêm kiên nhẫn và tiếng lê xích sắt trên mặt đường những cuộc khổ sai nào, những ngọn roi nào những đoàn người rách rưới nào đẫm máu dưới cơn mưa nhưng ngoài kia, ngoài những khung cửa tối còn có nắng trên vai người bộ hành còn có tiếng chim kêu trong trại tạm cư còn có những nền nhà đổ nát mà những cánh thảo nguyên thôi hàng hàng một chiều khẳng định bạo lực, tự do, hòa bình chẳng phải là tất cả chẳng phải những cánh đồng đầy sói và tuyết chẳng phải lời tổ quốc, trên eo biển xao xác từng đêm chẳng phải những bờ bến mà vĩnh cửu nghìn đời kêu gọi chẳng phải là tất cả những đau đớn và hạnh phúc ở trên mặt đất những mãn nguyện ở bên này mộ địa những nụ cười, những con đường không phong tỏa những cuộc tình duyên là có thật có thật những tên biển lận những cuộc tuyển chọn bên ngoài thành Athènes những bất khả xâm phạm ở trong tập đoàn nắm quyền phân phát những số phận người ở trong tay những kẻ giao hàng THƠ LÊ VĂN NGĂN 69

có thật những đám dân nô lệ hát ngậm ngùi dưới bóng lầm than có thật những nhà tù dành cho ai muốn sống được như người có thật những bản tuyên ngôn dân chủ ngụy trang thành lá chắn chắn đôi mắt con ngựa kéo xe không cho nhìn sang con đường khác có thật buổi rộn ràng của đế quốc đang động quân bên vực suy tàn nhưng có thật trái tim ta trong mỗi bước đi đập theo nhịp trống độc lập hòa bình. để đổi lấy một màu xanh của bầu trời chúng ta, những kẻ tiền phong trong hàng ngũ con người đã đổi bớt, giữa bước đường cùng, đôi phần cơ thể những chút màu trời, những chút bông hoa những âm thanh không thuộc quyền sở hữu và còn nữa, ánh hy vọng trên mái nhà mưa phùn trên các di tích tất cả, chúng ta nhủ thầm với một ước muốn, chẳng hạn bên dòng xứ sở mùi cỏ thơm chúng ta đã quyết liệt.

70 THƠ LÊ VĂN NGĂN

như người họa sĩ, trước màu sắc, tự đâm thủng đôi mắt như người tin máu mình không chảy vào địa ngục hay thiên đàng như kẻ xem đời mình là ly rượu mạnh uống hết không để thừa như kẻ thủy chung hoàn toàn vào hiện tại dốc hết đời mình vào hiện tại như những kẻ ấy, chúng ta đã quyết liệt xót thương cho chúng ta, những người muốn quên đi cơ thể muốn những đầm hoa súng một mình suy vong bên kiều lộ muốn dứt khoát như một âm điệu, rồi mất nhưng lui tới giữa cuộc sống chúng ta những tên phi nhân, những tên thủ công nghệ, những tên chế ra hình nộm đã nhắc nhở đã ép ta vào chiếc khuôn đúc, đúc thành dòng cổ tự hay ghế bàn vậy chúng ta đã quyết liệt chúng ta đã quyết liệt nên những đời người song song thiết lập một điểm chung nên những ánh lân tinh trên sườn đồi bên dốc cầu hay nơi bóng vô danh truyền thanh lời hò hẹn.

(Năm 1972) THƠ LÊ VĂN NGĂN 71

NHỮNG KẺ BỊ SĂN ĐUỔI đêm đêm súng nổ ở ngã tư, súng nổ trên mặt sông sáng ra có trẻ em chết trên quốc lộ chết ngoài cổng trường chúng đã bắn người để giải trí chúng đã đền mạng sống bằng đồng tiền nơi đây, nơi xứ sở bị chiếm cứ bởi người lạ mặt nơi những đồng cỏ dùng làm khu quân sự đồi núi làm pháo đài nơi đây đang bạo hành luật rừng rú nơi đây, nơi xứ sở của chúng tôi nơi những trận mưa thép không ngớt đổ trên mặt bùn lầy và gió mùa từ các vùng tù hãm không ngớt than van đêm đêm, chúng tôi những kẻ bị săn đuổi trên quê hương mình rút lui vào nơi trú ẩn khắp các con đường, đường ngang bệnh viện đường qua nhà thương điên đường ven sông, đường trường học đường liên tỉnh, đường quận lỵ khắp các con đường đang có bàn tay chờ sẵn 72 THƠ LÊ VĂN NGĂN

đêm đêm chúng tôi nghe văng vẳng những tiếng nhạc mọi rợ những tiếng cười mọi rợ và trước những quán bán người phụ nữ sắp thành hàng dưới mưa phụ nữ theo chân chúng khuất mình dưới mưa tự do, tặng vật của đoàn lái buôn từ phương xa mang tới nở rộ một mùa hiu quạnh khi xuân về, trong vườn hoa, trên tường đổ, dưới bóng im đàn chim xưa không trở lại và Chúa ở trên đỉnh nhà thờ buồn rầu nhìn xuống ly nước thánh nhúng rất nhiều bàn tay bẩn đã đục ngầu đoàn lái buôn đã tung ra nhiều thợ vẽ vẽ ngược đời sống chúng tôi lại sự thật của tự do của dân chủ của hy sinh của sự chết của máy móc ruộng vườn cơm áo sự thật ấy, bạo lực đã đem nhốt vào nhà kín THƠ LÊ VĂN NGĂN 73

chúng tôi, những kẻ bị săn đuổi trên quê hương mình ăn những bát cơm trong bóng tối ly rượu đắng ngày lại ngày chúng tôi thay phiên nhau uống cho cạn đô thị, một số anh em chúng tôi đã bán mất linh hồn tự đem thân chèo thuyền cho chúng hát ca tự đem thân làm trò múa rối đô thị, nơi những dải khăn sô bay dưới trời phất phới nơi những nấm mồ khuya bốc lửa lưu huỳnh nơi ấy, chúng tôi không còn khí trời mà thở chúng tôi, những kẻ bị săn đuổi trên quê hương mình đang đi tìm lời văng vẳng cất lên từ đồng trống.

(Năm 1972) 74 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ĐẤT CỦA NHỮNG NGƯỜI BẤT PHỤC tôi đang đặt chân lại trên mảnh đất này mặt đất mà ba mươi năm qua đời sống không ngừng đặt trước mặt tôi những ly rượu đắng có trong ly rượu ấy những đôi mắt buồn rầu xao xác tiếng truyền tin của cành cây cùng nền trời xám đen sắp những ngày mưa đến quanh bếp lửa thường gợi tiếng dân ca người ta nghe những cây bàng rụng lá những mái trường lặng im những ngọn đèn lồng soi lờ mờ từng vỉa hè lát gạch những bánh xe từ các ngả bùn lầy vượt nhanh qua bóng tối. dù các lưu vực muốn giữ lại một mùa rực rỡ nhưng bão tố, không kể đến tiếng reo mừng của đồng ruộng bắp đúng hẹn mang về những ngày tàn tạ và trong khu vườn hoa cúc xác xơ hay trên những cây bàng nghỉ ngơi sau hồi vật vã vô hình những cành bông phượng đỏ chuẩn bị giờ phục sinh.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 75

đấy là quê hương tôi, nơi dưới tầng lá mục đất thở bằng trái tim người nơi ấy sự sống và sự chết nhịp nhàng tới lui cùng thời tiết nơi ấy không mệt mỏi phủ nhận những lực lượng phi nhân đất bao bọc thân xác họ nơi ấy cũng có những người xa lạ với mùi hoa sầu đông hay mùi bông muối vỗ tay cho những nhân danh giả hiệu nơi ấy cũng có những đứa con từ xa trở về đặt tay lên mặt đất và nói xin thở cùng trái tim tôi xin cho tôi biết tôi vừa sống lại. đấy là quê hương tôi, nơi phát ra tiếng kêu xin được như nguyện nơi sức người cương quyết chứng minh phải được như nguyện.

76 THƠ LÊ VĂN NGĂN

quả nhiên, mọi con đường đều dẫn vào mộ địa điều ấy, trên các bậc thềm, trên nhà ga hay trên bến xe những người mù đã hát mọi con đường đều dẫn vào mộ địa điều ấy, những triết gia chưa đi hết con đường vội vàng đoán ra những vực thẳm, những bàn tay nâng đỡ ở cuối đường nhưng chúng tôi trước khi bước vào mộ địa yêu nhau là điều tự nhiên làm việc là điều tự nhiên bất phục tùng kẻ nào đã tước đoạt tự do của người khác cũng là điều tự nhiên tự nhiên như đàn chim én sau thời gian đi tìm mùa xuân đã hồi hương trên dòng sông lấp lánh tự nhiên như khu rừng tràm sau hồi suy yếu đã rầm rộ trả lời. chiều nay tôi đang đi thăm lại những con đường đây con đường ngang qua thư viện, nơi một thời những trang sách mở ra những trang sách xếp lại những trang sách dòng chữ mực đen trước bạo lực, thở than là bại trận đây là con đường người thanh niên đã tới đã bắt đi trong đêm, đã nhắm mắt như một mũi tên lửa bắn xẹt qua lòng bạc nhược.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 77

chiều nay tôi đang đi thăm lại những con đường con đường kẻ khai khẩn đất đã đặt vào tay em tôi một khẩu súng và ra lệnh hãy hy sinh trên tờ tạp chí chuyền tay, kẻ phạm pháp viết khi tự do trở thành hiện vật trong tay quyền lực tổ quốc là biệt thự của kẻ hưởng thụ tổ quốc đã chết theo những người bị tra tấn chiều nay tôi đang đi thăm lại những con đường những con đường hoàng hôn nhiều hơn buổi mai mà dưới bóng tối của lá me xanh những người thiếu nữ đã đi qua những người đàn bà đã đi qua những gót hài và những chiếc nơ đỏ ôi những con đường dịu dàng hôm nay chỉ còn tiếng hội họp của kẻ phản bội chỉ còn tiếng roi quất vun vút sau các bức tường chỉ còn tiếng còi xa lìa đất liền mang tội nhân đi biệt giam chỉ còn hình bóng người yêu tôi, trước lời hứa hẹn của một đời sống không nhọc nhằn đã buông mình trong các tửu điếm chỉ còn đứa em tôi ngã xuống ở chiến trường vượt biên mắt vẫn nhìn về một mùa hè rợp tiếng ve kêu một nền móng dày đặc quyền lợi của những kẻ đấu thầu xương máu 78 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ôi những con đường dịu dàng hôm nay chỉ còn những người điên ôm ảo tưởng chất củi đốt hết những thành phố nhiễm độc chỉ còn đám hành khất nằm ngủ trên vỉa hè của người trưởng giả chỉ còn những kẻ trí thức khôn ngoan sau giờ bàn luận chỉ còn pháp trường chiếc máy chém tháo gỡ xong trước khi trời sáng chỉ còn người hát dạo trở về căn nhà tối tăm chỉ còn những tấm biểu ngữ ẩn hiện ở quá khứ mà gió từng hồi gọi về những lời tiếc thương vô ích. tôi đang đặt chân lại trên mặt đất này không còn một giọt nước mắt ngày xưa để khóc trên những mớ ngổn ngang của áo cơm và sợ hãi, người ta truyền tụng rằng đây là thời của sức mạnh đây là thắng thời của những kẻ nhiều vũ khí tôi đang đặt chân lại trên mảnh đất này, mặt đất mà các thứ bệnh dịch đang reo hò THƠ LÊ VĂN NGĂN 79

mặt đất mà trước sự chết, tôi thường tự nhủ yêu nhau là điều tự nhiên làm việc là điều tự nhiên bất phục tùng kẻ nào tước đoạt tự do của người khác cũng là điều tự nhiên nhưng nhất định nhất định những kẻ vỗ tay cho những nhân danh giả hiệu nhất định những kẻ giẫm chân lên những cuộc tình duyên nhất định những kẻ đặt tay vào đứa em tôi một khẩu súng thay vì một quyển vở không bao giờ là điều tự nhiên.

(Năm 1972) 80 THƠ LÊ VĂN NGĂN

THƯ VỀ QUÊ HƯƠNG Nơi tôi có một mái nhà từ quá khứ, người mẹ đêm đêm thức dậy dưới nền trời sao, nhen lên bếp lửa đầu ngày Nơi anh em, dù lưu lạc nơi đâu, vẫn chờ tiết lập xuân tìm về chốn cũ Nơi mở ra những ngả đường dẫn về người bạn người yêu Nơi sự sống sự chết vẫn nối kết nhau trong dòng đời bất tận Nơi tâm hồn mỗi con người không chỉ giới hạn trong mỗi con người Nơi ấy, dưới vầng sáng của một mối tình lớn lao tôi thầm gọi quê hương yêu dấu.

Quê hương với một dòng sông trải rộng dưới nền trời như dòng lịch sử với một thời vua quan chưa phai nước mắt lê dân và tiếng thở dài với bóng dáng hạnh phúc đang dần dần hiện ra trên nhịp cầu nối hai bờ tương lai – hiện tại.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 81

Vì quê hương đã chọn một định nghĩa hạnh phúc giữa nhiều định nghĩa Vì cuộc lựa chọn phải trả bằng giá từ các đấu trường Vì vết thương trên quê hương cũng là vết thương trong trái tim tôi Vì nụ cười của quê hương sẽ chiếu sáng khuôn mặt tôi đã có lúc nhuốm nỗi buồn ngóng đợi Vì thế, đêm đêm, theo đợt gió mùa thổi mãi ngoài hiên tôi thầm gởi lời mong quê hương tôi thêm nhiều hạnh phúc.

82 THƠ LÊ VĂN NGĂN

MỘT VÀI CÂU HỎI BÌNH THƯỜNG Các nhà thơ luôn có chữ ký dưới tác phẩm của mình; còn các anh những người cũng tạo ra sự sống, các anh chưa bao giờ ký tên dưới hạt lúa, những bông hoa mới nở.

Các nhà thơ có chân dung và tiểu sử trong các tập sách; còn các anh, những người tạo ra nguồn rung động cho người nghệ sĩ, các anh chỉ lặng lẽ ra đời, lặng lẽ làm việc, và cuối cùng lặng lẽ hóa thân vào đời con cái mình.

Hay các anh cần đến một điều gì cao hơn tên tuổi?

Hay sự lặng lẽ đem niềm vui đến cho những người thân yêu thì đẹp hơn tất cả mọi điều?

THƠ LÊ VĂN NGĂN 83

GIỚI THIỆU Mẹ tôi sinh tôi ra dưới đáy xã hội nuôi tôi lớn lên dưới đáy xã hội Từ dưới vực sâu, tôi thường nhìn thấy một mảnh trời xanh ở trên cao lắng nghe tiếng guốc vọng về từ dòng thời gian xa tắp ước mơ một cảnh đời sáng tươi không phải của mình.

Mẹ tôi sinh tôi ra dưới đáy xã hội nuôi tôi lớn lên dưới đáy xã hội Bao nhiêu năm, qua bao nhiêu chiều nắng tắt, bao nhiêu mùa phượng hồng mẹ vẫn lấy chữ nghĩa trộn với mồ hôi của mình bện thành một chiếc thang vượt thoát.

Con ạ, đây là chữ nghĩa, mồ hôi và chiếc thang vượt thoát con mau thoát khỏi cảnh sống tối tăm này còn mẹ, mẹ không còn đủ sức để đi xa hơn nữa.

84 THƠ LÊ VĂN NGĂN

Giờ đây, tôi đã leo lên bờ vực tối, sống ngang hàng giữa mọi người nhưng ở dưới xa, mẹ tôi vẫn một mình nằm lại Hy sinh, tôi thường đọc thầm hai chữ ấy mỗi lúc đi qua các thương trường để tin vẫn còn những người biết quên hạnh phúc của riêng mình để nhớ đôi chút kiến thức của tôi vốn sinh ra từ một người mẹ không biết chữ.

Giờ đây, trong những dòng chữ tôi viết giữa đêm khuya dường như vẫn lấp lánh nước mắt của người đã khuất.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 85

TẢ THỰC Có một người phu xe cuộc đời cứ quay tròn theo hai bánh xe quay tròn.

Quay tròn quay tròn quay cho đủ số vòng quay đau khổ quay theo thời gian với đứa con đi học chữ con người quay để bóng tối ở đời cha sáng thành ánh sáng đời con.

Hôm nào, trước giờ vĩnh biệt, người cha bảo: Con ơi, chúng ta từ lâu không cần dùng đến nước mắt thương cha, con hãy cố công bước xa con đường cha đã bước Mong số chữ con đã học sẽ lộ ra hình bóng một nhịp cầu đưa con đến bến bờ sung sướng.

Và có một nhà văn, trước lúc ngồi xuống bên ngọn đèn khuya lại nghe vọng về tiếng hai vòng xe quay trong gió Quay tròn quay tròn và anh viết: Đừng bao giờ quên hạnh phúc đôi khi phải vượt qua một chặng đường bất hạnh.

86 THƠ LÊ VĂN NGĂN

TRONG ĐÊM Trong đêm, người mẹ khẽ hỏi mỗi bài thơ con kiếm được bao nhiêu tiền và người con trai trả lời tiền chỉ đến với con sau mỗi bài thơ hay sau khi đã ghi lại nước mắt nụ cười và niềm hy vọng của quê nhà.

Trong đêm, người mẹ khẽ hỏi mỗi ngày con làm được bao nhiêu bài thơ hay và người con ngồi lặng im mãi bên ngọn đèn và cuối cùng anh ngập ngừng đáp có lẽ cả một đời mẹ ạ.

Trong đêm người mẹ thở dài thế thì con của mẹ sống bằng gì chẳng lẽ con của mẹ chỉ sống bằng niềm vui của người khác chẳng lẽ con của mẹ chỉ sống bằng việc pha loãng nỗi buồn của người khác chẳng lẽ mẹ sinh con ra để con đi trên chặng đường đời khúc khuỷu vậy sao?

Trong đêm, người thi sĩ ôm lấy vai mẹ như thời còn thơ ấu và bảo xin mẹ hãy nhìn chặng đường khúc khuỷu phía triền đồi nơi ấy, bông hoa thường nở thắm tươi sau mùa đông tận.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 87

MỘT VÍ DỤ VỀ NỐI TIẾP Mỗi buổi mai, lúc nền trời những vì sao chưa tắt bao nhiêu bếp lửa đã sáng lên trên hành tinh này và bếp lửa của mẹ, từ tuổi thanh xuân đến tuổi xế chiều vẫn cháy chập chờn trong căn bếp nhỏ Mẹ đã khởi đầu sự sống cho con cái mình bằng một ngọn lửa như thế.

Mẹ sẽ ra sao giữa mùa gió rét sắp về Con sợ đến một ngày không tìm ra bóng mẹ bên bếp lửa xám tro tàn.

Con sợ đến một ngày, trong âm vang đều của tiếng mưa đêm con sẽ đứng vào chỗ trống mẹ vừa để lại một mình nhen lên ngọn lửa buồn buồn Ngày ấy, nếu không dựa vào quá khứ chắc con khó lòng nối tiếp sự sống cho những đứa bé mới ra đời.

88 THƠ LÊ VĂN NGĂN

Ở HUẾ Những ngày tôi còn ở Huế lưu vực sông Hương thường vọng về tiếng nước gọi tôi thức dậy sớm Dưới nền trời chưa tắt những vì sao các con đường nằm lặng im đợi bước chân người.

Và người hiện ra từ những ánh đèn quá khứ Người đi về phía ngày mai Người qua đời đã lâu nhưng còn sống giữa lòng người.

Bên người và những câu chuyện tôi biết quê hương tôi có tiếng nói riêng tiếng nói của một xứ sở lớn lên từ những vết thương và niềm vinh dự.

Dường như trong đôi mắt em dịu dàng còn thấp thoáng bóng hình những vết thương và niềm vinh dự.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 89

Bên người và những câu chuyện tôi biết quê hương tôi còn mở những ngả đường hướng ra thế giới hướng vào mỗi tâm hồn người Từ đó, tôi nhận ra sự giàu có không chỉ vì đồng tiền.

Rồi sẽ đến ngày tôi không còn ở Huế Rồi sông Hương sẽ vắng một người lắng nghe tiếng nước gọi mình.

90 THƠ LÊ VĂN NGĂN

CẢNH TƯỢNG Quán cà phê bên sông Hương chiều nay có thêm hai người khách lạ.

Trái ngược với người đàn ông héo hon như tác phẩm của khổ đau người đàn bà thắm tươi như một món ăn đẫm màu sự sống.

Và người đàn ông thỉnh thoảng lại thở dài khẽ bảo anh chẳng còn hy vọng.

Trước đôi mắt ở tuổi xế chiều đã thấp thoáng cột cây số cuối cùng trên quãng đường đời ngắn ngủi.

Và người đàn bà thỉnh thoảng lại gọi mình ơi xin mình gắng nhìn xa hơn kỳ hạn một đời người Bên kia mộ bia, không chỉ là chân trời trống trải Bên kia mộ bia, em và con cái đôi ta còn phải đi tiếp những chặng đường dài.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 91

Quán cà phê bên sông Hương chiều nay dòng nước ngoài cửa sổ vẫn trôi theo tiếng gọi của vô cùng khóm phượng sau buổi đông tàn đã chớm lên bông hoa rực rỡ.

Em ơi, người bạn đời ơi nếu chỉ một mình, anh không thể nhìn ra sự thật Xin em hãy áp sát vẻ đẹp vào tâm hồn giá lạnh của anh để anh biết cuộc đời vẫn mạnh hơn sự chết.

92 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NHÀ CŨ Chuyến tàu thường đến sân ga dưới nền trời sao khuya lúc thành phố quê hương anh nằm ngủ dưới ánh đèn yên lặng Anh mang nỗi cô đơn của đứa con lâu ngày xa cách một mình đi tiếp chặng đường dài.

Mẹ ơi, Mẹ ơi anh thường gọi to trước căn nhà cũ và bỗng nhiên, từ bóng tối mênh mông có tiếng người thân yêu vội vàng đáp lại có tiếng cánh cửa vội vàng bật mở có ánh sáng vội vàng dậy lên cây lá quanh vườn.

Mẹ ơi, Mẹ ơi anh sợ sẽ đến ngày anh gọi to như thế nhưng dưới lòng đất, mẹ anh không thể nào đáp lại.

Bấy giờ, xin quê hương thân yêu đừng quên đưa tay choàng lấy một người con để trái tim anh bớt phần lạnh lẽo.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 93

CỐ HƯƠNG, MỘT BUỔI CHIỀU ÊM ĐỀM Cố hương chiều năm ấy, mưa rét không ngớt gọi nhau dưới nền trời cuối đông như thể chuẩn bị lên đường về một nơi xa xôi khác Còn chúng tôi, những người bạn lâu năm gặp lại nhau chúng tôi được yên ổn ngồi lại dưới mái nhà. Đi hơn nửa đời người qua những tháng năm ly tán chiến tranh giờ mới nghe tiếng chân mùa xuân bước lại gần Nếu ở đâu đó còn những vết thương chưa lành giữa tâm hồn người xin hoa lấy vẻ đẹp của hoa để khâu vá lại Nếu ở đâu đó còn những tiếng thở dài vọng về từ những con đường cũ xin hoa lấy nụ cười tươi thắm của hoa để pha loãng nỗi buồn.

Mùa xuân, mùa xuân Chúng tôi đã từng lạnh lẽo trên những bước đường quá khứ chúng tôi rất cần hơi ấm của người.

Cố hương chiều năm ấy rồi sẽ đến một buổi chiều ở trăm năm sau Bấy giờ, chẳng biết ai sẽ ngồi lại nơi chỗ chúng tôi đã ngồi thầm hỏi về những người đã để lại vài niềm vui trong hiện tại.

94 THƠ LÊ VĂN NGĂN

TÔI CÓ Tôi có một vì sao trên nền trời đêm đêm, tôi và bạn bè tôi từ những nơi cách xa nhau vẫn có thể có chung một điểm sáng Tôi có một cánh hoa đào ở Hà Thành hay Đà Lạt hoa nở hoa tàn dưới tiết trời, nhưng trái tim người vẫn là nơi gìn giữ một cánh hoa không phai tàn Tôi có trong tâm hồn tôi một chút giá rét bao nhiêu năm, qua giá rét và đối cực của mùa đông tôi thường lắng nghe tiếng chân mùa xuân bước lại gần Từ đấy, tôi tin: cuối con đường tuyệt vọng chẳng phải là sự chết nhưng chính là niềm hy vọng.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 95

MỞ RA MỘT CÁNH CỬA Trong bất tận của dòng thời gian, tôi có một buổi chiều nắng vàng buổi chiều em đã đến với tôi nơi căn nhà trọ đặt bàn tay lên tâm hồn tôi để mở ra một cánh cửa.

Mấy mươi năm rồi, tôi vẫn ngồi nhìn qua cánh cửa đợi em trở về dưới nền trời sao khuya đợi nhìn thấy lại tất cả vẻ đẹp của quê hương đều hiển hiện trên người em năm hai mươi tuổi.

Dọc con đường đời xa tắp ngoài kia tôi đã nhìn thấy em đi bên cạnh người sống ngược xuôi người chết nằm im lặng Trên sự sống và sự chết chúng ta may mắn được đời dành cho một mối tình không thể tìm thấy ở các thương trường.

Tôi sẽ không bao giờ khép lại cánh cửa tâm hồn đã mở Mai sau, nếu em có dịp trở về lúc tôi đã đi xa xin đừng quên nhìn vào bên trong ký ức Nơi ấy, tôi còn giữ nguyên vẻ đẹp thuở ban đầu.

96 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NHỮNG CÂU HỎI CHƯA ĐƯỢC TRẢ LỜI Lúc tôi mới lọt lòng mẹ người y tá nào đã tắm gội cho tôi lần đầu Người ấy bây giờ ở đâu còn sống hay đã chết Đêm tối trời ở thị trấn xa xôi ấy người đàn ông nào đã đi cùng tôi một đoạn đường Người ấy bây giờ ở đâu còn sống hay đã chết Mỗi ngày, xuôi ngược dọc đường đời tôi có thể đi bên cạnh người đã giúp mình nhưng vẫn ngỡ đấy là người xa lạ.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 97

TIẾNG GỌI Người bác sĩ, sau lúc chẩn đoán bảo tôi vừa mắc bệnh thiếu trung thực Để chữa căn bệnh này cần phải có ánh mắt vô tư của thời trẻ tuổi.

Từ đấy, em còn nhớ không tôi thường đến đứng chờ bên dòng thời gian bất tận tìm cách ngược đường về những năm hai mươi tuổi Cuối cùng, tôi đành phải đến gõ cửa nhà em xin vay vài năm trẻ tuổi.

Em ơi em ơi, đêm nay tiếng gọi vẫn âm vang trong gió em ơi, xin mở cửa cho tôi xin cho tôi vay vài năm trẻ tuổi 98 THƠ LÊ VĂN NGĂN

TRÊN SÂN GA Quê hương đang trải mình ngoài cửa sổ phòng đợi những mái nhà, dòng sông, nền trời cao, những kỷ niệm một thời chung sống Quê hương ấy, chẳng bao lâu nữa tôi sẽ chia lìa.

Tôi sẽ đến một nơi chưa bao giờ đến nơi không cha mẹ anh em nơi của hạnh phúc thường nhuốm màu cô quạnh Nơi ấy, tôi chưa biết thu xếp thế nào về một cảnh đời khác lạ.

Tạm biệt những người bạn, xin các anh sớm trở về với cuộc vui dưới nền trời sao Tạm biệt em, người đàn bà đã đi cùng tôi qua những chặng đường mưa rét Sắp tới, nếu gặp được người đàn ông nào khá giả và yêu em xin em cứ bỏ tôi để lo xây đắp những ngày hạnh phúc muộn màng.

Tạm biệt, tạm biệt rồi ai cũng phải đến lúc ra đi một mình đi một mình với hình bóng quê hương thân yêu vừa từ giã.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 99

NGƯỜI VÀ TÔI Những người đã cùng tôi ngược xuôi dọc đường đời lâu năm rồi chưa gặp lại Người thiếu nữ trọ học bên miền tả ngạn sông Hương Người thanh niên cho tôi tạm trú vài đêm trong những năm chiến tranh lưu lạc Người nhường cho tôi một phần thực phẩm giữa những ngày túng thiếu Người chỉ cho tôi thấy những cạm bẫy của đồng tiền.

Nơi ký ức tôi, nơi thời gian không thể đến để xóa nhòa mọi dấu vết nơi những hình bóng thân yêu vẫn như ngọn đèn trong đêm tối Mai sau, khi gặp lúc phải đi một mình trong đêm tôi sẽ có ánh sáng ở phía đằng xa để khỏi lạc đường.

100 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ÁNH SÁNG NHỎ TỪ CĂN GÁC NHỎ

Dưới nền trời đêm của thị xã năm ấy em chẳng bao giờ biết tôi thường đi qua căn gác nhà em trọ học Bên cửa sổ sáng ánh đèn khuya, em thường ngồi lặng yên đôi mắt dịu dàng trên trang sách mở ra dòng chữ thẳng.

Dường như giữa đêm dài vẫn còn người dõi tìm một lối đi để bước vào đời.

Dưới nền trời đêm của thị xã năm ấy tôi rời nơi tạm trú, bước tiếp những chặng đường Đôi khi, trong bóng tối của những thảm kịch riêng mình tôi lại thấy hiện ra một khoảng ánh sáng xa xôi và gần gũi định vị cho tôi niềm hy vọng đang ở phương nào Như thể với ánh sáng, người nữ sinh trắng trong đã kéo một kẻ từng trải thoát lên vực thẳm.

Bây giờ em đang sống nơi đâu Có bao giờ biết tôi đã mắc nợ em về ánh sáng Để trả nợ cho người không thể nào gặp lại, tôi đành tự nhủ: Hãy coi chừng đừng ném thêm bóng tối vào dòng đời có thể có em đang vội bước về nhà.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 101

ĐÊM KHUYA VÀ NHỮNG ĐÊM KHUYA Đêm khuya nào, khi đi qua một thị xã miền Đông tình cờ gặp vài khóm hoa nở sáng tươi dưới ánh đèn đường chợt nhớ tới những người làm lụng suốt đời nhưng chưa được một ngày hạnh phúc Những người lương thiện chúng tôi không còn hy vọng nào khác hy vọng cuộc đời mau sáng tươi lên để chiếu sáng những mảnh đời riêng bất hạnh. Đêm khuya nào, khi dừng chân trước mặt biển lặng lẽ cơn mưa bỗng thèm chút hơi ấm nhỏ nhoi trong bàn tay người thân mến Tôi hằng tin một chút hơi ấm con người vẫn có thể biến cả mặt biển mênh mông lạnh lẽo kia thành vẻ đẹp.

102 THƠ LÊ VĂN NGĂN

Đêm khuya nào, sau cuộc rượu ồn ào những chuyện văn chương thầm nhủ lòng mình vẫn còn nhỏ bé Mẹ thân yêu ơi, thơ con vốn không thể đem về cho mẹ một chiếc khăn len mùa đông giá nay lại ồn ào nói tiếng nói ồn ào và từ đó, thơ buồn tênh và trống trải. Đêm khuya và những đêm khuya tâm hồn tôi chưa yên tĩnh và đời người chưa yên tĩnh.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 103

DỰ CẢM Cuộc đời anh rồi cũng như nước ở dòng sông quê nhà Nước trôi qua những đô thị những cánh đồng và cuối cùng hòa tan vào biển.

Nước từ biển sẽ hóa thân thành giọt mưa đêm nhẹ nhàng rơi ngoài mái hiên nhà người bạn cũ nhẹ nhàng rơi trên những mối tình Quê nhà mặt đất, nơi các dòng sông đã trải qua những thời nước pha lẫn máu nhưng sao lòng người vẫn không nguôi nhớ nhung.

Cuộc đời anh rồi cũng ngắn ngủi như lời khẳng định khẳng định quê nhà đã cho anh mọi điều, ngay cả những dòng chữ đã theo anh từ thuở thanh niên đến buổi xế chiều.

104 THƠ LÊ VĂN NGĂN

GỞI MỘT NGƯỜI BẠN TRẺ TUỔI Cha con chúng ta, dù chênh nhau nhiều tuổi vẫn là hai người bạn trong chuyện học hành. Đêm đêm, ở quê nhà rất cách xa mái trường đại học của con cha dường như vẫn nhìn thấy con đi dưới cơn mưa tìm một quán cơm rẻ tiền ở cuối lối vào ký túc xá Cha còn nhìn thấy con bên ngọn đèn khuya và những trang kiến thức mới thầm nhủ đã qua rồi thời còn nắm tay cha mẹ để bước đi nay phải tự mình lo toan mọi việc Cô đơn đôi khi chỉ là những bước khởi đầu của hành trình làm người khôn lớn.

Mong con cứ yên lòng đi tới Đừng ngoái nhìn về phía cha với những đêm nằm lắng nghe tiếng còi tàu ngỡ con sắp trở về gọi cửa Càng đi xa con càng bước lại gần cha những năm còn sách vở học hành càng gặp thêm những người để cùng chung sống khi cha đã qua đời.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 105

LÂU NĂM, NHƯNG CHẲNG PHẢI LÀ VĨNH VIỄN Lâu năm, chưa trở về Đà Lạt đi qua mấy chặng đường mưa ghé vào quán cà phê chị Sáu.

Chúng ta không cùng sinh ra dưới một mái nhà cha mẹ không cùng tiếng khóc trước những người thân yêu qua đời Có phải từ hai phương trời khác nhau chúng ta cùng nhìn thấy một nỗi khổ niềm vui và từ đó, chúng ta dễ dàng gần gũi.

Tôi biết chị thường thức dậy lúc người chưa xuất hiện trên đường Người an ủi chị lúc cô đơn là ngôi sao mai trên nền trời sẫm ngọn lửa bập bùng trong bếp than hồng tiếng rơi đều trong tách cà phê đợi giờ khách đến Tôi biết bao nhiêu tâm hồn đã được đôi phút nghỉ ngơi trước khi rời chiếc quán bên chân đồi này khuất dần dưới con đường dốc chập chùng gió rét.

106 THƠ LÊ VĂN NGĂN

Chị đã sống bằng niềm vui của người khác thay vì bằng cuộc lừa đảo.

Lâu năm, chưa trở về Đà Lạt Lâu năm, nhưng chưa phải là vĩnh viễn Khoản nợ nần một thuở cơ hàn tôi vẫn hẹn lòng có ngày hoàn trả Ngoài chút tiền trong cuốn sổ ghi tôi còn nợ chị vài ánh mắt dịu dàng vài buổi nắng vàng bên khung cửa sổ Mấy mươi năm trước, lúc cuộc đời chưa yên ổn những điều ngỡ như bình thường ấy đã giúp tôi sống sót đến bây giờ.

Có phải không chị Sáu lâu năm, nhưng chẳng phải là vĩnh viễn.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 107

SUM VẦY VÀ LY TÁN Thuở ấy, anh em chúng ta còn mẹ còn cha còn quây quần bên mâm cơm dưới căn nhà cũ Giờ đây, cha mẹ đã qua đời anh em chúng ta mỗi người mỗi ngả.

Thế là máu thịt rời xa máu thịt dù trong tâm hồn, ký ức vẫn còn nguyên vẹn Những đêm mưa nào, dường như thời ấu thơ vẫn còn cất tiếng gọi đò bên sông muốn về thăm hiện tại.

Không hy vọng gì nữa đâu, vì không một ai có hai thời ấu thơ để sống Chỉ mong trên đường đời, chúng ta biết mọi người đều có cha mẹ anh em biết mọi người đều trải qua một thuở sum vầy những ngày ly tán.

108 THƠ LÊ VĂN NGĂN

THƠ VÀ TRO TÀN Gần hết một đời người chưa đọc một bài thơ, mẹ vẫn sống vẫn tạo dựng nên một mái nhà dù bé nhỏ vẫn chịu nổi gió bão dọc đường lịch sử Có phải trước đôi mắt những người lao động bình thường như mẹ thơ không cần thiết Đêm đêm, ở nơi xa con thường xếp lại những trang sách lời lẽ ồn ào Các nhà thơ ấy vẫn ngỡ thơ mình lớn hơn chiếc khăn len mùa đông giá lớn hơn sức mạnh của những người suốt đời lặng im làm việc. Đêm đêm, ở nơi xa con thường đặt vào lửa những bài thơ con mới viết Những gì vô ích xin hãy biến thành tro tàn thành dưỡng chất cho những gì có ích sắp ra đời.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 109

CÓ THỂ ĐẾN MỘT NGÀY EM ĐỌC NHỮNG DÒNG CHỮ NÀY Mấy mươi năm trước, em xinh đẹp như đóa phù dung trước mùa gió bão và nhan sắc em đã vây bọc chúng ta trong một thế giới ảo ảnh êm đềm Qua đôi mắt em đắm say tôi chỉ thấy một nền trời ngày mai yên tĩnh.

Nhưng nền trời trên mái nhà hôn phối đã bắt đầu những dấu hiệu không yên tĩnh bắt đầu tiếng khóc của trẻ thơ chào đời những tro tàn và bếp lửa Đồng tiền, sự vật bấy lâu nay ẩn mình phía sau ảo ảnh chợt đến xé rách tình yêu lứa đôi thành hai mảnh và từ đôi bờ xa tắp của một vết thương chúng ta ngước nhìn nhau nhưng không nhìn rõ mặt.

110 THƠ LÊ VĂN NGĂN

Ngày ấy, em còn nhớ chăng, nếu không cùng một nỗi lo toan về con cái có lẽ chúng ta đã mỗi người mỗi ngả và vết thương khó lòng được hàn gắn lại dần dần.

Cuộc đời đã lạnh lùng chứng nghiệm một sự thật rõ ràng Hàn gắn hai mảnh vỡ của vẻ đẹp không thể nào đẹp bằng vẻ đẹp Nhưng đêm đêm, hình dung con cái đang bước xa dần về phía ngày mai tôi vẫn tự nhủ thầm: hàn gắn lại vẫn hơn tan vỡ hàn gắn lại để trẻ thơ không nhìn thấy những vết thương thuở đầu đời.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 111

ĐẾN VÀ ĐI Tôi đã đến nơi đây nơi bông hoa và vẻ đẹp sinh ra từ nỗi nhọc nhằn của con người Tôi đã đến nơi đây rồi chẳng bao lâu nữa cũng phải giã từ.

Rồi sẽ không còn thắp lên ngọn đèn trong căn phòng trọ Gió rét thổi gần bên cửa sổ nhưng hơi ấm trong đôi mắt em ở xa tận bên kia những triền đồi.

Rồi sẽ không còn đi qua một con đường dốc gõ lên cánh cửa mái nhà người bạn cũ Giữa cuộc phô trương ồn ào của tư lợi vẫn có những người quay lưng lại với cuộc phô trương.

Rồi sẽ không còn nằm lắng nghe giữa đêm khuya tiếng rạn vỡ của những lớp vỏ cây khô và tiếng cựa mình của một vẻ đẹp sắp ra đời.

Tôi đã đến nơi đây, nơi rất nhiều vẻ đẹp và rất ít điều xấu xí nơi vẻ đẹp bình thản đứng như rặng thông phong, đứng cao hơn điều xấu xí nơi đã nhen lên vị ngậm ngùi giữa tâm hồn người lúc giã từ.

112 THƠ LÊ VĂN NGĂN

GẶP MỘT NGƯỜI BÌNH THƯỜNG Đêm đêm, vào lúc thành phố bắt đầu giấc ngủ chị lại cầm chổi bước ra khỏi nhà đi quét dọn những chặng đường đã định.

Làm bạn với chị dưới mênh mông nền trời khuya không chỉ tiếng còi tàu vọng về từ sân ga vắng Chị còn những đứa con một mái nhà ngày mai và hy vọng.

Ngày mai, con cái của người mẹ không biết chữ sẽ bước vào mái trường đại học Nếu chữ nghĩa đã không đến với chị dưới thời vua quan ngày xưa nay đã đến với cuộc đời con cái chị nay đã đến với cuộc đời thứ hai của chị Phải, chị biết mình có hai cuộc đời để sống.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 113

Một nhà thơ miền tả ngạn, trước lúc qua đời còn để lại trong tâm hồn chị vài câu nói đẹp lòng chẳng hạn, dù nhà thơ làm việc trong ánh sáng và chị làm việc ngoài bóng đêm nhưng cả hai vẫn là tác giả của khuôn mặt cuộc đời quang đãng.

Khuôn mặt cuộc đời quang đãng ơi, chị thường nhủ thầm và đêm đêm, vào lúc thành phố bắt đầu giấc ngủ chị lại cầm chổi bước ra khỏi nhà đi quét dọn những chặng đường đã định.

114 THƠ LÊ VĂN NGĂN

KHÔNG PHẢI NHƯ THẾ Riêng tặng Thái Ngọc San

Không phải chỉ một mình tôi dưới rặng thông đêm vì bên tôi còn có tiếng chân em giẫm lên mặt đường mười năm trước vì bàn tay tôi còn nguyên cảm giác khi chạm vào tà áo em mười năm trước.

Không phải chỉ một mình tôi trở về căn phòng trọ ngồi lại bên ngọn đèn và trang sách mở Ngỡ như em sắp thức dậy nhen lửa trong tiếng mưa khuya đem tặng tôi ly cà phê rất nóng Luôn luôn, em biết chế biến mọi chất đắng có thêm vị ngọt để pha loãng nỗi phiền muộn trong tâm hồn người để làm dịu những vết thương trong tâm hồn người.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 115

Không phải chỉ một mình tôi đặt lưng xuống chiếc giường trống trải Ngỡ như mới hôm qua em còn cúi xuống thay chiếc áo gối đã nhàu cười đùa với vài ý nghĩ vừa chợt đến Phải, em muốn chỗ nằm cũng phải sạch như cuộc sống những người lương thiện.

Có phải vậy không hỡi người em thân yêu đang nằm lặng yên trong lòng đất.

116 THƠ LÊ VĂN NGĂN

LUÔN LUÔN CÒN VẺ ĐẸP Thị xã hoa vàng ngày tôi trở về em đã dọn nhà đi nơi khác Cuộc đời đang ngược xuôi hàng vạn người trên các con đường nhưng cuộc đời vẫn thiếu một người.

Qua bao nhiêu thời gian, bao nhiêu cuộc đổi thay có thể chúng ta không nhận ra nhau nếu tình cờ gặp lại Hay sự sống chỉ xích chúng ta gần gũi đôi ngày và sau đó, để chúng ta mãi tìm nhau trong ký ức Khuôn mặt em dịu dàng trong ký ức không thuộc hẳn vào quá khứ Khuôn mặt em dịu dàng trong ký ức thường gửi về chút âu yếm để tôi đủ sức bước tiếp chặng đường hiện tại. để tôi vững tin trong cuộc thế không ngừng chuyển động này luôn luôn còn vẻ đẹp.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 117

MỘT CHUYẾN XE ĐÊM Đêm đã lên đèn, chuyến xe bắt đầu rời bến mấy trăm cây số đường dài còn hun hút mở ra phía trước Tôi sẽ đến nơi ấy sẽ gặp lại thị xã của thời ấu thơ những con đường hoa nở thắm tươi trong gió rét.

Nhưng nơi thân yêu ấy còn xa và giờ đây, tôi đang chung khoang xe với những người chưa bao giờ gặp chung quán ăn dưới ánh trăng non, những núi đồi vực thẳm những rủi ro may mắn trên bước hành trình. Đôi khi, một đô thị mới chợt hiện ra trong ánh sáng nhưng tôi không biết nói cùng ai về những đời người đang thay đổi Cũng không biết nói cùng ai về những người đã chết trước lúc bình yên khuôn mặt chẳng bao giờ đổi thay trong ký ức.

Hiện tại sẽ làm nhẹ nhàng quá khứ, có ai nói ở bến xe cuối cùng và tôi thầm nhắc lại và tôi nghĩ tới những cuộc vui giữa những người bạn vào lúc sáng mai nghĩ tới cánh cửa đang mở ra dưới nền trời sao khuya chờ đợi tôi về.

118 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NGHĨ VỀ MỘT NHÀ THƠ Ở THẾ KỶ TRƯỚC Nhà thơ ấy sinh ra lớn lên dưới nền trời thế kỷ 18 thế kỷ của những cuộc chiến tranh giành quyền lực giữa các vương triều của lớp dân đen, thay vì được sống bằng cơm áo bình yên, phải lưu lạc trong nước mắt và máu.

Bao lâu nữa, niềm hy vọng sẽ không trở thành nỗi tuyệt vọng Câu hỏi ấy, qua nhiều đêm khuya vẫn chưa gởi về lời giải đáp giữa lòng người câu hỏi như chất cường toan làm héo hon dần tâm hồn nhà thơ không ngừng chờ đợi.

Trước lúc qua đời trong cảnh cơ hàn, nhà thơ khẽ hỏi người thân: “Tim đã lạnh chưa?” và ông đã vĩnh viễn ra đi với trái tim lạnh giá và ông đã để lại tiếng thở dài cuối cùng: “Thôi được!”

THƠ LÊ VĂN NGĂN 119

Thôi được, có lẽ nhà thơ sẽ không nói lời từ khước nếu đã nhìn thấy trước ngày hôm nay ngày của con đường hạnh phúc đang mở ra trước mắt những người từng trải qua đau khổ.

Nơi cõi vĩnh hằng mong nỗi cô đơn của ông sẽ được sưởi ấm bằng hơi ấm đương thời mong ông giúp quê hương ít gặp những ngày gió bão dọc đường đời.

120 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NHỮNG NGƯỜI TRỒNG HOA Những người trồng hoa nơi thị xã ấy bây giờ còn sống chăng Bao nhiêu năm cách xa, tôi vẫn còn nhìn thấy những khu vườn trắng xóa màu sương muối những cơn mưa đá thỉnh thoảng dạt về đốt cháy mầm non bằng hạt giá rét.

Trên khuôn mặt các em, những người thiếu nữ trồng hoa tôi đọc ra nhiều sự thật Để hoa tăng phần nhan sắc người trồng hoa phải chịu giảm bớt nhan sắc mình.

Vì thế, có lúc hoa nở một mình trong phòng vắng vẫn không vì thế mà cô đơn Chung quanh hoa thấp thoáng bóng con người.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 121

Trên bóng dáng các em đẩy xe hoa về thị xã mỗi đêm khuya tôi đọc thấy đường đi của vẻ đẹp Con đường ấy, trước khi đến bình minh rực rỡ những cửa hàng hoa đã làm bằng những cuộc đời lặng lẽ làm bằng mồ hôi, những vòng xe quay nặng nhọc.

Những người trồng hoa nơi thị xã ấy bây giờ còn sống chăng xa xôi, tôi vẫn tựa vào quá khứ để sống cho ra con người để biết những người chưa bao giờ viết một dòng thơ vẫn tham dự vào những gì tôi viết.

122 THƠ LÊ VĂN NGĂN

QUÀ TẶNG Anh gởi tặng em tiếng chuông đồng hồ điểm để ở hai nơi cách xa nhau, chúng ta cùng thức dậy giữa đêm khuya thầm hỏi về những tháng năm đã sống.

Hạnh phúc thường đến kèm theo nỗi sợ hãi và anh sợ sẽ đến một ngày hạnh phúc biến thành nỗi bất hạnh.

Anh gởi tặng em một khoảng trời đêm, những rặng thông và gió để nhớ cuộc đời đã một lần xích chúng ta lại gần nhau Bao nhiêu năm, anh vẫn gìn giữ chút dịu dàng nơi mắt em như một lý do để sống để vượt qua những cảnh đời thô bạo.

Anh gởi tặng em trang sách nói về lòng đất để biết những gì quý báu thường ít lộ ra bên ngoài xin em cùng anh tin rằng giữa tiếng ồn ào và những kẻ ồn ào luôn luôn có những người lặng lẽ lặng lẽ như bông hoa như niềm hy vọng.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 123

NGHĨ VỀ THỜI GIAN Những buổi sáng tôi thức dậy sớm và đợi chờ một ngày mới những buổi sáng ấy bây giờ ở đâu Những buổi trưa tôi trở về ngang nhịp cầu và nghĩ về một vết thương sắp lành giữa tâm hồn người những buổi trưa ấy bây giờ ở đâu Những chiều hôm nơi thị trấn xa xôi tôi đi tìm nhà trọ những chiều hôm ấy bây giờ ở đâu Những đêm khuya tôi nằm lắng nghe tiếng chân đoàn quân xâm lược vọng về từ các miền dầu mỏ những đêm khuya ấy bây giờ ở đâu Những tháng năm tuổi trẻ qua đi như một mối tình dang dở những tháng năm ấy bây giờ ở đâu Thời gian, thời gian của một thời quá khứ tôi lỡ để trôi nhanh như dòng nước dưới chân cầu Giờ đây, tôi muốn bắt đầu níu thời gian vào cuộc đời kết tinh thời gian trong vài sự vật Chẳng hạn, tôi muốn trồng vài bông hoa nhỏ bé gởi lại nơi tôi đã lọt lòng mẹ và sống giữa mọi người.

124 THƠ LÊ VĂN NGĂN

TRĂNG KHUYẾT Quê hương đã cho anh một vầng trăng khuyết treo trên nền trời một đêm thời ấu thơ Đêm ấy, dầu đã cạn trong đáy đèn, căn nhà chìm vào bóng tối Đêm ấy, với chút ánh sáng của vầng trăng ban đầu anh đã nhìn thấy lại khuôn mặt những người sinh đẻ ra mình Quê hương đã cho anh một vầng trăng khuyết Từ đấy cho đến bây giờ, dù lưu lạc nơi đâu trăng vẫn ở cùng anh như người bạn đường chung thủy Trăng vẫn ở cùng anh khi người tình đã rời bỏ anh trong cảnh nghèo nàn khi bạn bè thân mỗi người mỗi ngả Trong chốn lao tù của quân xâm lược năm nào, anh nhìn ra vẫn thấy trăng ẩn mình bên những vòng thép gai vấy máu Quà tặng của quê hương chẳng bao giờ mất chẳng bao giờ hoen ố Mai sau, khi anh rời lòng mẹ để nằm vào lòng đất lòng mẹ thứ hai anh biết vầng trăng xưa vẫn lặng lẽ trên đầu.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 125

CHUYỆN VÃN CÙNG HOA Tiết lập xuân đã qua rồi Hoa đang héo tàn ngoài khung cửa Hoa ơi, tôi không đủ tiền bạc và thời gian để chăm sóc mẹ nơi cố hương xa xôi làm sao tôi có thể giúp hoa.

Thôi vậy, mong những cơn mưa đêm sẽ đến kịp thời để hoa tự chăm sóc mình qua khỏi ngày gian khó Lỡ mai kia tôi không còn nữa bên hoa chẳng lẽ hoa phải chết giữa lúc còn trẻ tuổi.

126 THƠ LÊ VĂN NGĂN

DẠ KHÚC Từ ngày xa em, đã có lúc tôi đi qua những chặng đường đêm không một ánh đèn không bóng người qua lại Những lúc ấy tôi đành nhìn vào vầng sáng trong ký ức mình vầng sáng làm bằng khuôn mặt em năm mười tám tuổi làm bằng đôi mắt, bàn tay, màu áo trắng, buổi chiều mùa hạ.

Tình đôi ta, so với bao nhiêu chuyện con người vẫn là điều nhỏ bé nhưng dọc đường đời nhiều gió bão tôi vẫn cần một căn phòng trọ nhỏ bé vài câu nói dịu dàng vài ánh mắt dịu dàng.

Thuở ấy, nếu không có em dưới nền trời chập chùng bóng quân xâm lược có lẽ tôi chẳng còn sống sót đến bây giờ.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 127

Từ ngày xa em, đã có lúc tôi bước vào quán bán thịt người tìm mua vài phút giây dịu dàng giả mạo Những lúc ấy, vầng sáng tình em lại sáng lên trong ký ức níu tôi kịp dừng bên bờ vực thẳm.

Thôi vậy, cần phải thanh toán cho xong một sự thật: vẻ đẹp và sa đọa không thể cùng chung một con đường.

Tình yêu nhỏ bé của tôi ơi xin em tiếp tục giúp tôi đi hết cuộc hành trình.

128 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ĐÔI ĐIỀU THANH THẢN

Những bài thơ tôi viết tặng em năm hai mươi tuổi giờ đây em đã xếp vào nơi quên lãng Trước sự sống của con cái, mái nhà em đành chọn đồng tiền thay vì chút thơ mộng của riêng mình.

Con đường em đã chọn từ chối tôi, xin em cứ yên lòng bước tiếp tôi chẳng một lời trách cứ Ngày xưa những người mẹ thân yêu của chúng ta cũng đã sống quên mình như thế.

Con đường em đã chọn từ chối tôi, xin em cứ yên lòng bước tiếp tôi biết những bài thơ tôi chỉ sống đôi ngày chỉ đem lại vài niềm vui mau chóng phai tàn.

Mai sau, nếu em cần người an ủi em trong cuộc sống nhọc nhằn xin đừng quên tôi, người đã một thời gần gũi tôi biết nói về những người quen lặng lẽ hy sinh đôi khi cũng thấy lòng trống trải.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 129

KÝ ỨC NHẸ NHÀNG Lâu năm, tôi chưa được gặp lại em để được nói với nhau vài lời dịu dàng Chẳng hạn, hơi ấm trong bàn tay em thuở còn trẻ tuổi vẫn còn ấm trong bàn tay tôi cho đến bây giờ vẫn còn giúp tôi không lãnh đạm với cuộc sống này.

Tôi tin em sẽ ngồi lặng yên, không bảo tôi là kẻ lãng mạn rởm rờ vì từ lâu, chúng ta đã rời bỏ con đường ấy đã nhìn con người qua mồ hôi và nụ cười Trước ngày ngồi trên căn gác trọ, bên chữ nghĩa, ánh sáng và nền trời sao chúng ta đã lớn lên từ những cánh đồng tâm hồn chưa phai mùi rạ ướt.

Lâu năm, dù chưa gặp lại em tôi vẫn không nguôi đợi chờ Đợi chờ với lòng xác tín: giữa cuộc đổi chác của đồng tiền và nhan sắc tình yêu vẫn là điều có thật trong những người đang cùng chúng ta bước đi trên đường đời.

130 THƠ LÊ VĂN NGĂN

MẸ, CON VÀ NGỌN ĐÈN DẦU Bóng đêm còn dày đặc chung quanh mái nhà người con trai thắp lên ngọn đèn dầu và gọi mẹ ơi Mẹ ơi, thức dậy đi mẹ nồi nước bún con đã nấu sôi xong những người thợ dệt đi làm sớm đang chờ bữa sáng.

Trong đêm, người mẹ gánh hàng qua xóm nhỏ và người con trai cầm ngọn đèn đi trước dẫn đường Dưới mưa phùn, người mẹ mỉm cười thầm nghĩ những ngày sắp xuân hàng bán đắt hơn những ngày bình thường đứa con trai sẽ có thêm chút tiền ăn học mái nhà sẽ sáng lên vài cành hoa mới.

Dưới mưa phùn, người mẹ mỉm cười nhưng người con trai chợt rưng rưng nước mắt Chẳng bao lâu nữa mẹ sẽ qua đời và anh sẽ không còn cầm ngọn đèn dẫn mẹ gánh gồng kiếm sống Bấy giờ, trong vũ trụ mênh mông anh biết tìm mẹ ở nơi nào.

Bấy giờ, ngọn đèn đã từng soi đường cho người sống sẽ được đặt lên phía trên mái đầu người chết.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 131

NGÔN NGỮ Một mình dưới mái nhà ở phương Nam, anh học ngôn ngữ con người người cùng quê hương người của các xứ sở xa xôi khác.

Anh muốn biết một nhịp cầu đang nối dần qua các ranh giới những vết thương cần được chữa lành hạnh phúc không phải là ảo ảnh Anh muốn biết tất cả cảnh tượng này sẽ được người khác viết và nói ra sao.

Anh còn muốn biết thêm tâm hồn người, nhưng ngoài hiên nhà nắng cuối đời sắp tắt Ngôn ngữ của đồng loại, dù chưa hiểu hết, cũng phải đành xếp lại để lắng nghe tiếng ai bắt đầu gọi từ phía cuộc hành trình.

Mai sau, rồi sẽ có người đến dưới mái nhà cũ sẽ ngồi vào chiếc ghế anh đã ngồi sẽ làm những việc anh từng làm Như thể giữa người sống và người chết vẫn không ngừng một sợi dây nối kết.

132 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NHÌN THẤY TRONG HOA Rời cố hương, tôi đã đi qua nhiều chặng đường vẫn còn mang theo hình bóng những ngày sắp mùa xuân năm nào Những ngày ấy hoa nở thắm tươi trong mưa phùn và gió rét hoa mỉm cười với những đời người rủi ro những đời người may mắn Như thể hoa là tâm hồn của quê nhà độ lượng.

Quán trọ dọc đường những đêm khuya tôi có lúc được ngồi lặng yên bên hoa tươi thắm Trong hoa tôi nhìn thấy những đau thương cũ đang mờ xa những cánh cửa mở ra niềm hy vọng Một danh nhân của quê hương tôi đã nói thay niềm hy vọng: Ai ai cũng có cơm no áo ấm Ai ai cũng được học hành.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 133

Trong hoa tôi nhìn thấy những bàn tay người trồng hoa lấm bùn đất nhìn thấy những người bình thường đã tạo ra những vẻ đẹp khác thường.

Trong hoa tôi nhìn thấy một mùa xuân sẽ ra đi và kế tiếp những mùa xuân khác Dưới đôi mắt âu yếm của quê hương tôi ngồi cộng lại tất cả mùa xuân đã đi qua cuộc đời để nhìn thấy một mùa xuân không thể phai tàn.

134 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NƠI ĐẾN Sắp đến nơi rồi, anh thầm nhủ như thế dưới nền trời đêm và đi về phía ngọn đèn bên kia triền đồi Nơi ấy có một mái nhà rất cách xa tiếng ồn ào của các thương trường có một người vợ một người chồng những đứa con có vài cánh hoa bên cửa sổ những ly rượu trên mặt bàn có những người bạn thân đang chờ đợi.

Những người bạn thân của tôi ơi, xin các anh gắng đợi tôi còn đi bên ngoài gió rét Dọc đường đến đây, tôi đã mệt mỏi trước các bóng hình của tư lợi đã từ chối những cuộc tôn vinh đồng tiền lên ngôi thứ nhất đã nói không trước kẻ sống dư dật trên nỗi nghèo khó của người lao động.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 135

Những người bạn thân của tôi ơi, xin các anh gắng đợi tôi còn đi bên ngoài gió rét chẳng bao lâu nữa, tâm hồn giá lạnh của tôi sẽ kề bên những tâm hồn nồng nàn bàn tay giá lạnh của tôi sẽ nắm chặt hơi ấm trong những bàn tay đôi mắt giá lạnh của tôi sẽ nhìn thấy viễn cảnh ngày mai trong những đôi mắt dịu dàng và cương nghị.

Những người bạn thân của tôi ơi, xin các anh gắng đợi tôi sẽ đi nhanh qua chặng đường gió rét này để được nghỉ ngơi giữa thế giới của con người.

136 THƠ LÊ VĂN NGĂN

QUÁN BÊN ĐƯỜNG Hỡi cô tiếp viên đôi mắt dịu dàng tôi là khách từ phương xa đến chẳng có mái nhà chẳng có người thân nơi chốn phồn hoa này Xin cô cho tôi vài phút nghỉ chân bên ly cà phê chặng đường vừa qua rất nhiều mệt nhọc.

Xin cô đừng ngại ngần nếu chiếc áo của tôi đã lấm bụi đường Mọi hợp đồng bán mua tôi là người luôn luôn thực hiện Hoàng hôn đã xuống rồi trên những rặng cây cao Nền trời những vì sao bắt đầu lấp lánh Xin cô bán cho tôi chút ảo tưởng đang ngồi ở mái nhà mình bên những người thân yêu đã qua đời trong những năm gian khổ.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 137

Và nếu cần, tôi sẽ ngồi lại để nghe cô tâm sự để nghe cô ước mơ về một người chồng hiền lành những đứa con chăm học những trang sách mở ra dưới ánh đèn những đồng tiền có từ niềm cay đắng.

Hỡi cô tiếp viên đôi mắt dịu dàng rồi chúng ta sẽ mỗi người mỗi ngả xa mãi dọc đường đời bất tận Nhưng dù ở nơi đâu tôi vẫn tin hạnh phúc sẽ đến với người không nguôi mơ ước.

138 THƠ LÊ VĂN NGĂN

THƠ TẶNG CHỊ BA Ở PHAN RANG Phan Rang năm ấy, có lẽ chị Ba không còn nhớ nữa nhưng tôi, kẻ từng chịu ơn chị, tôi không thể nào quên quá khứ.

Năm ấy, tôi đến từ phương xa không giấy tờ, không người quen, không nhà không cửa và tương lai tôi tương lai ở trong tay những kẻ bố ráp bắt người đi đánh thuê cho quân xâm lược tương lai buồn tênh như con đường bụi khô ngoài quán cà phê chiều hôm gió cuốn.

Có thể tôi đã rơi vào bước đường cùng nếu không tình cờ gặp chị Dưới rặng me già, bên chiếc xe những ổ bánh mì lặng im chị ngồi trông khách đến Và chiều hôm ấy kẻ lỡ bước được chị mướn về nhà dạy kèm con cái chị học hành.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 139

Từ đấy, tôi biết thế nào là hạnh phúc khi được sống dưới mái nhà được chiếc bàn bên khoảng trời xanh khung cửa sổ được ăn cơm mỗi ngày hai bữa được uống vị dịu dàng trong đôi mắt chị dịu dàng.

Cuộc bố ráp và sự chết có thể đẩy tung cánh cửa vào đây bất cứ lúc nào Nhưng trước thời khắc đó, tôi vẫn còn một ít ngày tháng êm đềm tâm hồn không lạnh lẽo.

Bây giờ chị còn sống không chị Ba Bao nhiêu năm, dù chưa trở lại mái nhà xưa tôi vẫn nhìn thấy chị mỗi ngày qua những người lao động bình thường Những người lao động bình thường ấy không bao giờ tầm thường trong đôi mắt nhìn đời.

140 THƠ LÊ VĂN NGĂN

THƯ GỞI MẸ VÀ NHỮNG NẮM TRO TÀN Con đã nhiều năm nhìn thấy nắm tro tàn trong căn bếp của mẹ Trước khi nằm nguội lạnh và lặng im, tro tàn đã là ngọn lửa ấm dưới nền trời giá rét đã giúp mẹ nấu các thức ăn để bán kiếm tiền đã giúp con áo cơm sách vở.

Từ ngọn lửa và nắm tro tàn, con đã bước lên đường đời gặp núi sông rộng lớn gặp những người bạn thân và người thiếu nữ của mối tình đầu.

Sau nhiều năm cách xa, con lại trở về bên căn bếp của mẹ bên nắm tro tàn nằm nguội lạnh và lặng im Mẹ đã qua thời thanh xuân ơi, xin mẹ đã đến lúc ngồi nghỉ con sẽ thu vén gọn gàng nắm tro tàn của ngọn lửa vừa qua như thu vén kỷ niệm một người đã từng giúp mẹ con chúng ta sống sót.

Mẹ đã qua thời thanh xuân ơi, xin mẹ đã đến lúc ngồi nghỉ con sẽ đem tro tàn đặt dưới gốc hoa và hoa sẽ ra bông trong tiết lập xuân sắp đến và mẹ sẽ ngồi ngắm nhìn thầm nhủ: tro tàn cũng làm nên vẻ đẹp.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 141

TÔI BIẾT Tôi biết khi bàn tay em âu yếm đặt lên bàn tay tôi chiếc chìa khoá mở cửa tâm hồn người đã hình thành Buổi mai đầu tiên ấy, qua cánh cửa vừa mở ra tôi chợt thấy vẻ khác thường lấp lánh trên những sự vật bình thường chợt thấy nơi tôi sinh ra làm bằng nước mắt nụ cười con đường đời không còn dừng lại ở những hiên nhà quen thuộc nhưng đang nối dài qua các biên thùy xa tắp.

Tôi biết có một thứ ánh sáng ở trong cơ thể thanh xuân em ánh sáng chưa bao giờ tắt Vì thế, những năm tôi còn đi qua những chặng đường tối vẫn nhận ra bóng dáng một ngày mai đẹp hơn đang đứng chờ tôi ở phía chân trời.

Những đêm khuya nào ngày mai thường đến bên tôi và khẽ bảo: đừng rời bỏ niềm hy vọng.

Tôi biết có một sự sống vượt qua sự chết Vì thế, dù thân xác em đang từ lâu nằm trong lòng đất sự sống em vẫn gởi trong tôi vẫn cùng tôi bước tránh xa những nẻo đường trụy lạc.

Bông hoa của cuộc đời nầy sao lại giống em đến thế.

142 THƠ LÊ VĂN NGĂN

CHỊ NẤU BẾP CỦA CÁC THỨ ĐẮNG Nơi khách sạn ấy có những người đến để ngồi vào bàn ăn dọn sẵn và có những người như chị nấu bếp chị thường đứng bên bụi bặm, lửa, khói đằng sau tình yêu, nghệ thuật, bông hoa chị muốn biến những trái mướp đắng thành thức ăn ngon cuối cùng, sau nhiều lần thất bại chị đã tìm thấy phép tính của đắng, cay, ngọt, bùi đắng, cay, ngọt, bùi thức ăn của chị gồm đủ thứ như thế và chị còn một chất đắng khác chất đắng trong ly cà phê một người khách đã bảo chị: xin cho thêm chút đường một người khác bảo: cà phê nầy quá ngọt cứ như thế cho đến lúc chị nhận ra mỗi người có những chuyện giống nhau không ai muốn thứ đắng quá không ai muốn thứ ngọt quá.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 143

GHI Ở MỘT NHÀ HỘ SINH đây là đứa bé mới ra đời từ cuộc hôn phối không tình yêu bao nhiêu năm bao nhiêu nỗi buồn nơi người mẹ đã in bóng vào khuôn mặt đứa con con ơi, con ơi tình yêu chưa tắt trong mẹ sẽ là chiếc khăn dịu dàng lau sạch khuôn mặt con hết bóng tối và mẹ sẽ soi đời mình vào khuôn mặt con thấy lại chút hơi ấm đã từ lâu vắng vẻ con ơi con ơi, tình yêu mới ra đời ơi liều thuốc chữa nỗi đau ơi phần thưởng dành cho nỗi đau ơi mẹ tin: ngay cả những người bất hạnh nhất cũng sẽ có ngày sung sướng.

144 THƠ LÊ VĂN NGĂN

GIÂY PHÚT CHẠNH LÒNG Những người bạn thân của tôi đã lần lượt qua đời mang theo những ngày vui vào lòng đất Con đường đời chạy ngang trước hiên nhà mỗi chiều hôm, dù đông người qua lại vẫn thấp thoáng một điều gì trống trải.

Giờ đây, không còn ai để nói với nhau vài kỷ niệm nói về một thời, những người thanh niên tìm thấy hạnh phúc trong sự hy sinh nói về người thiếu nữ nhan sắc, đã bước qua mối tình đầu, đến hôn phối với một người đàn ông xa lạ và giàu có Đêm đêm, gió vẫn vọng về những tiếng động bất thường tiếng đồng tiền bẩn tiếp tục đào sâu vực thẳm dưới chân người.

Những người bạn thân của tôi đã lần lượt qua đời mang theo những ngày vui vào lòng đất Nếu tôi có một cuộc đời thứ hai hy vọng sẽ gặp thêm những người bạn mới Bấy giờ, mưa bão cũng không thể thổi về nỗi giá lạnh giữa lòng người.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 145

MÙA XUÂN Những ngày cuối đông, người đàn ông thường ngồi đợi hoa trở về Năm trước, hoa đã ra đi Năm nay, hoa không thể vắng bóng trước hiên nhà.

Và người đàn ông chợt buồn Vì sao mùa xuân đi mùa xuân đến theo đúng hạn kỳ nhưng những người thân yêu cứ đi một lần rồi đi mãi.

146 THƠ LÊ VĂN NGĂN

ÔNG VÀ CHÁU Cháu là khúc ruột của con ta Nếu cháu ngủ ngon, con ta sẽ yên lòng trong cuộc kiếm sống Vậy, ta sẽ ru cháu rất êm đềm êm đềm như ru con ta thuở mới lọt lòng mẹ.

Mai sau, ba cháu sẽ ngồi vào chỗ của ta sẽ làm những việc ta đã làm sẽ biết thế nào nước mắt bao giờ cũng chảy xuống.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 147

NGỌN ĐÈN DẦU Gởi Phạm Tấn Hầu

Ngọn đèn dầu ấy đã thắp lên từ lúc tôi mới bước vào đời dầu lóng lánh như thể làm bằng mồ hôi của cha của mẹ ánh lửa dẫn tôi đến mái trường, gặp chữ nghĩa người bạn người yêu.

Ngọn đèn dầu ấy đã vắng mặt từ lâu trong căn nhà cũ nhưng chưa tắt trong lòng tôi còn soi rõ vài ba sự thật.

Soi rõ sự quý giá của đồng tiền, nhưng đừng đặt đồng tiền vào ngôi đền thần thánh Soi rõ vẻ đẹp của tình yêu, nhưng đừng biến tình yêu thành món hàng trao đổi Soi rõ khuôn mặt nhân từ giữa lòng đêm đen tối.

Mai sau, khi tôi giã biệt quê nhà có lẽ ngọn đèn còn theo tôi trên những bước hành trình xa lạ.

148 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NHỚ VỀ MỘT NGƯỜI THI SĨ ĐÃ QUA ĐỜI Mỗi khi ngồi lại gần bên những người bạn bên cuộc vui anh thường nghĩ đến lúc chia lìa sắp tới Năm mươi năm nữa, tất cả những người ngồi đây sẽ không còn ai sẽ tan biến vào cõi vô cùng.

Và anh tự nhủ hãy lấy thương yêu để lấp đầy vực thẳm hư vô mở ra phía trước Lối đi đã bằng phẳng Cuộc đời sẽ êm đềm.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 149

NHỮNG NGƯỜI BẠN VÀ MỘT MIỀN QUÊ Chúng tôi về Thừa Lưu lúc còn trẻ Đường đi mở ra bao nhiêu đầm bao nhiêu núi Niềm hy vọng sáng lên ở chân trời, ngay cả lúc cơn mưa tầm tã.

Chúng tôi sẽ đến một nơi chưa phai nhạt tình người sẽ gặp một người mẹ, một người em, bữa cơm chiều bên bếp lửa Sáng mai nào cây lá quanh vườn xanh ngắt dưới nền trời cuối đông như thể một mùa xuân đến sớm như thể qua đôi mắt của tình bạn, đã hiện ra một thế giới khác.

Chúng tôi về Thừa Lưu lúc còn trẻ, lúc chưa trải qua những thảm kịch cứ ngỡ cuộc đời chỉ gồm những ngày vui kế tiếp.

150 THƠ LÊ VĂN NGĂN

NƠI TẠM TRÚ VÀ QUÊ HƯƠNG Riêng Phạm Tấn Hầu

Buổi chiều năm ấy, lúc tôi mới đến thành phố nầy lẻ loi một mình giữa gió rét, những người xa lạ, những cánh đồng hoa, những con đường dốc Những ngày tạm trú rồi sẽ ra sao?

Câu trả lời vẫn còn mịt mùng trong sương khói.

Tài sản quý giá nhất trong túi hành trang của tôi chiều năm ấy chỉ là câu nói của một nhà hiền triết: Kẻ nào tin vào con người kẻ ấy sẽ được tin.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 151

Thuở ấy, lòng tin con người vẫn còn nguyên vẹn ở trong tôi và tôi đã gặp những người bạn Con đường dẫn đến hơi ấm tình bạn quanh co qua những triền đồi, ngọn lửa trong những quán cà phê, vài mái nhà dưới thung lũng, ánh đèn vàng trong khoang xe buýt.

Và hơi ấm tình bạn đã mở cho tôi một cánh cửa đi vào tâm hồn thành phố Đêm khuya nào, chạnh nhớ cố hương, lòng chợt hỏi lòng: Vì sao nơi tạm trú nầy đã trở thành quê hương yêu dấu?

152 THƠ LÊ VĂN NGĂN

SƠ THẢO MỘT CHÂN DUNG Căn nhà anh khuất trong xóm nhỏ Nơi ấy mỗi ngày anh làm những công việc nhỏ. Đôi khi nhìn anh rửa sạch chén bát sau bữa ăn hay ngồi trước một trang sách mở tôi ngỡ nhìn thấy một người đang lặng lẽ lau sạch tâm hồn mình khỏi các ảo tưởng. Đêm khuya nào, còn nhớ không chúng ta ngồi dưới nền trời sao, lắng nghe tiếng biển vọng về từ cuối xóm Anh bảo thời trẻ tuổi của anh đã qua rồi việc lớn giờ đây là việc của những người trẻ tuổi. Đêm trước lúc tôi lên đường đi xa, còn nhớ không chúng ta mời nhau vài ly rượu tiễn Anh bảo hãy uống thêm ly nữa kẻo mai sau, trong chuyến đi xa cuối cùng chẳng ai tiễn được ai đâu, Chia tay anh, tôi về tìm những gam màu lạc quan để vẽ chân dung anh chân dung một người luôn nhìn vào sự thật.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 153

THỜI GIAN Rặng hoa phượng vỹ bên dòng sông Hương đã nở bông những ngày chúng ta hai mươi tuổi Giờ đây, rặng hoa cũ vẫn không đổi thay nhưng tóc xanh chúng ta đã nhiều sợi bạc.

Xin em ngồi xích lại gần đây để tôi được chạm vào hơi ấm Đi bên nhau gần hết con đường đời chúng ta chỉ còn chút hơi ấm nầy làm sự sống.

Tôi sẽ gìn giữ chút hơi ấm nầy trong những ngày còn lại để không quên nhiều người khác cũng từng qua lại dưới hoa để biết chúng ta không phải là người đơn độc.

154 THƠ LÊ VĂN NGĂN

GỞI TẶNG MỘT NGƯỜI Ở PHƯƠNG XA Thuở ấy, chúng ta còn trẻ và những kẻ xâm lược chưa hiện ra trên các con đường chưa hiện ra những hàng rào thép gai, những pháo đài, họng súng Dưới nền trời quang đãng hay trong chiếc quán bên dòng sông, em là cánh hoa sáng trong chiếu sáng tâm hồn tôi bằng niềm hy vọng.

Hy vọng được sống bình yên mở ra phía trước chúng ta những chân trời rộng rãi Hy vọng được sống bình yên là hành trang giúp chúng ta bước tiếp con đường đời là niềm tin về một ngày mai không hiểm họa.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 155

Nhưng hiểm họa đã đứng đợi ở cuối con đường chiều hôm ấy hiểm họa trong ánh mắt kẻ xâm lược săn bắt người bản xứ hiểm họa trong những hàng rào thép gai, trong những pháo đài, họng súng Từ đó chúng ta mỗi người mỗi ngả và những người bình thường như tôi bị đẩy vào cuộc lưu đày.

Cánh hoa sáng trong ngày xưa ơi Giờ đây, dù em ở nơi đâu, tôi vẫn tin em đã gặp hạnh phúc sau những năm ly tán Còn tôi, kẻ nhiều hy vọng thuở nào, đã rắn lòng trước sự thật Sự thật là: kẻ xâm lược nào cũng vậy, cũng không muốn người khác được sống bình yên.

156 THƠ LÊ VĂN NGĂN

CHA VÀ CON VÀ LY CÀ PHÊ BUỔI SÁNG Trời sắp sáng rồi Con ơi hãy thức dậy Chúng ta sẽ qua quán cà phê bên kia đường ngồi với chút yên tĩnh đầu ngày.

Vị đắng trong ly cà phê không phải vị đắng cuộc đời.

Chúng ta sẽ quên chuyện thế giới đang xếp đặt những âm mưu những bàn tay bẩn đang đục rỗng dần lòng tin bằng những khoản tiền tham nhũng Chúng ta biết việc kiếm ra đồng tiền đẫm mồ hôi để nuôi sống gia đình vẫn là việc nhân đạo.

Những vì sao vừa tắt trên nền trời, vài bông hoa trên cao vừa nở như thể thời tuổi trẻ dù đã qua đi vẫn không quên gởi về những lời an ủi.

Chúng ta sẽ gắng vượt qua một ngày bận rộn để có một buổi mai khác, một chút yên tĩnh khác.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 157

MỘT NGƯỜI CHA ĐÃ NÓI NHƯ THẾ có con, cha phải chia bớt tự do của đời mình rời khỏi những con đường khuya, cha bước vào ngồi thức bên giường bệnh con người còn bé bỏng này cần nắm những bàn tay mạnh hơn để vượt qua một cơn sốt cha đã chia bớt cho con một phần tự do, thứ quý nhất trên đời và chẳng buộc con trả giá trong cuộc sống này, vẫn có những người sống với nhau không cần theo cách đổi chác 158 THƠ LÊ VĂN NGĂN

cha cũng không mong con ở mãi bên cha chim non sẽ đến lúc rời tổ, bay vào trời rộng con người sẽ đến lúc rời mái nhà mẹ cha, bước theo tiếng gọi của người tình quả thật, sống gần nhau trong hôm nay đã thấy trước một ngày không nhìn thấy nhau ngày ấy, cha sẽ nhủ thầm: niềm vui cũng thuộc phần kẻ nào đã sinh ra người yêu mong con đừng làm tắt ngấm niềm vui ấy nghĩa là đừng rẽ vào con đường của kẻ cướp bóc đừng uống ly bia làm bằng men bất công và mồ hôi của người lương thiện.

THƠ LÊ VĂN NGĂN 159

MỤC LỤC y Thay lời nói đầu ............................................................................................................... 5 y Giữa khi mưu lưu hoàng đổ ............................................................................................. 7 y Vẽ lại bức tranh cũ ........................................................................................................... 9 y Hạnh phước, người nữ của thành nhiễu nhương .............................................................11 y Ví dụ một vẻ tàn phai ..................................................................................................... 15 y Lưu vực gió mùa ............................................................................................................ 19 y Bên những dòng sông..................................................................................................... 23 y Sóng vẫn đập vào eo biển .............................................................................................. 25 y Bên hồ thủy ngữ ............................................................................................................. 30 y Đường hoa khế ............................................................................................................... 32 y Đất nhiễu nhương ........................................................................................................... 34 y Của một người sống sót ................................................................................................. 36 y Trên những dấu rạn vỡ ................................................................................................... 39 y Mái nhà .......................................................................................................................... 42 y Khu chung cư số 10........................................................................................................ 45 y Khu chung cư số 6.......................................................................................................... 47 y Mùa hè............................................................................................................................ 49 y Hoàng hôn ...................................................................................................................... 51 y Mùa thu .......................................................................................................................... 53 y Tình đất .......................................................................................................................... 56 y Những vẻ vô tăm ............................................................................................................ 58 y Một bông cúc đen gởi cho P. ở Huế ............................................................................... 60 y Phố thưa ......................................................................................................................... 63 y Cầu lịch sử...................................................................................................................... 64 160 THƠ LÊ VĂN NGĂN

y Những bức tường đổ ...................................................................................................... 66 y Vì sao những lời quyết liệt ............................................................................................. 68 y Những kẻ bị săn đuổi ..................................................................................................... 72 y Đất của những người bất phục ....................................................................................... 75 y Thư về quê hương .......................................................................................................... 81 y Một vài câu hỏi bình thường .......................................................................................... 83 y Giới thiệu ....................................................................................................................... 84 y Tả thực ........................................................................................................................... 86 y Trong đêm ...................................................................................................................... 87 y Một ví dụ về nối tiếp ...................................................................................................... 88 y Ở Huế ............................................................................................................................. 89 y Cảnh tượng ..................................................................................................................... 91 y Nhà cũ ............................................................................................................................ 93 y Cố hương, một buổi chiều êm đềm ................................................................................ 94 y Tôi có ............................................................................................................................. 95 y Mở ra một cánh cửa ....................................................................................................... 96 y Những câu hỏi chưa được trả lời.................................................................................... 97 y Tiếng gọi ........................................................................................................................ 98 y Trên sân ga ..................................................................................................................... 99 y Người và tôi ................................................................................................................. 100 y Ánh sáng nhỏ từ căn gác nhỏ ....................................................................................... 101 y Đêm khuya và những đêm khuya................................................................................. 102 y Dự cảm ......................................................................................................................... 104 y Gởi một người bạn trẻ tuổi ........................................................................................... 105 y Lâu năm, nhưng chẳng phải là vĩnh viễn ..................................................................... 106 y Sum vầy và ly tán ......................................................................................................... 108 y Thơ và tro tàn ............................................................................................................... 109 THƠ LÊ VĂN NGĂN 161

y Có thể đến một ngày em đọc những dòng chữ này .......................................................110 y Đến và đi .......................................................................................................................112 y gặp một người bình thường ...........................................................................................113 y Không phải như thế .......................................................................................................115 y Luôn luôn còn vẻ đẹp ....................................................................................................117 y Một chuyến xe đêm ......................................................................................................118 y Nghĩ về một nhà thơ ở thế kỷ trước ..............................................................................119 y Những người trồng hoa ................................................................................................ 121 y Quà tặng ....................................................................................................................... 123 y Nghĩ về thời gian .......................................................................................................... 124 y. Trăng khuyết ............................................................................................................... 125 y Chuyện vãn cùng hoa ................................................................................................... 126 y Dạ khúc ........................................................................................................................ 127 y Đôi điều thanh thản ...................................................................................................... 129 y Ký ức nhẹ nhàng .......................................................................................................... 130 y Mẹ, con và ngọn đèn dầu ............................................................................................. 131 y Ngôn ngữ...................................................................................................................... 132 y Nhìn thấy trong hoa...................................................................................................... 133 y Nơi đến ......................................................................................................................... 135 y Quán bên đường ........................................................................................................... 137 y Thơ tặng chị Ba ở Phan Rang ...................................................................................... 139 y Thư gởi mẹ và những nắm tro tàn ................................................................................ 141 y Tôi biết ........................................................................................................................ 142 y Chị nấu bếp của các thứ đắng ...................................................................................... 143 y Ghi ở một nhà hộ sinh .................................................................................................. 144 y Giây phút chạnh lòng ................................................................................................... 145 y Mùa xuân...................................................................................................................... 146 162 THƠ LÊ VĂN NGĂN