Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
1
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THE
OCCULT BOOK
2
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chuyển ngữ: Jack Chân Cánh Biên tập và chỉnh sửa: Ngọc Quý
Nguồn bản dịch tiếng Việt:
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Sản phẩm được thực hiện để nhằm mục đích nghiên cứu học thuật và được chia sẻ miễn phí với cộng đồng. Xin bạn vui lòng không sao chép, in ấn sản phẩm này với mục đích thương mại để nhằm tạo động lực cho các bạn dịch thuật tiếp tục dịch thêm các cuốn khác. Xin chân thành cảm ơn các bạn. 3
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
“Thế giới này chưa được chuẩn bị đủ để hiểu những triết lý của Khoa học Huyền bí – đầu tiên, hãy cứ để con người tự hiểu ra rằng có những điều khác đang tồn tại trong một thế giới vô hình, dù đó là các “Tinh thần” của những người đã khuất, hay là các Tinh linh Nguyên tố; và rằng trong mỗi người đều ẩn chứa những năng lực bị che giấu, thứ thậm chí có thể biến người ta thành một vị Thần trên trái đất này.” — H. P. Blavatsky (1831–1891)
4
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU 1. Thế kỷ 6th TCN - Pythagoras đặt
18. Năm 363 – Vị hoàng đế ngoại đạo
chân tới Crotona...................... 15
cuối cùng của Rome ............... 54
2. Thế kỷ 5 TCN - Empedocles phát
19. Năm 396 – Cái kết của giáo hội bí
th
minh ra hệ thống Bốn Nguyên Tố........................................... 18 3. Cuối thế kỷ 5 TCN – Những lá số th
tử vi đầu tiên........................... 20
mật Eleusis ............................ 56 20. Năm 538 – Những sắc lệnh của Justinian ................................ 59 21. Năm 573 – Merlin và trận chiến
4. 347 TCN – Plato qua đời......... 23
Arderydd ............................... 61
5. 186 TCN - Rome kết án giáo phái
22. Năm 800 – Jabir ibn Hayyan .. 63
bí mật Bacchus....................... 26
23. Thế kỷ thứ 9 – Luật Episcopi ... 65
6. Thế kỷ 1 TCN – Nhà giả kim st
Miriam .................................. 28 7. Năm 33 – Cái chết của chúa Jesus....................................... 31 8. Năm 57 – Mona thất thủ ........ 33 9. Thế kỷ 1 – Sáng tạo nên cổ tự st
Rune ...................................... 35 10. Thế kỷ 1 – Apollonius xứ st
Tyana ..................................... 37 11. Năm 120 – Basilides xứ Alexandria............................... 39 12. Thế kỷ thứ 2 – Pháp thuật bị phán xử .......................................... 41 13. Năm 155 – Valentinus thất bại trong cuộc bầu cử Giáo Hoàng. 43 14. Thế kỷ 3 – Cuốn Corpus rd
Hermeticum ........................... 45 15. Năm 244 – Plotinus bắt đầu giảng dạy tại Rome .......................... 47 16. Năm 300 – Zosimos xứ Panopolis .............................. 49 17. Năm 330 – Cái chết của Iamblichus xứ Chalcis ............ 52
24. Năm 1118 – Thành lập hội Kỵ Sĩ Dòng Đền .............................. 68 25. Năm 1208 – Cuộc thập tự chinh Albigensian ............................ 70 26. Năm 1230 – Nguồn gốc của Cabala ................................... 72 27. Năm 1256 – Biên dịch cuốn Picatrix .................................. 74 28. Năm 1271 – Harran thất thủ ... 76 29. Năm 1279 – Abraham Abulafia đi tới Saronno ............................. 78 30. Năm 1307 – Bắt giữ hội Kỵ sĩ dòng Đền ............................... 80 31. Năm 1327 – Cecco d’Ascoli bị đóng cọc thiêu sống ................ 82 32. Năm 1382 – Hòn đá Triết gia . 84 33. Năm 1418 – Nguồn gốc của Tarot 34. Năm 1428 – Bắt đầu cuộc hành hình phù thủy tại Valais 35. Năm 1464 Biên dịch cuốn Corpus Hermeticum 36. Năm 1486 – Cuốn Malleus Maleficarum
5
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam 37. Năm 1494 – Giao ước Trên lời của Chúa bởi Johannes Reuchlin 38. Năm 1526 – Paracelsus tới Basel 39. Năm 1533 – Ba tập về Triết lý Huyền học của Cornelius Agrippa 40. Năm 1555 – Những lời tiên tri của Nostradamus 41. Năm 1559 – John Dee thu xếp lễ đăng quang hoàng gia 42. Năm 1570 – Isaac Luria đặt chân tới Safed 43. Năm 1575 – Các phù thủy Benandanti 44. Năm 1587 – Truyền thuyết về Faust 45. Năm 1600 – Đóng cọc thiêu sống Giordano Bruno 46. Năm 1610 – Khải thị của Jacob Boehme 47. Năm 1611 – Johannes Bureus diễn dịch chữ Runes 48. Năm 1614 – Lời tuyên ngôn của Hồng Hoa Thập Tự đầu tiên 49. Năm 1628 – Làm phép cho Giáo hoàng 50. Năm 1630 Cuốn Viện kiếm học của Gerard Thibault 51. Năm 1647 – Cuốn Chiêm tinh học Thiên Chúa của William Lilly 52. Năm 1694 – Hội Hồng Thập Tự đặt chân tới Pennsylvania 53. Năm 1717 – Hội sở đầu tiên của Hội Tam Điểm 54. Năm 1736 – Đạo luật phù thủy được thông qua 55. Năm 1744 – Khải thị của Emanuel Swedenborg 56. Năm 1746 – Thành lập câu lạc bộ Hellfire
6
57. Năm 1767 – Phái Élus Coens 58. Năm 1778 – Franz Anton Mesmer tới Paris 59. Năm 1781 – Lần theo nguồn gốc Tarot tới Ai Cập 60. Năm 1783 – Etteilla công bố thuật tiên tri Tarot 61. Năm 1795 – Alessandro Cagliostro qua đời ở Rome 62. Năm 1798 – Các thầy pháp Druids ăn mừng lễ Thu phân 63. Năm 1801 – Cuốn The Magus của Francis Barrett 64. Năm 1820 – Cuốn Những người bạn lâu ngày không gặp của Johann Georg Hohman 65. Năm 1821 – Thomas Taylor biên dịch cuốn Về những điều thần bí 66. Năm 1844 – Khải thị của Andrew Jackson Davis 67. Năm 1848 – Chủ nghĩa Tâm linh ra đời 68. Năm 1850 – “Nữ hoàng Voodoo” 69. Năm 1855 – Cuốn Học thuyết và Nghi thức pháp thuật bậc cao của Éliphas Lévi 70. Năm 1862 – Tác phẩm Nữ phù thủy của Jules Michelet 71. Năm 1874 – Hội huynh đệ Eulis 72. Năm 1875 – Hội Thông Thiên Học 73. Năm 1884 – Cấp bậc dòng Martinist 74. Năm 1887 – Hội Bình Minh Ánh Kim 75. Năm 1892 Triển lãm nghệ thuật đầu tiên Salon de la Rose+Croix
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam 76. Năm 1897 – Hiệu thuốc Hoodoo đầu tiên 77. Năm 1899 – Aradia, hay Phúc âm của Phù thủy của Charles Godfrey Leland 78. Năm 1902 – Giấc mơ của Guido von List về cổ ngữ Runes 79. Năm 1904 – Cuốn Luật Thư của Aleister Crowley 80. Năm 1910 – Bộ Tarot Rider-Waite 81. Năm 1912 – Carl Jung ngừng hợp tác với Sigmund Freud 82. Năm 1913 – Hiệp hội Nhân chủng học của Rudolf Steiner 83. Năm 1914 – Thầy bói Evangeline Adams được tuyên bố trắng án 84. Năm 1917 – Hiệp hội Thule 85. Năm 1921 – Cuốn Tín ngưỡng phù thủy vùng Tây Âu của Margaret Murray 86. Năm 1922 – Alfred Watkins khám phá ra các đường Ley 87. Năm 1924 – Harry Houdini chiến đấu với những đồng cốt giả 88. Năm 1925 – Trận chiến giữa những Bông Hồng 89. Năm 1926 – Bí ẩn Fulcanelli
90. Năm 1928 – Cuốn Những Lời dạy bí mật của Mọi thời đại của Manly P. Hall’s 91. Năm 1929 – Cái kết của Hiệp hội những Vì sao phương Đông 92. Năm 1935 – Cuốn Qabalah bí ẩn của Dion Fortune 93. Năm 1936 – Cuốn Chiêm tinh học Nhân cách của Dane Rudhyar 94. Năm 1948 – Raymond Palmer thành lập tạp chí Định mệnh 95. Năm 1954 – Cuốn Phù thủy Ngày nay của Gerald Gardner 96. Năm 1960 – Sự hồi sinh của Thuật Giả kim hiện đại 97. Năm 1969 – Cuốn Phong cảnh Atlantis của John Michell 98. Năm 1979 – Wicca trở thành văn hóa đại chúng 99. Năm 1983 – Cuốn Cổ tự Runes của Ralph Blum 100. Năm 2012 – Ngày cuối của chu kỳ Baktun thứ 13
Ghi chú và trích dẫn Bản quyền hình ảnh Về tác giả
7
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
LỜI GIỚI THIỆU “Cánh cổng của Sự Huyền Bí luôn hé mở, và những ai thực sự muốn đều có thể bước chân sang tới miền lãnh địa vô biên của tâm linh.” —Manly P. Hall, The Secret Teachings of All Ages (“Những Kiến thức Bí mật của Mọi Thời đại”)
T
rong hầu hết các nền văn hóa trên
làm điều gì “bí mật”, “cấm kỵ” hay “quái
thế giới và xuyên suốt dòng chảy
dị.”
của lịch sử, những thứ mà người
phương Tây hiện đại coi là “huyền bí” –
Trong thế giới phương Tây hiện đại, vì
như bùa hộ mệnh, mặt đá phong thủy,
những mục đích lịch sử phức tạp, câu
điềm báo và tiên tri, bùa và chú, những
chuyện đó lại không diễn ra một cách bình
tinh linh thiện và ác – tất cả đều đơn giản
thường như vậy. Thay vào đó, do văn hóa
là một phần rất đỗi bình thường của cuộc
của thời đại La Mã thống trị đi kèm với sự
sống hàng ngày. Lấy ví dụ, nếu bạn tới một
phát triển bao trùm của Thiên Chúa Giáo,
ngôi đền Shinto tại Nhật Bản, hay một điện
thứ chúng ta vẫn hay gọi là “huyền học” bị
thờ của một tôn giáo truyền thống ở Tây
gạt ra như những câu truyện truyền thuyết
Phi, bạn hoàn toàn có thể tin chắc rằng
bị cấm đề cập tới. Từ những cuộc bạo hành
những gì được người ta xây dựng nên tại
chống huyền học tới những hành động
đây sẽ “bị” người châu Âu hoặc Mỹ đánh
man rợ của cuộc Thanh Trừng Phù Thủy
giá là “occultism” – “huyền bí học”. Tuy
(Burning Times), hàng trăm hàng ngàn
nhiên, trong những cộng đồng và dân tộc
người bị tra tấn và hành quyết do bị nghi
ấy, chẳng có gì tách biệt những điều đó
ngờ thực hành ma thuật, áp lực khủng
khỏi những hiểu biết, kiến thức, văn hóa,
khiếp của xã hội được cộng hưởng với sự
truyền thống vốn có của họ. Tất cả họ đã
bạo lực đe dọa tất cả những ai có sự tò mò
đều sống cùng và tiếp xúc với những sự vật
và tìm hiệu về huyền học – thế nhưng,
ấy mà không hề có ý niệm rằng mình đang
những truyền thống huyền học của phương
8
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Tây vẫn tìm cách tồn tại được sau tất cả
mang cho đầu óc nhiều suy nghĩ hơn. Mỗi
những điều đó, những học giả thực hành
cộng đồng đều có những phần kiến thức bị
pháp thuật vẫn xuất hiện vào mọi thời đại.
lên án bởi chính quyền vào thời điểm đó
Câu chuyện đáng kinh ngạc về sự áp bức,
nhưng vẫn luôn được dạy và học bên ngoài
tồn tại và tái sinh xuyên suốt hai thiên niên
hệ thống giáo dục chính quy và quan niệm
kỷ rưỡi này là chủ đề chính của cuốn sách
chung của xã hội. Ở các quốc gia phát triển
bạn đang cầm trên tay đây.
ngày nay, sự phát triển bùng nổ của thông
Từ “huyền học” về cơ bản mang ý
tin có thể sánh ngang với việc phát triển sự
nghĩa là “bị che giấu,” và những ứng dụng
bùng nổ tương tự của các kiến thức bị bác
của nó mà chúng ta hiện nay gọi là “huyền
bỏ, và hầu hết những chuyện này đều
thuật” là một câu chuyện lịch sử dài. Trong
không dính dáng gì tới huyền học. Tuy
thời kỳ Phục hưng, những nhà văn muốn
nhiên, những tri thức kỳ bí ấy vẫn luôn là
đề cập tới pháp thuật, tiên tri, và những sự
phần bị lên án gay gắt nhất của những gì
vật hiện tượng tâm linh liên quan tới bản
thế giới phương Tây muốn bác bỏ.
thân họ đã bắt đầu sử dụng cụm từ Triết học Huyền bí (occult philosophy) – hay ta
Những phần cốt lõi của huyền học gồm có:
có thể hiểu nôm na là “thứ Triết học bị che
Pháp thuật / Magic - “môn khoa học và
giấu” – cho những chủ đề đó. Thói quen sử
nghệ thuật của việc biến đổi tâm trí theo ý
dụng từ này đã trở thành chính thức từ khi
muốn,” theo định nghĩa của hành giả nổi
Cornelius Agrippa đặt tựa cho cuốn giáo
tiếng Dion Fortune vào thế kỷ 12. Pháp sư
trình vĩ đại của ông về pháp thuật thời
(mage) hay môn sinh pháp thuật, sử dụng
Phục hưng là Ba Tập về Triết học Huyền bí
những lễ nghi, biểu tượng, thiền, và các
(Three Books of Occult Philosophy). Sau đó,
cách thức khác để tiến nhập vào trạng thái
trong giai đoạn pháp thuật tái thịnh hành
bất thường của ý thức là nơi mà, theo như
vào thế kỷ 19, các tác giả người Pháp đã
những lời giảng dạy trong huyền học, chứa
bắt đầu sử dụng từ occultisme - trong tiếng
đựng năng lượng tiềm ẩn có thể được điều
Anh, occultism, và trong tiếng Việt, huyền
khiển và chuyển biến các thành phần cấu
học – cho những chủ đề tương tự.
tạo nên thế giới mà nó tiếp xúc, từ đó tạo
Việc cho rằng huyền học là một loại tri
nên những thay đổi.
thức bị gạt bỏ bởi xã hội phương Tây mở
9
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bằng sáng chế y học, khoảng năm 1892, miêu tả một phù thủy bên chiếc vạc của mình, được bao quanh bởi các con thú.
Tiên tri / Divination, được biết đến rộng
kết nối ngầm mà, trong văn hóa huyền học,
rãi hơn là thuật bói toán, là môn nghệ thuật
là thứ khiến pháp thuật xảy ra. Người đọc
của việc biết được những điều bị che giấu
Tarot tráo bài và trải bài, chiêm tinh gia sẽ
ở thực tại và bí mật của tương lai qua các
học về trật tự và vị trí của các thiên thể
10
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam trong một thời gian nhất định, những nhà
trạng thái hoàn hảo, và cách thức của thuật
tiên tri (diviners) sử dụng nhiều cách thức
giả kim là giúp biến mỗi loại vật chất này
khác nhau và tất cả đều cố gắng tiếp xúc
đạt được mức độ hoàn thiện đó. Các nhà
với dòng chảy của những năng lực không
giả kim chuẩn bị các loại thảo dược, luyện
thể thấy được bằng giác quan thông
tập thiền định tu tâm, và làm việc với hàng
thường, thứ cho phép họ được ngó nghiêng
loạt các loại vật chất trên con đường theo
một chút vào những điều chưa được biết.
đuổi của họ tới tri thức bị ẩn giấu.
Thụ pháp / Initiation – là quá trình một
Triết học Huyền bí / Occult philosophy
người bình thường phát triển năng lực và
– đằng sau tất cả những thể loại thực hành
khả năng cần có để làm chủ được pháp
huyền học này, là dạng triết lý giải thích lý
thuật và tiên tri. Có rất nhiều cách thức để
do và cách thức huyền học vận hành, tại
thụ pháp, nhưng những cách nổi tiếng nhất
sao và như thế nào. Có ba dòng chính của
là các nghi lễ cầu kỳ tạo nên các chuyển
triết học huyền bí đã đóng vai trò chủ chốt
biến lớn mang tính biểu tượng trong tâm trí
trong lịch sử của huyền học. Tân Triết học
của người thụ pháp. Những nghi thức bí ẩn
Plato (Neoplatonism), một nhánh của triết
này của người Hy Lạp cổ đại là cách thụ
học tư tưởng Plato, đã xuất hiện trong văn
pháp nổi tiếng trong thời đại của họ; vào
hóa Hy Lạp cổ đại; Hermeticism, một sự
thời hiện đại hơn, những nghi thức của các
kết hợp của triết học Hy Lạp và pháp thuật
dòng tu pháp thuật như Hội Bình minh Ánh
Ai Cập, bắt nguồn từ Ai Cập cổ đại; và
kim (Hermetic Order of the Golden Dawn)
Cabala (hay Kabbalah / Qabalah), dòng
và Hội Martinist cũng mang mục đích
hiện đại nhất trong cả ba, được sinh ra
tương tự.
trong các cộng đồng người Do Thái sinh
Giả kim thuật / Alchemy – thường bị các
sống ở phía nam nước Pháp. Cả ba dòng
nhà khoa học hiện đại coi là một nỗ lực
này đều mang những đặc điểm chung rõ
thất bại của việc biến chì thành vàng, thực
rệt với nhau và phát triển từ nhiều nguồn
ra nó mang tính hàm nghĩa và thực tiễn
tương tự.
rộng hơn rất nhiều. Với một nhà giả kim, mọi vật chất đều có tiềm năng đạt được
“Pháp thuật là môn khoa học truyền thống về những bí mật của tự nhiên, được trao xuống cho chúng ta từ những vị pháp sư.” 11
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam – Éliphas Lévi, Giáo lý và Nghi thức Pháp thuật Bậc cao (Doctrine and Ritual of High Magic), 1855
Đọc bài Tarot là một ví dụ về thuật tiên tri, hoặc bói toán, một trong số những lĩnh vực chính của huyền học.
Những nguyên liệu cốt lõi này, kết hợp
Những trang tiếp theo của cuốn sách
lại với nhau cùng sự tổng hòa của các
này sẽ trình bày một trăm sự kiện quan
phương thức luyện tập và giảng dạy, tạo
trọng trong lịch sử của huyền học, gọi là
nên tinh hoa của văn hóa huyền học
các dấu mốc, trên suốt con đường kể từ thời
phương Tây. Từ thế kỷ thứ 6 TCN, khi
Pythagoras cho tới ngày nay. Đó là một con
trường học đầu tiên được biết đến về huyền
đường dài, phức tạp và đầy trắc trở bao
học được thành lập ở phương Tây bởi
trùm toàn bộ khả năng của loài người từ
Pythagoras xứ Samos, điều này đã bị dập
đỉnh cao của tri thức tâm linh cho tới vực
tắt - đôi khi công khai và đôi khi trong bóng
sâu của sự cuồng si và loạn lạc, và là một
tối, có lúc theo kiểu của các dòng tu như
đoạn dài của con đường được xây nên bởi
Hội Hồng Hoa Thập Tự (Rosicrucians) và
những tiếng than ai oán của những người
có lúc từ những cá nhân người dạy và người
đã bị giày vò và định đoạt tính mạng bằng
học – suốt từ đó cho tới nay.
ngọn lửa của sự phán quyết.
12
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Con đường này sẽ đi về đâu, khi nền
suốt hàng nghìn năm qua nói lên rằng câu
văn hóa huyền học của ngày hôm nay tiếp
chuyện này còn phải đến hồi lâu mới chấm
đón những thử thách trong tương lai?
dứt.
Không ai biết được điều đó, nhưng những sự biến đổi kỳ lạ mà huyền học đã từng trải
13
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Pythagoras, được mô tả trong một bức điêu khắc vào thế ký 17, là người luôn tin tưởng
14
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam vào hình học thiêng và “sự luân hồi của linh hồn,” hay tái sinh.
15
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 6 TCN
T
PYTHAGORAS ĐẶT CHÂN TỚI CROTONA
hành phố Crotona phía nam Italy,
Ở nơi đây ông thiết lập nên một tổ
nằm dưới sự thống trị của Hy Lạp,
chức, Hội Anh Em Pythagor (Pythagorean
là một đô thị sầm uất ở thế kỷ thứ
Brotherhood), để truyền tải những kiến
6 TCN và thu hút dân nhập cư từ mọi tầng
thức ông thu thập được trong những chuyến
lớp của đế chế Hy Lạp đang bành trướng.
đi của mình. Những người tham gia lớp học
Không một ai trong số họ trở nên nổi tiếng
này đã thề nguyện rằng sẽ im lặng trong
như người đàn ông trung niên đã tới đây
vòng năm năm đầu tiên và chỉ sau đó họ
đôi lần vào nửa sau của thế kỷ đó. Tên ông
mới được phép tham gia vào những phần
là Pythagoras (sinh thời khoảng năm 570
giảng dạy sâu hơn của Hội. Rất ít thông tin
TCN – 495 TCN), và bước chân của ông tới
về những gì giảng dạy được biết đến,
Crotona đã mở ra ánh sáng đầu tiên cho
nhưng chắc chắn rằng nó đều bao gồm
lịch sử huyền học tại phương Tây.
niềm tin về sự luân hồi, ý nghĩa của những
Sinh ra ở Samos, tại ven bờ biển mà giờ đây là đất nước Thổ Nhĩ Kỳ, Pythagoras rời bỏ quê hương của mình để đi chuyến
con số và hình học, và những quy tắc vận hành trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
hành trình tìm kiếm tri thức, học theo các
Gần cuối thế kỷ thứ 6, Hội Anh Em
bậc triết gia Thales xứ Miletus và
Pythagor can thiệp vào công việc chính trị
Pherecydes xứ Syros. Không thỏa mãn với
của Crotona, ủng hộ phe quý tộc và quan
những chỉ dẫn của họ, ông đã vượt biển tới
chức chống lại các phe dân chủ. Khi phe
Ai Cập, nơi ông nghiên cứu cùng các giáo
quý tộc thất bại, một đám đông bạo loạn
sĩ tại Thebes trong một khoảng thời gian,
đã đốt cháy các hội sở của Hội. Những
rồi sau đó di chuyển sang Babylon để học
người sống sót ly tán khắp đất nước Hy Lạp,
những điều các nhà giáo sĩ kiêm chiêm
mang theo những tri thức của Pythagoras.
tinh gia tại đó có thể dạy cho ông. Cuối
Kể từ đó, văn hóa huyền học của phương
cùng ông trở về Hy Lạp và gia nhập các
Tây đã tàn lụi một cách nghiêm trọng.
giáo phái bí mật tại đó và Crete trước khi định cư tại Crotona.
16
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: Plato qua đời (347 BCE), Apollonius xứ Tyana (1st Century CE), Viện Kiếm Học của Gerard Thibault (1630)
17
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Tượng Empedocles, được điêu khắc bởi Friedrich Beer (1846–1912), tại bảo tàng Lịch sử và Tự nhiên, Vienna. Empedocles được biết đến nhiều nhất bởi lý thuyết của ông rằng mọi vật chất đều được cấu thành từ bốn nguyên tố: lửa, khí, nước và đất.
18
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 5 TCN
T
EMPEDOCLES PHÁT KIẾN RA HỆ THỐNG 4 NGUYÊN TỐ
hứ huyền học đầy tính hệ thống
(Purifications), về tôn giáo, và Về Tự Nhiên
toán học của Pythagoras, mang
(On Nature), một khẳng định đầu tiên về lý
sức ảnh hưởng vĩ đại dù cho nó
thuyết bốn nguyên tố.
thất lạc, đã được tiếp nhận bởi một số ít
Với Empedocles, sự đa dạng rộng lớn
người trong thế giới lộn xộn của triết học
của thế giới cho thấy không thể nào tồn tại
Hy Lạp cổ đại. Hầu hết các nhà tư tưởng
một nguồn gốc duy nhất tạo nên mọi thứ
thời đó tranh cãi rằng đằng sau thế giới
được. Thay vào đó, ông cho rằng, bốn vật
chúng ta đang trải nghiệm phải tồn tại một
chất cơ bản – lửa, khí, nước, và đất – đã
nguồn gốc mà từ đó mọi thứ được sinh ra
tạo nên mọi thứ bằng cách kết hợp và tách
và tồn tại như bây giờ - và hầu hết trong số
biệt. Empedocles đã thực sự tìm được một
họ phản biện rằng cái nguồn gốc đó phải
điều gì đó; khi những nhà khoa học thời
là một dạng vật chất. Thales xứ Miletus,
nay miêu tả thế giới được tạo nên bởi chất
triết gia Hy Lạp đầu tiên, tin rằng nguồn
rắn, chất lỏng, chất khí và năng lượng, họ
gốc đó là nước; Heraclitus tin rằng đó là
thực chất cũng đang sử dụng cách phân
lửa, và mỗi người khác lại có một ý kiến
loại của Empedocles dưới những cái tên
khác biệt.
khác.
Empedocles (sinh thời khoảng 495
Chính trong sự trỗi dậy của văn hóa
TCN – 432 TCN), người đã kết hợp tất cả
huyền học phương Tây mà lý thuyết của
những quan niệm đó vào thành một học
Empedocles tìm được bến đỗ. Cách thức
thuyết vững chắc, được sinh ra ở thành phố
chia thế giới thành bốn thành phần mang
Akragas xứ Sicily, cũng nằm dưới sự thống
tính lửa, tính khí, tính nước và tính đất đã
trị của Hy Lạp. Ông từng đóng vai trò tích
trở nên cực kỳ hữu dụng với các pháp sư,
cực trong tình hình chính trị đang biến
nhà tiên tri, và các nhà huyền học khác
động tại quê hương mình, từng bị lưu đày
tới mức bốn nguyên tố này trở thành
tới Hy Lạp, và có tin đồn rằng đã tự tử bằng
những biểu tượng tồn tại lâu đời nhất và
cách nhảy vào miệng ngọn núi lửa
có sức ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử lý
Vesuvius. Vào một thời điểm nào đó trong
thuyết và thực hành huyền học.
cuộc đời bận rộn của mình, ông đã có thời
Xem thêm: Plato Qua đời (347 TCN)
gian viết hai bài thơ dài: Thanh Tẩy
19
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Phiến đất Venus của vua Ammisaduqa, khoảng 1650 TCN, là ghi chép cổ nhất còn tồn tại về thuật chiêm tinh của người Mesopotamian.
20
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
CUỐI THẾ KỶ THỨ 5 TCN
T
NHỮNG LÁ SỐ TỬ VI ĐẦU TIÊN
rong nhiều thế kỷ, các giáo sĩ
thời điểm những đứa con của một vị vua
tại
Hà
được sinh ra, chúng ta mới thấy được nền
(Mesopotamia) – “vùng đất
móng của chiêm tinh hiện đại mà ngày nay
vùng
Lưỡng
giữa những con sông” nơi mà hiện nay là
ta biết.
Iraq và miền đông nam Thổ Nhĩ Kỳ - đã
Gần thế kỷ thứ 7 TCN, tất cả mọi thư
quan sát bầu trời và ghi lại những gì họ thấy
viện đều tự mang trong mình trách nhiệm
trên các phiến đất nung, hy vọng có thể lần
ghi lại những sự việc, hiện tượng xảy ra
mò được ý muốn vô biên của các vị thần từ
dưới cấu trúc bầu trời khi đó, và những quy
chuyển động của bầu trời. Tập tục chiêm
tắc nghiên cứu bầu trời được chuẩn hóa.
tinh của dân Lưỡng Hà hình thành từ rất
Tuy nhiên, chỉ tới cuối thế kỷ thứ 5 TCN,
lâu; những ghi chép đầu tiên của nó trên
các nhà chiêm tinh Lưỡng Hà mới bắt đầu
tấm phiến Venus tại Ammisaduqa, đã tồn
áp dụng các quy tắc đó lên tử vi ngày giờ
tại từ khoảng những năm 1650 TCN và cho
sinh của cá nhân con người và tiên đoán
thấy một hệ thống tri thức đỉnh cao mà
các lá số tử vi theo cách chúng ta hiểu ngày
chắc chắn phải mất nhiều thế kỷ mới đúc
nay.
kết lại được.
Đó là ngưỡng mà chiêm tinh học đã đạt
Với những người ngắm sao tại khu vực
tới được cho tới khi Alexander Đại Đế
Trung Đông, không chỉ vị trí của mặt trời,
chinh phạt vùng Lưỡng Hà. Trong cuộc
mặt trăng và các hành tinh là quan trọng;
thống trị, những tri thức truyền thống xuyên
mà mây và các hiện tượng khí tượng khác
suốt thế giới cổ đại đã hòa quyện và phối
cũng được ghi chép lại trên các phiến đất
trộn, khiến chiêm tinh học lan rộng ra cả
nung. Hơn nữa, các học giả đương thời tin
khu vực Địa trung hải.
rằng bầu trời cảnh báo trước cho cả sự
Xem thêm: Biên dịch cuốn Picatrix (1256),
thành bại của cả một vương quốc, chứ
John Dee Schedules a Royal Coronation
không chỉ dừng lại ở số mệnh của từng cá
(1559), Casting Spells for the Pope (1628),
nhân. Chỉ sau này, khi các giáo sĩ bắt đầu
William Lilly’s Christian Astrology (1647),
làm công việc nghiên cứu thiên văn vào
Evangeline Adams Acquitted of Fortune-
21
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Telling (1914), Dane Rudhyar’s The Astrology of Personality (1936)
22
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một nhóm các triết gia thảo luận tại Học viện Plato (Plato được tin là người thứ hai từ bên trái qua) trong một bức tranh khảm thời La Mã ở một ngôi làng tại Pompeii.
23
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 347 TCN
T
PLATO QUA ĐỜI
ên thật của ông là Aristocles
thứ thực sự hoàn thiện). Mọi thứ chúng ta
xứ Athens, nhưng ai cũng gọi
trải nghiệm ở Hạ Giới là một phản chiếu
ông là “Plato” bởi ông có bờ
của những định luật vĩnh cửu tồn tại ở
vai rất rộng. Là một đấu sĩ thời còn trẻ,
Thượng Giới, và nhiệm vụ của một triết gia
Plato (sinh thời khoảng 428 TCN – 347
chân chính là vượt qua sự nhiễu loạn của
TCN) đã bắt đầu theo đuổi triết học từ năm
thông tin được các giác quan thu thập để
20 tuổi và trở thành môn sinh xuất chúng
biết tới Thượng giới một cách trực tiếp
nhất của Socrates. Khi thầy giáo của ông bị
bằng tâm trí.
hành quyết bởi chính quyền Athen vào
Không có dấu vết nào của huyền học
năm 399 TCN, Plato rời bỏ quê hương tới
trong các văn tự được công bố là của Plato
Megara, nơi ông học hình học dưới sự dẫn
và chỉ có một vài manh mối về những học
dắt của nhà toán học lừng danh Euclid.
thuật bất thành văn trong một số bức thư
Những năm sau đó ông cũng chu du khắp
được gửi cho ông. Những chuyện này
vùng Địa trung hải như Pythagoras đã từng,
không cản trở những nhà huyền học ứng
tiếp nhận mọi tri thức ông có thể và cũng
dụng triết học Plato như một giáo lý cho
trải qua nhiều biến cố cuộc đời. Cuối cùng
các nghiên cứu của họ - và điều này đã
ông trở về Athens thành lập một trường
diễn ra trên toàn bộ thế giới Hy Lạp cổ đại.
học, gọi là Học Viện (Academy), thứ vẫn
Sau cái chết của ông, một khoảng thời gian
còn tồn tại rất lâu sau khi ông qua đời.
loạn lạc bao trùm lên Hy Lạp, và càng ngày
Triết học của Plato đã chịu ảnh hưởng
càng nhiều nhà trí thức quay lưng lại với
nhiều từ các tri thức của các bậc tiền bối
các triết lý thực tiễn – thứ chẳng giữ nổi xã
Pythagoras và Empedocles. Ông giảng
hội của họ đứng vững – và chuyển sang
rằng vượt ra ngoài thế giới mà chúng ta ý
khám phá những văn hóa huyền bí tại Hy
thức được bởi năm giác quan – “the world
Lạp và của cả những đất nước xung quanh.
of Becoming” (tạm dịch: Hạ giới – nơi mọi
Trong quá trình đó, rất nhiều nền tảng của
thứ đang hình thành) - tồn tại “the world of
huyền bí học cận đại đã được hình thành.
Being” (tạm dịch: Thượng giới – nơi mọi
24
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Xem thêm: Pythagoras đặt chân tới Crotona (thế kỷ 6 TCN), Empedocles phát minh ra hệ thống Bốn Nguyên tố (thế kỷ 5 TCN)
25
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trong bức bích họa từ khoảng năm 30 TCN – là một phần trong bộ sưu tập tại Bảo tàng Anh – Bacchus, vị thần rượu, đang rót rượu cho người đồng hành của ông, trong khi Silenus chơi đàn lia. Rượu đóng một vai trò quan trọng trong nghi thức thu nạp thành viên vào giáo hội bí mật Bacchus.
26
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 186 TCN
T
ROME KẾT ÁN GIÁO PHÁI BÍ MẬT BACCHUS
rong thời cổ đại, rất hiếm tồn
Khi tin đồn lan tới chính quyền Rome,
tại những quan niệm hà khắc
họ đã phản ứng quyết liệt và gay gắt. Hội
về tôn giáo. Những người tin
đồng quản trị đã ra sắc lệnh bắt giam tất
vào đa thần hầu như không thấy vấn đề gì
cả các thành viên của giáo hội Bacchus.
nếu những người hàng xóm của họ đi thờ
Một số đã trốn thoát, nhưng hơn sáu nghìn
cúng một thần hệ khác. Tuy nhiên sự chấp
người đã bị bắt; quá nửa đã bị truy tố ra các
thuận này sẽ bị phá bỏ ngay lập tức nếu
hoạt động phạm pháp và bị tử hình, giáo
hoạt động tôn giáo nào đó can thiệp vào
phái bí mật Bacchus đã bị tuyên án khắp
chính trị hay tiếp tay cho tội ác.
mọi nơi trong lãnh thổ Rome.
Đó là điều xảy ra với giáo phái Bacchus
Hậu quả nghiêm trọng nhất của sự việc
vào năm 186 TCN của La Mã cổ đại. Giáo
giáo phái Bacchus bị tuyên án này chính
phái này đã được truyền tới Italy ở cuối thế
là các luật lệ được hình thành ngay sau nó.
kỷ 3 TCN và lan rộng tới Rome không lâu
Bộ luật La Mã coi các nghi thức tôn giáo là
sau đó. Vốn dĩ giáo hội này chỉ chấp nhận
mang tính phạm tội và gây nguy hại cho
phụ nữ, thực hiện các nghi thức vào ban
an ninh chính trị, bất cứ các tổ chức nào
ngày, và không làm điều gì phạm pháp.
thực hiện các nghi lễ không công khai đều
Nhưng nữ giáo sĩ đời thứ 3 của phái
tự động bị nằm trong diện tình nghi. Tiền
Bacchus tại Rome, Paculla Annia, đã bắt
lệ này không chỉ thúc đẩy việc bức hại
đầu cho phép đàn ông gia nhập các buổi
những người theo Công Giáo vào đầu thời
lễ và thực hiện chúng vào ban đêm. Nhiều
kỳ của đế chế La Mã, mà còn được áp dụng
tố cáo sau đó đã cho rằng nghi thức của họ
lên các văn hóa đã sản sinh ra huyền học
đã trở nên thác loạn và giáo phái bí mật
và bằng cách đó, nó tạo nên một nền móng
này biến thành một tổ chức tội phạm, nơi
cho những cuộc hỏa thiêu phù thủy trong
các thành viên bao che cho sự phạm pháp
15 thế kỷ sau.
của kẻ khác và sát hại những người từ chối
Xem thêm: Cái kết của giáo hội Eleusis
không gia nhập.
(396)
27
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bức tranh miêu tả Người phụ nữ Do Thái Mary trong cuốn Symbola aureae mensae duodecim nationum (Những Biểu tượng trên Tấm Bàn Vàng của 12 quốc gia), năm 1617, bởi nhà giả kim người Đức Michael Maier.
28
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 1 TCN
M
NHÀ GIẢ KIM MIRIAM
ột trong những thành phố
Để khiến vật chất đạt được sự hoàn hảo
lớn nhất của thế giới cổ đại,
thì phải cần tới một số dụng cụ thí nghiệm
được
bởi
nhất định. Một số những dụng cụ quan
Alexander Đại Đế bên bờ vùng Địa trung
trọng nhất đã được phát minh vào khoảng
hải tại Ai Cập, Alexandria là giao điểm
thế kỷ thứ nhất TCN bởi một nhà giả kim
giữa các giáo lý và pháp thuật của người Ai
người Do Thái ở Alexandria, một phụ nữ
Cập với triết lý và khởi xướng của người Hy
tên là Miriam.
thành
lập
Lạp. Từ những chiếc vạc sôi của nền văn
Có rất ít thông tin về cuộc đời của Người
hóa giao thoa đó đã kết tinh nhiều thành tố
phụ nữ Do Thái Mary này, bởi bà chỉ
cốt lõi của huyền học phương Tây, trong số
thường thường được nhắc tới hầu hết trong
đó có giả kim thuật.
các văn bản về giả kim sau này. Tuy nhiên
Giả kim thuật đã (và vẫn đang) là một
sự thật rằng bà là một nhà phát minh tài ba
chủ đề rộng lớn hơn nhiều việc cố gắng
đã bị lãng quên khỏi những gì mà bà tạo
biến đổi các kim loại cơ bản thành vàng.
ra. Một trong số những dụng cụ đó, là cái
Với một nhà giả kim, mọi vật chất đều tự
kerotakis, cho phép kim loại tiếp xúc với
nó chuyển hóa thành trạng thái hoàn hảo,
hơi nước có tính ăn mòn, mà không cho
trừ phi có một thứ gì cản trở quá trình này.
phép chúng rò rỉ ra và gây hại tới phổi của
Nhiệm vụ của một nhà giả kim là loại bỏ
nhà giả kim. Một dụng cụ khác, là chiếc
những chướng ngại khiến vật chất không
bình vững với ba chiếc vòi nhô ra ở các vị
thể đạt được trạng thái hoàn hảo. Ví dụ với
trí có độ cao khác nhau, là công cụ đầu tiên
kim loại, trạng thái hoàn hảo đó chính là
cho việc chưng cất phân đoạn. Phát minh
vàng; với cơ thể con người, là sức khỏe; với
nổi tiếng nhất của bà là balneum Mariae,
tinh thần con người, là sự hợp nhất với
“bồn tắm của Miriam,” chiếc nồi hơi hai
thánh thần – tất cả những điều này và
lớp. Bà phát minh ra nó để giữ cho luồng
nhiều lĩnh vực rộng hơn thế nữa, đều là
nhiệt ổn định và cân bằng cho các quá
mục đích của một quá trình “giả kim”.
trình giả kim; các đầu bếp ngày nay sử dụng nó để làm nên các loại sốt đặc biệt
29
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam mà không làm cháy chúng – thậm chí người Pháp vẫn gọi nó là bain-marie. Xem thêm: Zosimos xứ Panopolis (khoảng năm 300)
30
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chúa Jesus bị đóng đinh, 1510, một bức họa bởi nghệ sĩ người Ý vào thế kỷ 16, được biết đến là Bậc thầy Magdalen tái thế, từ phòng tranh Đại học Nghệ thuật Yale.
31
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 33 CÁI CHẾT CỦA CHÚA JESUS heo ghi chép của bốn nhà tiểu sử
T
điểm này, bởi nó là một trong số những
chính thức của ngài và đức tin
phản bác mang tính cơ bản chống lại
suốt hai thế kỷ của những con
những gì họ đang đấu tranh. Các pháp sư
chiên, Yeshua bin Maryam, được biết đến
khác cũng có cùng ý kiến, bởi vì cái tên
rộng rãi hơn là Jesus, là con trai của Chúa,
Jesus đã xuất hiện từ lâu trên các lá bùa hộ
được hạ sinh bởi một trinh nữ Do Thái,
mệnh hoặc trong sách thần chú như một từ
người đã thực hiện nên những kỳ tích, sáng
ngữ mang quyền năng ra lệnh cho các tinh
lập Kito giáo, và chết trên cây Thập Tự Giá
linh, và hai trong ba hình vẽ Chúa Jesus bị
để cứu rỗi loài người. Những hiểu biết đó
đóng đinh đầu tiên được tìm thấy khắc trên
đã được in sâu vào văn hóa của phương Tây
các lá bùa phép, bao quanh bởi các ấn
tới mức sẽ có một cú shock lớn xảy ra khi
chú.
người ta nhận ra sau hàng thế kỷ, rằng rất
Câu chuyện này — rằng Jesus xứ
rất nhiều người La Mã đã diễn tả Jesus dưới
Nazareth là một phù thủy Do Thái mà
một cái nhìn rất khác – là một môn sinh
những người theo ông đã định nghĩa lại
pháp thuật.
ông là một vị thần sau khi ông chết — đã
Văn học Do Thái từ thế kỷ 1 sau Công
khơi mào một cuộc đấu tranh từ trong trứng
Nguyên gọi ông là Jesus ben Pantera, đứa
nước của Kitô giáo. Trên thực tế, niềm tin
con trai hoang của một người lính La Mã
này có thể đóng một vai trò quan trọng
với một phụ nữ Do Thái, người đã đi tới Ai
trong sự sợ hãi và hận thù của Kitô giáo đối
Cập dưới tư cách dân lao động nhập cư,
với huyền học kể từ đó.
học tập pháp thuật tại đây, và kéo theo một người trong chuyến trở về của ông từ Judea.
Xem thêm: Apollonius xứ Tyana (thế kỷ 1
Câu chuyện tương ứng được xuất hiện trong
TCN), Basilides xứ Alexandria (khoảng
công trình nghiên cứu dở dang còn sót lại
120)
của triết gia ngoại giáo Celsus, Chống lại Thiên Chúa. Nhiều nhà văn công giáo thời đầu đã nhắc tới các phiên bản của quan
32
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Các Cao tăng, hay giáo sĩ Anh, được vẽ bởi Joseph Martin Kronheim (1810-1896), một bản màu trong cuốn Tranh về Lịch sử nước Anh của ông năm 1868.
33
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 57
K
MONA THẤT THỦ
hi người Hy Lạp và người La Mã
Các Druids nắm giữ vai trò quan trọng
Mã xâm chiếm tới các quốc gia
trong cuộc kháng chiến chống La Mã xâm
Celtic ở Gaul (nay là Pháp), Anh,
lược ở Gaul và Anh, giúp thống nhất những
và Ireland, họ tìm thấy các nhóm học giả
người lính vệ quốc và điều phối hoạt đông
và thầy tu được gọi là “Druids” (tạm dịch:
quân sự giữa các bộ tộc. Để đáp trả, Rome
Cao tăng). Cái tên trong ngôn ngữ có lẽ
quay sang truy sát các Druids. La Mã ra các
mang hàm ý là “những cây sồi thông thái,”
sắc lệnh trục xuất các Druids ở Gaul ngay
nhưng không một ai ngày nay có thể khẳng
khi cuộc chinh phạt của Julius Caesar hoàn
định điều đó; đây là một trong những bí ẩn
tất, và ở nước Anh không chỉ bị tàn sát, các
xoay quanh các tu sĩ thời cổ đại.
nơi thờ tự của Druids cũng bị phá hủy trong
Ban đầu, giới trí thức ở Hy Lạp và La Mã
cuộc tấn công.
đã bị ấn tượng với các Druids và phong
Trận đánh cuối cùng xảy ra năm 57 khi
tước cho họ ngang với những gì người Mỹ
lực lượng La Mã băng qua eo biển giữa Bắc
thế kỷ 20 làm với các guru từ Ấn Độ. Điều
Wales tới đảo Mona, một nơi linh thiêng
này bị thay đổi khi Rome coi các vùng đất
của Druid và đã trở thành nơi trú ngụ cuối
Celtic là nơi để thống trị. Năm 121 TCN,
cùng của họ. Chiến thắng của La Mã nơi
người La Mã đã cai quản phần phía nam
đây đã kéo theo một cuộc đại thảm sát. Sau
Gaul; giữa năm 58 và 51 TCN, Julius
này các Druids chỉ còn tồn tại ở Ireland,
Caesar chinh phục phần còn lại của Gaul
Scotland, và những miền quê đồi núi xứ
và thực hiện hai cuộc chinh phạt nước
Wales chưa bị thống trị, cho tới khi các nhà
Anh; năm 43 TCN, cuộc xâm chiếm nước
truyền giáo Thiên Chúa thâm nhập được
Anh diễn ra chớp nhoáng, và khoảng năm
vào những nơi mà đạo quân La Mã không
48 tất cả các vùng giờ là Anh, một phần
thể hành quân tới.
của Scotland và xứ Wales đều đã nằm
Xem thêm: Các Druids ăn mừng lễ Thu
trong tay người La Mã.
Phân (1798)
34
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chi tiết phiến đá Rune Røk, ở Røk, Östergötland, Thụy Điển. Được cho rằng tồn tại từ đầu những năm 800, phiến đá rune nổi tiếng này cho thấy những bản khắc chữ rune cổ nhất trên đá và đánh dấu sự khởi đầu của văn học Thụy Điển.
35
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 1 SÁNG TẠO NÊN CỔ TỰ RUNE Ta biết ta đã treo | trên cành cây đầy gió Chín đêm tròn Bị đâm bởi thanh giáo | Dâng lên đấng
dụng với các vai trò thuộc tính biểu tượng, trong tâm linh và pháp thuật, và vẫn giữ vai trò ấy qua các cuộc di cư sau khi đế chế Rome sụp đổ, khi thời đại tăm tối bao trùm
Odin Chỉ mình ta Lửng lơ thân cây ấy | Không ai biết về đâu
T
Rễ cắm sâu… rong những câu này, là một phần của bài thơ Bắc Âu Cổ tên là Havamal (Lời của Đấng Tối Cao),
vị thần Odin đã miêu tả hành động hy sinh đã mang lại cho ông ngôn ngữ runes, bảng pháp ngữ của người Đức. Hơn 1000 năm, hậu duệ của các bộ lạc ấy tại trung Âu, Scandinavia, và nước Anh đã sử dụng những ký tự cứng cáp, góc cạnh của rune cho nghi lễ và pháp thuật cũng như mọi mục đích thực tiễn thông thường khác. Các nhà sử học, những người phải dựa trên văn bản ghi chép hoặc dấu vết khảo
kéo dài. Các ký tự rune được gọi là futharks hay futhorcs theo tên sáu chữ rune đầu tiên, đại diện cho các âm f, u, th, a / o, r, và c / k. Phiên bản chữ rune cổ nhất được biết đến, là Elder futhark, có 24 chữ cái; bảng futhark ra đời muộn hơn thời Viking chỉ có 16 chữ, và người Anglo-Saxon định cư tại Anh sau sự sụp đổ của đế chế La Mã đã tìm hướng khác tạo nên bảng chữ futhorc Anglo-Saxon với 28 hoặc 33 chữ cái. Với sự xuất hiện của Thiên Chúa giáo, chữ rune dần ngừng được sử dụng hoặc chìm theo các phong tục tập quán Bắc Âu hoặc Ngoại giáo Đức. Chúng được lưu giữ cho tới thế kỷ 17, khi thời hiện đại tái sinh chúng trở lại.
cổ hơn là lời sấm của các vị thần ngoại giáo, đã dò tìm lại được nguồn gốc của runes ở nơi giờ là phía nam nước Đức vào khoảng những năm 50 sau Công nguyên, khi bản khắc rune đầu tiên ra đời. Sau khi được phát minh, nó nhanh chóng được sử
36
Xem thêm: Johannnes Bureus diễn dịch chữ Runes (1611), Ảo ảnh Runes của Gido von List (1902), cuốn Sách Rune của Ralph Blum (1983)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bức tượng một triết gia lang thang, thường được đánh đồng với Apollonius xứ Tyana, tại bảo tàng khảo cổ Heraklion ở Hy Lạp, xuất hiện từ cuối thế kỷ 2 tới đầu thế kỷ thứ 3.
37
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 1
C
APOLLONIUS XỨ TYANA
ó rất ít thông tin được biết đến về
chuyện của Philostratus đáng tin, thì ông
vị pháp sư nổi tiếng nhất La Mã
thậm chí đã sang tới cả vùng đất phía đông
này. Tiểu sử của Apollonius xứ
xuyên qua đế chế Ba Tư để tới Ấn Độ học
Tyana (sinh thời khoảng năm 15 – 100)
theo các hiền nhân tại đó. Sau tất cả, danh
được viết sau cái chết của ông hơn một thế
tiếng của ông như một thánh nhân đã lan
kỷ bởi tác giả Hy Lạp Philostratus, là người
rộng. Giống như Jesus xứ Nazareth, ông
– giống như tiểu sử gia huyền thoại khác
được biết đến đặc biệt nhiều bởi việc cứu
vào thế kỷ thứ nhất, Jesus xứ Nazareth – đã
chữa được những người bệnh và trục xuất
gói trọn truyền thuyết này với những câu
ác quỷ, và có chuyện kể rằng ông đã hồi
truyện đầy kịch tính, mà quên mất việc
sinh một cô bé đã chết quay về dương gian.
thêm vào nó các chi tiết mang tính lịch sử.
Khi có một kẻ ganh ghét gây rắc rối cho
Apollonius được sinh ra ở thi trấn Tyana
ông với chính phủ La Mã, ông đã tới Rome
nơi mà giờ đây là phía nam Thổ Nhĩ Kỳ.
để biện hộ cho bản thân trước tòa án tối
Trong những năm tháng trai trẻ, ông đã bị
cao, được tha bổng, và đột ngột biến mất
ấn tượng bởi những học thuyết của
khỏi phòng xử án, nhưng lại được nhìn
Pythagoras và quyết định trở thành một
thấy trong cùng ngày ở một thị trấn cách
môn sinh trong Hội Anh Em Pythagoras. Sự
xa đó nhiều dặm. Khác với người đương
thật rằng hội không còn tồn tại nữa không
mệnh của ông ở Judea, Apollonius qua đời
phải là vấn đề với ông; Apollonius cống
do tuổi già. Hàng thế kỷ sau đó, các lá bùa
hiến bản thân mình cho những quy tắc
dựa trên thiết kế của ông đã được sử dụng
nghiêm ngặt mà Pythagoras đặt lên ông, kể
để phòng trừ đắm tàu, chuột bọ, dịch bệnh,
cả lời thề giữ im lặng suốt 5 năm.
và các loài thú dữ, nhưng không một tôn
Sau đó ông lên đường chu du khắp vùng La Mã, theo đuổi tri thức, và nếu câu
38
giáo nào được lập nên dưới tên ông. Xem thêm: Cái chết của Jesus (năm 33)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Lời tiên tri của Basilides (1630-1660), bởi Giovanni Cesare Testa, dựa theo Pietro Testa. Trong bức họa, hoàng đế Titus, trong chuyến đi của ông tới Jerusalem, đã thỉnh giáo Basilides, người cho ông thấy hình ảnh của Đức Chúa Cha với chúa Jesus đã chết.
39
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 120
P
BASILIDES XỨ ALEXANDRIA
lato, trong đoạn văn Chính khách
những ghi chép đó quá ít ỏi khiến ta chỉ
(The Statesman) của ông, đã sử
còn thấy được những ý chính.
dụng từ gnostikoi - “những người
Tuy nhiên, giống như các nhà ngộ giáo
có khả năng biết” – để gọi những người ông
khác, Basilides dạy rằng linh hồn con
cho rằng nên điều hành xã hội này. Nhiều
người đã bị đày từ một thế giới đầy ánh
triết gia khác, gồm cả những môn sinh của
sáng xuống thế giới bóng tối của vật chất
Plato, đã dùng danh từ tương tự trong nhiều
và bị giam cầm ở đây trong các quy luật
năm sau đó. Nhưng khoảng đầu thời kỳ
của một vị ác thần, đấng tạo hóa
Thiên Chúa ra đời, nó lại bị sử dụng với ý
Yaldabaoth, kẻ đã tạo nên thế giới vật chất.
nghĩa khác: những người có khả năng biết
Còn Jesus, ông nói, là người đã hạ giới từ
đến các bí ẩn của thế giới tâm linh, thành
thế giới ánh sáng đó để dạy những người bị
viên của những hoạt động bí mật, những
đày cách trở về nơi họ sinh ra. Nghe những
người đã hợp nhất triết lý của Plato với các
lời giảng của Jesus theo cách hiểu của họ,
yếu tố từ Ai Cập, Hy Lạp, và Thiên Chúa
những người ngộ giáo đã tập luyện những
để tạo nên một nền tâm linh mới bắt rễ sâu
phương thức tinh thần phức tạp và học các
với huyền học. Ngày nay chúng ta biết về
thần chú quyền năng cho phép họ xua đuổi
họ dưới cái tên “Gnostics.” (những nhà
các con quỷ của Yaldabaoth.
Ngộ giáo).
Khi Ngộ giáo (Gnosticism) lần đầu xuất
Không ai chắc chắn được khi nào những
hiện vào thế kỷ thứ 2, Thiên Chúa vẫn
nhà ngộ giáo đầu tiên xuất hiện, nhưng
đang là một giáo phái tản mát không có
Alexandria là nơi được phán đoán nhiều
quyền lực chính trị và giáo lý vững chắc.
nhất. Chắc chắn một điều rằng đây là nơi
Gần ba thế kỷ trôi qua trước khi điều đó
người thầy đầu tiên và quan trọng nhất từng
thay đổi – và khi nó thay đổi, những tín đồ
dạy về ngộ giáo đã sống. Tên ông là
Ngộ giáo đã bị áp bức từ những người Công
Basilides xứ Alexandria. Những mảnh giấy
Giáo.
còn sót lại cuối cùng về các giáo thuyết của ông xuất hiện trong văn tự của những kẻ săn người ngộ giáo, thuộc Thiên Chúa, và
Xem thêm: Valentinus thất bại trong cuộc bầu
cử
giáo
hoàng
Corpus
Hermeticum (thế kỷ 3), chuyến viễn chinh Albigensian (1208).
40
(155),
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Mặt trước của bức Cái Mông Vàng - The Golden Ass, còn được biết với cái tên là Metamorphoses – Biến hình của Apuleius, là cuốn tiểu thuyết La Mã duy nhất còn lại bằng tiếng Latin.
41
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 2
Đ
PHÁP THUẬT BỊ PHÁN XỬ
úng là duyên trời định, hoặc
ông bị đưa ra xét xử trước quan tòa La Mã,
Lucius Apuleius (sinh thời
mọi hình phạt đã được hủy bỏ. Phần diễn
khoảng 124 – 170) đã nghĩ
thuyết của Lucius đã tạo nên những lời ra
như vậy. Trên chuyến đi trở về quê hương
tiếng vào về niềm tin huyền học vào thời
từ Athens với người bạn học Socinius, ông
hoàng kim của Rome.
đã ngã bệnh trên đường và được Socinius
Lucius và Aemilia sau đó đã làm một
đưa về nhà, nơi bà mẹ góa chồng chưa lâu
điều khôn ngoan là rời đi sống xa khỏi
của ông ta, Aemilia, đã chăm sóc chàng
những người họ hàng của bà. Họ định cư ở
học sinh trẻ tuổi. Aemilia còn trẻ, xinh đẹp,
Carthage, nơi ông trở thành một nhà diễn
có học thức, và giàu; bà và Lucius đã dần
thuyết, giáo viên và tác giả nổi tiếng. Cuốn
đến với nhau và làm lễ thành hôn.
sách nổi tiếng nhất của ông, cũng là cuốn
Con sâu làm rầu nồi canh là những
tiểu thuyết La Mã duy nhất còn tồn tại,
người họ hàng của Aemilia, họ không hề
“The Golden Ass” (tạm dịch: Cái Mông
thấy vui vẻ gì với cuộc tái giá của người góa
Vàng); cuốn sách kể về một chàng ngốc tên
phụ trẻ. Họ quy kết Lucius đã sử dụng yêu
Lucius bị biến thành con lừa bởi phù thủy
thuật để quyến rũ Aemilia và bị quan chức
và trải qua một chuyến phiêu lưu điên rồ
La Mã địa phương phạt tiền. Lời cáo buộc
trước khi trở lại hình dáng con người nhờ
này không phải hoàn toàn vô căn cứ, bởi
ơn nữ thần Isis. Cũng như bài diễn thuyết
Lucius đã học triết học Plato ở Athens, và
của Lucius, nó chứa hàng loạt thông tin về
câu chuyện kết hợp pháp thuật với triết lý
huyền học trong thời kỳ La Mã.
Plato đã khá được biết đến vào thời đó.
Xem thêm: Plato qua đời (347 TCN),
May sao, Lucius cũng học về luật pháp và đủ tài giỏi để tự biện hộ trước tòa. Khi
42
Plotinus bắt đầu giảng dạy tại Rome (244)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Giáo hoàng Pius I, từ xưởng tranh của Michel Wolgemut, được dùng làm minh họa cho cuốn Liber chronicarum (Ký sự Nuremberg) bởi Hartmann Schedel, xuất bản bằng tiếng Latin và Đức năm 1493.
43
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 155
S
VALENTINUS THẤT BẠI TRONG VIỆC BẦU CỬ GIÁO HOÀNG
inh ra ở một thị trấn nhỏ ở đồng
mà chúng ta biết là Công Giáo trong những
bằng sông Nile, Ai Cập, Valentinus
năm tiếp đó; sự lãnh nhiệm của ông là một
(sinh thời khoảng năm 100 – 160)
đòn chí mạng vào các hoạt động Ngộ giáo.
đã tới Alexandria để tìm kiếm nền giáo
Valentinus lúc đó vẫn còn rất trẻ, và ông
dục. Là một con chiên Thiên Chúa và giáo
tiếp tục ở lại Rome, giảng dạy và sáng tác,
sĩ được phong sắc từ trước, ông đã học dưới
với hy vọng rằng khi Pius qua đời con
Theudas, một trong những môn đồ chính
đường tới chức giáo hoàng sẽ được dọn
tông của Tông Đồ Paul, và có được tiếng
sạch sẽ.
tăm nhờ học bổng cũng như bản tính thánh
Khi Pius I qua đời năm 155, thì
thiện của mình – nhưng cũng giống nhiều
Aniccetus – một cha xứ công giáo khác –
con chiên Thiên Chúa thời đó, ông cũng là
đã được bổ nhiệm vào thay thế. Valentinus
một người Ngộ giáo (Gnostic).
rời khỏi Rome không lâu sau đó và tới đảo
Năm 136, ông tới Rome. Đó là những
Cyprus, nơi ông tiếp tục dạy học cho tới khi
năm Thiên Chúa giáo ở nửa phía tây của
qua đời. Dưới sự thất bại của ông, nhiều
đế chế bắt đầu cục bộ hóa tổ chức, và vị trí
học trò đã rời bỏ các giáo hội Thiên Chúa
mục sư thành Rome đã xuất hiện trong văn
để tự lập nên nhà thờ riêng. Những người
phòng giáo hoàng. Valentinus hy vọng có
tin vào các phiên bản kinh thánh khác
thể kế thừa vai trò đó khi người đương
cũng làm điều tương tự, và với sự biến mất
nhiệm, Hyginus, đã qua đời.
của họ, các nhà thờ Thiên Chúa tuột dốc
Khi Hyginus chết vào năm 142, Pius I đã được bầu cử vào vị trí đó. Pius là một
không phanh vào chủ nghĩa giáo điều cực đoan mà không ai có thể ngăn cản.
đối thủ đáng gờm của Ngộ giáo và một trong những người lãnh đạo lớn của tổ chức
44
Xem thêm: Basilides xứ Alexandria (120)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Hermes Trismegistus, tác giả của cuốn Corpus Hermeticum, được miêu tả trong bức tranh sứ năm 1488 bởi Giovanni di Stefano xứ Siena (1446 – 1506)
45
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 3
S
CUỐN CORPUS HERMETICUM
ự giao thoa giữa triết lý Hy Lạp và
người thụ pháp được kết nối lại với cõi tâm
thần bí học Ai Cập đã khơi nguồn
linh và những quyền năng thần thánh của
cho giả kim thuật và Ngộ giáo đã
nó.
tạo nên nhiều thứ khác, một trong số đó đã
Các
bản
sao
của
cuốn
Corpus
gây ảnh hưởng cực kỳ lớn tới lịch sử của
Hermeticum, cùng nhiều văn tự mang thể
huyền học. Đó là một chuỗi các văn tự
loại tương tự, đã lan rộng khắp thời La Mã
được gọi là Corpus Hermeticum, gồm 15
suốt những thế kỷ cuối của Ngoại giáo
giáo điều được cho là viết bởi vị thần minh
(Paganism) và đóng vai trò lớn lao trong
Ai Cập tên là Hermes Trismegistus vào thời
nền tâm linh huyền bí thời kỳ đó. Tuy
cổ đại. Chúng thực ra là những thành phẩm
nhiên, tác động quan trọng nhất của
của một trường phái thần bí đã nở rộ ở Ai
Corpus Hermeticum với lịch sử huyền học
Cập vào khoảng giữa thế kỷ thứ nhất và thứ
thì phải nhiều thế kỷ sau mới xuất hiện.
ba sau Công nguyên, và những người đóng
Một bản sao của cuốn sách đã tồn tại qua
góp đã ghi công người đặt nền móng huyền
cuộc càn quét của Thiên Chúa lên huyền
thoại của trường phái này với chức danh
học và tới được nước Ý vào Thời Phục
tác giả của tất cả các văn tự họ viết.
Hưng. Khi nó được dịch ra, viễn cảnh của
Giống như những người Ngộ giáo, các
văn hóa tâm linh với huyền học làm trung
môn sinh Hermes tin rằng nhân loại bị đày
tâm đã bùng nổ như một quả bom nguyên
xuống thế giới của vật chất từ một cõi cao
tử khắp Châu Âu và khơi nguồn cho nhiều
hơn và chỉ có thể tìm được sự cứu rỗi bằng
sự thay đổi vẫn còn tiếp tục cho đến ngày
cách vượt lên trên vật chất. Khác ở chỗ, họ
nay.
bất đồng quan điểm mà Ngộ giáo đưa ra rằng vũ trụ được tạo nên bởi một ác thần; họ dạy về đạo đức cá nhân, triết lý huyền học, giả kim thuật, chiêm tinh học, và pháp thuật, những gì dẫn tới sự tái sinh khi
46
Xem thêm: Zosimos xứ Panopolis (300), Bản dịch cuốn Corpus Hermeticum (1464), Làm Phép trên giáo hoàng (1628).
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức tượng cẩm thạch về một triết gia được cho là Plotinus, vào năm 350.
47
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 244
G
PLOTINUS BẮT ĐẦU GIẢNG DẠY TẠI ROME
ần thế kỷ thứ 3, thời đại hoàng
và Hạ giới nhưng bóc tách chúng ra theo
kim của triết học cơ bản đã
các cách huyền bí hơn. Ông dạy học trò
qua, nhưng nhiều người ở đế
của mình cách suy ngẫm để có thể hiểu
chế La Mã vẫn tìm đọc về các triết gia Hy
được Thượng giới, và ông cũng miêu tả
Lạp và thảo luận về giáo thuyết của họ. Bất
được những quy luật cơ bản của Thượng
cứ nhà tư tưởng nào có tài, với một hướng
giới như những sinh vật có trí tuệ đang tồn
tiếp cận độc đáo về các câu hỏi cốt lõi của
tại; những thế hệ sau gọi tên những điều đó
triết học đều có thể thu hút mọi người và
là các vị thần trong tôn giáo Ngoại Đa thần
thành lập nên các trường lớp, đó cũng là
hay các thiên thần trong Thiên Chúa giáo.
điều Plotinus đã làm khi ông đặt chân đến
Ông phê phán Ngộ giáo một cách gay gắt,
Rome vào năm 244.
nhưng chính các giáo thuyết của ông lại
Plotinus (205 – 270) được sinh ra ở Ai
mang nhiều điểm chung với họ, bao gồm
Cập và học hành tại Alexandria trong 11
một phần lớn về cách vận hành của pháp
năm dưới Ammonius, một triết gia theo
thuật và chiêm tinh.
trường phái Plato có tầm. Năm 243, ông
Giáo thuyết Plato được Plotinus cải
tham gia vào cuộc xâm lược đế quốc Ba Tư
biên, được gọi là Tân Triết học Plato bởi
dưới hoàng đế Gordian, nhưng Gordian đã
các học giả hiện đại, đã trở thành một
bị ám sát bởi chính binh lính của mình và
trường phái triết học vĩ đại trong thế giới cổ
Plotinus đã rất vất vả để trở về biên giới La
đại. Nó cũng đã trở thành nền tảng cho
Mã một cách an toàn. Trải nghiệm nhớ đời
những lý thuyết và thực hành mà các nhà
này đã ngăn ông khỏi sự ham muốn phiêu
huyền học phát triển sau đó.
lưu từ đó về sau; ông định cư ở Rome và bắt
Xem thêm: Plato qua đời (347 TCN),
đầu giảng về triết học ngay sau đó cho tới
Basilides xứ Alexandria (120), Cái chết của
ngày ông qua đời.
Iamblichus xứ Chalcis (330)
Các giáo thuyết của ông bắt nguồn từ sự phân chia cơ bản của Plato về Thượng giới
48
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bản ghi chép từ thế kỷ 15 tiếng Byzantine - Hy Lạp, mô tả công cụ chưng cất của Zosimos.
49
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
KHOẢNG NĂM 300
B
ZOSIMOS XỨ PANOPOLIS
ốn thế kỷ sau Nhà giả kim
các bí ẩn sâu thẳm hơn trong giả kim học.
Miriam, giả kim thuật vẫn tiếp
Dù ông có phải người đầu tiên làm điều
tục được nuôi dưỡng ở đô thị
này hay không, các tác phẩm của ông đã
Alexandria vĩ đại tại Ai Cập, và nơi đây
đóng vai trò quan trọng trong các truyền
một trong những tác giả quan trọng nhất
thuyết, ẩn dụ, và hình ảnh biểu tượng trong
thời cổ đại về giả kim xuất hiện vào những
nền văn học thời sau.
năm 300 sau Công nguyên. Tên ông là
Nhiều cuốn sách của Zosimos được ghi
Zosimos, được sinh ra ở Panopolis phía
tên một nhà giả kim khác: một phụ nữ tên
nam Ai Cập, ông đã tới thành cổ Memphis
Theosebia, cũng là một giáo viên được kính
để nghiên cứu một lò luyện kim cũ; đó là
nể trong lĩnh vực này. Hai người họ có vẻ
những gì cơ bản về cuộc đời của ông mà ta
đã có nhiều bất đồng kéo dài về việc giữ bí
biết được.
mật; Theosebia giữ quan điểm truyền
Các tác phẩm của ông lại cho thấy
thống rằng giả kim học chỉ nên được truyền
nhiều hơn về bối cảnh giả kim thuật ở
thụ cho các học trò đã thề lời nguyền giữ
Alexandria cùng thời. Ông đã được tiếp cận
bí mật, trong khi Zosimos tin rằng giả kim
với rất nhiều tác phẩm từ các nhà giả kim
học nên được chia sẻ với tất thảy mọi
tiền nhiệm và coi rằng công trình của
người. Không có ghi chép nào về các quan
Miriam là “đặc biệt giá trị”. Ông cũng biết
điểm của Theosebia, nhưng lịch sử đã cho
về nền văn học tâm linh đương thời và bị
thấy quan điểm của bà đã chiến thắng
ảnh hưởng mạnh mẽ bởi cuốn Corpus
trong cuộc tranh cãi này.
Hermeticum, chính ông đã sử dụng nhiều
Xem thêm: Nhà giả kim Miriam (thế kỷ 1
trích dẫn với lòng trân trọng lớn lao trong
sau
nhiều tác phẩm của mình. Với ông, giả kim
Hermeticum (thế kỷ thứ 3)
học tác động lên sự biến đổi của tâm hồn cũng nhiều như biến đổi vật chất. Một số các tác phẩm gây ảnh hưởng nhất của ông nằm dưới dạng các chuỗi giấc mơ tỉnh thức mà trong đó nhiều con người và nơi chốn bí ẩn đã xuất hiện để gợi ý cách tìm hiểu
50
Công
nguyên),
cuốn
Corpus
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức họa mô tả Porphyry trong cuốn Les vrais pourtraits et vies des hommes illustres Grecz, Latins et payens (Chân dung và Cuộc đời những người Hy Lạp, Latin và Pagan lừng lẫy), xuất bản năm 1584 bởi nhà thám hiểm và thiên văn học Pháp André Thévet. Iamblichus là học trò của Porphyry, dù sau này ông đã tự tạo nên các giáo lý của riêng mình.
51
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 330
C
CÁI CHẾT CỦA IAMBLICHUS XỨ CHALCIS
uối thế kỷ thứ 3, Thiên Chúa giáo
giống như một phương thức hỗ trợ việc
là một quyền lực đang lớn mạnh
nhìn ra chân lý thế giới mà Plato và
khắp La Mã. Khác với các tôn
Plotinus đã đề cập. Ông đặt tên cho cách
giáo ngoại đạo, Thiên Chúa không có dấu
ứng dụng mới về pháp thuật của mình là
hiệu của việc suy tàn. Sự hiện diện của nó
“theurgy,”- “phép thần thông”. Trong các
trước người nghèo và người bị áp bức khiến
tác phẩm của mình, đặc biệt là cuốn Về
nó trở nên cực kỳ thuyết phục trong thời đại
các Bí ẩn (On the Mysteries), ông giải thích
hỗn loạn về cả xã hội và kinh tế, nhưng
tại sao mọi khía cạnh của tôn giáo ngoại
vẫn có rất nhiều người đặt sự trung thành
đạo truyền thống và pháp thuật đều có ý
vào mục tiêu thống nhất các ngoại giáo
nghĩa dưới góc nhìn của triết học Plato, và
thành một liên minh chống lại đức tin mới
từ đó có thể được thực hành và duy trì bởi
này.
những bất cứ nhà tri thức lẫn người bình
Người thành công nhất trong số họ là
thường nào tại La Mã.
Iamblichus xứ Chalcis (250 – 330). Sinh ra
Iamblichus đã cố gắng bơi ngược dòng,
trong một gia đình quyền quý ở Syria thời
và nỗ lực của ông để chặn lại sự lan rộng
La Mã, ông đã học triết học Plato với những
của Thiên Chúa giáo với việc hồi sinh nền
người thầy vĩ đại là Anatolius và Porphyry.
ngoại giáo đã thất bại. Về ngắn hạn, nó đã
Trong những năm tuổi trẻ của ông, triết học
làm tóe lên ngọn lửa chiến đấu của huyền
và ngoại giáo vẫn là hai phạm trù không
học cổ điển – và về dài hạn, những tác
liên quan; ví dụ Porphyry, thầy của ông, đã
phẩm của ông cũng như lý thuyết phép
cật lực lên án tục lệ hiến tế động vật.
thần thông ông giảng dạy đã tạo nên sức
Iamblichus, ngược lại, đã đi tìm những
ảnh hưởng mạnh mẽ tới văn hóa huyền học
điểm chung giữa triết học và tôn giáo.
cả thiên niên kỷ sau.
Ông đã làm điều đó bằng cách hoàn
Xem thêm: Plato qua đời (347 TCN),
thiện sự giao hòa giữa triết học Plato và
Plotinus bắt đầu giảng dạy ở Rome (244),
huyền học. Iamblichus đã coi việc thực
Thomas Taylor biên dịch cuốn “Về các Bí
hành pháp thuật và tôn giáo thời cổ đại
Ẩn” (1821)
52
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Tượng bán thân về Hoàng đế La Mã bội giáo Julian, ở Musei Capitolini, Rome, Ý.
53
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 363
N
VỊ HOÀNG ĐẾ NGOẠI ĐẠO CUỐI CÙNG CỦA ROME
ăm 313, hoàng đế La Mã
thiết lập lại chính quyền địa phương.
Constantine ban sắc lệnh
Constantius, một người cuồng Thiên Chúa
Milan, loại bỏ tất cả các luật
giáo, đã ganh ghét với em họ mình; quân
hình phạt chống lại Thiên Chúa và cho họ
lính của Julian tôn ông làm hoàng đế, và
nhiều đặc quyền. Các con chiên Thiên
khi Constantius chết một cách đột ngột
Chúa đã đáp lại bằng việc tấn công ngoại
năm 361, cả vương quốc La Mã coi Julian
giáo, được ủng hộ bởi chính quyền hoàng
là người thừa kế Caesars.
đế, giúp cho các tu sĩ và giáo sĩ Thiên Chúa
Ông nhanh chóng ra tay để nới lỏng
được miễn truy án. Trước khi tôn giáo mới
giáo điều cho mọi tôn giáo, thiết lập lại các
này thắng thế, một chuỗi các sự kiện kỳ lạ
ngôi đền và giáo sĩ ngoại đạo ở những nơi
đã đưa một triết gia ngoại đạo lên ngai
họ đã bị tàn phá, và bãi bỏ các đặc ân
vàng.
dành cho Thiên Chúa. Tuy nhiên năm 362,
Là con trai của người em họ của
các căng thẳng leo thang với vương quốc
Constantine, Julian (331 – 363) đã được
Ba Tư đã buộc ông phải rời bỏ thủ đô tại
hưởng một nền giáo dục đặc chất Thiên
Constantinople để tham gia vào đạo quân
Chúa nhưng khước từ Thiên Chúa giáo để
phía đông. Đầu năm sau đó ông đưa quân
theo những vị thần cổ Ngoại đạo. Ông đã
đội La Mã chiến thắng gần Ctesiphon
học ở Ephesus và Athens và thấm nhuần
nhưng bị trọng thương. Ông đã chết cùng
những tư tưởng kỳ diệu của Tân Triết học
với hy vọng cuối cùng dành cho Ngoại giáo
Plato và Iamblichus đã dạy.
cổ điển, và sự can thiệp của ông vào pháp
Rồi một vị hoàng đế mới, con trai của
thuật đã gây nên hàng thế kỷ áp bức mà
Constantine là Constantius II, đã đặt Julian
giới huyền học phải chịu đựng sau này.
vào vai trò cai quản nước Anh và Gaul.
Xem thêm: Plotinus bắt đầu giảng dạy ở
Người đàn ông trẻ đã thể hiện bản thân là
Rome (244), Cái chết của Iamblichus xứ
một tướng quân và nhà quản lý xuất sắc,
Chalcis (330)
đánh bại lũ người mọi rợ ở tiền tuyến và
54
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Phiến dát vàng thế kỷ thứ 4, được biết đến với tên Phiến Ninnion, miêu tả nghi thức thụ pháp của giáo hội bí mật Eleusis, được lưu giữ tại bảo tàng khảo cổ quốc gia ở Athens.
55
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 396
H
CÁI KẾT CỦA GIÁO HỘI BÍ MẬT ELEUSIS
ơn 2000 năm, các nghi lễ đều
tục trong một thời gian và phát triển rực rỡ
được tổ chức vào mỗi mùa thu
vào thời kỳ trị vì ngắn của Julian. Khi một
tại thị trấn nhỏ Eleusis gần
hoàng đế mới ban sắc lệnh vào năm 384
Athens, và càng trở nên nổi tiếng cũng như
cấm các cuộc tụ tập ngoại đạo vào buổi tối,
cầu kỳ hơn mỗi năm. Vào thời La Mã, ngôi
tổng
đền bí ẩn ở Eleusis là một ngôi nhà to cỡ
Praetextatus, đã phá luật bấp chấp tính
nửa sân bóng đá, và mọi người tới đây từ
mạng và vị trí của ông. Dù vậy, các tranh
mọi miền của thế giới cổ đại.
chấp trong nội bộ ngoại đạo và áp lực gia
đốc
Hy
Lạp,
Vettius
Agorius
Tất cả những thành viên mới kết nạp
tăng từ những người sùng Thiên Chúa đã
phải trải qua các nghi thức tiền kỳ ở sông
gây nhiều rắc rối trong những năm tháng
Ilissos vào tháng Anthesterion, hay tháng 2
cuối cùng của giáo hội này.
của chúng ta, nơi đó họ dâng các vật tế,
Kết cục, vào năm 396, phiến quân
tắm sạch trong nước, và nghe những lời
Visigoths xâm lược Hy Lạp. Họ vừa mới
giáo huấn. Một năm rưỡi sau, vào tháng
thay đổi tôn giáo sang Thiên Chúa, và đánh
Boedromion (tháng 9), họ hành hương tới
phá, trộm cắp tất cả các ngôi đền ngoại
Eleusis, và tới nơi vào buổi tối. Họ sẽ được
đạo khắp đất nước, gồm cả Eleusis. Dù vẫn
bước vào trong đền và lễ thụ pháp thực sự
còn các nhóm nhỏ giữ được phong tục
bắt đầu. Không một ai ngày nay biết điều
ngoại đạo ở đây đó trong nhiều năm sau,
đó nghĩa là gì, những các tác giả thời cổ
sự diệt vong của ngôi đền lớn đã đánh dấu
đại đều khẳng định những người qua được
chấm cho giáo hội Eleusis theo nguyên gốc
quá trình đó không còn sợ cái chết nữa.
vốn có của nó.
Kể cả sau khi Thiên Chúa chiếm được quyền lực, các hội bí mật Eleusis vẫn tiếp
56
Xem thêm: Rome tuyên án giáo hội bí mật Bacchus (186 TCN)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức khảm thực hiện vào năm 547, mô tả hoàng đế Justinian I, tại Basilica San Vitale ở Ravenna, Ý.
57
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 538
K
NHỮNG SẮC LỆNH CỦA JUSTINIAN
hông ngoại giáo nào còn tồn tại ở
Thị trấn này đã tồn tại từ thiên niên kỷ
La Mã còn nghi ngờ gì hơn những
thứ 3 TCN, trong một thung lũng mà giờ là
điều tệ hại sẽ xảy ra, nhưng cái
đông nam Thổ Nhĩ Kỳ: một thành phố với
kết của nó vẫn là một cú shock lớn. Năm
nhà xây bằng gạch vữa, bao quanh bởi
538, hoàng đế Justinian tước quyền công
đồng cỏ và đồi trọc. Người Sumerian đã lập
dân bất cứ ai không theo Thiên Chúa hoặc
nên nó như một nơi giao thương và thờ thần
dị giáo Thiên Chúa trên toàn lãnh thổ, và
mặt trăng của họ, Sin, nhưng nơi này đã
ra lệnh đóng cửa bất cứ tu viện nào giảng
hấp thu cả những văn hóa tôn giáo và pháp
dạy hoặc ứng xử theo lối dị giáo. Các cuộc
thuật từ vô vàn người đi qua Trung Đông
biểu tình từ các phe ngoại giáo nhỏ lẻ
suốt chiều dài lịch sử của nó.
nhanh chóng bị dập tắt bởi quân đội chính
Sự xuất hiện của Thiên Chúa giáo và sự
quyền, và lịch sử dài của ngoại giáo trong
cấm đoán ngoại giáo hầu như không ảnh
thế giới cổ đại kết thúc.
hưởng gì tới Harran. Là một thị trấn ven
Để đáp trả, một số cộng đồng ngoại đạo
biên giới phức tạp giữa La Mã và Ba Tư, nó
còn sót lại đã thực hiện chuyến di dời tuyệt
hoàn toàn có thể mặc kệ những điều luật
vọng tới biên giới phía đông của đế chế.
ngăn cấm ngoại giáo của La Mã. Trong
Một số đã cư ngụ tại Ba Tư, nơi ứng xử với
những năm tháng sau này, Harran đã trở
dị giáo nhẹ nhàng hơn rất nhiều so với
thành nơi cuối cùng gìn giữ các giáo lý Tân
Rome. Một số khác vẫn đi xa hơn, tới Trung
Triết học Plato của Iamblichus và Julian,
Á và các vùng biên giới đế quốc Trung
lưu truyền lại những phong tục ngoại đạo
Hoa, nơi các dị giáo Thiên Chúa cũng được
gắn liền với triết lý và thực hành huyền
đón nhận. Một số người không nhỏ vẫn ở
học.
lại Harran.
Xem thêm: Harran sụp đổ (1271)
58
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức tranh vẽ Merlin từ Biên niên sử Nuremberg, một dị bản về lịch sử thế giới và kinh thánh được viết bởi Hartmann Schedel, năm 1493.
59
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 573
T
MERLIN VÀ TRẬN CHIẾN ARDERYDD
ên thật của ông chắc chắn là một
nguyên phía nam nước Anh đã thất thủ và
biến thể của Ambrosius và ông
bị tiêu diệt bởi quân đội Thiên Chúa. Tên
cũng chưa bao giờ gặp chiến
của ông là Gwenddolau, và Merlin chính
vương vĩ đại của La Mã – Anh mà giờ
là nhà thơ trong cung điện, và cũng rất có
chúng ta nhớ tới là Vua Arthur, nhưng phù
thể, là cao tăng Druid của ngài; bài tế của
thủy Merlin hẳn là một người bằng xương
Merlin dành cho vị vua đã ngã xuống là
bằng thịt. Ông đã sống ở vùng hạ Scotland
một trong những bài thơ tồn tại lâu đời nhất
vào thế kỷ thứ 6, và những mẩu tiểu sử của
bằng tiếng Wales.
ông đã tồn tại đủ lâu để biến thành một câu
Thật khó mà diễn tả cách câu chuyện
chuyện tình dưới ngòi bút của nhà văn
của Merlin gắn với truyền thuyết quanh vua
trung cổ Geoffrey xứ Monmouth.
Arthur, nhưng những điều như vậy cũng
Nước Anh vào thế kỷ thứ 6 bị xâu xé bởi
xuất hiện thường xuyên trong lịch sử được
chiến tranh. Các chiến binh Saxon từ nơi
viết nên bởi các huyền thoại. Một khi ông
mà chúng ta biết giờ đây là bờ tây bắc Đức
đã được gắn với kho tàng truyện lớn lao của
đã được triệu hồi tới đây làm lính đánh
Arthur, Merlin sớm trở thành hình mẫu mà
thuê, cuối cùng chỉ để phản lại những kẻ
hầu hết các phù thủy hiện đại sau này được
đã thuê họ và chiếm lấy lãnh thổ đó cho
tạo hình theo, cũng như các lời tiên tri được
chính mình. Người Anh đã không thể liên
viết về ông bởi các tác giả viết sách công
minh chống lại Saxon vì nhiều lý do, gồm
nghiệp cũng trở nên rộng rãi trong thời
cả vấn đề tôn giáo chia rẽ Thiên Chúa với
Trung Cổ, như các tiên đoán của
ngoại giáo và có thể khiến họ xảy ra chiến
Nostradamus với chúng ta ngày nay.
tranh nội bộ. Năm 573, vào trận Arderydd,
Xem thêm: Mona thất thủ (57)
người ngoại giáo trị vì cuối cùng ở miền cao
60
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Jabir ibn Hayyan, còn được biết đến với tên Latin Geber, được khắc họa ở đây với dụng cụ giả kim vào năm 1584 bởi nhà sử học Pháp André Thévet.
61
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 800
L
JABIR IBN HAYYAN
à một trong những học giả nổi tiếng
nền được nắm vững, thì hàng loạt các công
nhất thời của ông, tác giả của hơn
trình nghiên cứu đã được sinh ra trong cả
một trăm cuốn sách về đủ mọi lĩnh
hai nhánh huyền học này.
vực, nhưng đam mê lớn của Jabir ibn
Chuyến đi của Jabir tới Baghdad là một
Hayyan là giả kim học. Sinh ra ở Kufa nơi
phần của quá trình đó. Với sự hỗ trợ tài
mà giờ đây là Iraq, Jabir ibn Hayyan
chính của nhà lãnh đạo Hồi giáo, ông đã
(khoảng 720 – 815) đã bắt đầu học về dược
thiết lập nên phòng thí nghiệm giả kim
và trong nhiều năm ông đã là một nhà vật
hoàn chỉnh nhất thời bất giờ và thực hiện
lý được kính trọng ở quê hương. Sau này –
nhiều chương trình thí nghiệm đầy tham
không chính xác khi nào – ông được mời
vọng. Mục đích của ông không chỉ đơn
tới Baghdad, thủ đô chính trị của Hồi giáo,
thuần là tạo nên vàng mà còn để hiểu bản
bởi nhà lãnh đạo Harun al-Rashid.
chất của kim loại và thế giới tự nhiên như
Khi Jabir tới Baghdad, thời kỳ Hồi giáo
một tổng thể. Ông phát triển những phương
xâm chiếm đã kết thúc. Dù các tôn giáo
thức mới để chuẩn bị các hóa chất hữu
ngoại đạo của Hy Lạp và Rome vẫn đang
dụng, thiết kế các lò luyện thông minh để
bị nghiêm cấm chặt chẽ, nhưng kiến thức
giữ nguồn nhiệt ổn định cho các quá trình
triết học và khoa học được lan truyền bởi
giả kim, và đề xuất các lý thuyết về cấu
các học giả của họ thì không, và nhiều
trúc của kim loại thứ vẫn tồn tại cho tới
nhánh huyền học đã được kế thừa bởi học
cuộc cách mạng khoa học.
giả Ả Rập cùng với các giáo thuyết cổ điển
Xem thêm: Nhà giả kim Miriam (thế kỷ 1
khác được lưu giữ. Giả kim học và chiêm
TCN), Zosimos xứ Panopolis (300)
tinh học đặc biệt thu hút sự chú ý của các nhà tư tưởng Hồi giáo; ngay khi kiến thức
62
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Diana, một nhân hình hóa của Màn Đêm, 1765, là một trong số bốn bức họa ghép bởi Anton Raphael Mengs (1728 – 1779). Vào thế kỷ thứ 9, một số người phụ nữ “kỳ dị” đã khẳng định họ có thể bay lên trời để trình diện với Diana.
63
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
THẾ KỶ THỨ 9 LUẬT EPISCOPI Một số người phụ nữ kỳ dị… tin và khẳng
thờ đều kể về một bộ phận tín ngưỡng pháp
định rằng vào buổi đêm họ thường cưỡi
thuật mà trong đó mọi người rời bỏ thân xác
trên các linh thú cùng với Diana, nữ thần
của họ vào buổi đêm một số ngày cụ thể để
của người Pagan, cùng hàng loạt phụ nữ
vi hành cùng các thực thể siêu nhiên. Tới
khác, bay qua những miền đất xa xôi, tuân
ngày nay, vẫn không ai biết chắc thứ gì
theo lệnh của bà chủ, được triệu hồi tới để
thực sự nằm bên dưới những câu chuyện
phục vụ bà vào những ngày nhất định trong
đó.
N năm.
Thứ mang lại cho luật Episcopi tầm
hững lời này đến từ một quyết
quan trọng của nó trong lịch sử huyền học,
định bởi hội đồng nhà thờ địa
lại là việc nó phủ nhận ý kiến nói đức tin
phương tại Pháp trong thế kỷ
của những người phụ nữ kỳ quặc đó là giả
thứ 9. Quyết định này sau đó đã bị nhầm
tưởng hoặc, ảo giác được tạo nên bởi Ác
rằng được nêu ra bởi hội đồng Ancyra vào
quỷ và tuyên bố rằng thật tội lỗi khi tin rằng
thế kỷ thứ 4, một trong những hội đồng đã
các phù thủy có sức mạnh có thể gây hại
đoàn kết lại và thiết lập nên nền móng của
tới các con chiên Thiên Chúa. Trải dài
Thiên Chúa giáo. Lúc này nó trở thành một
khắp thời Trung cổ, như một kết quả, chính
phần của giáo luật Công Giáo. Luật này bắt
quyền Công giáo phủ nhận các tín ngưỡng
đầu bằng từ linh mục – episcopi trong tiếng
phù thủy và huyền học khác như một trò
Latin – và đặt tên cho điều luật này: Luật
đùa bởi mấy kẻ rỗi hơi. Chỉ tới thế kỷ 14
Episcopi.
luật Episcopi mới bị gạt bỏ và Thời Đại
Đức tin của những người phụ nữ kỳ dị
Thiêu Sống thực sự bắt đầu.
kia không chỉ tồn tại ở Pháp vào thế kỷ thứ
Xem thêm: Cecco d’Ascoli bị thiêu sống
9. Khắp Châu Âu, các truyền thuyết và nhà
trên cọc (1327), Hội Benandanti (1575)
64
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Kỵ sĩ Dòng đền là một tổ chức giàu có và quyền lực được biết đến bởi những trận chiến của họ trong các cuộc Thập tự chinh và kiểm soát các hạ tầng tài chính, cho tới khi họ bị bắt và thiêu sống trên cọc.
65
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1118
B
THÀNH LẬP HỘI KỴ SĨ DÒNG ĐỀN
an đầu chỉ có chín người trong số
de Payens (1070 – 1136), đã trở lại Pháp.
họ - các kỵ sĩ từ Pháp đã gia nhập
Sau đó đã xuất hiện những binh lính mới
cuộc Thập tự chinh thứ nhất để
đi theo lá cờ của Hội Kỵ Sĩ, và vua quan
chiếm lại Vùng Đất Thánh từ người Hồi
cùng giới quý tộc bắt đầu ban thưởng hậu
giáo. Năm 1118 họ đã ra mắt tộc trưởng
hĩnh cho Hội. Hội Kỵ Sĩ nhanh chóng trở
Jerusalem và thiết lập một tổ chức các tu sĩ
thành một trong những tổ chức quý tộc giàu
chiến binh, kết hợp kỷ cương của tu viện
có nhất ở Christendom. Các nguồn vốn
và trong quân ngũ. Họ được giao cho
khắp châu Âu đổ vào tòa lâu đài đang bảo
nhiệm vụ bảo vệ Đền thờ của Solomon và
vệ miền đất Thánh của họ; con số đó lớn
lấy tên Hội Kỵ sĩ Thương tội của Chúa và
tới mức Hội Kỵ Sĩ Dòng Đền đã phát minh
Đền thờ của Solomon. Lịch sử ghi lại họ
ra hầu hết những quy tắc tiền tệ ngân hàng
dưới cái tên Kỵ sĩ Dòng đền.
để kiểm soát nó mà thời hiện đại ta vẫn
Nhiệm vụ chính thức của họ là bảo vệ
đang sử dụng. Mỗi khi bạn ký một biên lai,
những người hành hương khỏi giặc cướp
bạn đang sử dụng một cách thức của Hội
Hồi giáo trên các tuyến đường từ cảng vào
Kỵ sĩ Dòng đền đó.
bờ biển Địa Trung Hải. Chín kỵ sĩ là một
Trong tất cả mọi chuyện này đều không
lực lượng quá nhỏ để bảo vệ các con
có bóng dáng gì của huyền học. Điều đó
đường, và trong suốt chín năm đầu hội Kỵ
chỉ xuất hiện sau khi nhiều thế hệ Kỵ sĩ
Sĩ gần như không làm gì để gia tăng quân
sống và chịu ảnh hưởng của tôn giáo và
số. Nhiều tin đồn – được thêm thắt bởi dấu
pháp thuật trong lãnh địa của một nơi như
vết khảo cổ - cho rằng hầu hết thời gian
vùng đất Thánh, điều này đã tạo nên một
của họ là để đào các đường hầm bên dưới
câu chuyện huyền thoại và những gì nó để
ngôi đền.
lại vẫn tồn tại cho tới bây giờ.
Những thứ họ tìm thấy ở đây vẫn còn là một bí ẩn. Năm 1127, Trưởng hội, Hugues
66
Xem thêm: Hội Kỵ sĩ Dòng đền bị bắt giữ (1307)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Thánh Dominic de Guzman và những người Albigensian, được vẽ bởi Pedro Berruguete vào cuối thế kỷ 15. Bức tranh sơn mô tả huyền thoại về cuộc tranh cãi giữa Thánh Dominic và người Cathars, khi những cuốn sách của cả hai phe đều bị ném vào lửa thiêu – những người đi theo đức thánh khi đó được tha mạng.
67
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1208
H
CUỘC THẬP TỰ CHINH ALBIGENSIAN
ọ gọi bản thân là Cathars,
bởi người Cathar. Để trả đũa, giáo hoàng
trong tiếng Hy Lạp nghĩa là
Innocent III phát động cuộc thập tự chinh.
“thuần khiết”; kẻ thù của họ
Tất cả các cuộc thập tự chinh trước đó đã
gọi họ là người Albigen, “đám người đến từ
đều nhắm vào người Hồi ở vùng đất Thánh;
Albi,” theo tên của thị trấn Pháp nơi họ cư
đây là lần đầu tiên phía nhà thờ kêu gọi
ngụ trước đó. Họ dạy một giáo lý Thiên
chiến tranh chống lại kẻ thù của họ tại
Chúa dị giáo nơi mà Chúa Trời và Satan
châu Âu – nhưng không phải lần cuối cùng.
ngang hàng, và loài người, bị giam cầm
Chiến tranh xảy ra từ 1209 và càn quét tới
trong thế giới vật chất của Satan, được gọi
khi thành trì cuối cùng của người Cathar,
tới để thoát về với cõi ánh sáng của Chúa.
Montségur, sụp đổ năm 1244. Trong quá
Họ phủ nhận quyền hành của giáo hoàng
trình đó, miền nam nước Pháp bị hủy hoại
và các luật lệ của Nhà thờ Công giáo. Tuy
và hàng trăm nghìn người vô tội đã ngã
vậy, họ vẫn thiết lập cộng đồng sinh sống
xuống.
ở phía bắc nước Ý và nam nước Pháp từ
Trong những gì cuộc thập tự chinh
đầu những năm 1000. Từ năm 1175 trở đi,
Albigen để lại là một tổ chức mới, được lập
sự thối nát giữa các bộ phận Thiên Chúa và
nên bởi nhà thờ Công Giáo năm 1239, với
những thuyết giảng hợp lý từ phía Cathars
nhiệm vụ bắt giết tất cả những kẻ dị giáo
dẫn tới sự phát triển nhanh chóng của giáo
bằng mọi cách. Những thế kỷ tiếp theo, tổ
phái này. Rome đáp trả bằng việc tuyên án
chức đó đã để lại một vệt máu dài khắp
Catharism là dị giáo và gửi đi các đại sứ để
Châu Âu, và hàng ngàn huyền học gia,
ngăn chặn, nhưng tất cả các cố gắng này
cùng vô vàn người khác, đã bị khép vào
là quá nhỏ bé để làm chậm lại sự lan tỏa
hình phạt thiêu sống. Tên của nó, như ta
của nó.
biết, chính là Tòa án Dị giáo (Inquisition).
Năm 1208, căng thẳng rắc rối leo thang nổ ra từ một vụ bạo lực công khai khi người được ủy nhiệm từ phía giáo hoàng bị giết
68
Xem thêm: Basilides xứ Alexandria (120)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Sơ đồ Cây Sefirothic, từ cuốn Portae Lucis của Paulus Ricius (1516), miêu tả những thành tố thần thánh, làm nên hệ thống thần bí Do Thái Cabala.
69
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1230
T
NGUỒN GỐC CỦA CABALA
ất cả người Do Thái ở Narbonna
thâm sâu được ẩn giấu trong các cuốn
miền nam nước Pháp đều biết tới
thánh thư.
giáo trưởng Do Thái Rabbi tên là
Bí mật về những điều mà Giáo sĩ Isaac
Isaac Mù (1160 – 1235) – một học giả uyên
giảng dạy, thực chất, mang tính toán học:
thâm với vốn kiến thức khổng lồ về những
chính là những hiểu biết về thần số thuật
cuốn thánh thư. Tuy nhiên, chỉ trong giới
và hình học thiêng, thứ đã du nhập vào
những học trò thân cận của ông mới biết
phương Tây cùng Pythagoras và đóng vai
và truyền tai nhau lời đồn về việc thầy giáo
trò quan trọng trong Ngộ Giáo. Ông và các
sĩ đáng kính có những cách thức nghiên
học trò của mình đã đi đến niềm tin rằng
cứu thánh thư sâu xa và kỳ thú hơn: một
đây chính là chìa khóa mở ra những hiểu
cách hiểu mới về kinh Torah, mà theo đó
biết cốt lõi của Do Thái giáo (Judaism) và
ông đã khám phá ra những điều thần bí vĩ
chúng quá quý giá để có thể truyền lại
đại.
bằng miệng. Lâu trước đó, từ Do Thái cho
Những gì mà dị giáo Cathar đã thể hiện
“văn hóa truyền miệng” – được phát âm là
cho thấy ở miền nam nước Pháp họ khá
“Cabala”, “Kabbalah”, hay “Qabalah”
thoải mái với những quan điểm tôn giáo
trong tiếng Anh – đã được sử dụng để gọi
khác biệt. Các cộng đồng Do Thái đã phát
các tri thức này. Sau khi Giáo sĩ Isaac qua
triển mạnh nơi đây, và mối giao du với nền
đời, chúng được lan truyền nhanh chóng
văn hóa Bắc Phi cũng như xứ Levant đã
trong cộng đồng Do Thái khắp Địa Trung
mang lại cho họ những tri thức thất truyền
Hải. Sau hàng thế kỷ, Cabala trở thành yếu
trong thời kỳ đen tối của Châu Âu nhưng
tố cốt lõi của một nền văn hóa huyền học
vẫn được lưu truyền trong văn hóa Hồi
phương Tây rộng lớn hơn.
Giáo. Bằng cách đó các giáo trưởng Do Thái ở miền nam nước Pháp đã thu lượm được hai cuốn thư pháp cổ - Sepher yetzirah (Cuốn sách về Sự Hình Thành) và cuốn Sepher ha-bahir (Cuốn sách về Sự Thăng Hoa) – hai thứ đã hé lộ nhiều bí mật
70
Xem thêm: Abraham Abulafia tới Saronno (1279), Kỳ Diệu của Johannes Reuchlin (1494), Isaac Luria đặt chân tới Safed (1570)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung vua Alfonso X, còn được biết đến với cái tên el Sabio, bởi họa sĩ Tây Ban Nha Joaquín Domíguez Bécquer (1817 – 1879). Dưới thời ông trị vì ở Castile, nhiều tác phẩm huyền học quan trọng đã được biên dịch từ tiếng Ả Rập.
71
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1256
T
BIÊN DỊCH CUỐN PICATRIX
ây Ban Nha vào thế kỷ 13 là một
Những kiến thức trong cuốn Picatrix tập
bức tranh thêu về các vương quốc
trung vào chiêm tinh, nhưng là chiêm tinh
đấu đá lẫn nhau, nhưng một trong
khác xa với những việc đọc tính cách con
số đó – Castile – lại là một nơi đơm hoa kết
người qua lá số tử vi thời hiện đại. Thay vào
trái của nghệ thuật, học vấn, và huyền học.
đó, nó chỉ ra rằng bầu trời là nguồn năng
Dưới sự bảo hộ của vua Alfonso X (1221 –
lượng pháp thuật, và các nghi lễ được thực
1284), được mệnh danh là el Sabio (người
hiện khi các hành tinh ở các vị trí nhất
Thông Thái), nhiều tác phẩm về huyền học
định sẽ mang xuống năng lượng từ những
đã được biên dịch từ tiếng Ả Rập. Trong đó
vì sao để tạo nên điều kỳ diệu trên mặt đất.
quan trọng nhất là một cuốn sách kỳ lạ với
Ai đọc Picatrix ngày nay sẽ được đưa vào
một tựa đề không giải mã được: Picatrix.
một thế giới của bùa chú, thần dược, và
Bản gốc tiếng Ả Rập của cuốn sách
tinh linh – những thứ có thể giúp một pháp
mang tựa đề Ghayat al-hakim (Đích đến
sư thực hiện điều họ muốn, hoặc, nếu làm
của nhà Minh triết). Nó được viết vào
sai một chi tiết nhỏ của nghi thức, sẽ hủy
khoảng thế kỷ thứ 9 hoặc 10 bởi một phù
diệt chính bản thân họ.
thủy Ả Rập ở Tây Ban Nha hoặc Bắc Phi,
Khi nó được biên dịch qua tiếng Latin,
người đã giấu danh tính của mình dưới một
Picatrix trở thành cuốn cẩm nang đình
bút danh học giả và nhà huyền học al-
đám nhất của pháp sư phương Tây thời bấy
Majriti. Không ai biết lý do các nhà biên
giờ. Ít người dám thừa nhận họ có một bản
dịch của Alfonso đổi tựa đề cuốn sách, và
sao của nó, nhưng hầu hết các cuốn sách
cũng không ai hiểu Picatrix nghĩa là gì.
chú thời đó đều ít nhiều vay mượn kiến
Điều khiến Picatrix quan trọng là việc nó
thức trích từ Picatrix. Chỉ tới khi việc từ học
là một cuốn bách khoa toàn thư về triết lý
huyền học lan rộng vào cuối thời Phục
và thực hành pháp thuật, một tác phẩm dễ
Hưng, những tri thức này mới lại chìm vào
hiểu nhất về huyền học xuất hiện ở phương
bóng tối.
Tây giữa Những điều thần bí của
Xem thêm: Ba Tập về Triết lý Huyền học
Iamblichus và Ba Tập về Triết lý Huyền
của Cornelius Agrippa (1533), Thomas
Học của Cornelius Agrippa.
Taylor biên dịch cuốn Những điều thần bí (1821)
72
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Tòa tháp và cổng vòm của Đền thờ Sin, thần Mặt Trăng, tại điểm khảo cổ ở Harran. Ngôi đền bị phá hủy trong những trận chiến tranh giành quyền lực nội bộ và chống lại ngoại xâm.
73
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1271
H
HARRAN THẤT THỦ
arran đã trụ vững hàng thiên
được phép giữ nguyên vẹn các tập tục của
niên kỷ qua những thăng trầm
mình.
của các đế chế và nền văn
Khoảng hơn sáu thế kỷ sau đó, Harran
minh. Vị trí của nó tại biên giới giữa đế chế
phát triển như một trung tâm của pháp
La Mã và Ba Tư biến nó trở thành nơi ngụ
thuật, chiêm tinh, giả kim, và triết học, rất
cư cho những người ngoại giáo pagan sau
nhiều học giả xuất thân từ đây đã đạt được
khi đế chế La Mã bài trừ tất cả mọi tôn giáo
vai vế cao trong xã hội Hồi giáo. Một trong
khác ngoài Thiên Chúa, và trong nhiều thế
số họ, nhà chiêm tinh Thabit ibn Qurrah
kỷ nó là nơi an yên không chỉ cho ngoại
(826 – 901), đã xuất bản một tác phẩm nổi
giáo mà cả những truyền thống huyền học
tiếng về việc bảo vệ tôn giáo Harran.
và thần học Iamblichus đã đưa vào các hệ tư tưởng ngoại đạo cổ.
Những cuộc chiến giữa thủ lĩnh Hồi giáo Baghdad và đế chế Byzantine đã hủy
Khi quân đội Islam thống trị khu vực này
hoại khu vực này, kéo theo sau những cuộc
vào năm 639, Harran đã lại một lần nữa
chiến nữa giữa các thủ lĩnh người Hồi và
chống đỡ. Giáo lý Quran yêu cầu những
cuối cùng là cuộc xâm lược của Mông Cổ.
người Hồi phải dung thứ cho ba “Dân tộc
Ngôi đền thờ thần Mặt Trăng, trung tâm
của Sách” (tiếng Ả Rập: الكتاب أهل′Ahl al-
tâm linh của Harran, đã bị tàn phá trong
Kitāb, là tín đồ của Các tôn giáo khởi nguồn
chiến tranh, và các con đường giao thông
từ Abraham có trước, lâu đời, và cũ hơn đạo
huyết mạch đã mang đến sự giàu có nơi
Hồi giáo Islam, các cộng đồng dân tộc cổ
đây cũng không thoát khỏi kết cục tương tự.
đại được trao mạc khải từ Thiên Chúa): Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo và Sabi’ah hay Sabianism. Việc Sabi’ah thực sự là gì đã gây lúng túng cho các học giả Hồi giáo nhiều thế kỷ, nhưng người Harran đã tìm được cách thuyết phục những kẻ thống trị đến từ Ả Rập rằng họ cũng thuộc những tộc người trong lời răn của thánh Allah, và
74
Năm 1271, thành phố đã bị bỏ hoang sau khi những cư dân cuối cùng chuyển đi. Dù sao những văn hóa huyền học từng cư ngụ nơi đây cũng đã có đủ thời gian phát triển để lan truyền tới xã hội Hồi giáo và Thiên Chúa châu Âu cùng thời. Xem thêm: Sắc lệnh của vua Justinia (538)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một trang trong cuốn Ánh sáng Tri thức bởi tác giả Abraham Abulafia (1285)
75
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1279
B
ABRAHAM ABULAFIA ĐI TỚI SARONNO
ắt nguồn từ miền nam nước
Rome chỉ để biết tin giáo hoàng đã đi tới
Pháp, Cabala đã lan tỏa nhanh
Saronno, và cũng đi theo đến đó. Những
chóng với những người Do Thái
tin đồn về nhiệm vụ của ông đã bay tới
di cư. Abraham Abulafia (khoảng 1240 –
Saronno trước chính bản thân ông, và giáo
1291) là một trong số những bậc thầy về lý
hoàng hạ lệnh sẽ bắt giữ Abulafia để thiêu
thuyết này. Là một con trai của giáo trưởng
sống trên giàn nếu ông ta dám bén mảng
rabbi ở Saragossa, Tây Ban Nha, ông đã
tới buổi lễ tuyên giáo. Dù biết về việc này,
học kinh Torah và Talmud với cha mình
Abulafia vẫn xuất hiện – và phát hiện rằng
cho tới khi phụ thân qua đời năm 1258.
giáo hoàng đã chết từ đêm hôm trước. Nhà
Sau đó, cũng như phong trào của thời đại,
thờ đã bắt giam Abulafia một tháng rồi sau
ông đã chu du khắp mọi nơi, tìm kiếm một
đó thả ông đi.
người thầy có thể giúp mình thấu hiểu
Ông trở về Barcelona, nhưng đức tin kỳ
những bí mật sâu xa hơn của các thánh thư.
lạ của ông và những lời khẳng định về
Ông đã tìm thấy điều mình cần ở
năng lực tiên tri là quá sức để tiếp thu với
Barcelona năm 1271 khi một nhà nghiên
những người Do Thái bấy giờ; ông di cư tới
cứu Cabala tên Baruch Togarmi giới thiệu
Sicily rồi sau đó là một hòn đảo nhỏ gần
ông cuốn Sepher yetzirah và dạy ông cách
Malta. Dù ông là một hình tượng gây nhiều
kết hợp thiền với ngôn ngữ Do Thái. Chỉ
tranh cãi, rất nhiều học trò vẫn kéo tới, và
trong thời gian ngắn Abulafia đã trải qua sự
phương pháp thiền định trên bảng chữ cái
thức tỉnh tâm linh rõ rệt và đi tới niềm tin
Hebrew của ông đã trở thành một trong
rằng Thượng đế đã ban cho ông những
những phương pháp luyện tập phổ biến
quyền năng tiên tri.
nhất tại các trường dạy Cabala sau này.
Năm 1279, một giấc mơ tiên tri đã
Xem thêm: Nguồn gốc của Cabala (1230),
thuyết phục Abulafia rằng Thượng đế yêu
Johannes Reuchlin’s On the Miraculous
cầu ông cải hóa Giáo hoàng Nicholas III
Word (1494), Isaac Luria Arrives in Safed
sang Do Thái giáo. Ông ngay lập tức tới
(1570).
76
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức họa nhỏ trong cuốn Chroniques de France ou de St Denis (Ký sự nước Pháp hay St. Denis), một cuốn lịch sử Pháp được soạn trong tu viện vào khoảng những năm 1270 – 1380, được xuất bản lần đầu vào thế kỷ 14. Bức họa mô tả Jacques de Molay, thủ lĩnh hội kỵ sĩ dòng đền, và Geoffroi de Charney, giáo sĩ Normandy, đang bị đóng cọc thiêu sống tại Paris.
77
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1307
M
BẮT GIỮ HỘI KỴ SĨ DÒNG ĐỀN
ệnh lệnh này được hạ xuống
tra đều không tìm thấy bằng chứng phạm
trong bí mật từ tòa án hoàng
tội nào, nhưng nhà vua chỉ đưa ra một phán
gia Pháp, và được những sứ
quyết duy nhất. Hội bị giải tán bởi giáo
giả tin cậy hầu cận vua Philip IV. Khắp
hoàng vào năm 1312; các thành viên của
vương quốc Pháp, các sĩ quan hoàng gia
Hội không thuộc nước Pháp được các tu
choáng váng khi nhận tin và ngay lập tức
viện thu nhận một cách yên ổn, và ở trong
triệu tập binh lính. Tiếng hành quân dồn
nước, những ai đã ra đầu thú cũng có thể
dập vang vọng trong buổi rạng sáng thứ
làm điều tương tự. Những kẻ chống lại lời
sáu, ngày 13 tháng Mười. Sau đó, vào đúng
cáo buộc đối mặt với một số phận bi thương
lúc bình minh, họ tấn công, phá cửa những
hơn. Năm mươi tư người đã bị đóng cọc
ngôi nhà mà các Kỵ sĩ Dòng đền cư ngụ ở
thiêu sống vào năm 1310; bốn năm sau,
Pháp và bắt giữ tất cả những ai ở trong.
Thủ lĩnh Hội Jacques de Molay và một
Khoảng hai ngàn thành viên của hiệp hội,
trong số các trợ lý của ông đã hứng chịu
bao gồm một trăm kỵ sĩ và Thủ lĩnh tối cao,
hình phạt này.
Jacques de Molay (1244 – 1314), đã bị bắt
Nhiều nhà sử học tranh cãi rằng Philip
giữ với tội danh dị giáo. Năm 1308, giáo
IV đã phá hoại Hội Kỵ sĩ chỉ để thâu tóm
hoàng Clement V ủy quyền những cuộc bắt
khối tài sản khổng lồ của họ. Tuy nhiên
bớ tương tự khắp mọi nơi trong lãnh thổ của
giữa những nhà huyền học, ý tưởng về việc
Thiên Chúa giáo.
các Kỵ sĩ đã học được những bí mật huyền
Theo những quan chức dưới vua Philip
học ở Trung Đông đã tồn tại hàng thế kỷ
IV, hội Kỵ sĩ đã từ bỏ đức tin Thiên Chúa
trong suy nghĩ của họ, và điều này cổ vũ
để tôn giờ một thần tượng có tên
nhiều hội nhóm huyền học tìm cách gìn giữ
Baphomet, kẻ có quyền lực khiến thực vật
các di sản mà Hội Kỵ sĩ để lại.
mọc tươi tốt. Những tin đồn tai quái lan
Xem thêm: Thành lập hội Kỵ sĩ Dòng Đền
rộng, và thành viên của Hội bị tra tấn cho
(1118)
tới khi tiết lộ toàn bộ thông tin về chuyện này. Bên ngoài nước Pháp, các cuộc điều
78
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một trang trong cuốn L’acerba, một cuốn sách gây nhiều tranh cãi bởi Cecco d’Ascoli. L’acerba gồm bốn tập hoàn chỉnh về các chủ đề gồm thiên văn học, cái thiện và cái ác, các khoảng sản, và đạo đức, cũng như một tập về thần học.
79
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1327
M
CECCO D’ASCOLI BỊ ĐÓNG CỌC THIÊU SỐNG
ột đám đông cười cợt chế
tước chức danh giáo sư và nghiêm cấm
nhạo vây quanh chiếc xe kéo
giảng dạy; sau sự kiện đó ông rời Bologna
và quăng một người đàn ông
và được bổ nhiệm làm chiêm tinh gia riêng
bị kết án ra giữa một khoảng trống, nơi một
cho Công tước Florence. Nhưng kể cả một
cây giáo gỗ cao đã được dựng lên và lửa đã
người bảo hộ quyền lực như vậy cũng
được đốt dưới gốc. Những người lính thuê
không thể che chắn cho ông, và năm 1327
kéo lê tên tù nhân khỏi chiếc xe và trói hắn
ông lại bị kết án phạm tội dị giáo và bị đưa
lên cây cột. Sau một vài lời từ những người
lên giàn giáo để xét xử.
đại diện nhà thờ có mặt tại đó, một cây
Số phận thảm thương của Cecco là một
đuốc được tung vào đống củi, và tiếng la
điềm báo cho những gì tồi tệ hơn sắp xảy
hét của gã đàn ông hòa lẫn với tiếng gầm
đến, bởi ông là người đầu tiên bị quy án do
gừ của ngọn lửa. Ở châu Âu thời Trung cổ,
thực hành pháp thuật. Trước thời của ông,
đó là hình phạt dành cho tội dị giáo –
dưới sự chỉ dẫn của luật Episcopi, nhà thờ
nhưng đây là lần đầu tiên nó được thực thi
Công giáo đã coi những thực hành pháp
trên tội danh sử dụng ma thuật.
thuật chỉ đơn giản là trò mê tín, bị nghiêm
Cecco d’Ascoli (1257 – 1327) đã trở
cấm bởi luật nhà thờ nhưng cũng chỉ bị xử
thành một giáo sư thiên văn và chiêm tinh
phạt bằng vài hình thức không đáng kể.
ở Đại học Bologna năm 1322 và viết một
Tội dị giáo, ngược lại, là một trong những
bài bình luận về cuốn De sphaera bởi tác
tội danh nặng nề nhất trong pháp luật
giả John xứ Sacrobosco, cuốn sách về thiên
đương thời, và một khi pháp thuật bị coi là
văn được sử dụng rộng rãi tại châu Âu vào
dị giáo, nó mở cửa cho những sự đàn áp
thời bấy giờ. Những ý kiến của ông mang
kinh khủng hơn trong những thế kỷ sau đó.
nhiều liên quan tới pháp thuật và bao gồm cả những chỉ dẫn triệu hồi một Tinh thần tên là Floron vào một bức tượng ma thuật. Cecco đã sớm bị đày ra trước tòa án Dị giáo. Bị kết tội là một kẻ dị giáo, ông bị
80
Xem thêm: Luật Episcopi (thế kỷ 9), Bắt đầu Cuộc Hành hình Phù thủy tại Valais (1428)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một phác họa từ cuốn thư Ripley, một bản thảo về giả kim được xuất bản vào thế kỷ 16 ở Anh. Các phác họa sử dụng hình ảnh ẩn dụ để miêu tả quá trình tạo nên Hòn đá Triết gia. Nicholas và Perenelle Flamel thuộc nhóm những nhà giả kim khẳng định rằng họ đã đạt được thành quả này.
81
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1382
T
HÒN ĐÁ TRIẾT GIA
ừ thời cổ đại cho đến khởi đầu của
tượng và đồng ý giải nghĩa chúng cho ông.
thời hiện đại, có những người
Họ cùng quay trở về Paris, nhưng trên
khẳng định rằng họ đã đạt được
đường đi Canches ngã bệnh và qua đời.
Đại Công trình (Great Work) của giả kim
Ông đã dạy đủ những gì Flamel cần biết,
thuật và tạo nên Hòn đá Triết gia
để ba năm sau vợ chồng Nicholas và
(Philosopher’s Stone). Trong số đó có
Perenelle tạo nên thứ Vật Chất Tiên Quyết
Nicholas (1330 – 1418) và Perenelle
huyền bí, và nhiều bước tiến xa hơn sau đó.
(1320 – 1397) Flamel. Dù họ chỉ đóng vai
Theo truyền thuyết, ngày 17 tháng Giêng
trò phụ trong tiểu thuyết Harry Potter của J.
năm 1382, họ thành công trong việc tạo
K. Rowling, thì cặp vợ chồng Flamel là
nên Hòn đá Trắng và biến đổi 200g kim
những người bằng xương bằng thịt, và câu
loại thông thường thành bạc nguyên chất.
chuyện về những chuyến đi và thành tựu
Vào ngày 25 tháng Tư cùng năm, khoảng 5
của Nicholas Flamel đã trở nên nổi tiếng
giờ chiều, họ chế tạo ra Hòn đá Đỏ và biến
khi nó được công bố vào đầu thế kỷ 15.
lượng kim loại tương ứng thành vàng ròng.
Flamel là một chuyên gia ghi chép,
Các nhà sử học đều tin rằng Nicholas
người sưu tầm những văn tự cổ. Một ngày
và Perenelle Flamel đã thực sự tồn tại và
nọ ông mang về một bản thảo dài 21 trang
trở nên rất giàu có trong những năm sau đó.
đầy những biểu tượng giả kim nhưng không
Nguồn gốc của sự giàu sang này đã trở
hề có một chú thích nào. Ông và vợ mình,
thành một chủ đề với rất nhiều suy đoán
Perenelle, người cùng đam mê về giả kim
xoay quanh – nhưng cuốn sách vẽ những
thuật, đã dành nhiều năm giải mã chúng.
sơ đồ được mang ra ánh sáng cùng với
Cuối cùng, với sự ủng hộ của Perenelle,
những gì còn sót lại của nhà Flamel đã trở
Nicholas tới Tây Ban Nha với niềm hy
thành một tài sản tri thức quan trọng với
vọng tìm một nhà giả kim có thể dạy ông
các nhà giả kim đương thời.
những điều ông cần biết.
Xem thêm: Câu đố Fulcanelli (1926)
Ở đây, ông gặp một nhà giả kim Do Thái già tên Canches, người nhận ra những biểu
82
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một tái bản năm 2015 của bộ tarot Marziano bởi Robert M. Place, miêu tả các vị thần cổ đại Diana, Bacchus, Mercury và Ceres.
83
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1418
T
NGUỒN GỐC CỦA TAROT
hú chơi bài lá đã du nhập vào
để gọi tên các lá bài biểu tượng. Những
châu Âu từ văn hóa Hồi giáo vào
người đọc Tarot thời nay vẫn gọi chúng là
thế kỷ 14, nhưng bộ bài đầu tiên
“trumps.” (lá Ẩn chính)
được biết đến ở phương Tây cũng không
Khoảng năm 1450, những người chơi
khác gì bộ bài tú hiện đại ngày nay, với
bài tại Milan đã phổ biến việc sử dụng bộ
bốn bộ chất được đánh số. Chỉ tới đầu thế
ẩn chính 22 lá như ta dùng ngày nay, và
kỷ 15 mới xuất hiện một ý tưởng thêm thắt
hình ảnh các lá bài được vẽ vào năm đó trở
một số lá mang tính biểu tượng vào bộ bài
thành tiền thân của bộ Tarot hiện đại. Các
và tạo nên bộ Tarot đầu tiên. Tên ông là
thành phố khác ở Ý cũng thiết lập nên
Marziano da Tortona, thư ký riêng của
những bộ bài tương tự, nhưng chính bộ bài
Filippo Maria Visconti, công tước Milan, và
do người Milan sáng tạo nên đã góp mặt
một bản trình bày về những lá bài mới mà
trong
ông viết gửi công tước năm 1418 vẫn còn
Marseilles, Pháp, nơi sớm trở thành xưởng
tồn tại tới bây giờ.
Tarot quan trọng nhất thời đó. Đầu những
các
chuyến
giao
thương
tới
Những lá bài được thêm vào trong bộ
năm 1800, Tarot đã trở thành bộ môn được
bài mới của Marziano không theo hình
chơi rộng rãi khắp nước Pháp, Thụy Sĩ,
mẫu quy chuẩn của Tarot bây giờ. Chúng
vùng bắc Ý, tới mức phổ biến như poker ở
là về 16 vị thần Hy Lạp cổ đại, đại diện
Mỹ thời nay. Chỉ có một số nơi sử dụng
cho các phẩm chất tốt và xấu. Phát minh
chúng cho mục đích bói toán, và phải nhờ
của ông đã truyền cảm hứng cho những
sự nỗ lực của một vài nhà huyền học Pháp
người khác tạo nên các bộ bài với biểu
chúng mới trở thành một trong những hệ
tượng riêng theo ý mỗi người. Vì thứ tự của
thống tiên tri quan trọng nhất của huyền
các biểu tượng này không đại diện cho
học hiện đại.
điều gì nhiều như hình ảnh các đoàn diễu
Xem thêm: Truy ngược nguồn gốc của
hành rất đỗi phổ biến ở Ý thời Phục hưng,
Tarot về Ai Cập (1781), Etteilla công bố
cái tên của những đoàn diễu hành đó –
thuật Tiên tri Tarot (1783), Bộ Rider-Waite
Trionfi, hay “triumphs,” gọi theo những
(1910)
cuộc diễu binh ở Rome – đã được sử dụng
84
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Hai phù thủy, được vẽ trong Le champion des dames (Người Bảo hộ cho Phụ nữ), bởi nhà thơ Pháp Martin Le Franc vào thế kỷ 15.
85
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1428
T
BẮT ĐẦU CUỘC HÀNH HÌNH PHÙ THỦY TẠI VALAIS
in đồn đã được lan truyền hàng
lại trong ngạc nhiên rằng một số bị cáo vẫn
tháng trời, có khi tới hàng năm, tại
cố gắng chứng tỏ sự vô tội của họ cho tới
vùng Valais phía nam Thụy Sĩ.
giây phút bị bức tử; giống như các quan
Phù thủy ở khắp mọi nơi, mọi người khẳng
chức liên can đến vụ hành hình này, ông
định như thế: bay qua bầu trời, sử dụng
cho rằng bất cứ ai bị tố cáo sử dụng thuật
thảo dược tà thuật để trở nên tàng hình,
phù thủy đều có tội.
biến bản thân mình thành sói để tấn công
Không một con số nào được ghi lại về số
gia súc, dùng lời nguyền lên các con chiên
phù thủy bị thiêu hay bức tử ở Valais sau
ngoan đạo, và liên minh với Ác quỷ. Vào
năm 1428, nhưng các nhà sử học đã ghi
ngày 7 tháng 8 năm 1428, nông dân ở bảy
lại khoảng hơn ba trăm nạn nhân. Từ
quân Valais đã tới kêu gọi quan chức địa
Valais, cuộc săn phù thủy diễn ra trên khắp
phương yêu cầu phải có động thái giải
Thụy Sĩ và lan tới Pháp và Đức. Nghiêm
quyết tình trạng đó.
trọng hơn là Hội đồng Basel, một hội đồng
Chính quyền địa phương cũng như
nhà thờ được thành lập khoảng từ 1431
người đứng đầu các giáo hội vốn đã sẵn
đến 1437 ở thành phố Basel, Thụy Sĩ. Họ
sàng hành động và ngay lập tức khoanh
đã phê chuẩn luật hành hình chính thức từ
vùng những kẻ tình nghi. Bất cứ ai bị tố cáo
nhà thờ Công giáo khi cơn sốt về phù thủy
sử dụng thuật phù thủy bởi tối thiểu ba
nổ ra. Những năm sau đó, như một kết quả
nhân chứng đều bị bắt giữ. Những người
trực tiếp, nửa triệu người đã chết thảm
đầu thú đều bị thiêu trên giàn; những người
thương. Thời kỳ Hỏa thiêu đã xảy đến.
ngoan cố bị tra tấn cho tới khi họ thốt lên
Xem thêm: Luật Episcopi (thế kỷ 9), Cuốn
những gì kẻ tố cáo họ muốn nghe để rồi bị
Malleus Maleficarum (1486), Chương về
thiêu sống. Thư ký tòa án Johannes Fründ,
Thuật Phù Thủy (1736)
tác giả của những ghi chép chi tiết nhất về cuộc hành hình phù thủy Valais, đã thuật
86
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Marsilio Ficino bởi họa sĩ Pháp Esme de Boulonois, 1682, được vẽ lại theo tác phẩm khắc gỗ của nhà điêu khắc Hà Lan Philip Galle.
87
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1464
V
BIÊN DỊCH CUỐN CORPUS HERMETICUM
ào nửa sau của thế kỷ 15, thành
Cosimo và bất cứ ai khác đều chỉ biết rằng
phố trực thuộc nước Ý Florence
bộ sách đã được viết bởi chính vị thần
là nơi sôi nổi nhất dành cho
minh cổ đại Ai Cập Hermes Trismegistus.
những nhà tri thức. Người cai quản nó,
Cosimo trả lời bức thư ngay lập tức để mua
Cosimo de’ Medici, đã lập nên Học viện
chuộc cuốn sách, và bảo Ficino rằng các
Florentine để đối đầu lại với các học viện
văn tự của Plato phải để sau – có một thứ
Hy Lạp cổ đại, và cũng chọn đúng người
này quan trọng hơn rất nhiều.
để đứng đầu ngôi trường – học giả trẻ xuất
Khi tập bản thảo quý báu về tới, Ficino
sắc Marsilio Ficino (1433 – 1499). Công
chỉ mất vài tháng để chuyển thể nó sang
trình nghiên cứu đầu tiên của học viện mà
tiếng Latin. Bản dịch được sao chép ra
Ficino bắt đầu là việc biên dịch toàn bộ
nhiều vô kể, từ chép tay tới in ấn. Khắp
sang tiếng Latin bản văn tự của Plato. Sau
châu Âu, tất cả những ai hứng thú với
đó vào năm 1463, một bức thư đã tới tay
huyền học đột nhiên được chạm vào những
Cosimo từ một trong số thân tín của ông ở
tri thức tâm linh vĩ đại của Hermeticism cổ
Hy Lạp.
đại – những điều đã đặt huyền học lên vị
Mười năm sau, Constantinople thất thủ
trí quan trọng trong xã hội. Trong một thế
trước người Thổ Nhĩ Kỳ, và nhiều kho tàng
kỷ rưỡi, đến khi Corpus Hermeticum được
về văn hóa, văn học cũng trở thành thứ rác
biết tới, niềm tin vào nguồn gốc Ai Cập của
rưởi ngoài chợ. Một trong số thân tín của
nó đã mang đến cho Hermeticism sự trân
Cosimo đã tìm được một trong các tác
trọng lớn lao, và biến nó trở thành một làn
phẩm
sóng văn hóa lớn suốt châu Âu thời Phục
bản
sao
của
cuốn
Corpus
Hermeticum. Năm 1643, vẫn chưa ai biết
Hưng.
về thói quen cổ xưa của việc đặt tên và
Xem thêm: Corpus Hermeticum (thế kỷ 3)
quyền tác giả theo những nhà minh triết huyền thoại, và vì thế người thân tín của
88
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một trang trong cuốn Malleus maleficarum (Cây Búa trị Phù thủy), nêu rõ ba phần của hướng dẫn cho một thợ săn phù thủy, bao gồm nguồn gốc, khả năng của phù thủy và cách để tiêu diệt họ.
89
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1486
H
CUỐN MALLEUS MALEFICARUM
einrich Kramer (khoảng 1430
một số nơi khác ở châu Âu rất đơn giản: bị
– 1505) và Jakob Sprenger
cáo phải trả lời một dãy các câu hỏi – Khi
(khoảng 1435 – 1495) là
nào mi đã bán linh hồn cho Quỷ dữ? Mi
những thầy tu dòng Dominican và cũng
hành lễ Sabbath bao nhiều lần một tháng?
như các hội viên khác trong thế kỷ 15 và
Và còn có thêm ai nữa? – rồi bị tra tấn tới
16, họ đều có vai trò nổi bật trong Tòa án
khi kẻ đó trả lời những gì các viên công tố
Dị giáo. Công việc chính của họ là bắt và
muốn nghe.
thiêu phù thủy, và đầu những năm 1480 họ
Quy trình này được đóng khung trong
đã viết một cuốn hướng dẫn dành cho
những trang sách của Kramer và Sprenger,
những đồng nghiệp ít kinh nghiệm hơn.
Malleus maleficarum (Cây Búa trị Phù
Việc đánh đồng pháp thuật với dị giáo,
thủy), thứ trở thành vật bất ly thân của các
thứ khiến cho Cecco d’Ascoli trở thành nạn
thợ săn phù thủy thời kỳ đầu hiện đại ở
nhân đầu tiên, đã lan tỏa rất rộng vào thời
Châu Âu. Được dẫn dắt bởi nó hoặc những
Kramer và Sprenger bắt đầu đặt bút viết.
luật văn mang tư tưởng bất công và tàn bạo
Với hai công tố và nhiều người đứng đầu
tương tự, những thợ săn phù thủy khắp
nhà thờ khác, sử dụng thuật phù thủy là tội
Châu Âu đã hành hung và giết hàng vạn
dị giáo lớn nhất, một mối đe dọa khủng
người. Trước khi Thời kỳ Hỏa thiêu qua đi,
khiếp cho xã hội Thiên Chúa cần phải bị
điều này đã ảnh hưởng mọi đất nước châu
loại bỏ bằng những biện pháp quyết liệt
Âu và vượt Đại Tây Dương sang cả tới thuộc
nhất.
địa ở Mỹ, nơi cuộc hành hình phù thủy
Kể từ vụ săn lùng và thảm sát phù thủy
Salem năm 1692 – 1693 có lẽ được coi là
ở Valais, những công tố của Tòa án đã ghép
nổi tiếng nhất, khi ra tay chống lại một mối
nối lại những gì mà họ nghĩ là thứ xác định
họa chưa bao giờ có thật.
chính xác phép phù thủy. Khi một kẻ nào
Xem thêm: Cecco d’Ascoli bị thiêu sống
bị tố cáo về việc sử dụng thuật phù thủy,
trên giàn (1327), Cuộc thảm sát phù thủy
quy trình thẩm vấn của Tòa án tại Đức và
Valais nổ ra (1428)
90
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trang tựa đề của cuốn Epistolae obscuriorum virorum (Những bức thư từ Những Người Cực Kỳ Bí Ẩn), xuất bản năm 1515 bởi những người bạn của Reuchlin để nhạo báng kẻ thù của ông.
91
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1494
B
GIAO ƯỚC TRÊN LỜI CỦA CHÚA BỞI JOHANNES REUCHLIN an đầu, Cabala hoàn toàn là một
Reuchlin đã liên kết để hỗ trợ ông, và sau
văn hóa của người Do Thái, và
bảy năm đấu tranh căng thẳng, Reuchlin
đến tận cuối thế kỷ 15 một phiên
chiến thắng. Giáo hoàng đã tuyên bố bãi
bản Thiên Chúa của Cabala mới xuất hiện.
bỏ tất cả những lời buộc tội ông, và những
Johannes Reuchlin (1455 – 1522), người đã
người bạn của Reuchlin tung ra tác phẩm
tạo nên chuyển biến đó, là một trong các
châm biếm ảnh hưởng nhất thời đại,
học giả tên tuổi ở Đức thời Phụ Hưng. Ông
Epistolae obscuriorum virorum (Những bức
thành thạo tiếng Latin, Hy Lạp, và Do Thái,
thư từ Những Người Cực Kỳ Bí Ẩn), chế
cũng như đã được học về Cabala dưới
nhạo những kẻ thù của Reuchlin một cách
nhiều người thầy Do Thái. Bị thuyết phục
không thương tiếc và biến chúng trở thành
rằng Cabala cũng phù hợp với Thiên Chúa
kho chuyện cười khắp châu Âu.
như cách nó phù hợp với Do Thái Giáo,
Trong khi những cuộc cãi vã tiếp tục
ông viết một giao ước, De verbo mirifico
diễn ra, Reuchlin viết một giao ước đầu tiên
(Trên lời của Chúa), để chứng minh sự thần
và rất dễ hiểu về Cabala Thiên Chúa, De
thánh của Jesus bằng cách sử dụng các
arte cabalistica (Trên Nghệ thuật Cabala),
phương pháp của Cabala. Việc xuất bản nó
được xuất bản năm 1517. Ảnh hưởng của
năm 1494 đã khuyến khích nhiều môn đồ
Reuchlin với tư cách học giả và những
Thiên Chúa khác nghiên cứu về Cabala.
chuyện khôi hài mà các tác giả của Những
Phản ứng trái chiều xảy ra không lâu sau
bức thư từ Những Người Cực Kỳ Bí Ẩn chọi
đó. Năm 1509 một nhóm các công tố viên
vào phe đối lập đã giúp các học giả Cabala
Công giáo đệ trình Hoàng đế Maximilian
Thiên Chúa được an toàn gần một thế kỷ.
đốt toàn bộ sách Do Thái trừ Kinh Cựu Ước.
Xem thêm: Nguồn gốc của Cabala (khoảng
Maximilian đã tham khảo ý kiến của
1230), Abraham Abulafia tới Saronno
Reuchlin và theo ông, bác bỏ đơn đệ trình.
(1279), Isaac Luria đặt chân tới Safed
Các công tố trả đũa bằng việc tố cáo
(1570)
Reuchlin tội dị góa. Những người bạn của
92
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Ondine, bởi John William Waterhouse (1849 – 1917), được triển lãm năm 1872 ở Hội Nghệ sĩ Anh quốc. Paracelsus đã chia các tinh linh thành bốn nhóm, trong đó có các nữ thủy thần, thứ đã truyền cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ và nhà thơ đời sau.
93
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1526
L
PARACELSUS TỚI BASEL
à con trai của một bác sĩ trong một
thành phố vào nửa đêm và tiếp tục kiếp
ngôi làng hẻo lánh ở Thụy Sĩ,
sống lang thang của mình.
Philippus Aureolus Theophrastus
Trong những năm sau biến cố ở Basel,
Bombastus Paracelsus von Hohenheim
Paracelsus đã viết nhiều cuốn sách về dược
(1493 – 1541) – gọi ngắn gọn là Paracelsus
học, giả kim học, và pháp thuật, khai phá
– đã học về giả kim thuật và địa chất ở
một hệ thống phức tạp của triết lý huyền
trường mỏ tại Villach và theo học bằng Y ở
học. Ông tin rằng giả kim học nên tập trung
Vienna và Ferrara trước khi tìm được một
vào việc tạo ra thuốc chữa bệnh hơn là
công việc làm bác sĩ phẫu thuật trong quân
biến kim loại thành vàng bạc, và ông cũng
đội châu Âu. Những chuyến ngao du của
là nhà huyền học đầu tiên phân chia các
ông đã đưa ông tới Châu Âu và xa hơn nữa,
tinh linh thành bốn nhóm: sylph – khí,
Trung Đông và Ai Cập, và ở bất cư nơi nào
salamander – lửa, undine – nước và
ông đặt chân tới ông đều cố gắng học tập
gnomes – đất.
từ tất cả những y sĩ cũng như thầy pháp tại địa phương.
Ông đã nghiện rượu tới khi chết năm 1541, nhưng các tác phẩm của ông sống
Tài năng và trình độ chữa bệnh của ông
thọ hơn tác giả của chúng. Trong hai thế kỷ
đã mang tới cho ông chức danh tiến sĩ dược
tiếp theo, tới khi ngày tàn của huyền học
ở Basel năm 1526, nhưng ông không làm
xảy ra bởi cách mạng khoa học, các ý
công việc này lâu. Ông nghiện rượu, và
tưởng và cách giảng dạy của ông đã được
biến những buổi giảng của mình sống động
nhiều nhà huyền học Châu Âu đón nhận,
hơn bằng cách đốt các công trình nghiên
và sự hồi sinh của giả kim học vào thế kỷ
cứu của các y bác sĩ hàng đầu, dính vào
20 đã phần lớn được truyền cảm hứng từ
những cuộc cãi vã um xùm với các giáo sư
những tác phẩm của ông.
đồng nghiệp, cả những người đứng đầu trường đại học, và tới chính quyền thành phố. Năm 1528 ông phải bỏ chạy khỏi
94
Xem thêm: Sự hồi sinh của Giả kim học thời Hiện đại (1960)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức tranh khảm vẽ Heinrich Cornelius Agrippa, tác giả bộ De occulta philosophia libri tres (Ba Tập về Triết lý Huyền học)
95
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1533 BA TẬP VỀ TRIẾT LÝ HUYỀN HỌC CỦA CORNELIUS AGRIPPA
C
ó rất nhiều học giả chân ướt chân
những nhà huyền học có tầm ảnh hưởng ở
ráo lang thang khắp Châu Âu vào
bất cứ nơi nào ông tới. Mạng lưới quan hệ
thời Phục Hưng, và Heinrich
của ông rộng tới nỗi các nhà sử học tự hỏi
Cornelis Agrippa (1486 – 1535) trong mắt
rằng liệu ông có phải là sứ giả của một cộng
mọi người cũng chỉ là một kẻ như vậy.
đồng pháp sư Phục hưng bí mật nào đó có
Được sinh ra trong một hoàng tộc Đức đã
thành viên ở khắp châu Âu hay không.
suy tàn, ông đạt một tấm bằng tại Đại học
Năm 1528, ông dừng chân ở Antwerp
Cologne rồi phục vụ quân đội vài năm
và soạn lại đống bản thảo đồ sộ của mình
trước khi làm chuyến chu du từ đầu này
để xuất bản. Quá trình đó gặp nhiều khó
sang đầu kia của châu Âu. Nơi nào ông đi
khăn, và không thể tránh khỏi một công tố
qua cũng đầy bạn bè và người bảo hộ, bởi
viên, Conrad Kollin xứ Ulm, tuyên án rằng
vì điều họ quan tâm, cũng như ông, là về
cuốn sách mang tính tuyên truyền dị giáo
các bí thuật của pháp thuật tế lễ
ngay khi nó được ấn bản. Mặc cho các khó
(ceremonial magic).
khăn, Ba Tập về Triết lý Huyền học đã ra
Vào năm 1509 và 1510 ông đã ở lại
đời năm 1533. Nhiều bản dịch khác của
Sponheim, cùng nhà huyền học nổi tiếng
nó cũng xuất hiện ngay sau dưới nhiều
Johannes Trithemius (1462 – 1516), và ở
ngôn ngữ châu Âu khác. Hơn ba thế kỷ,
đây ông viết bản nháp bộ De occulta
thật khó mà tìm một người ham mê huyền
philosophia libri tres (Ba Tập về Triết lý
học nào ở châu Âu mà chưa từng đọc qua
Huyền học). Ngay khi nó hoàn thành, bạn
công trình để đời của Agrippa.
bè của Agrippa đã bắt tay vào việc sao y
Xem thêm: Cuốn The Magus của Francis
các bản chép tay. Trong khi đó, Agrippa
Barrett (1801)
tiếp tục những chuyến chu du, gặp gỡ
96
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Vụ cháy lớn ở London, Ludgate và Old St. Paul, bởi một họa sĩ vô danh vào khoảng năm 1670, ở Trung tâm nghệ thuật Anh quốc Yale. Nhiều người tin rằng Nostradamus đã tiên đoán sự kiện này vào năm 1666.
97
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1555
S
NHỮNG LỜI TIÊN TRI CỦA NOSTRADAMUS
inh ra trong một gia đình chuyển từ
năm sau. Năm 1555, ông xuất bản kiệt tác
Do Thái giáo sang Thiên Chúa,
đầu tiên của mình Les prophéties de M.
Michel de Nostredame (1503 –
Michel Nostradamus (Những lời tiên tri của
1566) – Nostradamus là tên tiếng Latin của
Ngài Michel Nostradamus). Bao gồm 350
ông – đã theo học ở nhiều trường đại học
khổ thơ bốn câu hé lộ các bí mật của tương
trước khi đạt bằng dược sĩ tại Montpellier.
lai. Nhiều tập khác cũng được xuất bản; và
Ông định cư ở thị trấn Agen tại Pháp và
tập cuối cùng, gồm một ngàn khổ thơ, xuất
cưới một người phụ nữ ở đây, nhưng do
hiện hai năm sau khi ông qua đời.
bệnh dịch hạch mà cô đã qua đời. Ông quay lại cuộc đời lang thang của mình.
Những bài thơ có nội dung rất mơ hồ, được viết với một phong cách quái dị với
Năm 1547 ông lại định cư ở thị trấn nhỏ
các từ mượn từ ngôn ngữ khác. Một số có
Salon la Craux ở Provence và cưới một góa
vẻ đã tiên đoán các sự kiện xảy ra hàng thế
phụ giàu có, Anne Ponsart Gemelle. Cuộc
kỷ sau thời của Nostradamus; một số khác
hôn nhân này ít đen đủi hơn lần trước, và
tỏ ra quá khó hiểu tới nỗi không ai khám
họ có sáu đứa con với nhau. Tuy công việc
phá được nội dung của chúng là gì; và một
bác sĩ và tiền của vợ ông mang lại cho gia
số không hề diễn ra – ví dụ như Vị Vua
đình khoản thu nhập đầy đủ, Nostradamus
Kinh Hoàng người được tiên đoán sẽ xuất
là một người tham vọng và quyết định biến
hiện năm 1999. Kể cả vậy, những tiên
khả năng tiên tri của mình thành một
đoán của Nostradamus đã trở thành một
nguồn thu nhập.
tập tiên tri huyền bí nổi tiếng ở phương
Bắt đầu năm 1551, ông viết các cuốn sách lịch với các tiên đoán chiêm tinh cho
98
Tây. Xem thêm: Merlin và Trận Arderydd (573)
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
John Dee biểu diễn một thí nghiệm trước sự có mặt của Nữ hoàng Elizabeth I, bức sơn dầu bởi Henry Gillard Glindoni (1852 – 1913)
99
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1559 JOHN DEE THU XẾP BUỔI LỄ ĐĂNG QUANG HOÀNG GIA
C
ái chết của nữ hoàng Công Giáo
là chọn ngày lành tháng tốt, là một kỹ năng
nước Anh Mary I, người đứng
quan trọng với các chiêm tinh gia, và Dee
đầu của một đất nước đầy người
đồng ý một cách lẹ làng. Buổi đăng quang
Tin Lành, đã mang đến sự nhẹ nhõm cho
diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng, năm
nhiều thân tín của bà, nhưng ít ai cảm thấy
1559 và các nhà chiêm tinh đã chỉ ra sự
nhẹ lòng như John Dee. Con trai của một
thành công lớn lao của triều đại Elizabeth
quan chức nhỏ trong triều vua Henry VIII,
cho thấy hiệu quả trong các tính toán của
Dee (1527 – 1608) được đào tạo tại
Dee. Một phần tư thế kỷ sau, Dee được
Cambridge và Louvain và là một chiêm
đứng vào hàng ngũ những nhà tri thức hàng
tinh gia cũng như chuyên gia về hàng hải
đầu của nước Anh thời Elizabeth, là tác giả
và địa lý. Kể từ năm 1551, ông làm công
của các tác phẩm quan trọng về hàng hải
việc cố vấn cho các đoàn thuyền buôn
và địa lý, cũng như một hình mẫu đứng sau
nước Anh, nhưng lại cập bến tù vào năm
sự phát triển của huyền học thời Elizabeth
1555, với cáo buộc đã thực hiện pháp
và tác giả của các văn thư pháp thuật như
thuật vì lợi ích cho em cùng cha khác mẹ
Monas hieroglyphica, thứ dung hòa giả
của Mary, công chúa Elizabeth. Dù tất cả
kim học và thần bí học.
các án phạt đều được bãi bỏ ngay sau đó,
Tuy nhiên sự bảo hộ của Elizabeth
Dee đã phải ứng xử rất cẩn trọng khi Mary
không phải là vô hạn, Dee và trợ lý huyền
còn sống.
học của mình Edward Kelly đã tới châu Âu
Cái chết của bà năm 1558 đã thay đổi
để tìm sự che chở của các hoàng gia khác.
hoàn toàn mọi thứ. Một sứ giả từ Elizabeth
Dee trở về Anh sống một tuổi già vất vả.
đã tới và nhờ ông một điều đặc biệt: Liệu
Ngôi nhà của ông ở Mortlake đã bị thảo
ông có thể sử dụng khả năng chiêm tinh
khấu vét sạch, Elizabeth đã cao tuổi, và
của mình để tính toán thời gian bà đăng
không còn minh mẫn. Ông sống trong
quang hay không?
nghèo khổ cho tới khi qua đời năm 1608.
Nghệ thuật của việc chọn lựa thời điểm
Xem thêm: Làm Phép lên Giáo hoàng
hoàng đạo cho các sự kiện quan trọng, gọi
(1628), Evangeline Adams Acquitted of Fortune-Telling (1914)
100
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Maya ha-hokhmah, hay Đài phun nước Trí tuệ, được mô tả ở đây, là sự giới thiệu thế kỷ XVIII với Cabala, do R. Asher Jacob Abraham Aryeh Leib Kalmankes (d. 1681), chủ yếu được rút ra từ các tác phẩm của Isaac Luria.
101
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
102
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1570
S
ISAAC LURIA ĐẶT CHÂN TỚI SAFED
inh ra ở Jerusalem trong một gia
Một khó khăn với những người Do Thái
đình Do Thái gốc Đức, Isaac Luria
sùng đạo cũng như các tôn giáo khác là vấn
(1534 – 1572) là một đứa con ngỗ
đề về cái ác: Nếu Chúa là tốt đẹp và toàn
nghịch nhưng lại rất được tôn trọng với tư
năng, tại sao lại có nhiều người phải khổ sở
cách học giả về dòng Talmud chỉ khi mới
trên thế giới như vậy? Câu trả lời của Luria
8 tuổi. Ông mô cồi từ nhỏ và tới sống với họ
rằng những thế lực tạo nên cái ác trên thế
hàng ở Ai Cập, nơi ông học dưới các giáo
giới là những gì đã tồn tại trong vũ trụ từ
chủ rabbi hàng đầu thời bấy giờ. Khi đó,
trước khi loài người được sinh ra – một
hầu hết các giảng viên về Cabala không
thiên thai của những năng lượng mất cân
nhận học trò dưới 40 tuổi; nhưng tài năng
bằng – và nhiệm vụ của loài người, cụ thể
của Luria lớn tới mức ông được nhận vào
là người Do Thái, là chiến thắng thế lực
chỉ khi mới 17. Ông cống hiến 15 năm
của cái ác thông qua đức tin và các quy tắc
cuộc đời cho Cabala, cộng thêm cả hai
Cabala.
năm tu thiền liên tục trong một ngôi lều bên bờ sông Nile.
Luria qua đời sau một thời gian ốm ngắn ngủi chỉ hai năm đặt chân tới Safed, nhưng
Hết hai năm đó, vào năm 1570, một
những gì ông đã dạy trở thành nền tảng gây
giấc mộng ra lệnh cho ông trở về Vùng Đất
dựng của hầu hết các học giả Cabala sau
Thánh. Thời đó thành phố Safed là trung
này. Khi Cabala được áp dụng bởi các nhà
tâm có ảnh hưởng nhất về nghiên cứu
huyền học khắp châu Âu, lý tưởng của
Cabala, và Luria đã đặt chân tới đây.
Luria trở thành một nguồn động lực vĩ đại
Những bài thuyết giảng của ông ở Safed đã
với toàn bộ nền huyền học thời đó.
nhanh chóng thu hút các môn sinh, một số
Xem thêm: Nguồn gốc của Cabala (c.
đã là những học giả Cabala nổi tiếng. Với
1230), Abraham Abulafia Goes to Saronno
họ ông là giảng viên tuyệt vời người đã hệ
(1279),
thống lại Cabala thành một câu chuyện
Miraculous Word (1494)
Johannes
Reuchlin’s
On
the
lịch sử đầy thăng trầm.
103
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Lễ Sabbath của Phù thủy, một bức tranh mộc bởi Hans Baldung, 1510. Các benandanti được cho là đã bảo vệ mùa màng của họ bằng cách xuất hồn để chiến đấu lại các phù thủy xấu trong lễ sabbath của mình.
104
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1575
N
CÁC PHÙ THỦY BENANDANTI
hững công tố viên ở Friuli miền
benandanti chiến thắng, mùa màng sẽ tốt
đông bắc nước Ý đã lâm vào
tươi; nếu kẻ thù của họ áp đảo, thời tiết xấu
cảnh lầm đường lạc lối. Khi
sẽ phá hủy vụ mùa năm đó. Các
nghe các báo cáo về những hội nhóm dị
benandanti cũng có thể chữa bệnh và
giáo ở miền quên Friuli, họ đã lôi các nông
thanh tẩy những người bị dính phép phù
dân ra tra khảo, nhưng những câu trả lời
thủy.
đều khác xa với vấn đề dị giáo họ từng gặp
Các luật lệ của Tòa án Dị giáo ở Ý, khác
trước đây. Nó không phải là những thuật
với những nơi khác ở Châu Âu, không cho
phù thủy được nói đến trong cuốn Malleus
phép sử dụng biện pháp tra tấn. Kết quả là,
maleficarum, hay Cathar giáo, hay kể cả
trong khi một công tố viên Pháp hay Đức
giáo lý Lutheran mới đang gây loạn lạc ở
có thể tra tấn tù nhân tới khi họ khai nhận
Đức. Vậy nó có thể là cái gì?
sử dụng thuật phù thủy hay theo dị giáo,
Tòa án Dị giáo Friuli đã gặp phải những
các công tố ở Friuli buộc phải lấy cung tù
benandanti, một giáo phái không rõ nguồn
nhân của họ một cách nghiêm túc. Dù họ
gốc
nông.
đã bắt giữ hơn một trăm benandanti để tra
Benandanti có nghĩa là “Những người bộ
khảo giữa những năm 1575 và 1644, rất ít
hành tốt bụng” – họ đều sinh ra với một lớp
người bị xử tử; đa phần trở về nhà và được
màng mỏng, một phần của bao ối trong
bảo rằng đừng bao giờ tin mấy thứ mê tín
bụng mẹ, trên đầu. Theo những gì họ tin,
đó nữa. Các ghi chép của Tòa án Dị giáo
vào một số ngày đặc biệt trong năm, khi
Friuli vì thế đã viết lại được về một trong số
ngủ, họ rời khỏi cơ thể mình và di chuyển
ít các phong tục được nhắc đến trong Luật
trong hình dáng một con thú tới một thung
Episcopi hơn 600 năm trước.
lũng ở trung tâm thế giới, nơi họ chiến đấu
Xem thêm: Canon Episcopi (9th Century),
với các phù thủy tà ác gọi là malandanti,
The Malleus Maleficarum (1486)
của
những
người
làm
“Những kẻ bộ hành xấu xa.” Nếu người
105
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Faust và Gretchen, được vẽ bởi Pedro Américo (1843 – 1905) vào thế kỷ 19. Trong vở kịch của Johann Wolfgang von Goethe, Faust đã sử dụng tà thuật để quyến rũ Gretchen.
106
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1587
B
TRUYỀN THUYẾT VỀ FAUST
áo in được ví như internet của
những năm sau đó, câu chuyện về Faust đã
châu Âu khi bắt đầu thời hiện
truyền cảm hứng cho từ những vở múa rối
đại, một phương thức truyền
và nhạc kịch bởi Charles Gounod tới các
thông khiến thông tin dễ tiếp cận hơn bao
tác phẩm của đại văn hào Đức, Johann
giờ hết, và những cuốn sách được sản xuất
Wolfgang von Goethe – Faust.
ra cũng phong phú như blog hay mạng xã
Buồn cười là, sự nổi tiếng về truyền
hội ngày nay. Đa phần chúng đều biến mất
thuyết Faust – mà trong đó Faust đã bán
không còn dấu vết, nhưng một số đã để lại
linh hồn cho Quỷ dữ để đổi lại quyền lực
ấn tượng lâu dài; Cuốn Geschichte der
và giàu có rồi bị đày xuống địa ngục sau
Doktor Johannes Fausten (Chuyện về bác sĩ
một số năm quy định – đã truyền cảm hứng
Johannes Fausten) của Johann Spies là một
cho toàn bộ nền văn học về pháp thuật cụ
trong số đó.
thể là những cuốn sách hướng dẫn cho phù
Spies (khoảng 1540 – 1623) đã thu thập
thủy nhập môn cách tốt nhất để triệu hồi
các truyền thuyết về những người bán linh
quỷ và điều khiển chúng để kiếm tiền. Với
hồn cho Quỷ dữ và đặt nó vào câu chuyện
hầu hết những cuốn sách về “phép làm
về Johannes Faustus (khoảng 1480 – 1540),
giàu,” người duy nhất thực sự triệu hồi được
một nhà huyền học Đức ít được biết đến,
tiền bạc bằng chúng là các tác giả và nhà
người đã chết nửa thế kỷ trước khi cuốn
xuất bản. Trong quá trình đó, các tác phẩm
sách về ông được in ấn. Nó trở thành một
về Faust đã thành công trong việc đổ thêm
trong những cuốn bestseller tại Châu Âu và
dầu vào lửa cho khẳng định rằng những
được dịch ra nhiều thứ tiếng. Hai năm sau
người theo huyền học tôn thờ Quỷ dữ trong
khi cuốn truyện của Spies được xuất bản,
Thiên Chúa.
nhà soạn kịch vĩ đại người Anh Christopher
Xem thêm: Founding of the Hellfire Club
Marlowe dã viết một vở dựa trên nó, Câu
(1746)
chuyện Bi thương của Bác sĩ Faustus. Trong
107
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Phán xử Giordano Bruno, người bị đóng cọc thiêu sống, bởi Ettore Ferrari, dưới chân tượng đài Giordano Bruno (1889), ở quảng trường Campo de’ Fiori, Rome, Ý
108
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1600
L
ĐÓNG CỌC THIÊU SỐNG GIORDANO BRUNO
ần này thì không có cơ hội trốn
của hệ thống đó, kết hợp với tưởng tượng
thoát nào hết. Kẻ gây loạn đã bị
về pháp thuật và triết lý Hermetic. Suốt
xiềng xích tại Campo de’ Fiori
những chuyến chu du của mình ông chỉ hy
ngoài cổng thành Rome, nơi một giàn giáo
vọng tìm được một người bảo hộ quý tộc.
được dựng lên và củi đã chất quanh.
Khi một nhà quý tộc Venice tên Zuan
Những binh lính của giáo hoàng đã trói
Mocenigo liên hệ với ông năm 1591, Bruno
hắn lại; sau một vài nghi lễ, một trong số
nghĩ rằng mình đã trúng số và phạm sai
chúng thảy một cây đuốc cháy lên đống
lầm lớn khi trở lại Ý. Mocenigo đã phản
lửa, và tiếng la của kẻ bị hành hình quyện
bội và đẩy ông ra trước Tòa án Dị giáo, và
lẫn với tiếng ngọn lửa và tiếng cười của
sau 8 năm bị giam giữ trong hầm ngục ở
đám đông.
Rome, ông bị thiêu sống với tội danh dị
Vậy là Giordano Bruno (1548 – 1600), một
giáo.
trong những nhà huyền học nổi tiếng nhất
Éo le là sau khi ông đã chết, Bruno được
thời Phục Hưng đã chết. Ông đã trở thành
định danh lại là một người tử vì khoa học.
thầy tu dòng Dominica vào tuổi 15 và cho
Trong nhiều thế kỷ, các nhà sử học lặng lẽ
thấy tiềm năng trở thành một học giả. Khi
bỏ qua hàng tá ngôn từ huyền học trong
ông bị bắt gặp đang đọc sách về pháp
các tác phẩm của ông và khăng khăng rằng
thuật, ông đã phải chạy trốn khỏi Ý với Tòa
ông bị thiêu sống bởi niềm tin rằng trái đất
án Dị giáo truy lùng phía sau.
quay quanh mặt trời và có vô vàn thế giới
17 năm tiếp đó ông lang thang khắp
có thể sống được trong vũ trụ. Chỉ tới những
châu Âu, viết và giảng dạy. Sống cùng với
năm giữa thế kỷ 20 khi các định kiến về
người Dominica, ông đã học Nghệ thuật
huyền học đã bớt đi, những dính líu của
Ghi nhớ, một hệ thống dạy cách ghi nhớ
ông về pháp thuật mới được làm sáng tỏ.
tồn tại từ thời Hy Lạp cổ đại và nhiều cuốn
Xem thêm: Cecco d’Ascoli Đóng Cọc
sách của ông đã giải thích các hình mẫu
Thiêu Sống (1327)
109
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức vẽ về cấu trúc của vũ trụ trong cuốn Vierzig Fragen von der Seele, hay Bốn mươi câu hỏi về Linh Hồn (1620)
110
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1600
J
KHẢI THỊ CỦA JACOB BOEHME
acob Boehme (1575 – 1624) là một thợ
một Thiên Chúa giáo huyền bí và giả kim
giày nơi kinh kỳ Goerlitz ở Đức, một
học. Những bản sao chép được lưu truyền
người theo đạo Tin Lành, cưới con gái
bí mật giữa những người bạn của Boehme,
một nhà bán thịt trong thị trấn: khó có thể
những người tin rằng anh thợ làm giày đã
là loại người nhận được những khải thị
rờ được vào những cuốn sách về giả kim
huyền bí. Tuy nhiên, khi tới tuổi trung niên,
thuật mới nhất. Ngay sau đó những bài viết
ông bắt đầu nghiên cứu các văn bản của
của ông đã thu hút được sự chú ý từ các học
Paracelsus và những nhà giả kim khác.
giả có tiếng nói trong giới chính trị và lệnh
Việc này đã khiến ông nhận được một khải
cấm của nhà thờ Tin Lành được bỏ qua, và
thị quan trọng vào năm 1610 khi ông được
rất nhiều cuốn sách của ông được xuất bản.
nhìn thấy “dấu hiệu” bí mật trong vạn vật.
Sau khi Boehme qua đời năm 1624,
Nỗ lực thể hiện những gì mình được thấy
phần còn lại của những gì ông viết được in
bằng ngôn từ đã cho ra đời cuốn sách đầu
ấn và trở nên rất có sức ảnh hưởng với nền
tiên của ông, Aurora, oder die Morgenroete
huyền học Thiên Chúa. Hầu hết những
im Aufgang (Hào quang, hay Bình minh và
hình mẫu quan trọng đều mang bóng dáng
Khởi đầu), được lưu truyền dưới dạng bản
tư tưởng của Boehme, và một trong những
thảo và thu hút những người bạn bí ẩn tới
văn hóa đầu tiên của huyền học hiện đại –
với Boehme.
dòng Martin – đã mang trong các giáo lý
Mục sư Tin Lành địa phương đã tuyên
của nó rất nhiều ý tưởng của anh thợ giày
án cuốn sách là một thể loại dị giáo và cấm
Boehme và ảnh hưởng lên Louis-Claude de
Boehme viết thêm bất cứ thứ gì. Boehme
Saint-Martin cùng với các học trò của ông.
đã cố gắng tuân theo lệnh cấm, nhưng ảnh
Xem thêm: Paracelsus Comes xứ Basel
hưởng của khải thị đó quá lớn với ông, và
(1526), The Martinist Order (1884)
ông đã viết trong bí mật những bài luận về
111
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Johannes Bureus được miêu tả năm 1627 trên một bức họa được ký tên “J. L.,” tại lâu đài Gripsholm, Thụy Điển.
112
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1611
T
JOHANNES BUREUS DIỄN DỊCH CHỮ RUNE
rên khắp vùng nông thôn Thụy
rằng ông đã biết bí ẩn ẩn chứa trong rune:
Điển, những viên đá đứng được
Adulruna, khuôn mẫu mà từ đó bảng chữ
đánh dấu bằng những chữ cái góc
cái này xuất phát, thứ hợp nhất các biểu
cạnh kỳ lạ làm chứng cho quá khứ tiền-Cơ
tượng này với hình học Pythagore và mang
đốc giáo. Trong nhiều thế kỷ, rất ít người
lại chìa khóa thấu hiểu những lời tiên tri
chú ý đến chúng, nhưng vào cuối thế kỷ
trong Kinh Thánh. Năm 1611, ông đã viết
thứ 16, ở Thụy Điển và các nơi khác, mọi
một bản thảo đầu tiên của những phát hiện
người đều ngừng coi Kinh Thánh như một
của mình, có tựa đề Adulruna rediviva
ghi chép chính xác của lịch sử. Đó là khi
(Adulruna Cách tân), và trình một bản sao
một người đàn ông trẻ tuổi tên là Johannes
lên Gustavus Adolphus, vị vua mới được
Bureus (1568–1652) bắt đầu đi khắp đất
trao vương miện của Thụy Điển. Hơn ba
Thụy Điển và sao chép những chữ rune
mươi năm sau, vào năm 1643, ấn bản cuối
chạm khắc mà ông tìm thấy.
cùng của Bureus đã được trình bày cho Nữ
Lúc đầu, đây là một sở thích mang tính
hoàng Christina, con gái của Gustavus
học thuật, nhưng bạn bè trong chính phủ
Adophus, nhưng không một vị vua chúa
Thụy Điển sớm coi rằng ông ta đã nhận
nào có thể hiểu đầu đuôi của nó.
được một mức lương để làm chuyện này.
Sau cái chết của Bureus vào năm 1652,
Đến năm 1600 Johannes Bureus đã có thể
tác phẩm của ông được các học trò trẻ tuổi
đọc các bản chữ khắc. Ông trở nên bị
xây dựng dựa trên mặt lịch sử và ngôn ngữ
thuyết phục khi nghiên cứu các cổ tự rune
của chúng và bỏ qua những chi tiết huyền
rằng có một bí mật sâu xa hơn được chôn
học. Đến lúc ấy, Thời kỳ Lý luận bắt đầu
trong các bản khắc, và giống như rất nhiều
bước vào buổi bình minh, và huyền học
học giả đương thời, ông quay sang huyền
phải đối mặt với hai thế kỷ lưu vong nữa.
học để giúp khai quật bí mật đó.
Xem thêm: Invention of the Runes (1st
Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng về Cabala
Century CE), Guido von List’s Vision of the
và cuốn sách bí ẩn của John Dee Monas
Runes (1902), Ralph Blum’s The Book of
hieroglyphica, Bureus đã bị thuyết phục
Runes (1983).
113
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Biểu tượng hoa hồng và hình chữ thập xuất hiện trên trang tiêu đề của Summum bonum (1629), một văn bản bao hộ chủ nghĩa Hồng Hoa Thập Tự bởi nhà vũ trụ học người Anh Robert Fludd, viết dưới bút danh Joachim Frizius.
114
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1614
V
LỜI TUYÊN NGÔN HỒNG HOA THẬP TỰ ĐẦU TIÊN
ào đầu thế kỷ XVIII, nhà in
Christian Rosenkreutz, một câu chuyện kỳ
Wilhelm Wessel xứ Cassel ở
quái được cho là được viết bởi người sáng
Đức đã cho ra một cuốn sách
lập của Hội huynh đệ. Hàng chục cuốn
nhỏ vô danh có tên Fama Fraternitatis
sách, tập sách nhỏ và bảng tính khác xuất
(Thông báo về Hội Huynh đệ). Theo tài liệu
hiện, ca ngợi Hội huynh đệ, lên án nó, đặt
đó, có một cộng đồng bí mật gọi là Hội
câu hỏi về sự tồn tại của nó, và tuyên bố
Huynh đệ Hồng Hoa Thập Tự (Fraternity of
cung cấp bí mật về nó. Nói một cách hiện
the Rosy Cross) đã được thành lập bởi nhà
đại, Hội huynh đệ đã trở nên viral.
hiền triết Christian Rosenkreutz. Sau cái
Ai là người đã viết các tuyên ngôn?
chết của Rosenkreutz vào năm 1484, ông
Bằng chứng chĩa về một hội những nhà trí
và những bí mật huyền bí của Hội huynh
thức tại Đại học Tübingen ở Đức, và có lý
đệ đã bị giấu đi trong một hầm bí mật. Căn
do để người ta nghĩ rằng họ đã viết tuyên
hầm đã được khám phá lại vào năm 1604,
ngôn Fama như một trò lừa bịp có chủ ý,
và Hội huynh đệ đang tìm kiếm các thành
một trò đùa rất phổ biến ở châu Âu vào thời
viên mới.
điểm đó. Bất kể ý định ban đầu của họ là
Ấn phẩm Fama đã làm rộ một sự hâm
gì, thứ họ làm ra đã tự bắt đầu cuộc sống
mộ bất thường. Trên khắp châu Âu, mọi
của chính nó, và trong vòng vài thập kỷ
người cố gắng tìm ra Hội huynh đệ - một
những nhà huyền học tự nhận mình là
số người để tham gia, những người khác để
người theo Rosicrucia - từ Latin rosae
thiêu sống các thành viên của nó trên giàn
crucis, "hoa hồng và cây thập tự" - có thể
giáo. Một tuyên ngôn khác, Confessio
gặp phải ở bất cứ nơi nào trong châu Âu.
Fraternitatis (Lời thú tội của Hội Huynh đệ),
Xem
được xuất hiện tiếp vào năm 1615, và
Pennsylvania (1694), The “Wars of the
1616 ra đời ấn phẩm The Chemical
Roses” (1925)
thêm:
Rosicrucians
Arrive
in
Wedding (Đám cưới của Hóa học) bởi
115
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức chạm khắc thế kỷ XVII về Giáo hoàng Urban VIII của Matthäus Merian the Elder (1593-1650).
116
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1628
C
LÀM PHÉP CHO GIÁO HOÀNG
ơn lạnh sống lưng chắc chắn đã
Sự phản đối của Urban đối với chiêm
chạy qua người thầy tu nổi loạn
tinh học, hóa ra, chỉ là ngoài mặt. Ông là
này khi các sứ giả của giáo
một nhà chiêm tinh, và ông sợ rằng một
hoàng đến căn nhà khiêm tốn của ông ở
nhật thực đang đến gần trong một mối
Rome.
tương quan xui xẻo trên lá số tử vi của ông
Tommaso
Campanella
(1568–
1639) có vô vàn lý do để lo sợ quyền lực
sẽ
của Giáo hội Công giáo; ông đã bị cầm tù
Campanella thực hiện các nghi lễ để tránh
hai lần vì tội dị giáo và lần thứ ba khi dẫn
những
đầu một cuộc nổi dậy chống lại ách thống
Campanella quá sẵn sàng để làm điều này.
trị Tây Ban Nha ở miền nam nước Ý, một
Theo các giáo lý của Picatrix và Corpus
căng thẳng leo thang mà trong đó việc
Hermeticum, ông chuẩn bị một căn phòng
truyền dạy huyền học của Campanella
với những biểu tượng pháp thuật để kích
đóng vai trò trung tâm. Trong khi ở tù lần
hoạt các hành tinh tốt, và cùng giáo hoàng
thứ ba, ông đã viết một cuốn sách không
đốt cháy hương và niệm thần chú cho đến
tưởng, Civitas solis (Thành phố Mặt trời),
ngày kết thúc, khi ảnh hưởng xấu của nhật
mở ra một tầm nhìn về một xã hội hoàn
thực qua đi.
hảo được điều phối bởi chiêm tinh thuật.
mang
lại
ảnh
cái
hưởng
chết.
của
Ông
nhật
muốn
thực.
Nghi lễ dường như đã có tác dụng -
Không điều nào trong số này có khả
Giáo hoàng Urban VIII đã sống thêm mười
năng khiến ông được giáo hội yêu mến
sáu năm nữa, chết ở tuổi già khỏe mạnh 76
hơn, và Campanella biết điều đó. Thực tế
tuổi - và Campanella sống phần còn lại của
là, giáo hoàng hiện tại, Urban VIII, đã ban
cuộc đời mình thoát khỏi bất kỳ mối đe dọa
hành một giáo luật cấm chiêm tinh học.
nào từ Tòa án Dị giáo.
Tuy nhiên, các sứ giả bảo đảm với
Xem thêm: Cuốn Corpus Hermeticum (3rd
Campanella rằng họ không đến đây để đưa
Century), Biên dịch cuốn Picatrix (1256),
anh ta ra trước một tòa phán xử. Thay vào
John Dee Schedules a Royal Coronation
đó, họ muốn anh ta làm một việc rất đặc
(1559)
biệt cho giáo hoàng.
117
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Tấm tranh từ Học viện Academie de l’Espée (Viện Kiếm Học) của Gerard Thibault (1630), miêu tả tư thế phòng thủ cho một cuộc đấu tay đôi sử dụng đoản kiếm theo phong cách Tây Ban Nha.
118
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1630
S
CUỐN VIỆN KIẾM HỌC CỦA GERARD THIBAULT
ự hồi sinh của huyền học thời kỳ
tinh vi nhất về kiếm thuật từng được viết,
Phục hưng không chỉ giới hạn trong
ông chỉ ra nghệ thuật của kiếm thuật bắt
pháp thuật, chiêm tinh học, và giả
nguồn từ trong hình học Pythagore, trích
kim thuật; mà hình học Pythagoras cũng
dẫn Ba Tập về Triết lý Huyền học của
nhận được sự chú ý mới. Các nghệ sĩ và
Cornelius Agrippa trong phần giới thiệu, và
kiến trúc sư thời Phục hưng đã học hỏi từ
kèm vào đó hai bản khắc đồng lớn dày đặc
nó, và các kiếm sĩ thời Phục hưng cũng
biểu tượng huyền học. Không ai đọc cuốn
vậy. Các kiếm sĩ đã sử dụng hình học để
sách này có thể hiểu nhầm nghệ thuật của
tinh chỉnh kỹ thuật của họ, và cách chiến
Thibault với bất cứ điều gì khác ngoài
đấu mới của họ được lan rộng trên khắp
chính nó: một môn võ nghệ thuật châu Âu
châu Âu, nở rộ đặc biệt là ở Tây Ban Nha.
có quan hệ sâu sắc với huyền học.
Người kiếm sĩ đã hợp nhất cách chiến
Không có gì ngăn cản cuốn sách của
đấu và hình học hoàn hảo nhất, Gerard
Thibault được tài trợ bởi các vị vua và quý
Thibault (1574–1629), sinh tại Antwerp,
tộc, và phương pháp kiếm thuật của ông đã
Bỉ. Là một đứa trẻ hay ốm, ông đã học kiếm
được thực hành ở Bỉ, Hà Lan, và nhiều nơi
thuật để cải thiện sức khỏe của mình và đi
ở Đức trong nhiều năm sau khi ông qua đời.
du lịch đến Tây Ban Nha để học hỏi từ một
Tuy nhiên sự hồi sinh huyền học lại sắp rơi
số bậc thầy giỏi nhất ở châu Âu. Khi trở về
vào hoàn cảnh khó khăn. Khi chủ nghĩa lý
nhà vào năm 1611, ông đã thắng một cuộc
tính trở nên phổ biến, bất cứ điều gì liên
thi đấu với các kiếm sĩ giỏi nhất ở Bỉ và Hà
quan đến huyền học đều không được hoan
Lan và sau đó đã đưa tất cả những kẻ thách
nghênh, bao gồm cả kiếm thuật của
đấu vào một cuộc đấu biểu diễn nổi tiếng
Thibault. Chưa đầy một thế kỷ sau cái chết
trước sự có mặt của hoàng tử Maurice của
của ông, ông và tác phẩm của mình đã bị
Nassau và đánh bại tất cả bọn họ.
lãng quên.
Sau đó ông bắt tay vào viết một cuốn
Xem thêm: Pythagoras Comes to Crotona
hướng dẫn, Academie de l'Espée (Viện
(6th Century BCE), Cornelius Agrippa’s Ba
Kiếm Học), được in một năm sau khi ông
Tập về Triết lý Huyền học (1533)
qua đời vào năm 1629. Là một luận văn
119
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bản đồ chiêm tinh giờ sinh khắc trên đồng vào thế kỷ 18 cho William Lilly, như đã xuất hiện trong cuốn Minh họa mới và đầy đủ về Khoa học Thiên văn học của Ebenezer Sibly.
120
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1647
M
CUỐN CHIÊM TINH HỌC THIÊN CHÚA CỦA WILLIAM LILLY ột cậu bé nông dân trong một
khoa hoàn chỉnh đầu tiên về chiêm tinh
gia đình Nottingham-shire
được xuất bản bằng tiếng Anh. Được gọi là
nghèo, William Lilly (1602–
Chiêm tinh học Thiên chúa, nó được xuất
1681) theo học trường ngữ pháp nhưng
bản năm 1647 và tiếp tục trở thành sách
không thể đủ khả năng chi trả cho ngành
giáo khoa tiêu chuẩn về chủ đề này cho các
học mơ ước của mình. Thay vào đó, anh
nhà chiêm tinh tham vọng, điều này được
đến London và làm việc cho một doanh
duy trì cho đến tận thế kỷ 19.
nhân giàu có. Sau đó, người chủ của anh ta
Quyết định của Lilly viết sách giáo khoa
chết, và người góa phụ già nua của ông ta
bằng tiếng Anh chứ không phải tiếng Latin,
đã yêu Lilly. Cuộc hôn nhân khiến anh trở
ngôn ngữ bình thường của học giả trong
nên giàu có, và khi bà qua đời vài năm sau
thời gian đó, đã mang đến những kết quả
đó, anh đã bán lại việc kinh doanh và đầu
tích cực và lớn lao. Trong vòng một nửa thế
tư số tiền thu được vào việc giáo dục mà
kỷ phát hành ấn phẩm của cuốn sách, Kỷ
anh luôn mong muốn.
nguyên của Lý thuyết và khoa học lý tính
Chiêm tinh học là mối quan tâm lớn của
của nó đã chiếm được trí tưởng tượng của
ông, và trong vòng vài năm, ông có nhiều
con người phương Tây, và huyền học trở
khát khao như một chiêm tinh gia thực thụ.
nên lỗi thời. Các văn hóa này chỉ còn tồn
Trong thời kỳ chính trị gặp khó khăn, ông
tại được chủ yếu giữa những người thực
đã đứng về phía đảng nghị viện chống lại
hành tầm thường hoàn toàn không biết
hoàng gia và bắt đầu công bố những tiên
tiếng Latin. Bởi vì chiêm tinh học có sẵn
đoán về chiến thắng cho Quốc hội và một
cho bất cứ ai biết tiếng Anh, nó đã tồn tại
cái chết thảm khốc của vua Charles I.
được trong một thế giới nói tiếng Anh, và
Những lời tiên tri của ông hóa ra là chính
từ đó, sự hồi sinh của chiêm tinh học thế
xác: các lực lượng nghị viện đã chiến
kỷ 19 bùng nổ.
thắng Nội chiến Anh, và Charles bị hành
Xem thêm: The First Horoscopes (Late 5th
quyết năm 1649.
Century
Giữa cuộc khủng hoảng này, Lilly đã
BCE),
Dane
Rudhyar’s
The
Astrology of Personality (1936)
viết nên kiệt tác của mình, cuốn sách giáo
121
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Những hình họa và biểu tượng Rosicrucian bí mật từ thế kỷ 16 và 17, từ một bản thảo đầu thế kỷ 19 có tựa đề Physica, metaphysica et hyperphysica (Vật lý, Siêu hình và Siêu vật lý)
122
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1694
M
HỘI HỒNG HOA THẬP TỰ ĐẶT CHÂN ĐẾN PENNSYLVANIA ột nhóm nhỏ vài người đàn
Cùng nhau làm việc, các anh em trong xã
ông bước trên thanh gỗ dài từ
có thể tự cung cấp thực phẩm và nhu yếu
mạn tàu xuống sự nhộn nhịp
phẩm khác nuôi sống bản thân, và những
của khu cảng Philadelphia, vui mừng được
người nhập cư Đức trong khu vực đã quay
đặt chân lên đất liền sau chuyến lênh đênh
về phía họ để xin được giúp đỡ về mặt y
dài ngày trên biển từ Đức. Giống như
học và pháp thuật, giống như tổ tiên của họ
nhiều người khác, họ đã chọn cách bỏ lại
ở Đức cũng đã trở thành những thầy chữa
tất cả những gì họ từng biết để bắt đầu một
trong dân gian từ nhiều thế kỷ về trước.
cuộc sống mới tại các thuộc địa của Anh ở
Thủ lĩnh của nhóm, Johannes Kelpius
Bắc Mỹ, nhưng động cơ của họ lại khá bất
(1667–1708), đã chết vì những hình thức
thường. Là thành viên của một nhóm người
khổ hạnh nghiêm trọng mà ông đã thực
theo phái Hồng Hoa Thập Tự gọi là
hành, và Conrad Matthai trở thành người
Chapter of Perfection (Chương Hoàn Hảo),
đứng đầu mới của Chapter of Perfection.
họ muốn thực hành giả kim thuật, chiêm
Dưới sự lãnh đạo của ông, cấu trúc làng xã
tinh học và Cabala mà không bị can thiệp
bị giải thể, và những người anh em chuyển
bởi các nhà chức trách tôn giáo, và tại
sang sống trong những ngôi nhà nhỏ của
thuộc địa Pennsylvania – nơi William
riêng mình và sinh hoạt thể chất và tinh
Penn, người tạo lập nên thuộc địa này, đã
thần độc lập. Một số người đã coi việc chữa
có một bước tiến lớn không thể tưởng tượng
bệnh và pháp sư là công việc chính của
được để mang lại cho cư dân nơi đây sự tự
bản thân, vừa giúp đỡ những cộng đồng
do tín ngưỡng – có vẻ là miền đất hứa với
nhập cư xung quanh vừa mở lớp dạy học
họ, giống như với nhiều dân tộc thiểu số
trò của riêng mình. Mặc dù nhóm Chapter
tôn giáo đương thời khác.
of Perfection không tồn tại thọ hơn các
Không lâu sau khi đến nơi, họ đã định
thành viên ban đầu lập nên nó, những học
cư tại nơi hiện tại là Germantown Creek,
trò của họ đã trở thành người truyền lại
Pennsylvania. Ở đó, họ xây dựng nên một
những câu chuyện và giúp phát triển truyền
cộng đồng mà ngày nay ta gọi là một hợp
thống pháp thuật dân gian rất khác biệt ở
tác xã, sống cùng nhau trong một ngôi nhà
Pennsylvania.
và chia sẻ chung tất cả tài sản của nhau.
123
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: The First Rosicrucian Manifesto (1614), The “Wars of the Roses” (1925)
124
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Hội trường Hội Tam Điểm ngày nay, nằm trên đường Great Queen ở London, được xây dựng từ năm 1927 đến năm 1933. Đây là trụ sở cho Các Hội sở Thống nhất của họ tại Anh, Hội sở lâu đời nhất thế giới.
125
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1717
G
HỘI SỞ ĐẦU TIÊN CỦA HỘI TAM ĐIỂM
iống như mọi quán rượu khác ở
mục đích tổ chức Grand Lodge of Masons
London vào đầu thế kỷ 18,
(Hội sở của các Thợ Hồ) đầu tiên.
quán rượu Apple Tree ở quận
Hội Tam Điểm, tổ chức triết học và từ
Covent Garden của London có các phòng
thiện đã phát triển từ các hội sở khai thác
ở tầng trên cho các bữa tiệc và câu lạc bộ
đá cũ, không phải và chưa bao giờ là một
cá nhân. Vào tối ngày 24 tháng 6 năm
tổ chức huyền học. Tuy nhiên việc hoạt
1717, không ai trong số những khách quen
động của Hội có liên quan chặt chẽ đến
đang ngồi trong phòng chính của quán
hình học thiêng và biểu tượng huyền bí,
rượu mảy may nghi ngờ gì những người đàn
cũng như các cơ hội kết nối với những
ông trong bộ tóc giả thời trang bước qua
người cùng chí hướng, đã kéo theo nhiều
cửa trước, lên cầu thang đến cánh cửa một
nhà huyền học trở thành thành viên của
căn phòng riêng: một cánh cửa được đứng
Hội từ giữa thế kỷ 18 đến giữa thế kỷ 20.
canh bởi người đàn ông cầm thanh kiếm
Thật ra, với một người quan tâm đến huyền
tuốt trần.
học, anh ta sẽ khá an toàn nếu cũng là một
Ở châu Âu thời trung cổ, các thành viên
thành viên Hội Tam Điểm. Kết quả là, rất
cùng ngành nghề chuyên môn nào đó đều
nhiều văn hóa của Hội Tam Điểm đã trở
nằm trong các tổ chức thương mại được gọi
thành huyền học. Cụ thể là việc các hội sở
là các “guild” (nghiệp đoàn). Rất ít nghiệp
đã thực hiện những lễ gia nhập theo nghi
đoàn còn tồn tại lại cuối thời Trung Cổ,
thức Masonic, thứ đóng vai trò quan trọng
nhưng nghiệp đoàn thợ đá ở Anh và
trong văn hóa huyền học khi nó được phục
Scotland là một ngoại lệ, và các nghi thức
hưng thế kỷ 19 - một quá trình đã đạt tới
gia nhập mang tính biểu tượng phức tạp
đỉnh cao 170 năm sau đó với sự thành lập
của nó đã hấp dẫn nhiều người trở thành
của Hội Bình Minh Ánh Kim.
“thành viên danh dự” – từ cả trong và ngoài
Xem thêm: The Élus Coens (1767), Dòng
ngành khai thác đá. Vào năm 1717, có bốn
Tu Bình Minh Ánh Kim (1887)
hội sở bằng đá ở London, và cuộc họp vào ngày 24 tháng Sáu đã được triệu tập nhằm
126
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
"Bài diễn văn về Thuật phù thủy", một văn bản ẩn danh in năm 1736 để đáp lại Đạo luật Phù thủy trước Quốc hội, được bán bởi các nhà sách và cửa hàng sách nhỏ ở London và Westminster.
127
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1736
T
ĐẠO LUẬT PHÙ THỦY ĐƯỢC THÔNG QUA
iêu đề của đạo luật mới mang
phù thủy trước đây đã tự biến chính nó trở
dáng dấp những hành động trước
thành thứ dễ dàng bị người ta lên án.
đây của Quốc hội: Một Đạo luật
Theo luật mới, mọi người có thể nghiên
chống lại Các chế tác Ma thuật, Thuật Phù
cứu huyền học mà không phải chịu cái
thủy, và đối phó với các Ác quỷ và Ác linh.
hình phạt thiêu sống, và việc bãi bỏ kiểm
Nhưng Đạo luật Phù thủy năm 1736 đã
duyệt báo chí ở Anh năm 1695 đã tạo ra sự
hoàn toàn biến đổi nền tảng pháp lý mà
bùng nổ các tác phẩm về truyền thuyết
các nhà huyền học người Anh từng phải
huyền học. Trong những thập kỷ tiếp theo
chịu đựng. Nó đã chấm dứt các cuộc hành
của việc thông qua Đạo luật Phù thủy, sự
quyết phù thủy và biến việc buộc tội người
bùng nổ đó đã lan rộng và tạo nên những
khác là phù thủy trở thành phạm pháp. Tuy
cuốn sách giáo khoa nghiêm túc về lý
nhiên nó cũng định nghĩa lại huyền học là
thuyết và thực hành huyền học.
một loại tội lừa đảo, cảnh cáo rằng những người “giả vờ sử dụng bất kỳ loại Thuật phù thủy, triệu gọi, bùa chú, hoặc tiên tri nào” đều có thể chịu án một năm tù giam.
Tuy nhiên, nhiều thực hành huyền học vẫn bị coi là bất hợp pháp, và mặc dù việc cấm pháp thuật và bói toán trong Đạo luật Phù thủy hiếm khi được thi hành, những
Trên khắp châu Âu, cuộc đàn áp lớn
nhà huyền học quá công khai về các hoạt
cũng đang chấm dứt dần. Cuộc hành quyết
động của họ vẫn thỉnh thoảng bị truy tố.
phù thủy cuối cùng ở Anh diễn ra năm
Các điều luật tương tự đã được đưa vào
1682, Scotland năm 1722, Pháp năm
sách ở hầu hết các nước phương Tây và vẫn
1745, Đức năm 1775, và Thụy Sĩ năm
có hiệu lực tốt trong thế kỷ 20, buộc các
1782. Những người thiện chí khắp phương
nhà huyền học phải giữ im lặng về hoạt
Tây, quá ghê tởm các cuộc chiến tranh tôn
động của họ hoặc bị bắt giam. Năm 1944,
giáo và thiêu sống phù thủy thế kỷ 17, đã
người Scotland Helen Duncan trở thành
từ bỏ tín ngưỡng tôn giáo truyền thống để
người cuối cùng bị cầm tù theo Đạo luật
quay sang chấp nhận các triết lý và lý
Phù thủy, thứ rốt cuộc cũng bị bãi bỏ vào
thuyết mới được đúc kết của tư tưởng Giác
năm 1951.
Ngộ. Đối với các nhà lý luận, đạo luật về
Xem thêm: Canon Episcopi (9th Century), The Malleus Maleficarum (1486)
128
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung Emanuel Swedenborg, người Thụy Điển, bởi Per Krafft the Elder, khoảng năm 1766. Swedenborg, 75 tuổi, đang nắm giữ bản thảo của cuốn sách sắp tới của ông, Apocalypsis revelata (Khải huyền được Hé lộ).
129
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1744
E
manuel
KHẢI THỊ CỦA EMANUEL SWEDENBORG Swedenborg
(1688–
Ông tiếp cận những trải nghiệm linh
1772) không phải là loại người
kiến của mình với cùng một tinh thần mà
mơ những giấc mơ thần thánh.
ông có khi làm công việc phân loại quặng
Là con trai của một giám mục Lutheran
ở khu mỏ: kiên nhẫn và có hệ thống, so
trong một gia đình có quan hệ chặt chẽ với
sánh kỹ càng cái này với cái khác. Cuốn
vương triều Thụy Điển, ông đã nhận được
sách đầu tiên của ông về các chủ đề huyền
một nền giáo dục khoa học hạng nhất tại
học, gồm mười hai tập, Arcana coelestia
Đại học Uppsala ở Thụy Điển và kéo theo
(Celestial Secrets - Những Bí mật Thần
đó cơ hội được đến thăm các trường đại
thánh), đã xuất hiện ẩn danh năm 1749;
học và cộng đồng tri thức ở Anh, Pháp, Hà
Danh tính tác giả của ông nhanh chóng bị
Lan và Đức. Kể từ đây, ông làm việc cho
rò rỉ, tạo ra một cuộc tranh cãi giữa các nhà
chính phủ với tư cách là một thanh tra viên
trí thức châu Âu và kéo dài sau khi
của các hầm mỏ, chính ông đã phát hành
Swedenborg qua đời.
tạp chí khoa học đầu tiên của Thụy Điển,
Bất chấp những lời chỉ trích từ các nhà
và đã viết không ít hơn 154 cuốn sách về
khoa học và sự lên án từ các nhà chức trách
khoa học và toán học.
tôn giáo, Swedenborg tiếp tục viết. Đến
Swedenborg ở độ tuổi 50 khi sở thích
cuối đời, ông đã viết hơn hai trăm cuốn
của ông chuyển sang huyền học, và ông bắt
sách về các chủ đề huyền học và tôn giáo.
đầu viết nhật ký về những giấc mơ của
Tác phẩm của ông đã giúp giữ sự quan tâm
mình và thực hành thiền. Những thực hành
đến huyền học còn sống qua Kỷ nguyên
đó mang lại kết quả bất ngờ vào năm 1744
của Lý luận và khuyến khích sự phát triển
với một trải nghiệm mơ đặc biệt, trong giấc
của văn hóa huyền học ngầm mà từ đó dẫn
mơ đó Chúa Jesus và Tinh thần người cha
tới sự hồi sinh vĩ đại của nó vào cuối thế kỷ
quá cố của Swedenborg cùng xuất hiện.
19.
Đây là lần đầu tiên trong nhiều khải thị đã
Xem thêm: Khải thị của Andrew Jackson
thuyết phục Swedenborg rằng ông có một
Davis (1844)
sứ mệnh tâm linh đặc biệt và khiến ông viết cuốn đầu tiên của nhiều cuốn sách mà ông là tác giả sau này.
130
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Ngài Francis Dashwood (Lord Le Despenser) sùng đạo, một bản khắc với nội dung châm biếm những hình ảnh thời Phục hưng của Francis of Assisi, khoảng năm 1760, trước đây tác phẩm được cho là của William Hogarth; ngày nay được cho là do William Platt vẽ nên.
131
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1746
C
THÀNH LẬP CÂU LẠC BỘ HELLFIRE
ác nhà huyền học nghiêm túc
hệ tình dục bừa bãi. Câu lạc bộ này có một
không phải là những người duy
bộ sưu tập hình khiêu dâm lớn nhất nước
nhất được hưởng lợi từ việc thông
Anh thế kỷ 18 cùng với nguồn cung ổn
qua Đạo luật Phù thủy. Mười năm sau khi
định “các nữ tu,” những người, hoặc là làm
Quốc hội thông qua, Sir Francis Dashwood
việc tình dục chuyên nghiệp được thuê
(1708–1781) và một nhóm bạn bè đã
đến, hoặc kẻ nghiệp dư muốn thoát khỏi
thành lập một cộng đồng để hành động
khuôn khổ phép tắc cứng nhắc của giới
theo sở thích của họ trong bộ dạng những
thượng lưu Anh. Với những công cụ giải trí
gã say rượu và bộ đồ thời trung cổ. Năm
như vậy, câu lạc bộ trở nên rất nổi tiếng,
1746 một cơn sốt với tất cả mọi thứ Gothic
thu hút các chính trị gia và quý tộc hàng
đã hiện diện mạnh mẽ trong văn hóa đại
đầu, bao gồm những nhân vật quan trọng
chúng ở Anh, và ma quỷ, lời nguyền, tu sĩ…
như John Wilkes và Benjamin Franklin.
đều trở thành thời thượng; do đó, không có
Trước khi bãi bỏ các luật cũ chống thuật
gì đáng ngạc nhiên khi Dashwood sửa lại
phù thủy, những điều này là không được
một tu viện hoang gần Medmenham cho
phép diễn ra, và vì giờ đây nó đã được
cả nhóm. Tên chính thức của nó là Order
phép, nên câu lạc bộ Hellfire sụp đổ trong
of Friars of St. Francis of Wycombe (Hội
một vụ đình đám vào thập niên 1760. Tuy
những thầy tu của Thánh Francis ở
nhiên, suốt thời kỳ tồn tại và kể cả sau này,
Wycombe); ngày nay nó được biết đến
nó đóng một vai trò quan trọng trong việc
nhiều nhất với cái tên: câu lạc bộ Hellfire.
truyền bá ý tưởng rằng huyền học có liên
Khẩu hiệu của câu lạc bộ là Fais ce que
quan đến việc phá bỏ các đạo đức xã hội
tu voudras— “Làm những gì ngươi muốn”
và tình dục thông thường. Trong hai thế kỷ
trong tiếng Pháp. Các thành viên mặc áo
tiếp theo, niềm tin đó đã gây ảnh hưởng
choàng trùm đầu và tham gia vào các nghi
nghiêm trọng đến nền văn hóa huyền học.
thức Satan khét tiếng, nhưng các hoạt động
Xem thêm: Passage of the Witchcraft Act
chính của họ liên quan đến rượu và quan
(1736)
132
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Martinez de Pasqually, ủy quyền bởi Ordre Reaux Croix: Ba nhánh của Martinism.
133
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1767
C
PHÁI ÉLUS COENS
ho đến ngày nay ông vẫn là một
Điểm đến từ Lyons. Năm tiếp đó, hai người
nhân vật bí ẩn. Martinez de
họ thành lập La Franc-Maçonnerie des
Pasqually (1727-1774) có lẽ đã
Chevaliers Maçons Élus Coëns de l’Univers
được sinh ra tại thị trấn Grenoble, là con
(Hội Tam Điểm của các Hiệp sĩ Thợ hồ,
của một người cha Tây Ban Nha và một
những Linh mục được Vũ trụ chọn lựa), gọi
người mẹ Pháp, và có tin đồn rằng ông có
ngắn gọn là Élus Coens. Tổ chức mới này
tổ tiên là người Do Thái. Không ai biết ông
cho thêm một cấp độ của các Élus Coens,
đã có được kiến thức phi thường về huyền
hay Linh mục được Chọn, vào ba cấp độ
học ở đâu cũng như khi nào ông gia nhập
của Masonry. Đó là cấp độ thứ tư khi các
Hội Tam Điểm.
đồng tu được học các nghi lễ pháp thuật
Tất cả những gì được biết chắc chắn là ông đã xuất hiện ở Montpellier năm 1754
của hội, được gọi ẩn dụ là La Chose (Thứ Đó).
và thành lập một Hội quán Tam điểm ở đó,
Trong số các thành viên đứng đầu của
nơi cung cấp đẩy đủ các nghi thức huyền
hội có Louis-Claude de Saint-Martin
bí ở nhiều cấp độ. Trong mười hai năm tiếp
(1743–1803), một nhà thần bí học có ảnh
theo, ông đi khắp nước Pháp, thu nhận học
hưởng. Sau cái chết của Martinez de
trò và thành lập những hội quán mới. Năm
Pasqually vào năm 1774, Willermoz và
1766, ông đến Paris với hy vọng nhận được
Saint-Martin trở thành người đứng đầu
sự chấp thuận cho các hội quán của mình
chung của hội; Saint-Martin cuối cùng đã
từ chi nhánh Hội sở chính ở Pháp, nhưng
rời khỏi hội để dành thời gian nghiên cứu
tổ chức đó đã giải thể vào tháng 12 cùng
những lời dạy của Jacob Boehme, và
năm sau khi một vụ đánh nhau nổ ra giữa
Willermoz sáp nhập hội vào một bộ phận
một trong số những cuộc họp.
Masonic khác năm 1784. Các giáo lý của
Tuy nhiên, chuyến đi của Martinez de
Élus Coens tiếp tục tồn tại và được các
Pasqually không phải vô nghĩa, vì ở Paris,
đồng tu truyền lại trong bí mật cho đến khi
ông đã gặp được Jean-Baptiste Willermoz
thành lập Dòng Martinist vào năm 1884.
(1730–1824), một thành viên Hội Tam
Xem thêm: The First Masonic Grand Lodge (1717), The Martinist Order (1884)
134
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bức chạm khắc về một người đàn ông đang thôi miên một người phụ nữ bằng phương pháp từ tính động vật, năm 1802, theo Daniel Dodd.
135
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1778
N
FRANZ ANTON MESMER TỚI PARIS
hững tờ quảng cáo được tung
pháp chữa bệnh đáng giá duy nhất, một
khắp Paris, công bố một
tuyên bố khiến cho hầu hết các bác sĩ
phương pháp chữa bệnh mới
Vienna tẩy chay ông. Ông chuyển đến
và chuẩn xác thông qua việc sử dụng một
Paris không lâu sau đó.
sức mạnh bí ẩn được gọi là từ tính động
Tại Paris, ông thiết lập các thiết bị của
vật. Trong những ngày sau đó, những lời
mình - bồn tắm ngập nước chứa đầy những
gièm pha ở Paris tràn ngập những câu
thanh kim loại để giải phóng từ tính động
chuyện về các thiết bị lạ, phương pháp
vật - và bắt đầu điều trị bệnh nhân, đưa họ
chữa trị kỳ diệu, và các bác sĩ từ Vienna,
vào những quá trình trị liệu. Khách hàng
những người tạo nên cả hai. Franz Anton
của ông kéo đến ùn ùn, và sự thù địch của
Mesmer đã xuất hiện.
các cơ sở y tế cũng thế, họ gọi ông là một
Mesmer (1734–1815) được sinh ra và
kẻ quấy rối. Một ủy ban hoàng gia đã đồng
lớn lên tại một thị trấn nhỏ ở miền nam
tình với các bác sĩ; bản án họ đưa ra đã bị
nước Đức và nghiên cứu ngành dược ở
những người ủng hộ và bệnh nhân của ông
Vienna, cũng là nơi ông bắt đầu ứng dụng
phản đối quyết liệt, nhưng Mesmer đã quá
các phương pháp của mình. Ông đã trở
mệt mỏi với Paris và đến London, và những
thành một thành viên Hội Tam Điểm và
nơi khác ở châu Âu kế sau đó, tìm kiếm sự
không lâu sau đó đã được gia nhập vào Hội
ca ngợi mà ông tin rằng khám phá của
Hồng Hoa Thập Tự Vàng (Golden and Rosy
mình xứng đáng nhận được.
Cross), cộng đồng Hồng Thập Giá hàng
Sau khi ông qua đời, những người thực
đầu ở Trung Âu tại thời điểm đó. Khi ông
hành theo Mesmer lặng lẽ giấu đi các yếu
nghiên cứu các truyền thuyết về huyền học
tố huyền bí này và đổi tên hệ thống phương
từ các thành viên Hồng Hoa Thập Tự,
pháp này thành “hypnotism” – “thuật thôi
Mesmer đã bị thuyết phục về sự tồn tại của
miên,” một cái tên vẫn còn được sử dụng
một năng lượng sống có thể được tập trung,
cho tới ngày nay. Trong khi đó, khía cạnh
phân tán, lưu trữ và truyền đi: một lực mà
huyền học trong những giảng dạy của ông
ông gọi là từ tính động vật. Chưa bao giờ là
đã quay trở lại thế giới huyền học ngầm nơi
một người đàn ông khiêm tốn, Mesmer đã
nó được sinh ra.
loan tin rằng từ tính động vật là phương
136
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: The Visions of Andrew Jackson Davis (1844), Birth of Spiritualism (1848)
137
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bản đồ khu vực Trung Đông, bìa trước của tập thứ tám của bộ Le monde primitif, analysé et comparé avec le monde moderne (Thế giới nguyên thủy, Phân tích và So sánh với Thế giới hiện đại) của Court de Gébelin (năm 1781), trong cuốn này ông khẳng định rằng Tarot là một cuốn sách tri thức cổ của người Ai Cập.
138
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1781 LẦN THEO NGUỒN GỐC TAROT TỚI AI CẬP
Ở
mọi kỷ nguyên đều tồn tại một nơi
ý nghĩa trong bất kỳ ngôn ngữ châu Âu, đã
nào đó nơi nó gác lại ước mơ về một
được ông truy nguồn về Ai Cập cổ đại: tar,
thời vàng son trong quá khứ, và ở
ông khẳng định, có nghĩa là "con đường",
châu Âu cuối thế kỷ mười tám, nơi đó là Ai
và rog hoặc rosh có nghĩa là “hoàng gia.”
Cập. Ít điều được biết về nền văn minh cổ
Tarot có nghĩa là “con đường hoàng gia”
đại trên bờ sông Nile, nhưng điều đó đã
dẫn đến tri thức của thời đại.
không ngăn các nhà văn đương thời tự lấp
Năm 1781, đáng lưu tâm rằng, không ai
đầy khoảng trống với trí tưởng tượng nhiệt
kể cả Court de Gébelin lẫn những người
thành của riêng họ. Antoine Court de
còn sống khác biết cách đọc một từ Ai Cập
Gébelin (1725–1784) là một trong những
cổ đại, và nó không được giải mã cho đến
tác giả thành công nhất trong lĩnh vực này,
năm 1821. Khi các học giả cuối cùng đã
và năm 1773 ông đã ban hành chín tập
học đọc chữ tượng hình, hóa ra tar , rog, và
đầu tiên của một lượng lớn các tác phẩm
rosh không phải là từ Ai Cập nào hết; và
Le monde primitif, analysé et comparé
cụm từ “con đường hoàng gia” trong Ai Cập
avec le monde moderne (Thế giới nguyên
cổ đại là w3t nsw (phát âm kiểu như "wa’t
thủy, Phân tích và So sánh với Thế giới
nesoo"); và không có chút manh mối gì về
hiện đại), một ghi chép xa hoa về Ai Cập
một thứ như Tarot tồn tại ở bất kỳ đâu trong
cổ đại theo cách ông tưởng tượng về nó.
nghệ thuật hoặc văn học Ai Cập cổ đại.
Tập thứ tám ra đời năm 1781. Trong nội
Mặc dù vậy, ý kiến rằng Tarot đến từ Ai
dung tập sách, Court de Gébelin cho rằng
Cập cổ đại đã trở thành một điều nghiễm
Tarot, thứ tất cả mọi người trong thời đại
nhiên được đưa vào văn học huyền bí và
của ông đều coi là bộ bài chơi cổ lỗ sĩ
phổ biến suốt hai thế kỷ sau đó.
không hơn, lại là cuốn sách còn sót lại cuối
Xem thêm: Nguồn gốc của Tarot (1418),
cùng của tri thức Ai Cập cổ đại, được bảo
Etteilla Publicizes Tarot Divination (1783),
quản và chuyền tay một cách thần kỳ qua
The Rider-Waite Tarot Deck (1910)
nhiều thế kỷ. Chính cái tên Tarot, không có
139
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung của Etteilla từ cuốn sách của chính ông Etteilla, ou manìere de sê récréer avec un jeu de cartes (Etteilla, hay một Cách tự Giải trí với một Bộ bài).
140
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1783
C
ETTEILLA CÔNG BỐ THUẬT TIÊN TRI TAROT
hỉ hai năm sau khi Antoine Court
mua một bộ bài Tarot và bắt đầu nghiên
de Gébelin tuyên bố rằng bài
cứu chúng ngay lập tức. Năm 1783, tập
Tarot là một di sản của tri thức Ai
đầu tiên trong bốn tập của kiệt tác của
Cập cổ đại, một nhà văn khác đã xuất bản
Etteilla Manìere de sê récréer avec le jeu
cuốn sách đầu tiên về tiên tri Tarot. Tên
de cartes nommées tarot (Một Cách tự Giải
ông là Jean-Baptiste Alliette (1738–1791),
trí với một Bộ bài Tarot) đã giải thích các
một người thuộc giai cấp lao động ở Paris,
lá Tarot theo giả định Ai Cập của Court de
người đã bất ngờ kết bạn với một ông lão
Gébelin. Nghiên cứu về Tarot đã mang cho
người Ý. Ông lão đã học cách nhìn thấy
ông mối quan tâm đến toàn bộ văn hóa
vận mệnh bằng các lá bài và truyền dạy
huyền học, và những năm sau đó ông đã
phương pháp của mình cho Alliette, người
xuất bản sách về chiêm tinh học, giả kim
đã nhanh chóng đổi ngược tên họ của mình
thuật, và các khoa học huyền bí khác.
và trở thành Etteilla, vị thầy bói xuất chúng.
Năm 1788, ông thành lập một tổ chức, Société des Interprètes du Livre de Thot
Năm 1770, ông xuất bản cuốn sách đầu
(Hiệp hội Thông dịch Thánh thư của
tiên của mình, Etteilla, ou manìere de sê
Thoth), để dạy các phương pháp của ông
récréer avec un jeu de cartes par M.***
về tiên tri Tarot, và hai năm sau, ông đã lập
(Etteilla, hay một Cách tự Giải trí với một
nên một tổ chức tham vọng hơn, La
Bộ bài, bởi Ngài ***), dạy độc giả cách đọc
Nouvelle École de Magie (Trường Phép
số vận từ một bộ bài tú bình thường. Một
thuật Mới). Ông qua đời vào năm tiếp theo,
cuốn sách gồm các dự đoán chiêm tinh
và không lâu sau đó ngôi trường cũng biến
tiếp theo ra đời năm 1772 và sau đó là một
mất trong tình trạng hỗn loạn của Cách
phiên bản mở rộng của cuốn Etteilla năm
mạng Pháp.
1773.
Xem thêm: Nguồn gốc của Tarot (1418),
Việc xuất bản cuốn Le monde primitif
Lần theo nguồn gốc Tarot tới Ai Cập
của Court de Gébelin dường như đã đánh
(1781), The Rider-Waite Tarot Deck
trúng Etteilla như một tia sét, khiến ông
(1910)
141
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức khắc màu vẽ Alessandro Cagliostro, tên giả của Giuseppe Balsamo.
142
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1795
N
ALESSANDRO CAGLIOSTRO QUA ĐỜI TẠI ROME
gười ta tìm thấy ông chết vì đột
tiết lộ các nghi lễ của Hội Tam Điểm Ai
quỵ trong phòng giam ở pháo
Cập và nhanh chóng bắt đầu cho phép
đài San Leo và chôn ông dưới
người ta gia nhập hội với một khoản phí
một ngôi mộ vô danh. Trên khắp châu Âu,
ngất trời. Trong tám năm tiếp theo, ông đạt
thông tin lan truyền rằng Cagliostro vĩ đại
đỉnh cao trong sự nghiệp của mình, một
(1743–1795) đã chết.
người giàu có kỳ diệu với những màu
Tên của ông trong thời niên thiếu ở
nhiệm thần kỳ.
Palermo là Giuseppe Balsamo, và ông đã
Khi ông và Serafina đến Paris năm
dành vài năm làm thầy tu tập sự trước khi
1785, cả hai đều được chào đón tại tòa án
những vụ bê bối buộc ông phải ra khỏi tu
hoàng gia Pháp. Tuy nhiên, chính trị rối
viện. Ông bị bắt khi làm giả một chứng từ,
rắm của thời đại đã giam cầm Cagliostro;
và đã trốn khỏi Palermo để đến Rome, nơi
ông bị bắt trong một vụ bê bối lớn và bị
ông gặp một thiếu nữ xinh đẹp tên là
cầm tù một thời gian, sau đó bị trục xuất
Lorenza Feliciani, người cũng có tư tưởng
khỏi Pháp. Một tay nhà báo lá cải của Paris
đạo đức hệt như ông. Hai người họ nhanh
đã công bố một bài chứng minh, phơi bày
chóng di chuyển từ thành phố này sang
rằng Bá tước Cagliostro vĩ đại không ai
thành phố khác; ông tự xưng là bá tước
khác hơn là Giuseppi Balsamo, kẻ lừa đảo
Alessandro Cagliostro và bán các loại
vặt vãnh ở Palermo.
thuốc thần bí, và bà, với tư cách nữ tước Serafina Cagliostro, sẵn sàng phục vụ hàng loạt những người tình giàu có – một công việc cho bà nhiều cơ hội để tống tiền và thăm dò Tại London vào năm 1777, ông được gia nhập vào Hội Tam Điểm. Ngay sau đó, ông tuyên bố đã phát hiện ra một bản thảo cũ
Điều mặc khải đó đã phá hủy danh tiếng của Cagliostro và đuổi ông chạy trốn khắp châu Âu để trở lại Ý. Ở đây Tòa án Dị giáo tóm được ông. Ông đã bị kết án tù chung thân và thoi thóp suốt sáu năm trước khi cái chết kết thúc sự nghiệp đáng kinh ngạc của mình. Xem thêm: The First Masonic Grand Lodge (1717)
143
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Tuyển tập các bản thảo tiếng xứ Wales cổ đại từ bộ sưu tập của Edward Williams, hay còn được biết đến với tên Iolo Morganwg, xuất bản năm 1848.
144
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1798
N
CÁC THẦY PHÁP DRUID ĂN MỪNG LỄ THU PHÂN
hững chiếc lá đã chuyển sang
ở Wales một truyền thống về thơ ca và tri
sắc thu trên Đồi Primrose ở
thức thần bí có niên đại từ thời Druids cổ
phía bắc của Công viên
đại. Tài năng, lập dị và sẵn lòng góp sức
Regent tại London khi một dòng người từ
cho bất cứ văn hóa truyền thống rời rạc nào
một quán rượu và đi qua các con phố về
mà ông có thể học được với những phát
phía đỉnh đồi. Hầu hết họ đều trẻ, và tất cả
minh của riêng mình, Williams đóng một
đều mặc những trang phục đầy màu sắc
vai trò quan trọng trong việc biến đổi mối
thời trang trên bờ vực kết thúc của thời kỳ
quan tâm mơ hồ về Druids và tâm linh
Nhiếp chính của nước Anh; một số có dải
Celtic chung vào thời điểm đó thành một
ruy băng màu xanh lam, xanh lục, hoặc
phong trào mạch lạc – Tái sinh tập tục
trắng quấn quanh cánh tay phải của họ.
Druid.
Những người qua đường bối rối nhìn theo
Trên khắp xứ Wales và ở nhiều nơi khác
khi nhóm đến đỉnh đồi và đứng thành một
của nước Anh, có nhiều người muốn tìm
vòng tròn. Người cầm đầu của nhóm bước
hiểu về những bí mật của thầy pháp
đến trung tâm của vòng tròn và lớn tiếng:
Druids, và Williams sẵn sàng dạy cho họ.
"Nơi đây có hòa bình không?" Những người
Trong những năm tiếp theo buổi lễ đầu tiên
trong vòng tròn đồng thanh đáp lại, "Hòa
ấy, được hỗ trợ bởi một nhóm sinh viên và
bình". Đây là lần đầu tiên ở London kể từ
người hâm mộ ngày càng lớn mạnh, ông
khi phát lệnh cấm tôn giáo ngoại đạo, lễ kỷ
truyền lại một tri thức kết hợp giữa văn hóa
niệm Thu Phân được diễn ra.
truyền thống và sáng tạo mới cho bất kỳ ai
Lãnh đạo của nhóm nhỏ này là một
sẵn sàng học hỏi. Khi ông qua đời vào năm
người xứ Wales tên là Edward Williams
1826, tập tục Druid đã hiện diện đáng kể
(1747–1826), người hay được gọi theo cái
trong nền văn hóa phi chính thống của
tên thi sĩ là Iolo Morganwg. Trước đây ông
Anh và lan sang châu Âu cũng như Hoa Kỳ.
là một người nghèo khó và cuộc sống thời
Xem thêm: Mona thất thủ (57 CE), Ralph
trẻ của ông là một loạt các thất bại, nhưng
Blum’s The Book of Runes (1983)
ông đã học được từ các thi nhân già khác
145
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Biểu đồ màu được dán bên trong bìa cuốn The Magus, có tựa “Bùa hộ mệnh và các hình ảnh pháp thuật được ghép bởi 28 Dinh thự trên Mặt trăng, v…v…” năm 1801.
146
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1801
T
CUỐN THE MAGUS CỦA FRANCIS BARRETT
rong thời đại Lý luận, huyền học
được thêm đầy những truyền thuyết về
tồn tại chui nhủi ở châu Âu. Một
pháp thuật từ nhiều nguồn khác, kèm theo
vài người tiếp tục thực hành một
những hình minh họa đẹp đẽ và được biên
số phương pháp theo khoa học huyền bí cũ,
soạn như một lời giới thiệu về pháp thuật
nhưng hầu hết họ phải làm trong bí mật và
cho các quý ông quý bà Anh vào thời kỳ
che dấu tất cả các hoạt động của bản thân
Nhiếp chính. Một ghi chú đi kèm với cuốn
với mọi người, trừ các cộng sự gần gũi nhất
sách để liên lạc với tác giả, dành cho mười
của họ. Kỷ nguyên của những cuộc đàn áp
hai người muốn tham gia nghiên cứu pháp
có thể đã kết thúc, nhưng áp lực xã hội
thuật.
chống lại huyền học vẫn còn đó. Thỉnh
Ít nhất một người được biết là đã đến
thoảng mới có vài sự kiện nổi bật xảy ra,
gặp Barrett theo thư mời, tiến sĩ John
vén tấm màn che sang một bên đủ để cho
Parkins xứ Grantham ở Lincolnshire. Một
phép các nhà nghiên cứu ngày nay nhìn
bức thư được lưu giữ từ Barrett gửi cho học
thoáng qua chút gì đó trong lịch sử huyền
trò của ông đã cho lời khuyên chi tiết về
học ở Thời đại Lý luận.
cách sử dụng đá pha lê để giao tiếp với tinh
Một trong số các sự kiện đó là việc xuất
linh và tiếp xúc với cõi tâm linh. Trong
bản cuốn The Magus, hay Celestial
cùng một bức thư, Barrett cũng đề nghị
Intelligencer. (Pháp Sư, hay Nhà tư tưởng
Parkins có cơ hội để được chạm tới “những
Vũ trụ). Nó đã được viết, hoặc được biên
bí
soạn bởi Francis Barrett (sinh năm 1770),
Rosycrucian.” Những giáo lý đó là gì,
một nhà huyền học người Anh mà ngày
Barrett thu được chúng từ đâu, và liệu
nay ta gần như không còn được biết đến
Parkins có chấp nhận tiếp cận với chúng
điều gì về ông nữa. Cuốn sách bao gồm
hay không, chúng ta đều không biết được.
phần lớn các trích dẫn dài từ Ba Tập về
Xem thêm: Cornelius Agrippa’s Ba Tập về
Triết lý Huyền học của Cornelius Agrippa,
Triết lý Huyền học (1533)
ẩn
cao
siêu
nhất
của
giáo
lý
147
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Vùng quê Hà Lan - Pennsylvania đã là nơi trú ngụ của nhiều hội nhóm huyền bí, từ Hồng Hoa Thập Tự tới người thực hành pháp thuật Thiên Chúa, như Johann Georg Hohman.
148
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1820
T
CUỐN NGƯỜI BẠN LÂU NGÀY KHÔNG GẶP CỦA JOHANN GEORG ừ năm 1682, khi được thành lập
những sách phúc âm đã bị loại bỏ khỏi
như một thuộc địa của Anh bởi
phiên bản chính thức của kinh Tân Ước.
Quaker
Rồi đến Người Bạn Lâu Ngày Không Gặp,
William
Penn,
Pennsylvania ban cho công dân của mình
thứ trở thành di sản lâu dài của Hohman.
một đặc quyền gần như không thể tưởng
Người Bạn Lâu Ngày Không Gặp (The
tượng ra đâu khác trong thế giới phương
Long Lost Friend) là một bộ sưu tập các
Tây - quyền tự do tín ngưỡng - và đã thu
công thức nấu ăn gia đình. Phương pháp
hút nhiều người châu Âu đang phải đối mặt
điều trị các bệnh thông thường chiếm một
với sự bức hại vì tín ngưỡng của họ đặt
tỷ lệ lớn mục lục, cũng như các chủ đề giản
chân tới miền đất này. Nhiều người trong
dị khác như một công thức làm bia không
số đó, giống như nhóm Hồng Hoa Thập Tự
chứa gluten. Mặc dù vậy, phần lớn là pháp
Chapter of Perfection được nhắc đến trước
thuật Kitô giáo, bao gồm pháp thuật để xua
đó trong cuốn sách này, đều tới từ Đức. Họ
đuổi những cơn sốt, bắt những tên trộm,
được biết đến như là người Hà Lan
phòng tránh những bùa phép thù địch, làm
Pennsylvania (đúng hơn là người Deutsch,
cho viên đạn bắn trúng đích, và nhiều hơn
“người German”), và họ mang theo họ một
thế nữa.
kho tàng phong phú về pháp thuật dân gian.
Cho đến ngày nay, Người Bạn Lâu Ngày Không Gặp vẫn là một cuốn sách chính
Johann Georg Hohman; vợ anh, Anna;
quy về pháp thuật dân gian trong cộng
và con trai Philip là một trong số những
đồng người Hà Lan Pennsylvania, chỉ có
người nhập cư tới đây. Hohman đã tìm
tầm quan trọng sau Kinh thư thứ 5 và thứ 6
được công việc làm thợ in và trở thành một
của Moses, một tập hợp các pháp thuật
trong những nhà xuất bản âm nhạc nổi
Cabala mang về từ Đức. Trong suốt thế kỷ
tiếng nhất của cộng đồng người Hà Lan ở
thứ 19 và 20, nó lan rộng ra khỏi lãnh thổ
Pennsylvania. Các ấn phẩm báo chí của
Pennsylvania để trở thành một cuốn sách
ông cũng ban hành các tác phẩm tôn giáo,
phổ biến cho những đạo sinh hoodoo và
một số chính thống - ví dụ như giáo lý Công
nhiều loại pháp thuật dân gian khác ở Mỹ.
giáo - và một số ít chính thống hơn - ví dụ
Xem
như Phúc Âm của Nicodemus, một trong
Pennsylvania (1694)
thêm:
Rosicrucians
Arrive
in
149
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung Thomas Taylor, khoảng 1812, bởi họa sỹ anh Sir Thomas Lawrence (1769 – 1830)
150
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1821
H
THOMAS TAYLOR BIÊN DỊCH CUỐN VỀ NHỮNG ĐIỀU THẦN BÍ ọ gọi ông là đại linh mục
giáo của mình một cách công khai, rót rượu
pagan của nước Anh, và ông
nho và hy sinh cừu cho các vị thần Hy Lạp
xứng đáng với danh hiệu này.
như những người thờ phụng của họ đã làm
Cha mẹ thuộc giai cấp lao động ở London,
hai nghìn năm trước. Điều này đã mang tới
Thomas Taylor (1758–1835) đã kết hôn với
những lời tố cáo giận dữ từ các nhà chức
người yêu thời thơ ấu của mình và tự làm
trách Kitô giáo, và Taylor trả lời một cách
nhiều công việc vào ban ngày, dành buổi
tương tự, công khai mô tả Kitô giáo như là
đêm để nghiên cứu. Ông trở thành một
một thứ "mê tín dị đoan" mà một ngày nào
trong những học giả cổ điển vĩ đại ở thời
đó chắc chắn sẽ được thay thế bởi chủ
đại của mình, nhưng việc đọc Plato,
nghĩa ngoại giáo hồi sinh.
Plotinus, và những người theo chủ nghĩa
Mãi cho đến những năm 1820, Taylor
Tân Plato đã biến ông từ một Kitô hữu trở
đã bất chấp hiểm nguy để dịch các tác
thành một người ngoại giáo Hy Lạp. Ước
phẩm cốt lõi về pháp thuật Tân Plato và
mơ lật đổ Kitô giáo và khôi phục lại ngoại
đưa chúng vào in ấn. Cuốn đầu tiên xuất
giáo pagan đã tràn ngập tâm trí trong ông,
hiện là Về Những điều Thần bí của
và với mục tiêu đó, ông bắt đầu dịch các
Iamblichus, bản tuyên ngôn vĩ đại của chủ
tác phẩm kinh điển Hy Lạp sang tiếng
nghĩa Tân Plato huyền diệu đã tập hợp sự
Anh. Dự án đầu tiên của ông là Hymns of
kháng chiến đối với Kitô giáo trong thế kỷ
Orpheus (những trường ca của Orpheus),
thứ tư. Bản dịch của Taylor đã làm cho triết
được in vào năm 1787.
lý huyền học giống như những gì Chiêm
Các bản dịch và bài giảng của ông đã
tinh học Thiên chúa của William Lilly đã
mang đến sự chú ý của những người bảo hộ
làm cho chiêm tinh học: đặt chìa khóa của
giàu có, những người đã ủng hộ ông dành
một nền huyền học cổ đại vào trong tay
thời gian để cho ra nhiều bản dịch hơn.
cho bất cứ ai có thể đọc được chúng.
Hết bản này tới bản khác, các tài liệu cốt
Xem thêm: Death of Plato (347 BCE),
lõi của triết học Tân Plato xuất hiện bằng
Plotinus Begins Teaching in Rome (244),
tiếng Anh và trở thành tác phẩm đáng đọc
Death of Iamblichus of Chalcis (330),
của các nhà thơ, nhà tư tưởng và nhà huyền
William Lilly’s Christian Astrology (1647)
môn. Trong khi đó, Taylor thực hành tôn
151
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung Andrew Jackson Davis, sinh ra ở vùng đô thị của New York, người được biết đến với cái tên “Nhà tiên tri ở Poughkeepsie”
152
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1844
A
KHẢI THỊ CỦA ANDREW JACKSON DAVIS
ndrew Jackson Davis (1826–
đầu tiên và cũng là cuốn có ảnh hưởng nhất
1910) là một cậu bé làm đồng ở
của ông, The Principles of Nature – Các
Poughkeepsie, New York, con
Quy luật của Tự nhiên, được xuất bản năm
của một gia đình nghèo mù chữ. Khi anh
1847 và trải qua hơn ba mươi phiên bản
đủ sức để học việc của một người thợ đóng
trong ba thập niên tiếp theo.
giày, những người dân địa phương nghĩ
Các Quy luật của Tự nhiên và nhiều
rằng anh đã làm tốt hết mức có thể. Tuy
cuốn sách theo sau nó đều giảng dạy triết
nhiên, năm 1843, một người mê du hành
lý của ông, khiến Davis trở thành một trong
đến thị trấn và đưa những người dân địa
những ánh sáng tiên phong trong bối cảnh
phương vào trạng thái hôn mê như một
tâm linh Mỹ đang phát triển. Những ý
phần của một cuộc biểu tình công khai. Gã
tưởng của ông đã được tiếp nhận bởi phong
đã không thành công trong việc mê hoặc
trào Tâm linh, thứ bùng nổ vào năm 1848,
Davis, nhưng khi một thợ may địa phương
và lan truyền từ đó đến hầu hết các truyền
thử thôi miên Davis lại vài ngày sau đó, cậu
thống huyền học của cuối thế kỷ thứ 19 ở
bé đã dễ dàng rơi vào trạng thái hôn mê và
Hoa Kỳ, giúp đặt nền tảng cho thời kỳ vàng
trong trạng thái đó có thể chẩn đoán bệnh
son của huyền học Mỹ đầu thế kỷ 20. Sự
và kê đơn chữa trị hiệu quả.
kết hợp của ông giữa triết học thần bí với
Năm kế tiếp, sau khi danh tiếng đã lan
chữa lành ít nhất cũng quan trọng như ảnh
truyền với tư cách là một nhà tiên tri và học
hưởng của chính ông đối với Chủ nghĩa
được cách tự đặt mình vào trạng thái hôn
Tâm linh, và ảnh hưởng rộng rãi trong việc
mê, Davis có một khải thị vĩ đại mà trong
kết hợp trí tuệ huyền bí với chăm sóc sức
đó ông gặp các Tinh thần của Galen, bác
khỏe, điều chiếm phần lớn trong văn hóa
sĩ Hy Lạp ở Rome cổ đại và nhà thần bí
huyền học ở Mỹ.
người Thụy Điển Emanuel Swedenborg.
Xem thêm: The Visions of Emanuel
Ông tỉnh dậy từ khải thị đó với hạt giống về
Swedenborg (1744), Franz Anton Mesmer
một triết lý thần bí phức tạp trong tâm trí.
Comes
Ông ngay lập tức bắt đầu giảng dạy và
Spiritualism (1848)
to
Paris,
(1778),
Birth
of
trong năm tiếp theo bắt đầu viết cuốn sách
153
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trong một buổi chiêu hồn Tâm linh, người ta sử dụng các vật trung gian để cố gắng liên lạc với người đã khuất.
154
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1848
N
CHỦ NGHĨA TÂM LINH RA ĐỜI
hững giọng nói ồn ào phát ra
Emanuel Swedenborg và Andrew Jackson
ban đầu chỉ đơn giản là tạo
Davis, bắt nguồn từ các phương pháp của
nên một sự khó chịu, và gia
Franz Anton Mesmer. Trong một buổi
đình Fox ở Hydesville, New York, cũng
chiêu hồn cơ bản, những người mong muốn
mặc kệ điều này. Tuy nhiên, hai cô con gái
được nói chuyện với người chết đều ngồi
phát hiện ra rằng những tiếng động đó
trong một căn phòng tối tăm với một người
đang trả lời các câu hỏi vô hình nào đó.
trung gian, kẻ sau khi bước vào trạng thái
Dần dần, họ và những người hàng xóm thử
thôi miên liền tiếp nhận một nhân cách
điều tra những người làm ồn bí ẩn kia và
khác – đầu tiên là của một “Tinh linh cai
tin rằng họ đang giao tiếp với hồn ma của
quản” và sau đó là của thân nhân quá cố
một người đàn ông bị sát hại, xác chết của
của những người đang có mặt. Người ta
ông đã được chôn nhiều năm về trước trong
thường nghe thấy những giọng nói ồn ào,
hầm rượu của ngôi nhà đó.
và đôi khi nghe tin về những điều kỳ dị
Những câu chuyện như vậy đã trở thành
khác: những chiếc bàn bay lên, bàn tay
chuyện đêm khuya phổ biến từ thời xa xưa.
của tinh linh vươn ra để chạm vào những
Chuyện về các chị em nhà Fox và cuộc trò
người ngồi đó, lời nhắn được viết lên giấy
chuyện của họ với người chết đã lây lan
trong những chiếc hộp khóa và nhiều thứ
nhanh chóng thông qua các bài báo và
nữa.
truyền tai từ người này sang người khác.
Một trong số những điều này thực sự có
Một số người quyết định thử nói chuyện với
thể đã xảy ra. Những thứ khác thì chắc
ma, và một số tuyên bố đã thấy được kết
chắn là bốc phét. Tuy nhiên tất cả đều giúp
quả. Mãi cho đến khi những người vốn đã
nuôi dưỡng nên sự hứng thú với Chủ nghĩa
quen thuộc với thuật thôi miên Mesmer
Tâm linh. Trong những năm sau đó, đức tin
nhận ra rằng một người trong trạng thái
mới này đã xuất hiện nhiều trong đời sống
thôi miên có thể dễ dàng giao tiếp thay cho
tôn giáo của hầu hết các nước phương Tây.
người chết thì Chủ nghĩa tâm linh mới được
Với sự trỗi dậy của nó, mối quan tâm của
sinh ra.
người ta về các hình thức huyền học truyền
Tôn giáo mới này đã dựa trên lý thuyết
thống hơn cũng được lan tỏa.
thần học của rất nhiều các tác phẩm của
155
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: The Visions of Emanuel Swedenborg (1744), Franz Anton Mesmer Comes to Paris, (1778), The Visions of Andrew Jackson Davis (1844)
156
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức họa năm 1920 vẽ Marie Laveau bởi Frank Schneider, dựa trên một bức tranh năm 1835 bởi George Catlin.
157
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1850
N
NỮ HOÀNG VOODOO
ew Orleans là một trong số rất
hàng quen da trắng giàu có cũng như người
ít nơi chiếm hữu nô lệ ở Hoa
da đen. Mọi tờ báo ở New Orleans đều
Kỳ mà tồn tại một cộng đồng
đăng những bài cáo phó dài cho bà khi qua
người Mỹ gốc Phi tự do lớn trước cuộc Nội
đời vào năm 1881.
chiến. Hầu hết người trong cộng đồng đó
New Orleans là cửa ngõ quan trọng nhất
đều là những tín đồ sùng bái Thiên Chúa,
mà thông qua đó tôn giáo châu Phi đã đóng
nhưng một số người khác lại sống với
góp một phần di sản phong phú của nó cho
truyền thống tôn giáo và pháp thuật được
huyền học phương Tây, nhưng nó không
thừa hưởng từ tổ tiên của họ ở châu Phi. Sau
phải là duy nhất. Trên khắp lục địa Tân thế
cuộc Cách mạng Haiti nổ ra vào năm
giới, những nô lệ châu Phi đều níu giữ
1791, những người tị nạn từ Haiti mang
truyền thống của mình và biến đổi chúng
văn hóa Vodoun đến New Orleans, thêm
để phù hợp với nơi sống mới của họ. Mặc
nó vào một môi trường tôn giáo vốn đã
dù Vodoun và những biến thể Voodoo ở
phức tạp; từ sự pha trộn đó đã sản sinh ra
vùng ngoại ô New Orleans của nó chỉ tồn
văn hóa Voodoo New Orleans.
tại ở một vài nơi, văn hóa sống động của
Marie Laveau (1801–1881) là người
pháp thuật dân gian này – được biết đến
lãnh đạo được công nhận của cộng đồng
dưới nhiều tên gọi khác như hoodoo, chiêu
Voodoo ở New Orleans từ khoảng năm
hồn, hay ma thuật cội nguồn (rootwork) —
1850 cho đến khi bà về hưu năm 1869. Bà
đều dễ dàng hòa hợp với tín ngưỡng Thiên
chủ trì các buổi lễ trên bờ Hồ Pontchartrain
Chúa giáo Tin lành mà hầu hết người Mỹ
vào đêm Thánh John vào ngày 23 tháng 6
gốc Phi sống theo và nó dần trở nên phổ
hàng năm, khi hàng trăm người thờ phụng
biến. Đến năm 1900, những người thực
thánh tụ tập quanh đống lửa trại, nhảy múa
hành hoodoo có thể được tìm thấy ở hầu
theo nhịp trống, và tắm rửa theo nghi thức
hết các thành phố của Mỹ.
trong hồ. Phần còn lại trong năm, bà ở
Xem thêm: The First Hoodoo Drugstore
trong căn nhà của mình trên đường St.
(1897)
Ann, nơi bà chuẩn bị và bán các lá bùa cho những vị khách, bao gồm những khách
158
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức miêu tả vị thần dị giáo Baphomet bởi Éliphas Lévi, được xuất bản trong cuốn Dogme et rituel de la haute magie (Học thuyết và Nghi thức Pháp thuật Bậc cao)
159
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1855 CUỐN HỌC THUYẾT VÀ NGHI THỨC PHÁP THUẬT BẬC CAO CỦA
T
ESLIPHAS LÉVI
ên thật của Éliphas Lévi (1810–
hiểu vũ trụ chân thực và nguyên vẹn vượt
1875)
thời gian.
là
Alphonse
Constant,
nhưng hầu như không ai nhớ cái
Ông đâm đầu vào nghiên cứu chuyên
tên này nữa. Sinh ra ở Paris, ông là con trai
sâu về văn học huyền bí và năm 1854 cho
của một thợ đóng giày và đã dành cả thanh
ra mắt một cuốn sách mỏng manh có tiêu
xuân của mình để chuẩn bị cho một sự
đề Dogme de la haute magie (Học thuyết
nghiệp trong Giáo hội Công giáo, nhưng
về Pháp thuật Bậc cao). Tập thứ hai, Rituel
nhận ra rằng ông không phù hợp với cuộc
de la haute magie (Nghi thức Pháp thuật
sống độc thân và đã chuyển sang làm công
Bậc cao), được in vào năm kế tiếp, và cả
việc của một nhà báo và tác giả sách. Cuốn
hai được xuất bản cùng nhau ngay sau đó.
sách đầu tiên của ông, một bản tuyên ngôn
Constant hiểu rằng định kiến chống lại
chính trị với tựa đề La Bible de la liberté
huyền học vẫn còn rất bảo thủ và do đó đã
(Kinh Thánh Tự Do), đã đưa ông vào nhà
chọn xuất bản chúng dưới bút danh
đá trong một thời gian ngắn và cho ông
Éliphas Lévi. Học thuyết và Nghi Thức về
nếm mùi nổi tiếng lần đầu tiên trong đời,
Pháp thuật Bậc cao trình bày những học
nhưng những nghiên cứu sau này trở thành
thuyết huyền học theo một hình thức có ý
di sản để đời của ông đã hướng ông đến
nghĩa đối với độc giả của Lévi. Dựa trên
một con đường hoàn toàn khác.
những tư tưởng hiện tại trong triết học và
Văn hóa đại chúng trong thời đại của
khoa học, nó xây dựng một cầu nối giữa thế
Constant tràn ngập những ý tứ lãng mạn
kỷ 19 và các giáo lý huyền học, và rất
mà nó vay mượn từ thời Trung cổ, và những
nhiều người đã đặt chân lên chiếc cầu nối
mẩu chuyện huyền bí từ quá khứ là một
ấy trong những năm sau đó. Mặc dù đã có
trong những thứ được đưa ra ánh sáng trong
một số sự quan tâm đến pháp thuật được
thời kỳ đó. Trong khi hầu hết bạn bè và
khuấy lên trước khi Lévi viết nó, thì cuốn
cộng sự của Constant đều coi những mẩu
sách của ông đã đánh dấu mốc khởi đầu
chuyện đó là vô nghĩa, Constant lại cảm
của sự hồi sinh của pháp thuật trong thời
nhận được sự hiện diện của thứ gì đó quan
hiện đại.
trọng hơn đằng sau chúng: một cách thấu
160
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: The Martinist Order (1884), Dòng tu Bình Minh Ánh Kim (1887)
161
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung Jules Michelet bởi Thomas Couture (1815 – 1879), hiện được trưng bày tại Bảo tàng Carnavalet, Paris, Pháp.
162
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1862
J
TÁC PHẨM NỮ PHÙ THỦY CỦA JULES MICHELET
ules Michelet (1798–1874) là một
nghiệt thực ra là một xã hội nông dân bí
trong những nhà sử học có ảnh hưởng
mật, tương đương Carbonari thời trung cổ?
nhất của thế kỷ 19, nổi tiếng trong giới
Trong cuốn sách La sorcière (The Sorceress
sử học cũng như giới trí thức Pháp. Ông có
– Nữ Phù thủy) của mình, ông đã sử dụng
tài năng mô tả sinh động giúp thổi hồn vào
tài năng để miêu tả sự phát triển, suy đồi
những câu chuyện lịch sử cho độc giả của
và tàn lụi của giới phù thủy như là một
mình, và ông cũng thích tìm cách hiểu lịch
đảng phái chính trị bí mật được hình thành
sử dưới những góc nhìn khác lạ. Khi các
từ những tàn dư của ngoại giáo cổ và văn
cuộc bức hại phù thủy kinh hoàng xảy ra
hóa dân gian của người nông dân chống lại
vào thế kỷ 15, 16 và 17 nhận được sự chú
trật tự xã hội bất công được nhà thờ và
ý của ông, một điều gì đó đặc biệt đã xảy
chính quyền bảo vệ. Cuốn sách đã trở
ra.
thành bestseller và tạo ảnh hưởng đến Thời đại này thật thuận lợi cho việc xem
nhiều nhà văn khác. Mặc dù nghiên cứu
xét lại câu chuyện đó. Châu Âu trong thập
lịch sử sau đó bác bỏ lý thuyết của
niên 1850 đã bị phá hoại bởi tình trạng bất
Michelet, thì quan niệm của ông về phù
ổn xã hội, và hầu hết các chính phủ đã
thủy cuối cùng đã có tác động đáng kể đến
cấm những hoạt động chính trị của người
lịch sử huyền học, vì nó chính là mong
nghèo; người nghèo phản ứng bằng cách
muốn của Michelet khi tác phẩm này được
tham gia các cộng đồng bí mật như
viết lại bởi các tác giả sau này như Charles
Carbonari, nhóm đã lên âm mưu ám sát và
Godfrey Leland và Margaret Murray để tìm
tổ chứng cuộc cách mạng chống lại giai
về nguồn gốc lịch sử của văn hóa Wicca
cấp thống trị. Michelet biết từ nghiên cứu
hiện đại.
của ông rằng cuộc xung đột giữa người giàu
Xem thêm: Charles Godfrey Leland’s
và người nghèo đã đem lại kết quả tồi tệ
Aradia, or The Gospel of the Witches
vào cuối thời Trung Cổ như trong thời đại
(1899), Margaret Murray’s The Witch-Cult
của ông bây giờ. Điều gì sẽ xảy ra nếu, ông
in
suy nghĩ, các phù thủy bị lãnh chúa thời
Gardner’s Witchcraft Today (1954), Wicca
trung cổ và các linh mục lên án rất khắc
Goes Mainstream (1979)
Western
Europe
(1921),
Gerald
163
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trang tựa của ấn bản năm 1896 của cuốn Eulis! Một lịch sử về Tình yêu, bởi Paschal Beverly Randolph.
164
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1874
P
HỘI HUYNH ĐỆ EULIS
aschal Beverly Randolph (1825–
gốc Phi cho quân đội Liên minh. Sau đó,
1875) là một người gốc Mỹ. Sinh
ông bắt đầu viết sách về triết lý huyền bí
ra và lớn lên trong khu ổ chuột của
và thực hành về các tính dục của con
thành phố New York, ông là đứa con trai
người. Trong một thời kỳ khi hầu hết các cơ
phi pháp của Flora Clark, một phụ nữ da
quan y tế nhấn mạnh rằng phụ nữ không
đen nghèo, và William Beverly Randolph,
có khả năng cực khoái, Randolph đã dạy
một người đàn ông da trắng. Mẹ ông qua
rằng cực khoái thường xuyên là cần thiết
đời khi ông còn là một đứa trẻ, và ông đã
cho sức khỏe thể chất của cả hai giới và
sống cuộc đời bấp bênh cho đến những
chỉ trích những người đàn ông bỏ qua nhu
năm thiếu niên của mình, khi ông tìm thấy
cầu tình dục của họ.
công việc làm một cậu phụ tá trên một chiếc thuyền buồm.
Trong vài dịp, Randolph đã cố gắng tổ chức các nhóm hội huyền học để truyền
Năm 1845, Randolph định cư ở ngoại ô
dạy hệ thống độc đáo của mình về tính dục
New York và theo Chủ nghĩa Tâm linh
huyền bí. Tuy nhiên, tính khí ông trở nên
ngay sau khi nó được sinh ra, trở thành
thất thường, và phá hoại các hội nhóm này
người cải đạo đầu tiên và sau đó là một
ngay sau khi nó được thành lập. Các hội
đồng cốt. Đến năm 1853, ông đã tổ chức
nhóm lớn nhất và thành công nhất là Hội
các buổi chiêu hồn thường xuyên, như một
huynh đệ Eulis, được thành lập ở
"bác sĩ thần thông" chuyên về các vấn đề
Tennessee năm 1874. Giống như các hội
tình dục. Ông đã du lịch Châu Âu ba lần,
còn lại, nó sụp đổ ngay sau khi được thành
tổ chức các buổi chiêu hồn và gặp gỡ các
lập, nhưng đã tiếp tục hoạt động vào năm
nhà tâm linh và huyền học có ảnh hưởng.
sau đó sau khi Randolph tự sát. Bằng nỗ lực
Trong khi đó, ông đọc các tác phẩm văn
của Hội huynh đệ, giáo lý của Randolph
học tâm linh huyền bí rồi bắt đầu phát triển
tiếp tục ảnh hưởng tới nhiều truyền thống
triết lý huyền bí của riêng mình.
huyền học khác.
Trong những năm Nội chiến, ông tạm gác mối quan tâm về huyền học của mình
Xem thêm: Chủ nghĩa Tâm linh ra đời (1848)
sang một bên và giúp tuyển mộ lính Mỹ
165
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Helena Blavatsky, nhà huyền học và đồng cốt người Nga, đồng sáng lập Hội Thông Thiên Học.
166
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1875 HỘI THÔNG THIÊN HỌC
C
ái nhóm tụ tập trong một hội
Steel Olcott (1832–1907), một nhà huyền
trường thuê ở thành phố New
học và nhà báo có tài. Cả hai nhanh chóng
York tối hôm đó có thể là một
đồng hành với nhau và vẽ lên kế hoạch tổ
giáo phái nào đó của giới huyền học Mỹ.
chức cuộc họp đầu tiên vào một đêm năm
Trong sự trỗi dậy ở thời kỳ vàng son của
1875 của Hội Thông Thiên Học.
Chủ nghĩa Tâm Linh, các hội nhóm như
Điều khiến cho hội nhóm mới này khác
vậy rất phổ biến ở mọi thành phố lớn của
biệt với nhiều nhóm huyền học khác trong
Mỹ. Không một ai đoán được bao nhiêu
xã hội phương Tây là nhiệm vụ của nó: để
người có mặt trong đêm đó đã để ý thấy
truyền dạy huyền học cho công chúng mà
người phụ nữ tóc đen, sẫm màu đang ngồi
không cần lời thề giữ bí mật. Hai cuốn sách
giữa họ, hay mảy may biết được rằng sự
khổng lồ của Blavatsky - Isis Unveiled (Nữ
xuất hiện của bà báo trước một sự biến đổi
thần Isis lộ diện) và The Secret Doctrine
lớn lao trong huyền học.
(Giáo lý Bí Truyền)— đã giúp truyền bá
Tên
của
bà
là
Helena
Petrovna
thông tin này, và trong thập kỷ tiếp theo,
Blavatsky (1831–1891), và bà nói rằng đã
các nhánh của Hội Thông Thiên Học đã
tiếp xúc với những tín đồ huyền học từ
mọc lên ở khắp các nước phương Tây. Mặc
phương Đông, những người đã hứa truyền
dù lịch sử của nó đầy những vụ bê bối và
đạt thông qua bà những giáo lý bí mật nơi
tranh cãi và Blavatsky đã phải chịu đựng
trung tâm của huyền học. Sinh ra với dòng
suốt cuộc đời của mình những cáo buộc lừa
máu Nga, bà đã bỏ trốn khỏi một cuộc hôn
đảo, thì Hội Thông Thiên Học đã tiến xa
nhân được sắp đặt năm mười bảy tuổi. Câu
và trở thành tổ chức huyền học có ảnh
chuyện của bà là chuyến đi đến Tây Tạng
hưởng nhất trong thời đại nó tồn tại.
để trực tiếp học từ các bậc thầy; những
Xem thêm: The Martinist Order (1884),
người khác kể lại câu chuyện về đời bà với
Rudolf Steiner’s Anthroposophical Society
tư cách một người biểu diễn xiếc, một thầy
(1913), End of the Order of the Star in the
đồng giả mạo, và kẻ thích phiêu lưu. Năm
East (1929)
1873, bà đến Hoa Kỳ và gặp Đại tá Henry
167
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Tấm phiến đánh dấu nơi sinh của Louis-Claude de Saint-Martin ở Ambroise, Pháp. Các văn tự của ông, và của Martinez de Pasqually, đã thiết lập nền móng của các giáo lý Martinist.
168
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1884
T
CẤP BẬC DÒNG MARTINIST
iến sĩ Gérard Encausse (1865–
cứu những tác phẩm huyền học của
1916) là một trong những ngọn
Martinez de Pasqually của người học trò
đèn tiên phong khai sáng cho nền
của ông là Louis-Claude de Saint-Martin.
huyền học của nước Pháp. Từ thuở ấu thơ,
Ông và một nhà huyền học khác là Pierre
ông đã bắt đầu nghiên cứu những tri thức
Augustin Chaboseau (1868–1946) đã quyết
về pháp thuật, lớn lên thì kiếm sống bằng
định phục dựng lại văn hóa tâm linh truyền
nghề bác sĩ nhưng lại dành hầu hết thời
thống, đã bị xóa sổ từ thời Saint- Martin, và
gian rảnh rỗi để ngồi trong Bibliothèque
vào năm 1884 họ đã lập ra Cấp bậc dòng
Nationale, thư viện lớn nhất Paris, để đọc
Martin. Mỗi một cấp bậc khởi đầu của Cấp
những cuốn sách cổ về pháp thuật và giả
bậc dòng Martin lại đến từ một nguồn khác
kim thuật. Ông đã gia nhập vào Hội Thông
nhau – cấp bậc đầu tiên là Gia nhập lấy từ
Thiên học ngay khi nó du nhập vào nước
giáo lý hội Tam Điểm Ai Cập (Egyptian
Pháp nhưng đã nhanh chóng cảm thấy
Masonry) của Cagliostro; cấp bậc thứ hai là
phát chán với việc nó càng ngày càng tập
Khai tâm lấy từ giáo lý Hội hiệp sĩ từ tâm
trung vào văn hóa truyền thống Á châu, bởi
vùng
vì ông cảm thấy rằng con đường tâm linh
Willermoz; và cấp bậc thứ ba là Superieur
vẫy gọi mình hướng tới những giáo lý
Inconnu (Bề trên Bí ẩn) lấy từ trong hệ
huyền học của Tây phương. Chính vì suy
thống tri thức mà Encausse và Chaboseau
nghĩ này mà ông đã mượn một bút danh từ
đã nghiên cứu được từ những người kế thừa
danh sách những tinh thần trụ cột đứng
kiến thức của Martinez de Pasqually.
thánh
địa
của
Jean-Baptise
đằng sau Giáo lý và Nghi lễ Pháp thuật Bậc
Nhờ có Luật dòng Martin, dòng tu
cao của Éliphas Lévi là bác sĩ Papus, và là
Martin đã có một sự hiện diện đáng kể
Papus khi ông bắt đầu viết các bài báo và
trong bức tranh huyền học châu Âu đầu thế
sau đó là các cuốn sách về huyền học.
kỷ hai mươi, và tới cuối thế kỷ này nó đã
Đâu đó vào đầu những năm 1880, ông
có mặt trên khắp châu Âu. Tới nay nó vẫn
đã bắt đầu nghiên cứu về văn hóa pháp
duy trì được sức ảnh hưởng của mình trong
thuật của Élus Coens, thứ đã được lưu
giới huyền học phương Tây.
truyền lặng lẽ từ thời Martinez de Pasqually, cũng tiếp tục công việc nghiên
169
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: Báo mộng của Jacob Boehme (1610), Élus Coens (1767), Giáo lý và Nghi lễ Pháp thuật Bậc cao của Éliphas Lévi (1855)
170
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
William Wynn Westcott, được vẽ ở đây trong trang phục nghi lễ của phái Rosicrucian, là người đồng sáng lập ra Hội Bình Minh Ánh Kim cùng với bạn của mình là Samuel Mathers.
171
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1887
C
HỘI BÌNH MINH ÁNH KIM
ho tới ngày nay, vẫn không ai
bao gồm một người đã đoạt giải Nobel là
biết tập bản thảo này đến từ đâu.
nhà thơ William Butler Yeats. Các thành
Nó được viết bằng mật mã và
viên nghiên cứu một chương trình giảng
được minh họa bằng những bức vẽ phác
dạy các bộ môn về huyền học, bao gồm
thảo hình các biểu tượng pháp thuật. Tiến
Cabala, pháp thuật trong các nghi lễ, bói
sĩ William Wynn Westcott (1848–1925),
Tarot, chiêm tinh học, và giả kim thuật,
một thành viên của hội Tam Điểm Anh và
được biên soạn bởi Westcott, Mathers và
là một nhà huyền học, đã tiếp cận được nó
một nhóm chọn lọc các thành viên ưu tú.
bằng một cách nào đó và đem nó cho bạn
Không may, Mathers và Westcott đã rời
mình là Samuel Mathers (1854–1918), một
khỏi hội; Westcott bỏ cuộc, và Mathers thì
thành viên hội Tam Điểm khác cũng có
hóa ra không đủ vững vàng để tự mình
chung sự quan tâm với huyền học. Họ đã
quản lý. Trong suốt các cuộc khủng hoảng
khám phá ra rằng thứ mật mã này nằm
chính trị tai hại liên tiếp xảy ra từ năm
trong một cuốn sách của vị sư trưởng
1900 đến năm 1903, hội bị xé nhỏ ra làm
Johannes Trithemius về cách viết bí mật
ba mảnh, mỗi một nhóm sau đó lại phải
của thời Phục Hưng; nắm được chìa khóa
đối mặt với những cuộc ly giáo và khủng
mở mật mã đó, hai người đàn ông đã quyết
hoảng tiếp theo. Cho tới năm 1937 chỉ một
định giải mã bản thảo và tìm thấy rằng nó
vài mảnh tàn dư của hội là còn tồn tại. Mặc
vạch ra nét chính của những nghi lễ và các
dù vậy, vào năm đó, một nhà huyền học
giáo lý bí mật của một cộng đồng pháp
người Mỹ tên là Israel Regardie (1907-
thuật, gọi là Hội Bình Minh Ánh Kim.
1985) – người đã được mời đến nghiên cứu
Mathers đã mở rộng những nét phác
một trong những ngôi đền của Hội Bình
thảo sơ lược này thành những nghi thức
Minh Ánh Kim còn sót lại tại Anh – đã xuất
đầy đủ, và Westcott đã dùng mạng lưới mối
bản cuốn Hội Bình Minh Ánh Kim, một
quan hệ của mình trong giới huyền học và
tuyển tập các tài liệu của hội. Điều này hóa
hội Tam Điểm ở Anh để thu hút thành viên
ra đã trở thành một bước ngoặt, đã có thêm
tham gia. Tới năm 1980, Hội Bình Minh
những ngôi đền độc lập mới được lập nên,
Ánh Kim trở thành cộng đồng huyền học
và ngày nay Hội Bình Minh Ánh Kim đã
danh giá bậc nhất ở Anh, với thành viên
172
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam tiến xa và trở thành hội pháp thuật có sức ảnh hưởng lớn nhất ở phương Tây. Xem thêm: Luật Thư của Aleister Crowley (1904), The Rider-Waite Tarot Deck (1910)
173
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung Joséphin Péladan, 1892, được vẽ bởi Alexandre Séon (1855–1917), nằm trong Bảo tàng Mỹ thuật Lyon.
174
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1892
D
TRIỂN LÃM NGHỆ THUẬT ĐẦU TIÊN SALON DE LA ROSE+CROIX àn nhạc chơi khúc nhạc dạo
ông cũng say mê huyền học và đã viết một
đầu của Parsifal - vở opera
loạt tiểu thuyết về chủ đề huyền học. Cuốn
cuối
Richard
sách đầu tiên trong số đó có tên Le vice
Wagner. Hương thơm tỏa khắp không khí,
suprême (Tạm dịch: Tội Lỗi Tối Cao) được
hòa lẫn với mùi hương của hàng trăm bông
xuất bản vào nằm 1884 và lập tức trở thành
hồng. Trên tường, những bức họa của sáu
bestseller.
cùng
của
mươi ba nghệ sĩ đang thu hút ánh nhìn
Mặc dù vậy, một sự nghiệp văn chương
trầm trồ tán thưởng của các vị khách quen,
đang nở rộ và một cuộc sống năng động
và bên ngoài phòng triển lãm Galeries
trong lòng quang cảnh huyền học của Paris
Durand-Ruel, đám đông chen dầy tới nỗi
vẫn là chưa đủ đối với Péladan. Ông muốn
các hiến binh người Pháp phải chặn
cho những nghệ sĩ theo trường phái biểu
đường. Đêm khai mã Triển lãm nghệ thuật
tượng, một trường phái nghệ thuật tập trung
đầu tiên Salon de la Rose+Croix đã có một
vào các chủ đề huyền bí, được trình diễn
khởi đầu tuyệt vời, và ở giữa đám đông đó,
những tác phẩm của mình, mà bây giờ
có thể lập tức nhận ra một người đàn ông
đang bị Phòng triển lãm nghệ thuật chính
có bộ râu quai nón đen dài đang khoác một
thức thời bấy giờ từ chối. Điều này đã
bộ áo choàng được phục sức lộng lấy. Ông
khiến ông cho thai nghén cho ra đời một
chính là Joséphin Péladan.
phòng triển lãm nghệ thuật đối thủ, và
Péladan (1858–1918) lớn lên ở Lyon và
Phòng triển lãm nghệ thuật Salon de la
đã đến Paris từ khi còn là một chàng trai
Rose+Croix (Phòng triển lãm nghệ thuật
trẻ đang theo đuổi sự nghiệp văn chương.
của Rose+Cross) đã ra đời.
Những bài phê bình gay gắt của ông về
Phòng triển lãm đầu tiên này vào năm
những bức tranh tầm thường được lựa chọn
1892 đã phá vỡ sự kìm kẹp của Phòng triển
triển lãm trong những cuộc triển lãm nghệ
lãm chính thức lên thế giới nghệ thuật
thuật hàng năm của Paris đã ngay lập tức
Paris, tuy nhiên chủ nghĩa Ấn tượng và các
gây được sự chú ý và biến ông trở thành
trường phái nghệ thuật tiên phong khác
một nhân vật hàng đầu trong giới nghệ sĩ
mới là cái làm được điều này, chứ không
mang tinh thần nghệ thuật tiên phong.
phải là Trường phái Biểu tượng mà Péladan
Giống như những trí thức trẻ thời bấy giờ,
yêu mến. Đã có thêm năm phòng triển lãm
175
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Salon de la Rose+Croix nữa ra đời, trước
chết của mình vào năm 1918 thì ông gần
khi Péladan thừa nhận rằng nỗ lực mang
như đã bị lãng quên.
huyền học trở lại hội họa đã thất bại. Ông
Xem thêm: The First Rosicrucian Manifesto
vẫn là một tác giả sung mãn, nhưng sau cái
(1614)
176
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Cửa hàng bán các mặt hàng huyền bí ở Quảng trường Pháp tại New Orleans ngày nay.
177
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1897
T
HIỆU THUỐC HOODOO ĐẦU TIÊN
ừ những điểm khởi đầu trong thời đại nô lệ, thứ văn hóa ma thuật của người Mỹ gốc Phi được gọi bằng những cái tên khác nhau như hoodooo (vận rủi), conjure (gọi hồn), và rootwork (bùa làm từ rễ cây) đã được thực hành chủ yếu bởi những người không làm việc ở nhà và thường đi thu thập nguyên liệu để làm bùa chú trong những khu rừng và cánh đồng bản địa. Sau khi kết thúc thời kỳ nô lệ, những người da đen dễ tìm việc ở các thành phố lớn hơn, và tới năm 1900 thì hầu hết các thành phố dù có quy mô lớn nhỏ thế nào cũng đều có người Mỹ gốc Phi sinh sống, cùng những doanh nghiệp và tổ chức có người da đen làm chủ.Những người sống ở thành phố vẫn có nhu cầu sử dụng pháp thuật, nhưng việc tìm kiếm những nguyên liệu làm bùa thì trở nên khó khăn hơn. Để đáp ứng nhu cầu này, ngày công nghiệp thương mại hoodoo đã nổi lên.
vào các mặt hàng bày bán ngay khi
Trong số những cơ sở chính bán các
nhà cung cấp hoodooo còn mang những
Thomass nhận ra rằng các khách hàng của mình muốn mua. Cho tới những năm 1920, Cracker Jack đã trở nên nổi tiếng khắp nước Mỹ, và những đạo sinh hoodoo sẽ đi những chặng đường rất dài để tới mua những nguyên liệu thô tại đây. Về sau Cracker Jack đã có thêm rất nhiều đối thủ; đã có ít nhất hai hiệu thuốc hoodoo nữa có mặt ở New Orlean, và ở hầu hết các thành phố có lượng người da đen đáng kể sinh sống đều có một cửa hàng. Các cửa hàng đã cung cấp thảo mộc, nến, dầu và bột cho các khách hàng trên khắp cả nước qua đường bưu điện bất chấp luật bưu điện ngăn cấm hành động này. Nhiều
nguyên liệu hoodoo ở thành phố có những
cuốn
hiệu thuốc bán nến, thảo mộc và những
Pennsylvania Dutch như Người Bạn Lâu
chất ma thuật khác cũng nhưng các loại
Ngày Không Gặp, và thế kỷ hai mươi tiếp
thuốc thông thường cũng như các sản
diễn, những tác phẩm kinh điển của văn
phẩm chăm sóc cá nhân. Cửa hàng đầu
học huyền bí phương Tây cũng tìm được
tiên, đã tồn tại nhiều thế kỷ và nổi tiếng
chỗ đứng của mình trong những kệ sách
nhất trong số đó là Hiệu thuốc Cracker Jack
của họ, cũng như văn hóa hoodoo đã tìm
nằm trên Phố Rampart tại New Orleans.
được chỗ đứng của mình giữa rất nhiều hệ
Ban đầu chỉ là một hiệu thuốc bình thường
thống huyền học khác.
do Bác sĩ George Thomas mở ra, nó đã
Xem thêm: Johann Georg Hohman Người
nhanh chóng thêm các nguyên liệu hoodoo
Bạn Lâu Ngày Không Gặp (1820)
178
sách
về
pháp
thuật
vùng
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trang tựa đề của cuốn Aradia, hay Phúc âm của Phù thủy, bởi Charles Godfrey Leland, xuất bản năm 1899.
179
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1899 ARADIA, HAY PHÚC ÂM CỦA PHÙ THỦY CỦA CHARLES GODFREY
C
LELAND
harles Godfrey Leland (1824–
Theo cuốn sách này, thì Aradia, một phù
1903) đã sống một cuộc sống
thủy đầu tiên trên thế giới, là con gái của
thường thấy trong tiểu thuyết
Diana, nữ thần mặt trăng, và con trai và
lãng mạn hơn là ngoài đời thực. Sinh ra
anh trai bà ta – là Lucifer. Bởi vì Diana cảm
trong một gia đình giàu có ở Pennsylvania,
thương cho những người nghèo bị áp bức
ông đã học được pháp thuật dân gian từ
trên trái đất, bà đã gửi con gái của mình để
những người hầu Ireland, Pennsylvania Hà
dạy cho họ thuật phù thủy để tấn công lại
Lan và người Mỹ gốc Phi trong nhà suốt
nhà thờ và chính quyền đang áp bức họ.
thời thơ ấu của mình. Ông đến Paris khi
Sau tất cả, nó chính xác là thuật phù thủy
bước vào tuổi thanh niên, tham gia vào
mà Jules Michelet đã tưởng tượng từ những
cuộc cách mạng năm 1848 tại đó, trở về
năm 1862 - và bởi vì Leland đã đọc tác
Hoa Kỳ để chiến đấu bên phe Liên minh
phẩm của Michelet, điều này có lẽ không
trong Nội chiến, và sau đó làm việc khai
phải trùng hợp.
khoáng ở miền Tây trước khi bắt tay vào sự nghiệp tác giả và nhà báo.
Cho đến ngày nay, không ai biết cuốn sách này liệu đã tồn tại từ trước năm 1886
Gần cuối đời, ông chuyển đến Florence,
hay đó là tác phẩm nguyên bản của
Ý, nơi ông học văn hóa dân gian địa
Maddalena hay của chính Charles Godfrey
phương, tìm kiếm dấu vết của nền văn
Leland. Một số học giả đã cho rằng Aradia
minh La Mã và Etruscan cổ đại. Năm
có thể là một nhân vật lịch sử nào đó, một
1886, theo những ghi chép sau này, ông
Nhà tiên tri trong xã hội nông dân Ý vào
nghe được tin đồn về một cuốn sách bí mật
cuối thời Trung Cổ, nơi mà các truyền
lưu hành trong giới phù thủy người Ý. Ông
thuyết dân gian này khởi nguồn. Dù nguồn
đã thành công trong việc kết bạn với một
gốc cuốn Phúc âm của Phù thủy là từ đâu
phù thủy, người mà ông đã đặt tên giả là
đi nữa, thì nó cũng đã tiếp tục đóng một
Maddalena, và cuối cùng nhận được từ bà
vai trò là trọng tâm trong sự xuất hiện của
một bản sao của cuốn sách, mà ông đã
văn hóa Wicca hiện đại.
dịch và xuất bản dưới tiêu đề Aradia, hoặc
Xem thêm: Jules Michelet’s The Sorceress
Phúc âm của Phù thủy.
(1862), Margaret Murray’s The Witch-Cult
180
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam in Western Europe (1921), Gerald Gardner’s Witchcraft Today (1954), Wicca Goes Mainstream (1979)
181
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Guido von List đã có một giấc mơ về cổ ngữ rune liên kết với những câu thơ từ tác phẩm của Già Edda, một tập hợp những bài thơ ẩn danh của người Bắc Âu cổ đại. Trang tiêu đề chụp từ ấn bản năm 1908.
182
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1902
S
GIẤC MƠ VỀ CỔ NGỮ RUNE CỦA GUIDO VON LIST
inh ra trong một gia đình thương gia
phương Tây bắt nguồn từ các nguồn gốc cổ
thịnh vượng ở Vienna, Guido von
đại ở Đức và đã phát triển một hệ thống
List (1848–1919) đã phá vỡ truyền
rộng lớn về huyền học dựa trên cách giải
thống gia đình để trở thành một tác giả viết
nghĩa riêng của ông về rune.
sách. Thưở ban đầu, ông sống một cuộc
Tuy nhiên, trong những giáo lý đó, von
sống vất vả với công việc viết những bài
List đã pha trộn các khái niệm phổ biến về
báo về thiên nhiên cho các tờ tạp chí,
sự vượt trội của chủng tộc da trắng và của
nhưng rồi ông tìm thấy một chủ đề hấp dẫn
các dân tộc Đức nói riêng. Từ tác phẩm đó
hơn với Carnuntum, cuốn tiểu thuyết bán
của ông mở ra một phong trào tự gọi là
chạy nhất năm 1888 về các bộ lạc Đức
Ariosophy (Thần học) - “tri thức của người
chiến đấu chống lại quân đoàn Rome. Sau
Aryan” - được vay mượn rất nhiều từ
vài năm gặp bệnh tật về mắt, ông đã trải
Theosophy (Thông Thiên Học) nhưng đã
qua một cuộc phẫu thuật vào năm 1902
được xây dựng lại để phù hợp với chủ
khiến đôi mắt ông phải băng bó trong gần
nghĩa phân biệt chủng tộc Đức bấy giờ.
một năm trời. Trong những năm chỉ nhìn
Trong những năm trước khi ông qua đời vào
thấy bóng tối ấy, ông đã có một giấc mơ,
năm 1919, von List tuyên bố rằng một nhà
trong đó runes xuất hiện và tự liên kết bản
lãnh đạo hùng mạnh, “The Strong One
thân chúng với những câu thơ từ Già Edda
from Above,” "Người Mạnh mẽ từ Trên
của người Bắc Âu cổ đại.
cao," sẽ sớm xuất hiện và đoàn kết các dân
Khi lấy lại được thị lực, ông đã thay đổi
tộc Đức. Dĩ nhiên, ông đã khá đúng; năm
và tự nghiên cứu sâu về cổ ngữ rune, người
ông qua đời, một cựu chiến binh người Áo
Bắc Âu cổ đại và văn hóa dân gian Đức,
tên là Adolf Hitler, người bị ảnh hưởng
những câu truyện cổ tích và huyền học.
mạnh mẽ bởi Ariosophy, đã bắt đầu sự
Cuốn sách đầu tiên của ông về chủ đề này,
nghiệp chính trị của ông.
Das Geheimnis der Runen (Bí mật của
Xem thêm: Invention of the Runes (1st
Runes), xuất hiện vào năm 1908 và được
Century CE), Johannes Bureus Interprets
đón nhận bởi những độc giả khắp các phái
the Runes (1611), The Thule Society
huyền học ở Trung Âu. Ông dần tin rằng
(1917), Ralph Blum’s The Book of Runes
nhiều truyền thống huyền học của thế giới
(1983)
183
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung năm 1921 của nhà huyền học Aleister Crowley, là một nhà văn, pháp sư tế lễ, và là nhà tiên tri tự xưng.
184
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1904
G
CUỐN LUẬT THƯ CỦA ALEISTER CROWLEY
ia đình của ông là một gia đình
Law), thứ ca ngợi niềm đam mê và bạo lực
đáng kính và việc nuôi dạy
và để lại trong đầu ông câu nói đáng nhớ:
cũng như giáo dục của ông
"Luật của vũ trụ này là việc anh được làm
không có khác thường, nhưng Edward
tất cả những gì anh muốn". Sau cuộc hôn
Alexander Crowley (1875-1947) đã được
nhân tan rã và sự nghiệp văn chương của
cho một số phận đặc biệt. Mẹ ông đã giúp
ông thất bại, Crowley đã có niềm tin hơn
số phận này diễn ra với việc coi rằng sự nổi
rằng ông là những gì Luật Thư đã tuyên bố:
loạn tuổi trẻ của ông là hành động của một
Great Beast 666 (Vĩ Thú 666), người sẽ
kẻ Phản Thiên Chúa (Antichrist), một danh
thay thế Kitô giáo bằng tôn giáo mới của
hiệu ông cũng nhiệt tình đón nhận. Khi bỏ
Thelema (từ tiếng Hy Lạp cho "ý chí").
nhà, ông đổi tên thành Aleister, viết thơ
Từ đó trở đi, cuộc đời của Crowley là
khiêu dâm, quan hệ tình dục với cả nam
một biên niên của những sai lầm liên tiếp.
và nữ, và tham gia vào huyền học.
Ông đã tiêu sạch số tiền thừa kế từ gia đình,
Điều đó dẫn ông đến Hội Bình Minh
những nỗ lực để gia nhập các hội nhóm
Ánh Kim, nơi ông được gia nhập vào năm
huyền học nhằm truyền bá phúc âm của
1898. Các thủ lĩnh của hội ở London cảm
Thelema bị thổi bay bởi hành vi thất
thấy không thể chịu nổi ông và từ chối cho
thường của mình, và một phường xã ông
phép ông gia nhập cấp Minor Adeptus, và
thành lập ở Ý đã bị trục xuất khỏi quốc gia
vì thế ông đã đi đến Paris và bảo Samuel
này. Trước khi ông qua đời vào năm 1947,
Mathers làm điều đó - một hành động góp
những người theo ông có thể đếm được trên
phần gây ra khủng hoảng trong hội vào
hai bàn tay và ngôi nhà của ông chỉ có giá
năm 1900.
trị tất cả mười bốn shilling. Mãi cho đến
Năm 1903, ông kết hôn và tham gia một
những năm 1960, di sản của ông mới trở
chuyến du lịch thế giới với cô dâu của
thành một chủ đề đáng chú ý trong nền văn
mình. Tại Cairo, hơn ba ngày vào năm
hóa huyền học của phương Tây.
1904, một giọng nói đầy nghiêm túc đã
Xem thêm: Hội Bình Minh Ánh Kim
thông ngôn cuốn Luật Thư (The Book of the
(1887)
185
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Lá Mặt Trời và những lá khác trong bộ tarot Rider-Waite, được sáng tạo bởi Pamela “Pixie” Colman Smith và Arthur Edward Waite năm 1910.
186
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1910
T
BỘ TAROT RIDER-WAITE
heo một nghĩa nào đó, đó là một
trong nghệ thuật và ngay lập tức vẽ những
cơ duyên kỳ ngộ. Pamela “Pixie”
hình ảnh ấy với một phong cách đơn giản,
Colman Smith (1878–1951), một
dễ nhận biết. Bộ bài được xuất bản bởi
họa sĩ tài năng người Mỹ có hứng thú với
Rider & Co. vào năm 1910 với cái tên
huyền học; Arthur Edward Waite (1857-
Rider-Waite.
1939), một môn sinh trung thành của
Waite vẫn là một nhân vật có ảnh
huyền học, người cần một họa sĩ để tạo ra
hưởng trong giới huyền học của nước Anh
một bộ Tarot mới đầy sáng tạo. Hai người
cho đến khi ông qua đời vào năm 1939.
họ đã gặp nhau trong Hội Bình Minh Ánh
Smith sống đến năm 1951, nhưng sự quan
Kim. Năm 1909, khi Hội tan rã và Waite
tâm của bà về huyền học đã giảm nhiều kể
là người đứng đầu một trong những nhánh
từ khi vẽ xong bộ bài. Năm 1911, bà
còn sót lại, ông và Smith bắt đầu làm việc
chuyển sang Công giáo La Mã, và dành
về dự án này, với Waite viết các nội dung
phần còn lại của cuộc đời mình trong
mang tính biểu tượng và Smith xử lý tất cả
nghèo đói, kiếm sống từ những việc minh
các khía cạnh khác của thiết kế.
họa sách, mở cửa hàng hàng in, bán tranh,
Trong nghiên cứu của mình về Tarot,
và kể chuyện chuyên nghiệp. Mãi cho đến
Waite đã phát hiện ra một phiên bản thế
những năm 1970, khi huyền học trở nên
kỷ 15 – bộ Sola-Busca Tarot - trong đó các
phổ biến một lần nữa trên toàn thế giới
lá bài cũng được đánh số trên bốn chất và
phương Tây, bộ bài Rider-Waite có chỗ
những con chủ bài có hình ảnh tượng trưng
đứng xứng đáng là bộ Tarot thành công và
phức tạp của riêng chúng. Bộ Tarot mới đã
có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20.
được thực hiện theo cách tương tự. Waite
Xem thêm: Nguồn gốc của Tarot (1418),
đã sử dụng kiến thức sâu rộng về biểu tượng
Tracing the Tarot to Egypt (1781), Etteilla
huyền học và giáo lý Tarot của Hội Bình
Publicizes Tarot Divination (1783), Hội
Minh Ánh Kim để cung cấp cho mỗi lá bài
Bình Minh Ánh Kim (1887)
một hình ảnh dễ nhớ; Smith đã vận dụng sự hiểu biết của bà về chủ nghĩa biểu tượng
187
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bức ảnh nhóm ở Đại học Clark, Worcester, Massachusetts, năm 1909: Hàng trước: Sugmund Freud, G. Stanley Hall, Carl Jung; Hàng sau: Abraham A. Brill, Ernest Jones, Sándor Ferenczi.
188
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1912
T
CARL JUNG NGỪNG HỢP TÁC VỚI SIGMUND FREUD
rong những năm đầu của thế kỷ
sách mình từng đọc về ngoại giáo Gnostics
XX, nghiên cứu của Sigmund
cổ và các giáo lý của giả kim thuật.
Freud (1856–1939) về tâm trí vô
Sau khi ngừng cộng tác với Freud, Jung
thức đã khởi đầu một cuộc cách mạng về
theo đuổi mối liên hệ giữa vô thức và huyền
tâm lý học, vẽ nên những mối liên hệ giữa
học và tìm thấy hết ví dụ này tới ví dụ khác
ham muốn tình dục bị ức chế và bệnh tâm
về các biểu tượng huyền bí cổ xưa trong
thần giúp phá bỏ những tàn dư của tư tưởng
giấc mơ của những người chưa bao giờ gặp
đạo đức thời Victoria. Một trong những
các biểu tượng đó trong cuộc sống. Ông tin
đồng nghiệp thân cận nhất của Freud trong
rằng dưới những ký ức bị kìm nén của mỗi
phong trào phân tâm học mới là bác sĩ tâm
cá nhân tồn tại một tập hợp vô thức đầy đủ
thần người Thụy Sĩ Carl Jung (1875–1961).
các hình ảnh cổ xưa xuất hiện trong huyền
Tuy nhiên, vào năm 1912, Jung đã tách
thoại, truyền thuyết, và huyền học. Bằng
khỏi Freud, bác bỏ những yếu tố quan trọng
cách đưa những hình ảnh đó lên tầm ý
trong những lý thuyết của người đàn anh.
thức, người ta có thể đạt được sự ý thức bản
Điểm mấu chốt trong tranh cãi của họ
thân: một trạng thái cân bằng về tâm lý và
là vai trò của tình dục trong tâm trí vô thức.
sự hoàn thiện trên mức độ nhận thức thông
Với Freud, mọi thứ nằm dưới bề mặt của ý
thường, vượt xa những trạng thái của hệ
thức bị chi phối bởi tình dục và mọi thứ bắt
thần kinh vốn có.
nguồn từ vô thức — những giấc mơ, triệu
Tất cả điều này là tin mừng với những
chứng thần kinh, những lời buột miệng, và
người đam mê huyền học, họ đã công nhận
nhiều điều khác nữa – có thể được truy
Jung là một tinh thần nhân hậu. Kết quả là
ngược về nguyên nhân là những ham muốn
hầu như suốt thế kỷ 20, tâm lý học Jungian
tình dục bị kìm nén từ thời thơ ấu. Tuy
đã trở thành một nguồn tài nguyên quan
nhiên, khi Jung nghiên cứu về những giấc
trọng cho các nhà huyền học muốn kể về
mơ, ông đã nhận thấy sự tồn tại của những
văn hóa truyền thống cổ xưa của họ một
dữ kiện không liên quan gì đến tình dục,
cách dễ hiểu cho các thính giả hiện đại.
nhưng lại phản ánh các chủ đề mà ông
Xem thêm: Dane Rudhyar’s The Astrology
nhận ra đã xuất hiện trong những cuốn
of Personality (1936)
189
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Chân dung Rudolf Steiner, khoảng 1891 hoặc 1892, bởi Otto Fröhlich.
190
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1913
R
HIỆP HỘI NHÂN CHỦNG HỌC CỦA RUDOLF STEINER
udolf Steiner (1861-1925) là một
ông. Đầu năm sau, hầu hết trong số họ đã
trong những ngôi sao đang lên
tham gia cùng ông thành lập nên một tổ
của giới học giả châu Âu, là biên
chức mới, Hiệp hội Nhân chủng học.
tập viên của một tạp chí văn học uy tín của
Nhân chủng học sử dụng các tác phẩm
Đức và là tác giả của nhiều cuốn sách về
đồ sộ của Steiner thay cho Giáo Lý Bí
triết học, nhưng những lý luận của ông luôn
Truyền nhưng đã giữ sứ mệnh của Thông
trở ngược về những lý thuyết Thông Thiên
Thiên Học trong việc cung cấp các kiến
Học mà ông đã nghiên cứu ở trường đại
thức về huyền học cho công chúng. Tuy
học và các pháp thuật dân gian ông học
nhiên, dưới sự dẫn dắt của Steiner, huyền
được từ nhà thảo dược già Felix Kogutski.
học - hay như ông gọi nó là khoa học tâm
Ông bắt đầu tham dự các cuộc họp của hội
linh - đã nhìn vào một chiều hướng thực tế
Thông Thiên Học tại Berlin, nơi những hội
hiếm khi có trước đó. Phương pháp sinh
viên đã bị ấn tượng bởi kiến thức về huyền
động học của canh tác hữu cơ và làm vườn,
học của ông tới mức họ ngay lập tức yêu
phương pháp giáo dục sáng tạo trong các
cầu ông tổ chức những buổi giảng. Những
trường Waldorf, và các phương pháp tiếp
buổi hội thảo của ông đã mang lại cho ông
cận nghệ thuật và kiến trúc mới đều được
danh tiếng trên toàn châu lục; vào năm
cây bút bận rộn của Steiner viết nên, hoặc
1912, ông được bầu làm chủ tịch chi
trở thành hàng trăm bài giảng ông mang
nhánh Đức của Hội Thông Thiên Học.
đến cho công chúng ở khắp châu Âu. Một
Thông Thiên Học rơi vào tình trạng hỗn
trụ sở quốc tế tại Dornach ở Thụy Sĩ được
loạn trong những năm đó cũng như người
thành lập vào năm 1921 đã trở thành đầu
lãnh đạo của nó, Annie Besant (1847–
não của phong trào mới này. Mặc dù
1933), người đã đẩy nó đi theo những
Steiner qua đời vào năm 1925, nhưng Hội
chiều hướng thất thường hơn. Năm 1912,
Nhân chủng học vẫn tiếp tục duy trì và tích
khi Besant thông báo rằng một cậu bé
cực góp mặt trong văn hóa huyền học.
người Ấn Độ tên Jiddu Krishnamurti là
Xem thêm: Hội Thông Thiên Học (1875),
messiah (đấng cứu thế), Steiner đã rời bỏ
End of the Order of the Star in the East
Hội trong sự ghê tởm. Gần như tất cả các
(1929)
thành viên tại Đức đã rời bỏ tổ chức cùng
191
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Ảnh chụp Evangeline Adams, chụp năm 1912 bởi Arnold Genthe (1869 – 1942)
192
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1914
K
THẦY BÓI EVANGELINE ADAMS ĐƯỢC TUYÊN BỐ TRẮNG ÁN hi Evangeline Adams (1868–
mê tín và chống lại luật pháp. Năm 1914,
1932) đến thăm thành phố New
bất chấp những người bạn giàu có và có
York vào cuối mùa đông năm
ảnh hưởng của mình, Adams đã bị đưa ra
1899, khi đó bà đã là một nhà chiêm tinh
xét xử về tội mê tín. Để tự bảo vệ mình, bà
nổi tiếng và ông chủ của khách sạn nơi bà
yêu cầu thẩm phán cung cấp dữ liệu ngày
dự định ở lại đã háo hức cung cấp thông
sinh của một người ông quen biết và bà, dù
tin về ngày giờ sinh của mình. Adams đã
không hề biết về người đó, đã giải thích
tính toán biểu đồ sinh của ông ta và tiến
biểu đồ sinh của ông ta ngay tại tòa án. Kết
trình của nó đến năm đó, nhưng những gì
quả bà đưa ra là một mô tả chính xác về
bà thấy đã khiến bà cảm thấy bất an tới
tính cách của con trai vị thẩm phán. Bị ấn
mức chuyển đến một khách sạn khác. Biểu
tượng, thẩm phán nói rằng Adams đã đẩy
đồ đó đã dự đoán một thảm họa – điều xảy
chiêm tinh học đến mức độ của khoa học
ra vào ngày hôm sau khi khách sạn đó cháy
chính xác và phán quyết rằng chiêm tinh
rụi.
học sẽ không bị truy tố như một trò mê tín
Tin tức lan ra ngoài, và vào năm 1905,
nữa.
Adams có rất nhiều khách hàng ở thành
Phải mất nhiều năm để các phán quyết
phố New York nơi bà chuyển đến, thuê
tương tự được áp dụng trong những vụ xét
một căn phòng ở Carnegie Hall và cung
xử khác, nhưng dư luận nói chung đã thay
cấp những cuộc tham vấn. Những khách
đổi. Vào những năm giữa thế kỷ 20, các
hàng của bà đã sớm thu hút một số người
nhà chiêm tinh đã có thể thực hành nghệ
giàu nhất và có ảnh hưởng nhất ở New
thuật của họ mà không gặp trở ngại nào ở
York, một trong số đó là nhà tài chính
phương Tây.
huyền thoại J. P. Morgan. Khi bị chỉ trích
Xem thêm: The First Horoscopes (Late 5th
vì sự quan tâm của ông đến chiêm tinh
Century BCE), John Dee Schedules a Royal
học, Morgan đã nói, “Triệu phú không
Coronation (1559), Làm phép cho Giáo
dùng đến chiêm tinh học. Nhưng tỉ phú thì
hoàng (1628), William Lilly’s Christian
có.”
Astrology (1647), Dane Rudhyar’s The
Tuy nhiên, theo luật của bang New
Astrology of Personality (1936)
York, chiêm tinh học vẫn bị coi là bói toán
193
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Hiệp hội Thule đã thành lập nên Deutsche Arbeiterpartei (Đảng Lao động Đức), nơi thành viên nổi tiếng nhất, và lãnh đạo cuối cùng của nó, là Adolf Hitler. Trong bức ảnh, Hitler đang phát biểu tại một cuộc biểu tình của Đảng Quốc xã năm 1923 tại Nuremberg, khi ông lên nắm quyền.
194
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1917
Đ
HIỆP HỘI THULE
ã có những hiệp hội khác như
Quan trọng hơn về lâu dài là quyết định
vậy ở Đức trước và trong Thế
của Hiệp hội Thule thành lập một nhóm
chiến thứ nhất nhưng không
chính trị có thể thu hút các thành viên giới
nhóm nào có ảnh hưởng mạnh đến chính
lao
động.
Ban
đầu,
trị thời bấy giờ - hay sở hữu một thành viên
Arbeiterpartei (Đảng Lao động Đức) đạt
khét tiếng. Nó bắt nguồn là chi nhánh
được rất ít tiến triển. Tuy nhiên vào một
Bavarian của một cộng đồng yêu nước bí
buổi tối, một cựu chiến binh trẻ người Áo
mật ở Đức có từ trước, hội Germanenorden
từng phục vụ dưới sự phân biệt chủng tộc
(Order of Germans), nhưng lấy một cái tên
trong Quân đội Đế quốc Đức đã tham dự
mới - Thule-Gesellschaft, hoặc Thule
một cuộc họp của họ. Đến cuối buổi, ông
Society — để ngụy trang mối liên kết của
đã quyết định tham gia, để rồi trở thành
mình với những hội nhóm trước đó. Giống
lãnh đạo của đảng, đổi tên thành
như Germanenorden, nó rao giảng một sự
Sozialistische
pha trộn nguy hiểm của huyền học phân
hoặc như sau này được biết đến là Đảng
biệt chủng tộc Ariosophy và chính trị cánh
Quốc xã. Tên của anh ta, tất nhiên, là
hữu cực đoan.
Adolf Hitler.
Deutsche
Deutsche
Arbeiterpartei,
Hiệp hội Thule mới chỉ tồn tại hơn một
Suốt những năm đầu 1920, khi đảng trở
năm khi Thế chiến thứ nhất kết thúc và Đế
thành một phong trào quần chúng và một
quốc Đức sụp đổ. Trong sự hỗn loạn kéo
thế lực lớn trong chính trị Đức, các thành
theo sau đó, một chế độ cộng sản đã nắm
viên của Hội Thule đã hỗ trợ Hitler theo
giữ quyền lực ở Bavaria một thời gian ngắn.
nhiều cách khác nhau. Đến năm 1925,
Hiệp hội Thule đã ủng hộ những hành
hiệp hội đã lặng lẽ tan rã, để lại con quái
động phản đối mang tính bảo thủ, tổ chức
vật mà họ đã tạo ra.
một đơn vị dân quân lớn và đóng vai trò
Xem thêm: Guido von List’s Vision of the
trung tâm trong việc điều phối cuộc phản
Runes (1902
công lật đổ Cộng hòa Liên bang Bavaria vào tháng 5 năm 1919.
195
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Mục lục cuốn Tín ngưỡng Phù thủy vùng Tây Âu (The Witch-Cult) của Margaret Murray, bao gồm các chủ đề như hiến tế động vật, thần chú và thần dược.
196
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1921 CUỐN TÍN NGƯỠNG PHÙ THỦY VÙNG TÂY ÂU CỦA MARGARET
T
MURRAY
hật khó để nghiên cứu về Ai Cập
giáo cổ của họ cho tới khi nó bị xóa sổ bằng
cổ đại khi bạn đang bị mắc kẹt tại
ba thế kỷ đàn áp dữ dội.
Anh, và đó là tình cảnh của
Vào thời điểm Chiến tranh Thế giới thứ
Margaret Murray (1863-1963) khi Chiến
Nhất kết thúc năm 1918, Murray đã bắt
tranh Thế giới thứ Nhất nổ ra vào năm
đầu sáng tác một cuốn sách về đề tài này,
1914. Bà là một nhà khảo cổ học và vốn
Tín ngưỡng Phù thủy vùng Tây Âu, được in
đã có sẵn một kế hoạch đi tới Ai Cập để
vào năm 1921. Hai tựa sách tiếp theo ra
tham gia một đợt khai quật mới; thì chiến
đời: Thiên Chúa của Phù thủy năm 1931
tranh đã khiến điều này trở nên bất khả thi,
và Vị Vua Thần Thánh của nước Anh vào
và bà quyết định nghiên cứu các ghi chép
năm 1954. Trước khi những cuốn cuối
về thuật phù thủy cho đến khi cuộc chiến
cùng được xuất bản, nhiều nhà sử gia đã
kết thúc.
chấp nhận lý thuyết của bà.
Năm 1890, Sir James Frazer (1854-
Chỉ sau khi bà qua đời vào năm 1963,
1941) đã xuất bản cuốn Cành Vàng, thứ
một thế hệ nhà sử học mới đã so sánh tác
cho rằng nhiều truyền thuyết và các nghi
phẩm của bà với các ghi chép thực sự và
lễ cổ đại đều xuất phát từ một tôn giáo
phát hiện rằng Murray đã thay đổi các số
phồn thực xa xưa. Murray đã đọc tác phẩm
liệu một cách đáng xấu hổ, loại bỏ những
của Frazer, và bà bị thuyết phục rằng
gì bất lợi cho lý thuyết của bà và coi các
những cuộc hành hình phù thủy đã tiêu
chi tiết chỉ xuất hiện trong một hai trường
diệt thứ tôn giáo phồn thực như những gì
hợp như thể chúng luôn xảy ra như vậy.
Frazer miêu tả, họ tôn thờ một vị thần có
Các học giả hôm nay đồng ý rằng giáo phái
sừng và tụ tập các nhóm mười ba người vào
phồn thực thời trung cổ của Murray chưa
lễ Nến (Candlemas) (2 tháng 2), May Day,
bao giờ có thật. Dù sao, lý thuyết của bà
Lammas (1 tháng 8), và Halloween. Bà lập
cũng đã khởi đầu đầu quá trình đặt nền
luận rằng khi Châu Âu biến thành Cơ-đốc
móng cho tôn giáo mới Wicca.
giáo trong thời kỳ Đen tối, hầu hết những người nghèo vùng nông thôn vẫn giữ tôn
Xem thêm: Jules Michelet’s The Sorceress (1862), Charles Godfrey Leland’s Aradia, or The Gospel of the Witches (1899),
197
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Gerald Gardner’s Witchcraft Today (1954), Wicca Goes Mainstream (1979)
198
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Vùng đồi Malvern, ở ngoại hạt Worcestershire, Herefordshire và bắc Gloucestershire nước Anh. Alfred Watkins tin rằng nơi đây có một đường giả tưởng (ley line) nối những địa điểm kỳ bí chạy theo những triền đồi.
199
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1922
Q
ALFRED WATKINS KHÁM PHÁ RA NHỮNG ĐƯỜNG LEY
uận Herefordshire ở Anh rộng
Cuốn sách đầu tiên và nổi tiếng nhất
bao la, hoang sơ và được đầy
của ông về chủ đề này, The Old Straight
những dấu tích của các thời đại
Track, đề xuất suy luận rằng các đường ley
trong trước trong quá khứ khi Alfred
là phần còn lại của một hệ thống định vị
Watkins (1855–1935) khám phá ra nó vào
địa lý cổ xưa. Trong thời tiền sử, khi hầu
những năm 1920. Ông đã làm việc cho một
hết nước Anh bị bao phủ bởi rừng và không
nhà máy bia địa phương và thường di
có đường đi lối lại, người buôn bán và hành
chuyển từ trang trại này sang trang trại
hương cần phải tự định hướng khi di
khác để mua lúa mạch và hoa bia bằng xe
chuyển, và Watkins lập luận rằng các
ngựa - ô tô vẫn là một thứ mới lạ ở nơi đó
đường ley đường sinh ra nhằm phục vụ
của nước Anh. Một buổi chiều mùa hè,
mục đích đó, cung cấp những dấu hiệu dẫn
trong khi cưỡi trên những ngọn đồi
đường cho người du hành. Khi ý tưởng của
Bradwardine một vài dặm về phía tây
ông bị phủ nhận bởi cơ sở khảo cổ học,
Hereford, ông dừng lại trên một đỉnh đồi
Watkins đã tổ chức một nhóm, Câu lạc bộ
cao và nhận ra một điều gì đó đáng ngạc
Thư tín Đường thẳng, để tiến hành nghiên
nhiên. Trước mặt ông là di tích lịch sử tiền
cứu về các đường ley.
sử của Anh Herefordshire — những phiến
Theo thời gian, Watkins và các nhà
đá đứng, gò chôn cất, giếng thánh, những
nghiên cứu đồng nghiệp của ông bắt đầu tự
con đường cũ bị lãng quên, và những thứ
hỏi liệu những gì nằm đằng sau hệ thống
tương tự - dường như tạo thành những
đường ley có vĩ đại hơn một hệ thống định
đường thẳng. Việc dò theo các đường này
hướng trên đất tiền. Ghi chép về các hiện
trên bản đồ đã khẳng định ấn tượng này
tượng kỳ lạ liên quan đến đường ley chiếm
của ông: trong một số trường hợp, hàng
một tỉ lệ lớn những thư từ trao đổi của câu
chục địa điểm cổ đã tạo nên các đường
lạc bộ trong những năm sau đó. Tuy nhiên,
thẳng trải dài trên mặt đất. Nhận thấy rằng
cuộc khủng hoảng của Thế chiến Thứ hai
các đường trên bản đồ thường xuyên đi qua
đã khiến câu lạc bộ phải tạm ngừng hoạt
tên địa điểm với âm tiết ley, Watkins đặt
động, và đến tận những năm 1960, các
tên chúng là những đường ley.
nhà nghiên cứu khác mới tiếp tục nghiên cứu còn dang dở của Watkins.
200
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: John Michell’s The View Over Atlantis (1969)
201
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trên sàn diễn của sân khấu New York Hippodrome, khoảng 1925, Houdini lật tẩy các kỹ thuật được sử dụng bởi những kẻ giả đồng cốt dưới sự chứng kiến của các giáo sĩ New York.
202
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1924
V
HARRY HOUDINI CHIẾN ĐẤU VỚI NHỮNG ĐỒNG CỐT GIẢ ào những năm 1920, Chủ nghĩa
là những công cụ trói phức tạp hơn. Ông
Tâm linh đã trở thành một phần
háo hức chấp nhận lời mời và đến Boston
quen thuộc của tôn giáo trên
cùng những người khác để quan sát
khắp phương Tây. Các nhà thờ Tâm linh có
Crandon thực hiện việc lên đồng của bà ta.
thể được tìm thấy ở hầu hết các thành phố,
Những gì ông thấy đã thuyết phục
và cũng có những thị trấn nghỉ dưỡng phục
Houdini rằng bà là một kẻ lừa bịp có chủ
vụ riêng cho việc buôn bán sản phẩm liên
đích, sử dụng nhiều thủ thuật sân khấu để
quan đến tâm linh, thu hút hàng trăm ngàn
tạo ra những hiệu ứng khiến khách hàng
tín đồ đến các sự kiện mùa hè, kết hợp giải
của bà nghĩ rằng bà ta đang giao tiếp với
trí cho những người sành điệu. Những
các tinh linh và lấp liếm những lời gièm
người đồng cốt thành công nhất nói rằng
pha với sự quyến rũ cá nhân của mình –
các linh hồn nhập qua họ mang khả năng
khi bà thích tổ chức những buổi gọi hồn
siêu nhiên có thể rung chuông từ khoảng
trong tình trạng khỏa thân và đã gây ra
cách xa, viết các thông điệp bằng phấn
nhiều scandal với một số nhà nghiên cứu
trong các hộp đựng phiến kín, và thậm chí
tới điều tra về mình.
có thể hình thành nên các bộ phận cơ thể từ một dịch chất gọi là ectoplasm. Những điều này rất khó tin bởi nhiều lời tuyên bố ấy đa phần dựa trên những trò lừa bịp.
Không giống như những người trước, Houdini không hài lòng để báo chí là công cụ lên án của mình. Thay vào đó, ông tổ chức những buổi diễn vaudeville để mô tả
Năm 1924, một ủy ban gọi là Viện
chính xác cách những kẻ giả đồng cốt thực
Smithsonian được triệu tập để điều tra
hiện phép lạ của chúng. Chiến dịch vạch
đồng cốt nổi tiếng tên là Mina Crandon
trần những kẻ lừa bịp của ông đã thành
(1888–1941) và họ mời Harry Houdini
công, và cùng với những lời chỉ trích ngày
(1874–1926) gia nhập. Tên thật của
càng gay gắt trên các phương tiện truyền
Houdini là Erik Weisz, và ông là một trong
thông, nó đã giúp biến Tâm linh từ một
những nhà ảo thuật nổi tiếng nhất cũng
phong trào đại chúng thành một hiện tượng
như một nghệ sĩ thoát ly nổi tiếng của Mỹ,
ở quy mô nhỏ.
được biết đến với khả năng tự tháo mình khỏi còng tay, áo thương điên và thậm chí
Xem thêm: Chủ nghĩa Tâm linh ra đời (1848)
203
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Đài phun nước tại bảo tàng Ai Cập ở Công viên Rosicrucian, San Jose, California, trụ sở của Hội Sở Anh dành cho thành viên Mỹ của Hiệp hội Thần bí Cổ đại Rosae Crucis (AMORC). Người sáng lập Harvey Spencer Lewis tuyên bố rằng gốc rễ của hội bắt nguồn từ Ai Cập cổ đại.
204
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1925
H
TRẬN CHIẾN GIỮA NHỮNG BÔNG HỒNG
oa Kỳ giữa hai cuộc chiến
Cũng không phải chỉ có AMORC và FRC
tranh thế giới là một vạc nước
tuyên bố là nhóm thừa kế của Hội Hồng
sôi của huyền học, nơi hàng
Hoa Thập Tự tại Hoa Kỳ vào thời điểm đó.
trăm truyền thống văn hóa, trường học, tổ
Hội Bằng Hữu Hồng Hoa Thập Tự (The
chức, hội quán, và nhiều nhóm khác cố
Rosicrucian Fellowship), được thành lập
gắng tiếp thị những giáo lý của họ cho đám
bởi Max Heindel (1865-1919) vào năm
công chúng đầy tò mò. Hầu hết các tổ chức
1907, và Societas Rosicruciana ở Mỹ
này tồn tại một cách hòa bình với nhau,
(SRIA), cũng được thành lập năm 1907 bởi
nhưng cũng có những trường hợp ngoại lệ;
Sylvester Gould (1840-1909) và George
câu chuyện thú vị nhất là về sự cạnh tranh
Winslow Plummer (1876-1944), tuy đứng
giữa hai nhóm Hồng Hoa Thập Tự lớn nhất
ngoài cuộc xung đột nhưng vẫn dính phải
nước Mỹ - được gọi là “Trận chiến giữa
những lời công kích từ người trong cuộc.
những Bông Hồng”
Nói chung, đó là một khoảng thời gian khá
Những rắc rối bắt đầu xuất hiện vào năm 1925 khi một doanh nhân New York
rối ren để trở thành một tín đồ Hồng Hoa Thập Tự.
và cũng là một huyền học tên Harvey
Một phần của những gì làm cho cuộc
Spencer Lewis (1883–1939) thành lập nên
xung đột trở nên nảy lửa là việc cả bốn tổ
Hiệp hội Thần bí cổ đại Rosae Crucis
chức này đều dạy học trò của họ qua thư
(AMORC), tuyên bố là một trong những
từ. Đây là thời đại tuyệt vời của việc tương
người thừa kế duy nhất của giáo hội Hồng
tác, khi hàng triệu sinh viên trên khắp thế
Hoa Thập Tự gốc. Điều đó được đáp lại bởi
giới đăng ký nhận bài học qua thư tín về vô
một sự thách thức ngay lập tức từ R.
số chủ đề - trong số đó có huyền học — và
Swinburne Clymer (1878–1966), đứng đầu
tất cả bốn hội nhóm Rosicrucian cạnh
hội Fraternitas Rosae Crucis (FRC), người
tranh với nhau để giành thị phần. Bốn hội
đã tuyên bố điều tương tự. Từ lúc đó cho tới
nhóm này vẫn còn tồn tại đến ngày hôm
khi Lewis chết, hai tổ chức không ngừng
nay và vẫn cung cấp các khóa học tương
buông lời lăng mạ phe đối lập, bên nào
ứng của họ; may mắn thay, sự thù địch cũ
cũng khăng khăng ra kẻ còn lại đặt điều
đã trở thành quá khứ xa xưa.
dối trá.
205
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: The First Rosicrucian Manifesto (1614), Rosicrucians Arrive in Pennsylvania (1694)
206
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bìa trước cuốn Le mystère de cathédrales (Bí ẩn của Những Thánh đường), bởi “Fulcanelli” (1926); minh họa bởi Jean-Julien Champagne.
207
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1926
P
BÍ ẨN FULCANELLI
aris giữa hai cuộc chiến tranh thế
Chỉ đến năm 1996 bí ẩn này mới được
giới là một điểm nóng của giả kim
làm sáng tỏ. Trong năm đó tác giả và nhà
thuật và các nghiên cứu huyền
giả kim người Pháp Geneviève Dubois đã
học khác. Trong các hiệu sách và quán cà
chỉ ra rằng "Fulcanelli" là một nhân vật
phê nơi các nhà huyền học tụ tập, những
được tổng hợp từ nhiều hình mẫu khác
tin đồn đang đều đang hướng về một người
nhau. Bản thảo ban đầu của cuốn Le
không chỉ đơn thuần là một học sinh về giả
mystère des cathédrales đã được viết bởi
kim thuật mà còn là một chuyên gia đã tạo
nhà nghiên cứu huyền bí nổi tiếng René
ra Hòn đá Triết gia. Không ai biết gã ta đã
Schwaller de Lubicz (1887–1961) và sau
thu được kiến thức ở đâu; tất cả những gì
đó được mở rộng và sửa đổi mà ông không
họ biết là tên của gã: Fulcanelli.
hề biết, bởi hai nhà giả kim khác, Jean-
Hầu hết những gì đã được biết về ông
Julien Champagne (1877–1932) và Pierre
đến từ các trang của hai cuốn sách đáng
Dujols
(1862–1926);
Les
demeures
chú ý sau. Cuốn quan trọng hơn là Le
philosophales đã được viết hoàn toàn bởi
mystère des cathédrales (Bí ẩn của những
hai người đàn ông này. Những hiểu biết
thánh đường), được xuất bản vào năm
tuyệt vời trong các cuốn sách là sản phẩm
1926; phần tiếp theo của nó, Les demeures
của ba trong số những cái đầu vĩ đại vào
philosophales (Nơi trú ngụ của những Triết
thời giả kim được tái sinh ở Pháp thế kỷ 20.
gia), xuất hiện năm 1930. Cả hai cuốn sách
Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một điều bí
đều giải thích kiến trúc của một số tòa nhà
ẩn hơn nữa. Đến gần cuối đời, Schwaller
thời trung cổ như một hướng dẫn thực hiện
de Lubicz khẳng định rằng Jean-Julien
Đại Công Trình của giả kim học, cùng lúc
Champagne đã thực sự tạo ra Hòn đá Triết
thể hiện một kiến thức rộng lớn về các văn
gia và biến được kim loại cơ bản thành
bản giả kim cũng như nhưng chi tiết sắc
vàng. Liệu Champagne đã thực sự hiện
bén trong lý thuyết và thực hành giả kim
thực hóa được Đại Công Trình? Cho đến
thuật.
ngày nay vẫn không ai biết được. Xem thêm: Hòn đá Triết gia (1382)
208
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Trang bìa của một ấn bản năm 1978 của cuốn The Secret Teachings of All Ages (Tri thức Bí mật của Mọi Thời đại), do Manly Palmer Hall, xuất bản lần đầu tiên vào năm 1928.
209
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1928 CUỐN NHỮNG LỜI DẠY BÍ MẬT CỦA MỌI THỜI ĐẠI CỦA MANLY P.
M
HALL
anly Palmer Hall (1901–
sự tán dương ngay lập tức. Năm 1934, khi
1990) chỉ mới mười tám tuổi
đã có một danh tiếng mang tầm quốc tế với
khi ông bắt chuyến tàu ở
tư cách là một nhà tư tưởng huyền bí lớn,
Sioux Falls, South Dakota. Vài ngày sau ông
Hall đã thành lập Hội Nghiên cứu Triết
đặt chân đến Oceanside, California, nơi
học (Philosophical Research Society PRS)
Hội Bằng hữu Rosicrucian đặt trụ sở chính.
như một ngôi trường thời hiện đại tương
Ông nhanh chóng chuyển đến Los Angeles,
đương với trường Pythagoras. Ông đã đi
nơi ông tìm được công việc làm biên kịch
đến châu Âu và vùng Viễn Đông để nghiên
và bắt đầu giảng bài về triết học huyền bí.
cứu những giáo lý huyền bí và tham gia
Các kịch bản của ông ngay sau đó đã trở
nhiều chuyến tham quan giảng đường trên
thành thứ yếu khi các buổi nói chuyện về
khắp nước Mỹ. Giữa những chuyến đi đó,
huyền học đang thu hút ngày càng nhiều
ông đã viết hơn hai trăm cuốn sách khác
khán giả. Mặc dù còn rất trẻ, ông đã có một
trên một loạt các chủ đề huyền học và
kiến thức bách khoa về giáo lý huyền học
giảng dạy hàng tuần tại trụ sở PRS cho đến
và một sự khả năng thiên phú với việc biện
khi qua đời vào năm 1990.
luận trên sân khấu. Năm 1923, ông trở
Một số cuốn sách khác của ông được coi
thành trưởng Giáo hội Nhân dân, một nhà
là kinh điển về văn học huyền bí, nhưng
thờ siêu hình tại Los Angeles, và các bài
Những Lời Dạy Bí Mật Của Mọi Thời Đại
giảng ngày chủ nhật của ông đã trở thành
— "một Cuốn Đại Thư", như được học trò
những sự kiện không thể bỏ lỡ cho những
và người hâm mộ của Hall gọi một cách
người đam mê huyền học ở Los Angeles.
trìu mến – luôn được tôn vinh lên hàng đầu.
Một năm trước, ông đã bắt đầu viết cuốn
Là cuốn sách quan trọng nhất về sự hồi sinh
sách mà sau này trở thành kiệt tác của
của huyền học của đầu thế kỷ 21, nó vẫn
mình. Được tài trợ bởi một loạt những
có sức ảnh hưởng lớn, và nhiều giáo lý và
người ủng hộ giàu có và được minh họa
ý tưởng mà nó mang đến cho công chúng
lộng lẫy bởi nghệ sĩ Augustus Knapp,
vẫn còn được truyền miệng ngay cả trong
“Những Lời Dạy Bí Mật Của Mọi Thời Đại”
số những người chưa bao giờ lật qua trang
đã được xuất bản năm 1928 và nhận được
bìa của nó.
210
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: Pythagoras Comes to Crotona (6th Century BCE)
211
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Bức ảnh chụp Jiddu Krishnamurti, người mà việc thăng tiến trở thành “Người thầy của Thế giới” của ông đã gây ra một vết rạn nứt trong Hội Thông Thiên Học.
212
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1929
Đ
CÁI KẾT CỦA HIỆP HỘI NHỮNG VÌ SAO PHƯƠNG ĐÔNG ó là một con đường dài dành
viên của hội đã được diễn ra tại Ommen,
cho
Krish-namurti
Hà Lan. Ở đó, vào ngày 3 tháng 8,
(1895–1986). Là con trai của
Krishnamurti bước lên sân khấu ngoài trời,
một đầy tớ tại trụ sở hội Thông Thiên Học
nhìn qua hàng ngàn con chiên trước mặt
ở Adyar, Ấn Độ, ông đã chú ý đến Annie
ông, và hành động trong những phút ngay
Besant, người trở thành lãnh đạo của Hội
sau đó để phá tan giấc mơ của Besant mãi
sau cái chết của Blavatsky. Besant tự thuyết
mãi. "Sự thật là một vùng đất không có
phục mình rằng Krishnamurti là Người
đường đi," ông nói với thính giả của mình,
thầy Thế giới tiếp theo, một nhân vật
và không có Người thầy của Thế giới hay
ngang tầm với Đức Phật và Chúa Giêsu, và
bất cứ ai khác có thể dẫn họ đến đó. Ông
năm 1911 ông đã thành lập một tổ chức,
phủ nhận việc mình là Người thầy Thế giới
Hiệp hội những Vì sao phương Đông, để
và đã kết thúc bài phát biểu bằng cách giải
thúc đẩy sự tuyên nhận đó. Rudolf Steiner
tán Hiệp hội những Vì sao phương Đông.
không phải là nhà duy linh nổi tiếng duy
Krishnamurti tiếp tục có một sự nghiệp lâu
nhất rời bỏ Hội sau những tuyên bố ngày
dài với tư cách là một giáo sư triết học tâm
càng lập dị của Besant; hai tổ chức Hội
linh, nhưng Hội Thông Thiên Học hầu như
Thông Thiên đang đối đầu và Hiệp hội
không còn tồn tại sau lệnh giải tán đó;
Nhân chủng học của Steiner đã tiếp nhận
giống như Chủ nghĩa tâm linh, nó đã đánh
những cá nhân này và các nhóm huyền
mất quá nhiều sự tin cậy bởi các tuyên bố
học khác đã thu nhận những người còn lại,
sai lệch, và thu lại còn rất nhỏ so với quy
nhưng Hiệp hội những Vì sao phương Đông
mô và tầm ảnh hưởng vốn có trước đó. Các
đang phát triển rất mạnh, thu hút hơn
tổ chức huyền học khác đã nổi lên thay vị
100.000 thành viên.
trí của nó.
Jiddu
Vào năm 1929, Besant quyết định rằng
Xem thêm: Hội Thông Thiên Học (1875),
đã đến lúc đầng cứu thế của bà phải bắt
Rudolf Steiner’s Anthroposophical Society
đầu nghĩa vụ trước công chúng của mình,
(1913)
và một cuộc triệu tập rất đông các thành
213
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Mộ của Dion Fortune (tên khai sinh Violet Firth) tại Glastonbury ở Somerset, Anh.
214
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1935
S
CUỐN QABALAH THẦN BÍ CỦA DION FORTUNE
inh ra và lớn lên trong một gia đình
(Hội huynh đệ Ánh sáng Nội tâm), với
trung lưu người Anh, là một người
những giáo lý được tiếp nhận từ các tác
quan tâm tới Khoa học Kitô giáo,
phẩm của Moriarty và cũng như của Hội
Violet Firth (1890–1946) đã xuất bản hai
Bình Minh Ánh Kim. Năm 1928, sự nghiệp
cuốn sách nhỏ chứa những bài thơ lãng
viết của bà bắt đầu bằng một cuốn tiểu
mạn trong những năm thiếu niên của
thuyết về huyền học, The Demon Lover
mình. Hai năm tại một trường đại học nông
(Tình nhân Ác quỷ).
nghiệp của bà đã kết thúc vào năm 1913
Tuy nhiên cuốn sách quan trọng nhất
với một chứng suy nhược thần kinh. Sau đó,
của bà là The Mystical Qabalah (Qabalah
bà chuyển sang nghiên cứu tâm lý học, đủ
Thần bí), được xuất bản năm 1935. Ở đây
chuyên môn như một nhà trị liệu Freudian,
bà đã trình bày chi tiết toàn bộ nền tảng
và huyền học, tham gia vào Hội Thông
triết học và biểu tượng pháp thuật của Hội
Thiên. Năm 1919, bà tìm thấy giáo viên
Bình Minh Ánh Kim. Cuốn sách này và
huyền học quan trọng nhất của mình, Tiến
những cuốn tiếp theo đã trở thành những
sĩ Theodore Moriarty (1873–1923), người
tác phẩm tiêu biểu trong hầu hết các trường
đã đưa bà gia nhập một nhánh ngoài của
dạy huyền học suốt nửa sau của thế kỷ 20.
Hội Tam Điểm. Trong cùng năm đó, bà
Trong lúc đó, trước khi qua đời vào năm
được tham gia vào một trong những nhóm
1946, bà đã huấn luyện toàn bộ thế hệ
còn sót lại của Hội Bình Minh Ánh Kim,
huyền học giả người Anh, những người đã
lấy pháp danh là Deo Non Fortuna; sau đó,
viết nên các tác phẩm và giáo lý giúp thúc
bà biến nó thành bút danh mà bà được biết
đẩy sự bùng nổ của huyền học vào những
đến nhiều nhất, Dion Fortune.
năm 1970. Hội pháp thuật của bà đã đổi
Sau cái chết của Moriarty, Firth, người
tên thành Hiệp hội Ánh sáng Nội tâm và
đã phát triển nên hệ thống riêng của mình
cho tới nay vẫn còn hoạt động. Các học
về tri thức huyền học, quyết định rằng bà
sinh của bà cũng thành lập những hội
đã sẵn sàng để tự mình bắt đầu dạy học.
nhóm tương tự.
Với năm nhà huyền học khác từ hội của
Xem thêm: Hội Bình Minh Ánh Kim
Moriarty, bà đã thành lập một tổ chức
(1887)
huyền học, Fraternity of the Inner Light
215
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Dane Rudhyar đã cách mạng hóa chiêm tinh học, chuyển sự tập trung của nó khỏi việc dự đoán tương lai sang tập trung vào tâm lý cá nhân, khiến việc nghiên cứu các biểu đồ khai sinh trở nên phổ biến.
216
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1936 CUỐN CHIÊM TINH HỌC NHÂN CÁCH CỦA DANE RUDHYAR
S
inh ra ở Paris cho một gia đình giàu
của mình, The Astrology of Personality
có, Daniel Chennevière (1895–
(Chiêm tinh học Nhân cách) và nhận được
1985) là một thần đồng trẻ khi tốt
nhiều lời ngợi khen ngay lập tức từ độc giả.
nghiệp đại học ở tuổi mười sáu, xuất bản
Trong những năm tiếp theo, lối tiếp cận
cuốn sách đầu tiên của mình chỉ hai năm
chiêm tinh của Rudhyar trở thành dòng
sau đó, và tạo dựng tên tuổi cá nhân với tư
chảy có sức ảnh hưởng nhất trong sự hồi
cách là một nhà soạn nhạc tiên phong. Sức
sinh đang diễn ra của chiêm tinh học,
khỏe kém đã ngăn ông khỏi nghĩa vụ quân
mang trong nó cùng một niềm hứng thú với
sự trong các chiến hào của Thế chiến thứ
chủ đề tính cách cá nhân con người, thứ
nhất; thay vào đó, vào năm 1916, ông di
đã tạo nên những cuốn sách bán chạy nhất
cư sang Hoa Kỳ, nơi ông đã sáng tác nhạc
của Carl Jung và các nhà tâm lý học khác.
cho một số bộ phim Hollywood đầu tiên và
Rudhyar tiếp tục viết hơn một chục cuốn
đóng một vai trò quan trọng trong nền âm
sách khác về chiêm tinh học, và các nhà
nhạc cổ điển. Khi đến Hoa Kỳ, ông đổi tên
chiêm tinh khác bị ảnh hưởng bởi tác
thành Dane Rudhyar.
phẩm của ông đã tiếp cận chiêm tinh học
Năm 1931, ông chuyển đến New
một cách tương tự và còn phát triển nó xa
Mexico, ngừng sáng tác âm nhạc, và lao
hơn nữa. Trong quá trình này, chiêm tinh
vào nghiên cứu về huyền học, tập trung
học sinh trắc - nghiên cứu về biểu đồ khai
đặc biệt vào chiêm tinh học. Tuy nhiên
sinh cá nhân – đã chiếm vị trí trung tâm
cách tiếp cận truyền thống tới chiêm tinh
hơn nhiều trong thực hành chiêm tinh hơn
học lại khiến ông không hài lòng; ông ít
trước đây, và nhiều nhánh khác của chiêm
quan tâm đến việc tiên đoán tương lai hơn
tinh học đã bị bỏ quên. Ba phần tư thế kỷ
là sử dụng các vì sao để hiểu tính cách, kết
nữa trôi qua trước khi chuyện này cân bằng
hợp chiêm tinh truyền thống với những
trở lại.
hiểu biết về tâm lý và triết học hiện đại.
Xem thêm: The First Horoscopes (Late 5th
Năm 1933, ông bắt đầu viết báo cho các
Century BCE), William Lilly’s Christian
tạp chí chiêm tinh, khám phá những
Astrology (1647)
nghiên cứu mới về chiêm tinh học, và vào năm 1936, ông xuất bản tác phẩm vĩ đại
217
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Ảnh bìa từ ấn bản tháng 10 năm 1954 của tạp chí Fate (Định mệnh), được sản xuất bởi Raymond Palmer sau khi ông rời khỏi vị trí lãnh đạo tạp chí Những Câu chuyện không tưởng của Ziff Davis.
218
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1948
B
RAYMOND PALMER THÀNH LẬP TẠP CHÍ ĐỊNH MỆNH
ị tàn tật vĩnh viễn bởi một tai nạn
năm 1948, những ông chủ của Palmer
thời thơ ấu, Raymond Palmer
trong nhà xuất bản Ziff Davis đã yêu cầu
(1910–1977) đã tìm thấy niềm
ông loại bỏ những câu chuyện kỳ lạ đó ra
an ủi trong những câu chuyện khoa học
và trở lại trọng tâm của những câu chuyện
viễn tưởng giữa hai cuộc chiến tranh thế
tuyệt vời về phi thuyền, súng ánh sáng và
giới. Năm 1938, ông đã chuyển từ một
những thế giới xa lạ.
người hâm mộ sang thành chuyên gia khi
Palmer trả lời bằng cách rời khỏi vị trí đầu
chuỗi xuất bản Ziff Davis thuê ông biên tập
tàu của tờ Không Tưởng và bắt đầu một tạp
tạp chí khoa học viễn tưởng kinh điển
chí mới của riêng mình, Fate (Định mệnh),
Amazing Stories (Những câu chuyện không
dành riêng cho "những câu chuyện thật sự
tưởng). Sự nhạy bén của Palmer về khẩu vị
kỳ quái, bất thường, và những điều ta chưa
văn học nghèo hèn của đám đông đã
biết." Lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại
nhanh chóng lấp đầy quyển tạp chí với
xuất hiện một diễn đàn mở về những thế
những câu chuyện kinh hoàng về những
giới tưởng tượng; giữa các bài viết về việc
anh hùng không gian cơ bắp, những thiếu
nhìn thấy đĩa bay, chuyện ma, và những
nữ hấp dẫn và quái vật xúc tu kinh hoàng;
câu chuyện về ác nhân Deros, kẻ được cho
các nhà phê bình chê bai khủng khiếp,
là sở hữu một hệ thống những đường hầm
nhưng doanh số của họ bùng nổ.
sâu dưới lòng đất, những truyền thuyết
Giống như nhiều người hâm mộ khoa
huyền bí đã được hiện diện trên mặt báo.
học viễn tưởng ngày đó, Palmer cũng quan
Trong khi đó, khu vực in ấn quảng cáo trên
tâm đến huyền học và bắt đầu thêm thắt
tờ Fate trở thành một nơi quan trọng để
các câu chuyện và bài viết huyền học theo
đăng tin cho các trường huyền học của Mỹ.
nhiều chủ đề trên tạp chí để lấp đầy chúng
Trong những năm sau đó, sự hòa trộn
khi thiếu thốn những ý tưởng về chiến
của giáo lý huyền học và các hình thức
tranh vũ trụ. Doanh số cứ tăng lên. Vào
khác của tri thức bị che giấu trong các
năm 1945, Những câu chuyện không tưởng
trang của tạp chí đã thu hút một lượng lớn
đã dành nhiều đất cho huyền học hơn là
người theo dõi, những gì làm nên phong
khoa học viễn tưởng, và những độc giả trở
trào Thời Đại Mới (New Age) sau này.
nên rất thích thú với chúng. Tuy nhiên, vào
219
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Xem thêm: The End of the Thirteenth Baktun (2012)
220
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Hình bìa năm 1954 của cuốn Phù thủy Ngày nay của Gerald Gardner, thứ giúp Wicca trở nên phổ biến ở các nước nói tiếng Anh.
221
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1954 CUỐN PHÙ THỦY NGÀY NAY CỦA GERALD GARDNER
G
erald Gardner (1884–1964) đã
Wicca nhất có thể và nhận được rất nhiều
quá năm mươi tuổi khi ông trở
độc giả nhiệt tình.
về Anh năm 1936 sau một sự
Các nhà phê bình đã chỉ ra sự thiếu
nghiệp cống hiến trong chính quyền thuộc
chứng cứ khi cho rằng Wicca tồn tại trước
địa ở Borneo và Malaysia và định cư ở phía
khi Gardner bắt đầu viết về nó, và ghi nhận
nam London tại New Forest. Trong những
mối liên hệ xa hơn giữa sự trùng hợp giữa
năm sau đó, ông trở thành một người mẫu
những tuyên bố của Gardner với của bạn
khỏa thân, gia nhập Hội Dân gian học,
ông ta, cũng là thành viên Hội Dân gian
nghiên cứu pháp thuật với Aleister Crowley
học - Margaret Murray. Những điều này
trong những năm cuối đời của Vĩ Thú, và
chẳng ảnh hưởng gì đến sự phổ biến của
thiết lập nên những mối quan hệ khác ở
Wicca. Trong những thập kỷ tiếp theo, các
Anh. Mọi người đều nhất trí với tất cả
hội nhóm Wicca xuất hiện như nấm ở
những điều này trong những cuộc tranh
nhiều quốc gia nói tiếng Anh và một số nơi
luận về ông ta.
khác của châu Âu. Một số hội được thành
Trung tâm của những cuộc tranh luận là
lập bởi những người đồng môn của
lời tuyên bố của ông rằng trong những năm
Gardner và học sinh của ông; xa hơn, có
đó ông đã được khai nhập vào một coven
những hội được lập ra bởi những người
(hội nhóm) phù thủy đã tồn tại bí mật trong
tuyên bố, dù trung thực hay không, rằng họ
New Forest kể từ thời Trung Cổ. Theo
đã được khai nhập thành phù thủy thông
Gardner, các thành viên của hội phù thủy
qua những con đường khác. Tất cả đã giúp
này đã dạy ông tôn giáo cổ đại của họ,
đặt nền tảng cho sự hồi sinh lớn của huyền
Wica (sau này đổi tên thành Wicca), một
học trong những năm cuối cùng của thế kỷ
tín ngưỡng ngoại giáo lành mạnh, tôn vinh
20.
cuộc sống qua thực hành pháp thuật và bói
Xem thêm: Jules Michelet’s The Sorceress
toán. Cuốn sách của ông về chủ đề này —
(1862), Charles Godfrey Leland’s Aradia,
Phù thủy Ngày nay, xuất bản năm 1954 và
or The Gospel of the Witches (1899),
The Meaning of Witchcraft (Ý nghĩa của
Margaret Murray’s The Witch-Cult in
Thuật phù thủy), được xuất bản năm 1959
Western Europe (1921), Wicca Goes
- trình bày nhiều nét văn hóa mở của
Mainstream (1979)
222
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Spagyrics, hoặc các loại thuốc thảo dược giả kim, được tạo nên bằng cách sử dụng các quá trình giả kim thuật liên quan đến chưng cất, lên men, và khai thác khoáng sản từ thực vật.
223
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1960
A
SỰ HỒI SINH CỦA THUẬT GIẢ KIM HIỆN ĐẠI
lbert Reidel (1911–1984) sinh ra
của PRS và cung cấp những chỉ dẫn cơ bản
ở Dresden, Đức và lớn lên trong
về các thí nghiệm spagyric trong cuốn sách
bối cảnh huyền học Đức phát
của ông. Cả trường học và cuốn sách đều
triển mạnh mẽ giữa hai cuộc chiến tranh
xuất hiện đúng thời điểm; thuốc thảo dược
thế giới. Giả kim học là một mối quan tâm
khi đó đang bắt đầu tạo nên làn sóng mới
đặc biệt của ông, và ông đã gặp nhiều nhà
trong năm 1960, và mọi người cũng quan
giả kim người Đức và Pháp trong những
tâm nhiều đến huyền học. Hai thập kỷ tiếp
năm đó, bao gồm cả Fulcanelli bí ẩn. Khi
theo, một nền văn hóa giả kim đã phát
những đám mây của chiến tranh tụ lại bao
triển mạnh ở Hoa Kỳ và các nơi khác trong
phủ bầu trời khắp châu Âu một lần nữa,
xã hội phương Tây.
ông đã di cư đến California, nơi ông nhanh
Vào đầu những năm 1980, Hiệp hội
chóng tham gia vào Hiệp hội Thần bí Cổ
nghiên cứu Paracelsus được đổi tên thành
đại Rosae Crucis (AMORC). Trong những
Trường cao đẳng Paracelsus, và Frater
năm chiến trận, ông đã tham dự các lớp
Albertus đang chuẩn bị thành lập một
thực hành giả kim thuật tại trụ sở AMORC
trường đại học thực sự với khuôn viên riêng
ở San Jose.
của các tòa nhà theo phong cách Gothic,
Sau đó ông chuyển đến Salt Lake City,
được hỗ trợ bởi việc bán spagyric. Cái chết
Utah, nhưng vẫn tiếp tục công cuộc nghiên
của ông vào năm 1984 đã chấm dứt những
cứu giả kim học của mình. Năm 1960, ông
niềm hy vọng đó, và trường Cao đẳng
thành lập một trường có tên là Hiệp hội
Paracelsus đóng cửa không lâu sau. Dù sao
Nghiên cứu Paracelsus (PRS) theo tên nhà
thì giả kim thuật cũng đã được đặt lại vào
giả kim và thầy chữa nổi tiếng, và xuất bản
vị trí vốn có của nó trong các ngành chính
cuốn The Alchemist’s Handbook (Cẩm
của huyền học.
nang của Nhà giả kim), cuốn sách đầu tiên
Xem thêm: Miriam the Alchemist (1st
giới thiệu rộng rãi về thực hành giả kim
Century BCE), Zosimos of Panopolis (c.
thuật trong phòng thí nghiệm. Frater
300), Paracelsus Comes to Basel (1526),
Albertus, như ông thích tự gọi mình, đã tạo
The Fulcanelli Enigma (1926)
ra spagyrics - thuốc thảo dược giả kim — là trọng tâm của chương trình giảng dạy
224
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Cuốn The View of Atlantis (Phong cảnh Atlantis) của John Mitchell và các tác phẩm khác tập trung vào những huyền thoại cổ xưa và thánh địa như Glastonbury Tor trong bức ảnh trên.
225
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1969
V
CUỐN PHONG CẢNH ATLANTIS CỦA JOHN MICHELL
ào thời điểm những năm 1960,
năm 1950, các nhà xuất bản sách phát
hầu như không ai nhớ đến
hiện ra rằng những tờ báo có kích thước bỏ
Alfred
những
túi rẻ tiền có thể tăng doanh thu của họ lên
đường thẳng trên bản đồ mà ông tin rằng
mức chưa từng có. Đồng thời, ngày càng
mình đã khám phá ra khắp vùng nông thôn
nhiều người cảm thấy thất vọng với chủ
Anh. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng văn
nghĩa vật chất khoa học và bắt đầu tìm
hóa của thập kỷ đó đã thúc đẩy những mối
kiếm các quan điểm thay thế. Hai xu
quan tâm mới tới nhiều giáo lý bị lãng
hướng này xuất hiện cùng nhau vào đầu
quên, và có hai yếu tố đã kết hợp để biến
những năm 1970 để khởi động một sự bùng
đổi các đường ley từ một dòng chú thích
nổ trong những cuốn sách mang chủ đề
trong lịch sử khảo cổ thành một biểu tượng
huyền bí.
Watkins
hay
văn hóa mạnh mẽ.
Phong cảnh Atlantis là một trong những
Yếu tố đầu tiên trong số đó là một tác
tựa sách đột phá trong giai đoạn bùng nổ
giả người Anh tên là John Michell (1933–
của sách huyền học. Nó xuất hiện lần đầu
2009), người đã có niềm đam mê cho các
dưới hình thức một ấn bản bìa mềm trên
bí ẩn và một kiến thức vững chắc về huyền
thị trường đại chúng vào năm 1971, được
học. Cuốn sách đầu tiên của ông, một đóng
in lại hai lần vào tháng phát hành và tiếp
góp cho văn học UFO bùng nổ vào thời gian
tục bán đều đặn trong nhiều năm sau đó.
đó, đã gần như hoàn toàn bị lãng quên,
Michell tiếp tục viết nhiều sách về các chủ
nhưng cuốn thứ hai của ông thì không. The
đề liên quan. Trong khi đó, những đường
View Over Atlantis (Phong cảnh Atlantis)
ley, hình học thiêng liêng, bí ẩn của Trái
đã hồi sinh các lý thuyết của Watkins và
đất, và nhiều chủ đề huyền bí khác tìm
gắn chúng với sự kết hợp của giáo lý huyền
thấy con đường thâm nhập vào nền văn
bí, hình học thiêng liêng, thần thoại cổ
hóa đại chúng, nơi chúng góp phần vào
xưa, truyền thuyết, và lịch sử.
việc hình thành phong trào Thời Đại Mới
Văn học huyền bí sẽ vẫn chỉ là những
cũng đang trên đà phát triển.
tác phẩm của một nhà xuất bản nhỏ nếu
Xem thêm: Alfred Watkins Discovers the
không có yếu tố thứ hai: sự bùng nổ của thị
Leys (1922)
trường xuất bản sách. Bắt đầu từ những
226
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Nến được sử dụng trong nhiều nghi lễ Wicca; hình ngôi sao năm cánh tượng trưng cho năm nguyên tố, bao gồm cả tinh thần.
227
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1979
N
WICCA TRỞ THÀNH VĂN HÓA ĐẠI CHÚNG
hững tập sách được xuất bản
lập tức thu hút vô vàn độc giả khắp những
vào cùng ngày — 31 tháng 10
quốc gia nói tiếng Anh.
năm 1979 — ở hai đầu đối
Trong thập kỷ đầu tiên sau khi Wicca
diện của Hoa Kỳ. Tại Boston, Beacon Press
xuất hiện như một hiện tượng văn hóa đại
đã phát hành cuốn Drawing Down the
chúng, những thần thoại lịch sử được tạo ra
Moon (Đặt bút Vẽ Mặt Trăng) của Margot
bởi Margaret Murray và Gerald Gardner –
Adler, một cuộc khảo sát báo chí về văn
câu chuyện rằng Wicca hiện đại là thứ
hóa tân ngoại giáo của người Mỹ; ở San
"Tôn giáo cổ xưa", được truyền thụ trực tiếp
Francisco, Harper đã phát hành The Spiral
từ các giáo phái pagan thời Trung cổ gần
Dance (Vũ điệu Vòng tròn), một bài giới
như bị tiêu diệt trong thời kỳ Hỏa Thiêu –
thiệu về Wicca bởi một người tân ngoại
đã được công nhận là sự kiện lịch sử của
giáo (neopagan) có tên là Starhawk. Sự xuất
hầu hết những người tân ngoại giáo. Tuy
hiện đồng thời của chúng đánh dấu sự ra
nhiên, sức nặng của những bằng chứng
đời của Wicca như một hiện tượng văn hóa
lịch sử và dư luận tiêu cực đã khiến những
đại chúng.
Wiccan (tín đồ Wicca) có ảnh hưởng dần
Văn hóa Wicca, thứ chiếm vị trí trung
bác bỏ câu chuyện đó. Động cơ tương tự đã
tâm trong những cuốn sách đó và hàng
khiến nhiều người trong số họ quay lưng lại
ngàn cuốn khác được phát hành theo sau,
với huyền học và bắt đầu một sự hồi sinh
đã thay đổi đáng kể từ thời của Gerald
thứ hai của Wicca với tư cách một giáo
Gardner. Thứ vốn là một văn hóa bí mật,
phái tôn giáo đáng kính với các giáo sĩ
liên quan nhiều tới pháp thuật, đã được
được trả lương nghiêm túc để làm công
truyền thụ lại bởi nhiều tác giả mới và trở
việc của họ. Trong khi đó, hiện tượng
thành một phong trào tôn giáo công khai
Wicca trong văn hóa đại chúng đã khiến
mà ai cũng có thể tham gia bằng cách đọc
cho nhiều văn hóa khác bước ra ánh sáng
một vài cuốn sách. Wicca đã đánh đổi
và thu hút một thế hệ mới những người theo
nhiều nội dung về pháp thuật để dành chỗ
học, giúp nhiều nhánh huyền học tiếp tục
cho những điều truyền cảm hứng, tạo động
phát triển.
lực thay đổi bản thân rất gần gũi với độc
Xem thêm: Jules Michelet’s The Sorceress
giả. Được định hình lại như vậy, nó ngay
(1862), Charles Godfrey Leland’s Aradia,
228
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam or The Gospel of the Witches (1899), Margaret Murray’s The Witch-Cult in Western Europe (1921), Gerald Gardner’s Witchcraft Today (1954)
229
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một bức ảnh năm 1988 của Ralph Blum, được chụp bởi Jim Russell của tờ Ngôi sao Toronto.
230
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 1983
T
CUỐN CỔ TỰ RUNES CỦA RALPH BLUM
heo sau những cuốn sách của
Những người theo chủ nghĩa nguyên
Gardner về Wicca, văn hóa ngoại
bản chỉ trích Blum vì ông đã sắp xếp lại
giáo cổ đại ở châu Âu đã trở thành
thứ tự các rune, làm thay đổi ý nghĩa truyền
tâm điểm quan tâm mới trên khắp các
thống của họ, và thêm một rune trống vào
nước phương Tây. Những nhóm Druid đã
bộ hai mươi bốn rune của Trưởng lão
công khai xuất hiện, xuất phát từ công cuộc
futhark. Dù lời chỉ trích đó vì mục đích gì
tái sinh các giáo lý tri thức của người Celtic
thì tác phẩm của Blum cũng đã mang đến
bởi Iolo Morganwg, cũng như một số nhóm
sự chú ý của khán giả quốc tế và tạo ra một
đang hy vọng hồi sinh lại những truyền
thị trường cho những cuốn sách khác về
thống tôn giáo và huyền học của người
runes. Hơn thế nữa, trong sự thăng hoa của
Viking. Trong quá trình này, các khía cạnh
cuốn Cổ tự Runes, các nhà xuất bản bắt
pháp thuật và thiêng liêng của rune, những
đầu đưa ra những cuốn sách về nhiều
thứ không được để ý tới từ thời Johannes
phương pháp tiên tri khác. Trong nhiều
Bureus, đã được tái khám phá và nghiên
thập niên tiếp theo đó, hàng trăm hệ thống
cứu trong các giới nghiên cứu sinh nhỏ lẻ.
tiên tri bị quên lãng và hàng ngàn bộ Tarot
Một trong những nghiên cứu sinh đã đưa
mới đã trở nên dễ dàng tiếp cận cho các
ra một loạt các rune cho nhà nhân chủng
học viên, và ngành tiên tri đã thay đổi từ
học văn hóa Ralph Blum (sinh năm 1932).
một hoạt động kỳ bí được thực hành chủ
Trong khi đang trải qua một cuộc khủng
yếu bởi các chuyên gia trở thành một bộ
hoảng cá nhân, Blum đã tiếp cận với rune
môn nhiều người có thể thực hành thường
để tìm thấy lối đi cho chính mình và khám
xuyên. Sự quan tâm ngày càng tăng dành
phá ra ở chúng một nguồn tri thức sâu sắc.
cho thuật tiên tri đã làm cho các khía cạnh
Những gì ông nghiên cứu về chúng đã dẫn
khác của di sản huyền bí phương Tây tìm
đến một cuốn sách và bộ đá rune, được
thấy những người tiếp nối chúng.
công bố năm 1983 với tựa đề The Book of
Xem thêm: Invention of the Runes (1st
Runes (Cổ tự Runes) và trở thành một cuốn
Century CE), Johannes Bureus Interprets
sách bán chạy nhất.
the Runes (1611), Guido von List’s Vision of the Runes (1902)
231
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
Một hình mẫu Lịch của người Maya, bao gồm những chu kỳ, bộ đếm, với mỗi ngày được đặt tên và biểu trưng dưới dạng biểu tượng hoặc ký tự.
232
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
NĂM 2012
L
NGÀY CUỐI CỦA CHU KỲ BAKTUN THỨ 13
ịch của người Maya cổ đại vẫn còn
phong trào Thời Đại Mới ở Hoa Kỳ phát
ít được ai chú ý đến ngoại trừ các
hiện ra rằng sự thịnh vượng được vẽ nên tại
chuyên gia cho đến cuối những
đất nước này đã không ngăn cản họ đầu tư
năm 1970, khi tin đồn bắt đầu lan truyền
hết những gì mình có trong cơn sốt bất
qua các cộng đồng Thời Đại Mới về ngày
động sản năm đó, và 2012 trở thành một
21 tháng 12 năm 2012. Ngày đó đánh dấu
cục nam châm thu hút cả hy vọng lẫn nỗi
sự kết thúc của baktun thứ mười ba - một
sợ hãi của hàng triệu người.
chu kỳ thời gian dài 144.000 ngày và các
Thật không may cho họ, những hy vọng
bài viết trong các tạp chí Thời Đại Mới bắt
và nỗi sợ đó lại được gắn với một bóng ma.
đầu cho rằng một điều vĩ đại có thể xuất
Không hề có lời tiên tri nào của người Maya
hiện vào ngày đó. Vào cuối thập niên này,
về sự kết thúc của baktun thứ mười ba;
vị dược sư Terence McKenna (1946–2000)
giống như hầu hết các dân tộc cổ đại, người
đã phán ngày đó là ngày đỉnh điểm trong
Maya coi thời gian như một chu kỳ chứ
lý thuyết “Timewave Zero” của ông, tuyên
không phải là một đường thẳng kết thúc
bố rằng một thế lực vô hạn sẽ xâm nhập
trong sự không tưởng hoặc lãng quên. Toàn
vào không-thời gian mà chúng ta vẫn đang
bộ những thêu dệt được khoác lên năm
tồn tại. Mãi cho đến khi José Argüelles
2012 là một sản phẩm của cùng một kiểu
(1939 - 2011) xuất bản cuốn sách bán
mộng tưởng như những gì thần thánh người
chạy nhất của ông, The Mayan Factor (Con
ta từng đặt lên Jiddu Krishnamurti, và người
số Maya), vào năm 1987 thì năm 2012 mới
ta tha thứ cho những lời nói khống của
trở thành một hiện tượng văn hóa gây sốt
những kẻ tiên tri bịp bợm.
toàn cầu.
Và như thế, chu kỳ baktun thứ mười ba
Trong những năm sau đó, những cuốn
kết thúc, và ngày 21 tháng 12 năm 2012
sách nối đuôi nhau rời khỏi máy in để xuất
trôi qua không có sự cố nào. Phong trào
hiện tại các hiệu sách, nhấn mạnh rằng sự
Thời Đại Mới bị dính một đòn nặng, mặc
kết thúc bộ lịch của người Maya sẽ mang
dù cũng quá sớm để nói liệu điều đó có gây
lại một thiên đường không tưởng, hoặc tận
nên sự chấm dứt cho nó hay không. Dù kết
thế, hoặc một sự pha trộn của cả hai. Đặc
quả là gì, nền văn hóa huyền bí mà từ đó
biệt là sau năm 2008, khi nhiều người theo
phong trào Thời Đại Mới nổi lên vẫn đang
233
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam phát triển mạnh trên khắp phương Tây. Xem
thêm:
The
Nostradamus (1555)
234
Prophecies
of
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
GHI CHÚ VÀ THAM KHẢO Introduction BCE stands for “Before the Common Era,” and CE for “Common Era”; they are equivalents for the religious labels BC (“Before Christ”) and AD (Anno Domini, “Year of the Lord” in Latin). 6th Century BCE: Pythagoras Comes to Crotona Ferguson, Kitty, The Music of Pythagoras (New York: Walker Books, 2008). Guthrie, Kenneth Sylvan, ed. and trans., The Pythagorean Sourcebook and Library (Grand Rapids, MI: Phanes, 1987). 5th Century BCE: Empedocles Invents the Four Elements Kingsley, Peter, Ancient Philosophy, Mystery, and Magic: Empedocles and Pythagorean Tradition (New York: Oxford University Press, 1995). Late 5th Century BCE: The First Horoscopes Barton, Tamsyn, Ancient Astrology (London: Routledge, 1994). Campion, Nicholas, A History of Western Astrology. Vol. 1: The Ancient and Classical Worlds (London: Bloomsbury, 2009). 347 BCE: Death of Plato Plato, Great Dialogues of Plato, trans. W. H. D. Rouse (New York: Signet, 2015). 186 BCE: Rome Outlaws the Bacchic Mysteries Bowden, Hugh, Mystery Cults of the Ancient World (Princeton, NJ: Princeton University Press, 2010). Livy, Rome and the Mediterranean: The History of Rome, books 31–45, trans. Henry Bettenson (New York: Penguin, 1976). 1st Century BCE: Miriam the Alchemist Lindsay, Jack, The Origins of Alchemy in Graeco-Roman Egypt (New York: Barnes & Noble, 1970). Patai, Raphael, The Jewish Alchemists (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1994). 33 CE: Death of Jesus Fideler, David R., Jesus Christ, Sun of God (Wheaton, IL.: Quest, 1993). Smith, Morton, Jesus the Magician (San Francisco: Harper & Row, 1978). 57 CE: Fall of Mona Ellis, Peter Beresford, The Druids (London: Constable, 1994). c. 1st Century CE: Invention of the Runes Flowers, Stephen, Runes and Magic (Berne, Switzerland: Peter Lange, 1986). 1st Century CE: Apollonius of Tyana Mead, G. R. S., Apollonius of Tyana (New Hyde Park, NY: University Books, 1966). c. 120: Basilides of Alexandria Culianu, Ioan, The Tree of Gnosis (San Francisco: HarperCollins, 1992).
235
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Layton, Bentley, The Gnostic Scriptures (Garden City, NY: Doubleday, 1987). 2nd century: Magic on Trial Apuleius, Lucius, The Apology (his defense against charges of magic, out of print but available on many websites). ———The Golden Ass, trans. E. J. Penney (New York: Penguin, 1999). 155: Valentinus Loses a Papal Election Layton, Bentley, The Gnostic Scriptures (Garden City, NY: Doubleday, 1987). Pagels, Elaine, The Origin of Satan (New York: Vintage, 1996). 3rd Century: The Corpus Hermeticum Fowden, Garth, The Egyptian Hermes (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1986). 244: Plotinus Begins Teaching in Rome Plotinus, The Enneads, trans. Stephen MacKenna (Burdett, NY: Larson, 1992). Wallis, R. T., Neoplatonism (New York: Scribner’s, 1972). c. 300: Zosimos of Panopolis Lindsay, Jack, The Origins of Alchemy in Graeco-Roman Egypt (New York: Barnes & Noble, 1970). 330: Death of Iamblichus of Chalcis Shaw, Gregory, Theurgy and the Soul: The Neoplatonism of Iamblichus (University Park: Pennsylvania State University Press, 1995). 363: Last Pagan Emperor of Rome Julian the Apostate, Emperor and Author: The Writings of Julian the Apostate (Swansea, UK: Classical Press of Wales, 2012). Murdoch, Adrian, The Last Pagan: Julian the Apostate and the Death of the Ancient World (Rutland, VT: Inner Traditions, 2008). 396: End of the Eleusinian Mysteries Kerenyi, Carl, Eleusis (New York: Bollingen Foundation, 1967). Mylonas, George E., Eleusis and the Eleusinian Mysteries (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1961). 538: The Edicts of Justinian Chuvin, Pierre, A Chronicle of the Last Pagans, trans. B. A. Archer (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1989). 573: Merlin and the Battle of Arderydd Tolstoy, Nicholas, The Quest for Merlin (Boston: Little, Brown, 1985). c. 800: Jabir ibn Hayyan Haq, Syed Nomanul, Names, Natures and Things: The Alchemist Jabir ibn Hayyan and His “Kitab al Ahjar” (Book of Stones) (Boston: Kluwer, 1994). 9th Century: Canon Episcopi Ginzburg, Carlo, Ecstasies: Deciphering the Witches’ Sabbath (New York: Pantheon, 1991).
236
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam 1118: Founding of the Knights Templar Barber, Malcolm, The New Knighthood: A History of the Order of the Temple (New York: Cambridge University Press, 1994). Upton-Ward, J. M., trans., The Rule of the Templars: The French Text of the Rule of the Order of the Knights Templar (Woodbridge, Suffolk: Boydell, 1992). 1208: The Albigensian Crusade Barber, Malcolm, The Cathars (Harlow, UK: Longman, 2000). Guirdham, Arthur, The Great Heresy (Jersey, UK: Neville Spearman, 1977). c. 1230: Origins of the Cabala Scholem, Gershom, The Kabbalah (New York: Quadrangle, 1974). ———Origins of the Kabbalah (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1987). 1256: Translation of Picatrix Greer, John Michael, and Christopher Warnock, trans., The Picatrix (Iowa City, IA: Adocentyn Press, 2011). 1271: Fall of Harran Green, Tamara M., City of the Moon God: Religious Traditions of Harran (Leiden, Netherlands: Brill, 1992). 1279: Abraham Abulafia Goes to Saronno Idel, Moshe, The Mystical Experience in Abraham Abulafia (Albany: State University of New York Press, 1988). 1307: Arrest of the Knights Templar Barber, Malcolm, The Trial of the Templars (New York: Cambridge University Press, 1978). Partner, Peter, The Murdered Magicians: The Templars and Their Myth (Oxford, UK: Oxford University Press, 1982). 1327: Cecco d’Ascoli Burned at the Stake Thorndyke, Lynn, The History of Magic and Experimental Science, vol. 2 (New York: Macmillan, 1934). 1382: The Philosopher’s Stone Flamel, Nicholas, Nicholas Flamel: His Exposition of the Hieroglyphical Figures (New York: Garland Press, 1994). 1418: Origin of the Tarot Dummett, Michael, The Visconti-Sforza Tarot Cards (New York: George Braziller, 1986). 1428: The Great Valais Witch Trials Begin Ginzburg, Carlo, Ecstasies: Deciphering the Witch’s Sabbath (New York: Pantheon, 1991). Kieckhefer, Richard, European Witch Trials (Berkeley: University of California Press, 1976). 1464: Translation of the Corpus Hermeticum Yates, Frances, Giordano Bruno and the Hermetic Tradition (Chicago: University of Chicago Press, 1964).
237
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam 1486: The Malleus Maleficarum Cohn, Norman, Europe’s Inner Demons (New York: Basic Books, 1975). Kramer, Heinrich, and Jacob Sprenger, Malleus Maleficarum, trans. Montague Summers (New York: Dover, 1971). 1494: Johannes Reuchlin’s On the Miraculous Word Blau, Joseph Leon, The Christian Interpretation of the Cabala in the Renaissance (New York: Columbia University Press, 1944). Reuchlin, Johann, On the Art of the Cabala, trans. Martin Goodman and Sarah Goodman (Lincoln, NB: Bison, 1993). 1526: Paracelsus Comes to Basel Grell, Ole Peter, ed., Paracelsus: The Man and His Reputation (Leiden, Netherlands: Brill, 1998). Paracelsus, Essential Readings, ed. Nicholas Goodrick-Clarke (Wellingborough, UK: Crucible, 1990). 1533: Cornelius Agrippa’s Three Books of Occult Philosophy Agrippa, Henry Cornelius, Three Books of Occult Philosophy, ed. Donald Tyson (St. Paul, MN: Llewellyn, 1993). 1555: The Prophecies of Nostradamus Cheetham, Erika, ed., The Complete Prophecies of Nostradamus (New York: Berkley Books, 1981). Gerson, Stéphane, Nostradamus: How an Obscure Renaissance Astrologer Became the Modern Prophet of Doom (New York: St. Martin’s Press, 2012). 1559: John Dee Schedules a Royal Coronation Suster, Gerald, ed., John Dee: Essential Readings (San Francisco: North Atlantic Books, 2003). Wooley, Benjamin, The Queen’s Conjurer (New York: Henry Holt, 2001). 1570: Isaac Luria Arrives in Safed Dunn, James David, Window of the Soul: The Kabbalah of Rabbi Isaac Luria (York Beach, ME: Weiser Books, 2008). Fine, Lawrence, Physician of the Soul, Healer of the Cosmos (Stanford, CA: Stanford University Press, 2003). 1575: The Benandanti Ginzburg, Carlo, The Night Battles (New York: Penguin, 1985). 1587: The Legend of Faust Baron, Frank, Doctor Faustus: From History to Legend (Munich: Wilhelm Fink, 1978). Butler, E. M., The Fortunes of Faust (Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1952). 1600: Giordano Bruno Burned at the Stake Rowland, Ingrid D., Giordano Bruno: Philosopher/Heretic (Chicago: University of Chicago Press, 2009).
238
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Yates, Frances, Giordano Bruno and the Hermetic Tradition (Chicago: University of Chicago Press, 1964). 1610: The Visions of Jacob Boehme Boehme, Jakob, Essential Readings, ed. Robin Waterfield (Wellingborough, UK: Aquarian, 1989). 1611: Johannes Bureus Interprets the Runes Åkerman, Susanna, Rose Cross over the Baltic (Leiden, Netherlands: Brill, 1998). Flowers, Stephen, Johannes Bureus and Adalruna (Austin, TX: Runa-Raven, 1998). 1614: The First Rosicrucian Manifesto Allen, Paul A., ed., A Christian Rosenkreutz Anthology (Blauvelt, NY: Rudolf Steiner Publications, 1968). Yates, Frances, The Rosicrucian Enlightenment (London: Routledge & Kegan Paul, 1972). 1628: Casting Spells for the Pope Campanella, Tommaso, The City of the Sun, trans. Daniel J. Donno (Berkeley: University of California Press, 1981). Headley, John M., Tommaso Campanella and the Transformation of the World (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1997). 1630: Gerard Thibault’s Academy of the Sword Thibault, Gerard, Academy of the Sword, trans. John Michael Greer (London: Aeon Books, 2017). 1647: William Lilly’s Christian Astrology Geneva, Ann, Astrology and the Seventeenth-Century Mind (Manchester, UK: Manchester University Press, 1995). 1694: Rosicrucians Arrive in Pennsylvania Churton, Tobias, The Invisible History of the Rosicrucians (Rutland, VT: Inner Traditions, 2009). McIntosh, Christopher, The Rosicrucians: The History and Mythology of an Occult Order (Wellingborough, UK: Aquarian, 1987). 1717: The First Masonic Grand Lodge Stevenson, David, The Origins of Freemasonry (Cambridge: Cambridge University Press, 1988). 1736: Passage of the Witchcraft Act Davies, Owen, Witchcraft, Magic and Culture 1736–1951 (Manchester, UK: Manchester University Press, 1999). 1744: The Visions of Emanuel Swedenborg Trobridge, George, Swedenborg: Life and Teaching (New York: Swedenborg Foundation, 1992). 1746: Founding of the Hellfire Club Towers, Eric, Dashwood—The Man and the Myth (Wellingborough, UK: Crucible, 1987).
239
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam 1767: The Élus Coens Waite, Arthur Edward, The Unknown Philosopher (London: Steiner Books, 1970). 1778: Franz Anton Mesmer Comes to Paris Buranelli, Vincent, The Wizard from Vienna (New York: Coward McCann, 1975). Mesmer, Franz Anton, Mesmerism (London: Macdonald, 1948). 1781: Tracing the Tarot to Egypt Decker, Ronald, Thierry DePaulis, and Michael Dummett, A Wicked Pack of Cards: Origins of the Occult Tarot (New York: St. Martin’s, 1996). 1783: Etteilla Publicizes Tarot Divination Decker, Ronald, Thierry DePaulis, and Michael Dummett, A Wicked Pack of Cards: Origins of the Occult Tarot (New York: St. Martin’s, 1996). 1795: Alessandro Cagliostro Dies in Rome Faulks, Philippa, and Robert L. D. Cooper, The Masonic Magician (London: Watkins, 2008). McCalman, Iain, The Last Alchemist (New York: Harper Perennial, 2004). 1798: Druids Celebrate the Autumn Equinox Jenkins, Geraint H., Facts, Fantasy, and Fiction: The Historical Vision of Iolo Morganwg (Aberystwyth, Wales: Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymry, 1997). 1801: Francis Barrett’s The Magus Barrett, Francis, The Magus (York Beach, ME: Weiser, 2000). 1820: Johann Georg Hohman’s The Long Lost Friend Hohman, John George, The Long Lost Friend, ed. Daniel Harms (Woodbury, MN: Llewellyn, 2012). 1821: Thomas Taylor Translates On the Mysteries Taylor, Thomas, Thomas Taylor the Platonist, ed. Kathleen Raine and George Mills Harper (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1969). 1844: The Visions of Andrew Jackson Davis Davis, Andrew Jackson, The Magic Staff: An Autobiography of Andrew Jackson Davis (Mokelumne Hill, CA: Health Research, 1970). 1848: Birth of Spiritualism Leonard, Maurice, People from the Other Side (Stroud, UK; History Press, 2008). Weisberg, Barbara: Talking to the Dead: The Story of the Fox Sisters (New York: HarperOne, 2005). c. 1850: The “Voodoo Queen” Long, Carolyn Morrow, Spiritual Merchants: Religion, Magic, and Commerce (Knoxville: University of Tennessee Press, 2001). 1855: Éliphas Lévi’s Doctrine and Ritual of High Magic
240
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Lévi, Éliphas, Doctrine and Ritual of High Magic, trans. John Michael Greer and Mark Anthony Mikituk (New York: Tarcher/Penguin, 2017). Williams, Thomas A., Eliphas Levi, Master of Occultism (Tuscaloosa, AL: University of Alabama Press, 1975). 1862: Jules Michelet’s The Sorceress Michelet, Jules, Satanism and Witchcraft, trans. A. R. Allinson (London: Tandem Books, 1969). 1874: The Brotherhood of Eulis Deveny, John, Paschal Beverly Randolph (Albany: State University of New York Press, 1997). 1875: The Theosophical Society Cranston, Sylvia, H. P. B. (New York: TarcherPerigee, 1993). Washington, Peter, Madam Blavatsky’s Baboon (New York: Schocken Books, 1993). 1884: The Martinist Order Churton, Tobias, Occult Paris (Rutland, VT: Inner Traditions, 2016). 1887: The Hermetic Order of the Golden Dawn Howe, Ellic, The Magicians of the Golden Dawn (London: Routledge & Kegan Paul, 1972). Regardie, Israel, The Golden Dawn, revised seventh edition (Woodbury, MN: Llewelyn Worldwide, 2016). 1892: The First Salon de la Rose+Croix Pincus-Witten, Robert, Occult Symbolism in France: Joséphin Péladan and the Salons de la Rose-Croix (New York: Garland, 1976). 1897: The First Hoodoo Drugstore Long, Carolyn Morrow, Spiritual Merchants: Religion, Magic, and Commerce (Knoxville: University of Tennessee Press, 2001). 1899: Charles Godfrey Leland’s Aradia, or The Gospel of the Witches Leland, Charles Godfrey, Aradia, or the Gospel of the Witches (New York: Samuel Weiser, 1974). 1902: Guido von List’s Vision of the Runes Goodrick-Clarke, Nicholas, The Occult Roots of Nazism (New York: New York University Press, 1992). von List, Guido, The Secret of the Runes (Rutland, VT: Inner Traditions, 1988). 1904: Aleister Crowley’s The Book of the Law Crowley, Aleister, The Book of the Law (York Beach, ME: Weiser Books, 1987). Kaczynski, Richard, Perdurabo (San Francisco: North Atlantic Books, 2010). 1910: The Rider-Waite Tarot Deck Decker, Ronald, and Michael Dummett, A History of the Occult Tarot 1870–1970 (New York: St. Martin’s, 2002). Katz, Marcus, and Tali Goodwin, Secrets of the Waite-Smith Tarot (Woodbury, MN: Llewellyn, 2015).
241
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam 1912: Carl Jung Breaks with Sigmund Freud Hoeller, Stephan A., The Gnostic Jung and the Seven Sermons to the Dead (Wheaton, IL: Theosophical Publishing House, 1982). Jung, Carl Gustav, Memories, Dreams, Reflections, ed. Aniela Jaffe (New York: Pantheon, 1962). 1913: Rudolf Steiner’s Anthroposophical Society Lachman, Gary, Rudolf Steiner: An Introduction to His Life and Work (New York: TarcherPerigee, 2007). Steiner, Rudolf, The New Essential Steiner (Great Barrington, MA: Lindisfarne Books, 2009). 1917: The Thule Society Goodrick-Clarke, Nicholas, The Occult Roots of Nazism (New York: New York University Press, 1992). 1921: Margaret Murray’s The Witch-Cult in Western Europe Murray, Margaret, The Witch-Cult in Western Europe (Oxford: Oxford University Press, 1921). Oates, Caroline, and Juliette Wood, A Coven of Scholars: Margaret Murray and Her Working Methods (London: Folklore Society, 1998). 1922: Alfred Watkins Discovers the Leys Pennick, Nigel, and Paul Devereaux, Lines on the Landscape (London: Robert Hale, 1989). Watkins, Alfred, The Old Straight Track (London: Methuen, 1925). 1924: Harry Houdini Battles Fake Mediums Jaher, David, The Witch of Lime Street (New York: Crown, 2015). Keene, M. Lamar, The Psychic Mafia (Amherst, NY: Prometheus Press, 1997). 1925: The “Wars of the Roses” Churton, Tobias, The Invisible History of the Rosicrucians (Rutland, VT: Inner Traditions, 2009). McIntosh, Christopher, The Rosicrucians: The History and Mythology of an Occult Order (Wellingborough, UK: Aquarian, 1987). 1926: The Fulcanelli Enigma Dubois, Geneviève, Fulcanelli and the Alchemical Revival (Rochester, VT: Destiny Books, 2006). Fulcanelli, Le mystère des cathédrales, trans. Mary Sworder (London: Neville Spearman, 1971). 1928: Manly P. Hall’s The Secret Teachings of All Ages Hall, Manly Palmer, The Secret Teachings of All Ages (Los Angeles: PRS Press, 1988). Sahagun, Louis, Master of the Mysteries: The Life of Manly Palmer Hall (Port Townsend, WA: Process Media, 2008). 1929: End of the Order of the Star in the East Krishnamurti, Jiddu, Think On These Things (New York: HarperOne, 1989).
242
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam Vernon, Roland, Star in the East: Krishnamurti—the Invention of a Messiah (London: Palgrave Macmillan, 2001). 1935: Dion Fortune’s The Mystical Qabalah Fortune, Dion, The Mystical Qabalah (London: Rider, 1935). Knight, Gareth, Dion Fortune and the Inner Light (Loughborough, England: Thoth, 2000). 1936: Dane Rudhyar’s The Astrology of Personality Ertan, Deniz, Dane Rudhyar, His Music, Life, and Thought (Rochester, NY: Rochester University Press, 2009). Rudhyar, Dane, The Astrology of Personality (Garden City, NY: Doubleday, 1970). 1948: Raymond Palmer Founds Fate Magazine Nadis, Fred, The Man from Mars (New York: TarcherPenguin, 2013). 1954: Gerald Gardner’s Witchcraft Today Gardner, Gerald, Witchcraft Today (London: Rider, 1954). Hutton, Ronald, The Triumph of the Moon (Oxford, UK: Oxford University Press, 1999). 1960: The Modern Alchemical Revival Albertus, Frater (Albert Reidel), The Alchemist’s Handbook (New York: Weiser, 1960). 1969: John Michell’s The View Over Atlantis Michell, John, The View Over Atlantis (New York: Ballantine, 1972). 1979: Wicca Goes Mainstream Adler, Margot, Drawing Down the Moon (Boston: Beacon Press, 1979). Starhawk, The Spiral Dance (San Francisco: Harper, 1979). 1983: Ralph Blum’s The Book of Runes Blum, Ralph, The Book of Runes (New York: St. Martin’s Press, 1978). 2012: The End of the Thirteenth Baktun Argüelles, José, The Mayan Factor: Path Beyond Technology (Santa Fe, NM: Bear and Company, 1987). Greer, John Michael, Apocalypse Not (San Francisco: Viva Editions, 2011).
BẢN QUYỀN HÌNH ẢNH Frontispiece: Am illustration from The Ripley Scroll, an alchemal manuscript published in Ingland in the sixteenth century. ©iStockphoto Alamy Stock Photo: British Library Board / Robana 58, © Robert Harding 54, © Jason Langley 105, Pictorial Press Ltd. 148, Science History Images 50 Art Resource: Bridgeman-Giraudon 34, HIP 16, Scala 26 DepositPhotos: © everett225, 132
243
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam © Fate Magazine: 186 Getty Images: Keystone, 156, Leemage 138, © Jim Russell 196 Internet archives: 22, 32, 70, 72, 82, 116, 118, 122, 140, 152, 154, 168, 178 iStock Photo: © Ae11615 158, © Elisegarnotte xi, © Grafissimo 46, © Dan Norcott 192, © Vera Petruk 190, 194, © Tongshan 126, © Frank VandenBergh 198, © Vasiliki 184 Library of Congress: ix, 164, 166, 172, 180 Lousiana State Museum: 134 Metropolitan Museum of Art: 98 National Gallery of Canada: 128 The National Library of Medicine: 76 National Museum Stockholm: 92 New York Public Library: 110, 130 © Robert Place: 64 Private Collection: 188 Rijksmuseum: 20, 24 SuperStock: © Album/Oronoz 28 © The Trustees of the British Museum: 4 Courtesy Wellcome Images: ii, xii, 10, 30, 42, 62, 68, 80, 100, 102, 106, 114, 120, 124 Courtesy Wikimedia Foundation: 10, 14, 38, 40, 44, 56, 66, 74, 84, 90, 94, 112, 136, 146, 160, 162, 176, Archaeological Museum of Heraklion 18, The British Museum 8, Cmoraga~commonswiki 174, Daderot 170, © Hubertl 2, Jastrow 88, Laurentian Library 60, Museum of Fine Arts of Lyon 148, National Archaeological Museum, Athens 36, National Portrait Gallery, Stockholm 108, Marie-Lan Nguyen 6, Peace Palace Library 96, Pinacoteca of the state of São Paulo 86, Prado 48, Town Hall of Seville 52, Robert B. Osten/Aurinia Verlag 182, Vigneron 144, Ethan Doyle White 104, Yale Center for British Art 78
244
Huyền Bí Học Việt Nam • Occultism Vietnam
VỀ TÁC GIẢ John Michael Greer is one of the most widely respected writers and scholars in the occult field today. The author of more than forty books, including The New Encyclopedia of the Occult, he served for twelve years as Grand Archdruid of the Ancient Order of Druids in America (AODA). He lives in Cumberland, Maryland, with his wife, Sara.
245