TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI KHOA CÔNG NGHỆ
MÔN CÔNG NGHỆ CHẾ BIẾN DẦU THỰC VẬT GV: TRẦN THỊ HÀ ĐT: 0916 889 557 Email: Hatran2207@gmail.com Đồng Nai, Tháng 8/2012
CHƯƠNG 3: CÔNG NGHỆ KHAI THÁC DẦU THÔ
MỤC ĐÍCH Công nghệ Lấy tối đa lượng dầu
Đảm bảo chất lượng dầu thô
Con người
SƠ ĐỒ CÔNG NGHỆ
Hạt có dầu
Sơ chế
Nghiền
Chưng sấy
Ép sơ bộ
Ép
Lọc
Trích ly
Lọc
Dầu thô
Thu hồi dung môi
SƠ CHẾ NGUYÊN LIỆU Vận chuyển
Sàng/rây
Bóc vỏ
Vận chuyển
Sàng, rây
Phân loại về kích thước
Loại tạp chất Đảm bảo độ đồng đều hạt
Kiểm tra lưới sàn
Độ đồng đều Độ ẩm
Giảm hao hụt Bóc tách vỏ
Tăng chất lượng Thuận lợi nghiền, cán
Mè, nành, cải không bóc vỏ
Yêu cầu sau bóc
Vỏ tách ra: 90 – 92%
tách Nhân không vỡ nát
SP sau tách vỏ Hạt trước tách vỏ Độ ẩm nhân 7 – 8% Độ ẩm*** 7 – 8% Vỏ trong nhân 1 – 2% Tỷ lệ nhân/vỏ là 70% Nhân vỡ: 6% Đồng đều về kích thước
Nhân lẫn theo vỏ: 0,3%.
Vỏ cứng nén, cắt
Nguyên tắc
Vỏ mềm, giòn đập, nén
Vỏ dai cắt, đập
Ma sát với bề mặt nhám
Phương pháp
Va đập lên bề mặt rắn
Cắt hạt bằng cơ cấu dao
Nén ép trong khe giữa các trục quay
NGHIỀN, CÁN THÀNH BỘT
Mục đích
Phá vỡ cấu trúc mô, tế bào
Thuận lợi chế biến cơ, nhiệt
Nghiền búa, nghiền dĩa, nghiền trục
Độ mịn, tơi xốp
Yêu cầu bột
Kích thước
Độ ẩm NL
60-65% lọt sàng 1mm
Chỉ tiêu
Tỷ lệ vỏ lẫn trong bột
Chỉ số acid và mùi
HẤP CHƯNG SẤY Mục đích
Dầu
Khác
Thay đổi t/c khối bột Sấy
Hấp
Dầu dễ thoát Chưng
Độ nhớt giảm
Giảm chất mùi, độc tố
Khuấy đảo
QUÁ TRÌNH CHƯNG SẤY Nước phân bố đều 60oC, W: 9-11%
Bột nghiền trương nở Làm ẩm, đun nóng bột Tính dẻo tăng
Hơi nước
Lực liên kết dầu giảm
Dầu thoát ra Lực ép
105oC, W: 9-11%
Đun nóng, sấy khô bột
Biến tính protein
Dầu linh động
Giảm độ nhớt
Vô hoạt enzym
Dầu thoát ra
Dầu sau chưng sấy
Dễ hư hỏng
Ép ngay
CÁC CHẾ ĐỘ CHƯNG SẤY Bột có độ ẩm cao Gia nhiệt gián tiếp
Bột có độ ẩm thấp Gia nhiệt gián tiếp
Chưng sấy khô
Chưng sấy ẩm
Thoát ẩm nguyên liệu
Tăng W (80-850C) Sấy gián tiếp (105 – 1250C)
YẾU TỐ Ả/H QT CHƯNG SẤY Độ ẩm bột Kích thước bột
Chiều cao lớp bột
CHƯNG SẤY Cường độ đảo trộn Nhiệt độ
Thời gian
Ép Mục đích
Thay đổi t/c khối bột
Cấu tạo của máy ép EP Sự chuyển động NL trong lòng ép Sự tạo áp lực trong lòng ép
Máy HĐ liên tục và đủ NL
ĐK ép
Chất lượng nguyên liệu Loại tạp chất Độ ẩm NL 2 – 3 %.
Bã: vàng đều, bóng nhẵn
Chỉ tiêu
Dầu bã: 7 – 11%.
Loại bỏ tạp chất lơ lửng
LỌC
Nhiệt độ thấp
Tách sáp, gum
Nhiệt độ cao
Hiệu suất cao
Bã ép
2-2.5kg/cm2 45-800C
Chế biến Bảo quản
CHƯƠNG 4: KYÕ THUAÄT TINH LUYEÄN DAÀU THÖÏC VAÄT
Maøu saéc MUÏC ÑÍCH
Muøi vò Thaønh phaàn
Loaïi taïp chaát
Taêng chaát löôïng
Veä sinh
Nguyeân lieäu
COÂNG NGHEÄ
Vaät lyù
Ñ/k saûn xuaát
PHÖÔNG PHAÙP
Hoùa hoïc
Y/c saûn phaåm
CON NGÖÔØI
Hoùa lyù
SƠ ĐỒ QUY TRÌNH SẢN XUẤT Dầu mỡ thô
Làm nóng chảy Dầu tinh luyện
Xử lý sơ bộ Hydrat hóa
H2O/dd điện ly
Lọc Hơi quá nhiệt/Pck
Trung hòa
NaOH
Khử mùi
Rửa dầu
Nước
Lọc
Bã
Tẩy màu
Đất/than Pck
Sấy dầu
XÖÛ LYÙ SÔ BOÄ
TAÙCH GUM
LOAÏI TAÏP CHAÁT
XÖÛ LYÙ SÔ BOÄ
PP thöïc hieän nöôùc muoái, nöôùc noùng (1/3 so vôùi daàu) Daàu thoâ
Gia nhieät 60-700C
Khuaáy
Laéng, ly taâm 1h
15-20ph Kieåm tra treân phieán kính: tuûa ôû xô taùch
Xaû caën
Löôïng nöôùc, nöôùc muoái saïch Naønh: AV, keo ít khoâng Meø, döøa NaCl 10%, 80oC
Phaûn öùng Thuûy phaân
TRUNG HOØA
Loaïi acid beùo töï do Loaïi taïp chaát
Sô ñoà quy trinh saûn xuaát khaâu trung hoaø töøng meû
Daàu môõ thoâ (sau khi loaïi taïp chaát)
Trung hoaø 60-700C
Ly taâm, taùch xaø phoøng
Nöôùc noùng (3 - 5%) Röûa nöôùc laàn 1 60-700C T= 80-900C Nöôùc noùng (3 - 5%) T= 80-900C
Ly taâm, taùch nöôùc laàn 1
Dung dòch NaOH: 12 – 160Be Xöû lyù nhuõû: NaCl baõo hoøa T=90-1000C Baõ xaø phoøng + taïp chaát khaùc
Nöôùc xaø phoøng + daàu trung hoaø (thu hoài daàu baèng boàn phaân ly)
Röûa nöôùc laàn 2 70-800C Ly taâm, taùch nöôùc laàn 2
Daàu khoâng ñaït tieâu chuaån
Daàu trung hoaø
Phoøng KCS: thöû maøu, kieåm tra veát xaø phoøng, AV
Daàu ñaït tieâu chuaån Taåy maøu
Sô ñoà coâng ngheä khaâu trung hoaø daàu lieân tuïc Xuùt 120Be
Daàu thoâ
•Löôïng tuøy AV •T=900C
troän thuyû löïc
Ly taâm taùch baõ Nöôùc noùng 900C Daàu ñaõ trung hoaø Ly taâm röûa nöôùc l1 Daàu röûa nöôùc laàn 1 Ly taâm röûa nöôùc l2 Daàu röûa AV < 0,3 XP: khoâng ñoåi maàu PP
nöôùc laàn 2
•Loïc caën •Löu löôïng NL vaøo 2000-3000l •Thuyû hoaù hôi gum (tuyø daàu) •T daàu= 80-900C Aùp löïc maùy 0.5 - 1 bar Caën xaø boâng •Môû van nöôùc ñaùy maùy nöôùc treân maùy, •ñeå taùch baõ toát, laâu dô Chænh van eùp daàu ra ñeå daàu vöøa ñuû trong (P<2 bar) Ring regular 0 = 140-144
Nöôùc röûa 1 (vaøo boàn phaân ly) Thænh thoaûng môû van nöôùc ñaùy maùy Chænh van eùp daàu ra ñeå daàu vöøa ñuû trong (P<bar) Ring regular 0 = 120-128 Nöôùc röûa 2
Chænh van eùp daàu ra ñeå daàu vöøa ñuû trong (P<bar) Ring regular 0 = 120-128
TAÅY MAÀU
TRUNG HOØA
Xaø phoøng nhoû Nhuõ töông beàn
Löôïng kieàm Noàng ñoä kieàm
Phaù nhuõ
Nhieät ñoä trung hoaø
Toác ñoä khuaáy: 4020
Hao huït
RÖÛA DAÀU
Loaïi xaø phoøng Loaïi chaát hoøa tan
Rửa liên tục (3 lần) Nước rửa 3 - 5 %
Nhuõ daàu
Nhieät ñoä 80 - 900C
Ly tâm để phân ly Định tính xà phòng
Laãn caën XP
SAÁY DAÀU
Taùch aåm P thường/ck
Nhieät ñoä 105 - 1100C
TẨY MÀU
Ẩm dầu 0,1 - 0,05%.
Chất hấp phụ Loại màu
CHẤT HẤP PHỤ
Hấp phụ tốt Hấp phụ ít dầu
Đất hoạt tính
Than hoạt tính
Không ả/h dầu
Dễ tìm Quy trình
SÔ ÑOÀ QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ KHAÂU TAÅY MAØU Daàu ñaõ trung hoøa Than hoaït tính (0.2% - 1%)
Troän hoãn hôïp Ñaát hoaït tính (0.1% - 3%)
Hút chân không Taåy maøu T=1000C, P=76cmHg khuaáy 20 - 30' giaûi nhieät Loïc daàu T=700C
ñöa daàu veà ñeå troän (15% - 20%) Than vaø ñaát cho meû keá tieáp
Caën ñaõ haáp phuï maøu (than + ñaát + daàu)
KCS kieåm nghieäm Daàu ñaõ taåy
Khöû muøi
Chaát löôïng * Daàu trong saùng * AV <= 0.4 mg KOH/g * R# 3 - 4 (töøng loaïi)
Hydro hoùa
THIEÁT BÒ TAÅY MAØU
Loại tạp chất
LỌC
Lưới lọc
Loại chất hấp phụ
Nguyên liệu Chế biến
MÙI
Khử mùi
Bảo quản Acid citric 50% Chất chống oxh: 5 cơ chế
Hơi quá nhiệt /Pck
Dầu tràn
Cháy dầu
SÔ ÑOÀ QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ KHAÂU KHÖÛ MUØI Daàu môõ ñaõ hydro hoùa (0.02% (hoãn hôïp, TBHQ, HBT) cho vaøo khi t=100-1200C TBHQ: 10g d.döøa, 20g daàu khaùc BHT: 1000g/meû
Daàu ñaõ taåy maøu
Khöû muøi
P=5-8mmHg T=220-250C t=2-2.5h
Hôi khoâ
Acid citric 50% Cho vaøo luùc T=120-1500C Tyû leä 0.01% 150ml dd 50%/1000l daàu
Laømnguoäi ñeán 700C Daàu khoâng ñaït, khöû muøi laïi
Loïc daàu
Maøu daàu:
-Meø: R=1.5 max -Naønh:R = 2 max -Olein: R= 3max
Daàu ñaõ khöû muøi
KCS Kieåm nghieäm Daàu saùng, khoâng muøi AV< 0.1; PoV = 0 HL xaø phoøng <0.005%
CAÙC VAÁN ÑEÀ CAÀN LÖU YÙ TRONG QUAÙ TRÌNH TINH LUYEÄN
Khaâu hydrat hoaù : -Löôïng muoái -Nhieät ñoä;phaûn öùng, ñoä nhôùt, khuaáy troän -Toác ñoä khuaáy -Löôïng nöôùc noùng -Löôïng daàu: 2/3V boàn (khuaáy, hao huït) Khaâu trung hoøa: -Löôïng NaOH -Noàng ñoä xuùt -Nhieät ñoä trung hoaø -Toác ñoä khuaáy
Khaâu taåy maøu: -Daàu: aåm, taïp chaát -Ñaát vaø than: löôïng, aåm, taïp chaát -Ñieàu kieän: nhieät ñoä, P, toác ñoä khuaáy
Khaâu khöû muøi: -Chaân khoâng -Nhieät ñoä -Toác ñoä khuaáy - Löôïng hôi suïc
HYDRO HÓA DẦU •Bản chất: H2 + chưa no chất no hơn. •Tác dụng: giảm sự oxy hoá và trùng hợp của dầu bảo quản ổn định hơn, không trở mùi. •Chú ý: •Chất xúc tác: bột Ni d= 0.05 - 0.1 mm. •Nhiệt độ quá trình: 200-2200C. •Lượng hydro: 70-74 m3/tấn.
Dầu sau hydro hoá có: - Tính chất lý hoá thay đổi sâu sắc - Dạng đặc thành dạng cứng, đặc - Điểm nóng chảy tăng, IV giảm - Các acid béo chưa no giảm - Dầu tự nhiên thường có ở dạng đồng phân cis sau khi hydro hoá chuyển dạng trans có cấu trúc bền vững.