Dao nghia can ban

 2 

Lôøi töïa cuûa Ñöùc Teá-Coâng Hoaït-Phaät Ñaïo töùc laø Lyù, khoâng hieåu Lyù haù coù theå tu Ñaïo. Cho neân muoán tu Ñaïo tröôùc tieân phaûi hieåu laáy Lyù. Hieåu Lyù khoâng coù gì khaùc, chæ laø hai chöõ “nghi vaán”, coù nghi thì phaûi vaán, töùc laø coù choã khoâng hieåu thì phaûi hoûi. Nhöng phaàn ñoâng ngöôøi ñeàu sæ haï vaán, cho neân caøng nghi thì laïi caøng meâ, meâ maø khoâng ngoä thì rôøi Ñaïo caøng xa. Ñaïi-Ñaïo töø luùc phoå-ñoä cho ñeán nay, soá ngöôøi caàu Ñaïo khoâng ít, nhöng ñaït ñeán möùc minh lyù tu Ñaïo thì chaúng nhieàu, nguyeân do ñeàu taïi coù choã nghi maø khoâng hoûi, hay coù hoûi nhöng vaãn khoâng theå laõnh-hoäi ñöôïc.

Cuõng xeùt vì theá maø vieát cuoán “Ñaïo-Nghóa Vaán-Ñaùp” naøy. Moãi ñeà trong cuoán saùch naøy ñeàu coá caàu söï thích nghóa ñôn giaûn ñeå ngöôøi ñoïc deã hieåu. Maëc duø khoâng daùm noùi laø ñaõ ñeán möùc thieän myõ, nhöng vôùi lôøi leõ thoâthieån trong nhöõng caâu hoûi cuûa cuoán saùch nhoû naøy, mong sao cuõng giuùp ích cho ngöôøi ñoïc coù ñöôïc moät soá ñaïo lyù caên baûn, vaø laáy ñoù laøm kim chæ nam treân con ñöôøng tu thaân. Neáu khoâng ñaït ñeán cöùu-caùnh, cuõng coù theå lieãu rôøi oan nghieäp cuûa nhöõng kieáp tröôùc, thoaùt ñöôïc söï öu phieàn vaø ñau khoå cuûa coõi traàn-ai naøy.

Ngaøy 06 thaùng 3 naêm Ñinh-Söûu, 1937 Teá-Coâng Hoaït-Phaät

 3 

Vaøi lôøi cuûa soaïn-giaû Trong thôøi kyø chöa phoå-ñoä, ngöôøi tu Ñaïo nhieàu maø ñaéc Ñaïo ít, nguyeân do laø khoâng gaëp Minh-Sö vaø ChaânÑaïo. Nay ñöông thôøi kyø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeá töø-bi giaùng Ñaïo, ñaïi khai phoå-ñoä, taïi-gia hay xuaát-gia ñeàu coù theå ñaéc Ñaïo maø tu thaønh chaùnh-quaû.

Töø luùc AÂn-sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät vaø Nguyeät-Tueä BoàTaùt ñoàng laõnh Thieân-meänh phoå-ñoä Tam-Taøo ñeán nay, tuy chæ moät giaùp tyù, nhöng Ñaïi-Ñaïo ñaõ ñöôïc phoå truyeàn khaép boán beå naêm chaâu. Thieát nghó, neáu khoâng phaûi laø hoàng-aân cuûa Thöôïng-Ñeá, Thieân-meänh cuûa Minh-Sö, söùc ngöôøi haù coù theå giuùp cho nhöõng daân toäc khoâng cuøng moät boái caûnh lòch-söû, khoâng cuøng chung moät ngoân-ngöõ, ñeàu phaùt taâm höôùng Ñaïo vaø tu Ñaïo ñöôïc nhö theá hay sao! Ñaïi-Ñaïo voâ hình, voâ tình, voâ danh, chæ coù theå duøng taâm ngoä maø khoâng ôû nôi vaên-töï, nhö ngöôøi uoáng nöôùc, noùng laïnh töï bieát. Ñaïo-Nghóa Cô-Baûn naøy, trích dòch moät phaàn nhöõng caâu hoûi trong cuoán “Ñaïo-Nghóa Vaán-Ñaùp” vaø moät soá tröôùc taùc khaùc cuûa caùc baäc tieàn-boái trong Ñaïo, trong ñoù phaàn nhieàu laø nhöõng lôøi tinh-hoa cuûa Tieân Phaät. Mong raèng coù theå giuùp cho ñoàng-ñaïo coù ñöôïc moät soá ñaïo-lyù caên baûn treân con ñöôøng tu haønh, ñeå cuøng nhau goùp söùc vaøo vieäc ñoä hoùa chuùng-sinh.

Muøa Ñoâng naêm Giaùp-Tuaát, 1994.

Nam-Bình ñeä-töû Chu Ñöùc Huøng kính töï

 4 

Töø huaán cuûa aân-sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät Ta tu ñaïo tu taâm, baïn ñaïo taän taâm.

Ta khoâng so daøi luaän ngaén vôùi ñôøi, cuõng khoâng tranh cöôøng ñaáu thaéng vôùi ngöôøi.

Ta töï nhuùn mình ñeå vöøa loøng thaäp-phöông.

Ta laø moät nhòp caàu giöõa beå khoå vaø theá giôùi Cöïc-Laïc, maëc cho ngöôøi chaø ñaïp vaø huûy baùng.

Ta cuùi ñaàu nhòn ngöôøi, nhöng yù chí hieân ngang.

Ta co ruoãi nhö yù, ñaïo nieäm kieân-cöôøng.

Ta khoâng hy sinh voâ ích, ta ñeán vôùi ñôøi vôùi moät söùmaïng thieâng-lieâng maø khoâng hoang phí thôøi gian.

Tuy moät ngöôøi, nhöng lieân heä bieát bao nhieâu sinh maïng. Haõy xem troïng laáy mình, chôù neân baøng-hoaøng, khoâng neân töï gaây chöôùng ngaïi, maø phaûi vöôït qua moïi gian nan.

Laäp neân moät muïc tieâu chính xaùc: Ñeå traêm vaïn ngöôøi yeân oån vöõng vaøng veà ñeán mieàn Cöïc-Laïc. Ñeå traêm vaïn ngöôøi ñeàu thaám nhuaàn töø-quang. Ñeå traêm vaïn ngöôøi ñöôïc taém goäi ôn möa moùc cuûa Thöôïng-Ñeá. Ñeå traêm vaïn ngöôøi thoaùt ly beå khoå meânh moâng cuûa coõi phaøm. Ñeå cöûu huyeàn thaát toå cuûa traêm vaïn ngöôøi ñeàu ñoäi ôn Trôøi, trôû veà coõi Nieát-Baøn.

 5 

YÙ nghóa cuûa Ñaïo Khi trôøi ñaát chöa hình thaønh, moïi vaät treân theá gian ñeàu khoâng coù, chæ laø moät khí hoãn-nhieân, voâ hình voâ saéc, chí hö chí linh. Laõo-Töû Ñaïo-Ñöùc-Kinh vieát: “Voâ danh thieân ñòa chi thuûy”, voâ danh töùc laø Ñaïo, Ñaïo laø goác cuûa muoân loaøi. Laïi vieát: “Ñaïo khaû Ñaïo phi thöôøng Ñaïo”, Ñaïo maø coù theå duøng ngoân ngöõ vaên-töï ñeå hình dung ñöôïc thì ñaïo ñoù khoâng phaûi Chaân-Ñaïo, töùc laø caùi Ñaïo baát bieán. Vì Chaân-Ñaïo khoâng theå hình dung baèng lôøi noùi cuõng nhö baèng vaên-töï, neân duøng moät voøng troøn ( O ) ñeå tieâu bieåu cho chaân-lyù naøy. Voøng troøn naøy lôùn voâ ngoaïi, tieåu voâ noäi, laø baûn theå chaân-khoâng nhöng bao haøm muoân söï muoân vaät. Ñoù laø phaàn dieäu-höõu cuûa Ñaïo. ( O ) töôïng tröng tính tónh cuûa Voâ-Cöïc, Voâ-Cöïc ñoäng thì sinh Nhaát ( ). Nhaát ( ) laø tính ñoäng cuûa ( O ). Nhaát ( ) thu goïn laïi laø moät ñieåm ( ). ( O ), ( ), hay ( ) chæ laø tính ñoäng vaø tónh cuûa moät Chaân-lyù. Chaân-lyù khoâng theå hình dung, khoâng theå mieâu taû vaø cuõng khoâng theå meänh danh ñöôïc, Phaät-giaùo vaø Laõogiaùo goïi laø Ñaïo, Nho-giaùo goïi laø Thieân. Ñaïo-Ñöùc-Kinh vieát: “Ñaïo sinh nhaát, nhaát sinh nhò, nhò sinh tam, tam sinh vaïn vaät”. Vaïn vaät töø Ñaïo maø ra, Ñaïo sinh vaïn vaät, chöùa vaïn vaät, bao la vaïn töôïng, laø Chuùa-Teå cuûa muoân linh, töø chaân-khoâng sinh dieäu-höõu. Ñaïo töùc laø Lyù, Lyù naøy ôû trôøi thì goïi laø Thieân-Lyù, ôû ñaát thì goïi laø Ñòa-Lyù, phuù cho ngöôøi thì goïi laø Tính-Lyù. Lyù laø  6 

Tính thoáng-theå cuûa muoân loaøi, Tính laø Lyù phuù cho töøng vaät. Vaïn vaät ñeàu coù Tính, ñeàu töø Lyù maø ra. Saùch TrungDung vieát: “Thieân meänh chi vò Tính”. Lyù laø moät ñaïithieân-ñòa, Tính laø moät tieåu-thieân-ñòa. Neáu laáy Lyù ví nhö nöôùc bieån (tính thoáng-theå, ñaïi-thieân-ñòa) thì phaàn nöôùc trong mình cuûa loaøi thuûy-toäc laø Tính vaäy!(1) (tieåu-thieânñòa). Nöôùc trong mình cuûa loaøi thuûy-toäc cuøng theå vôùi nöôùc bieån. Tính cuûa muoân loaøi phaùt xuaát töø Lyù neân cuøng theå vôùi Lyù.

Baûn Tính cuûa ta phaùt xuaát töø Ñaïo, töø Lyù, töø Voâ-Cöïc, töø Thieân. Lyù, Ñaïo, Voâ-Cöïc hay Thieân, tuy danh töø khaùc nhau, nhöng ñeàu chæ moät chaân-lyù thöïc theå. Hieåu theo nghóa roäng, Ñaïo laø Chaân-lyù cuûa muoân loaøi. Theo nghóa heïp, Ñaïo laø baûn tính Thieân phuù cuûa ta. Saùch Trung-Dung vieát: “Thieân meänh chi vò Tính, suaát tính chi vò Ñaïo, tu Ñaïo chi vò Giaùo”, Thieân-meänh töùc laø Thieân phuù cho ta, goïi laø Tính; thuaän theo caùi ñöùc coù saün cuûa baûn tính thì laø Ñaïo. Tu Ñaïo laø coâng phu haäu-thieân, coâng phu ñeán möùc thuaàn-thuïc, suaát-tính, töï-nhieân, voâ-vi... thì Thieân nhaân seõ hôïp nhaát. Ñaïo töùc laø ta, ta töùc laø Ñaïo. Ta töø Ñaïo maø ra laïi trôû veà vôùi Ñaïo.

(1)

Neáu Lyù laø moät ñaïi-thieân-ñòa, thì moãi moät Tính seõ laø moät tieåu-thieân-ñòa.  7 

Lyù, Khí, Töôïng, Tam-Thieân Lyù-Thieân: Voâ hình, voâ saéc, voâ thanh, voâ xuù laø moät chaân-lyù hö-linh, tòch nhieân baát ñoäng, bao la vaïn töôïng.

Khi ñoäng thì chí-thaùnh chí-linh, voâ vi baát nhaäp, caûm nhi tuøy thoâng. Maëc duø voâ hình voâ saéc, nhöng hình hình saéc saéc ñeàu töø chaân-lyù hö-khoâng naøy maø ra. Chöa coù thieân ñòa thì chaân-lyù naøy ñaõ toàn taïi, luùc thieân ñòa bò huûy dieät thì chaân-lyù naøy vaãn coøn vaø laïi sinh ra thieân ñòa cuøng vaïn vaät.

Chaân-lyù hö-khoâng naøy nôi Nho-giaùo goïi laø Lyù-Thieân, Tieân-Thieân; Laõo-giaùo goïi laø Voâ-Cöïc-Thieân, Ñaïo; Phaätgiaùo thì goïi laø Chaân-Khoâng, Nhaát-Hôïp-Töôùng... Danh töø tuy khaùc nhau nhöng ñeàu chæ moät thöïc theå voâ töôùng. Voâ hình voâ töôùng töùc laø chaân-töôùng, voâ theå chi theå goïi laø thöïc-theå. Thaùnh, Phaät, Boà-Taùt, Ñaïi-La Kim-Tieân ñeàu ngöï taïi Thieân naøy neân vaïn kieáp baát hoaïi. Chöôûng quaûn Thieân naøy laø Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân (Voâ-Cöïc, Laõo-Maãu, MinhMinh Thöôïng-Ñeá, Duy-Hoaøng Thöôïng-Ñeá, HuyeànHuyeàn Thöôïng-Nhaân...)

- Khí-Thieân: Laø theå khí cuûa vuõ-truï, ta thöôøng goïi laø trôøi. Khí coù aâm coù döông. Döông thuoäc thanh, tính nheï, aâm thuoäc tröôïc, tính naëng. Hai khí ñoái-ñaõi, vaän chuyeån löu haønh maø sinh töù-thôøi. Khí-Thieân voâ hình nhöng höõu saéc vaø coù tích, töø töù-thôøi vaän chuyeån maø ta bieát ñöôïc Xuaân, Haï, Thu, Ñoâng, caûm giaùc ñöôïc muøa Haï noùng vaø muøa Ñoâng laïnh. Vaïn vaät trong vuõ truï ñeàu naèm trong voøng Thaùi-Cöïc Khí-Thieân. Neáu khoâng coù Trôøi naøy thì Nhaät, -

 8 

Nguyeät, Tinh-tuù khoâng theå treo ôû treân khoâng vaø vaïn vaät seõ khoâng toàn taïi ñöôïc.

Chö Tieân trong voøng Thieân-Ñaïo ñeàu nguï taïi KhíThieân, tuøy theo coâng-ñöùc lôùn hay nhoû, thôøi gian coù theå töø vaøi traêm naêm ñeán haøng ngaøn naêm. Chöôûng quaûn veà Thieân naøy laø Ñöùc Ngoïc-Hoaøng Ñaïi-Ñeá.

- Töôïng-Thieân: Phaøm vaät coù hình saéc, coù töôùng, maét coù theå thaáy ñöôïc ñeàu thuoäc phaàn Töôïng-Thieân. Treân thì nhaät nguyeät tinh-tuù, döôùi thì nuùi soâng hoà haûi. Ñoängvaät, thöïc-vaät ñeàu ôû trong phaïm-vi cuûa Töôïng-Thieân.

Lyù thuoäc tieân-thieân, Khí vaø Töôïng thuoäc haäu-thieân. Ñaïo-Ñöùc-Kinh: “Thieân ñòa vaïn vaät sanh ö höõu, höõu sinh ö voâ”. Moïi vaät ñeàu töø Thieân-ñòa maø ra, Thieân-ñòa laïi töø Voâ maø coù. Voâ töùc laø Lyù, laø Ñaïo. Töø Lyù sinh Khí, töøø Khí sinh Töôïng. Töø Voâ sinh Höõu laïi töø Höõu trôû veà Voâ. Voâ sinh Höõu: Nhaát-boån taùn vaïn-thuø; Höõu nhaäp Voâ: Vaïn-thuø quy nhaát boån. Töôïng coù hình saéc neân hoaïi tröôùc, Khí höõu saéc voâ hình neân hoaïi sau, Lyù voâ hình voâ saéc neân baát hoaïi.

Thaân ngöôøi hoäi ñuû Lyù, Khí, Töôïng tam-thieân. Linhtính do Thieân phuù, coù töø Voâ-Cöïc Lyù-Thieân. Tính naøy chíthaùnh chí-linh, lòch kieáp baát hoaïi, moïi suy tö ñoäng taùc cuûa ngöôøi ñeàu do Lyù-Tính ñieàu khieån, nhöng bò vaät-duïc vaø khí-bænh che laáp, neân coù maø khoâng bieát. Tieân Phaät Thaùnh Hieàn vì bieát ñöôïc Tính xuaát xöù töø Lyù neân duïng coâng-phu toàn Taâm döôõng Tính, minh Taâm kieán Tính, tu Taâm luyeän Tính, ñeå Tính naøy hôïp vôùi lyù cuûa Lyù-Thieân. Thieân nhaân  9 

hôïp nhaát, lòch kieáp tröôøng toàn, baát sinh baát dieät. Phaøm nhaân vì meâ ñi phaàn Lyù naøy neân löu-laõng treân ñöôøng sinh töû luaân-hoài. Thaùnh phaøm khaùc bieät taïi meâ vaø ngoä maø thoâi.

Khí trong thaân ngöôøi thuoäc veà söï hoâ haáp, khí naøy thoâng vôùi khí cuûa Thaùi-Cöïc Khí-Thieân, söï thay ñoåi baát thöôøng cuûa Khí-Thieân coù aûnh höôûng tröïc tieáp vôùi söùc khoûe cuûa ngöôøi. Khoa chaâm-cöùu chöùng minh ñöôïc khí huyeát löu haønh trong thaân huyeät ngöôøi ñeàu öùng vôùi hai khí löu haønh cuûa Thaùi-Cöïc vaø duøng phöông phaùp naøy ñeå trò beänh. Ñan-gia duøng phöông phaùp döôõng khí vaø vaän khí ñeå ñaû thoâng kyø kinh baùt maïch, trì chay ngoài thieàn ñeå keát ñan, luyeän ñeán möùc döông thaàn xuaát khieáu, laøm Tieân tieâu-dao trong voøng Khí-Thieân. Neáu ñöôïc Minh-Sö chæ ñieåm khieáu Voâ-Cöïc trong thaân ngöôøi, thì sieâu Khí nhaäp Lyù, thaønh Ñaïi-La Kim-Tieân maø baát sinh baát dieät.

Phaàn Töôïng cuûa ngöôøi laø phaàn hình-haøi coù töø cha meï, töø hai khí aâm döông vaø nguõ-haønh maø ra. Moät khi cheát thì phaàn hình-haøi hoaïi tröôùc, keá thì phaùch taùng, nhöng phaàn Linh-Tính thì baát dieät, tuyø theo thieän aùc cuûa ngöôøi ñaõ laøm maø ñaàu thai laøm ngöôøi hay suùc, thay hoï ñoåi teân, quanh ñi quaån laïi trong voøng luïc ñaïo luaân-hoài.

Bieát ñöôïc thaân do töù-ñaïi hoøa hôïp maø ra, coù ngaøy seõ hoaïi, duø coù coâng danh phuù quyù cuõng chæ ngaén nguûi vaøi chuïc naêm, haõy tìm ñöôøng phoûng Sö taàm Ñaïo, tu phaàn Tính ñeå hoaøn nguyeân, lieãu thoaùt con ñöôøng sinh-töû, laøm  10 

baïn cuøng Tieân Phaät Thaùnh Hieàn, trôû veà coõi baát sinh baát dieät. Theá môùi khoâng uoång coâng soáng laøm ngöôøi trong kieáp naøy.

Tam-Thöøa Ñaïi-Phaùp Phaùp chia laøm Thöôïng, Trung, Haï tam-thöøa. Cho neân coù söï phaân bieät giöõa Ñoán, Tieäm, Quyeàn, Thöïc. Ñoán laø ñoán-ngoä, Tieäm laø tieäm-tu, Quyeàn laø phaùp-moân phöôngtieän, Thöïc laø chaân-phaùp, laø Nieát-Baøn dieäu-taâm cuûa chö Toå.

- Thöôïng-Thöøa: Laø Taùnh-Lyù Taâm-phaùp cuûa tamgiaùo. Taâm-phaùp coù toâng coù maïch, coù aån coù hieän, do Minh-Sö khaåu truyeàn taâm aán, tröïc chæ kieán tính, thoaùt Khí hoaøn Lyù. Ñoù laø Ñoán-phaùp, laø bí truyeàn maø töø coå chí kim, neáu khoâng phaûi laø Minh-Sö, khoâng coù Thieân-meänh cuûa Thöôïng-Ñeá, Thaùnh Phaät cuõng khoâng daùm tuøy yù truyeàn thuï. Ñöùc Phaät Thích-Ca “nieâm hoa”, ngaøi Ca-Dieáp mæm cöôøi; Ñöùc Khoång-Töû noùi “Nhaát dó quaùn chi”, thaày TaêngTöû ñaùp “Duy”. Ñoù laø taâm-phaùp thöôïng-thöøa, thaày troø ñeàu laáy Taâm öùng Taâm, maø khoâng ôû nôi vaên-töï. Ñaéc taâm-phaùp thì thaønh Thaùnh thaønh Phaät.

Trung-Thöøa: Tham thieàn nhaäp ñònh, chuyeån phaùpluaân, vaän khí haønh chaâu-thieân, luyeän ñan thaùi döôïc, tieán  11 

döông thoái phuø..., ñoù laø phöông phaùp trung-thöøa. Duø luyeän ñeán möùc xuaát thaàn, ngao sôn du thuûy, vaãn ôû trong voøng Thaùi-Cöïc, khoâng rôøi hai khí aâm döông, chæ laø Tieân trong voøng Khí-Thieân.

- Haï-Thöøa: Goõ moõ tuïng kinh, xaây caàu ñaép ñöôøng, cöùu baàn teá nan, thuoäc veà Haï-thöøa (tieåu-thöøa), baát kieán Chaân-Ñaïo, chæ tu laáy phuùc cuûa kieáp sau. Kieáp naøy tu phuùc thì kieáp sau höôûng thuï, moät khi phuùc taän thì vinh hoa phuù quyù cuõng heát(2).

Thaàn-Minh cuûa Ñaïo Lyù laø Chuùa-Teå cuûa muoân linh, chí-hö chí-linh, chí-toân chí-Thaùnh, coù theå toân xöng laø Thöôïng-Ñeá(3), hay VaïnLinh Chuùa-Teå. Vì Lyù sinh Thieân-ñòa, hoùa duïc vaïn-vaät, laø Meï cuûa muoân vaät, neân cuõng xöng baèng Maãu. Ñeå phaân (2)

Chaép töôùng boá thí haønh thieän, ví nhö laáy teân baén hö khoâng, duø teân baén cao, roát cuïc cuõng rôi xuoáng ñaát.

(3) Danh töø Thöôïng-Ñeá coù töø thôøi vua Nghieâu, maõi ñeán theá kyû thöù 16, khi ñaïo Thieân-Chuùa truyeàn sang Trung Hoa vaø Vieät Nam, giaùo-só ngoaïi quoác muoán dòch chöõ God sang chöõ hoa, môùi tra töø kinh saùch coå laø Thöôïng-Thö vaø kinh Thi, vaø dòch laø Thöôïng-Ñeá cho hôïp vôùi yù nghóa cuûa Vaïn-Linh Chuùa-Teå. Phaätgiaùo khoâng noùi ñeán Thöôïng-Ñeá, nhöng moät khi noùi ñeán ChaânKhoâng töùc laø noùi ñeán Thöôïng-Ñeá, vì Thöôïng-Ñeá chæ laø moät khoái Chaân-Linh, chæ vì ngöôøi ñôøi nhaân-caùch hoùa maø thoâi.  12 

bieät vôùi chöõ maãu cuûa loaøi ngöôøi, neân xöng laø Voâ-Cöïc Laõo-Maãu hay Laõo-Maãu.

Thieân Ñaïi-Nhaõ trong kinh Thöôïng-Thö vieát: “AÂn chi vò taùng Sö, khaéc boái Thöôïng-Ñeá”; Thieân Tieåu-Nhaõ vieát: “Duy-Hoaøng Thöôïng-Ñeá”. Thöôïng-Ñeá laø Chuùa-Teå duy nhaát cuûa muoân loaøi. Töø thieân ñòa nhaät nguyeät cho ñeán muoân vaät treân theá-gian ñeàu do Thöôïng-Ñeá hoùa sanh.

Trong thôøi ñaïi vaên-minh, loaøi ngöôøi chæ tin vaøo khoa hoïc, khoâng tin coù Thöôïng-Ñeá hay Tieân Phaät Thaùnh, cho raèng khoa hoïc laø treân heát, con ngöôøi laø Chuùa-Teå cuûa khoa hoïc, vaät chaát ñeàu do ngöôøi phaùt minh vaø taïo neân, do ñoù phaùt sinh ra thuyeát duy-vaät...

Nhöng neáu suy nghó kyõ ta seõ thaáy, söï phaùt minh hay saùng cheá chæ laø trí thoâng-minh cuûa nhaân-loaïi tích luõy töø nhieàu kieáp tröôùc, phoái hôïp vôùi söï hieän-höõu cuûa thieânnhieân maø hình thaønh. Khoa hoïc coù theå lôïi duïng ñoäng naêng cuûa nöôùc maø bieán thaønh ñieän; lôïi duïng aùnh saùng cuûa maët trôøi taïo thaønh thaùi-döông naêng; lôïi duïng daàu khí ñeå chaïy maùy; lôïi duïng tính phoùng xaï cuûa moät soá nguyeân-toá ñeå cheá bom nguyeân-töû..., nöôùc, aùnh saùng, daàu khí ñeàu laø nhöõng saûn-phaåm coù saün trong thieân-nhieân, khoa hoïc gia chæ ñem saûn-phaåm cuûa thieân-nhieân ñeå gia coâng maø thoâi.

Töø nhöõng nguyeân-toá coù saün trong thieân-nhieân, khoa hoïc gia coù theå toång hôïp thaønh nhieàu hoùa chaát khaùc nhau, nhöng khoâng theå taïo ra nhöõng nguyeân-toá thieân-nhieân ñöôïc.  13 

Ngöôøi thöôøng chuùng ta chæ bieát coù ngoïn maø khoâng bieát coù goác, chæ thaáy keát quaû maø khoâng hieåu nguyeân nhaân. Ngöôøi coù hueä, thaáy aùnh saùng laø bieát coù maët trôøi, thaáy con chaùu maø bieát coù toå-toâng, thaáy nhaät nguyeät tinh tuù vaø muoân vaät treân theá gian maø bieát coù moät Chuùa-Teå.

Bieát ngoïn tìm goác, uoáng nöôùc nhôù nguoàn. Bieát thaân haäuthieân do cha meï sinh cuõng bieát Linh-Tính tieân-thieân do Thöôïng-Ñeá phuù. Thaùnh Kinh vieát: “Thöôïng-Ñeá ôû trong ta”. Ta phaûi hieáu thaûo vôùi cha meï, cuõng phaûi hieáu thaûo vôùi Thöôïng-Ñeá. Chö Thaùnh, Phaät, Boà-Taùt phaùt nguyeän ñoä hoùa chuùng-sanh laø laøm troøn ñaïo hieáu ñoái vôùi ThöôïngÑeá, nhö con tröôûng giuùp cha meï ñeå lo cho gia ñình vaäy.

Tam-kyø phoå-ñoä Moät Nguyeân coù 129600 naêm, laø moät voøng luaân-hoài cuûa trôøi ñaát, chia laøm 12 Hoäi, moät Hoäi laø 10800 naêm. Hoäi Tyù khai thieân, Hoäi Söûu tòch ñòa, Hoäi Daàn sinh ngöôøi vaø vaïn vaät. Döông sinh vaøo Tyù, cöïc taïi Tî; aâm sinh vaøo Ngoï vaø cöïc taïi Hôïi. Töø hoäi Tyù ñeán hoäi Tî laø saùu hoäi thuoäc döông, töø voâ sanh höõu, nhaát-boån taùn vaïn-thuø. Töø hoäi Ngoï ñeán hoäi Hôïi laø saùu hoäi thuoäc aâm, vaïn vaät töø höõu trôû veà voâ, vaïn-thuø quy nhaát-boån. Ñoù laø khí soá cuûa voøng Thaùi-Cöïc, nhö moät ngaøy coù 12 thì (moät thì laø 2 giôø), saùu thì thuoäc döông laø ngaøy, vaø saùu thì thuoäc aâm laø ñeâm, ngaøy ñeâm tuaàn hoaøn khoâng ngöøng.  14 

Thieân khai vaøo hoäi Tyù, maït vaøo hoäi Tuaát. Ñiaï tòch vaøo hoäi Söûu, maït vaøo hoäi Daäu. Nhaân sinh vaøo hoäi Daàn, maït vaøo hoäi Thaân. Tyù, Söûu, Daàn ba hoäi thuoäc “Thaønh”; Meïo, Thìn, Tî ba hoäi thuoäc “Truï”; Ngoï, Muøi, Thaân ba hoäi thuoäc “Hoaïi”; Daäu, Tuaát, Hôïi ba hoäi thuoäc “Khoâng”.

Nay khí soá ñang ôû giöõa hai hoäi Ngoï vaø Muøi. Ngoï Muøi giao tieáp, aâm taêng döông giaûm, vaïn vaät daàn daàn ñi töø höõu trôû veà voâ, thuoäc hai thôøi kyø Hoaïi vaø Khoâng. Ñeán thôøi kyø Hoaïi, loaøi ngöôøi vaø vaïn vaät dieät tröôùc, keá tieáp laø ñòa vaø sau cuøng môùi ñeán thieân. Cho neân tröôùc khi trôøi ñaát bò hoaïi, Thöôïng-Ñeá giaùng Ñaïo ñoä nhaân tröôùc, sau môùi ñoä Haø-haùn Tinh-ñaåu(4).

- Thôøi kyø Vua Phuïc-Hy laø thôøi kyø Ngoï sô, ThöôïngÑeá baét ñaàu giaùng Ñaïo, ñoù laø thôøi kyø phoå-ñoä thöù nhaát, ví nhö caây coû ñang moïc vaøo luùc Xuaân. Xuaân chuû moäc, saéc cuûa moäc trong nguõ-haønh thuoäc xanh (thanh), neân thôøi kyø naøy goïi laø Thanh-Döông-Kyø. Phaät öùng vaän trong thôøi kyø naøy laø Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät.

- Thôøi kyø phoå-ñoä thöù hai öùng vaøo thôøi Ñoâng-Chaâu.

Trong thôøi kyø naøy, Ñaïo chia laøm tam-giaùo laø Phaät, Laõo vaø Nho. Ñöùc Laõo-Töû ñoä Khoång-Töû. Ñöùc Khoång-Töû cuøng ba ngaøn ñeä-töû chu du lieät quoác, giaûng ñaïo-ñöùc thuyeát nhaânnghóa. Ñöùc Phaät Thích-Ca thoï giaùo nôi Nhieân-Ñaêng Coå(4)

Laø chö Tieân trong voøng Thaùi-Cöïc Khí-Thieân.  15 

Phaät, öùng vaän beân Taây-Truùc. Thôøi kyø naøy ví nhö muøa Haï, vaïn vaät ñang troå boâng keát traùi. Haï chuû hoûa, saéc cuûa hoûa trong nguõ-haønh laø maøu ñoû (xích), neân thôøi kyø naøy goïi laø Hoàng-Döông-Kyø. Phaät Thích-Ca öùng vaän trong thôøi kyø naøy, vaø chia laøm chaùnh-phaùp, töôùng-phaùp, maït-phaùp ba thôøi kyø, moãi kyø laø 1000 naêm. Hai thôøi kyø chaùnh-phaùp vaø töôùng-phaùp ñaõ qua, nay ñöông thôøi kyø maït-phaùp, tamgiaùo suy ñoài. Nho troïng loái hoïc töø-chöông maø chaïy ñöôøng coâng danh; Laõo thì thieân veà veõ buøa nieäm chuù maø chaïy veà phaùp thuaät; Phaät thì chuù troïng veà goõ moõ tuïng kinh hay chaép khoâng ngoài thieàn. Nguõ-giaùo ñeàu töông töï nhö nhau, soá chaân tu ngoä Ñaïo raát ít. Cho neân ñeán thôøi kyø maït-phaùp, chaùnh-phaùp laïi hieän.

- Thôøi kyø thöù ba laø thôøi phoå-ñoä Baïch-Döông, thôøi kyø naøy laø thôøi kyø choùt, cuõng goïi laø maït-haäu nhaát-tröôùc(5), ví nhö vaïn vaät ñang keát traùi vaøo muøa thu. Thu chuû kim, saéc cuûa kim nôi nguõ-haønh laø traéng (baïch), neân thôøi kyø naøy goïi laø Baïch-Döông-Kyø. Phaät öùng vaän laø Phaät Di-Laëc.

Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, ngöôøi tu Ñaïo ñeàu phaûi xuaát gia. Vaøo thôøi kyø Baïch(5)

Vaïn vaät chæ coù sinh khí vaøo ba muøa Xuaân, Haï vaø Thu, ñeán muøa thu thì phaûi gaët haùi, sang muøa Ñoâng seõ ñieâu taøn, vì khoâng coù sinh khí. Xuaân sanh, Haï tröôûng, Thu thaâu, Ñoâng taøn, cho neân chæ coù tam-kyø laø Thanh-Döông, Hoàng-Döông vaø BaïchDöông, chöù khoâng coù theâm Haéc-Döông maø thaønh töù-kyø (Ñoâng chuû thuûy, saéc cuûa thuûy nôi nguõ haønh thuoäc Haéc).  16 

Döông, Ñaïo giaùng thöù-daân, taâm-phaùp phoå-truyeàn, taïi gia hay xuaát gia, khoâng caâu neä hình thöùc, ñeàu coù theå tu thaønh chaùnh quaû. Chaúng nhöõng theá, nhöõng vò chaân tu trong hai thôøi kyø phoå-ñoä tröôùc, khoå coâng tu luyeän nhöng khoâng thaønh, hoaëc nhöõng vò trung-thaàn hieáu-töû hay tieát-phuï lieätnöõ ñöôïc phong Thaàn trong voøng thieân-ñaïo Khí-Thieân, cuõng nhö giôùi quyû trong coõi aâm-phuû, neáu coù coâng-ñöùc ñeàu coù theå caàu Ñaïo ñeå thoaùt voøng luaân-hoài. Ñoù laø TamTaøo phoå-ñoä trong thôøi kyø Baïch-Döông.

Tam-Taøo phoå-ñoä Tam-Taøo : Thieân-taøo, Ñòa-taøo vaø Nhaân-taøo.

Thieân-taøo: Laø chö Tieân trong voøng Thaùi-Cöïc, nhö thaàn Thoå-Ñòa, thaàn Thaønh-Hoaøng... Thôøi kyø chöa phoå-ñoä, nhöõng vò tu haønh tham thieàn nhaäp ñònh, luyeän khí vaän coâng ñeán möùc döông thaàn xuaát khieáu, nhöng khoâng gaëp Minh-Sö chæ ñieåm, chöa ñaéc chöùng ñaïo, ñöôïc NgoïcHoaøng Thöôïng-Ñeá phong Thaàn hay giöõ moät chöùc Tieân trong voøng Thaùi-Cöïc Khí-Thieân. Ngoaøi ra nhöõng vò trung-thaàn, lieät-só, trung quaân aùi quoác, hay hieáu-töû lieät-nöõ taïi theá giöõ ñaïo tam-cöông nguõ-thöôøng, tam-toøng töù-ñöùc, moät khi cheát ñi thì anh-linh thaêng thieân, cuõng ñöôïc phong Thaàn trong giôùi Khí-Thieân ñeå höôûng höông-hoûa cuûa ngöôøi ñôøi cuùng baùi vaøi traêm hay vaøi ngaøn naêm, nhöng -

 17 

moät khi khí soá ñeán roài cuõng phaûi ñaàu thai laøm kieáp ngöôøi trong voøng luaân-hoài.

Trong thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông, Thaàn Tieân trong voøng Khí-thieân, heã coù coâng-ñöùc lôùn vôùi ñôøi vaø coù saéc chæ cuûa Ngoïc-Hoaøng Thöôïng-Ñeá, cuõng coù theå tìm ngöôøi coù duyeân laøm Daãn-Baûo-Sö ñeán caàu Ñaïo.

- Ñòa-Taøo: Laø chö quyû trong giôùi aâm-phuû, neáu coù con chaùu tu Ñaïo vaø coù coâng, coù theå nhôø coâng-ñöùc cuûa con chaùu töø aâm-phuû sieâu baït leân Thieân-ñaøng. Coøn nhö con chaùu sau naøy thaønh Ñaïo, leõ taát nhieân cöûu-huyeàn thaát-toå ñeàu ñöôïc thaêng Thieân.

- Nhaân-Taøo: Laø chö thieän nam tín nöõ trong döông gian, nhöõng ngöôøi coù caên thaâm haäu, tin Ñaïo, coù DaãnBaûo-Sö laäp nguyeän daãn ñoä ñeàu coù theå caàu Ñaïo.

Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, chæ ñoä nhaân maø khoâng ñoä quyû cuõng nhö Chö Tieân trong voøng Khí-Thieân. Thôøi kyø Baïch-Döông, vôùi söï khaån caàu cuûa nguõ-giaùo Giaùo-chuû, Nam-Haûi Coå-Phaät, Ñòa-Taïng CoåPhaät..., Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân khai aân cho giôùi Tieân trong voøng thieân-ñaïo cuøng luõ quyû trong giôùi aâm-phuû ñeàu coù theå caàu Ñaïo.

Tam-taøo phoå-ñoä trong thôøi kyø Baïch-Döông khoâng tieàn tuyeät haäu chöa töøng coù, moät nguyeân (129,600 naêm) môùi coù moät laàn. Neáu ngöôøi caàu Ñaïo coù thaân-nhaân ñaõ qua ñôøi, haõy haønh coâng laäp ñöùc ñeå sieâu-baït linh hoàn cuûa ngöôøi quaù-coá veà mieàn Cöïc-Laïc cho troøn chöõ hieáu, troïn  18 

ñaïo laøm con.

Duyeân caùch cuûa Ñaïi-Ñaïo Ñaïo-Ñöùc Kinh vieát: “Ñaïi-Ñaïo voâ hình, sanh duïc thieân ñòa”, ñuû thaáy thieân ñòa phaùt xuaát töø Ñaïo. Thieân khai vaøo hoäi Tyù, maït vaøo hoäi Tuaát; Ñòa thaønh vaøo hoäi Söûu, maït vaøo hoäi Daäu; Nhaân sinh vaøo hoäi Daàn vaø maït vaøo hoäi Thaân. Tính cuûa loaøi ngöôøi trong hoäi Daàn boån thieän, loøng ngöôøi hôïp vôùi Ñaïo, Thieân Nhaân hôïp nhaát, khoâng coù Ñaïo ñeå noùi. Khi ñeán hoäi Ngoï, trí thöùc loaøi ngöôøi daàn daàn môû roäng, bieát lôïi bieát haïi, vì vò kyû maø haïi ngöôøi, neân Ñöùc VoâCöïc Chí-Toân, Minh-Minh Thöôïng-Ñeá, phaùi Thaùnh-nhaân xuoáng phaøm giaùo hoùa theá nhaân cho hôïp vôùi ñaïo Trôøi.

Vaøo hoäi Ngoï, Vua Phuïc-Hy öùng vaän xuoáng phaøm, ngöôõng quan thieân-vaên, phuû saùt ñòa-lyù maø veõ tieân-thieân baùt-quaùi ñeå bieåu hieän söï aûo dieäu cuûa Ñaïo. Ñoù laø thôøi kyø baét ñaàu giaùng Ñaïo. Vua Thaàn-Noâng keá Vua Phuïc-Hy, thöû baùch thaûo maø bieát döôïc tính. Hieân-Vieân Hoaøng-Ñeá giaùo hoùa daân, taïo cung thaát, cheá y phuïc, vaên hoùa nhaân loaïi khôûi thuûy töø ñoù. Ñoù laø thôøi kyø Thanh-Döông. Keá tieáp laø vua Nghieâu, vua Thuaán, vua Vuõ, vua Thang, Vaên-Vöông, Voõ-Vöông, Chaâu-Coâng thöøa keá ñaïo-thoáng. Ñeán ñôøi Chaâu-U-Vöông, nhaø Chaâu suy ñoài, nguõ-baù höng thònh, leänh cuûa thieân-töû khoâng theå chaùnh thieân haï,  19 

Ñaïi-Ñaïo chuyeån qua thôøi kyø Hoàng-Döông, chia laøm tamgiaùo. Laõo-Töû öùng vaän giaùng phaøm, Ñoâng ñoä Ñöùc KhoångTöû, Taây hoùa thaân laøm Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät ñoä Phaät Thích-Ca, sau hieån tö-khí nôi Haøm-Coác quan, quan giöõ cöûa aûi laø Duaãn-Töû xeùt thieân vaên bieát coù Thaùnh-nhaân ñi qua, neân giöõ laïi caàu xin löu ngoân, Laõo-Töû vì theá maø tröù Ñaïo-Ñöùc Kinh naêm ngaøn chöõ ñeå laïi, laø thuûy toå cuûa Laõogiaùo. Ñöùc Khoång-Töû chu du lieät quoác, giaùo hoùa vaïn phöông, keá vaõng khai lai, xieån döông chaân lyù cuûa Ñaïo, laø thuûy toå cuûa Nho-giaùo. Ñöùc Khoång Töû truyeàn Ñaïo cho thaày Nhan Hoài vaø Taêng-Töû, thaày Taêng-Töû truyeàn thaày Töû-Tö, thaày Töû-Tö truyeàn thaày Maïnh-Töû. Ñeán thôøi Maïnh-Töû, taâm phaùp Nho-giaùo thaát truyeàn, Ñaïi-Ñaïo thieân rôøi qua Taây-Truùc.

Traûi qua caùc trieàu ñaïi Taàn, Haùn, Taán, Tuøy, Ñöôøng, chu töû baùch gia ñeàu nghò luaän veà Ñaïo, nhöng khoâng moät ngöôøi naøo ñaït ñeán Thaùnh-vöïc. Ñeán thôøi kyø Vieâm-Toáng(6), nguõ tinh tuï Khueå, vaên vaän thieân khai(7), Chaân-Nho höng khôûi.

Baét ñaàu töø Hi-Di, sau ñeán Chaâu-Lieâm-Kheâ, anh em (6)

Thôøi Toáng Thaùi-Toå Trieäu-Khuoâng-Daãn.

Khueå laø moät vì sao trong nhò-thaäp baùt-tuù. Vaøo nieân hieäu Caøn-Ñöùc naêm thöù naêm ñôøi Toáng Thaùi-Toå (naêm 967 Taây lòch), Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa, Thoå naêm haønh-tinh xeáp thaønh moät haøng, höôùng veà sao Khueå. Lyù hoïc baét ñaàu thònh haønh vaøo thôøi ñoù, noåi baät nhaát laø Chaâu-Lieâm-Kheâ vaø hai anh em Trình-Haïo, TrìnhDi. (7)

 20 

Trình-Haïo Trình-Di, Tröông-Taûi, Chu-Hy, Luïc-TöôïngSôn. Nhöng ñaïo vaän chöa ñeán, chæ thích nghóa chaân lyù cuûa Ñaïo maø khoâng moät ngöôøi thöøa keá ñaïo-thoáng.

Phaät Thích-Ca cuøng thôøi vôùi Ñöùc Khoång-Töû, öùng vaän nôi Taây-Truùc, thuyeát phaùp ñoä chuùng 49 naêm, laø thuûy toå cuûa Phaät-giaùo, truyeàn taâm-phaùp cho ñaïi ñeä-töû Ca-Dieáp Toân-Giaû laø vò toå-sö thöù nhaát cuûa nhaø Phaät. Ngaøi Ca-Dieáp truyeàn A-Nan-Ñaø Toân-Giaû laø toå-sö thöù hai..., taâm phaùp moät maïch chaân truyeàn ñeán toå-sö thöù 28 laø Boà-Ñeà Ñaït-Ma Toân-Giaû. Ñeán ñôøi Ñaït-Ma Toå-Sö, Ñaïi-Ñaïo hoaøn nguyeân, trôû veà Trung-Hoa, goïi laø laõo thuûy hoaøn trieàu. Ñaït-Ma toå-sö ñeán Trung-Hoa, laø sô toå (toå-sö thöù nhaát) cuûa nhaø Phaät ôû Ñoâng-Phöông, ñoä nhò-toå Thaàn-Quang (Hueä-Khaû Ñaïi-Sö), Thaàn-Quang toå-sö truyeàn tam-toå Taêng-Xaùn, toå Taêng-Xaùn truyeàn töù-toå Ñaïo-Tín, Ñaïo-Tín toå-sö truyeàn nguõ-toå Hoaèng-Nhaãn, Hoaèng-Nhaãn toå-sö truyeàn luïc-toå Hueä-Naêng. Thôøi kyø Luïc-toå khoâng truyeàn y baùt, Ñaïi-Ñaïo chuyeån qua thôøi kyø aån maät. Baïch, Maõ hai vò toå-sö thöøa keá toå vò thöù baûy. La toå UÙy-Quaàn thöøa tieáp Thieân-meänh thaønh vò toå thöù taùm. Hoaøng toå Ñöùc-Huy thöøa keá toå vò thöù chín. Hoaøng toå truyeàn Ngoâ toå Töû-Töôøng, laø vò toå thöù möôøi. Ngoâ toå ñoä Haø toå Lieãu-Khoå thöøa keá toå vò thöù 11. Haø toå truyeàn Vieân toå Thoái-An, laø toå thöù 12. Vieân toå ñoä Döông toå Hoaøn-Hö vaø Töø toå Hoaøn-Voâ cuøng chaép chöôûng toå vò thöù 13. Dieäu toå Haïc-Thieân thöøa keá toå vò thöù 14. Ñeán ñôøi toå thöù 15 laø Vöông toå Giaùc-Nhaát, laø thôøi kyø  21 

Nho-giaùo öùng vaän vôùi danh Nhaát-Quaùn-Ñaïo. Vöông toå truyeàn Löu toå Thanh-Hö, laø toå thöù 16. Ñeán ñôøi Loä toå Trung-Nhaát thöøa keá vò toå thöù 17, Ñaïi-Ñaïo chuyeån sang thôøi kyø Baïch-Döông. Ñaïo-thoáng taâm-phaùp nhaát maïch chaân truyeàn ñeán toå thöù 18 laø Cung-Tröôøng vaø Töû-Heä, hai vò toå-sö cuøng chaép chöôûng ñaïo-baøn, phoå-ñoä tam-taøo. Ñoù laø thôøi Tam-Kyø phoå-ñoä, vaïn giaùo seõ quy nhaát, vaïn gia seõ sanh Phaät.

Söï khaùc bieät giöõa Ñaïo vaø Giaùo Ñaïo laø baûn theå cuûa muoân vaät, laø chaân lyù cuûa Voâ-Cöïc, phuù cho ngöôøi laø Tính, nôi Trôøi goïi laø Thieân-Lyù, ôû ñaát goïi laø Ñòa-Lyù. Thieân, Ñòa, Nhaân ñeàu khoâng theå rôøi Ñaïo. Saùch Trung-Dung vieát: “Ñaïo daõ giaû baát khaû tu du ly daõ, khaû ly phi Ñaïo daõ”.

Giaùo thuoäc veà söï giaùo hoùa, thuoäc haäu-thieân, laø phaàn duïng cuûa Ñaïo, moïi ngöôøi ñeàu coù theå giaùo hoùa, khoâng caàn ñeán Minh-Sö chæ ñieåm. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Höõu giaùo voâ loaïi”. Khuyeân ngöôøi caûi aùc höôùng thieän, hieáu thaûo cha meï, trung quaân aùi quoác,... ñeàu thuoäc phaàn giaùo. Ñaïo do Minh-Sö truyeàn, tröïc chæ nhaân taâm kieán tính thaønh Phaät, thoaùt voøng luaân-hoài. Cho neân Phaät môùi noùi: “Thieân thöôïng ñòa haï duy Ñaïo ñoäc-toân”. Nguõ-giaùo Thaùnh-nhaân ñeàu phuïng meänh cuûa Thöôïng-Ñeá truyeàn  22 

Ñaïo cöùu ñôøi. Khi Thaùnh-nhaân maát, taâm-phaùp thaát truyeàn, Ñaïo bieán thaønh Giaùo. Ñöùc Khoång-Töû chu du lieät quoác, giaûng ñaïo-ñöùc thuyeát nhaân nghóa laø phaàn giaùo hoùa. Trong soá ba nghìn ñeä-töû, Ngaøi chæ truyeàn Ñaïo cho thaày Nhan-Hoài maø thoâi.

Thaày Nhan-Hoài cheát sôùm, Ngaøi laïi truyeàn cho thaày TaêngTöû ñeå thöøa keá ñaïo-thoáng. Ngoaøi hai thaày Nhan-Hoài vaø Taêng-Töû ra, nhöõng moân-ñoà khaùc chæ ñöôïc phaàn giaùo hoùa cuûa phu-töû, cho neân thaày Töû-Coáng môùi than raèng: “Phutöû chi vaên chöông khaû ñaéc nhi vaên, Phu-töû chi ngoân Tính döõ Thieân-Ñaïo baát khaû ñaéc nhi vaên(8)” (Chæ coù theå nghe Ñöùc Khoång-Phu-Töû noùi veà vaên chöông maø thoâi, coøn nhö veà phaàn Tính vaø Thieân-Ñaïo thì khoâng ñöôïc nghe). Ñöùc Khoång-Töû coù moät laàn hoûi thaày Töû-Coáng: “Töù, nhöõ dó dö ña hoïc nhi tri chi giaû hoà?” (Naøy Töù, con töôûng nhöõng gì thaày bieát ñöôïc laø do ñoïc saùch nhieàu maø hieåu ñöôïc hay sao?). Thaày Töû-Coáng ñaùp: “Nhieân, phi döõ?”

(Vaâng, chaúng leõ khoâng ñuùng hay sao?), Ñöùc Khoång-Töû ñaùp: “Phi daõ, ngoâ Ñaïo nhaát dó quaùn chi” (Sai roài con, Ñaïo cuûa thaày töø Nhaát maø quan thaáu ñöôïc lyù huyeàn-vi cuûa taïo hoùa ñaáy). Ñöùc Khoång-Töû duøng cuøng moät caâu töông töï hoûi thaày Taêng-Töû: “Saâm hoà, ngoâ Ñaïo nhaát dó quaùn chi” (Naøy Saâm, Ñaïo cuûa thaày töø nôi Nhaát maø quaùn thaáu ñöôïc ñaáy). Thaày (8)

Saùch Luaän-Ngöõ, thieân Coâng-Daõ-Tröôøng.  23 

Taêng-Töû ngoä ñöôïc taâm-phaùp cuûa Ñöùc Khoång-Töû neân ñaùp: “Duy”. Thaày Töû-Coáng chöa ñaït ñeán möùc minh taâm kieán tính, töôûng raèng hoïc vaán cuûa thaày mình laø do ñoïc saùch nhieàu maø trôû thaønh baùc-hoïc. Ñöùc Khoång-Töû bieát thaày Töû-Coáng chöa ngoä, neân noùi: “Ngoâ Ñaïo Nhaát dó quaùn chi”. Nhaát töùc laø Lyù, laø Ñaïo. Thaày Taêng-Töû ngoä, neân ñöôïc taâm-phaùp cuûa Ñöùc Phu-Töû. Ñaïo khoâng ôû nôi vaên-töï, Ñöùc Phaät Thích-Ca giaûng Ñaïo thuyeát phaùp 49 naêm, nhöng tröôùc khi nhaäp Nieát-Baøn, ôû phaùp-hoäi Linh-Sôn, tay Ngaøi chæ caàm moät ñoùa hoa saéc vaøng cuûa Ñaïi-Phaïm Thieân-Vöông hieán daâng, nieâm tröôùc maét maø khoâng noùi moät lôøi. Treân haøng nghìn ñeä-töû, trong ñoù goàm caû Thieân-Thaàn ñeàu im laëng, khoâng moät ngöôøi naøo hieåu ñöôïc taâm yù cuûa Ñöùc Theá-Toân, sau cuøng chæ coù ñaïi ñeä-töû Ca-Dieáp ngoä ñöôïc haøm yù neân mæm cöôøi. Ñöùc Theá-Toân thaáy Ca-Dieáp mæm cöôøi, môùi leân tieáng noùi: “Ngoâ höõu chaùnh-phaùp nhaõn-taïng, nieát-baøn dieäu taâm, thöïc töôùng voâ töôùng, vi dieäu phaùp moân, baát laäp vaên-töï, giaùo ngoaïi bieät truyeàn, phoù chuùc Ma-Ha Ca-Dieáp”. Ñöùc Phaät truyeàn Ñaïo cho Ca-Dieáp, vaø Ngaøi Ca-Dieáp trôû thaønh Toå-sö thöù nhaát cuûa nhaø Phaät ôû Taây-Truùc.

“Nhaát dó quaùn chi” cuûa Ñöùc Khoång-Töû, thaày Taêng-Töû ñaùp “Duy”; nieâm hoa tröôùc maét cuûa Ñöùc Phaät Thích-Ca, Ngaøi Ca-Dieáp “mæm cöôøi”, thaày troø ñeàu laø Taâm öùng Taâm, baát laäp vaên-töï. Ñaïo cuûa Thöôïng-Ñeá chí-toân chíquyù, Thieân-luaät saâm-nghieâm, neáu khoâng coù Thieân-meänh  24 

cuûa Thöôïng-Ñeá, Thaùnh-nhaân cuõng khoâng daùm tuøy yù truyeàn thuï. Thaùnh-nhaân truyeàn Ñaïo töùc laø truyeàn Taâm, vaïn giaùo quy Nhaát töùc laø quy Ñaïo.

Hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, Ñaïo thuoäc ñôn-truyeàn ñoäc-thuï (Taâm-phaùp chæ truyeàn rieâng cho moät ngöôøi). Nay trong thôøi kyø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeá môû loøng töø-bi ñaïi khai phoå-ñoä, taâm-phaùp ñöôïc phoå-truyeàn khaép theá gian. Döôùi söï hoä trì cuûa chö Phaät Boà-Taùt, nhöõng ngöôøi coù caên duyeân ñeàu coù theå ñaéc Ñaïo vaø ngoä ñöôïc “Nieâm hoa” cuûa Ñöùc Phaät Thích-Ca, cuõng nhö “Nhaát dó quaùn chi” cuûa Ñöùc Khoång Phu-töû. Ñoù laø thôøi kyø phoå-ñoä cuoái cuøng cuûa hoäi Nguyeân naøy, neáu boû lôõ cô duyeân thì phaûi ñôïi ñeán moät Nguyeân khaùc.

Keä vieát: Thieân nieân thieát thuï khai hoa dò

千年鐵樹開花易 Thaùc qua phoå-ñoä taùi phuøng nan

錯過普渡再逢難 Caây thieát laø loaïi caây ít troå boâng, nhöng ngaøn naêm vaãn coù theå gaëp ñöôïc. Coøn nhö kyø phoå-ñoä qua roài, seõ khoâng trôû laïi nöõa.

 25 

Nhaân sinh töù nan Nhaân sinh töù nan: 1) Nhaân-thaân nan ñaéc; 2) Tam-kyø nan ngoä; 3) Chaân-ñaïo nan phuøng; 4) Minh-Sö nan ngoä.

1. Nhaân-thaân nan ñaéc: Trong giôùi chuùng-sanh coù ngöôøi coù vaät, trong loaøi vaät laïi coù thai-sinh (traâu, ngöïa, choù, heo...), noaõn-sinh (gaø, vòt, chim...), thaáp-sinh (loaøi thuûy-toäc) vaø hoùa-sinh (kieán, ruoài, muoãi...). Maëc duø hình thuø cuûa ngöôøi vaø vaät coù söï khaùc bieät, nhöng baûn tính do Trôøi phuù ñeàu nhö nhau. Nhaân ñöôïc chaùnh khí cuûa Thieânñòa neân linh hôn vaät, cho neân moät khi ñöôïc ñaàu thai laøm kieáp ngöôøi, duø giaøu hay ngheøo, thoï hay yeåu cuõng ñeàu quyù hôn vaät. Hoà-li coù theå tu thaønh Hoà-tieân, raén coù theå tu thaønh roàng, nhöng chæ coù ngöôøi môùi coù theå tu thaønh chaùnh-quaû.

Nhaân sinh nan ñaéc laø vaäy!

2. Tam-kyø nan ngoä: Töø luùc khai Thieân laäp Ñòa cho ñeán sinh ngöôøi, Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân ñaõ ñònh saün Tamkyø phoå-ñoä ñeå ñoä nguyeân-nhaân Phaät-töû trôû veà coõi NieátBaøn. Vaøo thôøi thöôïng coå, tri thöùc nhaân loaïi chöa khai, baùch coâng chöa teà, aên loâng ôû loã, nhaân thuù soáng hôïp quaàn baát phaân, khoâng coù hieàn ngu, khoâng coù söï tranh ñoaït, neân Nhaân vôùi Ñaïo hôïp nhaát, moät khi döông soá ñaõ maõn thì phaàn Linh-tính tröïc tieáp trôû veà vôùi Ñaïo. Vaøo thôøi kyø Phuïc-Hy, tri thöùc loaøi ngöôøi tieäm khai, loøng ngöôøi bieán ñoåi daàn daàn, bieát vò kyû haïi ngöôøi, cho neân töï taïo nghieäp chöôùng, laøm cho baûn tính meâ muoäi khoâng theå trôû veà vôùi Ñaïo. Thöôïng-Ñeá töø-bi, töø ñoù baét ñaàu giaùng Ñaïo.  26 

Trong thôøi kyø Thanh-Döông, Ñaïo giaùng nôi QuaânVöông, chæ coù baäc vua chuùa môùi ñaéc Ñaïo ñeå thay maët Thöôïng-Ñeá trò theá (do ñoù ngöôøi xöa môùi goïi vua laø Thieân-töû). Nhö vua Phuïc-Hy, Thaàn-Noâng, Hieân-Vieân, Nghieâu, Thuaán, Vuõ, ñeàu laø vua coù Ñaïo, goïi laø höõu-ñaïo Minh-quaân. Ñeán thôøi kyø Hoàng-Döông, Ñaïo giaùng SöNho, chæ coù baäc Thaày môùi ñaéc Ñaïo, nhö Ñöùc Khoång-Töû, thaày Nhan-Hoài, thaày Taêng-Töû, thaày Töû-Tö, thaày MaïnhTöû ñeàu laø höõu-ñaïo Minh-Sö, thöøa keá ñaïo-thoáng, duøng nhaân nghóa giaùo hoùa thöù-daân.

Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, Ñaïo chæ ñôn truyeàn ñoäc thuï. Ñeá Nghieâu thieàn vò cho Ñeá Thuaán, Ñeá Thuaán nhöôøng ngoâi cho Ñeá Vuõ. Tröôùc thôøi vua Vuõ, Thieân-töû ñeàu nhöôøng ngoâi cho nhöõng ngöôøi coù coâng-ñöùc vôùi ñôøi. Kinh Thi vieát: “Ñaïi ñöùc giaû taát thuï meänh”. Ngöôøi coù coâng-ñöùc lôùn seõ ñöôïc Trôøi phoù thaùc Thieân-meänh, theá Thieân haønh Ñaïo. Sau vua Thang, vua Vaên-Vöông, Voõ-Vöông, nhaø vua tröôùc khi thoaùi vò ñeàu nhöôøng ngoâi laïi cho con chaùu, nhöõng vò vua sau naøy khoâng coù Ñaïo, Ñaïo chuyeån sang baäc Sö-Nho. Ñöùc Khoång-Töû thöøa tieáp Ñaïo-thoáng, treân ba ngaøn moân-ñoà theo Ngaøi, nhöng chæ coù 72 vò hieàn trieát chöùng quaû. Taâmphaùp cuûa Thaùnh-nhaân ñeán ñôøi Thaày Maïnh-Töû thì thaát truyeàn. Ñöùc Phaät Thích-Ca cuøng thôøi vôùi Ñöùc Khoång-Töû öùng vaän beân Taây-Truùc, maëc duø moân-ñoà raát ñoâng, nhöng chæ coù thaäp ñaïi ñeä-töû vaø naêm traêm la-haùn chöùng quaû.  27 

Sau thôøi kyø cuûa Phaät Thích-Ca vaø Ñöùc Khoång-Töû, soá ngöôøi tu Ñaïo nhieàu, nhöng chöùng Ñaïo ít, nguyeân do vì thôøi vaän chöa tôùi. Duø Thaùnh-nhaân Tieân Phaät Boà-Taùt phaùt loøng töø-bi, nhöng khoâng coù leänh cuûa Thöôïng-Ñeá cuõng khoâng daùm ñaïi-khai phoå-ñoä.

Nay ñöông thôøi kyø phoå-ñoä thöù ba laø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeá töø-bi, Ñaïo giaùng thöù-daân, ngu phu ngu phuï ñeàu coù theå caàu Ñaïo maø khoâng caàn thieân lyù phoûng MinhSö, vaïn lyù taàm khaåu quyeát, hay vaøo nôi thaâm sôn cuøng coác ñeå tham thieàn khoå tu nhö ngöôøi xöa. Moät Nguyeân 129600 naêm, môùi coù moät laàn thu-vieân phoå-ñoä. Cho neân môùi noùi laø Tam-kyø nan ngoä.

3. Chaân Ñaïo nan phuøng: Trong thôøi kyø maït-phaùp, vaïn giaùo teà phaùt, coù chaùnh coù taø, chaân giaû khoù phaân, neáu nhö khoâng ñöôïc chaùnh Ñaïo, duø coù taâm hoïc Ñaïo nhöng khoâng phaân bieät ñöôïc chaân giaû, chaïy vaøo baøng-moân taû-ñaïo thì cuõng uoång coâng tu haønh, khoù thoaùt luaân-hoài.

Chaân Ñaïo chæ coù moät, do Thöôïng-Ñeá giaùng, coù MinhSö truyeàn. Moät khi ñaéc Ñaïo duïng coâng tu haønh, moät khi ñöùc-haïnh vieân-maõn seõ ñöôïc Ngoïc-Ñeá trieäu veà, tieâu-dao mieàn Cöïc-Laïc. Coøn phaùp-moân veõ buøa nieäm chuù, luyeän khí vaän coâng, ñao thöông baát nhaäp, xem boùi coi töôùng, quan khoâng ngoài thieàn..., moïi phaùp moân ñeàu coù caùi hay nhöng khoâng phaûi laø chaân truyeàn cuûa tam-giaùo, duø coù thaàn-thoâng bieán hoùa cuõng khoù thoaùt kieáp luaân-hoài. Saùch Luaän-Ngöõ vieát: “Tuy tieåu Ñaïo, dieäc höõu khaû quan yeân,  28 

chí vieân khoång neä” (tuy laø Ñaïo nhoû, cuõng coù caùi hay ôû trong ñeå thu huùt loøng ngöôøi, nhöng khoâng ñi xa ñöôïc).

Kinh Kim-Cang vieát: “Nhaát thieát höõu vi phaùp, nhö moäng aûo baøo aûnh”. Neáu khoâng phaûi laø taùnh-lyù chaân truyeàn cuûa tam-giaùo, chæ uoång coâng tu haønh.

4. Minh-Sö nan ngoä: Thieàn-Toâng cho raèng Taâm töùc laø Phaät, nhöng Taâm naèm ôû ñaâu? Neáu khoâng coù Minh-Sö chæ ñieåm, duø coù ñoïc heát thieân kinh vaïn ñieån cuõng tìm khoâng ra. Ñan-Kinh vieát: “Nhaâm quaân thoâng minh quaù Nhan Maãn, baát ngoä Minh-Sö maëc cöôøng sai”. Duø taøi trí thoâng minh hôn Nhan-Hoài vaø Maãn-Töû-Khieâm (hai vò cao ñoà cuûa Ñöùc Khoång-Töû) nhöng khoâng gaëp Minh-Sö cuõng khoù maø suy ñoaùn ra ñöôïc chaân-ñeá cuûa Ñaïo. Thaønh thöû ngöôøi xöa moät khi ngoä ñöôïc sinh-töû voâ thöôøng, boû caû söï nghieäp vaø gia ñình ñi hoïc Ñaïo, muïc ñích khoâng ngoaøi phoûng Minh-Sö taàm khaåu-quyeát. Minh-Sö laø ngöôøi thöøa laõnh Thieân-meänh cuûa Thöôïng-Ñeá ñeå truyeàn Ñaïo. Thôøi Tamkyø phoå-ñoä, Cung-Tröôøng toå vaø Töû-Heä toå laø hai vò Toå-Sö phuïng meänh Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân thöøa keá toå vò thöù 18, phoå-ñoä tam-taøo, dìu daét chuùng sinh thoaùt ly beå khoå, trôû veà mieàn Cöïc-Laïc. Neáu khoâng phaûi laø kieáp tröôùc coù tu vaø toåtieân coù ñöùc, deã gì ñöôïc gaëp!

Ngaøy xöa Hieân-Vieân Hoaøng-Ñeá ñaõ töøng baùi 72 vò sö hoïc Ñaïo, nhöng nhöõng vò thaày naøy chæ bieát caùch nhaäp theá vaø trò theá, maõi cho ñeán khi gaëp Chaân-sö Quaûng-Thaønh-Töû môùi ñaéc Ñaïo; Thaùi-töû Taát-Ñaït-Ña cuõng töøng baùi qua 7 vò  29 

sö, veà sau ñöôïc thoï kyù nôi Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät môùi ñaéc Ñaïo.

Toân chæ cuûa Ñaïo Toân chæ cuûa Ñaïo: Toân kính Thieân-Ñòa, leã baùi ThaànMinh, yeâu nöôùc thöông noøi, trung vôùi vieäc laøm, hieáu thaûo cha meï, kính troïng thaày hoïc, giöõ tín vôùi baïn beø, hoøa-muïc vôùi haøng xoùm, caûi aùc höôùng thieän, thuyeát minh ñaïo tamcöông nguõ-thöôøng, tam-toøng töù-ñöùc, phaùt huy tín ñieàu vaø taâm-hoïc cuûa nguõ-giaùo Thaùnh-Nhaân, möôïn phaàn giaû ñeå tu laáy phaàn chaân, hoài phuïc laïi baûn tính töï-nhieân cuûa Trôøi phuù, phaùt huy löông-tri löông-naêng ñeán möùc chí thieän, söûa mình ñeå hoùa ngöôøi, caàu mong theá-giôùi hoøa bình, hoùa nhaân-taâm thaønh ñaïo-taâm, hoùa theá-giôùi sa-baø thaønh theágiôùi Cöïc-Laïc. Ñoù laø toân-chæ cuûa Ñaïo.

Taây-Thieân vaø Ñoâng-Thoå Taây-thieân (coõi Nieát-baøn) vaø Ñoâng-thoå (coõi phaøm), ñeàu laáy töø yù nghóa cuûa kinh Dòch. Trong Haø-Ñoà, phía Taây thuoäc Kim, saéc cuûa Kim maøu traéng, maøu traéng laø goác cuûa muoân maøu. Baûn tính cuûa ta coù töø Voâ-Cöïc Lyù-Thieân, chíthieän voâ aùc, nhö maûnh giaáy traéng chöa nhô nhuoác, nhö maûnh göông chöa phuû buïi, neân maøu traéng töôïng tröng  30 

cho Phaät-tính cuûa ta, thanh-tónh voâ-vi ôû mieàn Cöïc-Laïc.

Phía Ñoâng thuoäc Moäc, saéc cuûa Moäc trong nguõ-haønh thuoäc xanh. Moäc chuû Xuaân, vaïn vaät ñeán muøa Xuaân ñeàu traøn ñaày nhöïa soáng, baûn tính cuûa ta khi chöa coù trôøi ñaát ñeàu ôû treân mieàn Cöïc-Laïc. Khi trôøi ñaát hình thaønh, phuïng meänh cuûa Ñaáng Chí-Toân xuoáng phaøm, chòu hai khí aâm döông maø thaønh hình, sinh con ñeû caùi maø taïo thaønh theágiôùi sa-baø naøy.

Hieåu thaáu ñöôïc trieát lyù nhaân sinh, bieát ñöôïc söï tieâu tröôûng cuûa taïo-hoùa, baùi Sö taàm Ñaïo, duïng coâng phu toàn Taâm döôõng Tính ñeå phaûn-boån hoaøn-nguyeân. Duø sinh ôû coõi Ñoâng, mang xaùc phaøm, moät khi thaønh Ñaïo roài cuõng seõ trôû veà coõi Taây, laø coá-höông cuûa ta. Coå-nhaân noùi: “Ñoâng thaønh Taây töïu laø vaäy”.

Duyeân Phaän Duyeân: Ngöôøi coù duyeân vôùi Phaät, trong nhöõng kieáp tröôùc laø ngöôøi ñaõ töøng boá-thí haønh thieän, toân kính Thieân-ñòa Thaàn-minh, cuùng döôøng Tieân-Phaät, neân kieáp naøy baûn tính baát muoäi. Moãi khi nghe coù ngöôøi giaûng Ñaïo thuyeát phaùp, beøn sinh loøng moä Ñaïo vaø tu Ñaïo.

- Phaän: Phaän laø phaàn, laø keát quaû. Höõu phaän töùc laø coù keát quaû. Moät ngöôøi tu haønh khi ñaéc Ñaïo, tu Ñaïo, duø coù gaëp chuaân-trieân hoaïn naïn hay khaûo ñaûo cuõng khoâng thoái -

 31 

chí, suoát ñôøi khoâng daùm cheånh maûng, moät loøng vì Ñaïo, treân hoïc voâ-thöôïng Ñaïo, döôùi ñoä hoùa chuùng-sanh, cho ñeán hôi thôû cuoái cuøng cuõng moät loøng vì Ñaïo, soáng vì Ñaïo vaø cheát vì Ñaïo. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy coù coâng-ñöùc vôùi ñôøi, taát nhieân seõ thaønh Ñaïo. Nhö theá laø coù duyeân vaø coù phaän.

Traùi laïi, tuy coù caàu Ñaïo nhöng phaøm duyeân chöa döùt, coøn mô maøng cho ñeán coâng-danh phuù-quyù, moät khi gaëp nghòch caûnh hay khaûo nghieäm beøn thoái chí, tu ñeán nöûa chöøng thì giaùn ñoaïn, nhö theá chæ laø coù duyeân maø khoâng coù phaän. Duyeân laø phaàn nhaân, phaän laø phaàn quaû. Ñaïo-Ñöùc Kinh vieát: “Thöôïng-só vaên Ñaïo caàn nhi mieãn chi, trung-só vaên Ñaïo nhöôïc toàn nhöôïc vong, haï-só vaên Ñaïo ñaïi tieáu chi”. Thöôïng-só laø ngöôøi coù duyeân coù phaän, trung-só khi nghe Ñaïo nhö coù nhö khoâng, chæ coù duyeân maø khoâng coù phaän, coøn haï-só laø ngöôøi voâ duyeân vôùi Phaät, nghe ngöôøi noùi ñeán Ñaïo beøn cöôøi, cho ñoù laø meâ-tín dò-ñoan.

Duyeân laø phaàn nhaân ñaõ troàng trong nhöõng kieáp tröôùc, phaän laø coâng tu cuûa kieáp naøy. Tyû duï nhö gieo haït gioáng vaøo moät maûnh ñaát, moät khi gaëp ñieàu kieän thích hôïp (nhö nöôùc, aùnh saùng...) haït gioáng seõ naûy maàm, nhöng neáu khoâng coù baøn tay vun xôùi cuûa ngöôøi troàng, khoâng boài ñaát, khoâng tröø coû, khoâng phaân boùn, khoâng dieät saâu, haún caây maàm ñoù seõ khoâng taêng tröôûng ñöôïc. Hoaøn caûnh beân ngoaøi chæ thuoäc veà phaàn duyeân, coøn coâng vun xôùi thì  32 

thuoäc veà phaàn phaän. Caàu Ñaïo chæ laø phaàn duyeân, tu Ñaïo vaø haønh Ñaïo môùi laø phaàn quaû.

Neân ñoïc kinh-ñieån naøo?

Muïc ñích cuûa söï ñoïc kinh laø ñeå tìm phaùp, moät khi ñaéc phaùp roài thì kinh coù ñoïc hay khoâng cuõng khoâng caàn. Vaên dó taûi Ñaïo nhöng Ñaïo khoâng ôû nôi vaên-töï, ví nhö treân maët nöôùc coù traêng nhöng traêng khoâng ôû trong maët nöôùc. Vaïn phaùp ñeàu quy tuï trong baûn tính cuûa ta, neáu nhö cho raèng ñoïc kinh coù theå sieâu thoaùt sinh-töû, thaønh Tieân thaønh Phaät, khi chöa coù kinh-ñieån, Coå-Phaät phaûi ñoïc kinh gì?

Luïc-toå Hueä-Naêng khoâng bieát chöõ nhöng ngoä Ñaïo, ñöôïc taâm-phaùp cuûa Nguõ-toå maø trôû thaønh Toå-Sö thöù saùu cuûa nhaø Phaät Ñoâng-phöông. Kinh Phaät coù treân 5480 quyeån, neáu nhö moät thaùng ñoïc moät quyeån thì cuõng phaûi toán ñeán 450 naêm coâng phu môùi ñoïc heát ñöôïc. Hôn nöõa tuoåi thoï cuûa ngöôøi coù haïn, neáu nhö chæ boû thì giôø ñeå ñoïc kinh thì ñaâu coøn thì giôø ñeå cöùu nhaân ñoä theá nöõa.

Nhöng kinh cuõng khoâng theå khoâng ñoïc, ñoïc kinh maø haønh theo lôøi trong kinh, tri haønh hôïp nhaát môùi laø cöùucaùnh. Trong soá kinh-ñieån cuûa tam-giaùo, Töù-Thö (ÑaïiHoïc, Trung-Dung, Maïnh-Töû, Luaän-Ngöõ), Kim-CangKinh, Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh, Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh, LaêngNghieâm-Kinh, Ñaïo-Ñöùc-Kinh, Thanh-Tónh-Kinh vaø  33 

Dòch-Kinh, ñeàu coù theå giuùp ngöôøi môû roäng trí-tueä. Neân nghieân cöùu veà nhöõng quyeån kinh naøy ñeå hoaèng phaùp lôïi sinh.

Khi caàu Ñaïo roài coù hieäu quaû gì chaêng?

Moät khi caàu Ñaïo, ñöôïc Minh-Sö chæ ñieåm quankhieáu, caùnh cöûa trí tueä ñöôïc môû, neân thoâng ñaït ñöôïc chaân lyù cuûa tam-giaùo vaø hieåu ñöôïc söï huyeàn dieäu cuûa Ñaïo.

Neáu giöõ laáy loøng tin vaø tu haønh tinh tieán, sinh thôøi coù theå traùnh ñöôïc tai kieáp, luùc tòch thì traùnh ñöôïc leänh goïi cuûa Dieâm-Vöông maø thoaùt khoûi caûnh sinh töû luaân-hoài. Ñoù laø ñieàu chí toân vaø chí quyù cuûa Ñaïi-Ñaïo maø xöa nay chæ coù nhöõng baäc chaân tu khi chöùng Ñaïo môùi coù ñöôïc, ñoù laø thôøi kyø tieân tu haäu ñaéc (tu tröôùc ñaéc sau). Nay ñöông kyø phoåñoä, Thöôïng-Ñeá töø bi giaùng Ñaïo, Minh-Sö phuïng meänh xuoáng truyeàn Ñaïo, moät khi ñaõ caàu Ñaïo roài töùc laø ñaéc Ñaïo, ñoù laø thôøi kyø tieân ñaéc haäu tu (ñaéc tröôùc tu sau). Thôøi kyø tieân tu, vaïn ngöôøi tu nhöng chöa chaéc coù moät ngöôøi ñaéc, trong thôøi kyø phoå-ñoä, moät khi caàu Ñaïo roài thì vaïn ngöôøi tu vaïn ngöôøi thaønh.

 34 

Coù baèng chöùng gì chöùng minh nhöõng ngöôøi ñaéc Ñaïo ñöôïc trôû veà Lyù-Thieân?

Ngöôøi tu haønh ñeàu coù moät muïc ñích chung laø thoaùt khoûi voøng luïc-ñaïo luaân-hoài, neân khoå coâng tu luyeän ñeå traùnh leänh goïi cuûa Dieâm-Vöông, nhöng ñeán luùc tòch roài coù theå trôû veà mieàn Cöïc-Laïc hay khoâng thì laïi laø moät vaán ñeà.

Trong thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông, Minh-Sö giaùng phaøm, chæ ñieåm chuùng-sanh moät con ñöôøng ñeå trôû veà coõi Nieát-baøn. Ñoù laø taâm-phaùp chaân-truyeàn cuûa Chö Toå, Chaùnh-phaùp nhaõn-taïng, Baát-nhò phaùp-moân cuûa Chö Phaät.

Chö Phaät trong quaù khöù ñeàu truyeàn phaùp naøy, Ñöùc Khoång-Töû truyeàn cho Nhan-Hoài vaø Taêng-Töû cuõng truyeàn taâm-phaùp naøy, nhöng vì Thieân-cô baát khaû laäu, chæ ñôn truyeàn ñoäc thuï, maø khoâng ôû nôi vaên-töï.

Trong Ñaïo ta, phaøm ngöôøi heã coù caàu Ñaïo, ñöôïc Minh-Sö chæ ñieåm quan-khieáu, truyeàn taâm-phaùp, moät khi vieân tòch roài, thaân xaùc meàm nhuõn, duø ôû nôi baêng tuyeát vaãn khoâng cöùng, dung nhan nhö ngöôøi vaãn coøn soáng, duø ôû nôi nhieät ñoä cao nhöng vaãn khoâng hoâi khoâng thoái. Ñoù laø moät baèng chöùng cuûa Ñaïo ta chöùng toû raèng ngöôøi vieân-tòch ñaõ trôû veà mieàn Cöïc-Laïc. Tröø nhöõng ngöôøi tuy raèng ñaõ caàu Ñaïo nhöng khoâng coù loøng tin, hay laø coù haønh vi baát chaùnh, phaûn Ñaïo baïi ñöùc thì khoâng chaéc, traùi laïi ñeàu coù söï aán-chöùng naøy. Ñoái vôùi moät ngöôøi thöôøng, moät khi cheát roài, vaøi tieáng  35 

ñoàng hoà sau thì thaân xaùc ñaõ trôû neân cöùng, daàn daàn söng phuø vaø hoâi thoái, töôùng cheát troâng thaät deã sôï. Nôi Ñaïo ta, moät khi caàu Ñaïo roài, baát keå giaø treû lôùn beù, neáu tin Ñaïo vaø coù tu haønh, duø ngaøy hoâm nay môùi caàu Ñaïo, nhöng döông soá ñaõ taän, thì soáng vaøo ngaøy hoâm nay vaø cheát vaøo ngaøy mai, saéc maët vaãn töôi toát nhö ngöôøi soáng. ÖÙng vôùi lôøi coånhaân noùi: “Thò töû nhö quy”, xem caùi cheát nhö trôû veà nhaø vaäy. Saùch Luaän-Ngöõ vieát: “Trieâu vaên Ñaïo tòch töû khaû hyû”, buoåi saùng ñaéc Ñaïo roài, chieàu cheát cuõng ñöôïc yeân.

Cao quyù thay lôøi noùi cuûa Thaùnh-nhaân!

Töø-bi Mang nieàm vui ñeán cho ngöôøi goïi laø Töø, giuùp ngöôøi tröø ñi phaàn khoå laø Bi. Chö Phaät, Boà-Taùt thaáy chuùng-sanh traàm luaân trong beå khoå maø ñoäng loøng thöông soùt, neân laäp nguyeän cöùu ñoä, mong moïi ngöôøi ñeàu thoaùt khoûi caûnh luaân-hoài maø trôû veà mieàn Cöïc-Laïc. Ngöôøi tu haønh phaûi laáy hai chöõ töø-bi laøm goác, vaïn vaät ñoàng theå vôùi ta, khi chuùngsanh coøn khoå, theà khoâng thaønh Phaät.

Phaùp thuyeàn laø gì? Phaûi chaêng laø con thuyeàn maø maét ngöôøi coù theå thaáy ñöôïc?

Phaùp thuyeàn laø moät danh töø chæ veà Ñaïo. Phaùp thuyeàn  36 

voâ hình neân khoâng theå thaáy ñöôïc. Ñôøi ngöôøi duø giaøu hay ngheøo, sang hay heøn ñeàu traùnh khoâng khoûi caûnh sinh töû ly bieät cuûa coõi phaøm, kieáp naøy troàng nhaân, kieáp sau gaët quaû, soáng ñi cheát laïi, quanh quaån trong voøng luïc-ñaïo luaân-hoài. Phaät cho raèng ñôøi laø beå khoå, muoán rôøi khoûi beå khoå taát phaûi nhôø thuyeàn, töùc laø nhôø Ñaïo môùi coù theå rôøi khoûi coõi sa-baø maø trôû veà coõi Nieát-Baøn.

Nay ñang ôû trong thôøi Tam-kyø phoå-ñoä, Thöôïng-ñeá töøbi giaùng Ñaïo, ngöôøi coù duyeân seõ ñöôïc Minh-Sö ñoä leân phaùp thuyeàn, rôøi khoûi beán meâ maø trôû veà giaùc-ngaïn.

Trong thôøi kyø naøy ñaïo moân raát nhieàu, phaûi chaêng ñeàu laø phaùp-thuyeàn?

Giaùo phaùi tuy nhieàu, nhöng khoâng ngoaøi chaùnh taø hai phaùi. Coù phaùp moân ngoài thieàn, phaùp moân tuïng kinh, trì chuù, luyeän ñan... Tuy khoâng theå noùi ñeàu laø phaùp thuyeàn, nhöng chaùnh-giaùo ñeàu khuyeân ngöôøi caûi aùc höôùng thieän, laø moät phöông tieän ñeå böôùc leân phaùp thuyeàn, coøn baøng moân taû ñaïo thì thuoäc meâ-tín dò-ñoan, neân traùnh maø khoâng neân theo.

 37 

Taïi sao Tieân Phaät chæ ngoài ñaøi sen maø khoâng ngoài nhöõng loaøi boâng khaùc?

Boâng sen sinh tröôûng trong choán buøn laày nhöng khoâng nhuoám buøn, nhö Tieân Phaät ôû coõi traàn cöùu nhaân ñoä theá maø khoâng nhieãm traàn. Boâng sen tieâu bieåu cho söï thanh cao, töôïng tröng cho phaàn ñöùc, laø phaàn noäi-coâng cuûa ngöôøi tu haønh. Khi sen nôû taát coù traùi (haït sen) ôû giöõa, töôïng tröng cho phaàn ngoaïi-quaû cuûa ngöôøi tu haønh. Coù coâng coù quaû, coâng quaû vieân maõn taát chöùng Ñaïo. ÔÛ nhöõng loaøi boâng khaùc, sau khi troå boâng phaûi traûi qua moät thôøi gian môùi keát traùi, vaø tæ soá keát traùi laïi tuyø thuoäc hoaøn caûnh beân ngoaøi. Trong thôøi kyø troå boâng, neáu gaëp möa to gioù lôùn thì tæ soá boâng nôû keát traùi seõ giaûm.

Cuõng coù loaøi hoa chæ nôû maø khoâng coù traùi. Neáu ngöôøi tu haønh chæ ngoài thieàn quan khoâng ôû nôi thaâm sôn cuøng coác maø khoâng ñoä hoùa chuùng sinh, cuõng nhö loaøi boâng chæ nôû maø khoâng coù traùi, vì chæ coù phaàn noäi-coâng maø thieáu phaàn ngoaïi-quaû neân khoâng theå chöùng Ñaïo; hay chæ haønh phaàn ngoaïi-quaû maø khoâng tu phaàn noäi-coâng cuõng khoâng theå chöùng quaû vò. Cho neân ngöôøi tu haønh phaûi chaùnh kyû vaø hoùa nhaân, töï giaùc vaø giaùc tha, coù coâng coù quaû, coâng quaû vieân maõn taát nhieân seõ ngoài treân ñaøi sen, maø chöùng quaû vò.

 38 

Sieâu sinh lieãu töû Sieâu laø sieâu thoaùt, lieãu laø heát. Sieâu-sinh lieãu-töû töùc laø thoaùt khoûi ñöôïc söï soáng cheát, baát sinh baát dieät. Ñoù laø trôû veà coõi Nieát-Baøn(9).

Phaøm ngöôøi, heã coù soáng laø coù cheát. Moät ngöôøi duø coù soáng treân traêm tuoåi, nhöng neáu so vôùi tuoåi thoï cuûa trôøi ñaát thì chaúng qua chæ laø moät kieáp phuø-du maø thoâi. Töø coå chí kim, duø laø quaân-vöông hay anh-huøng haøo-kieät, ñeàu traùnh khoâng khoûi ñöôïc caùi cheát. Thieân ñòa nhaät nguyeät tröôøng cöûu, nhöng nhaân sinh voâ thöôøng, cheát ñi soáng laïi quanh quaån trong voøng luaân-hoài. Soáng theâm moät tuoåi töùc laø giaûm ñi moät tuoåi...

Do ñoù muoán lieãu-töû thì phaûi lieãu-sanh, muoán lieãusanh thì phaûi tìm caùch sieâu-sanh. Thoaùt ñöôïc chöõ sanh taát nhieân seõ khoâng coù töû. Nay ñöông Tam-kyø phoå-ñoä, Thöôïng-Ñeá giaùng Ñaïo, coù duyeân ñöôïc gaëp Minh-Sö caàu Ñaïo thì Thieân-baûng ghi danh, ñòa-phuû ruùt teân. Caàu Ñaïo tu Ñaïo, tích coâng luõy ñöùc, moät khi coâng quaû vieân maõn seõ coù Kim-ñoàng Ngoïc-nöõ ñeán tieáp daãn, sieâu thoaùt tam-giôùi trôû veà Voâ-Cöïc, baát sinh baát dieät, nôi maø Phaät-giaùo goïi laø Nieát-Baøn, Laõo-giaùo goïi laø Ñaïi-La-Thieân, Thieân-Chuùagiaùo goïi laø Thieân-Ñaøng, laøm baïn cuøng Tieân Phaät, Thaùnh Hieàn, vaïn kieáp tröôøng toàn.

(9)

Nieát laø baát sanh, Baøn laø baát dieät.  39 

Ñaïo-Taâm, Nhaân-Taâm vaø Huyeát-Taâm Taâm chöa phaùt goïi laø Tính, Tính ñaõ phaùt goïi laø Taâm.

Taâm Tính nhaát theå nhöng hai maët. Taâm phaùt xuaát töø LyùTính laø Ñaïo-taâm, phaùt xuaát töø Khí-tính laø Nhaân-taâm. Ñaïo-taâm chí thieän voâ aùc, nôi Phaät goïi laø Boà-Ñeà-Taâm, Nho goïi laø Löông-taâm. Nhaân-taâm coù thieän coù aùc, tuøy theo tính tình cuûa ngöôøi, luùc giaän thì sinh loøng oaùn gheùt, khi vui thì toû loøng möøng. Moät keû caép, bieát ñöôïc aên caép laø moät haønh-vi xaáu, nhöng vaãn haønh ngheà naøy. Haønh ñoäng aên caép thuoäc veà nhaân-taâm, bieát ñöôïc aên caép laø vieäc khoâng neân laøm, moät khi ñaõ laøm roài thì trong loøng aùy naùy khoâng yeân. Ñoù laø löông-taâm, ñaïo-taâm. Töø ñieåm naøy cho ta thaáy moïi ngöôøi ñeàu coù löông-taâm, Phaät-tính. Tính naøy khoâng vì ôû Phaät maø taêng, cuõng khoâng vì ôû chuùng-sanh maø giaûm, chæ khaùc nhau taïi meâ vaø ngoä maø thoâi.

Huyeát-taâm laø traùi tim baèng thòt cuûa ta, chuû veà söï tuaànhoaøn löu thoâng cuûa maùu trong thaân ngöôøi. Ñaïo-taâm thuoäc Lyù, Nhaân-taâm thuoäc Khí, Huyeát-taâm thuoäc Töôïng. Trong thôøi kyø xích-töû (haøi nhi), chöa bieát ñeán vaät duïc, baûn tính voâ thieän voâ aùc. Ñeán luùc tröôûng thaønh, bieát vui bieát möøng, bieát oaùn bieát hôøn, phaàn löông-tri bò vaät duïc che laáp maø maát ñi baûn tính ban ñaàu.

Cho neân tu Ñaïo laø tröø ñi phaàn Nhaân-taâm ñeå hieän phaàn Ñaïo-taâm. Nho vieát: “Phaûn kyø xích-töû chi taâm”, Phaät vieát: “Minh taâm kieán taùnh” laø vaäy!  40 

Vaên töï laø duïng cuï ñeå truyeàn Ñaïo Duøng tay ñeå chæ maët traêng, nhöng chæ tay khoâng phaûi laø traêng. “Phi-maõ duï maõ, phi-maõ phi maõ”, duøng ngöïa giaû ñeå cho ngöôøi bieát hình thuø cuûa ngöïa, nhöng ngöïa giaû khoâng phaûi laø ngöïa.

Ngöôøi xöa noùi: “Vaên dó taûi Ñaïo”, möôïn vaên-töï ñeå tìm Ñaïo vaø minh Ñaïo. Thaùnh-nhaân löu truyeàn kinh-ñieån laø mong ngöôøi ñoïc kinh maø ngoä Ñaïo. Moät khi thoâng-ñaït kinh-ñieån, ñaõ minh taâm kieán tính, thì vaên-töï trong kinh chæ laø duïng cuï ñeå truyeàn Ñaïo maø thoâi. Nhö khi quaù giang phaûi duøng ñeán beø, moät khi ñaõ qua ñöôïc soâng roài thì seõ khoâng caàn ñeán beø nöõa, neáu vaùc theo beø leân bôø, chaúng nhöõng khoâng coù ích maø coøn ngaïi cho ñöôøng ñi.

Nguõ-thöôøng, Nguõ-haønh, Nguõ-giôùi Nho coù Tam-cöông: Quan-thaàn, Phuï-töû, Phu-phuï.

Nguõ-thöôøng: Nhaân, Leã, Nghóa, Trí, Tín.  Laõo coù Tam-thanh: Thöôïng-thanh, Ngoïc-thanh, Thaùi-thanh.

Nguõ-haønh: Kim, Moäc, Thuyû, Hoûa, Thoå.  Phaät coù Tam-baûo: Phaät, Phaùp, Taêng. Nguõ-giôùi: Saùt, Ñaïo, Daâm, Voïng, Töûu.

Phöông-phaùp truyeàn Ñaïo cuûa Thaùnh-nhaân tuy khaùc nhau, nhöng Lyù thì nhaát trí. Neáu phaïm Saùt-giôùi thì seõ maát 

 41 

ñi loøng Nhaân-töø, ôû nguõ-haønh thì khuyeát Moäc; phaïm Ñaïogiôùi (troäm caép) thì thaát Nghóa, khuyeát Kim; ñoäng loøng taødaâm thì voâ Leã, khuyeát Hoûa; khoâng chöøa röôïu thì loaïn tính, khuyeát Thuûy. Do ñoù, Nho troïng Nguõ-thöôøng ñeå hôïp ñaïo Trung-thöù, Phaät giöõ Nguõ-giôùi ñeå toû loøng Töø-bi, Laõo theo luaät Nguõ-haønh ñeå toû loøng Caûm-öùng.

Nhaân ñaéc Nhaát thaønh Thaùnh Nhaát laø khôûi thuûy cuûa muoân vaät. Neân Ñaïo-kinh vieát: “Thieân ñaéc Nhaát taéc thanh, Ñòa ñaéc Nhaát taéc ninh, Nhaân ñaéc Nhaát taéc Thaùnh”. Ñan-kinh vieát: “Nhaân ñaéc Nhaát vaïn söï taát”. Kinh-ñieån tam-giaùo ñeàu laáy Nhaát laøm chuû.

Phaät vieát: Vaïn phaùp quy Nhaát, Laõo vieát: Baõo nguyeân thuû Nhaát, Nho vieát: Chaép trung quaùn Nhaát. Nhaát töùc laø Ñaïo, laø Chaân-lyù Voâ-Cöïc, Thieân maát ñi Nhaát thì tinh tuù loaïn ñoä, Ñòa maát ñi Nhaát thì bieån caïn nuùi lôû, Nhaân maát ñi Nhaát thì ôû trong voøng luïc-ñaïo luaân-hoài.

Nhaân ñöôïc Lyù cuûa Voâ-Cöïc maø thaønh Tính, bænh khí aâm döông cuûa Thaùi-Cöïc maø thaønh hình. Khi ôû trong baøo thai ngöôøi meï, Tính meänh hôïp nhaát, thuoäc phaàn tieânthieân, nhaát tính vieân maõn, voâ tö voâ löï. Ñeán thôøi kyø thai maõn, oa moät tieáng, giaùng sinh chaøo ñôøi, hai khí aâm döông töø muõi truyeàn vaøo, Voâ-Cöïc bieán thaønh Thaùi-Cöïc. Tính meänh chia hai, tieân-thieân Tính, haäu-thieân meänh, hai queû  42 

Caøn khoân bieán thaønh Khaûm Ly. (Caøn) (Ly) (Khoân) (Khaûm) Ly töùc laø rôøi, rôøi thì taùn. Ñieåm Linh-tính rôøi khoûi boån vò Xaù-lôïi. Linh-tính phaân taùn ñeán maét thì bieát quan saùt, phaân taùn ñeán muõi thì bieát ngöûi, phaân taùn ñeán mieäng thì bieát noùi, bieát aên, phaân taùn ñeán da thì coù caûm giaùc, phaân taùn ñeán taâm thì sinh thaát-tình luïc-duïc.

Khoân bieán thaønh Khaûm, khaûm töùc laø bò haõm. Phaàn Linh-tính bò töûu saéc taøi khí vaây haõm maø che laáp baûn tính ban ñaàu, neân môùi taïo nghieäp maø löu-laõng treân doøng ñôøi sanh-töû. Ñaéc Nhaát töùc laø tìm laïi ñöôïc baûn tính ban ñaàu, bieán Khaûm thaønh Khoân, bieán Ly thaønh Caøn, töø haäu-thieân trôû veà tieân-thieân, baát sinh baát dieät. Neân noùi “Nhaân ñaéc Nhaát taéc Thaùnh”.

Tu Ñaïo phaûi chaêng neân soáng ñoäc thaân?

Thieân Ñòa töông giao hoùa sinh vaïn vaät, nam nöõ hoân phoái maø sinh ngöôøi ñeå baûo toàn noøi gioáng. Ñoù laø lyù cuûa taïo hoùa. Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, ngöôøi tu haønh phaûi tu tröôùc, moät khi coâng quaû vieân maõn sau môùi ñaéc Ñaïo (tieân tu haäu ñaéc), neân phaûi khoå coâng tu luyeän, rôøi boû vôï con hay laø soáng ñoäc thaân ñeå deã beà tu haønh.  43 

Nay vaøo thôøi kyø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeá töø-bi, Ñaïo giaùng hoûa-traïch(10), Nho-giaùo öùng vaän, truyeàn Ñaïo tröôùc roài tu sau (tieân ñaéc haäu tu), neân vôï choàng cha con cuøng tu maø khoâng nghòch vôùi nhaân-luaân, khoâng aûnh höôûng ñeán vieäc hoïc cuûa keû só, khoâng ngaïi ñeán vieäc laøm cuûa nhaø noâng, taïi gia xuaát gia, nöûa Thaùnh nöûa Phaøm.

Neáu nhö giaø treû ñeàu soáng ñoäc thaân maø khoâng laäp gia ñình, thì vaøi traêm naêm sau theá gian seõ khoâng ngöôøi ôû, coøn ngöôøi ñaâu maø phoå-ñoä nöõa.

Ngöôøi coù loøng toát laø ñuû, caàn gì phaûi caàu Ñaïo? Ñaõ soáng laøm kieáp ngöôøi taát nhieân phaûi coù moät taám loøng toát, vì ñoù laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå laøm ngöôøi, vaø ñoù cuõng laø boån phaän cuûa ngöôøi. Nhö boån phaän laøm con phaûi hieáu thaûo vôùi cha meï, laøm daân phaûi trung vôùi nöôùc, laøm cha meï phaûi thöông yeâu daïy doã con caùi...

Moät ngöôøi khi ñöôïc moïi ngöôøi xöng laø thieän-nhaân (10)

Hoûa laø löûa, traïch laø nhaø. Nhaø naøo cuõng coù löûa, yù chæ thôøi kyø Baïch-Döông, Ñaïo giaùng thöù-daân. Ngöôøi thöôøng ñeàu coù theå ñaéc ñaïo. Thôøi kyø Thanh-Döông, Ñaïo giaùng Quaân-Vöông, chæ coù baäc vua chuùa môùi ñaéc ñaïo, nhö vua Nghieâu, vua Thuaán, vua Vuõ, vua Thang… Ñeán thôøi kyø Hoàng-Döông, Ñaïo giaùng Sö-Nho, chæ coù baäc Thaày môùi ñaéc ñaïo nhö Ñöùc Khoång-Töû, Thaày NhanHoài, Thaày Taêng-Töû, Töû-Tö, Thaày Maïnh-Töû.  44 

hay hoaøn-nhaân, hay nhöõng ngöôøi coù coâng vôùi ñôøi, moät khi cheát ñi seõ ñöôïc ñaàu thai vaøo gia ñình phuù quyù ñeå höôûng hoàng-phuùc ñaõ tích, hay ñöôïc phong laøm thaàn cuûa moät vuøng höôûng höông hoûa cuûa ngöôøi ñôøi cuùng baùi vaøi traêm naêm..., nhöng khi phuùc höôûng heát roài vaãn phaûi ñaàu thai trôû laïi laøm kieáp ngöôøi. Moät khi ñaàu thai roài phaûi chaêng vaãn khoâng meâ ñi tieàn nhaân cuûa kieáp tröôùc. Neáu nhö coù phuùc baùo maø khoâng bieát giöõ, laïi yû quyeàn theá maø taïo nghieäp thì laïi gaëp söï aùc baùo trong nhöõng kieáp sau maø trôû thaønh baàn-tieän, hoaëc ñaàu thai vaøo voøng suùc-ñaïo cuõng khoâng ñöôïc bieát. Kinh Phaät vieát: “Nhaân chuyeån suùc, suùc chuyeån nhaân, baàn bieán phuù, phuù bieán baàn”, taát caû ñeàu ôû trong luaät nhaân-quaû. Coøn nhö caàu Ñaïo vaø tu Ñaïo, chaúng nhöõng thoaùt ñöôïc caûnh luaân-hoài, maø laïi coøn coù theå sieâubaït toå-tieân nöõa. Moät khi chöùng Ñaïo nhö Chö Phaät Boà-Taùt, trôû veà coõi sa-baø ñeå cöùu roãi chuùng-sanh cuøng thoaùt caûnh khoå, nhö ngöôøi bieát bôi loäi xuoáng soâng cöùu ngöôøi cheát ñuoái vaäy.

Caàu Ñaïo roài nhöng khoâng tu coù theå thoaùt rôøi sinhtöû chaêng?

Tu Ñaïo muïc ñích laø thoaùt voøng luaân-hoài. Chæ caàu maø khoâng tu, taäp tính khoâng tröø, chaúng nhöõng khoâng theå lieãu nghieäp cuûa kieáp tröôùc, traùi laïi neáu taïo theâm nghieäp môùi thì seõ phaûi traû trong kieáp sau. Nhö vaäy haù coù theå traùnh tai  45 

kieáp vaø thoaùt sanh-töû hay sao?

Tu laø söûa ñoåi, chaúng nhöõng tu söûa laáy mình maø coøn phaûi giuùp ngöôøi, ñeå moïi ngöôøi ñeàu bieát söûa tính cho hôïp vôùi ñaïo Trôøi, nhö theá môùi laø chí-thieän.

Hoùa ngöôøi laø coâng, chaùnh kyû laø ñöùc, coâng-ñöùc vieân maõn môùi thaønh quaû.

Keä vieát: Nhaân gian voâ voâ trung hieáu Thaùnh Thieân thöôïng voâ voâ coâng-ñöùc Thaàn(11)

Taïi sao Ñaïo giaùng vaøo thôøi kyø loaïn ly?

Thôøi coù trò coù loaïn, Ñaïo coù aån coù hieän. Luùc tröôùc thôøi cô chöa ñeán, Ñaïo ôû trong thôøi kyø aån, Thaùnh-nhaân chæ truyeàn kinh-ñieån maø khoâng daùm noùi roõ, cho neân soá ngöôøi ñaéc Ñaïo ít(12). Nay vaøo thôøi kyø maït-phaùp, theá-phong suy ñoài, loøng ngöôøi hieåm aùc, ñaïo-ñöùc luaân-vong, cöôngthöôøng ñieân-ñaûo, do ñoù thieân tai nhaân hoïa xaûy ra khaép nôi... Maëc duø noùi laø khí soá cuûa trôøi, nhöng ñeàu do loøng (11)

Thaùnh-nhaân laø ngöôøi trung hieáu löôõng toaøn taïi theá. Thaàn treân Trôøi ñeàu laø ngöôøi coù coâng-ñöùc vôùi ñôøi.

(12) Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân: “Tieân thieát tam-giaùo truyeàn kinh ñieån. Maït-haäu nhaát-tröôùc baïn thu-vieân”. (Laäp tam-giaùo truyeàn kinh tröôùc, ñeå ngöôøi noi kinh maø tu. Ñeán thôøi kyø phoå-ñoä cuoái cuøng naøy, tröïc chæ taâm-taùnh ñeå thu-vieân).  46 

ngöôøi taïo neân.

Nhöng khoâng phaûi moïi ngöôøi treân ñôøi ñeàu aùc caû, trong nuùi ñaù vaãn coù ngoïc, vì theá Thöôïng-Ñeá môùi giaùng Ñaïo ñeå cöùu ngöôøi laønh. Tieân Phaät phuïng meänh tuyeân-hoùa Ñaïi-Ñaïo, muïc ñích laø ñeå vaõn hoài nhaân-taâm, hoùa kieáp vaän. Ñaïo vì kieáp maø giaùng ñeå cho ngöôøi deã tin, vì sinh vaøo thôøi loaïn ly loøng ngöôøi môùi laõnh hoäi ñöôïc sinh töû voâ thöôøng, môùi bieát sinh meänh laø quyù maø sinh loøng tin Ñaïo.

Thaày Maïnh-Töû vieát: “Thieân haï nòch vieän chi dó Ñaïo” yù nghóa laø vaäy.

Sieâu baït vong hoàn trong Ñaïo Coå Phaät-quy quy ñònh: “Nhaát töû thaønh Ñaïo, cöûu toå sieâu thaêng”. Trong thôøi kyø phoå-ñoä ban ñaàu, Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân quy ñònh chæ ñoä ngöôøi maø khoâng ñoä quyû. Trong thôøi kyø Baïch-Döông, Tam-Quan Ñaïi-Ñeá cuøng Ñòa-TaïngVöông Boà-Taùt khaån caàu Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân khai aân, aâm döông cuøng ñoä, neân môùi thaønh laäp Thieân-Phaät-Vieän laøm nôi tu luyeän cho vong-linh. Nhöõng ngöôøi ñaéc Ñaïo, moät khi vieân-tòch ñeàu ñeán Thieân-Phaät-Vieän haàu ñôïi ñeå ñònh quaû-vò. Ngöôøi coù coâng-ñöùc lôùn seõ ñöôïc saéc phong, coâng-ñöùc khoâng ñuû thì phaûi xuoáng phaøm ñaàu thai tu laïi.

Coøn nhö vong linh ñöôïc thaân nhaân sieâu-baït thì ñeán Töï-Tu-Ñöôøng cuûa Thieân-Phaät-Vieän, nôi ñaây coù Tieân Phaät Boà-Taùt ñeán giaûng kinh, traûi qua 100 ngaøy tu luyeän ñeå hoài  47 

phuïc theå thuaàn-döông. Sau ñoù Tam-Quan Ñaïi-Ñeá môùi phuïng meänh cuûa Thöôïng-Ñeá aùn theo coâng maø ñònh quaûvò. Nhöng quaû-vò thì caên cöù vaøo ñöùc-haïnh cuûa vong linh trong thôøi sinh tieàn vaø coâng-ñöùc cuûa con chaùu laøm tieâu chuaån, sau khi con chaùu chöùng Ñaïo thì ñöôïc tieâu-dao ôû Lyù-Thieân; traùi laïi sau khi sieâu baït roài, con chaùu ôû döông gian khoâng coøn tu haønh nöõa thì vong linh cuõng bò ñaøy xuoáng aâm-phuû.

Coù baèng chöùng gì chöùng minh vong hoàn ñaõ ñöôïc sieâu baït?

Sau khi ñöôïc sieâu baït ñeán Töï-Tu-Ñöôøng 100 ngaøy, thaân nhaân cuûa vong-linh coù theå nhôø Truyeàn-Ñaïo-Sö thænh caàu Thöôïng-Ñeá töø bi cho vong-linh cuûa ngöôøi quaù-coá xuoáng keát duyeân. Qua trung gian cuûa ñoàng-töû, vong-linh trôû veà noùi chuyeän vôùi ngöôøi thaân, keå vieäc ñôøi trong gia ñình trong luùc coøn soáng, thuaät söï vieäc ôû nôi ñòa-phuû (luùc chöa ñöôïc sieâu baït) vaø Thieân-ñaøng (sau khi ñöôïc sieâu baït). Ñoù laø söï thuø-thaéng cuûa Ñaïo trong vieäc sieâu baït vong-linh ôû thôøi phoå-ñoä Tam-Taøo.

Taïi sao phaûi duøng tay traùi ñeå thaép nhang?

Tay traùi thuoäc döông, tay phaûi thuoäc aâm. Tröø moät soá  48 

ngöôøi quen duøng tay traùi ra, ñaùnh ngöôøi gieát vaät... ñeàu duøng tay phaûi, cho neân khi thaép nhang khoâng neân duøng tay phaûi maø duøng tay traùi, yù nghóa laø duøng phaàn thieän che phaàn aùc. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù phaàn xaáu vaø phaàn toát, ta chôù neân beâu phaàn xaáu, maø neân khen phaàn toát cuûa ngöôøi tröôùc maët coâng chuùng. Ñoù laø thuaät xöû theá ôû treân ñôøi, goïi laø “AÅn aùc döông thieän”.

Khi thaép nhang, tröôùc tieân caém caây thöù nhaát ôû giöõa; keá ñeán caây thöù hai ôû beân traùi (töùc laø veà beân tay maët cuûa ta), sau ñeán caây thöù ba ôû beân phaûi (töùc veà phía tay traùi cuûa ta). Neáu laø naêm caây nhang, thì caây thöù nhaát ôû giöõa, caây thöù hai ôû beân traùi, caây thöù ba ôû treân, caây thöù tö ôû beân phaûi, caây thöù naêm ôû döôùi.

Ñaïo cao moät thöôùc, Ma cao moät tröôïng Töø luùc khai thieân laäp ñòa ñeán sinh ngöôøi, ñeán nay ñaõ coù treân saùu vaïn naêm. Loaøi ngöôøi chuùng ta vì soáng cheát trong voøng luaân-hoài, neân moãi ngöôøi ít nhieàu cuõng chòu söï chi phoái cuûa phaàn nghieäp löïc ñaõ taïo töø nhöõng kieáp tröôùc.

Nôï cuûa kieáp tröôùc chöa traû heát thì laïi taïo theâm nghieäp môùi, do ñoù oan nôï truøng truøng ñieäp ñieäp tích cao nhö nuùi.

Nhö kieáp tröôùc lôõ tay ñaùnh ngöôøi, gieát gaø, vòt, choù, heo,... hay möôïn tieàn ngöôøi chöa traû thì kieáp naøy vaãn phaûi hoaøn laïi. Ñoù laø caùi lyù cuûa taïo-hoùa, luaät nhaân-quaû, khoâng moät ai traùnh khoûi ñöôïc. Cho neân moät khi ñaéc Ñaïo, chuû nôï seõ lo  49 

sôï maø tìm ñeán thaân-chuû ñeå ñoøi, vì kieáp naøy khoâng ñoøi, moät khi thaân-chuû tu thaønh Ñaïo roài thì kieám ñaâu ra ngöôøi nöõa.

Luaät vay nôï phaûi traû, Dieâm-Vöông chí-coâng voâ tö, thaû cöûa cho luõ quyû ñi tìm thaân-chuû. Cho neân moät ngöôøi duø coù loøng thaønh tu Ñaïo, nhöng mang theo nghieäp cuûa kieáp tröôùc, thöôøng hay mang beänh hoaëc maát cuûa... ñoù laø bò khaûo. Phaøm heã gaëp khaûo, ta haõy thuaän loøng maø tieáp nhaän, khoâng traùch moùc, khoâng oaùn hôøn, vì khaûo moät laàn laø lieãu ñi moät phaàn nôï cuûa kieáp tröôùc. Moät khi khaûo nghieäm heát roài, ñöôøng Ñaïo seõ deã ñi.

Coå-nhaân noùi: “Ngoïc baát traùc baát thaønh khí, Ñaïo baát khaûo baát thaønh Phaät”. Muoán thoaùt voøng luaân-hoài maø khoâng chòu ñöôïc söï ñoaïn-luyeän töø beân ngoaøi, gaëp khaûo nghieäm beøn thoái chí, nöûa ñöôøng boû hoang thì khoù maø thaønh coâng vaäy.

Taïi sao aên uoáng nhö nhau, coù ngöôøi thöôøng mang beänh taät, trong khi ñoù laïi coù ngöôøi suoát ñôøi khoâng bò beänh hoaïn?

Con ngöôøi chuùng ta ñeàu mang phaàn xaùc thòt, traùnh sao cho khoûi beänh. Beänh taät tuy nhieàu nhöng chæ coù hai loaïi laø chaân-beänh (beâïnh thöïc) vaø giaû-beänh (beänh giaû). Beänh giaû laø do söï khoâng chuù yù, khoâng ñeà phoøng maø maéc phaûi,  50 

nhö caûm cuùm, nhöùc ñaàu... chæ caàn uoáng thuoác nghæ ngôi laø khoûi. Coøn beänh thöïc laø beänh nhaân-quaû, laø söï baùo öùng cuûa tieàn kieáp maø thaày thuoác khoâng theå chöõa trò ñöôïc. Neân Tieân-Phaät coù thô vieát: Chaân-döôïc trò giaû-beänh, chaân-beänh voâ döôïc y (thuoác thaät chöõa beänh giaû, beänh thaät khoâng thuoác chöõa).

Treân Thieân-Cung coù Thaàn giaùng tai kieáp, döôùi AÂmTy coù Quyû oân-dòch ñeàu phuïng meänh haønh söï. Beänh taät cuûa ta chaúng nhöõng chòu aûnh höôûng bôûi thôøi tieát khí-haäu, thaát-tình luïc-duïc, maø aên uoáng cuûa con ngöôøi cuõng ñeàu coù theå gaây neân beänh hoaïn. Cho neân hyû noä aùi laïc cuûa ngöôøi quaân-töû phaùt ñeàu coù tieát-ñoä. Coå-Ñöùc coù caâu: “Taâm an mao oác oån, Tính ñònh thaùi caên höông” (Khi Taâm ñöôïc yeân duø ôû nhaø tranh vaãn caûm thaáy caên nhaø vöõng nhö baøn thaïch.

Tính ñöôïc ñònh duø aên reã cuûa hoa caûi vaãn thaáy thôm tho).

Ngöôøi quaân-töû chæ caàu an-meänh, moät nöûa do ngöôøi, moät nöûa do Trôøi. Caùi maø meänh ta coù, Trôøi khoâng theå ñoaït ñöôïc; caùi maø Trôøi cho, ta cuõng khoâng theå boû ñöôïc.

Thôøi Tam-Quoác, thaønh Laïc-Döông maát muøa, daân trong thaønh vì thieáu löông thöïc neân da maët xanh xao, chæ coù moät ngöôøi da maët vaãn hoàng haøo nhö thöôøng. Taøo-Thaùo caûm thaáy laï, môùi hoûi nguyeân do. Ngöôøi ñaùp: Ta trì chay ñaõ hôn 30 naêm, neân coù ñöôïc söùc khoûe naøy. Ñuû thaáy thaønh taâm tu Ñaïo, chöøa röôïu thòt vaø nguõ-huaân(13), khí huyeát (13)

Nguõ-huaân laø: Haønh, heï, toûi, cuû kieäu vaø thuoác laù.  51 

trong thaân ngöôøi seõ ñöôïc trong saïch, do ñoù traùnh ñöôïc nhieàu beänh taät.

Taïi sao Ñaïo ta khoâng chuù troïng coâng phu ngoài thieàn?

Ngoài thieàn cuõng nhö trì kinh, chæ laø coâng phu, laø moät phöông tieän ñeå tieán ñeán Ñaïo, nhöng phöông tieän chöa phaûi laø cöùu-caùnh(14). Tu Ñaïo töùc laø tu taâm, khoâng roõ taâm Haønh khaéc thaän, heï khaéc gan, toûi khaéc tim, cuû kieäu khaéc tì, thuoác laù khaéc phoåi.

(14) * Ngaøy xöa Löõ Thuaàn-Döông toå-sö khi chöa ñaéc ñaïo, thöôøng hay ngoài thieàn, coâng phu ñeán möùc hoøa-ñoàng vôùi caûnh trôøi maây nöôùc, neân laáy danh hieäu laø Vaân-Thuûy ñaïo-nhaân. Moät hoâm ngao du ñeán nuùi Hoaøng-Long tình côø gaëp thieàn-sö HueäNam ñang thuyeát phaùp.

Thieàn-sö hoûi: Xin caùc-haï cho bieát toân hieäu ñeå tieän beà xöng hoâ.

Löõ-toå ñaùp: Baàn ñaïo laø Vaân-Thuûy ñaïo-nhaân, ngao sôn du thuûy ñeán ñaây, mong Thieàn-sö chæ giaùo.

Thieàn-sö: Toân hieäu cuûa caùc-haï laø Vaân-Thuûy. Xin hoûi khi maây tan nöôùc caïn caùc-haï seõ ñi veà ñaâu?

Löõ-toå nghe xong, hoaéc nhieân ñaïi ngoä, neân coù thô vieát: Khí khöôùc bieàu nang suaát toaùi caàm Nhi kim baát luyeän khoaùng trung kim Töï tuøng nhaát kieán Hoaøng-Long haäu Thuûy hoái ñöông nieân thoùa duïng taâm  52 

taùnh duø ngoài raùch boà ñoaøn cuõng khoâng theå lieãu thoaùt sanh-töû.

Nguõ-toå Hoaèng-Nhaãn: “Baát thöùc boån taâm hoïc phaùp voâ ích”. Thôøi kyø chöa phoå-ñoä, ngöôøi tu haønh thöôøng hay toïa thieàn, ñoù chæ laø phöông phaùp trung-thöøa ñeå ñi tôùi thieàn ñònh. Ñaïo Phaät cho raèng thaân ngöôøi chæ laø moät tuùi da thoái (xuù bì nang), duø coù coâng phu vaän chaâu-thieân hay chuyeån phaùp-luaân, vaãn coøn ôû trong voøng Thaùi-Cöïc maø khoâng theå thoaùt voøng luaân-hoài. Neáu haønh giaû khoâng ñuû ñöùc-haïnh, khoâng coù thaàn hoä-phaùp, hay ngoài khoâng ñuùng caùch, deã bò (Vöùt boû baàu röôïu ñaäp vôõ ñaøn, Khoâng coøn ngoài thieàn vôùi luyeän ñan, Nay ñöôïc Hoaøng-Long chæ taâm taùnh, Môùi hay luùc tröôùc duïng taâm sai) * Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng gaëp Maõ-Toå ñang ngoài thieàn. HoaøiNhöôïng hoûi: Hoøa-thöôïng ngoài ôû ñaây laøm gì vaäy? Maõ-toå: Baàn taêng ñang ngoài thieàn.

Hoaøi-Nhöôïng: Ngoài thieàn ñeå laø gì? Maõ-toå: Ñeå thaønh Phaät.

Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng nghe Maõ-toå noùi nhö vaäy, beøn laáy hai mieáng gaïch ra maøi. Maõ-toå laáy laøm laï hoûi: - Hoøa-thöôïng maøi gaïch laøm chi vaäy? Hoaøi-Nhöôïng: Maøi gaïch ñeå laøm göông.

Maõ-toå: Gaïch laøm sao maøi thaønh göông ñöôïc?

Hoaøi-Nhöôïng: Gaïch ñaõ khoâng theå maøi thaønh göông, chaúng leõ ngoài thieàn laïi coù theå thaønh Phaät hay sao?

Bò thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng phaûn vaán, Maõ-toå nhö ngöôøi söïc tænh côn meâ, môùi hay ñaõ duïng taâm sai vaø theo thieàn-sö HoaøiNhöôïng hoïc ñaïo.  53 

ngoaïi ma xaâm nhaäp maø ñi vaøo ma ñaïo, hoaëc trôû thaønh ñieân cuoàng.

Luïc-toå Ñaøn-kinh vieát: “Ngoaïi ly töôùng laø thieàn, noäi baát loaïn laø ñònh”. Thieàn ñònh laø do nôi taâm chöù khoâng phaûi do ngoài maø ñöôïc. Tu Ñaïo phaûi minh taâm, vì taâm laø Phaät, laø Thaùnh, laø Tieân. Neáu nhaân duïc taän dieät thì thieân lyù löu haønh, ñoäng tónh nhö nhö goïi laø hoaït-thieàn (thieàn soáng).

Tu Ñaïo phaûi chaêng caàn boû maën aên chay?

Böôùc ñaàu trong vieäc tu haønh, trai giôùi laø ñieàu caàn thieát. Vì baûn tính tieân-thieân thuoäc döông, neáu hoãn taïp vôùi khí tröôïc caøng nhieàu thì phaàn tính caøng bò lu môø, khoù thaáy baûn-lai dieän-muïc. Tu Ñaïo laø boû ñi phaàn tröôïc, giöõ phaàn thanh, thöùc aên thuoäc loaøi tam-yeám(15) nguõ-huaân ñeàu mang naëng khí tröôïc, aên nhieàu chaúng nhöõng coù haïi cho söùc khoûe maø coøn laøm toån thöông ñeán nguyeân-tính cuûa ta.

Trôøi coù ñöùc haùo sanh, neân phaûi coù loøng töø taâm vôùi loaøi vaät ñeå hôïp vôùi loøng Trôøi, neáu vì ngon mieäng maø ñi saùt haïi loaøi vaät, khoâng nhöõng toån ñeán ñöùc nhaân laïi coøn keát oaùn cuøng loaøi vaät nöõa.

Thaày Maïnh-Töû vieát: “Kieán kyø sanh baát nhaãn kieán kyø (15)

Thieân-yeám laø caùc loaøi chim, ñòa-yeám laø caùc loaøi thuù, thuûyyeám laø caùc loaøi thuûy toäc.  54 

töû, vaên kyø thanh baát nhaãn thöïc kyø nhuïc”. Loaøi vaät soáng vaãn coù thuù vui gia ñình nhö loaøi ngöôøi, neân khoâng nôõ thaáy loaøi vaät bò gieát; tuy khoâng bieát noùi, moät khi bò baét gieát ñeàu lôùn tieáng keâu gaøo, nghe tieáng keâu bò thöông naõo nuøng ñoù, ngöôøi quaân-töû khoâng nôõ aên thòt vaät. Phaät xem loaøi vaät ñeàu laø quyeán-thuoäc, chæ vì maét phaøm neân ta khoâng thaáy, bieát ñaâu con vaät bò ta gieát laïi laø thaân-nhaân cuûa ta trong nhöõng kieáp tröôùc? Nguõ-huaân bænh khí tröôïc cuûa trôøi ñaát maø sinh, mang muøi vò xaáu, aên vaøo khaéc nguõ taïng, cho neân ngöôøi tu Ñaïo cuõng kî.

Do ñoù muoán khoâng keát oaùn cuøng loaøi tam-yeám, muoán cho phaàn theå xaùc coù ñöôïc moät söùc khoûe toát, muoán cho baûn tính thuaàn nhieân khoâng nhieãm tröôïc, con ñöôøng toát nhaát laø phaûi trì chay vaø giöõ giôùi.

Noùi toùm laïi, ngöôøi tu haønh phaûi nuoâi döôõng loøng töøbi, neân taäp aên chay kyø, khi quen roài môùi aên chay tröôøng.

Neáu nhö hoaøn caûnh khoâng cho pheùp coù theå tuøy nghi, vaø haønh coâng laäp ñöùc ñeå hoài-höôùng cho loaøi vaät.

Tu haønh coù thuaän coù nghòch Ñoù laø coâng phu haäu-thieân, nhöng cuõng khoâng theå khoâng bieát. Tính khí thaàn laø tam-baûo cuûa loaøi ngöôøi, neáu maét thaáy tai nghe maø noåi thaát-tình luïc-duïc, tinh khí thaàn thuaän loøng duïc maø phaân taùn ra ngoaøi, thuoäc phaøm. Traùi laïi nhieáp taâm höôùng noäi, khoùa kín saùu cöûa khoâng ñeå tam 55 

baûo tieát ra ngoaøi goïi laø nghòch, thuoäc Thaùnh.

Thaày Maïnh-Töû vieát: “Hoïc vaán chi ñaïo voâ tha, caàu kyø phoùng taâm nhi dó hó” (phöông phaùp hoïc Ñaïo khoâng coù gì khoù caû, chæ tìm laïi caùi taâm ñaõ phoùng ra ngoaøi maø thoâi).

Taâm chaïy theo ñöôøng coâng danh thì bò coâng danh troùi, chaïy theo saéc thì bò saéc buoäc, ñoù laø thuaän theo doøng ñôøi, nhö nöôùc chaûy ra bieån khoâng bao giôø quay trôû laïi. Veà coâng phu toàn-döôõng, phaûi nhaát taâm thanh tónh, hoài-quang phaûn chieáu nôi huyeàn-quan khieáu, coâng phu thuaàn thuïc Ly hoûa töï nhieân giaùng xuoáng, Khaûm thuûy töø ñan-ñieàn ñi leân, thuûy hoûa hoøa-hôïp vôùi nhau, Laõo-giaùo goïi laø vaän chaâu-thieân, Phaät-giaùo goïi laø chuyeån phaùp-luaân, Nho-giaùo goïi laø nhaân-duïc taän-tònh, thieân lyù löu-haønh. Ñoù laø coâng phu nghòch haønh cuûa phaùp moân trung-thöøa

Giaûi oan-khieám Khi chöa ñöôïc söï ñoàng yù cuûa ñoái phöông maø töø ñoù thu lôïi, hay aâm-möu aùm toaùn haïi ngöôøi, ñeå ngöôøi chòu oaùn goïi laø oan.

Tuy ñöôïc söï ñoàng yù cuûa ñoái phöông, nhöng chòu ôn cuûa ngöôøi maø khoâng traû, ñeå ngöôøi chòu phaàn thieät thoøi goïi laø khieám (nôï).

Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù oan-khieám, nguyeân do laø khoâng roõ luaät nhaân-quaû baùo öùng neân môùi keát oan vaø taïo  56 

khieám. Oan-khieám tích töø kieáp naøy sang kieáp khaùc choàng chaát cao nhö nuùi, neáu khoâng hoaøn traû thì laøm sao phuûi saïch ñöôïc nôï naàn maø trôû veà coõi Treân.

Con ngöôøi chuùng ta ñeàu ñoäi ôn möa moùc cuûa trôøi ñaát, mang ôn döôõng duïc cuûa cha meï, chòu coâng daïy doã cuûa caùc baäc thaày, neáu khoâng nghó caùch baùo ôn haù laø baäc tröôïng-phu sao? Ngoaøi ra vôï choàng chöa troøn nghóa, cha meï thieáu tình thöông vôùi con caùi, baïn beø khoâng giöõ tín nghóa,... cuõng laø nguyeân do cuûa caùi nôï.

Coøn nhö voâ yù ñaïp cheát hay laøm toån thöông ñeán loaøi coân-truøng, vì ngon mieäng maø saùt haïi sanh linh, vì tham taøi maø laáy troäm taøi vaät cuûa ngöôøi, vì lôïi kyû maø möu moâ haïi ngöôøi,... ñeàu laø nguyeân do cuûa caùi oan.

Khi hieåu ñöôïc nguyeân do cuûa oan-khieám, phaûi tìm caùch giaûi oan vaø traû nôï maø ta ñaõ maéc töø nhöõng kieáp tröôùc, vaø khoâng neân taïo theâm oan-khieám trong kieáp naøy.

Muoán giaûi tröø oan-khieám, laø phaûi caàu xin Thöôïng-Ñeá töø-bi, chö thieân Tieân Phaät hoä trì, taïm thôøi gaùnh theá cho ta, maët khaùc ta phaûi haønh coâng tích ñöùc, laáy coâng ñöùc ñeå hoaøn traû, coâng ñöùc ñuû thì oan-khieám töï nhieân seõ döùt.

AÂn-Sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät töø-bi: Sanh töû coát nhö sôn

生死骨如山 Nhaân-quaû phuïc tuaàn-hoaøn

因果復循環  57 

Duïc tieâu oan nghieät traùi

欲消冤孽債 Hoaøn ñöông ñöùc vi tieân(16).

還須德為先 Coâng-Quaû Tam-Kyø phoå-ñoä, Thieân-baøn hoaùn caûi, thieân Phaät vaïn Toå ñeàu phuïng meänh xuoáng phaøm haønh Ñaïo cöùu ngöôøi, tích ñöùc laäp coâng ñeå phoù tam-kyø Long-Hoa hoäi. Hoäi-nghò tam-taøo ñeàu laáy coâng-ñöùc laøm chuaån, caên cöù vaøo coâng quaû maø phong Thaàn, Tieân, Thaùnh hay Phaät. Ngöôøi haønh Ñaïo neáu ngoaïi-coâng khoâng ñuû thì noäi-quaû khoù tu, ngoaïicoâng lôùn thì noäi-quaû deã haønh.

Trong thôøi kyø ñôn truyeàn ñoäc thuï phaûi tu phaàn noäicoâng tröôùc, haønh ngoaïi-coâng sau, moät khi hoäi ñuû ba nghìn coâng taùm traêm quaû, seõ ñöôïc Tieân Phaät chæ ñieåm maø ñaéc Ñaïo. Thôøi kyø Baïch-Döông ñaïi-khai phoå-ñoä, chö Phaät BoàTaùt ñeàu trôï giuùp Minh-Sö, daãn ñoä chuùng-sanh thoaùt voøng luaân-hoài. Laø ñeä-töû cuûa Phaät vaø Boà-Taùt, ta cuõng phaûi taän taâm taän löïc, khoâng ngaïi gian lao khoå cöïc, luoân luoân laáy loøng töø-bi ñeå ñoä hoùa chuùng-sanh.

(16)

Xöông tích cao nhö nuùi. Nhaân quaû bao giôø ngöøng. Muoán heát oan nôï cuõ. Phaûi laáy coâng-ñöùc buø.  58 

Trong thôøi maït-phaùp, thieän ít aùc nhieàu, tam-cöông nguõ-thöôøng suy ñoài, Ñaïi-Ñaïo khoù haønh, nhöng töø choã khoù maø haønh ñöôïc môùi laø quyù. Coøn nhö caàu Ñaïo roài maø chæ lo nghó ñeán söï an nhaøn moät mình, hay ngoài thieàn quan khoâng, khoâng haønh coâng khoâng laäp ñöùc, haù coù theå thaønh Ñaïo sao?

Tieân Phaät Boà-Taùt ñeàu laäp ñaïi-nguyeän ñoä hoùa chuùngsanh, vaø nguyeän raèng chuùng-sanh chöa ñoä heát thì khoâng thaønh Phaät. Hôn nöõa, tuøy theo nhaân duyeân, moãi ngöôøi chuùng ta ít nhieàu cuõng mang phaûi nghieäp cuûa nhöõng kieáp tröôùc, neáu khoâng laäp coâng ñeå traû nghieäp thì oan nôï khoù döùt. Duø laø Tieân giaùng phaøm, neáu lôøi nguyeàn khoâng heát cuõng khoù trôû veà baûn vò, huoáng chi ta laïi khoâng bieát ñöôïc tieàn kieáp cuûa mình?

Phaøm ngöôøi coù loøng tu haønh, trong baát cöù hoaøn caûnh naøo, Ñaïo coù theå haønh hay khoâng, vaãn moät loøng vì Ñaïo, coøn thaønh hay khoâng ñoù laø meänh Trôøi, chæ caàn taän taâm vôùi traùch nhieäm vaø cöông vò cuûa mình maø thoâi. Khi vaáp ngaõ thì töï boø daäy, khoâng than van traùch moùc, chaúng lo sôï cho Ñaïo khoâng theå haønh, chæ lo taám thaân töù-ñaïi cuûa ta khi lôøi nguyeàn chöa heát thì ñaõ trôû thaønh caùi xaùc voâ duïng.

Nhöng cuõng khoâng theå vì phaàn ngoaïi-coâng maø queân phaàn haøm döôõng noäi-tính. Trong nhöõng luùc nhaøn roãi, phaûi hoài quang phaûn chieáu, xem ngaøy thöôøng coù phaïm phaûi loãi gì chaêng? Vaøo Ñaïo tröôùc, ñoái vôùi haäu-hoïc phaûi toû loøng khieâm-toán vaø chieáu-coá, laáy loøng thöông dìu daét ñeå ngöôøi  59 

minh Ñaïo. Hæ noä aùi laïc phaùt phaûi coù tieát ñoä, duøng ñöùc ñeå caûm hoùa ngöôøi. Khoâng theå vì ham coâng maø laøm toån thöông ñeán thanh danh cuûa Ñaïo, nhö vaäy chæ coù toäi maø khoâng coù coâng. Coù tieàn thì haønh taøi-thí, khoâng tieàn thì haønh phaùp-thí, giaûng Ñaïo thuyeát phaùp, khuyeân ngöôøi caûi aùc höôùng thieän... ñeàu laø nhöõng phöông tieän ñeå haønh coâng caû.

Neáu chæ möu caàu dieän maïo beà ngoaøi, ñaõi ngöôøi haøkhaéc, thaáy ngöôøi coù taøi ñöùc hôn mình thì sinh loøng ñoá-kî, hay laø möôïn danh nghóa cuûa Ñaïo maø haønh tö lôïi, hoaëc haùu aên bieáng laøm, röôïu cheø khoâng boû, mieäng loøng hai maët,... duø ngaøy ñeâm tuïng kinh nieäm Phaät vaãn laø toäi nhaân cuûa Ñaïo.

Tam-Thanh Töù-Chaùnh Tam-thanh töù-chaùnh laø möïc thöôùc maø ngöôøi tu haønh phaûi tuaân theo.  Thanh laø thanh baïch, trong saïch roõ raøng. Tamthanh: Thaùnh-phaøm thanh, Tieàn-taøi thanh, Nam-nöõ thanh.  Chaùnh laø ngay thaúng khoâng taø. Töù-chaùnh: Thaânchaùnh, Taâm-chaùnh, Ngoân-chaùnh, Haønh-chaùnh.

- Thaùnh-phaøm thanh: Thaùnh laø vieäc Ñaïo, phaøm laø vieäc ñôøi. Ñôøi vaø Ñaïo phaûi phaân bieät roõ raøng, chôù neân laáy danh nghóa cuûa Ñaïo laøm vieäc rieâng tö.  60 

Tieàn-taøi thanh: Kinh phí cuûa Phaät-ñöôøng do coâng boá-thí cuûa ñaïo-höõu, ñoù laø cuûa coâng, neân söï chi thu phaûi ghi roõ töôøng taän, khoâng theå laáy cuûa coâng laøm cuûa rieâng maø mang toäi. Kinh Phaät vieát: “Phaät gia nhaát vaên tieàn, ñaïi töï Tu-Di sôn xaâm thoán baát thöïc baùo, phi mao ñaùi giaùc hoaøn”17.

- Nam-nöõ thanh: Thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông, Nho-giaùo öùng vaän, ngöôøi tu Ñaïo laø phaûi giöõ cang-thöôøng luaân-lyù. Khi ñeán Phaät-ñöôøng ñeàu chia nam taû nöõ höõu, goïi laø caøn-khoân höõu bieät.

Coå-Ñöùc vieát: “Qua ñieàn baát naïp lyù, Lyù haï baát chænh quaùn, nam nöõ baát töông thoï, caøn khoân baát tònh kieân, ñoàng xa vaät ñoàng toïa, loä haønh phaân haäu tieàn, caøn khoân vaät tö ngöõ, tö thaát vaät giao ñaøm”. Khoâng neân cuùi ñaàu xaâu giaày trong vöôøn daâu, cuõng khoâng neân söûa muõ döôùi vöôøn taùo, vì deã bò ngöôøi töôûng laàm laø haùi troäm; nam nöõ khoâng saùnh vai ñi ñoâi, cuøng xe phaûi khaùc choã ngoài, ñi ñöôøng chia tröôùc sau, noùi chuyeän traùnh tö tình... Ñoù laø giôùi haïn cuûa nam nöõ ñeå traùnh nhöõng söï hieàm-nghi coù aûnh höôûng ñeán thanh danh cuûa ngöôøi tu Ñaïo.

Ngoaøi tam-thanh ra, ngöôøi tu Ñaïo coøn phaûi giöõ cho thaân, taâm, ngoân, haønh ñeàu phaûi chaùnh.

-

(17)

“Moät ñoàng tieàn cuûa nhaø Phaät, lôùn nhö nuùi Tu-Di, neáu gian laän khoâng thöïc, kieáp sau seõ phaûi mang thaân caàm thuù ñeå traû nôï”.  61 

Thaân-chaùnh: Cöû chæ ñoan trang, haønh vi chính tröïc, khieâm nhöôøng hoøa nhaõ, treân khoâng theïn vôùi Trôøi, döôùi khoâng hoå cuøng ngöôøi.

- Taâm-chaùnh: Chæ coù loøng nhaân nghóa, khoâng sinh yù nieäm taø.

- Ngoân-chaùnh: Mieäng traùnh aùc-khaåu, löôõng-thieät, yûngoân, voïng-ngöõ.

- Haønh-chaùnh: Neân bieát raèng thì thaàm tính chuyeän hai ngöôøi, tai Trôøi nghe nhö saám noå, phoøng toái lo chuyeän baát chaùnh, maét Trôøi nhìn saùng nhö traêng. Cho neân haønh ñoäng cuûa ngöôøi tu Ñaïo phaûi quang-minh chaùnh-ñaïi. Neáu ngöôøi tu haønh khoâng giöõ ñöôïc tam-thanh töù-chaùnh, chæ mang danh nghóa tu Ñaïo, nhö theá coù khaùc chi ngöôøi thöôøng!

-

Ñöùc Ñaïo laø baûn theå cuûa Ñöùc, Ñöùc laø phaàn duïng cuûa Ñaïo. Ñöùc laø ñaéc, ñaéc ôû nôi taâm. Baûn tính quy tuï vaïn thieän maø khoâng ngoaïi caàu. Töù-toå vieát: “Baùch thieän phaùp moân baát ly phöông thoán, haèng sa dieäu phaùp toång taïi taâm nguyeân”.

Phaùt huy ñöùc tính nguyeân höõu naøy cho ñeán cuøng cöïc, theå duïng hôïp nhaát, Ñaïo khoâng rôøi Ñöùc, Ñöùc hôïp vôùi Ñaïo.

Saùch Trung-Dung: “Caåu voâ chí ñöùc chí Ñaïo baát ngöng yeân”. Neáu khoâng coù Ñöùc lôùn, Ñaïo seõ khoâng thaønh. Ñaïo  62 

do Ñöùc boài, höõu Ñaïo voâ Ñöùc deã nhaäp Ma-ñaïo, duø coù thaàn-thoâng bieán hoùa cuõng khoâng theå thaønh chaùnh-quaû. Ñöùc coù theå chia laøm Taâm-ñöùc, Thaân-ñöùc vaø Khaåu-ñöùc.

1. Taâm-ñöùc: Loøng töø-bi, coâng-bình, hieáu thaûo vôùi cha meï, boá-thí taøi vaät giuùp ngöôøi, trì giôùi phoùng sanh... ñeàu thuoäc taâm-ñöùc.

2. Thaân-ñöùc: Haønh vi cöû chæ ñoan-trang, lôøi noùi nhaõnhaën thaønh thöïc, ñaõi ngöôøi khoâng kieâu, khoâng oaùn khoâng hôøn, khoâng laøm chuyeän phi leã, haønh ñoäng quang-minh loãi-laïc... laø phaàn thaân-ñöùc.

3. Khaåu-ñöùc: Phi leã vaät ngoân, che daáu phaàn aùc bieåu döông phaàn thieän cuûa ngöôøi, giaûng Ñaïo thuyeát phaùp, khuyeân ngöôøi haønh thieän... Phaøm laø lôøi noùi coù ích cho ngöôøi ñeàu laø khaåu-ñöùc.

Tu Ñaïo maø haønh tam-ñöùc, khi noäi-ñöùc ngoaïi-coâng vieân-maõn, taát nhieân rôøi Ñaïo khoâng xa.

Taïi sao coù ngöôøi khoâng trì trai giôùi, khoâng tu haønh maø laïi coù thaàn thoâng, trong khi nhieàu ngöôøi trì giôùi nghieâm ngaët maø khoâng chöùng ñöôïc?

Thaàn laø söï thaàn-dieäu baát khaû traéc, thoâng laø söï thoângñaït voâ ngaïi, ñoù laø phaàn chaân-tri coá höõu cuûa baûn taùnh, maø moïi ngöôøi ñeàu coù, nôi Thaùnh khoâng taêng, ôû phaøm baát giaûm.  63 

Thoâng coù nhieàu loaïi: Yeâu-thoâng, baùo-thoâng, y-thoâng, thaàn-thoâng vaø Ñaïo-thoâng. Yeâu-thoâng: Yeâu laø yeâu thuaät, nhö sôn-tinh thuyûquaùi, nhôø tu luyeän hay haáp thuï tinh hoa cuûa trôøi ñaát maø coù thuaät bieán hoùa, bieát ñöôïc moät khoaûng thôøi gian veà quaù khöù hay vò lai. Baùo-thoâng: Nhôø söï tu haønh hay boá thí caàu nguyeän cuûa kieáp tröôùc neân kieáp naøy ñöôïc toaïi lôøi nguyeàn. Y-thoâng: Y laø yû nhôø, nhôø vaøo söï trì chuù hay pheùp löïc beân ngoaøi maø coù ñöôïc moät soá phöông thuaät nhö bieát nhaân-quaû, töôùng thuaät hay thieân-vaên ñòa-lyù... Thaàn-thoâng: Nhôø tu haønh maø chöùng ñöôïc nguõthoâng (thieân-nhaõn thoâng, thieân-nhó thoâng, tha-taâm thoâng, tuùc-meänh thoâng, thaàn-tuùc thoâng). Tuy noùi raèng nguõ-thoâng laø thaàn-thoâng, nhöng coù cöùu-caùnh vaø khoâng cöùu-caùnh hai loaïi: Neáu haønh giaû voâ ñaïo-ñöùc thì khoâng phaûi laø cöùu-caùnh vaø bò thoái chuyeån, ñoàng thôøi cuõng nguy-hieåm maø trôû thaønh ñieân cuoàng, neáu chöùng ñöôïc Ñaïo-thoâng thì nguõthoâng môùi laø cöùu-caùnh. Ñaïo-thoâng: Baûn tính vieân-minh, hoäi ñuû vaïn phaùp. Ñoù laø phaàn chaân-tri cuûa baûn tính(18). Phaät-giaùo goïi laø (18)

Tri coù 3 loaïi: 1) Baùc laõm coå kim, thoâng ñaït theá tuïc, thuoäc phaàn ngoaïi-tri. 2) Baûn taâm tónh-mòch, dieät tröø ñöôïc phieàn naõo voïng töôûng, thuoäc veà noäi-tri. Ñoù laø caûnh-giôùi cuûa giôùi vieân 64 

chaân-khoâng sinh dieäu-höõu. Kinh Dòch vieát laø: Tòch nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng.

Yeâu-thoâng, baùo-thoâng vaø y-thoâng ñeàu thuoäc giaûthoâng (khoâng thöïc), vì khoâng phaûi laø cöùu-caùnh vaø taát thoái chuyeån. Ñaïo-thoâng laø theå, thaàn-thoâng laø duïng, neáu chöùng ñöôïc ñaïo-thoâng thì thaàn-thoâng laø cöùu-caùnh. Chöa chöùng ñöôïc ñaïo-thoâng maø hieån nguõ-thoâng, thì deã voâ ma-ñaïo maø trôû thaønh ñieân cuoàng. Theá nhaân thöôøng bò yeâu-thoâng, baùo-thoâng vaø y-thoâng meâ hoaëc, chaïy voâ ñöôøng taø maø khoâng hay, laïi töôûng laàm ñoù laø thaàn-thoâng.

Tieân Phaät Boà-Taùt maëc duø coù thaàn-thoâng bieán hoùa, nhöng chæ duøng chaân-lyù ñeå hoùa nhaân maø khoâng duøng thaàn-thoâng ñoä chuùng. Vì thaàn-thoâng khoâng theå lieãu thoaùt ñöôïc sinh-töû(19). Trong thôøi kyø maït-phaùp, ma-ñaïo hoaønh haønh, tu ñaïo phaûi coù moät lyù nieäm chính xaùc laø: Chæ caàu giaùc, thanh-vaên. 3) Thaùnh phaøm baát nhò, baûn theå nhö nhö baát ñoäng, laø phaàn chaân-tri, laø caûnh-giôùi cuûa Boà-Taùt, Phaät.

(19) Haï-caên cho raèng tu ñaïo laø phaûi coù thaàn-thoâng. Thöôïngcaên quaùn thaân thöïc-töôùng, thaáy Phaät chaúng möøng, gaëp ma khoâng sôï, vì ñoù chæ laø aûo-aûnh khoâng thöïc.

Tieân Phaät chöùng quaû, rôøi khoûi theá gian môùi hieän thaàn-thoâng.

Neáu ôû theá tuïc maø duøng thaàn-thoâng, khoâng thuoäc ngoaïi-ñaïo cuõng laø yeâu ma. Ma vöông cuõng nhö Tieân Phaät ñeàu coù thaànthoâng, nhöng Ma-vöông ôû giôùi A-Tu-La maø khoâng theå chöùng ñaïo. Neáu cho raèng coù thaàn-thoâng môùi ñöôïc chöùng ñaïo thì giôùi A-Tu-La ñeàu ñaõ thaønh Phaät.  65 

taän tính chí meänh, baát caàu thaàn-thoâng bieán hoùa, chôù vì loøng tham caàu thaàn-thoâng maø rôøi chaùnh-Ñaïo.

Tu Ñaïo vaø thuaät döôõng sinh Ngöôøi thöôøng khoâng hieåu chaân lyù cuûa Ñaïo, cho raèng muoán tu thaønh Tieân thaønh Phaät thì phaûi coù thuaät baát bònh hay tröôøng sanh baát laõo, neân coù ngöôøi hoïc pheùp luyeän ñan, luyeän khí; coù ngöôøi suoát ñôøi chæ ngoài maø khoâng naèm, cho ñoù laø baát ñaûo ñan; coù ngöôøi cho raèng Tieân Phaät khoâng aên höông hoûa cuûa theá nhaân neân chæ laáy traùi caây laøm thöùc aên; coù ngöôøi moät ngaøy chæ aên moät böõa laáy ñoù laøm phöông phaùp döôõng sinh; cuõng coù ngöôøi hoïc pheùp thuaät laáy aâm boå döông hay laáy döông boå aâm maø bieán thaønh daâm ñaïo. Ñoù laø nhöõng phöông thuaät cuûa giôùi gianghoà thuaät-só, khoâng phaûi laø taùnh-lyù chaân-truyeàn cuûa tamgiaùo.

Phaøm tuoåi thoï cuûa ngöôøi soáng laâu hay cheát yeåu, söùc khoeû cuûa ngöôøi beänh hoaïn hay khoûe maïnh ñeàu do nhaân cuûa tieàn kieáp, chöù khoâng phaûi laø tu theo thuaät naøy thuaät noï maø ñaëng voâ beänh hay soáng laâu. Thuaät döôõng-sanh chæ coù theå giuùp ta traùnh ñöôïc nhöõng côn beänh maø trong meänh ta khoâng coù, nhöng khoâng theå giuùp ta traùnh ñöôïc nhöõng côn beänh ñaõ coù trong soá meänh. Tuoåi thoï cuûa ngöôøi cuõng theá, thuaät döôõng-sanh chæ coù theå giuùp ta noái daøi soá tuoåi coù saün trong soá meänh, nhöng khoâng theå giuùp ta taêng theâm soá  66 

tuoåi maø meänh ta khoâng coù. ÔÛ nhöõng quoác gia coù khí haäu toát vaø hoaøn caûnh khoâng bò oâ nhieãm, tuoåi thoï cuûa loaøi ngöôøi coù theå soáng ñeán 100 naêm. Tuoåi thoï trung bình ôû caùc nöôùc AÂu Myõ khoaûng 70 tuoåi, nhöng ôû caùc nöôùc chaäm tieán thì chæ khoaûng 50.

Nguyeân do cuûa söï sai bieät naøy tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: Dinh döôõng cuûa thöùc aên nöôùc uoáng, söï oân hoøa cuûa khí haäu, hoaøn caûnh cuûa khoâng khí, phöông thöùc sinh hoaït... ñeàu coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñoái vôùi söùc khoeû cuûa loaøi ngöôøi, söùc khoûe laïi lieân quan maät thieát vôùi tuoåi thoï cuûa nhaân loaïi. Neáu taäp thuaät döôõng sinh, tuoåi thoï cuûa ngöôøi ôû caùc nöôùc chaäm tieán cuõng nhö caùc nöôùc AÂu Myõ ñeàu coù theå leân ñeán 100 tuoåi. Vì phöông phaùp döôõng sinh laø moät voøng ñai giuùp cho ta choáng laïi ñöôïc nghòch caûnh beân ngoaøi.

Söùc khoûe cuûa moät keû aên chôi traùc-taùng luùc naøo cuõng keùm hôn cuûa moät ngöôøi aên uoáng coù ñieàu-ñoä. Nhöõng phöông phaùp döôõng sinh ñeàu chæ cho ta caùch thöùc baûo veä cô theå, giuùp cô theå ta trôû laïi traïng thaùi ban ñaàu, nhö ngöôøi aên chôi traùc-taùng, rôøi boû töù-ñoå-töôøng maø trôû thaønh con ngöôøi bình thöôøng. Ñoù laø söùc khoûe vaø tuoåi thoï maø soá meänh ta coù saün, thuaät döôõng-sanh coù theå keùo daøi ñöôïc.

Coøn nhö nhöõng beänh thuoäc veà nhaân-quaû, chæ coù tu thaân tích ñöùc, coù coâng-ñöùc lôùn môùi traùnh ñöôïc. Neáu döông soá cuûa ngöôøi ñeán vaøo luùc canh hai, Dieâm-Vöông khoâng khi naøo ñeå ñeán canh ba. AÂm-Ty laøm vieäc chí coâng voâ tö, haù laïi sôï ñeán phöông-thuaät cuûa phaøm nhaân hay sao?  67 

Thaân theå ta ví nhö moät caên nhaø, coù maùi coù coät, coù cöûa coù song. Neáu coät bò hö thì caên nhaø seõ xaäp, maùi hö thì bò naéng möa ñoät kích, cöûa song khoâng ñoùng thì keû troäm seõ vaøo, ngöôøi tu Ñaïo phaûi coù moät söùc khoûe doài daøo môùi coù theå haønh Ñaïo giuùp ñôøi. Thuaät döôõng-sanh giuùp ta coù ñöôïc moät söùc khoûe toát, nhöng khoâng neân chaép tröôùc vaøo moät phöông-phaùp naøo coù theå giuùp ta ñöôïc tröôøng sanh baát laõo.

Phaàn hình haøi cuûa ta thuoäc veà töù-ñaïi (ñòa, thuûy, hoûa, phong) khoâng giöõ ñöôïc laâu, sôùm muoän cuõng seõ trôû veà cuøng caùt buïi, chæ coù phaàn coâng-ñöùc môùi coù theå löu danh muoân thuôû(20).

Khoâng ngoài thieàn, khoâng nieäm kinh, khoâng cöùu teá phoùng sanh, nhö theá coù theå chöùng Ñaïo chaêng?

Ngoài thieàn vaø nieäm kinh laø töôùng-phaùp vaø maït-phaùp cuûa thôøi kyø Hoàng-Döông, cöùu-teá phoùng sanh chæ laø coâng vieäc töø-thieän, ñoù laø moät phöông tieän maø Thaùnh Phaät chæ daãn chuùng-sanh khoâng taïo nghieäp vaø tích phuùc maø thoâi, maëc duø ñeàu toát, nhöng chöa phaûi laø chí-thieän, chæ laø tu phuùc maø khoâng phaûi laø tu Ñaïo. Neáu cho raèng nhöõng phöông-phaùp naøy coù theå thaønh Phaät thì chaúng khaùc gì leo (20)

Ñaïo-Chích haønh ngheà ñaïo taëc, maëc duø soáng hôn traêm tuoåi, nhöng chæ laø moät teân cöôùp soáng dai. Tuoåi thoï cuûa NhanHoài chæ coù 32, nhöng laø Thaùnh-nhaân löu danh vaïn theá.  68 

leân caây maø tìm caù, laáy caùt maø naáu côm.

Xeùt kinh ñieån cuûa Tam-giaùo, Ñöùc Khoång-Töû chöa töøng noùi ñeán coâng phu ngoài thieàn, nhöng ngöôøi ñôøi xöng laø Thaùnh-nhaân. Ñöùc Phaät Thích-Ca thoï-kyù nôi NhieânÑaêng Coå-Phaät maø chöùng Ñaïo, cuõng khoâng phaûi do ngoài thieàn hay tuïng kinh maø thaønh. Ñöùc Thaùi-Thöôïng LaõoQuaân cuõng chöa töøng noùi ñeán hai chöõ “luyeän ñan”(21).

Kinh laø lôøi noùi cuûa Thaùnh Phaät sau khi chöùng Ñaïo vaø do moân ñoà ghi cheùp laïi ñeå löu truyeàn haäu theá.

Söï baàn cuøng xaûy ra khaép nôi treân theá-giôùi, ngay caû nhöõng nöôùc cöôøng-thònh giaøu coù cuõng khoâng cöùu ñöôïc naïn ñoùi keùm cuûa nhöõng nöôùc chaäm tieán hieän nay, huoáng chi vôùi söùc nhoû moïn cuûa con ngöôøi, duø ta laáy heát gia saûn mang ñi boá thí cuõng chæ giuùp ngöôøi thoaùt côn hoaïn naïn trong moät luùc maø thoâi.

Traêm ngöôøi baét vaät, chæ coù moät ngöôøi phoùng sanh, loaøi vaät vaãn khoâng traùnh ñöôïc tai kieáp. Cho neân tu Ñaïo phaûi hieåu laáy goác, bieát baàn-cuøng ngheøo khoù laø do nhaân(21)

Phöông phaùp luyeän-ñan baét ñaàu coù töø ñôøi Ñoâng-Haùn, caên cöù vaøo ñan-kinh laø cuoán Tham-Ñoàng-Kheá cuûa Nguïy-BaùDöông, maø khoâng phaûi laø taâm-phaùp cuûa Ñöùc Laõo-Töû. Thaùnhnhaân laáy thanh tónh voâ-vi laøm caên baûn, laø phaàn baát dòch trong dòch-lyù. Ñan-kinh laáy hai queû Khaûm Ly laøm tính meänh (Ly laø Tính, Khaûm laø Meänh), laø phaàn giao dòch cuûa dòch-lyù, nhaän hai khí aâm döông cuûa Thaùi-Cöïc laø Lyù, neân traêm ngöôøi tu maø khoâng moät ngöôøi naøo chöùng.  69 

quaû neân thuyeát minh luaät nhaân-quaû baùo öùng, khuyeân ngöôøi caûi aùc höôùng thieän maø tu Ñaïo ñeå hôïp vôùi loøng Trôøi.

Khi chuùng-sanh khoâng taïo nghieäp nöõa thì theá giôùi sa-baø seõ bieán thaønh theá giôùi Cöïc-Laïc, nhö theá môùi laø cöùu-caùnh.

Cho neân cöùu-teá phoùng sanh chæ laø tieåu-thieän, ñoä hoùa chuùng-sanh môùi laø ñaïi-thieän.

Trong thôøi kyø maït phaùp, giaùo phaùi raát nhieàu, chæ caàn quy y tu haønh laø ñöôïc, caàn gì phaûi caàu Ñaïo?

Thôøi kyø maït kieáp, vaïn giaùo teà phaùt, coù ñeán 3600 taûñaïo, 72 loaïi baøng-moân, 96 loaïi ngoaïi ñan phaùp, moãi moät moân phaùi ñeàu töï cho raèng coù Minh-Sö, coù Thieân-Meänh, quaû thaät laø beå Ñaïo meânh moâng, chaân giaû khoù phaân. Neáu khoâng coù caên-cô thaâm haäu, toå ôn cao daøy thì khoù gaëp chaân Ñaïo maø uoång coâng tu haønh. Giaùo phaùi tuy nhieàu nhöng khoâng ngoaøi Thuaät, Löu, Ñoäng, Tónh, goïi taét laø töùquaû baøng-moân (baøng laø beân caïnh, moân laø cöûa, coù nghóa laø cöûa hoâng maø khoâng phaûi laø cöûa chaùnh). Thuaät: Laø phaùp-thuaät, nhö veõ buøa nieäm chuù, goïi gioù caàu möa, côõi maây ñoän thoå, raéc ñaäu thaønh binh... Löu: Vaân du thieân haï, nay ñaây mai ñoù, thay ngöôøi xem thieân-vaên ñòa lyù, chieâm-boác coi töôùng, chöõa beänh... Ñoäng: Haùi thuoác luyeän ñôn, luyeän taäp quyeàn cöôùc  70 

cho thaân vöõng chaéc, coù söùc maïnh ngaøn caân, ñao thöông baát nhaäp... Tónh: Ngoài thieàn quaùn taâm, laáy caøn khoân laøm ñænh lö, can pheá laøm long hoå, duøng phöông phaùp thoå-naïp vaän chaâu-thieân...

Thô vieát: Ñaïo höõu tam thieân luïc baùch moân

道有三千六百門 Nhaân nhaân caùc cuï nhaát mieâu caên

人人各具一苗根 Duy höõu giaù caù Huyeàn-Quan-Khieáu

惟有這個玄關竅 Baát taïi tam thieân luïc baùch moân

不在三千六百門 Ñaïo laø ñoán-phaùp thöôïng thöøa, ôû ngoaøi 3600 phaùp moân, do Minh-Sö truyeàn thoï, tröïc chæ nhaân taâm kieán taùnh thaønh Phaät. Moät khi caàu Ñaïo, kieân trì giôùi nguyeän, coù tu coù thaønh. Phaùp moân töù-quaû daãu coù chaân taâm tu luyeän, cuõng chæ laø Tieân trong voøng Khí-Thieân, naèm trong tamgiôùi chöa thoaùt luaân-hoài.

Ngaøy xöa Ñöùc Phaät Thích-Ca khoå tu ôû nuùi Tuyeát-Sôn maø khoâng thaønh, khi thuï giaùo nôi Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät môùi ñaéc Ñaïo; Ngaøi Ca-Dieáp luùc ñaàu theo ñaïo Baø-LaMoân, sau quy y Ñöùc Phaät maø ñöôïc chaùnh-phaùp; hoïc vaán  71 

uyeân-baùc nhö Ñöùc Khoång-Töû, khi gaëp Ñöùc Laõo-Töû coøn taùn thaùn Laõo-Töû nhö con Roàng, chæ thaáy ñaàu maø khoâng thaáy ñuoâi, vaø phaûi hoûi Leã nôi Laõo-Töû. Ñaïo cuûa Thöôïng-Ñeá phi thôøi baát giaùng, phi nhaân baát truyeàn. Nay ñöông thôøi phoå-ñoä, Minh-Sö öùng vaän truyeàn Ñaïo, neáu coá chaép laáy kyû kieán, moät khi thôøi vaän qua roài, thuyeàn ñaõ rôøi beán, chaúng tieác laém sao !!!

Nhieàu ngöôøi xuaát gia khoå coâng tu luyeän maø coøn khoâng daùm noùi seõ thoaùt ñöôïc voøng sinh töû, trong khi ñoù Ñaïo ta laïi noùi Nhaát chæ sieâu-sanh, coù deã vaäy chaêng?

Tính cuûa ngöôøi töø hoäi Daàn ñi xuoáng hoàng-traàn, vì voâminh maø taïo nhaân-quaû, boái-giaùc hôïp-traàn neân môùi coù luaân-hoài. Nay ñöông thôøi kyø maït-kieáp, Thöôïng-Ñeá töø-bi, phoå giaùng Tieân-Thieân Ñaïi-Ñaïo ñoä ngöôøi coù duyeân trôû veà coõi Nieát-Baøn maø thoaùt luaân-hoài. Thôøi kyø phoå-ñoä, vì caàu Ñaïo quaù deã neân nhieàu ngöôøi cho raèng khoâng thöïc vaø do ñoù sinh loøng nghi. Nay trong thôøi ñaïi vaên minh, ta laáy khoa hoïc laøm moät ví duï: Vaøi ba traêm naêm tröôùc, khi chöa coù ñieän tín ñieän thoaïi, duø chæ coù vaøi chuïc caây soá, moãi khi truyeàn tin thì phaûi duøng xe duøng ngöïa, phaûi traûi qua haøng maáy ngaøy môùi tôùi ñöôïc. Nay ñieän tín phaùt ñaït, duø caùch xa ngaøn daëm  72 

chæ caàn vaøi giaây ñoàng hoà laø coù theå ñem tin töùc truyeàn ñi khaép nôi. Neáu ñaët ta vaøo khoaûng thôøi gian vaøi ba traêm naêm tröôùc maø cho raèng chæ caàn vaøi giaây ñoàng hoà laø coù theå truyeàn baù tin töùc, thì ta cuõng cho laø moät chuyeän hoang ñöôøng khoâng theå coù ñöôïc. Ñaïi-Ñaïo cuõng theá! Ngaøy xöa phaûi khoå tu nhieàu kieáp maø coøn khoâng chaéc seõ ñaéc Ñaïo, nay trong thôøi-kyø phoåñoä, caàu Ñaïo roài Minh-Sö chæ ñieåm quan-khieáu, nhaát chæ tröïc sieâu. Ñoù laø hoàng-aân cuûa Thöôïng-Ñeá vaø ñaïi nguyeän cuûa chö thieân Tieân Phaät, neân chaùnh-phaùp môùi phoå-ñoä.

Neáu cho raèng ñaéc Ñaïo deã maø sinh loøng nghi thì khoâng ngu laém sao? Chaúng nhöõng theá, maø coøn phuï loøng töø-bi cuûa chö-thieân Tieân Phaät.

Nay laáy lôøi noùi cuûa Thaùnh Phaät ñeå chöùng minh: Kinh Phaät: 1) Minh chaân giaû nhaát boä tröïc sieâu

明真者一步直超 Muoäi lyù giaû khoå tu voâ thaønh(22)

昧理者苦修無成 2)

Nhaát ñieåm loä xuaát kim-cang theå

一點露出金剛體 Bieán thaønh vaïn kieáp baát hoaïi thaân(23) (22)

Hieåu roõ ñöôïc chaân giaû thì moät böôùc laø coù theå sieâu thoaùt.

Khoâng minh Lyù duø khoå tu traêm kieáp cuõng khoâng thaønh.  73 

變成萬劫不壞身 3)

Voâ thieàn höõu tònh thoå, vaïn nhaân tu vaïn nhaân khöù

無禪有淨土 萬人修萬人去 Höõu thieàn voâ tònh thoå, vaïn nhaân tu vaïn nhaân meâ(24)

有禪無淨土 萬人修萬人迷 Luïc-toå Hueä-Naêng: “Tröïc lieãu thaønh Phaät”.

(25) 5) Ñaït-Ma Toå-Sö: “Nhaát chæ ñoaù Dieâm-Vöông” .

(26) 6) Ñöùc-Khoång-Töû: “Trieâu vaên Ñaïo tòch töû khaû hó” .

Maëc daàu ñaéc Ñaïo deã, nhöng neân bieát raèng phaûi tu haønh môùi chöùng ñöôïc. Neáu loøng tin vöõng beàn thì tu Ñaïo seõ deã thaønh.

4)

Theå Duïng, Baûn Maït Theå hay baûn laø goác, duïng hay maït laø ngoïn. Vaïn vaät ñeàu coù goác, goác sinh ra ngoïn vaø töø ngoïn phaûi tìm goác.

Theå duïng hay baûn maït ñeàu khoâng theå taùch rôøi bieät laäp, (23)

Minh-Sö nhaát chæ loä ra thaân Kim-Cang. Ñoù laø caùi Chaânngaõ vaïn kieáp baát hoaïi cuûa ta.

(24) Chæ coù phaùp moân Tònh-thoå maø khoâng coù Thieàn, vaïn ngöôøi tu vaïn ngöôøi ñi. Chæ coù Thieàn maø khoâng Tònh-thoå, thì vaïn ngöôøi tu vaïn ngöôøi vaãn meâ.

(25) Ñaït-Ma Toå-sö noùi: Nhaát chæ maø traùnh ñöôïc Dieâm-Vöông.

(26) Ñöùc Khoång-Töû noùi: Saùng ñaéc Ñaïo, chieàu cheát cuõng cam.  74 

nhö maët trôøi vôùi aùnh saùng. Maët trôøi laø theå cuûa aùnh saùng vaø söùc noùng, ngöôïc laïi aùnh saùng vaø söùc noùng laø phaàn duïng cuûa maët trôøi.

Trong Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh: “Khoâng töùc thò Saéc, Saéc töùc thò khoâng”. Khoâng laø theå, Saéc laø duïng. Töø chaânkhoâng sinh dieäu-höõu, chaân-khoâng laø theå, dieäu-höõu laø duïng.

Kinh Dòch: “Tòch nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng”.

Tòch nhieân baát ñoäng laø chaân-khoâng, caûm nhi tuøy thoâng laø dieäu-höõu.

Lyù söï baát nhò: Lyù laø theå, söï laø duïng.

Tri haønh hôïp nhaát: Tri laø theå, haønh laø duïng.

Kinh saùch thöôøng laáy taùnh laøm theå, taâm laø duïng, taâm laø theå, chaân tay laø duïng. Ngöôøi thöôøng cuõng bieát taâm laø theå, nhöng chæ bieát caùi taâm baèng huyeát maø khoâng roõ chaân-taâm. Muoán bieát roõ chaân-taâm, phaûi tìm laïi thôøi cha meï chöa sinh, ñoù môùi chính laø baûn-lai dieän-muïc.

Söï khaùc bieät giöõa Thieân-Ñaïo vaø nhaân-ñaïo, tu haønh coù tröôùc sau chaêng?

Thieân-Ñaïo laø chaân-lyù tieân-thieân baát bieán. Chaân-lyù naøy phuù nôi ngöôøi töùc laø Tính. Baûn tính cuûa ngöôøi thoáng töù-ñoan(27) kieâm vaïn thieän. Nhaân-ñaïo laø ñaïo laøm ngöôøi, (27)

Nhaân, Leã Nghóa, Trí.  75 

cho neân tu Ñaïo phaûi laáy nhaân-ñaïo laøm caên baûn. Tam-taøo phoå-ñoä troïng nhaát laø hieáu ñeã trung tín leã nghóa lieâm sæ, ñoù laø baùt-ñöùc cuûa nhaân-ñaïo.

Neáu khoâng hieáu thaûo vôùi cha meï, khoâng thöông yeâu toân kính huynh ñeä, khoâng giöõ loøng tin vôùi baïn beø, daàu coù tu Ñaïo cuõng voâ ích. Nhaân-ñaïo khoâng hoaøn-thieän, khoâng theå ñaït ñeán Thieân-ñaïo. Böôùc ñaàu cuûa ngöôøi tu haønh laø phaûi trau doài ñöùc-haïnh, phaûi coù taùc phong cuûa chaùnhnhaân quaân-töû, hoïc ñöùc-ñoä cuûa Thaùnh-hieàn. Ñöùc KhoångTöû vieát: “Haï hoïc thöôïng ñaït”. Laáy nhaân-ñaïo laøm böôùc tieán ñeå ñaït tôùi Thieân-Ñaïo.

Hai chöõ trí-tueä phaûi chaêng laø tính meänh cuûa ta? Ñaïo ta noùi trí-tueä töùc laø tính meänh. Hoài quang phaûn chieáu laø trí, thoâng ñaït chaân-lyù laø tueä. Baûn theå haøm chöùa chuùng lyù, phaàn duïng naêng öùng vaïn söï, tri haønh hôïp nhaát, theå duïng kieâm toaøn töùc laø trí-tueä.

Khi ôû tieân-thieân, Caøn laø tính, Khoân laø meänh; luùc xuoáng haäu-thieân, trung haøo cuûa queû Caøn bò haõm ôû cung Khoân, Caøn tam-lieân bieán thaønh Ly trung hö

 Khoân luïc-ñoaïn thaønh Khaûm trung maõn

 76 

 Cho neân ôû haäu-thieân, Ly laø tính, Khaûm laø meänh.

Khaûm thuoäc thuûy, thuûy thuoäc trí. Saùch Luaän-Ngöõ vieát: “Trí giaû nhaïo thuûy” (Ngöôøi trí thì thích laøm baïn vôùi nöôùc). Tu Ñaïo phaûi duøng coâng phu phaûn-boån hoaønnguyeân, ñöa Khaûm thuûy ñi leân, daãn Ly hoûa ñi xuoáng, ñeå thuûy hoûa luoân ñöôïc töông giao. Khi thuûy hoûa töông giao, trí-tueä hôïp nhaát, keát thaùnh-thai maø thaønh Ñaïo.

Trí nhaân Trí laø trí-tueä, laø söï hieåu bieát, thaáu trieät trieát lyù nhaân sinh. Bieát coù Chaân-Ñaïo phaûi tu, bieát coù Thaùnh-giaùo phaûi hoïc, bieát coù Minh-Sö phaûi caàu, bieát ñöôïc vieäc thieän phaûi laøm, bieát ñöôïc coù toäi loãi phaûi saùm-hoái, bieát ñöôïc luaät luaân-hoài nhaân-quaû nhö ngaøy vôùi ñeâm neân khoâng taïo tamnghieäp, bieát ñöôïc thieän-aùc baùo-öùng maø boû aùc tuøng thieän, caûi taø quy chaùnh. Haønh ñoäng quang-minh loãi-laïc, hôïp vôùi thieân-lyù thì tieán, khoâng hôïp thì thoái.

Bieát phöông phaùp nhaäp theá laø trung hieáu tieát nghóa, xuaát theá laø xaû kyû vò nhaân, phaùt taâm ñoä hoùa chuùng-sanh, tích ñöùc thanh danh, löu phöông haäu theá. Ñoù laø trí-nhaân.

 77 

Ngu-nhaân Ngu laø daïi, baûn tính ngu meâ, khoâng roõ cao thaáp, khoâng bieát treân coù Thieân-ñaøng, döôùi coù ñòa-nguïc, khoâng tin coù luïc-ñaïo luaân-hoài, chæ bieát tham lam töûu saéc ñeå thoûa loøng duïc, saùt haïi sinh-vaät ñeå no buïng ngon mieäng, khoâng bieát raèng nhö theá laø töï taïo nghieäp-chöôùng, gaây neân nhaân suùc oan baùo sau naøy, maø quanh quaån trong voøng luaân-hoài.

Taát caû caùc loaøi vaät, nhö traâu boø ngöïa deâ heo, ñeàu laø quyeán thuoäc hay baèng höõu cuûa ta, chæ vì kieáp tröôùc ñaõ taïo nghieäp neân kieáp naøy phaûi thay hình ñoåi daïng ñaàu thai vaøo voøng suùc-ñaïo ñeå traû nghieäp. Ngöôøi ngu khoâng bieát, chæ vì moät böõa côm maø saùt haïi loaøi vaät, coù bieát ñaâu trong soá nhöõng con vaät mình gieát laïi laø thaân-nhaân cuûa mình trong nhöõng kieáp tröôùc. Kieáp naøy cha meï gieát con caùi, kieáp sau con caùi trôû laïi gieát cha meï, quyeán-thuoäc taøn saùt laãn nhau maø khoâng bieát.

Coå-ñöùc noùi: “Nhaát thaát nhaân sinh, vaïn kieáp nan phuïc” (Moät khi ñaõ vaøo voøng suùc-ñaïo roài, muoán ñaàu thai trôû laïi laøm kieáp ngöôøi thì raát laø khoù). Cho neân Thaùnhnhaân taïo ra hình töôïng cuûa chöõ nhuïc (肉) laø do hai chöõ nhaân (人) hôïp thaønh, kieáp naøy aên taùm löôïng thì kieáp sau phaûi traû nöûa caân, chính laø ngöôøi aên ngöôøi maø khoâng hieåu.

 78 

Sinh thôøi khoâng tu, khi cheát roài muoán tu coøn ñöôïc chaêng?

Con ngöôøi chuùng ta thuoäc nöûa aâm nöûa döông, tu Ñaïo töùc laø tröø ñi phaàn aâm khí, luyeän thaønh moät theå thuaàn döông môùi coù theå thaønh Ñaïo. Neáu taïi theá khoâng tu, ñeán khi döông khí trong ngöôøi taøn heát, thì toaøn thaân ñeàu thuoäc aâm khí maø thaønh quyû roài, haù coøn coù theå tu luyeän nöõa hay sao? Huoáng chi tu Ñaïo laø möôïn phaàn hình haøi ñeå tu phaàn Linh-Taùnh, moät khi phaàn hình-haøi ñaõ khoâng coøn thì ñaâu coøn coù theå möôïn giaû ñeå tu chaân nöõa. Neáu nhö sinh thôøi laøm ngöôøi chính-tröïc hay coù coâng vôùi ñôøi, moät khi cheát roài linh khí baát taùn, taïm thôøi laøm kieáp quyû-tieân, laøm Thaàn cuûa luõ quyû vaøi traêm naêm, nhöng moät khi khí soá ñeán roài thì vaãn phaûi chòu caûnh luaân-hoài.

Luaân-Hoài Luaân laø baùnh xe, khi baùnh xe di chuyeån ñöôïc moät voøng goïi laø moät hoài. Neáu luaân chuyeån maõi thì tuaàn-hoaøn baát töùc, ñi roài trôû laïi.

Trôøi ñaát cuõng nhö moät baùnh xe, thieân-ñòa vaän chuyeån maø sinh boán muøa. Xuaân ñi Haï sang, Thu qua Ñoâng ñeán.

Xuaân ñi roài xuaân ñeán, ñoù laø luaân-hoài cuûa moät naêm. Maët trôøi laø moät baùnh xe, maët traêng cuõng laø moät baùnh xe, Nhaät nguyeät vaän chuyeån neân ngaøy ñeâm tuaàn-hoaøn, ñoù laø luaân 79 

hoài cuûa moät ngaøy.

Thieân ñòa, nhaät nguyeät laø trung taâm ñieåm cuûa luaânhoài. AÂm cöïc thì sinh döông, döông thònh thì sinh aâm.

Phaøm vaät heã naèm trong voøng aâm döông cuûa Thieân-ñòa nhaät-nguyeät ñeàu ôû trong voøng luaân-hoài. Loaøi ngöôøi chòu chaùnh-khí cuûa Thieân-ñòa maø thaønh hình, cho neân khoâng moät giôø khaéc naøo rôøi khoûi Thieân-ñòa nhaät-nguyeät, chaúng phaûi ñaõ ôû trong voøng luaân-hoài hay sao?

Maët trôøi moïc luùc ban ngaøy, thuoäc döông, nhaân-loaïi laøm vieäc vaøo ban ngaøy. Maët traêng moïc luùc toái, thuoäc aâm chuû tónh, neân moïi ngöôøi ñeàu nghæ vaøo luùc ñeâm.

Moïi vaät treân theá-gian ñeàu naèm trong voøng luaân-hoài, neân coù soáng seõ coù cheát, coù phuù seõ coù baàn, coù thoï taát coù yeåu. Ñoù laø söï ñoái-ñaõi cuûa aâm-döông. Töø coå chí kim, duø anh-huøng haøo-kieät cuõng khoâng thoaùt khoûi ñöôïc meâ hoàn traän naøy, soáng ñi cheát laïi, thay maët ñoåi teân maø khoâng hay.

Ngöôøi coù trí-tueä cao minh, hieåu ñöôïc sinh-töû voâ thöôøng, phaûi tìm ñöôøng tu haønh ñeå thoaùt khoûi meâ hoàn traän naøy.

Tu Ñaïo phaûi giöõ pheùp taéc Toân Toå Toå töông truyeàn chi quy (Toân quy luaät cuûa chö Toå) Y Sö Sö töông thoï chi phaùp (Theo phaùp cuûa caùc baäc Sö) Dó Thieân-Meänh vi troïng (Laáy Thieân-meänh laøm troïng)  80 

Dó phoå-ñoä vi taâm (Laáy loøng phoå-ñoä laøm taâm) Dó thieän ngoân vi baûo (Laáy lôøi thieän laøm quyù) Dó hieàn taøi vi meänh (Laáy ngöôøi hieàn ñöùc laøm meänh) Dó quy-giôùi vi phaùp (Laáy quy giôùi laøm pheùp taéc) Toân Sö yeáu kính (Toân Sö phaûi coù loøng kính) Troïng Ñaïo yeáu thaønh (Troïng Ñaïo phaûi coù loøng thaønh) Phaät quy yeáu nghieâm (Nghieâm giöõ laáy Phaät quy) Ñaïo nieäm yeáu chaân (Ñaïo nieäm phaûi chaân thaät) Chí höôùng yeáu cao (Chí höôùng phaûi cao) Trai giôùi yeáu tinh (Trai giôùi phaûi nghieâm ngaët) Haønh trì yeáu haøo (Phaûi coù ñöùc-haïnh toát) Baûng daïng yeáu chaùnh (Chaùnh kyû laøm moâ-phaïm cho ngöôøi) Ñoä-löôïng yeáu khoan (Phaûi coù ñoä löôïng khoan hoàng) Phaåm haïnh yeáu ñoan (Phaåm haïnh ñoan trang) Xöû theá yeáu coâng (Xöû theá coâng baèng) Baùt-ñöùc yeâu thuû (Giöõ laáy baùt-ñöùc(28)) Nguõ-thöôøng yeáu haønh (Haønh Ñaïo nguõ-thöôøng) Höõu quaù yeáu caûi (Coù loãi phaûi söûa) Thieân-aân yeáu baùo (Ôn Trôøi cao lôùn phaûi baùo ñaùp) Theà nguyeän yeáu lieãu (Laøm troïn theà nguyeän ñaõ laäp) Kính thöôïng aùi haï (Kính treân thöông döôùi) (28)

Hieáu, Ñeã, Trung, Tín, Leã, Nghóa, Lieâm, Sæ.  81 

Nhaãn nhöôïng khieâm cung (Nhuùn nhöôøng khieâm toán) Nhaäm lao nhaäm oaùn (Khoâng töø lao, khoâng oaùn hôøn) Xaû kyû vò nhaân (Vì nghóa quyeân mình) Bảo Ñaïo phuïng haønh (OÂm giöõ laáy Ñaïo, suoát ñôøi phuïng haønh) Thöïc taâm saùm-hoái (Coù loãi khoâng theïn, saùm-hoái söûa mình) Chieáu thöû nhi haønh (Laøm theo lôøi daën naøy) Tu Ñaïo khaû thaønh hó (Tu Ñaïo seõ thaønh)

Caàu Ñaïo roài, nay muoán tu haønh nhöng khoâng bieát phaûi laáy gì ñeå laøm böôùc tieán?

Trong böôùc ñaàu tu haønh, phaûi laáy chöõ tín laøm caên baûn. Tín laø caên-nguyeân cuûa Ñaïo vaø Ñöùc. Neáu moät ngöôøi khoâng coù loøng tin, duø chieâm-boác cuõng khoâng linh nghieäm, huoáng chi laø tu Ñaïo. Phaûi tin raèng Ñaïo laø chaân, Lyù laø chaân, Thieân-Meänh cuûa Minh-Sö laø chaân, tin raèng moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù phaàn Linh-Taùnh, cuøng theå vôùi Tieân Phaät, chæ khaùc nhau taïi meâ vaø ngoä maø thoâi. Phaät laø chuùng-sanh ñaõ giaùc ngoä, chuùng-sanh laø Phaät ñang meâ.

Muoán rôøi neûo meâ maø trôû veà giaùc-ngaïn, ngoaøi con ñöôøng tu haønh ra, khoâng coù con ñöôøng thöù hai khaùc.

Thaày Maïnh-Töû noùi: “Thuaán haø nhaân daõ, dö haø nhaân daõ, höõu vi giaû dieäc nhö thò”. Vua Thuaán laø Thaùnh-nhaân do cha meï sinh, ta cuõng do cha meï sinh, noi göông vaø  82 

haønh theo lôøi cuûa vua Thuaán, thì cuõng ñöôïc nhö vua Thuaán vaäy. Hoïc lôøi Phaät ñaõ daïy trong kinh vaø laøm vieäc Phaät ñaõ laøm treân ñôøi, cuõng laø Phaät maø thoâi.

Thuôû thieáu thôøi khoâng bieát tu neân taïo nghieäp, nay tuoåi giaø roài coøn tu ñöôïc chaêng?

Khoå haûi voâ bieân, hoài ñaàu thò ngaïn (maëc duø beå khoå meânh moâng voâ bôø, nhöng quay ñaàu laïi seõ tìm thaáy beán).

Neáu bieát hoài taâm höôùng-thieän, phaùt taâm tu haønh, boû aùc laøm laønh, trì giôùi nghieâm-caån, baùi Minh-Sö caàu ChaânÑaïo, baát keå giaø treû ñeàu coù theå tu thaønh Ñaïo. Ñoù laø “Boû dao ñoà teå, laäp töùc thaønh Phaät”.

Suoát ñôøi tu haønh tinh tieán, troàng chö thieän caên, veà giaø khoâng tin Ñaïo, phaù trai phaïm giôùi, chaúng bieát coù theå thaønh Ñaïo khoâng?

Nhöõng haïng ngöôøi nhö theá, maëc duø coù thieän-caên nhöng khoâng coù nguyeän lôùn, khoâng roõ chaân-lyù, xa rôøi Minh-Sö, neân sinh taâm ñieân ñaûo, sôû haønh coâng-ñöùc tuøy nghieäp tieâu tröø, ñeán khi phuùc ñaõ heát, coâng khoâng coøn thì seõ traàm luaân vaøo beå khoå, khoâng theå chöùng Ñaïo.

 83 

Taøi hoïc ñeàu keùm, chaúng bieát tu Ñaïo coù theå laøm taêng theâm ñöôïc khoâng?

Taâm laø thöûa ruoäng, traêm naêm canh taùc coù dö, thieän laø chí-böûu suoát ñôøi vaän duïng khoâng heát. Taøi hoïc ñeàu do söï hoïc hoûi, nhö noâng phu canh taùc ruoäng ñaát, chæ caàn noã löïc höôùng-thöôïng seõ coù ngaøy ñöôïc gaët haùi.

Coå-nhaân noùi: Hoïc thì caàn phaûi tinh, muoán coù taøi thì phaûi hoïc. Khoâng hoïc thì voâ taøi, neáu taâm khoâng yeân tónh thì hoïc seõ khoâng thaønh. Cho neân keû ngaïo-maïn thì hoïc vaán khoâng ñöôïc tinh-thaâm, tính tình caáp-thaùo thì khoâng theå ngoä Ñaïo.

Ngöôøi tu Ñaïo cuõng sôï cheát chaêng? Ñôøi ngöôøi, heã coù ñi laø coù laïi, coù soáng taát coù cheát. Ñaïi tröôïng-phu xem caùi cheát nhö laø trôû veà nhaø. Caùi soáng ngaøy hoâm nay laø khôûi ñieåm cuûa caùi cheát ngaøy mai. Caùi cheát ngaøy hoâm nay laïi laø khôûi ñieåm cuûa caùi soáng cho ngaøy mai. Cheát ñi soáng laïi, aâm-döông tuaàn-hoaøn, baäc Thaùnh hieàn cuõng traùnh khoâng khoûi, cho neân ngöôøi tu Ñaïo xem troïng vaø cuõng xem thöôøng hai chöõ sinh töû.

Vì sao? Neáu noùi raèng khoâng sôï cheát thì ta haù laïi tu Ñaïo ñeå thoaùt voøng luaân-hoài; neáu cho raèng sôï cheát thì ta laïi xem thöôøng caûnh ñôøi, ñem söï soáng cheát gaùc boû ngoaøi thaân. Hôn nöõa ta ñaõ caàu ñöôïc chaân-Ñaïo, chæ caàn tu Ñaïo  84 

seõ ñöôïc giaûi thoaùt, haù laïi tham luyeán cuoäc soáng daøi hay ngaén cuûa phaøm traàn hay sao?

Giaûi thoaùt Giaûi laø côûi boû söï raøng buoäc cuûa nghieäp-löïc, thoaùt laø rôøi khoûi khoå-caûnh cuûa traàn-gian. Phaät phaùp duøng ñoaïnnghi sanh-tín laøm chuû, laáy ly-töôùng laøm toâng, laáy voâ-truù laøm theå, ñoù laø töï-tính giaûi thoaùt.

Noùi moät caùch noâm na, phaûi hieåu thaáu moïi vaät treân ñôøi ñeàu laø giaû taïo, xem caûnh vui buoàn cay ñaéng nhö moät giaác moäng khoâng thöïc, duøng coâng phu taûo-taâm phi-töôùng ñeå taâm ñöôïc thanh-tónh, vaät tôùi thì öùng, vaät ñi thì tónh. Taâm ñöôïc thanh-tónh töùc laø giaûi-thoaùt.

YÙ nghóa cuûa thaân khoâng, taâm khoâng, taùnh khoâng vaø phaùp khoâng Phaàn hình haøi cuûa ta do phuï-maãu sinh, töø luùc chaøo ñôøi cho ñeán khi cheát, ñeàu thuoäc baát-tònh (khoâng saïch), chín khieáu ñeàu dô, traùnh khoâng khoûi caûnh sinh laõo beänh töû; töù-ñaïi giaû hôïp naøy khoâng theå laâu daøi, coù ngaøy bò hoaïi.

Ngoä ñöôïc phaàn thaân xaùc laø aûo, khi chöa cheát xem nhö ñaõ cheát, chæ möôïn taïm phaàn aûo-thaân maø tu haønh. Ngoä ñöôïc nhö vaäy goïi laø thaân-khoâng.

-

 85 

Xeùt phaàn taâm, khoâng sinh khoâng dieät, gaëp caûnh thì taïm hieän, caûnh dieät thì taâm cuõng maát. Neáu ngoä ñöôïc chaân-taâm, thöôøng giaùc khoâng meâ, khoâng tuøy voïng töôûng löu chuyeån, chæ y chaân-taùnh haønh söï. Nhö theá goïi laø taâmkhoâng.

- Xeùt phaàn töï-taùnh, tòch-nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng, bieán hoùa voâ cuøng, thaàn-dieäu khoâng löôøng, roõ reät phaân minh, töï-giaùc töï-tri, voâ-vi thöôøng-vi. Nhö theá goïi laø taùnh-khoâng.

- Xeùt Kinh cuûa Chö Phaät, chæ laø phöông tieän ñeå höôùng daãn chuùng-sanh voâ Ñaïo, phaùp vì ngöôøi maø coù, nhö thuoác ñeå trò beänh, beänh khoûi thì thuoác cuõng heát, khoâng chaép khoâng tröôùc. Neáu chöùng ñöôïc voâ-taâm voâ-phaùp thì khoâng coù beänh cuõng khoâng coù thuoác. Nhö theá goïi laø phaùp-khoâng.

Noùi toùm laïi, ngoaøi ngoä ñöôïc baûn taâm ra, vaïn phaùp ñeàu voâ.

-

Phi töù-töôùng Caàu Ñaïo tu Ñaïo ñeå töï cöùu vaø cöùu ngöôøi thoaùt caûnh traàm luaân cuûa beå khoå. Nay Ñaïi-Ñaïo phoå-ñoä, Ñaïo nhôø söùc ngöôøi truyeàn, ngöôïc laïi ngöôøi cuõng phaûi nhôø Trôøi giuùp.

Neân haønh ñaïo goïi laø baïn-ñaïo, giaûng ñaïo goïi laø hoaèøngñaïo, laáy tieàn baïc trôï ñaïo goïi laø teá-ñaïo, duøng söùc trôï ñaïo  86 

goïi laø hoä-ñaïo. Nhöng muoán thaønh-coâng treân con ñöôøng baïn-ñaïo, hoaèng-ñaïo, teá-ñaïo vaø hoä-ñaïo tröôùc heát phaûi tröø ñi töù-töôùng, vì ñoù laø boán böùc töôøng laøm cho ngöôøi tu haønh khoâng theå vöôït leân cao ñöôïc.

Töù-töôùng töùc laø nhaân-töôùng, ngaõ-töôùng, chuùng-sanhtöôùng vaø thoï-giaû-töôùng: Nhaân laø nhaân duïc, laø duïc voïng cuûa con ngöôøi, loøng ngöôøi bò duïc voïng che laáp, sôï ngöôøi hôn mình maø sinh loøng ñoá kî; Ngaõ laø ta, chæ coù ta laø treân heát laø taâm vò-kyû; Chuùng laø nhieàu, sanh laø phaùt sanh, laø voïng-nieäm, laø taâm-vieân yù-maõ bieán ñoåi baát thöôøng; Thoï töôùng laø söï mong moûi, caàu nguyeän ñöôïc tröôøng sanh.

Trong töù-töôùng, nhaân ngaõ khoù phaù, boû ñöôïc nhaân ngaõ thì ñöôøng Ñaïo seõ deã ñi. Muoán phaù ngaõ-töôùng thì phaûi queân ngaõ, muoán bay nhaân-töôùng thì nuoâi laáy loøng töø-bi.

Vì ngöôøi maø queân mình, neáu duøng coâng phu haønh trì thì daàn daàn nhaân ngaõ ñeàu voâ.

Kinh saùch vieát: Nhaõn, nhó, tó, thieät laø töù töôùng, vaø cuõng laø töù-taëc, nhöng laïi vieát voâ ngaõ töôùng, voâ nhaân töôùng, voâ chuùng-sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng, chaúng bieát yù nghóa nhö theá naøo?

Nhaõn nhó tó thieät laø töù-töôùng, ñoù laø boán vò töôùng laõnh trôï giuùp Taùnh-Vöông ñeå laøm vieäc, neáu nhö boán vò töôùng naøy thanh-lieâm chính-tröïc thì thieân haï seõ thaùi-bình. Traùi  87 

laïi boán vò naøy khoâng ñöôïc chính, maét tai muõi mieäng ñeàu laøm laém ñieàu sai quaáy, thì seõ bieán thaønh töù-taëc quay laïi haïi Taùnh-Vöông. Cho neân Ñöùc Khoång-Töû laáy töù-vaät ñeå raên Nhan-Hoài(29).

Kinh vieát voâ töù-töôùng, chaúng phaûi laø khoâng coù nhaõn nhó tó thieät (maét, tai, muõi, löôõi).

- Maét chuû veà nhìn laø nhaân-töôùng, neáu maét nhìn chuùng-sanh ñeàu nhö xích-töû, khoâng phaân bieät oaùn thaân, ñeàu bình ñaúng daãn ñoä, goïi laø voâ nhaân-töôùng.

- Tai chuû veà nghe laø ngaõ-töôùng. Neáu xeùt ñöôïc baûn thaân laø aûo, ngoä ñöôïc theá söï voâ thöôøng, khoâng tieác thaân maïng, taâm chí vöõng nhö thaùi-sôn, maëc cho maây bay gioù thoåi vaãn khoâng lay chuyeån, goïi laø voâ ngaõ-töôùng.

- Muõi chuû veà ngöûi, laø thoï-giaû-töôùng. Neáu ngoä ñöôïc thöïc-taâm voâ-töôùng, voâ-thuûy voâ-chung cuûa baûn tính, taâm yù khoâng tuøy ngoaïi caûnh bieán ñoäng, luoân luoân giöõ moät chaântaâm, goïi laø voâ thoï-giaû-töôùng.

- Löôõi chuû veà söï noùi naêng, laø chuùng-sanh-töôùng. Neáu khoâng vöôùng víu vaøo söï thònh suy cuûa theá gian, döùt ñi ñöôïc söï toát xaáu cuûa nhaân-taâm, goïi laø voâ chuùng-sanhtöôùng.

Muoán thaønh Phaät quaû, phaûi phi töù-töôùng, neáu töù-töôùng baát tònh thì taïo nghieäp voâ bieân, khoù thaáy baûn-lai dieän(29)

Töù vaät: Phi leã vaät thi, phi leã vaät thính, phi leã vaät ngoân, phi leã vaät ñoäng.  88 

muïc.

Kinh vieát raèng phaûi khoùa saùu cöûa, ñöøng ñeå chuû nhaân chaïy ra ngoaøi?

Saùu cöûa töùc laø nhaõn, nhó, tó, thieät, thaân, yù. Neáu saùu cöûa naøy khoâng ñoùng, tuøy yù xuaát nhaäp, chaúng nhöõng khoâng theå thaønh Ñaïo, sau khi laâm-chung coøn phaûi chaïy vaøo voøng luïc-ñaïo. Vì sao vaäy?

Nhaõn, nhó, tó, thieät laø boán con ñöôøng ñöa tôùi töù-sanh.

- Maét tham nhìn saéc, khi laâm-chung, linh-tính töø maét ñi ra, ñaàu thai vaøo laøm kieáp chim ñeå ngöôøi ngoaïn thöôûng.

- Tai thích nghe lôøi nònh hoùt, khi laâm-chung, linhtính töø tai ñi ra, ñaàu thai laøm traâu boø choù ngöïa ñeå nghe lôøi ngöôøi sai khieán.

- Muõi ham ngöûi muøi thôm quaù ñoä, khi laâm-chung, linh-tính töø muõi ñi ra, ñaàu thai laøm ruoài, muoãi, saâu boï ñeå thoûa loøng ngöûi muøi hoâi thoái.

- Mieäng thích noùi chuyeän thò phi, bôùi boùc, ly giaùn haïi ngöôøi, khi laâm-chung, linh-tính töø mieäng ñi ra, ñaàu thai vaøo loaøi thuûy toäc ñeå nhaùy mieäng khoâng ngöøng ôû döôùi nöôùc.

- Thaân ngöôøi neáu laøm vieäc traùi pheùp, ngoã nghòch baát hieáu; - YÙ hay nghó vieäc baát chaùnh, sau khi cheát roài, chaúng  89 

nhöõng phaûi chòu toäi ôû coõi AÂm-ty, kieáp sau laïi coøn bò aùc baùo. Ñoù laø luaät nhaân-quaû tuaàn-hoaøn. Kinh saùch daïy ta phaûi ñoùng saùu cöûa laø ñeå traùnh saùu con ñöôøng ñöa tôùi luaân-hoài.

Nhaân taâm duy nguy, Ñaïo taâm duy vi, duy tinh duy nhaát, duaãn chaép quyeát trung. Ñoù laø 16 chöõ taâm phaùp cuûa vua Nghieâu, Thuaán.

Nhaân-taâm duy nguy: Nhaân-taâm laø phaàn thöùc, laø voïngtaâm cuûa loøng ngöôøi, laø taâm haäu-thieân, taâm naøy khaû thieän khaû aùc. Neáu nhö thöùc-thaàn duïng söï, tình duïc hoaønh sanh, taâm thaàn seõ hoân meâ taùn loaïn, neân nguy vaø baát an. Ñaïo-taâm duy vò: Ñaïo-taâm laø Taùnh do Thieân phuù, laø phaàn trí cuûa ta. Baûn theå thanh-tónh voâ-vi, cöïc-vi cöïc-dieäu, voâ thieän voâ baát thieän. Ñaïo-taâm chuû söï, söï phuï-maãu töï nhieân hieáu, söï quoác-gia taát trung. ÖÙng söï tieáp vaät ñeàu hôïp vôùi lyù.

Duy tinh duy nhaát: Tinh laø thuaàn, baát nhieãm. Nhaát laø thaønh tín, nhaát taâm. Duy tinh duy nhaát laø coâng phu trò hoân meâ taùn loaïn (nhaát traàn baát nhieãm, nhaát nieäm baát sanh).

Noùi moät caùch khaùc, töùc laø phaûn-boån hoaøn-nguyeân, boû voïng quy chaân.

Duaãn chaép quyeát trung: Duaãn laø ñoác tín, thuaän theo Ñaïo; Chaép laø quy y, tuaân theo; Trung laø chaân-khoâng  90 

dieäu-höõu cuûa Ñaïo. Chaân-khoâng ñaïi voâ ngoaïi, tieåu voâ noäi.

Dieäu-höõu tieàn voâ thuûy, haäu voâ chung, tung khaép tam-giôùi, hoaønh khaép thaäp-phöông, laø chaùnh Ñaïo cuûa tam-giôùi, laø chaân-lyù cuûa vuõ-truï. Chaép trung, noùi moät caùch ñôn giaûn laø tuøy thuaän chaùnh-ñaïo, quy y chaân-lyù. Ñoù laø taâm-phaùp cuûa vua Nghieâu, vua Thuaán, KhoångTöû. Tieàn Thaùnh haäu Thaùnh, taâm taâm töông öùng, vaïn theá baát dòch.

Trong Kinh Kim-Cang, Tu-Boà-Ñeà baïch Phaät: “Thieän nam töû, thieän tín nöõ, moät khi phaùt taâm Boà-Ñeà, laøm sao giöõ ñöôïc taâm naøy thöôøng truù baát thoái. Moät khi taâm khôûi voïng-nieäm, laøm sao haøng phuïc ñöôïc taâm naøy”? Phaät ñaùp: “ÖÙng nhö thöû truù, nhö thöû haøng phuïc kyø taâm”. Taâm BoàÑeà töùc laø Ñaïo-taâm, voïng-nieäm töùc laø nhaân-taâm, “nhö thöû” töùc laø duaãn chaép quyeát trung.

Laäp chí höôùng Moät khi ñaõ sinh laøm kieáp ngöôøi, baát cöù ôû hoaøn caûnh naøo, giai caáp naøo, con ngöôøi chuùng ta ñeàu phaûi laäp chí môùi laøm neân söï nghieäp ñöôïc. Keû só khoâng laäp chí hoïc haønh thì hoïc-nghieäp khoâng thaønh, nhaø noâng khoâng laäp chí canh taùc thì ruoäng nöông boû hoang, coâng nhaân khoâng laäp chí hoïc ngheà thì vieäc laøm khoâng kheùo, thöông gia khoâng laäp chí kinh doanh thì buoân baùn khoù thaønh coâng. Söï  91 

nghieäp treân ñôøi ñaõ nhö theá huoáng chi laø con ñöôøng tu haønh, neáu khoâng laäp chí lôùn thì khoù thoaùt khoûi caûnh traàmluaân cuûa beå khoå.

Con ñöôøng Taây-Phöông Cöïc-Laïc laø coá-höông cuûa ta.

Luùc ñaàu töø ñaâu tôùi, khi veà phaûi trôû veà choã cuõ. Tu Ñaïo moïi ngöôøi ñeàu coù phaàn, ñeàu coù theå thaønh, chæ taïi coù chí hay voâ chí maø thoâi. Coå-thuï ngaøn naêm coøn coù theå tu thaønh tinh, hoà-ly coù theå tu thaønh hoà-tieân, loaøi ngöôøi laïi caøng deã tu haønh hôn loaøi suùc.

Nhöng ñöôøng veà Cöïc-Laïc ñaày choâng gai hieåm hoùc.

Tình nghóa aân aùi cuûa vôï choàng, tình yeâu con caùi ñaäm ñaø, ñoù cuõng laø moät trôû ngaïi cho ñöôøng ñi. Cho ñeán thaân thích baïn beø, noùi daøi noùi ngaén, cheá nhaïo cheâ bai ñeàu laø oan gia. Ngoaøi ra hoàng traàn coøn nhieàu caûnh naùo nhieät giaû taïo deã laøm ngöôøi ñôøi meâ hoaëc, töûu saéc taøi khí laø boán con ñöôøng cuõ quen thuoäc töø nhieàu kieáp tröôùc. Con ñöôøng ñi quen khoâng nôõ töø boû, cho neân ñöôøng veà coá-höông vaãn caùch trôû xa xaêm. Neáu khoâng laäp chí xung-thieân thì khoâng theå naøo caét ñöùt ñöôïc nhöõng sôïi giaây phaøm quaán quít ñoù, luaân-hoài vaãn khoù thoaùt.

Ngöôøi coù chí lôùn, khi nghe Ñaïo thì sinh loøng tin, khi tin thì haønh, boû nhöõng gì maø ngöôøi thöôøng khoâng boû ñöôïc, caùi gì döùt khoâng ñöôïc ñeàu caét ñöùt. Ngaøy xöa nhöõng vò chaân tu ñeàu boû giang san, töø quan chöùc, rôøi cha meï, bieät vôï con, töø boû an-laïc maø chòu lao-khoå. YÙ chí duõng maõnh naøy laø moät nguyeân ñoäng löïc thuùc ñaåy ngöôøi tu haønh  92 

phaùt taâm-nguyeän. Laäp chí laø moät nguyeän löïc, nguyeän lôùn thì söùc lôùn. Nguyeän cuûa kieáp tröôùc, kieáp naøy ñaéc löïc.

Nguyeän cuûa kieáp naøy, kieáp sau ñaéc löïc. Taâm phaùt nguyeän phaûi thaønh Phaät Ñaïo, ñoä hoùa chuùng-sanh. Neáu chæ phaùt nguyeän tu phuùc cuûa kieáp sau, chæ laø nguyeän nhoû, khoâng phaûi laø nguyeän haïnh cuûa Boà-Taùt.

Taâm bònh Vaïn bònh ñeàu do taâm khôûi, cho neân muoán chöõa bònh taát nhieân phaûi tìm goác maø chöõa, töùc laø trò taâm. Töø anh huøng haøo-kieät cho ñeán baäc hieàn nhaân ñeàu deã maéc phaûi taâm bònh. Coå-Ñöùc noùi: “Taâm sinh chuûng chuûng yù sinh, taâm dieät chuûng chuûng yù dieät”. Do ñoù ta thaáy raèng vaïn söï ñeàu do taâm khôûi.

Baûn taâm cuûa ta do Trôøi phuù, khoâng taêng khoâng giaûm, baát caáu baát tònh, Thaùnh phaøm nhö nhau. Taâm boån voâ taâm, dó duïng vi taâm, höõu taâm baát duïng töùc laø voâ taâm. Neáu ta voâ taâm thì töï nhieân seõ voâ duïc vaø cuõng voâ nieäm, vaät duïc töø ñoù maø dieät. Neáu coù töôùng hieän tröôùc maét, nhöng ta voâ taâm thì töôùng töø taâm dieät. Traùi laïi, tuy voâ töôùng nhöng höõu taâm thì töôùng töø taâm sinh.

Theá naøo goïi laø voâ taâm? Traïm-nhieân thöôøng tòch, khoâng coù ñoái ñaõi, vaät lai thì öùng, vaät khöù thì tónh. Neáu taâm bò vaät duïc vaø hoaøn caûnh beân ngoaøi xoay chuyeån, taâm  93 

seõ maát ñi tính töï chuû vaø bò vaät duïc söù dòch, ñoù khoâng phaûi laø taâm boån-lai cuûa ta. Phaät vieát: “Nhaát traàn baát nhieãm, nhaát nieäm baát sinh”. Khoâng nhieãm traàn laø thanh, khoâng sinh nieäm laø tónh. Thanh tónh voâ vi, ñoù chaúng phaûi laø baûnlai dieän-muïc hay sao?

Ngöôøi thöôøng ñeàu duøng taâm haønh söï vaø cho ñoù laø khaû naêng cuûa mình, duøng möu keá ñeå tính toaùn maø cho ñoù laø saéc-xaûo, nhöng khoâng bieát caên bònh töø ñoù maø ra. Taâm ham danh lôïi seõ cheát vì danh lôïi, duøng taâm thò phi haønh söï thì seõ bò thò phi gieát, coù ñaéc thaát taâm haønh söï seõ bò söï ñaéc thaát laøm khoå... Giaûi thoaùt ñöôïc söï thuùc phöôïc naøy, töï nhieân taâm tính seõ thö thaùi, voâ quaùi voâ ngaïi.

Voâ taâm chaúng phaûi laø khoâng coù taâm boån-lai, maø laø chæ veà voâ taâm duïng söï. Nhö haøi nhi, maét nhìn nguõ saéc, tai nghe nguõ aâm, nhöng taâm khoâng bò saéc aâm chuyeån. Neáu nhö voâ taâm ñoái vôùi vaïn vaät thì vaïn vaät seõ khoâng ngaïi ñeán ta, voâ taâm ñoái vôùi coâng danh phuù quyù thì duø giaøu hay ngheøo, ñoái vôùi ta ñeàu khoâng coù yù nghóa gì caû, haù coù theå laøm luïy ñeán ta hay sao? Voâ taâm ñeán thoï yeåu thì soáng laâu hay cheát yeåu cuõng ñaâu coù laøm cho ta möøng hay buoàn. Coù taâm muoán laøm Thaùnh thì thaønh Thaùnh cuõng laø moät caùi bònh, vì coøn bò Thaùnh raøng buoäc. Phaøm taâm coøn coù söï raøng buoäc ñeàu laø bònh. Luïc-toå Hueä-Naêng noùi: Baûn lai voâ nhaát vaät Haø xöù nhaï traàn ai (Baûn tính khoâng moät vaät, Töø ñaâu vöôùng buïi traàn)  94 

Ñeàu laø ngöôøi nhö nhau, taïi sao laïi coù Thaùnh Hieàn, keû ngu ngöôøi phaøm?

Tính cuûa ngöôøi do Trôøi phuù, Lyù chæ coù moät. Vì chòu aûnh höôûng cuûa khí-bænh vaø vaät-duïc(30), neân môùi coù söï phaân bieät giöõa Thaùnh vaø phaøm. Khí-bænh vaät-duïc ít thì deã minh Lyù, laäp chí hoïc Thaùnh hieàn seõ laø Thaùnh hieàn, coù chí thì neân. Khí-bænh saâu, vaät-duïc nhieàu, trong loøng chæ bieát coù duïc voïng maø khoâng bieát coù Lyù neân laø phaøm phu. Noùi moät caùch khaùc, ngöôøi bieát söûa khí-bænh, khaéc cheá vaätduïc, phuïc hoài baûn tính töï nhieân cuûa Trôøi phuù thì laø Thaùnh hieàn; traùi laïi neáu chaïy theo con ñöôøng vaät-duïc maø meâ ñi phaàn Thieân-lyù thì laø ngu nhaân, phaøm phu vaäy. Ví nhö maûnh göông trong saïch ñeå laâu bò nhieãm buïi, neáu khoâng duøng coâng lau chuøi cho saïch thì göông seõ khoâng saùng, vaø khoâng theå soi vaät. Baûn tính cuûa ngöôøi cuõng theá, neân Nho duøng coâng phu “Toàn taâm döôõng tính” ñeå phuïc thieän; Laõo thì “Tu taâm luyeän tính” ñeå hoaøn hö; Thích phaûi “Minh taâm kieán tính” môùi thaønh Phaät. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Quaân-töû thöôïng ñaït, tieåu nhaân haï ñaït”, Taâm höôùng thöôïng laø Thaùnh Hieàn, höôùng haï thì thuoäc phaøm phu. Tieân Phaät Thaùnh Hieàn ñeàu do ngöôøi tu maø thaønh caû.

(30)

Laø taäp tính vaø loøng duïc cuûa töøng ngöôøi.  95 

Ñoäng vaät ñeàu bænh Lyù tính maø sinh, taïi sao loaøi ngöôøi laïi linh hôn vaät? Ñoäng vaät tuy nhieàu nhöng khoâng ngoaøi naêm loaïi. Ñoù laø loaøi Vuõ, loaøi Mao, loaøi Laân, loaøi Giaùp vaø loaøi Khoûa(31).

- Vuõ toäc bænh khí hoûa cuûa phöông Nam maø sinh, tính cuûa hoûa thaêng neân loaøi chim bieát bay. Hoûa chuû leã, neân nhaïn bay coù thöù töï, uyeân-öông khoâng loaïn phoái. Hoûa thuoäc queû Ly, ly laø leä, leä laø ñeïp neân loâng cuûa loaøi chim nhieàu maøu. Vuõ toäc 360 loaïi, Phuïng-hoaøng laø quyù.

- Mao toäc bænh khí moäc cuûa phöông Ñoâng maø sinh.

Tính cuûa moäc ngoaïi nhu noäi cöông, neân laïc-ñaø, traâu, ngöïa, voi duøng söùc ñeå giuùp ngöôøi. Moäc chuû nhaân-töø, neân traâu boø ngöïa deâ ñeàu aên coû, Kyø-laân khoâng ñaïp loaøi coân truøng. Mao toäc 360 loaïi, Kyø-laân laø quyù.

- Laân toäc bænh khí thuûy cuûa phöông Baéc maø sinh.

Tính cuûa nöôùc traàm neân loaøi thuûy toäc bôi laën döôùi nöôùc.

Thuûy thuoäc trí, neân thaàn long bieán hoùa voâ löôøng. Laân toäc 360 loaïi, Roàng laø quyù.

- Giaùp toäc bænh khí kim cuûa phöông Taây maø sinh, ngoaïi cöông noäi nhu. Kim sinh thuûy, neân ruøa sinh ôû luïc ñòa maø coù theå bôi loäi döôùi nöôùc. Kim chuû nghóa, neân thaànquy bieát ñöôïc hung caùt. Giaùp toäc 360 loaïi, ruøa laø quyù.

(31)

Loâng cuûa loaøi chim goïi laø vuõ. Loâng cuûa loaøi thuù laø mao.

Laân laø vaåy cuûa loaøi thuûy toäc. Voû cuûa loaøi vaät goïi laø giaùp (mu ruøa, ñoài moài... ). @Long, Quy, Phuïng-Hoaøng vaø Kyø-Laân.  96 

Khoûa toäc bænh khí thoå ôû giöõa maø sinh. Trong nguõ haønh, thoå ôû giöõa, tính cuûa kim moäc thuûy hoûa ñeàu quy tuï taïi thoå, hoäi ñuû tinh hoa cuûa tam-giôùi, neân ngöôøi linh hôn vaät, bieát may aùo quaàn ñeå che thaân, bieát taïo nhaø cöûa cung thaát ñeå ôû, bieát nuoâi boán loaøi Vuõ, Mao, Laân, Giaùp ñeå söù dòch, hoäi ñuû tieân-thieân nguõ ñöùc laø Nhaân, Leã, Nghóa, Trí, Tín. ÔÛ loaøi khoûa toäc, Thaùnh-nhaân laø quyù.

Trong nguõ toäc, chæ coù loaøi ngöôøi ñöùng thaúng, ñaàu ñoäi trôøi chaân ñaïp ñaát, coøn caùc loaøi Vuõ, Mao, Laân, Giaùp ñaàu höôùng haï, boäi thieân (ngöôïc trôøi), neân ngöôøi linh hôn vaät vaø chæ coù ngöôøi môùi tu thaønh chaùnh quaû.

-

Tam giaùo nhaát lyù Tam-giaùo ñeàu phaùt xuaát töø Ñaïo, töø Lyù. Giaùo tuy khaùc bieät nhöng Lyù thì nhö nhau. Thaùnh-nhaân tuøy phöông tuøy thôøi maø öùng vaän laäp giaùo, daïy ngöôøi höôùng thieän, bieán nhaân-taâm thaønh ñaïo-taâm cho hôïp vôùi Ñaïo.

Laõo-giaùo laáy voâ vi laøm baûn, haøm döôõng chaân-linh, duøng coâng phu khieån duïc tröøng taâm ñeå trôû veà Voâ-Cöïc.

Phaät-giaùo laáy tòch-tónh laøm goác, duøng coâng phu phi taâm taûo töôùng ñeå nhaäp nieát-baøn. Nho-giaùo laáy minh-ñöùc laøm chuû, duøng coâng phu toàn thieân-lyù maø boû nhaân-duïc ñeå Thieân nhaân hôïp nhaát maø trôû veà vôùi Ñaïo.

Vaïn giaùo nhaát lyù, neân Phaät vieát: “Vaïn phaùp quy  97 

Nhaát”, Laõo vieát: “Baõo nguyeân thuû Nhaát”, Nho vieát: “Chaáp trung quaùn Nhaát”. Nhaát töùc laø chaân-lyù cuûa VoâCöïc, laø baûn tính Thieân phuù, laø chaân taâm baát caáu baát tònh, baát sinh baát dieät cuûa ta. Vì theá Phaät vieát: “Minh taâm kieán tính”; Laõo vieát: “Tu taâm luyeän tính”; Nho vieát: “Toàn taâm döôõng tính”. Vaïn vaät ñeàu töø Lyù maø ra, khoâng roõ taâm tính taát khoâng hieåu Lyù neân rôøi Ñaïo xa.

Ñaïi yù Nguyeân, Hanh, Lôïi, Trinh cuûa queû Caøn trong kinh Dòch Caøn thuoäc laõo-döông. Laõo-döông sinh vaïn vaät vaø hoùa vaïn vaät. Nguyeân, Hanh, Lôïi, Trinh ôû nôi Trôøi chæ veà boán muøa. Nguyeân thuoäc muøa Xuaân, Hanh thuoäc muøa Haï, Lôïi thuoäc muøa Thu, Trinh chæ muøa Ñoâng. Sau Trinh thì Nguyeân laïi tieáp, neân sanh sanh baát dieät. ÔÛ nôi Ñòa thì chæ boán phöông, Ñoâng thuoäc Nguyeân, Nam thuoäc Hanh, Taây thuoäc Lôïi, Baéc thuoäc Trinh. Nôi ngöôøi thì thuoäc töù-ñoan töùc laø Nhaân, Leã, Nghóa, Trí. Trung öông Maäu Kyû thoå ôû giöõa thuoäc chính vò, chuû Tín. Nguõ haønh Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa ñeàu khoâng rôøi Thoå. Nhaân, Leã, Nghóa, Trí ñeàu quy veà Tín, neân Tín thoáng töù-ñoan kieâm vaïn thieän. Saéc cuûa thoå maøu vaøng, kinh Dòch vieát: “Hoaøng trung thoâng lyù” laø chæ khieáu huyeàn-quan ôû trong thaân ngöôøi. Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa, khuyeát Thoå thì khoâng thaønh. Nhaân Leã Nghóa Trí, thieáu Tín thì laø giaû nhaân, giaû leã, giaû nghóa, giaû trí. Vaïn  98 

vaät ñeàu töø Thoå maø sinh, phaûi giöõ chöõ Tín môùi coù theå laäp thaân ôû treân ñôøi. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Töï coå giai höõu töû, nhaân voâ Tín baát laäp”. Ngöôøi khoâng roõ Hoaøng-trung neân khoâng thoâng ñaït ñöôïc Thieân-lyù neân phaûi quanh quaån trong voøng luaân-hoài.

Kinh Dòch vieát: “Dòch voâ tö daõ, voâ vi daõ, tòch nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng”, coù yù nghóa gì?

Vöông-Giaùc-Nhaát Toå-Sö : Dòch coù baát dòch, bieán dòch vaø giao dòch. Baát dòch thuoäc Lyù, bieán dòch laø Khí, laø Soá, giao dòch laø Töôïng. Lyù khoâng rôøi Soá, Soá cuõng khoâng theå rôøi Lyù. Soá rôøi Lyù thì Trôøi ñaát hoaïi, nhaân vaät rôøi Lyù thì baïi vong.

Tòch nhieân baát ñoäng laø chæ baûn tính thuaàn chaân cuûa ta, ñoù laø löông-tri löông-naêng(32). Baûn tính thanh tónh, öùng vaät tuøy thoâng voâ ngaïi, nhö maûnh göông trong saùng soi vaät, baát chaép baát löu. Moät khi khieån duïc tröøng taâm, nhaân duïc heát khoâng caàn tö löï suy nghó, thieân lyù seõ löu haønh trong thaân ngöôøi, hoäi ñuû vaïn phaùp, coù caûm seõ thoâng.

(32)

Khoâng hoïc maø bieát, phaàn bieát ñoù laø löông-tri.

Baûn naêng khoâng taäp maø coù, ñoù laø löông-naêng.  99 

Saùch Trung-Dung vieát: “Trí trung hoøa, thieân ñòa vò yeân, vaïn vaät duïc yeân”, khoâng roõ ôû nôi thaân ngöôøi nhö theá naøo? Ñoù laø theå cuûa Ñaïo. Phaùt huy, khuyeách sung ra cho ñeán cuøng cöïc goïi laø chí, Trung laø theå vaø Hoøa laø duïng cuûa Ñaïo. Saùch Trung-Dung vieát: “Ñaïo baát vieãn nhaân”, Ñaïo ôû nôi ngöôøi maø khoâng xa ngöôøi, ñem caùi Ñaïo trong thaân ngöôøi phaùt huy, khuyeách sung ra ñeán cuøng cöïc, nhö aùnh saùng chieáu toûa khaép nôi, nhö nöôùc möa thaám nhuaàn vaïn vaät, nhö theá thieân ñòa ñaéc vò, gioù thuaän möa hoøa, muoân linh soáng trong caûnh thaùi-bình an laïc.

Coå-nhaân noùi: “Khaéc nieäm laøm Thaùnh”, neân ngöôøi tu Ñaïo phaûi giöõ cho taâm ñöôïc thanh tónh. Hyû noä aùi laïc laø tính, khoâng coøn hôn coù. Nhöng neáu tính phaùt maø coù tieát ñoä, thích ñaùng thì laø hoøa, nhö hyû maø khoâng löu, noä maø khoâng thieân, laïc maø khoâng daâm, nhö theá thì ñoàng theå vôùi Trôøi ñaát. Khi töï minh minh-ñöùc roài, bieát nhaân vaät moät theå, phaùt loøng töø-bi quaûng ñaïi, cöùu nhaân teá theá, nhö trôøi cao ñaát roäng maø voâ tö che chôû muoân vaät, vaïn vaät ñoäi ôn maø khoâng hay bieát.

Thaày Maïnh-Töû vieát: “Naêng taän kyø chi tính taéc naêng taän nhaân chi tính; naêng taän nhaân chi tính taéc naêng taän vaät chi tính; naêng taän vaät chi tính taéc khaû dó taän thieân ñòa chi hoùa duïc, khaû dó döõ thieân ñòa cuøng tröôøng cöûu(33)”. Ñoù laø (33)

Khi moät ngöôøi coù theå taän tính cuûa mình, taát nhieân cuõng coù  100 

chí trung hoøa, thieân ñòa vò, vaïn vaät duïc.

Tieåu vuõ truï trong thaân ngöôøi Con ngöôøi chuùng ta laø moät tieåu vuõ-truï. Phaàn linh-tính (Phaät-tính) laø Voâ-Cöïc, töùc laø ñeä-cöûu-thöùc (thöùc thöù chín), hay baát-ñoäng-thöùc. Taâm laø Thaùi-Cöïc, töùc laø taâm-thöùc cuûa ñeä-baùt thöùc hay A-Laïi-Da thöùc. Thöùc naøy haøm chöùa vaïn phaùp vaø phaùt ñoäng vaïn phaùp neân cuõng goïi laø haøm-taïng thöùc hay taïng-thöùc. YÙ laø löôõng-nghi, ñoù laø yù-thöùc cuûa thöùc thöù saùu vaø thöùc thöù baûy. Thöùc thöù baûy thuoäc döôngnghi, thöùc thöù saùu thuoäc aâm-nghi. YÙ-thöùc ñoäng neân sanh vaïn phaùp. Thöùc thöù baûy cuõng goïi laø maït-na thöùc, Laõogiaùo goïi laø moâi-thöùc. Thöùc thöù saùu chæ huy nguõ-thöùc theå taän tính cuûa moïi ngöôøi trong thieân haï. Coù theå taän tính cuûa loaøi ngöôøi taát nhieân cuõng coù theå taän tính cuûa loaøi vaät. Taän ñöôïc tính cuûa loaøi vaät, taát nhieân cuøng ñöùc vôùi Thieân ñòa, cuøng Thieân ñòa hoùa duïc vaïn vaät, neân cuõng tröôøng cöûu nhö Thieân ñòa.

“Taän tính” cuûa thaày Maïnh-Töû laø “Caùch vaät trí tri” cuûa thaày Taêng-Töû trong saùch Ñaïi-Hoïc, ñoù laø phaùt huy phaàn löông-tri löông-naêng saün coù trong baûn tính Thieân phuù. Löông-tri phaùt hieän thì bieát thieân ñòa nhaân vaät ñoàng theå, maø phaùt loøng Bi, Trí vaø Duõng laø tam ñaït ñöùc cuûa Thaùnh Phaät. Ñaïo-Ñöùc kinh vieát: “Töû nhi baát vong giaû thoï” (Cheát maø khoâng maát laø thoï). Phaàn hình-haøi cuûa Thaùnh-nhaân tuy khoâng coøn nhöng phaàn ñöùc thì baát dieät, soáng laâu hôn tuoåi thoï cuûa Trôøi Ñaát.  101 

(Nhaõn, nhó, tó, thieät, thaân), neân vieäc laøm cuûa nguõ thöùc ñeàu thuoäc aâm, cho neân khoâng theå thoaùt luaân-hoài, phaûi nhôø döông-nghi cuûa thöùc thöù baûy laøm moâi giôùi, ñeå ñoaïn-meâ maø ngoä-chaân, chuyeån thöùc thöù saùu thaønh thöùc thöù taùm, kinh Phaät goïi laø chuyeån thöùc thaønh trí maø sinh hueä.

Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh vieát: “Nguõ baùt luïc thaát quaû nhaân chuyeån”, coù nghóa laø nhaõn, nhó, tó, thieät naêm aâm-thöùc vaø thöùc thöù taùm ñeàu laø quaû-thöùc, aâm-nghi cuûa thöùc thöù saùu vaø döông-nghi cuûa thöùc thöù baûy laø nhaân-thöùc, töø nhaân maø sinh quaû.

Chuùng-sanh ñeàu coù luïc-thöùc laø nhaõn, nhó, tó, thieät, thaân, yù. YÙ laø thöùc thöù saùu, laáy thöùc thöù baûy laø moâi-thöùc chuyeån luïc-thöùc thaønh thöùc thöù taùm maø sinh hueä. Moät khi chöùng Ñaïo thaønh Tieân Phaät thì hieän ra thöùc thöù chín.

Phaät-giaùo goïi thöùc naøy laø A-La-Ma thöùc, thöùc naøy nhönhö baát ñoäng neân cuõng goïi laø Baát-ñoäng thöùc, thöùc naøy trong suoát nhö nöôùc neân cuõng goïi laø Löu-tònh thöùc. Thöùc naøy khi chöùng quaû Phaät môùi coù neân laïi goïi laø Phaät-thöùc.

Laõo-giaùo laáy soá chín laø thuaàn-döông neân goïi laø thuaàndöông thöùc, thöùc naøy yeân nhö chæ-thuûy neân laïi goïi laø Tröøng-thöùc.

Baûn theå cuûa Phaät-thöùc khoâng nhieãm traàn, nhö-nhö baát ñoäng, khi baûn-theå naøy ñoäng thì khoâng goïi laø Phaät, maø chæ laø moät hoùa thaân cuûa Phaät. Nhö Ñöùc Quan-Theá-AÂm BoàTaùt coù Phaät hieäu laø Chaùnh-Phaùp-Minh Nhö-Lai, chæ vì ñoäng loøng töø-bi maø xuoáng phaøm ñoä theá, neân khoâng xöng  102 

laø Phaät maø xöng laø Boà-Taùt. Tuøy theo duyeân cuûa chuùngsanh, Phaät coù theå hoùa thaân laøm Boà-Taùt, La-Haùn, aên maøy... ñeå ñoä chuùng, thaäm chí trong voøng suùc-ñaïo ñeàu coù hoùa thaân cuûa chö Phaät.

Ñaïi-hoïc chi Ñaïo taïi minh minh-ñöùc Ñaïi laø lôùn, caùi lôùn voâ ngoaïi, bao thieân quaû ñòa, tung khaép tam-giôùi, hoaønh bieán thaäp-phöông. Saùch ThöôïngThö vieát: Duy Thieân vi ñaïi (duy coù Trôøi laø lôùn). Thieân naøy khoâng phaûi laø trôøi xanh maø maét phaøm ta thaáy, maø laø caùi Thieân “voâ thanh voâ xuù” cuûa Thaùnh Töû-Tö trong saùch Trung-Dung, ñoù laø Voâ-Cöïc Lyù-Thieân, töùc laø Ñaïo. Neân ñaïi-hoïc laø hoïc Ñaïo.

Muoán hoïc Ñaïo böôùc ñaàu laø phaûi minh taâm, Nguõ toå Hoaèng-Nhaãn noùi: “Khoâng bieát baûn taâm hoïc Ñaïo voâ ích, neáu hieåu ñöôïc baûn taâm, thaáy ñöôïc baûn tính thì laø Thieânnhaân sö, laø Phaät”. Chöõ minh ñaàu laø ñoäng-töø, coù nghóa laø laøm cho saùng toû, hai chöõ minh-ñöùc, theo lôøi chuù giaûi cuûa Chu-Hy: “Nhaân sôû ñaéc ö Thieân, cuï chuùng lyù dó öùng vaïn söï”. Nhaân sôû ñaéc ö Thieân töùc laø “Thieân meänh chi vò tính” trong saùch Trung-Dung, laø baûn Tính maø Thieân phuù cho moïi ngöôøi, Tính naøy hoäi ñuû chuùng lyù ñeå öùng vaïn söï. Laáy lyù naøy ñeå phuïng döôõng cha meï goïi laø hieáu, laáy lyù naøy ñeå phuïng söï quoác gia goïi laø trung. Nhaân, leã, nghóa, trí, tín ñeàu quy tuï trong baûn tính tieân-nhieân cuûa ta, ta khoâng  103 

haønh nhaân nghóa, khoâng trung tín, khoâng hieáu thaûo laø bò khí-bænh vaø vaät-duïc che laáp. Duøng coâng-phu tu luyeän ñeå laøm saùng toû ñöùc tính coá-höõu naøy goïi laø minh minh-ñöùc, Phaät-giaùo goïi laø minh taâm. Chæ coù minh taâm môùi coù theå kieán tính, kieán tính töùc laø suaát-tính (Saùch Trung-Dung: Suaát tính chi vò Ñaïo).

Ngöôøi tu haønh nhieàu nhöng khoâng roõ vì sao maø tu, vaø cuõng khoâng hieåu yù nghóa cuûa hai chöõ tu haønh. Maëc duø mang tieáng tu haønh, nhöng tu vaø haønh ñeàu khoâng hôïp nhaát, phöông phaùp tu chaùnh hay baát chaùnh ñeàu khoâng roõ. Ñaõ tu thì phaûi thöïc taâm duïng coâng-phu, khoâng theå haømhoà, khoâng theå giaû taïo, nhö theá môùi khoâng ngoä ngöôøi vaø haïi kyû. Hieáu, ñeã, trung, tín laø caên baûn laäp thaân cuûa ngöôøi, bôûi vì ngöôøi khoâng hieåu trung hieáu, khoâng haønh trung hieáu, neân Thaùnh-nhaân môùi duøng trung hieáu ñeå giaùo hoùa nhöõng haïng ngöôøi baïi hoaïi luaân-thöôøng. Neáu moïi ngöôøi ñeàu hieáu thaûo thì khoâng caàn noùi ñeán chöõ hieáu. Chöõ trung, chöõ tín, chöõ ñeã cuõng theá. Neáu chuùng-sanh khoâng coù tham, saân, si vaø phieàn-naõo thì khoâng caàn duøng ñeán Phaät-phaùp ñeå tu haønh. Neân khi chöa tu, ta phaûi töï hoûi laáy mình: Taâm coù an chaêng? Ñaõ ñoaïn heát phieàn-naõo, tham, saân, si roài chaêng? Neáu chöa thì phaûi tu laáy.

Theá nhaân taùc vi giaû taïo, laâu roài thaønh thoùi töï nhieân nhöng khoâng hieåu, ñoái vôùi ngöôøi thì giaû ñöôïc, coøn vôùi chính mình thì khoâng theå giaû. Mieäng coù theå noùi giaû, khi söï vieäc ñaõ laøm roài thì khoâng theå giaû ñöôïc, vì ñoù laø caùi  104 

quaû. Ngaøy thöôøng coù theå giaû, khi cheát thì khoâng theå giaû ñöôïc. Cho neân moïi vieäc ñeàu coù theå giaû, nhöng coâng-phu thì khoâng theå giaû. Ngöôøi tu haønh phaûi boû giaû maø tu chaân, neáu tu roài maø taâm coøn giaû, thì chaúng khaùc gì ngöôøi bònh ñi caàu thuoác giaû, bònh ñaõ khoâng theå khoûi maø laïi coøn nguy nöõa.

Phaøm ngöôøi ñeàu coù baûn tính töï nhieân do Trôøi phuù, goïi laø Thieân meänh chi vò Tính, haønh theo ñöùc tính saün coù naøy goïi laø Ñaïo (Suaát tính chi vò Ñaïo). Moät khi ñaõ maát ñi tính baûn lai, muoán hoài phuïc laïi thì phaûi nhôø ñeán phaùp maø tu, neân goïi laø “tu Ñaïo chi vò giaùo”. Giaùo töùc laø phaùp. Tính laø theå, Ñaïo laø duïng. Tính vaø Thieân-Ñaïo laø baûn-lai dieän-muïc cuûa ta, muoán hoài phuïc laïi baûn-lai dieän-muïc naøy taát phaûi tröø ñi voâ-minh nghieäp-chöôùng. Minh minh-ñöùc cuûa saùch Ñaïi-Hoïc töùc laø phaûn-boån hoaøn-nguyeân, hoài phuïc laïi baûn tính ban ñaàu.

Ñaïi yù cuûa Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh Giaù ñieåm linh-quang Ñaïo thöôïng lai

這點靈光道上來 Chæ nhaân truïc voïng ñoïa traàn ai

只因逐妄墮塵埃 Quaân kim yeáu kieán hoaøn höông loä

君今要見還鄉路  105 

Ngoä ñaéc Taâm-Kinh Ñaïo nhaõn khai

悟得心經道眼開 Toaøn danh cuûa Taâm-Kinh laø Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-LaMaät-Ña Taâm-Kinh. Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät-Ña laø chöõ Phaïn. Ma-Ha coù nghóa laø lôùn, Baùt-Nhaõ laø trí-tueä, BaLa Maät-Ña laø ñeán bôø beân kia (beán giaùc ngoä). Ñaïi yù cuûa kinh danh laø laáy trí-tueä ñeå ñeán beán giaùc. Trí-tueä laø phaàn linh-quang dieäu-hueä phaùt töø taâm. Taâm laø Phaät tính cuûa ta, neân Thieàn-Toâng noùi: “Töùc taâm töùc Phaät”, Ñaøn-kinh vieát: “Baát thöùc baûn-taâm hoïc phaùp voâ ích”. Taâm laø theå cuûa tueä, tueä laø duïng cuûa taâm. Moïi ngöôøi ñeàu coù taâm nhöng khoâng roõ, vì khoâng roõ neân ngu meâ maø khoâng coù hueä. Kinh laø ñöôøng, töùc laø con ñöôøng ñöa ta rôøi khoûi beán meâ.

Taâm-kinh chæ coù 262 chöõ nhöng bao goàm taâm truyeàn cuûa Phaät phaùp. Döông-Chaán-Töû noùi: Ñoïc moät taïng kinh Phaät khoâng baèng coi moät quyeån Taâm-Kinh, xem moät quyeån Taâm-Kinh khoâng baèng ngoaïn naêm chöõ “Quan-TöïTaïi Boà-Taùt”.

Quan laø coâng phu hoài-quan phaûn-chieáu cuûa nhaø Phaät, laø coâng-phu thaän-ñoäc cuûa Nho-giaùo trong saùch Ñaïi-Hoïc, laø söï haøng phuïc taâm-vieân yù-maõ, baét con ngöïa ñang nhaûy nhoùt vaø con vöôïn ñang leo treøo buoäc vaøo goác caây boà-ñeà.

Phaät döôùi coäi boà-ñeà ngoä Ñaïo chính laø ngoä ñöôïc baûn tính Töï-taïi Boà-Taùt.

Töï-Taïi Boà-Taùt laø baûn tính Nhö-Lai maø moïi ngöôøi ñeàu  106 

coù, nôi Thaùnh khoâng taêng ôû phaøm cuõng khoâng giaûm. Baûn taùnh Nhö-Lai, tieåu voâ noäi ñaïi voâ ngoaïi, tung khaép tamgiôùi, hoaønh cuøng thaäp-phöông, nhaäp löûa khoâng chaùy, vaøo nöôùc khoâng chìm, laø Chuû-nhaân-oâng, laø Boà-Taùt, laø NhöLai, Taùnh naøy khoâng ngoaïi caàu, khoâng phaûi laø Phaät hay Boà-Taùt beân ngoaøi, neân goïi laø Töï-taïi.

Thô vieát: Boà-Taùt tuøng lai baát ly thaân

菩薩從來不離身 Töï tính muoäi lieãu baát töông thaân

自性昧了不相親 Nhöôïc naêng tónh toïa hoài quang chieáu

若能靜坐回光照 Tieän thöùc sanh tieàn cöïu chuû nhaân

便識生前舊主人 Töï tính Boà-Taùt khoâng khi naøo rôøi thaân ngöôøi, PhaùpBaûo Ñaøn-Kinh vieát: “Tính taïi thaân taâm taïi, Tính khöù thaân taâm hoaïi”, khi Chuû-nhaân-oâng rôøi khoûi thaân, con ngöôøi seõ trôû thaønh caùi xaùc voâ hoàn. Moïi suy tö haønh ñoäng cuûa phaàn hình haøi ñeàu do Chuû-nhaân-oâng ñieàu khieån, nhöng chæ vì meâ muoäi neân khoâng roõ maø thoâi. Neáu bieát hoài-quan phaûnchieáu, duøng coâng phu “haønh thaâm” ñeán möùc baát nhieãm traàn, baát sanh nieäm thì Chuû-nhaân-oâng seõ xuaát hieän. Khi thaáy Chuû-nhaân-oâng töï nhieân nguõ-uaån ñeàu khoâng, khoâng coù nguõ-uaån thì khoå aùch cuõng khoâng coøn, töù-dieäu-ñeá, thaäp 107 

nhò nhaân-duyeân, vaïn phaùp vaø voâ-phaùp cuõng chæ laø aûo.

Taâm theå chö Phaät ñeàu nhôø Quan töï-taïi Boà-Taùt, töùc laø quy y nôi töï-tính Phaät, maø chöùng Ñaïo voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc.

Saéc baát dò khoâng, khoâng baát dò saéc Saéc töùc thò khoâng, khoâng töùc thò saéc Boán caâu naøy laø coát tuûy cuûa Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh, laø bíluïc cuûa Thieàn-Toâng. Saùch Ñaïo chuù giaûi raát nhieàu veà hai chöõ saéc khoâng, nhöng tuøy taâm caûnh cuûa ngöôøi dòch maø coù söï khaùc bieät.

Laáy boán chöõ “Hö linh baát muoäi” cuûa Chu-Töû maø luaän: Chöõ Linh töùc laø Saéc, chöõ Hö töùc laø Khoâng. Nhö maûnh göông soi vaät, theå cuûa göông thuoäc hö (Khoâng), khoâng moät vaät. Baûn theå tuy hö, nhöng khi soi vaät thì linhdieäu voâ cuøng (Saéc), vaät theå toát xaáu, lôùn nhoû... ñeàu hieän treân maët göông. Vì hö neân môùi linh, vì khoâng môùi hieän saéc, neân saéc khoâng laø moät, khoâng saéc baát nhò.

Baûn theå cuûa Taâm, tòch-tónh thöôøng chieáu, vaät ñeán thì öùng, vaät ñi thì tónh, voâ chaép voâ löu, theå duïng nhö nhö, neân goïi laø Nhö-Lai.

 108 

YÙ nghóa cuûa Nam Moâ A Di Ñaø Phaät Nam: Theo Dòch lyù, phía Nam laø vò trí cuûa queû Caøn trong Tieân-thieân baùt-quaùi. Caøn laø Thieân (trôøi), Trôøi thì lôùn voâ ngoaïi, hai khí aâm döông löu haønh neân sinh boán muøa. Ñoù laø söï bieán-dòch cuûa Dòch lyù. Nam laïi laø vò trí cuûa queû Ly trong Haäu-thieân baùt-quaùi. Ly laø Nhaät (maët trôøi), aùnh saùng cuûa maët trôøi chieáu toûa khaép nôi, soùc (ngaøy moàng moät), voïng (ngaøy 15), troøn, khuyeát, luaân chuyeån khoâng ngöøng. Ñoù laø tính giao-dòch cuûa Dòch lyù. Laáy tính lôùn voâ ngoaïi cuûa Trôøi, tính saùng voâ sôû baát chieáu (khoâng moät choã naøo maø khoâng chieáu) cuûa maët trôøi coøn chöa ñuû noùi leân caùi lyù huyeàn-dieäu cuûa Phaät phaùp.

Voâ: (Moâ): Laø voâ vi baát nhaäp (khoâng coù choã nhoû naøo maø khoâng vaøo), voâ thanh voâ xuù (khoâng aâm-thanh, khoâng muøi vò), voâ hình voâ töôùng, voâ thuûy voâ chung, voâ taïi voâ sôû baát taïi(34) (khoâng ôû moät nôi naøo nhöng laïi ôû khaép nôi). Ñoù laø tính baát dòch cuûa Dòch lyù.

Tính giao-dòch thuoäc veà Töôïng, laø khôûi nguyeân cuûa baùt-quaùi. Tính bieán-dòch thuoäc veà Khí, laø khôûi nguyeân cuûa Töï, Truø. Tính baát-dòch thuoäc veà Lyù, laø khôûi nguyeân cuûa Haø-ñoà. Lyù laø tính thoáng-theå cuûa muoân vaät, Lyù cuûa Duy-Hoaøng Thöôïng-Ñeá phuù cho töøng vaät laø Tính. Chí-hö chí-linh cuûa Lyù vaø Tính laø lyù dieäu-voâ cuûa phöông Nam. (34)

Ví nhö boùng traêng, khoâng ôû moät nôi naøo caû, nhöng khi traêng soi, choã naøo coù nöôùc thì boùng traêng seõ hieän.  109 

Dieäu-voâ laø chaùnh-phaùp nhaõn-taïng, laø nieát-baøn dieäu-taâm, laø tính Kim-Cang, laø Xaù-Lôïi-Töû cuûa Phaät-giaùo. Moïi ngöôøi ñeàu coù baûn tính dieäu-voâ naøy, chæ vì bò vaät-duïc vaø khí-bænh caâu thuùc, neân coù maø chaúng bieát, do ñoù môùi meâ chaân truïc voïng maø löu-laõng treân con ñöôøng sinh-töû. Tamgiaùo truyeàn taâm töùc laø truyeàn caùi taâm dieäu-voâ naøy. Neáu ñöôïc Minh-Sö chæ ñieåm sôû taïi cuûa taâm naøy, coù theå kieán tính maø thaønh Phaät.

A-Di-Ñaø: Laø thöù töï trong coâng phu tu-luyeän.

Tòch tónh tröø nieäm, ngöng tuï kieân coá goïi laø A

(阿).

Ñoù laø phöông phaùp sô-thöøa, nôi Phaät goïi laø Thanh-tónh phaùp-thaân, nôi Laõo goïi laø Thaùi-thanh chaân-nhaân, ôû Nho goïi laø Ñaïi-nhaân. Nuoâi khí haïo-nhieân, chaùnh-khí toûa khaép tam-giôùi, sung maõn thaäp-phöông goïi laø Di (彌). Ñoù laø phöông phaùp trung thöøa, ôû Phaät goïi laø vieân-maõn baùothaân, nôi Laõo goïi laø Thöôïng-thanh chaân-nhaân, ôû Nho goïi laø Thaùnh-nhaân.

Thaàn hoùa töï-nhieân, vieân-thoâng caûm-öùng (baûn theå vieân-maõn, thoâng ñaït voâ ngaïi, tuøy caûm tuøy öùng nhö göông soi vaät) goïi laø Ñaø (陀). Ñoù laø phöông-phaùp thöôïngthöøa, ôû Phaät laø thieân-baùch-öùc hoaù-thaân, nôi Laõo laø Ngoïcthanh chaân-nhaân, ôû Nho goïi laø Thaàn-nhaân, thaùnh-hoùa khoâng löôøng.

Coâng phu sô-thöøa goïi laø A, trung-thöøa goïi laø Di, thöôïng-thöøa goïi laø Ñaø. A, Di, Ñaø keát hôïp laïi seõ laø Phaät.  110 

Nho goïi laø Thaàn hay Thaùnh, Laõo goïi laø Chaân-nhaân hay Tieân, Thích goïi laø Phaät hay Nhö-Lai, yù nghóa ñeàu nhö nhau. Saùu chöõ Nam Moâ A Di Ñaø Phaät, hoäi thoâng tam-giaùo, quaùn trieät Thieân nhaân. Möôøi saùu chöõ cuûa NguÑình(35), ba möôi ba chöông cuûa saùch Trung-Dung, 5000 chöõ cuûa Ñaïo-Ñöùc kinh, 100000 chöõ trong Nam-Hoa kinh, 5048 quyeån kinh Phaät ñeàu khoâng ngoaøi yù nghóa cuûa saùu chöõ naøy. Gom laïi thì goïn, buoâng ra thì roäng, lôøi noùi töïa nhö gaàn nhöng yù nghóa thaät saâu xa. Neáu Phaät khoâng phaûi laø baäc Ñaïi-Thaùnh haù coù theå duøng saùu chöõ naøy ñeå bao quaùt söï vi-dieäu cuûa Ñaïo hay sao!

Tính Kim-Cang Kim-Cang laø vaät chí-böûu cuûa theá gian, coù tính cöông cöùng, beàn bæ vaø saéc beùn, ví nhö Phaät-tính, nhaäp hoûa khoâng thieâu, nhaäp thuûy baát nòch. Tính cuûa Kim-Cang tuy cöùng, nhöng söøng cuûa loaøi deâ Coå coù theå phaù-hö. KimCang tæ nhö Phaät-tính, söøng deâ Coå ví nhö phieàn-naõo.

Phaät-tính tuy beàn nhöng phieàn-naõo coù theå laøm loaïn. Ngoä ñöôïc lyù naøy seõ thaáy ñöôïc baûn tính.

Kinh Nieát-Baøn vieát: “Thaáy Phaät-tính khoâng goïi laø (35)

Laø taâm-phaùp cuûa vua Thuaán truyeàn cho vua Vuõ: Nhaântaâm duy nguy, ñaïo-taâm duy vi, duy tinh duy nhaát, doaõn chaép quyeát trung.  111 

chuùng-sanh, khoâng thaáy Phaät-tính laø chuùng-sanh”. Phaät thaáy chuùng-sanh mieäng tuy ñoïc kinh nhöng taâm khoâng kieân coá, khoâng coù ñònh hueä. Neáu mieäng ñoïc taâm haønh, hoäi ñuû ñònh hueä môùi laø cöùu-caùnh.

Nhö vaøng ôû trong nuùi, nuùi khoâng bieát coù vaøng, vaøng cuõng khoâng bieát coù nuùi, vì caû hai ñeàu voâ tính. Ngöôøi thì coù tính, bieát ñöôïc moû vaøng ôû trong nuùi neân tìm kyõ-sö khai moû tìm vaøng, duøng kyõ-thuaät luyeän laáy vaøng roøng maø trôû neân giaøu coù. Trong töù-ñaïi giaû hôïp cuûa thaân ta, thaân ví nhö theá-giôùi, ta vaø ngöôøi ví nhö nuùi (nhaân-ngaõ sôn), phieànnaõo ví nhö moû, Phaät-tính tæ nhö vaøng, trí-tueä ví nhö kyõ-sö, tinh-tieán duõng-maõnh ví nhö kyõ-thuaät. Laáy trí-tueä trong Phaät-tính khai quaät nuùi nhaân-ngaõ, thaáy ñöôïc moû phieànnaõo, duøng kyõ-thuaät tinh-tieán, nhaãn-nhuïc, laáy ngoïn löûa giaùc-hoûa maø ñoaïn luyeän thì seõ thaáy ñöôïc Phaät-tính KimCang.

Coå-Ñöùc noùi: “Ngoïc baát traùc baát thaønh khí, Tính baát luyeän baát thaønh Phaät”.

Nhaát-hôïp-töôùng Trong kinh Kim-Cang, Phaät noùi: “Nhaát hôïp töôùng baát khaû thuyeát”. Moät khi chö töôùng (nhaân, ngaõ, chuùng-sanh, thoï-giaû...) ñeàu bay, coøn laïi laø moät thöïc-theå duy nhaát, ñoù laø “nhaát hôïp töôùng”. Töôùng naøy khoâng theå mieâu taû baèng buùt möïc, cuõng khoâng theå hình dung baèng lôøi noùi, laø thöïc 112 

töôùng voâ-töôùng, Nieát-Baøn dieäu-taâm cuûa chö Phaät.

Giôùi, Ñònh, Tueä Taâm caûnh ñeàu voâ, khoâng sinh nieäm, khoâng nhieãm traàn laø Giôùi. Chí-thaønh voâ voïng, noäi ngoaïi trong saùng, nhö nhö baát ñoäng laø Ñònh. Tuøy duyeân öùng vaät, baát thieân baát dòch laø Tueä.

Giôùi, Ñònh, Tueä laø dieäu-duïng cuûa phaùp, laø theå duïng hoã töông khoâng theå taùch rôøi. Nhö aùnh saùng vôùi maët trôøi, khoâng coù aùnh saùng thì khoâng theå chieáu vaät, vaät khoâng chieáu thì khoâng saùng. Giôùi Ñònh Tueä phaùt xuaát töø Tính nhö aùnh saùng vaø chieáu phaùt xuaát töø maët trôøi vaäy.

Taâm chöa thanh tónh, Giôùi Ñònh Tueä laø ba. Laáy giôùi laøm coâng phu tröøng taâm khieån duïc, khi taâm caûnh song vong, traïm-nhieân thanh tónh thì sinh tueä. Baûn tính quy y töï nhieân roài, Giôùi Ñònh Tueä chæ laø moät.

YÙ nghóa cuûa giaùng Long phuïc Hoå vaø luyeän Hoàn cheá Phaùch Long Hoå hay Hoàn Phaùch ñeàu laáy töø yù nghóa cuûa hai queû Chaán vaø Ñoaøi trong haäu-thieân baùt-quaùi, laø coâng phu haøng phuïc taïp-nieäm vaø daâm-nieäm cuûa ngöôøi tu Ñaïo.

Trong haäu-thieân baùt-quaùi, queû Chaán ôû phía Ñoâng,  113 

Chaán thuoäc moäc, laø thanh-long. Moäc sinh hoûa, tính cuûa hoûa thaêng, neáu khoâng thaän troïng, coù theå ñoát chaùy caû moät röøng coâng-ñöùc. Roàng vuøng vaãy treân khoâng, nhö taïp-nieäm cuûa ngöôøi thöôøng hay suy nghó vaån vô, khoâng moät luùc naøo ngöøng. Chaán ôû nôi nguõ-taïng thuoäc can (gan), can taïng hoàn, Chaán ôû vò-trí soá ba neân goïi laø tam-hoàn.

Queû Ñoaøi nôi haäu-thieân baùt-quaùi ôû phía Taây, Ñoaøi thuoäc kim, laø baïch-hoå. Kim sinh thuûy, tính cuûa thuûy haï giaùng. Duïc tình cuûa ngöôøi ví nhö nöôùc, khi ñoäng loøng daâm thì chaân tinh chaûy tieát ra ngoaøi, nhö con hoå traéng haïi ngöôøi. Ñoaøi ôû nguõ-taïng thuoäc pheá (phoåi), pheá taïng phaùch. Ñoaøi ôû vò trí soá baûy neân goïi laø thaát-phaùch.

Cho neân tu Ñaïo phaûi duïng coâng phu luyeän Hoàn cheá Phaùch ñeå hoàn thanh, phaùch ñònh, hay giaùng Long phuïc Hoå, ñeå hai con vaät naøy thuaàn hoùa maø khoâng haïi ngöôøi.

Nguõ khí trieàu nguyeân Taâm taïng Thaàn, ôû haäu-thieân laø thöùc-thaàn, tieân-thieân thuoäc Leã. Tu haønh cho hôïp vôùi Leã thì Hoûa-khí trieàu nguyeân. * Can taïng Hoàn, ôû haäu-thieân laø du-hoàn, tieân-thieân thuoäc Nhaân. Tu haønh cho hôïp vôùi Nhaân thì Moäc-khí trieàu nguyeân. * Tì taïng YÙ, ôû haäu-thieân laø voïng-yù, tieân-thieân laø Tín.  114 

Tu haønh cho hôïp vôùi tín thì Thoå-khí trieàu nguyeân. * Pheá taïng Phaùch, ôû haäu-thieân laø quyû-phaùch, tieânthieân thuoäc Nghóa. Tu haønh cho hôïp vôùi Nghóa thì Kimkhí trieàu nguyeân. * Thaän taïng Tinh, ôû haäu-thieân laø tröôïc-tinh, tieân-thieân laø Trí. Tu haønh cho hôïp vôùi Trí thì Thuûy-khí trieàu nguyeân.

Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá, Nieân, Nguyeät, Thì Loaøi ngöôøi vaøo thôøi thöôïng-coå, aên loâng ôû loã, khoâng coù lòch-söû ñeå tra khaûo. Nhöng Lyù coù ñònh lyù, Soá coù ñònh soá, neáu töø Lyù Soá maø suy dieãn, töø Haø-ñoà Laïc-thö cuûa Thaùnhnhaân vaø kinh nghieäm lòch-söû, töø hieän-töôïng vaän chuyeån cuûa nhaät nguyeät, söï bieán-thieân cuûa nhaân loaïi maø hieåu ñöôïc khí soá cuûa trôøi ñaát vaø nhaân söï.

Nguyeân laø moät voøng luaân-hoài cuûa thieân-ñòa, moät Nguyeân chia laøm 12 Hoäi, moät Hoäi coù 30 Vaän, moät Vaän coù 12 Theá, moät Theá coù 30 Naêm, moät Naêm coù 12 Thaùng, moät Thaùng coù 30 Ngaøy, moät Ngaøy coù 12 Thì... tích Thì thaønh Theá, tích Nhaät thaønh Vaän, tích Nguyeät thaønh Hoäi, tích Nieân thaønh Nguyeân.

Möôøi hai vaïn chín nghìn saùu traêm (129600) Thì laø chaâu-thieân cuûa moät Theá, 129600 Nhaät laø chaâu-thieân cuûa moät Vaän, 129600 Nguyeät laø chaâu-thieân cuûa moät Hoäi,  115 

129600 Nieân laø chaâu-thieân cuûa moät Nguyeân, laø moät voøng luaân-hoài cuûa trôøi ñaát.

Thieân khai vaøo hoäi Tyù maït vaøo hoäi Tuaát, ñòa laäp vaøo hoäi Söûu maït vaøo hoäi Daäu, nhaân sanh vaøo hoäi Daàn maït vaøo hoäi Thaân. Khi khí soá ñeán hoäi Hôïi, laø thôøi kyø hoãn-ñoän, hoaûng hoaûng hoát hoát, laø chaân-theå cuûa Voâ-Cöïc. Voâ-Cöïc töø tónh ñeán ñoäng, töø ñoäng maø thaønh hình, hình maø thaønh tröôùc, tröôùc thaønh bieán, bieán thaønh hoùa, traûi qua 10800 naêm (129600 thaùng), ñeán hoäi Tyù laïi khai thieân, traûi qua 10800 naêm ñeán hoäi Söûu laäp ñòa, traûi qua 10800 naêm ñeán hoäi Daàn laïi sinh ngöôøi... Laïi chuyeån qua moät Nguyeân khaùc, ñeán hoäi Tyù khai thieân, hoäi Söûu laäp ñòa... thieân ñòa luaân-hoài, tuaàn hoaøn baát töùc.

Nhaät Nguyeä t Nieân

Theá

Thì

129600

Nhaät Nguyeä t Nieân

12

360 30

360 12

Vaän

Hoäi

Nguyeân

129600 360 30

Theá

129600 360 12

Vaän

129600 360 30

Hoäi

360 12

Thieân ñòa khoâng phaûi hình thaønh trong moät luùc, phaûi traûi qua 129600 thaùng, töø tónh ñeán ñoäng, töø ñoäng ñeán  116 

hình, töø hình ñeán tröôùc, töø tröôùc ñeán bieán, töø bieán ñeán hoùa, khi khí ñuû thì töôïng môùi hieän, nhaät nguyeät tinh tuù môùi thaønh hình. Laïi traûi qua 129600 thaùng, ñòa khí tuùc thì soâng nuùi môùi thaønh hình. Traûi qua 129600 thaùng, thieân khí haï giaùng, ñòa khí thöôïng thaêng, hai khí ngöng dieäu môùi coù nhaân vaät.

Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá Töôïng Quaùi Khí Chaâu Löu Ñoà Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá laø moät tröôùc taùc cuûa Thieäu Khang-Tieát phu-töû ñôøi Toáng.

Thieân-nguyeân laø Voâ-Cöïc, Ñòa-nguyeân laø Thaùi-Cöïc, Nhaân-nguyeân laø Hoaøng-Cöïc. Kinh laø kinh lòch, Theá laø theá vaän.

Hình trong baét ñaàu töø queû Caøn (Kieàn), töø moät queû bieán thaønh saùu queû, öùng vôùi luïc-hôïp cuûa Thieân-ñòa. Laïi töø saùu queû bieán thaønh 36 queû, öùng vôùi Xuaân cuûa 36 cung.

Phöông phaùp bieán queû, moãi laàn bieán hai haøo. Saùu Toâng queû töø sô-haøo vaø nhò-haøo cuûa queû Caøn baét ñaàu bieán, döông-haøo bieán thaønh aâm-haøo vaø aâm-haøo bieán thaønh döông-haøo, bieán queû Caøn thaønh queû Ñoän. Bieán nhò-haøo vaø tam-haøo cuûa queû Ñoän, Ñoän bieán thaønh Tuïng. Bieán tam-haøo vaø töù-haøo cuûa queû Tuïng, Tuïng thaønh queû Toán.

Bieán töù-haøo vaø nguõ-haøo cuûa queû Toán, Toán thaønh queû  117 

Ñænh. Bieán nguõ-haøo vaø thöôïng-haøo cuûa queû Ñænh, Ñænh bieán thaønh queû Ñaïi-Quaù.

Töø queû Caøn bieán thaønh queû Ñoän, Tuïng, Toán, Ñænh vaø Ñaïi-Quaù taát caû laø 6 queû. Töông töï, laáy saùu queû naøy laøm theå, moãi queû laïi bieán thaønh 6 queû, thì toång coäng laø 36 queû.

Bieán sô-haøo cuûa queû Caøn, Caøn bieán thaønh queû Caáu.

Laáy queû Caáu laøm chuû, bieán sô-haøo vaø nhò-haøo cuûa queû Caáu, bieán Caáu thaønh queû Ñoàng-Nhaân. Bieán nhò-haøo vaø tam-haøo cuûa queû Ñoàng-Nhaân, bieán Ñoàng-Nhaân thaønh queû Ly. Bieán tam-haøo vaø töù-haøo cuûa queû Ly, Ly bieán thaønh queû Tieåu-Suùc. Bieán töù-haøo vaø nguõ-haøo cuûa queû Tieåu-Suùc, Tieåu-Suùc bieán thaønh queû Ñaïi-Höõu. Bieán nguõ-haøo vaø thöôïng-haøo cuûa queû Ñaïi-Höõu, Ñaïi-Höõu bieán thaønh queû Quaùi.

Naêm queû Ñoän, Tuïng, Toán, Ñænh vaø Ñaïi-Quaù ñeàu töông töï nhö theá. Trong hình vuoâng, laáy thöù töï cuûa tieânthieân baùt quaùi laø Caøn, Ñoaøi, Ly, Chaán, Toán, Khaûm Caán, Khoân, töø treân xuoáng döôùi xeáp thaønh 8 haøng laøm ngoaïi queû, keá laáy thöù töï cuûa tieân-thieân baùt-quaùi xeáp töø traùi sang phaûi laøm noäi queû, maø thaønh 64 queû trong hình vuoâng.

Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá töùc laø Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá.

Laáy quaûi khí cuûa Nieân, Nguyeät, Nhaät, Thôøi (ngaøy, thaùng, naêm, giôø), chaâu löu luïc-hö ñeå chuû söï thònh suy cuûa tamtaøi.

Nguyeân queû 2610 naêm bieán moät queû, hôïp vôùi soá saùch  118 

cuûa queû Caøn laø 216, phaân boá ñaày saùu haøo cuûa queû Caøn, caû thaûy laø 12960 naêm. Phaân boá 10 voøng thì hôïp vôùi lyù sinh thaønh cuûa Haø-ñoà, coäng laø 129600 naêm. Ñoù laø soá cuûa moät Nguyeân.

Töø hoäi Tyù sô ñeán hoäi Ngoï sô ñaõ chuyeån qua naêm chu

kyø, traûi qua 64000 naêm, laø nöûa nguyeân. Ñeán thöôïng nguyeân giaùp-tyù cuûa hoäi Ngoï sô trong thôøi kyø Phuïc-Hy laïi giao queû Caøn quaûn vaän.

Traûi qua 2160 naêm, ñeán thöôïng-nguyeân giaùp-tyù ñôøi Chaâu-Leä-Vöông naêm thöù 42, thuoäc queû Ñoän quaûn vaän.

Laïi traûi qua 2160 naêm, ñeán thöôïng-nguyeân giaùp-tyù naêm  119 

Thaùi-Ñònh nguyeân-nieân ñôøi Nguyeân (naêm 1324 Taây lòch) giao queû Tuïng quaûn vaän. Ñeán naêm Ñoàng-Trò naêm thöù ba ñôøi Maõn-Thanh (naêm 1864 Taây lòch), thöôïng-nguyeân giaùp-tyù ñaõ traûi qua 540 naêm. Ñoù laø söï bieán hoùa cuûa Nguyeân.

Hoäi-queû, 360 naêm bieán moät queû. Töø hoäi Ngoï sô ñeán naêm Khang-Hy thöù 23 (naêm 1684 Taây lòch), ñaõ bieán 13 laàn, laïi giao queû Caøn quaûn vaän. Ñeán naêm Ñoàng-Trò thöù ba, thöôïng-nguyeân giaùp-tyù ñaõ traûi qua 180 naêm. Ñoù laø söï bieán hoùa cuûa Hoäi.

Vaän queû, 60 naêm bieán moät queû, traûi qua 360 naêm laïi phuïc thuûy. Thöôïng-nguyeân giaùp-tyù cuûa hoäi Ngoï sô, giao queû Caáu cuûa cung Caøn quaûn vaän. Ñeán naêm Ñoàng Trò naêm thöù ba (naêm 1864), giaùp-tyù ñaõ chuyeån 13 voøng laïi 9 queû.

Theá queû, 10 naêm bieán moät queû, traûi qua 60 naêm laïi phuïc thuûy. Töø giaùp tyù cuûa hoäi Ngoï sô ñeán giaùp tyù naêm Ñoàng-Trò thöù ba, ñaõ traûi qua 81 voøng, giao queû Caøn quaûn vaän. Ñoù laø söï bieán hoùa cuûa Theá.

Nieân queû, moät naêm bieán moät queû. Nguyeät-queû, hai thaùng bieán moät queû. Nhaät-queû, 10 ngaøy bieán moät queû.

Thôøi-queû, 20 thì (moät thì laø hai giôø) bieán moät queû.

Treân laø söï bieán hoùa cuûa queû trong hình troøn.

Queû trong hình vuoâng: ÔÛ Nguyeân, 2025 naêm bieán moät queû. ÔÛ Hoäi, 168 naêm 9 thaùng bieán moät queû. ÔÛ Vaän, 5 naêm 7 thaùng 1/2 bieán moät queû. ÔÛ Theá, 5 thaùng 10 thì 1/2  120 

bieán moät queû. ÔÛ Nieân, 11 thaùng 7 ngaøy 1/2 bieán moät queû. ÔÛ Nguyeät, 5 ngaøy 7 thì 1/2 bieán moät queû. ÔÛ Nhaät, 5 thì 5 khaéc bieán moät queû. ÔÛ Thôøi, 1 khaéc 1/2 bieán moät queû.

Nguyeân-queû, traûi qua moät nguyeân trôû veà queû Caøn.

Hoäi-queû, Vaän-queû, Theá-queû cuõng theá. Nieân-queû 60 naêm trôû laïi queû Caøn. Nguyeät-queû moät naêm, Nhaät-queû moät thaùng, Thôøi-queû moät ngaøy, phuïc queû Caøn. Ñoù laø söï bieán hoùa Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá trong hình vuoâng.

Nieâm hoa thò chuùng Vöông-An-Thaïch, teå töôùng ñôøi Toáng hoûi thieàn-sö Töôûng-Sôn Phaät-Tueä-Tuyeàn: - Nhaø thieàn thöôøng hay noùi Ñöùc Theá-Toân nieâm hoa thò chuùng, chaúng bieát phaùt xuaát töø ñieån-tích naøo.

Tueä-Tuyeàn ñaùp: - Trong Ñaïi-taïng-kinh khoâng coù ghi cheùp. VöôngAn-Thaïch: - Ta tình côø ôû Haøn-Uyeån tra cuoán “Ñaïi-Phaïm ThieânVöông vaán Phaät Quyeát-Nghi-Kinh” thaáy ghi roõ töôøng taän.

Phaïm-Vöông ñeán hoäi Linh-Sôn, duøng hoa Ba-La saéc vaøng hieán Phaät, laáy thaân laøm giöôøng cho Phaät, thænh Phaät vì ñaïi-chuùng thuyeát phaùp, Ñöùc Theá-Toân leân ngoài treân buïc toïa, tay caàm caây hoa cuûa vua Phaïm-Vöông ñöa tröôùc maét. Ñeä-töû treân traêm vaïn ngöôøi goàm caû Thieân Thaàn,  121 

khoâng moät ngöôøi hieåu ñöôïc haøm yù cuûa Theá-Toân. Duy coù ngaøi Ca-Dieáp môû mieäng mæm cöôøi (phaù nhan vi tieáu). Ñöùc Theá-Toân noùi: - Ngoâ höõu chaùnh phaùp nhaõn taïng, Nieát-Baøn dieäu taâm, thöïc töôùng voâ töôùng vi dieäu phaùp moân, baát laäp vaên-töï, giaùo ngoaïi bieät truyeàn. Phoù chuùc Ma-Ha Ca-Dieáp.

Kinh naøy noùi veà söï vieäc cuûa caùc baäc Ñeá-Vöông, neân maät taïng, do ñoù ít ngöôøi bieát ñöôïc.

Tueä-Tuyeàn khen hoïc vaán cuûa Vöông-An-Thaïch laø uyeân thaâm.

Tu Ñaïo phaûi hieåu roõ ma khaûo Chaân-Ñaïo chaân khaûo coå nan di

真道真考古難移 Höõu tình voâ tình thöû caên cô

有情無情試根基 Myõ ngoïc kinh traùc phöông thaønh khí

美玉經琢方成器 Kieân taâm phöông naêng boä vaân theâ

堅心方能步雲梯 (Teá-Coâng Hoaït-Phaät) Ñaïo vôùi ma laø hai con ñöôøng ñi ñoâi vôùi nhau, coù Ñaïo laø coù ma. Töø coå chí kim, chö Thaùnh, chö Phaät, chö Boà 122 

Taùt, chö Tieân ñeàu phaûi traûi qua con ñöôøng ma-khaûo môùi chöùng Ñaïo. Neân tu Ñaïo maø khoâng bieát ma-khaûo chöa phaûi laø ngöôøi tu haønh. Nguyeân do cuûa ma-khaûo laø: 1) Phaân chaân nguïy, 2) Tieâu oan-khieám, 3) Hoùa baåm tính, 4) Ñònh quaû vò.  Phaân chaân nguïy: Thôøi kyø phoå-ñoä, tuy raèng cöûa Ñaïo môû roäng nhöng chaân giaû khoù phaân. Coù ngöôøi chaân tu, cuõng coù ngöôøi chæ thuaän theo theá-tuïc maø ñi ngöôïc vôùi thieân-lyù, lôïi duïng danh nghóa cuûa Ñaïo maø laøm vieäc tö, laøm cho nhöõng ngöôøi coù loøng chaân tu bò maéc oan, cho neân ôn Treân môùi giaùng ma khaûo. Sau côn khaûo nghieäm môùi choïn laáy ñöôïc phaàn tinh-anh maø ñaøo thaûi phaàn caën-baõ.

Nhö vaøng thaät, caøng luyeän caøng thuaàn, vaøng giaû gaëp löûa laø tan.  Tieâu oan-khieám: Ngöôøi tu haønh ít nhieàu ñeàu mang theo oan nghieät cuûa tieàn kieáp, neân trong thôøi BaïchDöông phoå-ñoä, Thöôïng-Ñeá töø-bi, ñem nhaân vaø quaû cuûa nhöõng kieáp tröôùc doàn vaøo kieáp naøy ñeå ta döùt khoaùt vôùi oan-chuû maø saïch ñöôïc nôï traàn. Do ñoù traûi qua moät côn ma-khaûo laø lieãu ñi moät phaàn oan-khieám. Cho neân coù caâu “Khoâng vì sôï khaûo gaëp tai öông, chaân Ñaïo gaëp khaûo heát nghieäp chöôùng”.  Hoùa baåm-tính: Con ngöôøi chuùng ta khi xuoáng ñeán haäu-thieân, chòu aûnh höôûng cuûa khí-bænh vaät-duïc neân taäptính phaùt khoâng ñöôïc trung-hoøa, nhö tính deã noä, nhu nhöôïc, cang cöôøng, ngaïo maïn... Cho neân Tieân Phaät möôïn  123 

hoaøn caûnh beân ngoaøi ñeå ñoaïn luyeän tính tình cuûa ngöôøi tu haønh, nhö moät vaät coù nhieàu goùc, sau nhieàu laàn maøi giuõa maø trôû neân troøn ñaày maø khoâng khieám khuyeát. Khi bò maøi giuõa khoâng neân sinh loøng oaùn haän, maø phaûi caûm-kích saùm-hoái, baåm-tính daàn daàn hoùa thuaàn maø hôïp vôùi thieântính.  Ñònh phaåm-vò: Cöûu-phaåm lieân-ñaøi ñeàu tuyø theo coâng-quaû hoûa-haàu maø ñònh vò. Cho neân noùi “Chaân Ñaïo chaân khaûo kieán chaân taâm”. Tieân Phaät tröôùc khi chöùng quaû ñeàu phaûi traûi qua nhieàu cuoäc chuaân-trieân hoaïn-naïn, treân thì Trôøi khaûo, döôùi thì ngöôøi luyeän ñeå nghieäm chí höôùng, kieán giaûi, hoïc vaán, coâng-phu vaø hoûa-haàu maø ñònh phaåmvò.

Ngaøy xöa Ñöùc Khoång-Töû bò vaây khoán baûy ngaøy ôû bieân giôùi cuûa hai nöôùc Traàn vaø Thaùi, moân ñeä ñi theo ñeàu bò ñoùi vaø laâm beänh. Trong khi ñoù Ñöùc Khoång-Töû vaãn ngoài khaûy ñaøn ca haùt nhö khoâng coù chuyeän gì xaûy ra.

Trong luùc naøy, Ngaøi môùi thöû coâng phu vaø hoûa-haàu cuûa maáy vò cao-ñoà, tröôùc heát Ngaøi goïi Töû-Loä ñeán hoûi: - Naøy Do, kinh Thi coù caâu: “Chaúng phaûi laø con teângöu, chaúng phaûi laø con hoå, cuõng lang thang nôi ñoàng vaéng hay sao? ”, Ñaïo cuûa ta khoâng ñuùng chaêng? Taïi sao ta laïi gaëp phaûi caûnh naøy, nhö con thuù döõ bò ngöôøi ta ñuoåi?

Töû-Loä vôùi saéc maët khoâng vui vaø traû lôøi raèng: - Ngöôøi quaân-töû khoâng bao giôø bò khoán. Theo yù con thì ñöùc Nhaân cuûa Thaày chöa ñuû neân ngöôøi ta khoâng tin,  124 

hay laø ñöùc Trí cuûa Thaày chöa ñuû neân ngöôøi ta khoâng theo Ñaïo ta chaêng? Laïi nöõa, con nghe Thaày noùi: “Laøm thieän trôøi seõ giaùng phuùc cho, laøm aùc thì trôøi seõ giaùng hoïa cho”, nay Thaày hoaøi nghóa tích ñöùc ñaõ laâu, taïi sao laïi gaëp caûnh cuøng ñöôïc? Ñöùc Khoång-Töû Ñaùp: - Naøy Do, con chöa roõ ñaâu, ñeå Thaày noùi cho con nghe: “Neáu cho raèng ngöôøi coù nhaân luoân luoân ñöôïc ngöôøi ta tin thì Baù-Di vaø Thuùc-Teà ñaõ khoâng bò cheát ñoùi taïi nuùi Thuù-Döông; neáu cho raèng ngöôøi coù trí luoân luoân ñöôïc moïi ngöôøi nghe theo thì Tì-Can sao laïi bò vua Truï moå tim maø cheát; neáu cho raèng coù loøng toát thì ñöôïc Trôøi giaùng phuùc thì Quan-Long-Baøng ñaõ khoâng bò vua Kieät haønh hình; neáu cho raèng coù loøng can-giaùn seõ ñöôïc ngöôøi nghe thì Nguõ-Töû-Tö ñaõ khoâng bò vua Sôû gieát”. Gaëp vaø khoâng gaëp laø thôøi, hieàn hay baát-tieâu laø taøi, ngöôøi quaân-töû baùc hoïc thaâm-möu nhöng khoâng gaëp thôøi cuõng raát nhieàu, chaúng phaûi coù mình Thaày maø thoâi. Hôn nöõa boâng ChiLan sinh tröôûng ôû nôi u-coác, chaúng vì khoâng ngöôøi bieát ñeán maø khoâng phaát muøi höông, ngöôøi quaân-töû tu Ñaïo laäp ñöùc khoâng vì baàn-khoán maø ñoåi loøng.

Khi Töû-Loä ra, Ñöùc Khoång-Töû goïi Töû-Coáng ñeán hoûi: - Naøy Töù, kinh Thi coù caâu: “Chaúng phaûi laø con teângöu, chaúng phaûi laø con hoå maø cuõng lang thang ngoaøi ñoàng vaéng hay sao?”, Ñaïo ta coù sai chaêng? Taïi sao ta laïi gaëp phaûi caûnh naøy?  125 

Töû-Coáng ñaùp: - Ñaïo cuûa Thaày quaù cao, cho neân thieân haï khoâng ai dung naïp ñöôïc Thaày, Thaày neân haï thaáp moät chuùt ñeå ngöôøi ta deã theo. Ñöùc Khoång-Töû ñaùp: - Naøy Töù con, ngöôøi noâng gioûi veà canh taùc nhöng khoâng tin chaéc raèng seõ ñöôïc gaët haùi; ngöôøi thôï gioûi kheùo tay nhöng vaãn khoâng chaéc seõ laøm vöøa yù ñöôïc khaùch haøng. Ngöôøi quaân-töû tu Ñaïo giöõ neùt kyû cöông maø khoâng caàn bò ngöôøi dung naïp, nay khoâng tu Ñaïo maø caàu ngöôøi ta dung naïp mình, chí cuûa con khoâng lôùn, nghó khoâng xa.

Töû-Coáng ñi ra, Nhan-Hoài vaøo, Ñöùc Khoång-Töû duøng cuøng moät caâu hoûi ñeå hoûi Nhan-Hoài. Nhan-Hoài ñaùp: - Ñaïo cuûa Thaày quaù cao cho neân thieân haï khoâng theå dung naïp, nhöng Thaày vaãn theo ñoù maø laøm. Ngöôøi ta khoâng dung naïp Thaày cuõng khoâng coù haïi gì. Khoâng trau doài ñaïo-ñöùc laø ñieàu laøm cho ta xaáu hoå. Ñaõ trau doài ñaïoñöùc maø khoâng ñöôïc ngöôøi dung naïp thì laø ñieàu xaáu hoå cuûa keû laøm vua, khoâng coù haïi gì cho Thaày caû. Chính vì khoâng bò ngöôøi dung naïp, neân Thaày môùi laø baäc quaân-töû. Ñöùc Khoång-Töû nghe Nhan-Hoài ñaùp xong, trong loøng vui möøng vaø noùi: - Hôõi con nhaø hoï Nhan, con ngöôøi coù ñaïo. Neáu con laø keû giaøu coù, Thaày seõ laøm ngöôøi quaûn lyù taøi chaùnh cho con.  126 

Caên cöù vaøo lôøi ñoái thoaïi cuûa Ñöùc Khoång-Töû vôùi ba vò cao-ñoà, ta hieåu ñöôïc coù söï khaùc bieät veà tính-tình, kieán thöùc, taøi-ñöùc vaø hoûa-haàu cuûa töøng ngöôøi. Caûnh-giôùi cuûa Ñöùc Khoång-Töû laø Chí-Thaùnh, Nhan-Hoài laø Phuïc-Thaùnh, Töû-Coáng thaønh Trieát, Töû-Loä thaønh Hieàn.

Noùi toùm laïi, muoán trôû veà coõi Nieát-Baøn, ngöôøi tu haønh phaûi traûi qua nhieàu côn ma-khaûo môùi ñeán ñích ñöôïc. Nhö haønh-trình cuûa thaày troø Ñöôøng Tam-Taïng phaûi traûi qua 9 x 9 = 81 kieáp naïn môùi ñeán ñöôïc mieàn Cöïc-Laïc TaâyPhöông.

Ma-khaûo coù theå chia laøm: 1) Noäi-khaûo; 2) Ngoaïikhaûo; 3) Khí-khaûo; 4) Kyø-khaûo; 5) Thuaän-khaûo; 6) Nghòch-khaûo; 7) Ñieân-ñaûo-khaûo; 8) Ñaïo-khaûo. Noäi-khaûo: Khi caàu Ñaïo roài thì gaëp tai-naïn, bò troäm cöôùp, hay laø sinh beänh... Khi gaëp naïn duø lôùn hay nhoû ñeàu coù nhaân-quaû. Muoán tieâu giaûi, haõy oâm laáy moät yù chí cöông-quyeát tin Ñaïo, haønh coâng laäp ñöùc ñeå lieãu nghieäp. Sau côn khaûo nghieäm ñaïo haïnh seõ cao theâm moät baäc. Ngoaïi-khaûo: Thaân-nhaân phaûn ñoái, baïn beø huûybaùng, haøng xoùm cheâ cöôøi, quan binh baét bôù... ñeàu thuoäc ngoaïi-khaûo. Khi gaëp ngoaïi-khaûo, phaûi giöõ vöõng loøng tin, ñoàng thôøi duøng loøng thaønh caàu xin Ôn Treân töø-bi cho côn hoaïn naïn choùng qua. Khí-khaûo: Bò ngöôøi laáy oaùn baùo aân, xuyeân taïc thò phi, voâ côù bò oan, aùp böùc, tình baïn bieán thaønh cöøu-ñòch...  127 

nhöõng söï voâ lyù ñoù laøm cho haønh giaû khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc maø phaûi noåi côn tam-baønh. Nhö theá ñaõ bò khí-khaûo maø khoâng hay. Khi gaëp khí-khaûo, phaûi laáy loøng khoandung ñaïi-löôïng ñeå öùng phoù. Nhö Ñöùc Chuùa Jesu noùi: Keû naøo ñaùnh vaøo maù beân traùi cuûa ta, ta ñöa luoân maù beân phaûi cho hoï ñaùnh chung moät löôït. Phaät Di-Laëc noùi: “Coù ngöôøi chöûi laõo-chuyeát, laõo-chuyeát cöôøi hi hi, neáu nhoå nöôùc mieáng vaøo maët ta, cöù ñeå noù khoâ, ta khoûi caàn phí coâng ñi lau chuøi, keû nhoå cuõng ñöôïc vui”. Ñoù laø tính bao-dung cuûa Thaùnh Phaät maø ta phaûi noi theo. Kyø-khaûo: Sau khi caàu Ñaïo, laøm aên thaát baïi, vôï choàng chia ly, con caùi töû vong... ñeàu thuoäc kyø-khaûo.

Ngöôøi tu Ñaïo phaûi bieát ñöôïc kyø-khaûo vaø nhaän lyù tu haønh, neáu khoâng deã bò khaûo ñaûo, chaúng nhöõng nöûa ñöôøng hoang pheá, neáu quay trôû laïi huûy baùng ñaïo thì truïy laïc vaøo aùc-ñaïo. ÖÙng phoù kyø-khaûo laø phaûi giöõ lyù nhaän meänh, neân hieåu raèng vôï choàng con caùi ñeàu laø duyeân nôï, duyeân toát hay xaáu, daøi hay ngaén ñeàu laø nhaân ñaõ keát töø kieáp tröôùc, duø coù tu Ñaïo hay khoâng, khi duyeân nôï heát roài thì ñöôøng ai naáy ñi, coâng ai naáy höôûng, toäi ai naáy chòu. Coøn tieàn-taøi ruoäng ñaát, chæ laø thaân ngoaïi vaät, sinh ra khoâng mang ñeán, cheát roài cuõng khoâng mang ñi ñöôïc. Hieåu roõ ñöôïc nhö theá thì söï vinh hoa ñaéc thaát chæ nhö moät giaác moäng, trong loøng thaûn nhieân nhö maây troâi treân khoâng, nhö nöôùc chaûy treân soâng. Thuaän-khaûo: Coù Thaùnh vaø Phaøm hai loaïi.  128 

Maët

Thaùnh: Ñöôïc baäc tieàn-nhaân khen thöôûng, ñöôïc haäu-hoïc uûng hoä phuï hoïa, daàn daàn trôû neân ñaéc yù vong hình, rôi vaøo con ñöôøng ‘danh’ cuûa Ñaïo maø trôû thaønh ngaïo maïng, boû queân phaàn ñaïo-taâm ôû sau oùt. Khi ñöôïc baäc treân yeâu thöông, haäu-hoïc xem troïng, caøng phaûi töï caûnh tænh laáy mình, taøi ñaâu ñöùc ñaâu maø ñöôïc suûng nhö vaäy, trong loøng luoân luoân caûm taï aân ñeà-baït cuûa caùc baäc huynh tæ, ñem loøng yeâu thöông cuûa caùc baäc tieàn-hieàn ñoái vôùi ta ñi ñoaùi hoaøi baäc haäu-hoïc, khieâm-toán nhuùn nhöôøng, laáy thoái laøm tieán, laøm göông maãu cho haäu-hoïc noi theo. Ñoù laø phöông phaùp bieán thuaän-khaûo laøm baäc thang treân con ñöôøng tieán ñöùc tu nghieäp. Maët Phaøm: Buoân baùn phaùt ñaït, thaêng quan tieán chöùc, vôï choàng naëng tình, aân-aùi khoù lìa... Trong nhöõng hoaøn caûnh nhö yù naøy, ngöôøi tu Ñaïo daàn daàn trôû neân troïng phaøm khinh Thaùnh, bieán tu ñaïo thaønh tu ñôøi maø queân ñi nguyeän-haïnh ban ñaàu. Muoán thoaùt voøng tuïc luïy naøy, ta phaûi laáy troïng Thaùnh khinh phaøm laøm ñaàu, duøng hai chöõ ñaïm baïc ñeå xöû theá. Nghòch khaûo: Chia laøm Thaùnh phaøm hai loaïi. Maët Thaùnh: Treân gaëp baäc tieàn-nhaân voâ tình, coù coâng khoâng ñöôïc khen, voâ côù bò chæ trích, döôùi thì khoâng ñöôïc haäu-hoïc kính troïng. Bao laâu khoå coâng hy sinh ôû ñaïo traøng, nay bò nghòch caûnh khaûo-nghieäm, ngöôøi tu haønh caûm thaáy naûn loøng thoái chí. Khi gaëp nghòch-khaûo chôù neân sinh loøng oaùn hôøn, maø neân töï suy laáy mình. Ñaïo thuoäc  129 

voâ-vi, taám loøng son saét ñaõ coù Trôøi cao soi xeùt, khen thöôûng hay cheâ bai chæ laø phaàn nhaân-söï maø thoâi. Moät thanh saét phaûi chòu ñöïng ñöôïc caûnh treân ñe döôùi buùa, môùi luyeän thaønh moät thanh kieám höõu duïng. Tu Ñaïo cuõng theá, gaëp khaûo caøng nhieàu thaønh quaû caøng cao. Maët phaøm: Khi phaùt taâm haønh Ñaïo, cha meï khoâng thích, vôï choàng oaùn haän laãn nhau, vieäc laøm khoâng thuaän, caáp treân khinh khi, caáp döôùi trôû maët. Gaëp phaûi caûnh naøy ta phaûi an phaän, laáy ñöùc caûm hoùa ngöôøi ñeå thay ñoåi hoaøn caûnh. Neân bieát ngoïc quyù tuy vôõ nhöng vaãn giöõ ñöôïc tính cao quyù trong saïch; tre tuy bò chaùy nhöng vaãn giöõ nguyeân ñöôïc khuùc ñoát khoâng bieán. Chí cuûa ngöôøi tu Ñaïo cuõng theá. Ñieân-ñaûo-khaûo: Vì caên-cô duyeân-phaän, nhaân-quaû oan-khieám cuûa moãi ngöôøi khoâng gioáng nhau, coù ngöôøi gaëp thuaän-khaûo tröôùc, nghòch-khaûo sau; coù ngöôøi thì gaëp nghòch-khaûo tröôùc, thuaän-khaûo sau; cuõng coù ngöôøi bò noäi, ngoaïi, khí, kyø, thuaän, nghòch luaân phieân ñeán khaûo, laøm cho ngöôøi tu haønh khoâng theå traùnh ñôõ maø phaûi thaát ñieân baùt ñaûo, ñeán noãi sôøn loøng thoái chí. Duø ôû trong hoaøn caûnh khoù khaên naøo, ñaïo taâm cuûa ngöôøi tu Ñaïo vaãn vöõng nhö thaùi-sôn, maëc cho maây bay gioù thoåi. Maây möa duø lôùn coù luùc ngöøng, taám loøng son saét vaãn khoâng phai. Ñaïo-khaûo: Coù noäi vaø ngoaïi hai loaïi. Noäi ñaïo-khaûo phaùt xuaát trong Ñaïo, nhoû thì tranh chaáp veà quan nieäm tu haønh hay Phaät-quy, nghieâm-troïng  130 

thì töï laäp chi nhaùnh hay moân-phaùi maø lìa goác, laøm cho ngöôøi tu haønh khoâng bieát phaûi traùi maø theo. Khi gaëp phaûi khaûo, ngöôøi tu haønh phaûi laáy trí maø phaùn xeùt. Ngöôøi coù toân Sö troïng Ñaïo chaêng? Toân Sö vaø troïng Ñaïo laø hai con ñöôøng song song vôùi nhau, neáu chæ toân Sö (chæ bieát ñi theo ngöôøi laõnh ñaïo) maø khoâng troïng Ñaïo thì laø tu ñaïo nhaântình, maø khoâng hôïp vôùi loøng Trôøi; chæ troïng Ñaïo maø khoâng toân Sö (chæ laáy Ñaïo laøm troïng, nhöng khoâng nghe lôøi cuûa caùc baäc Sö) thì deã trôû thaønh khi Sö maø bieät laäp moân phaùi. Ngoaïi ñaïo-khaûo laø do baøng-moân taû-ñaïo ñeán khaûo ngöôøi trong Ñaïo. Maït-haäu nhaát-tröôùc, töù-quyù nguõ-baøn(36) ñeàu phuïng meänh xuoáng phaøm, 36 vò Teá-Coâng giaû vaø 72 vò Di-Laëc giaû seõ xuaát hieän. Phaät ñoä ngöôøi coù duyeân, Ma tìm ngöôøi haùo kyø. Cho neân ñaïo moân nhieàu hôn bao giôø heát. Veà phaùp thuaät, khi chæ trôøi trôøi môû, chæ ñaát ñaát lôû, taøng hình ñoän thoå, hieåu bieát quaù-khöù, tieân-tri vò-lai...

Ngoaøi ra coù loaïi Thieân-Ma nhaäp vaøo xaùc ngöôøi, töï xöng laø Phaät, duøng thaàn-thoâng bieán hoùa ñeå meâ hoaëc loøng ngöôøi. Neáu khoâng chuù yù, vì ñoäng loøng haùo kyø hay noåi loøng tham maø ñi theo thì deã rôøi khoûi chaùnh-ñaïo maø vaøo baøng-moân. Ñaïo-khaûo thöû phaàn trí cuûa ngöôøi tu haønh, neân cuõng (36)

Töù quyù: Laø Thaàn, Thaùnh, Tieân, Phaät.

Nguõ-baøn: Laø Yeâu, Tinh, Ma, Quyû, Quaùi.  131 

goïi laø trí-tueä khaûo, khaûo söï phaùn xeùt chaùnh taø, khaûo trung hieáu tieát nghóa laø phaàn ñöùc haïnh cuûa ngöôøi tu Ñaïo. Ñoái vôùi ngöôøi chöa khai hueä, toân Sö troïng Ñaïo, khoâng tham khoâng voïng, laø moät phöông phaùp ñeå öùng phoù ñaïo-khaûo.

Kinh Ñaïo vieát: “Thanh tónh voâ-vi”; saùch TrungDung: “Voâ thanh voâ xuù”; kinh Kim-Cang: “Nhaát thieát höõu vi phaùp, nhö moäng aûo baøo aûnh, nhö loä dieäc nhö ñieän, öùng taùc nhö thöû quan”. Laïi vieát: “Nhöôïc dó saéc thaân kieán ngaõ, dó aâm thanh caàu ngaõ, thò nhaân haønh taø ñaïo, baát naêng kieán Nhö-Lai”. Coå-Ñöùc noùi: “Ma ñeán cheùm ma, Phaät ñeán cheùm Phaät”, vì ñoù laø phaùp höõu-vi, laøm caûn böôùc tieán cuûa ngöôøi tu haønh.

Trong nhöõng loaïi khaûo noùi treân, moãi ngöôøi tu haønh ñeàu coù theå gaëp phaûi. Khaûo do nôi mình, deã bieát maø phoøng, ma thuoäc aâm khoù hieåu, nhöng khoâng ngoaøi boán chöõ hyû, noä, aùi, taêng (möøng, giaän, yeâu, gheùt). Hyû, noä, aùi, taêng phaùt khoâng trung tieát ñeàu deã ñi vaøo ma ñaïo. Cho neân tu Ñaïo phaûi hieåu roõ ma-töôùng, traùi laïi chính ta ñaõ ôû trong ma-ñaïo maø khoâng hay. Ma khoâng coù hình töôùng, tuøy taâm ngöôøi hieän, saéc taâm chöa döùt, thaáy saéc ñoäng loøng taø daâm, thì bò saéc-ma thöøa cô laøm haïi. Tính noä chöa dieät, moät khi phaùt noä nghieán raêng trôïn maét... ñoù laø hieän thaân cuûa ma quyû. Do ñoù tu Ñaïo phaûi tu taâm, taâm khoâng nhieãm traàn, khoâng sinh nieäm thì moïi söï khaûo nghieäm ñeàu nhö hö khoâng, coù maø khoâng thöïc.

 132 

Khoùa trình tu Ñaïo Boán moân hoïc caàn thieát trong quaù trình tu Ñaïo: 1) Phaåm-caùch, 2) Coâng-ñöùc, 3) Hoûa-haàu, 4) Leã-tieát.

Tu Ñaïo phaåm caùch nghieäm ñöông tieân

修道品格驗當先 Taøi boài coâng ñöùc laäp chí tieàn

再培功德立志前 Hoûa haàu luyeän tuùc tính quang hieän

火候煉足性光現 Baùc vaên öôùc leã phaùp Thaùnh hieàn

博文約禮法聖賢 Phaåm-caùch: Trong quaù trình tu Ñaïo, phaåm-caùch laø moân hoïc ñaàu tieân maø moïi ngöôøi phaûi hoïc vaø phaûi haønh. Ñoù laø nhaân phaåm vaø ñöùc-haïnh cuûa ngöôøi tu Ñaïo. Thaùnh-nhaân vieát: “Chaùnh kyû khaû dó hoùa nhaân”. Nghóa laø phaûi söûa mình tröôùc roài môùi coù theå ñoä hoùa ngöôøi. Ñaïo laø phaàn theå voâ hình, nhöng coù theå theå hieän töø phaåm-caùch cuûa con ngöôøi.

Neân böôùc ñaàu trong vieäc tu Ñaïo laø phaûi tröø ñi nhöõng taäptính xaáu, giöõ ñaïo tam-cang nguõ-thöôøng, haønh baùt ñöùc ñeå laäp thaân. Taäp tính tröø thì nhaân-phaåm cao, haønh nhaân nghóa thì ngöôøi kính troïng, ñoù laø phaåm-caùch cao thöôïng cuûa chaùnh-nhaân, quaân-töû. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Vua Caûnh-Coâng nöôùc Teà coù ngaøn coã xe töù-maõ, nhöng khi cheát 

 133 

roài, chaúng ai ca tuïng vaø cuõng khoâng thöông tieác. Baù-Di vaø Thuùc-Teà nhòn ñoùi chòu cheát ôû nuùi Thuù-Döông, nhöng ñôøi sau ñöôïc ngöôøi ca tuïng”. Ñuû thaáy phaåm-caùch cuûa moät ngöôøi raát laø quan troïng. Saùch Ñaïi-Hoïc vieát: “Phuù nhuaän oác, ñöùc nhuaän thaân”. Ngöôøi giaøu coù thì laáy tieàn baïc trang trí nhaø cöûa, aên no maëc aám, ñoù laø phuù quyù cuûa ngöôøi thöôøng. Ngöôøi quaân-töû thì laáy ñöùc-haïnh laøm quyù, vì ñöùchaïnh laøm raïng phaåm-caùch cuûa moät ngöôøi.  Coâng-ñöùc: Coâng-ñöùc laø ñieàu kieän ñeå trôû thaønh Tieân Phaät, Thaùnh Hieàn, neân tu ñaïo caàn phaûi haønh coâng laäp ñöùc. Coâng-ñöùc laø caên nguyeân cuûa phuùc, coâng-ñöùc khoâng laäp thì phuùc khoâng ñeán. Coâng-ñöùc coù theå tieâu tröø oan nôï, giaûm bôùt nghieäp-chöôùng. Neân töø coå chí kim, ngöôøi tu haønh ñeàu laáy cöùu nhaân teá theá laøm troïng traùch, tu Ñaïo maø khoâng laäp coâng-ñöùc thì deã gaëp ma khaûo. Saùch Trung-Dung vieát: “Caåu voâ chí ñöùc, chí ñaïo baát ngöng yeân”, Ñaïo phaûi laáy ñöùc boài môùi thaønh. Tieân Phaät ñöôïc ngöôøi ñôøi cuùng baùi laø vì coù coâng-ñöùc vôùi ñôøi, neân löu danh thieân coå. Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, ngöôøi xuaát gia phaûi tu phaàn noäi quaû tröôùc, sau môùi haønh coâng. Nay trong thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông laïi laáy coâng ñöùc laøm ñaàu.

Haønh coâng coù ba phöông tieän, goïi laø tam thí: Ñoù laø Taøithí, Phaùp-thí vaø Voâ-uùy thí. Taøi thí laø söï boá thí veà tieàn baïc, nôi ñaïo traøng thì in kinh saùch, mua cuùng quaû, daàu nhang... Giaùo-Hoùa Boà-Taùt töø-bi noùi: Taøi thí nhö ngöôøi  134 

ñaùnh nöôùc gieáng, vöøa ñaùnh vöøa sinh, neân nöôùc trong gieáng ñaùnh maõi vaãn khoâng heát, neáu naêm baûy ngaøy khoâng ngöôøi ñaùnh nöôùc, nöôùc trong gieáng cuõng khoâng traøn ra ngoaøi ñöôïc.

Phaùp thí laø giaûng ñaïo thuyeát phaùp, khuyeân ngöôøi höôùng ñaïo, ñoä ngöôøi leân phaùp-thuyeàn maø rôøi beå khoå, coâng ñöùc voâ löôïng. Voâ-uùy thí laø boá thí baèng taám loøng thaønh cho ngöôøi cuõng nhö trong vieäc ñaïo maø khoâng sôï cöïc nhoïc, nhö daãn ngöôøi ñi nghe kinh, hoä trì ñaïo traøng...

Cöûu-phaåm lieân-ñaøi do coâng-ñöùc boài ñaép môùi chöùng ñöôïc, nhö cao oác ñeàu do töøng mieáng gaïch maø döïng neân. Ngöôøi tu haønh hoäi ñuû tam-thí, coâng-ñöùc vieân maõn taát chöùng quaû voâ thöôïng.  Hoûa-haàu: Hoûa-haàu laø moân coâng phu luyeän tính trong quaù trình tu Ñaïo. Coù coâng-ñöùc nhöng thieáu hoûa-haàu cuõng khoù chöùng Ñaïo. Ngöôøi thieáu hoûa-haàu khi gaëp söï vieäc khoâng vöøa yù thì deã sinh loøng oaùn haän. Coå-Ñöùc noùi: Ngoïn löûa trong loøng coù theå ñoát chaùy caû moät khu röøng coâng-ñöùc. Laïi noùi: Loøng saân haän noåi laø caùnh cöûa môû ñöôøng cho taát caû moïi nghieäp chöôùng (Nhaát nieäm saân taâm khôûi, baùch vaïn chöôùng moân khai). Cho neân ngöôøi tu haønh caàn phaûi luyeän hoûa-haàu, thieáu hoûa-haàu deã voâ ma ñaïo. A-Tu-La cuõng laø ngöôøi tu haønh, chæ vì khoâng dieät tröø ñöôïc loøng saân haän neân phaûi ôû trong voøng Ma ñaïo, maø khoâng ñöôïc chöùng quaû.  135 

 Leã-Tieát: Leã laø leã nghi, leã pheùp, Tieát laø tieát ñoä, chöøng möïc. Voâ leã thì phaøm tuïc, quaù leã thì khoâng thích ñaùng, khoâng hôïp thôøi, neân leã laáy hoøa laøm quyù. Saùch Trung-Dung vieát: “Thaønh ö trung, hình ö ngoaïi”. Leã phaùt xuaát töø taâm, chí thaønh ôû trong taâm seõ hieän ra ngoaøi. Thaønh laø khoâng khi doái, khoâng giaû taïo, laø loøng chaân thaät phaùt xuaát töø taâm.

Nhö kính treân nhöôøng döôùi, nhaõ-nhaën khieâm-toán, khoâng kieâu khoâng ngaïo ñeàu theå hieän baèng taám loøng thaønh. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Tuy coù taøi vaø caùi hay cuûa Chaâu-Coâng, nhöng tính buûn xæn vaø kieâu-ngaïo, thì khoâng coù gì ñaùng kính caû”. Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh: “Noäi taâm khieâm haï thò coâng, ngoaïi haønh ö leã thò ñöùc(37)”. Saùch Leã-Kyù vieát: “Leã nghi tam baùch, uy-nghi tam thieân(38)”. Xöû theá tieáp vaät hôïp leã, môùi hieån ñöôïc phong caùch thanh cao cuûa ngöôøi quaântöû.

Phaåm-caùch, coâng-ñöùc, hoûa-haàu, leã-tieát laø boán yeáu toá caàn thieát ñeå chöùng Ñaïo, thieáu moät cuõng khoâng ñöôïc, nhö caát nhaø laàu, chæ coù gaïch maø thieáu ñi moät yeáu toá, nhö xi maêng, saét theùp, hay nöôùc thì vaãn khoâng theå xaây ñöôïc.

(37)

Trong loøng khieâm-toán nhuùn nhöôøng laø coâng, ngoaøi haønh leã laø ñöùc, coâng vaø ñöùc ôû trong loøng ngöôøi.

(38) Ñi ñöùng ngoài naèm ñeàu coù leã nghi: Laäp nhö toøng, haønh nhö phong, ngoïa nhö cung, toïa nhö chung. (Töôùng ñöùng thaúng nhö caây thoâng, töôùng ñi ung dung nhö gioù, töôùng ngoài phaûi yeân vöõng nhö chuoâng, töôùng naèm cong nhö cung).  136 

Cuõng nhö traùi taùo, tuy coù muøi thôm vò ngoït, nhöng beà ngoaøi hình thuø xaáu xí, bò saâu boï aên, taùo seõ maát giaù. Ngöôïc laïi, voû ngoaøi ñeïp ñeõ nhöng beân trong sinh voøi, cuõng khoâng theå aên ñöôïc.

Kim keâ tam xöôùng Kim laø vaøng, keâ laø gaø, xöôùng laø haùt. Saéc cuûa kim nôi nguõ haønh thuoäc baïch (maøu traéng). Kim ôû vò trí cuûa Haø-ñoà thuoäc veà phía Taây. Keâ trong 12 ñòa chi thuoäc daäu, vò trí cuûa daäu nôi Haø-ñoà cuõng thuoäc veà phía Taây. YÙ nghóa cuûa Kim keâ tam xöôùng, hieåu theo nghóa ñen laø gaø gaùy ba laàn, nhöng trong huaán töø cuûa Tieân Phaät laø chæ söï öùng vaän chaép chöôûng Thieân-Baøn cuûa Di-Laëc Toå-Sö trong thôøi kyø BaïchDöông.

- Thôøi kyø nhaát xöôùng: Thôøi kyø Phaät Di-Laëc hoùa thaân Loä-Trung-Nhaát toå-sö, ñoù laø thôøi kyø Ñaïi-Ñaïo chuyeån töø thôøi kyø Hoàng-Döông sang thôøi kyø Baïch-Döông (Loä-Toå sanh vaøo ngaøy 24/04/1849, thuoäc naêm daäu).

- Thôøi kyø nhò xöôùng: Thôøi kyø Loä-Toå möôïn khieáu cuûa coâ Döông-Xuaân-Linh hieån thaùnh 100 ngaøy taïi SônÑoâng, mieäng noùi Di-Laëc Chaân-Kinh vaø Kim-Coâng DieäuÑieån. Noäi dung cuûa hai cuoán kinh naøy ñeàu laø thieân cô.

- Thôøi kyø tam xöôùng: Laø thôøi kyø Di-Laëc Toå-sö seõ öùng vaän xuoáng phaøm, ñoù laø thôøi kyø vaïn giaùo quy nhaát vaø thieân haï seõ thaùi bình.  137 

Keä Chí Ñaïo Vaïn Phaùp quy nhaát vò chi Thanh

萬法歸一謂之清 Luïc-traàn baát nhieãm vò chi Tónh

六塵不染謂之靜 Minh-taâm kieán-tính vò chi Ñaïo

明心見性謂之道 Huyeàn-quan nhaát khieáu vò chi Moân

玄關一竅謂之門 Taâm bao thaùi-hö vò chi Ñaïi

心包太虛謂之大 Nhaân Thieân giaùo hoùa vò chi Sö

人天教化謂之師 Phaûn boån hoaøn nguyeân vò chi Chaân

返本還元謂之真 Sieâu xuaát tam-giôùi vò chi Thaùnh

超出三界謂之聖 Ñoán töùc vaïn duyeân vò chi Toïa

頓息萬緣謂之坐 Giôùi ñònh nhaãn nhuïc vò chi Coâng

戒定忍辱謂之功 Nghieân cöùu voâ ngaõ vò chi Tham

研究無我謂之參  138 

Giaùc ngoä baûn tính vò chi Thieàn

覺悟本性謂之禪 Chaân thaønh hoïc Phaät duïc tham thieàn

真誠學佛欲參禪 Haûo höôùng giaù caù tröôùc yù nghieân

好向這個著意研 Laäp chí phi caàu thaân ngoaïi vaät

立志非求身外物 Toàn taâm yeáu thuû thuûy trung duyeân

存心要取水中鉛 Höõu coâng voâ Ñaïo hoàng traàn khaùch

有功無道紅塵客 Höõu Ñaïo voâ coâng Luïc-ñòa Tieân

有道無功陸地仙 Nhöôïc thò luyeän ñan kieâm tích ñöùc

若是煉丹兼積德 Haø saàu baát thöôïng Ñaïi-La-Thieân

何愁不上大羅天

 139 

Tham thieàn ngoä Ñaïo keä Ñaït-Ma taây lai voâ nhaát töï

達摩西來無一字 Toaøn baèng taâm yù duïng coâng phu

全憑心意用功夫 Nhöôïc yeáu chæ thöôïng taàm Phaät Phaùp

若要紙上尋佛法 Buùt chieâm tram can Ñoäng-Ñình-Hoà

筆尖蘸乾洞庭湖 oo0oo Phaät taïi Linh-Sôn maïc vieãn caàu

佛在靈山莫遠求 Linh-Sôn chæ taïi nhöõ taâm ñaàu

靈山只在汝心頭 Nhaân nhaân höõu caù Linh-Sôn thaùp

人人有個靈山塔 Haûo höôùng Linh-Sôn thaùp haï tu.

好向靈山塔下修 oo0oo Nieäm Phaät höõu caù töï-tính Phaät

念佛有個自性佛 Tuïng kinh höõu quyeån voâ-töï kinh

誦經有卷無字經  140 

Tuïng chi nieäm chi thöôøng baát vong

誦之念之常不忘 Baûo nhó bình an thöôïng Thieân-Ñình

保爾平步上天庭 oo0oo Höu giaùo luïc-taëc töï töông coâng

休教六賊日相攻 Saéc saéc hình hình toång thò khoâng

色色形形總是空 Ngoä ñaéc boån lai voâ nhaát vaät

悟 得本來無一物 Linh-Sôn chæ taïi thöû taâm trung

靈山只在此心中 oo0oo Taâm ngoaïi caàu kinh loä tieän soa

心外求佛路便差 Thuûy trung nguyeät aûnh kính trung hoa

水中月影鏡中花 Chaân-khoâng dieäu-lyù quaân tri phuû

真空妙理君知否 Thaát baûo trang nghieâm toång khieám giai

七寶莊嚴總欠佳 oo0oo Chö Phaät Boà-Taùt chæ thöû taâm  141 

諸佛菩薩只此心 Haø taát toá neä döõ trang kim

何須塑泥與裝金 Theá gian ñieåm chuùc thieâu höông giaû

世間點燭燒香者 Tieáu ñaûo töø-bi Quan-Theá-AÂm

笑到慈悲觀世音 oo0oo Lieãu ngoä do nhö daï ñaéc ñaêng

了悟如同夜得燈 Voâ song aùm thaát hoát khai minh

無窗暗室忽開明 Kim sanh baát töông thöû thaân ñoä

今生不將此身渡 Caùnh ñaõi haø sanh ñoä thöû thaân

更待何時渡此身

 142 

Thò nhaät dó quaù Meänh dieäc tuøy dieät

是日已過 命亦隨滅 Ñöông caàn tinh tieán Nhö cöùu ñaàu nhieân

當勤精進 如救頭燃 Nhö thieåu thuûy ngö Tö höõu haø laïc

如少水魚 斯有何樂 Ñaùn nieäm voâ-thöôøng Thaän maïc phoùng daät

但念無常 慎莫放逸 (Kinh Hoa-Nghieâm) (Moät ngaøy ñaõ qua, meänh ngöôøi cuõng giaûm Nhö caù ít nöôùc, nghó coù vui gì; Neân caàn maãn tinh tieán, nhö cöùu löûa tröôùc maét Chæ nghó voâ-thöôøng. Chôù neân phoùng daät.)

Ñöùc Theá-Toân: “Nhaát thieát chuùng-sanh giai höõu NhöLai trí-tueä ñöùc töôùng, ñaùn dó voïng töôûng chaép tröôùc baát naêng ñaéc chöùng”.

(Taát caû chuùng-sanh ñeàu coù ñöùc töôùng trí-tueä cuûa Nhö-Lai, chæ vì voïng töôûng chaép tröôùc, neân khoâng theå chöùng ñöôïc maø thoâi.)

Sinh töû söï ñaïi Voâ thöôøng taán toác

生死事大 無常迅速 Caùc nghi tænh giaùc Thaän vaät phoùng daät

各自醒覺 慎勿放逸 (Kinh Hoa-Nghieâm) (Soáng cheát quan troïng, Voâ thöôøng nhanh choùng Haõy sôùm giaùc mgoä, Chôù neân buoâng lung.)  143 

Ñoâng phöông 18 vò Toå trong Ñaïo-thoáng 1. Boà-Ñeà Ñaït-Ma

Hoà-Thaønh Coå-Phaät hoùa thaân

2. Thaàn-Quang

Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät hoùa thaân

3. Taêng-Xaùn

Linh-Baûo Thieân-Toân hoùa thaân

4. Ñaïo-Tín

Thieân-Hoaøng Toân-Giaû hoùa thaân

5. Hoaèng-Nhaãn

Linh-Tieâu Kim-Ñoàng hoùa thaân

6. Hueä-Naêng

Ñòa-Taïng-Vöông Boà-Taùt hoùa thaân

7. Baïch-Ngoïc-Thieàm

Nam-Nhaïc Ñaïi-Ñeá hoùa thaân

8. La-UÙy-Quaàn

Coâng-Vieãn Chaân-Nhaân hoùa thaân

9. Hoaøng-Ñöùc-Huy

Nguyeân-Thuûy Thieân-Toân hoùa thaân

10. Ngoâ-Töû-Töôøng

Vaên-Xöông Ñeá-Quaân hoùa thaân

11. Haø-Lieãu-Khoå

Cöûu-Thieân Ñaåu-Maãu hoùa thaân

12. Vieân-Thoái-Am

Nguyeân-Thuûy Thieân-Toân hoùa thaân

13. Döông-Hoaøn-Hö

Nam-Haûi Coå-Phaät hoùa thaân

13. Töø-Hoaøn-Voâ

Di-Laëc Coå-Phaät hoùa thaân

14. Dieâu-Haïc-Thieân

Dieâu-Trì Kim-Maãu hoùa thaân

15. Vöông-Giaùc Nhaát

Thuûy-Tinh Coå-Phaät hoùa thaân

16. Löu-Thanh-Hö

Thaùi-Cöïc Chaân-Nhaân hoùa thaân

17. Loä-Trung-Nhaát

Di-Laëc Coå-Phaät hoùa thaân

18.Tröông-Thieân Nhieân

Teá-Coâng Hoaït-Phaät hoùa thaân

18. Toân-Tueä-Minh

Nguyeät-Tueä Boà-Taùt hoùa thaân

 144 

Muïc Luïc * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Lôøi töïa cuûa Ñöùc Teá-Coâng Hoaït-Phaät ............................... 1 Vaøi lôøi cuûa soaïn-giaû ......................................................... 4 Töø huaán cuûa aân-sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät ......................... 5 YÙ nghóa cuûa Ñaïo ............................................................... 5 Lyù, Khí, Töôïng, Tam-Thieân.............................................. 8 Tam-Thöøa Ñaïi-Phaùp ....................................................... 11 Thaàn-Minh cuûa Ñaïo ....................................................... 12 Tam-kyø phoå-ñoä ............................................................... 14 Tam-Taøo phoå-ñoä ............................................................. 17 Duyeân caùch cuûa Ñaïi-Ñaïo ............................................... 19 Söï khaùc bieät giöõa Ñaïo vaø Giaùo ..................................... 22 Nhaân sinh töù nan............................................................ 26 Toân chæ cuûa Ñaïo ............................................................. 30 Taây-Thieân vaø Ñoâng-Thoå................................................. 30 Duyeân Phaän ..................................................................... 31 Neân ñoïc kinh-ñieån naøo? ................................................ 33 Khi caàu Ñaïo roài coù hieäu quaû gì chaêng? ........................ 34 Coù baèng chöùng gì chöùng minh nhöõng ngöôøi ñaéc Ñaïo ñöôïc trôû veà Lyù-Thieân? .................................................... 35 Töø-bi................................................................................. 36 Phaùp thuyeàn laø gì? Phaûi chaêng laø con thuyeàn maø maét ngöôøi coù theå thaáy ñöôïc?......................................... 36 Trong thôøi kyø naøy ñaïo moân raát nhieàu, phaûi chaêng ñeàu laø phaùp-thuyeàn? ...................................................... 37 Taïi sao Tieân Phaät chæ ngoài ñaøi sen maø khoâng ngoài nhöõng loaøi boâng khaùc?................................................... 38  145 

* * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * *

Sieâu sinh lieãu töû ............................................................. 39 Ñaïo-Taâm, Nhaân-Taâm vaø Huyeát-Taâm............................ 40 Vaên töï laø duïng cuï ñeå truyeàn Ñaïo ................................. 41 Nguõ-thöôøng, Nguõ-haønh, Nguõ-giôùi .................................. 41 Nhaân ñaéc Nhaát thaønh Thaùnh........................................ 42 Tu Ñaïo phaûi chaêng neân soáng ñoäc thaân?...................... 43 Ngöôøi coù loøng toát laø ñuû, caàn gì phaûi caàu Ñaïo? ........... 44 Caàu Ñaïo roài nhöng khoâng tu coù theå thoaùt rôøi sinh-töû chaêng? .............................................................................. 45 Taïi sao Ñaïo giaùng vaøo thôøi kyø loaïn ly? ....................... 46 Sieâu baït vong hoàn trong Ñaïo......................................... 47 Coù baèng chöùng gì chöùng minh vong hoàn ñaõ ñöôïc sieâu baït?................................................................................... 48 Taïi sao phaûi duøng tay traùi ñeå thaép nhang? ................. 48 Ñaïo cao moät thöôùc, Ma cao moät tröôïng ....................... 49 Taïi sao aên uoáng nhö nhau, coù ngöôøi thöôøng mang beänh taät, trong khi ñoù laïi coù ngöôøi suoát ñôøi khoâng bò beänh hoaïn?...................................................................... 50 Taïi sao Ñaïo ta khoâng chuù troïng coâng phu ngoài thieàn? .......................................................................................... 52 Tu Ñaïo phaûi chaêng caàn boû maën aên chay?................... 54 Tu haønh coù thuaän coù nghòch ......................................... 55 Giaûi oan-khieám ............................................................... 56 Coâng-Quaû ......................................................................... 58 Tam-Thanh Töù-Chaùnh.................................................... 60 Ñöùc ................................................................................... 62 Taïi sao coù ngöôøi khoâng trì trai giôùi, khoâng tu haønh maø laïi coù thaàn thoâng, trong khi nhieàu ngöôøi trì giôùi  146 

* * * *

* * * * * * * * * * *

*

nghieâm ngaët maø khoâng chöùng ñöôïc? ........................... 63 Tu Ñaïo vaø thuaät döôõng sinh.......................................... 66 Khoâng ngoài thieàn, khoâng nieäm kinh, khoâng cöùu teá phoùng sanh, nhö theá coù theå chöùng Ñaïo chaêng?.......... 68 Trong thôøi kyø maït phaùp, giaùo phaùi raát nhieàu, chæ caàn quy y tu haønh laø ñöôïc, caàn gì phaûi caàu Ñaïo?.............. 70 Nhieàu ngöôøi xuaát gia khoå coâng tu luyeän maø coøn khoâng daùm noùi seõ thoaùt ñöôïc voøng sinh töû, trong khi ñoù Ñaïo ta laïi noùi Nhaát chæ sieâu-sanh, coù deã vaäy chaêng? ........ 72 Theå Duïng, Baûn Maït ........................................................ 74 Söï khaùc bieät giöõa Thieân-Ñaïo vaø nhaân-ñaïo, tu haønh coù tröôùc sau chaêng? ............................................................. 75 Hai chöõ trí-tueä phaûi chaêng laø tính meänh cuûa ta? ....... 76 Trí nhaân ........................................................................... 77 Ngu-nhaân ......................................................................... 78 Sinh thôøi khoâng tu, khi cheát roài muoán tu coøn ñöôïc chaêng? .............................................................................. 79 Luaân-Hoài .......................................................................... 79 Tu Ñaïo phaûi giöõ pheùp taéc ............................................. 80 Caàu Ñaïo roài, nay muoán tu haønh nhöng khoâng bieát phaûi laáy gì ñeå laøm böôùc tieán? ....................................... 82 Thuôû thieáu thôøi khoâng bieát tu neân taïo nghieäp, nay tuoåi giaø roài coøn tu ñöôïc chaêng? ............................. 83 Suoát ñôøi tu haønh tinh tieán, troàng chö thieän caên, veà giaø khoâng tin Ñaïo, phaù trai phaïm giôùi, chaúng bieát coù theå thaønh Ñaïo khoâng? .......................................................... 83 Taøi hoïc ñeàu keùm, chaúng bieát tu Ñaïo coù theå laøm taêng theâm ñöôïc khoâng? .......................................................... 84  147 

* Ngöôøi tu Ñaïo cuõng sôï cheát chaêng? ............................... 84 * Giaûi thoaùt ......................................................................... 85 * YÙ nghóa cuûa thaân khoâng, taâm khoâng, taùnh khoâng vaø phaùp khoâng ..................................................................... 85 * Phi töù-töôùng ..................................................................... 86 * Kinh saùch vieát: Nhaõn, nhó, tó, thieät laø töù töôùng, vaø cuõng laø töù-taëc, nhöng laïi vieát voâ ngaõ töôùng, voâ nhaân töôùng, voâ chuùng-sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng, chaúng bieát yù nghóa nhö theá naøo?......................................................... 87 * Kinh vieát raèng phaûi khoùa saùu cöûa, ñöøng ñeå chuû nhaân chaïy ra ngoaøi?................................................................. 89 * Nhaân taâm duy nguy, Ñaïo taâm duy vi, duy tinh duy nhaát, duaãn chaép quyeát trung. ........................................ 90 * Laäp chí höôùng ................................................................. 91 * Taâm bònh ......................................................................... 93 * Ñeàu laø ngöôøi nhö nhau, taïi sao laïi coù Thaùnh Hieàn, keû ngu ngöôøi phaøm? ....................................................... 95 * Ñoäng vaät ñeàu bænh Lyù tính maø sinh, taïi sao loaøi ngöôøi laïi linh hôn vaät? ............................................................. 96 * Tam giaùo nhaát lyù ............................................................ 97 * Ñaïi yù Nguyeân, Hanh, Lôïi, Trinh cuûa queû Caøn trong kinh Dòch ......................................................................... 98 * Kinh Dòch vieát: “Dòch voâ tö daõ, voâ vi daõ, tòch nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng”, coù yù nghóa gì? ............. 99 * Saùch Trung-Dung vieát: “Trí trung hoøa, thieân ñòa vò yeân, vaïn vaät duïc yeân”, khoâng roõ ôû nôi thaân ngöôøi nhö theá naøo?................................................................................ 100 * Tieåu vuõ truï trong thaân ngöôøi ....................................... 101

 148 

* Ñaïi-hoïc chi Ñaïo taïi minh minh-ñöùc ........................... 103 * Ñaïi yù cuûa Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh...................................... 105 * Saéc baát dò khoâng, khoâng baát dò saéc Saéc töùc thò khoâng, khoâng töùc thò saéc .......................................................... 108 * YÙ nghóa cuûa Nam Moâ A Di Ñaø Phaät ........................... 109 * Tính Kim-Cang .............................................................. 111 * Nhaát-hôïp-töôùng ............................................................. 112 * Giôùi, Ñònh, Tueä ............................................................. 113 * YÙ nghóa cuûa giaùng Long phuïc Hoå vaø luyeän Hoàn cheá Phaùch ............................................................................. 113 * Nguõ khí trieàu nguyeân.................................................... 114 * Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá, Nieân, Nguyeät, Thì ............... 115 * Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá Töôïng Quaùi Khí Chaâu Löu Ñoà 117 * Nieâm hoa thò chuùng...................................................... 121 * Tu Ñaïo phaûi hieåu roõ ma khaûo ..................................... 122 * Khoùa trình tu Ñaïo ......................................................... 133 * Kim keâ tam xöôùng ........................................................ 137 * Keä Chí Ñaïo .................................................................... 138 * Tham thieàn ngoä Ñaïo keä............................................... 140



Ấn bản lần thứ năm, Quý Xuân năm Tân Mão, 2011.  149 