TẠP CHÍ LUẬT HỌC SÓ 9/2016
NGHIÊN CỬU - TRAO ĐÔI
YÊUCẦUVỀ AN TOẰNPHẮPIÌTTtONGNHÀNƯỚC PHẤP QUYỀN NGUYỄN VĂN QUÂN
*
Tóm tắt: Bài viết trình bày nguồn gốc, quá trình phát triển và nội dung cùa nguyên tắc an toàn pháp lí trong tư tưởng pháp lí phương Tầy. Từ đó, đề xuất những tiêu chi đặt ra đổi với pháp luật nhằm đảm báo nguyên tắc an toàn pháp lí trong nhà nước pháp quyền. Từ khoá: Nhà nước pháp quyền; an toàn pháp lí; yêu cầu. Nhận bài: 10/4/2016
Hoàn thành biên tập: 04/10/2016
Duyệt đăng: 10/10/2016
REQUIREMENTS FOR LEGAL CERTAINTY UNDER RULE OF LAW STATES Abstract: The paper analyses the origin, the devevelopment and the contents of the principle of legal certainty in the Western legal ideology. Based on that, it proposes criteria for the law to guarantee the principle of legal certainty under rule of law states. Keywords: Rule of law state; legal certainty; requirement. Received: Apr lơ h, 2016; Editing completed: Oct 4th, 2016; Acceptedfor publication: Oct lơ h, 2016 n toàn là một nhu cầu cơ bản của con người. Nhà nước và pháp luật từ xưa đã được quan niệm như là những cơ chế và phương tiện đảm bảo cho con người sự an toàn trong đời sống xã hội. Mô hình nhà nước pháp quyền được thiết lập để đảm bảo tốt hơn nữa trạng thái an toàn của con người, đặc biệt là khi đối diện với sức mạnh của nhà nước. Nhà nước pháp quyền thường được quan niệm như một dạng mô thức, chuẩn mực trong tổ chức quyền lực nhà nước. Trung tâm của nhà nước pháp quyền là mối quan hệ giữa nhà nước và pháp luật: Nhà nước hành xử bằng pháp luật và trong khuôn khổ pháp luật, phục tùng pháp luật (đòi hỏi về mặt hình thức); pháp luật trong nhà nước pháp quyền không phải là thứ pháp luật bất
A
* Giảng viên, K hoa luật, Đại học quốc gia Hà Nội E-mail: quannguyen.gass@ gmail.com
kì mà phải là pháp luật chứa đựng một số thuộc tính nội tại cần được tuân thủ (đòi hỏi về mặt nội dung).(1) Một trong những nội dung mà pháp luật cần đảm bảo là an toàn pháp lí(2) cho mọi chủ thể pháp luật. Từ chỗ chỉ là những quan điểm chính trị - pháp lí của các học giả, hiện nay pháp luật của nhiều quốc gia đưa nguyên tắc an toàn
(1) .Xem: Jacques Chevallier, L ’Etat de droit, 5e éd. Nxb. Montchrestien, 2010, p. 18. (2) . Tieng Anh: Legal certainty, tiếng Đúc: Rechtssicherheit, tiếng Pháp: Sécurité juridique. Lâu nay, có một số tài liệu đã dùng thuật ngữ “an ninh pháp lí”. Theo tác già, thuật ngữ “an ninh” hay “an toàn” pháp lí đều dùng để diễn đạt khái niệm này. Ở đây, tác giả sử dụng thuật ngữ an toàn pháp lí với nghĩa là trạng thái “yên ổn hẳn, tránh được tai nạn, tránh được thiệt hại” của các chủ thể pháp luật trước những rủi ro pháp lí đến từ sự phức tạp của hệ thống pháp luật, theo cách giải thích về thuật ngữ “an toàn” ừong Từ điển tiếng Việt. Xem: Hoàng Phê (chủ biên), Từ điển tiếng Việt, Nxb. Từ điển bách khoa, 2010, ừ. 21.
37